DIGITALIZACJA ARCHIWALIÓW ..............................................................
Jak dobrze zeskanować materiały archiwalne?
...................................................
CZĘŚĆ 2. CO SKANOWAĆ?
M
ateriały archiwalne, zwane także archiwaliami, kojarzą się „przeciętnemu obywatelowi” głównie z dokumentacją aktową, czyli, potocznie mówiąc, ze stosem papierów zgromadzonych w teczkach. O ile faktem jest, iż dokumentacja tego rodzaju stanowi przeważającą część zasobów poszczególnych archiwów państwowych, o tyle pamiętać należy, że nie stanowi ona całości archiwaliów. W archiwach bowiem znajdziemy także księgi, fotografie, plany, mapy, afisze, plakaty oraz wiele innych rodzajów dokumentacji o zróżnicowanym formacie i nośniku informacji (papier, pergamin, kalka, itp.). Wspomnieć także należy o archiwaliach audialnych i audiowizualnych, jednakże nie podlegają one digitalizacji w postaci skanowania (w ich przypadku mówi się o konwersji cyfrowej), przez co nie są one przedmiotem niniejszego artykułu. Różnorodność archiwaliów była inspiracją dla postawienia pytania „co skanować?” (właściwie powinno ono brzmieć „co skanować za pomocą czego i dlaczego?”), które jest kontynuacją i rozwinięciem pytania „czym skanować?” z pierwszej części artykułu zamieszczonego w poprzednim numerze (APLA Biuletyn 12). Z punktu widzenia nośnika informacji, którym jest (w dużym uproszczeniu) papier i i jemu podobne materiały, skanowanie odbywa się dokładnie tak samo, jednakże z punktu widzenia formatu oraz formy archiwaliów (luzy, poszyt, księga) należy wybrać sprzęt najbardziej odpowiedni do skanowania ich określonych rodzajów. Biorąc pod uwagę także względy ekonomiczne i praktyczne, można wyróżnić
kilka kryteriów doboru ww. sprzętu, z których pierwszym i najważniejszym jest format materiałów archiwalnych. Nie ma problemu, gdy materiały te nie przekraczają formatu A1 (dokumentacja aktowa, bez względu na okres, z którego pochodzi, z reguły nie wykracza poza ten format), gdyż skanery A1 są w miarę przystępne cenowo. Problem natomiast sprawiają archiwalia o większym formacie, jak np. plany, mapy, duże plakaty, bowiem skanery do ich obsługi (A0+) wymagają już znacznych nakładów finansowych i przestrzennych (zajmują dużo miejsca). Trudność tą można
................................................... Michał Zawada Oddział IV - ewidencji i udostępniania, pracownia digitalizacji
APLA NR 3-4 (13-14) PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014
23