2015
UTRECHT SLIM GEZOND
DISCUSSIE OVER DE GEZONDE VERSTEDELIJKING VAN UTRECHT
2 foto_BART WEERDENBURG_IKEA UTRECHT_KNEVEL ARCHITECTEN
In een slimme stad is technologie geen wondermiddel op zich maar verankerd in sociale vernieuwingen
3
4 _ inleiding foto_INDYMAH_CEREOLFABRIEK_BOEi
Steden staan op een kantelpunt in het denken over
Een inclusieve stad neemt dit mee in de toekomstige (her)
groei. De 21e eeuw luidt een periode in van herbezinning
inrichting van de wijk. In het projectatelier Utrecht De
op de ongebreidelde groei van voorgaande decennia.
gezonde stad is dit samen met de ontwerpbureau’s van
We verkennen de mogelijkheden om steden te verduur
de IABR verder uitgewerkt naar gezonde verstedelijkings
zamen en groei op een efficiënte en kwalitatieve manier
principes. Daarbij hoort het koesteren en slim herpro
te faciliteren. Begrippen als gezondheid, schone energie,
grammeren van bestaande gebouwen die zijn ontworpen
duurzame mobiliteit, kwaliteit van leven, innovatief
voor ontmoeting. En dat kan de gemeente regisseren.
ondernemerschap en actief burgerschap bepalen de agenda van de stad.
MEER DAN EEN ROUTE VAN A NAAR B Voor de stad Utrecht is het mobiliteitsvraagstuk al lang
OUDER WORDEN
verbonden met vragen over de beschikbare ruimte in de
Aorta sluit hierop aan met het activiteitenprogramma
stad. Nu het college fors inzet op gezonde verstedelijking is
UTRECHT SLIM GEZOND en focust op twee vraag
de keuze gemaakt om mobiliteit in te zetten voor verste
stukken: de woonwensen van de komende generatie
delijkingsvraagstukken. Ruimtelijke kwaliteit en duurzame
ouderen en de relatie tussen mobiliteit en ruimte.
bereikbaarheid zijn onlosmakelijk verbonden met de
Zelfstandig wonen is voor de nieuwe generatie ouderen
ambities uit Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar. Deze zijn
het devies. Het sluit aan bij een groeiende groep die
uitgewerkt in de verkeersvisie Slimme routes, Slim Regelen
graag de regie over het leven behoudt. Ook de wetgever
en Slim bestemmen. Op dit moment is deze integrale bena
stimuleert dit met de WMO. Het is een omslag in denken,
dering nog uniek in Nederland. In een serie informatieve en
voor gemeentes en zorginstellingen en voor de mensen
verdiepende artikelen wordt uitgezocht hoe een mobiliteits
zelf. Omdat er minder ouderen komen die gebruik maken
visie kan bijdragen aan gezonde verstedelijking.
van gefinancierde zorg krijgen de gevestigde zorginstituties een andere rol. Wat kunnen zij bijdragen aan de
EDUCATIE EN PUBLIEKSEVENEMENTEN
vitaliteit, en zelfredzaamheid van ouderen en hun sociale
De komst van de Tour de France was het grootste evene
netwerken? En wat kunnen ouderen zelf organiseren?
ment voor de stad. Aorta sluit aan met een serie activi
Er ontstaan initiatieven van groepen ouderen die samen
teiten die de Nederlandse en Utrechtse fietscultuur door
willen wonen. In het programma Gouden Jaren gaat
de ogen van de Amerikaan Pete Jordan belicht. Met een
Aorta in op de verschillende woonwensen van senioren.
knipoog naar het beleid krijgt de beleving van fietsers
Verschillende experts geven hun visie op de vraag
volop aandacht in een lezingen, film en een Pecha Kuncha
hoe senioren wonen in 2040. Een sociaal netwerk en
avond. Tijdens de Dag van de Architectuur organiseerde
voorzieningen is van groot belang om vitaal te blijven.
Aorta een aansprekend programma met openstellingen
5
van bijzondere gebouwen en verschillende routes langs de industriële rafelranden in de stad. Het finale debat over de herontwikkeling van spoorzone tot woonwijk vond plaats in de spoorloods op de Tweede Daalsedijk. HUISVESTING In 2015 is Aorta, op uitnodiging van de gemeente, verhuisd naar twee kantoorruimtes in het stadhuis. Aorta organi seerde al enige jaren activiteiten op de plekken waar haar programma zich op richt. Ook presenteerden we graag ‘on the spot’ onze exposities. Een vaste tentoonstellingsruimte paste daar niet meer bij. In het stadhuis zoeken we, via onze programma’s, verbinding met de andere huurders. Zo kan Aorta zich richten op interactieve bijeenkomsten in de stad. VOORUITBLIK Nu de markt weer lijkt aan te trekken wordt het spannend of de aandacht voor gezonde verstedelijking en burger participatie doorwerkt in ruimtelijke kwaliteit. In 2016 stelt Aorta de relatie tussen gezonde verstedelijking en de groei van de stad aan de orde. In SHARED SPACE zoeken we het integrale antwoord op de vraag hoe gezonde verstedelijking wordt verbonden met maatschappelijke vraagstukken en de groei van de stad. Met de hulp van technologische ontwikkelingen en de ambitie van de gemeente Utrecht als gezonde stad, is de tijd rijp voor innovaties, en verandering van ingesleten patronen en processen. Eveline Paalvast, directeur APRIL 2016
6 foto_STIJN POELSTRA_STADSKANTOOR UTRECHT KRAAIJVANGER ARCHITECTS
INLEIDING // Utrecht Slim Gezond 004 De Halve Maan: Een groene gezonde wijk 008 Utrecht Gezonde Stad: Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam 2016 // Projectatelier Utrecht 008 Gouden Jaren #2: Blik op 2040 009 Visies op mobiliteit: Oog op gezonde verstedelijking 009 Raadsinformatieavonden: Stationsgebied West 010 Alliantie Utrecht - Oost / Science park 010
STAND IN DE STAD // THERMOMETER Blog 1// Terug naar de wijkgedachte in Halve Maan Utrecht Blog 2 // 10 Jaar hoogbouwvisie in een ‘lage stad’ Blog 3// Gezond Westwaarts! Blog 4 // Nieuw Overvecht: de gestage revitalisatie van een bedrijventerrein Blog 5// Verrassing of fiasco: de afgeslankte plannen voor Leidsche Rijn Centrum Blog 6// Fietsrepubliek: 14 Stages Blog 7 // Fietsrepubliek: Fietsen door de Domtoren Blog 8// Dag van de Architectuur Utrecht: Rotsoord: nieuwe dynamiek in een voormalig industriegebied Blog 9// Dag van de Architectuur Utrecht: Een nieuwe toekomst voor gevangenis Wolvenplein Blog 10// Dag van de Architectuur Utrecht: Ontdek de Merwedekanaalzone Blog 11// Dag van de Architectuur Utrecht: Misplaatste transformatie of slimme branding? Blog 12 // Dag van de Architectuur Utrecht: Terugblik Blog 13// Stadskantoor Utrecht (nominatie Rietveldprijs) Blog 14// De kwaliteiten van TivoliVredenburg (nominatie Rietveldprijs) Blog 15// Het vergrootte Ikea is geen ‘groot venster op de zone’ (nominatie Rietveldprijs) Blog 16// P+R De Uithof (nominatie Rietveldprijs) Blog 17// Anne Frankschool (nominatie Rietveldprijs) Blog 18// Knappe Kop van Lombok (nominatie Rietveldprijs) Blog 19// Mooi Fremdkörper in Máximapark (nominatie Rietveldprijs) Blog 20// Nieuwbouw aan de Steenweg 17 (nominatie Rietveldprijs) Blog 21// Neerlandia Blog 22// IABR Stadsgesprek #1: de gezonde stad en de mens Blog 23// Wie maakt de stad? Utrechtse stadmakers zoeken aansluiting Blog 24// ASR Hoofdkantoor: van sombere jaren 70 bunker naar beste gebouw van Nederland Blog 25// Le Mirage: Toppunt van leegstand in een lastig gebied
012 012 012 012 012 012 012 014 014 014 014 014 016 016 016 016 016 016 016 016 018 018 018 018 018
inhoud_7
EDUCATIE Kinderrondleidingen Stadskantoor Straatbeelden [Creatieve Partnerschappen] Creating Cities Jouw Perspectief [Technasium]
020 020 020 020
CULTURELE EVENEMENTEN Tour de France Utrecht: De Fietsrepubliek Dag van de Architectuur Rietveldprijs (communicatie, open huizen DVDA, blogs i.s.m. Post Planjer) Open Monumentendag
022 024 026 026
CITYZINE www.aorta.nu 028 Publicaties 028 Social Media 028 Rondleidingen 028 OVER AORTA Jaarcijfers 030 Bereik 032 Missie en visie 033 Koers 035 Medewerkers 036 Sponsoren en subsidieverstrekkers 036 Colofon 038
8
De openbare ruimte in de stad is een podium van gemeenschappelijkheid UTRECHT GEZONDE STAD: INTERNATIONALE
DE HALVE MAAN:
ARCHITECTUURBIËNNALE ROTTERDAM 2016 //
EEN GROENE GEZONDE WIJK PUBLIEKSBIJEENKOMST
PROJECTATELIER UTRECHT
LOCATIE: SPORTPARK MARCO VAN BASTEN [HALVE MAAN] // DATUM:
LOCATIES: ARCHITECTUURCENTRUM AORTA - STADHUIS // DATUM:
MAART 2015 // DEELNEMERS: 54 // VORM: PUBIEKSBIJEENKOMST //
JANUARI - JUNI2015 // VORM: EXCURSIE / URBAN MEETINGS // SAMEN-
SAMENWERKINGSPARTNERS: GEMEENTE UTRECHT / MITROS /
WERKINGSPARTNERS: INTERNATIONALE ARCHITECTUUR BIËNNALE
BELANGHEBBENDEN / BEWONERS // FINANCIERS: STIMULERINGS
ROTTERDAM / GEMEENTE UTRECHT // FINANCIERS: STIMULERINGS
FONDS CREATIEVE INDUSTRIE – GEMEENTE UTRECHT [MILIEU] - AORTA
FONDS CREATIEVE INDUSTRIE / INTERNATIONALE ARCHITECTUUR BIËNNALE ROTTERDAM
Hoe kun je een stad gezonder maken met groene ingrepen in de openbare ruimte? Wie kun je daarbij betrekken en
De Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam [IABR]
hoe financier je het? Deze vragen waren het uitgangspunt
2016 heeft als thema The Next Economy en verkent de
in het onderzoeksprogramma Utrecht Groen & Gezond.
relatie tussen ruimtelijk ontwerp en de toekomstige
De gezonde stad werd op drie schaalniveaus onder
ontwikkeling van de economie. Architectuurcentrum Aorta
zocht: de stad, de wijk en de straat. Eind 2014 werden de
was in 2015 als partner betrokken bij het Utrechtse
resultaten van het programma Utrecht Groen & Gezond in
projectatelier waarin de gezonde, inclusieve stad
samenwerking met de gemeente Utrecht getoetst tijdens
centraal stond. Aorta organiseerde een excursie waarin
een expertmeeting en werkatelier over de naoorlogse
ateliermeester Architecture Workroom Brussels en
wijk De Halve Maan. In maart 2015 vond de afsluitende
de ontwerpteams van Must Stedenbouw en Desmet
publieksbijeenkomst plaats.
Vermeulen Architecten kennis maakten met een aantal
PUBLIEKSBIJEENKOMST (klik hier)
actuele ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen in de stad. Op het programma stond een bezoek aan de nieuwbouwlocatie van Careyn aan de Winklerlaan en een excursie langs Utrechtse historische voorbeelden van de ontwikkeling van de gezondheidszorg. Tussen september 2014 en januari 2015 vonden vier publieksbijeenkomsten plaats waarin subthema’s binnen het projectatelier verder werden uitgediept. In het voorjaar van 2016 worden de resultaten van het ontwerpend onderzoek tentoongesteld tijdens de biënnale in Rotterdam. URBAN MEETING #1 (klik hier) URBAN MEETING #2 (klik hier) URBAN MEETING #3 (klik hier) URBAN MEETING #4 (klik hier) ACHTERGROND BLOG (klik hier)
BLOG (klik hier)
JAARTHEMA_9
ACHTERGROND BLOG
VISIES OP MOBILITEIT:
MET HET OOG OP GEZONDE VERSTEDELIJKING
GOUDEN JAREN #2: BLIK OP 2040
LOCATIES: THERMOMETER WWW.AORTA.NU // DATUM: december 2015 -
LOCATIES: BARTHOLOMEUS GASTHUIS // DATUM: JANUARI 2016 //
maart 2016 // VORM: SERIE ARTIKELEN // SAMENWERKINGSPARTNERS:
DEELNEMERS: 120 // VORM: PUBLIEKSBIJEENKOMST // FINANCIERS:
GEMEENTE UTRECHT / PETER PAUL WITSEN [BUREAU WESTERLENGTE]
STIMULERINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE
// FINANCIERS: STIMULERINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE – AORTA
Een verandering in het zorgsysteem, maar ook een ver
Eind 2015 presenteerde de gemeente Utrecht het
andering in onze levensstijl, zorgen ervoor dat wij in 2040
nieuwe verkeersplan Slimme Routes Slim Regelen
anders wonen en leven dan nu. Hoe ziet de stad er dan
Slim Bestemmen. Het plan is ontstaan uit het ambitie
uit? Waar en hoe leven de senioren? Hoe zorgen we dat we
document Utrecht Aantrekkelijk Bereikbaar (2012) en
ook op hogere leeftijd vitaal en zelfstandig kunnen blijven
is een antwoord op de ambities die de stad heeft op het
wonen in de stad? Eind 2014 gaf Architectuurcentrum
gebied van duurzaamheid en gezondheid. Vernieuwend
AORTA het startsein voor een programma over wonen voor
aan de ambities die in het plan staan beschreven is, dat de
senioren in de toekomst. Tijdens de eerste bijeenkomst
mobiliteitsopgave integraal benaderd wordt en ruimtelijke
stonden woonwensen van Utrechtse senioren centraal.
kwaliteit naast duurzame bereikbaarheid een belangrijk
Begin 2016 vond een 2e, tevens drukbezochte, avond
uitgangspunt is. Architectuurcentrum Aorta heeft Peter
plaats in het Bartholomeus Gasthuis, waar acht experts
Paul Witsen (Bureau Westerlengte) gevraagd uit te zoeken
in inspirerende presentaties hun visie gaven op wonen in
hoe de Utrechtse mobiliteitsvisie kan bijdragen aan een
de stad voor senioren in 2040. De avond werd ingeleid met
gezonde verstedelijking. Zijn zoektocht bestond uit een
een compilatie van de woonportretten die eind 2014 in
gesprek met Mark Degenkamp, adviseur Mobiliteitsbeleid
opdracht van AORTA werden gemaakt door filmmaker en
van de gemeente Utrecht, gevolgd door interviews met vijf
sociaal onderzoeker Erik van Marissing voor het program
experts die reflecteren op de Utrechtse visie op mobiliteit.
ma Gouden Jaren, en werd afgesloten met een beeld
Afsluitend vroeg hij verantwoordelijk wethouder Lot van
verhaal door landschapsarchitect, striptekenaar Ronald
Hooijdonk om een reactie. De bevindingen werden in
van der Heijden en een poëtisch resumé door stadsdichter
een serie informatieve en verdiepende artikelen gepubli
Ruben van Gogh.
ceerd via de Thermometer op www.aorta.nu en via lokale nieuwswebsite De Stad Utrecht
BIJEENKOMST GOUDEN JAREN #1 (klik hier) WEBSIT DE STAD UTRECHT (klik hier) BIJEENKOMST GOUDEN JAREN # 2 (klik hier) ALGEMEEN (klik hier) BEELDVERHAAL (klik hier)
artikel: verkeers en verblijfsruimtes (klik hier) GEDICHT (klik hier)
ARTIKEL: auto’s in de stad (klik hier) ARTIKEL: knooppunten ontlasten (klik hier)
10_programma Utrecht Science Park als toonaangevend internatonaal vestigingsmilieu waar een gezonde en duurzame toekomst tot leven komt
RAADSINFORMATIEAVONDEN STATIONSGEBIED WEST
KERNRANDZONES
LOCATIE: STADSKANTOOR // DATUM: 22 APRIL 2015 / 20 MEI 2015 /
LOCATIES: PROVINCIE UTRECHT // DATUM: december 2015 - februari
3 JUNI 2015 // DEELNEMERS: 185 // VORM: RAADSINFORMATIEAVONDEN
2016 // VORM: INTEGRALE WEBSITE // SAMENWERKINGSPARTNERS:
// SAMENWERKINGSPARTNERS: GEMEENTERAAD, GEMEENTE UTRECHT
PROVINCIE UTRECHT – GEMEENTES IN DE PROVINCIE // FINANCIERS:
// FINANCIERS: GEMEENTE UTRECHT - AORTA
PROVINCIE UTRECHT
In 2015 luidt de Toekomstvisie ‘A Healthy Urban Boost’
In samenwerking met de Provincie Utrecht heeft Architec
de start in voor de realisatie van de structuurvisie fase 2
tuurcentrum AORTA een website ontwikkeld voor de kern
voor het Stationsgebied. Op verzoek van de gemeenteraad
randzones. De website is een platform waarop alle kennis
organiseerde Aorta in het voorjaar drie raadsinformatie
over het ontwikkelen van deze zones in de provincie kan
avonden waarmee de raad zich liet informeren door
samenkomen. Filmmaker en onderzoeker Erik van Maris
uiteenlopende experts en bewoners van de stad.
sing maakte in opdracht van AORTA een aantal korte films
De raadsinformatieavonden werden voorgezeten door
die de kernrandzones en problematiek rond deze zones in
onafhankelijk voorzitter Bart Cosijn [Urban Dialogue]
beeld brengen. De content van de website kan de komende
namens Architectuurcentrum AORTA.
jaren worden aangevuld met kennis en informatie die beschikbaar is bij de verschillende gemeenten.
BLOG gezond westwaards (klik hier) WEBSITE KERNRANDZONES (klik hier)
alliantie utrecht oost / science park LOCATIE: UTRECHT SCIENCE PARK // DATUM: 22 JUNI 2015 / 28 SEPTEM BER 2015 // DEELNEMERS: 85 // VORM: WERKATELIERS // SAMENWERKINGSPARTNERS: PROVINCIE UTRECHT / OKRA LANDSCHAPSARCHITEN // FINANCIERS: PROVINCIE UTRECHT - AORTA
In november 2014 hebben bestuurders van Utrecht-Oost / Science Park, de ambitie uitgesproken om in 2020 een internationaal toonaangevend vestigingsmilieu te bieden voor de sectoren life-sciences, duurzaamheid en gezond heid. Om dit te realiseren wordt er met diverse partijen gesproken, zijn allianties gesloten en is de koers uit gezet. Vijf allianties zijn in 2015 aan de slag gegaan. Als opmaat naar de conferentie in november 2015 zijn voor de allianties twee werkateliers georganiseerd. AORTA organiseerde samen met OKRA, voor genodigden, beide tussentijdse werkateliers en begeleidt de producten voor de conferentie. ateliers voor utrecht -oost science parK (klik hier) PUBLICATIE OVER UTRECHT SCIENCE PARK (klik hier)
programma_11 foto_JURI HIENSCH_WINTERKAS_UTRECHT SCIENCE PARK_WWW.DISCOVERSOON.NL
12 _STAND IN DE STAD foto_POSAD_GEZONDE VERSTEDELIJKING JAARBEURS UTRECHT KANAALZONE_POSAD
STAND IN DE STAD MET DE BLOG THERMOMETER VOLGT AORTA CONTINU DE ACTUELE DISCUSSIE IN DE STAD, INFORMATIE OVER DE ACTUELE ruimtelijke OPGAVE IN UTRECHT EN IS TEVENS EEN PLATFORM VOOR INITIATIEVEN IN DE STAD DIE ZICH MET DIT VRAAGSTUK BEZIGHOUDEN, HET IS EEN PLEK VOOR DISCUSSIE EN BESPIEGELINGEN.
#1
#4
TERUG NAAR DE WIJKGEDACHTE IN HALVE MAAN
NIEUW OVERVECHT: DE GESTAGE REVITALISATIE VAN
UTRECHT
EEN BEDRIJVENTERREIN
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
Bij de bouw van ‘De Halve Maan’ stond de wijkgedachte
De nieuwe huisvesting van de Dutch HealthTec Academy
centraal, een netwerk van buurten met veel ruimte en
op bedrijventerrein Nieuw Overvecht markeert de start
groen, met alle voorzieningen op loopafstand én levens
van een nieuwe aanpak. Bedoeld om de economische
loopbestendig. Waar die wijkgedachte anno 2015 uit beeld
vernieuwing van het wat gedateerde gebied een zichtbaar
lijkt bieden actuele ontwikkelingen weer perspectief.
vertrekpunt te geven werd het zwaar verwaarloosde voor
BLOG (klik hier)
malige bedrijfspand vanuit een Cradle to Cradle filosofie omgetoverd tot een state of the art onderwijsgebouw en
#2
kenniscentrum.
10 JAAR HOOGBOUWVISIE IN EEN ‘LAGE STAD’
BLOG (klik hier)
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD Is hoogbouw bepalend voor het creëren van stedelijke
#5
allure? Volgens de ‘Hoogbouwvisie’ van de gemeente
VERRASSING OF FIASCO: DE AFGESLANKTE PLANNEN
Utrecht, gepresenteerd in 2005 als flankerende studie bij
VOOR LEIDSCHE RIJN CENTRUM
de ‘Structuurvisie Utrecht’, is dat inderdaad het geval.
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
BLOG (klik hier)
Over de bouw van Leidsche Rijn Centrum woeden al lange tijd verhitte discussies en voor betrokken partijen is de
#3
stadsuitbreiding inmiddels een hoofdpijndossier. Toch
GEZOND WESTWAARTS!
vond afgelopen 15 april een opvallend opgewekte presen
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
tatie plaats van de afgeslankte plannen door de gemeente
Ontwikkelfase 2 Stationsgebied Utrecht krijgt ‘A Healthy
Utrecht en ontwikkelcombinatie ASR/Vesteda.
Urban Boost’. Met de herontwikkeling van de westkant
BLOG (klik hier)
van het Utrechtse stadshart wil de gemeente, samen met de stad en partners in het stationsgebied en de regio, een flinke sprong voorwaarts maken. Sterker nog, er liggen kansen voor Utrecht om uit te groeien tot een duurzaam heidsicoon. BLOG (klik hier)
thermometer_13
Er liggen kansen voor Utrecht om uit te groeien tot een duurzaamheidsicoon
#6 FIETSREPUBLIEK: 14 STAGES GASTAUTEUR // PETE JORDAN With the Tour de France coming to Utrecht this summer, one is prone to think of racing bikes. But racing bikes are, of course, not what the over足 whelming populace of the city ride. Many Utrech足 ters cycle on old, rusting bikes that are in need of repair. And when many of these repairs eventually occur, oftentimes Utrechters use non-traditional methods. BLOG (klik hier)
#7 FIETSEN DOOR DE DOMTOREN GASTAUTEUR // PETE JORDAN What immediately comes to mind when I think about cycling in Utrecht is biking through/under the Domtoren. BLOG (klik hier)
14_STAND IN DE STAD foto_INDYMAH_GEVANGENIS WOLVENPLEIN
Erfgoed maakt een wezenlijk deel uit van ons zijn
thermometer_15
#8
#10
ROTSOORD: NIEUWE DYNAMIEK IN EEN VOORMALIGE
ONTDEK DE MERWEDEKANAALZONE
INDUSTRIEGEBIED
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
Waarschijnlijk door maar weinig mensen als een aaneen
De herbestemming van de Watertoren op Rotsoord
gesloten gebied in de stad gezien of als zodanig herkend,
is slechts één van de huidige ontwikkelingen die het
is het de Merwedekanaalzone waar zich in de nabije toe
voormalige industriegebied een nieuwe dynamiek geven
komst een omvangrijke binnenstedelijke herontwikkeling
als creatieve hotspot. De recente oplevering van Station
zal voltrekken.
Vaartsche Rijn, dat eind 2016 in gebruik wordt genomen,
BLOG (klik hier)
vormt de opmaat naar de ontwikkeling van Rotsoord als zuidelijke uitloper van de Utrechtse binnenstad.
#11
BLOG (klik hier)
MISPLAATSTE TRANSFORMATIE OF SLIMME BRANDING? GASTAUTEUR // MARTINE BAKKER
#9
Hoe bepaal je de waarde van het bestaande en hoe ver
EEN NIEUWE TOEKOMST VOOR GEVANGENIS
houdt het oude zich tot het nieuwe? Een van de plekken
WOLVENPLEIN
waar nieuw en oud elkaar raken is de Spoorzone langs
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
de Tweede Daalsedijk. Er waren tijdens de Dag van de
Bezuinigingen bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie
Architectuur 2015 rondleidingen door het gebied en het
maakten dat de gevangenis Wolvenplein in 2014, ondanks
finaledebat vond plaats in een voormalige wisselloods.
felle protesten vanuit de Utrechtse gemeenteraad, uit
BLOG (klik hier)
eindelijk moest sluiten. Nadat de laatste gevangenen in juni 2014 werden overgeplaatst is het Rijksvastgoedbedrijf
#12
als eigenaar op zoek gegaan naar een nieuwe eigenaar
DAG VAN DE ARCHITECTUUR UTRECHT: TERUGBLIK
voor een nieuwe bestemming. Tot die tijd wordt het com
FOTOGRAAF // RINSE TJEERDSMA
plex tijdelijk beheerd.
Rinse Tjeerdsma architect en fietskoerier in Utrecht ging
BLOG (klik hier)
voor AORTA op stap tijdens de Dag van de Architectuur 2015. Een greep uit het programma van de dag. BLOG (klik hier)
16_STAND IN DE STAD foto_RONALD TILLEMAN_P+R DE UITHOF_KCAP ISM STUDIO SK
Het gebouw verbindt de schaal en de taal van de snelweg met die van de campus #13
#16
STADSKANTOOR UTRECHT
P+R DE UITHOF
GASTAUTEUR // MASCHA VAN DAMME
GASTAUTEUR // ANNE SEGHERS
Veel inwoners van Utrecht, bezoekers en passanten
Dat aan het ontwerpen van een parkeergarage geen eer
hebben het stadskantoor met belangstelling zien worden
te behalen valt, is een grote misvatting. Dit bewezen KCAP
tot wat het nu is: een opvallende sculpturale verschijning
Architects&Planners en StudioSK/Movares die samen
in het stationsgebied. Het complexe gebouw op een
verantwoordelijk zijn voor het ontwerp van de grootste
complexe plek kent op alle schaalniveaus interessante
parkeervoorziening van Utrecht.
aspecten, die bij de jury van de Rietveldprijs voor de
BLOG (klik hier)
nodige discussie zorgden. BLOG (klik hier)
#17 ANNE FRANKSCHOOL
#14
GASTAUTEUR // MATHIJS CREMERS
DE KWALITEITEN VAN TIVOLIVREDENBURG
Sinds januari 2014 maken de kinderen en leerkrachten
GASTAUTEUR // MARTINE BAKKER
van de Anne Frankschool gebruik van een nieuw gebouw.
In juni 2015 is TivoliVredenburg precies een jaar geopend.
De nieuwe behuizing staat welgeteld vijfhonderd meter
Utrecht heeft een muziekgebouw gekregen waar je terecht
voor (of achter) de oude. Met de nieuwbouw is een generiek
kunt voor klassiek, pop, jazz, cabaret, fusion, het kon niet
jaren zestig H-schooltje verruild voor een one-of-a-kind
op. Toch lijken de bezoekers het gebouw nog niet in hun
maatpak van Mecanoo.
hart te hebben gesloten. De meest gehoorde opmerking
BLOG (klik hier)
gaat over de lege sfeer. Wanneer is dit gebouw een succes? En is het eigenlijk wel een gebouw?
#18
BLOG (klik hier)
KNAPPE KOP VAN LOMBOK GASTAUTEUR // ZINEB SEGHROUCHNI
#15
Met de komst van het woonwinkelblok Buenos Aires en
HET VERGROOTTE IKEA IS GEEN ‘GROOT VENSTER
de Ulu-moskee kreeg de wijk een gezicht richting het
OP DE ZONE’
Stationsgebied. De nieuwe Kop van Lombok blijkt een
GASTAUTEUR // TIMON DOORENBOS
knap en sensitief staaltje binnenstedelijk ontwerp op een
De IKEA stond op de shortlist van de Rietveldprijs. Of lie
complexe locatie.
ver gezegd: de uitbreiding van IKEA door Knevel Architec
BLOG (klik hier)
ten, waarbij op het dak van de parkeergarage een nieuwe sportaccommodatie voor voetbalclub Faja Lobi KDS is gerealiseerd. BLOG (klik hier)
thermometer_17
#19 MOOI FREMDKÖRPER IN MÁXIMAPARK GASTAUTEUR // MARTINE BAKKER De pergola van het Máximapark in Leidsche Rijn markeert als een ontregelend Fremdkörper de wondere wereld van het groen. De schaal overweldigt, ook al is hij nog niet half af. Wat beklijft, zijn de subtiele details. BLOG (klik hier)
#20 NIEUWBOUW AAN DE STEENWEG 17 GASTAUTEUR // MASCHA VAN DAMME De manier waarop de binnenstedelijke puzzel die aan het ontwerp van de nieuwbouw aan de Steenweg 17 ten grondslag ligt, is opgelost, heeft de doorslag gegeven bij de nominatie voor de Rietveldprijs. BLOG (klik hier)
18 _STAND VAN ZAKEN foto_JANNES LINDERS _HOOFDKANTOOR a.s.r._TEAM V ARCHITECTUUR
#21
#24
NEERLANDIA
HOOFDKANTOOR a.s.r.: VAN SOMBERE JAREN 70
GASTAUTEUR // ANNE SEGHERS
BUNKER NAAR BESTE GEBOUW VAN NEDERLAND
Op het Prozeeterrein hebben de vroegere fabriekshallen
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
plaats gemaakt voor nieuwe woningen en de voormalige
Na een ruim 2 jaar durende verbouwing wordt in 2016
overslag aan de kade is omgevormd tot een openbaar
de derde en laatste vleugel in gebruik genomen van het
gebied. De oude draadstaalfabriek Neerlandia, waarvan
totaal gerenoveerde a.s.r. kantoor op kantorenpark
nu alleen de monumentale gevel nog overeind staat,
Rijnsweerd. Terwijl de circa 2.800 medewerkers gewoon
krijgt een nieuwe toekomst als complex met woningen
doorwerkten onderging de massieve en gesloten kantoor
en horeca.
kolos uit 1974 een indrukwekkende metamorfose tot
BLOG (klik hier)
opmerkelijk transparant, licht, efficiënt en energiezuinig gebouw.
#22
BLOG (klik hier)
IABR STADSGESPREK #1: DE GEZONDE STAD EN DE MENS
#25
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
LE MIRAGE: TOPPUNT VAN LEEGSTAND IN EEN LASTIG
Wie zijn de actoren, wat is de opgave en welke rollen zijn
GEBIED
er weggelegd binnen het thema de gezonde stad?
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
Die vragen stonden centraal tijdens het ‘#1 Stadsgesprek:
De kantorenleegstand in Utrecht is de afgelopen jaren fors
de gezonde stad & de mens’.
gestegen. Niet eerder was de leegstand qua volume en
BLOG (klik hier)
aandeel van de voorraad zo groot. Kanaleneiland, Papen dorp en Lage Weide zijn de gebieden met het hoogste
#23
aanbodvolume, waarbij Kanaleneiland de kroon spant.
WIE MAAKT DE STAD? UTRECHTSE STADMAKERS
Wellicht niet toevallig dat op Kanaleneiland ook het top
ZOEKEN AANSLUITING
punt van leegstand te vinden is: kantoorgebouw Le Mirage.
GASTAUTEUR // MAURICE HENGEVELD
BLOG (klik hier)
Voor wie zich niet op regelmatige basis met de stedelijke ontwikkeling van Utrecht bezighoudt is het vaak onduidelijk wie op dat gebied de spelers zijn. De laatste tijd mengen zich, naast gemeentebestuur, projectontwikkelaars en architectenbureaus, steeds vaker nieuwe netwerken van betrokken stadsbewoners in het proces. BLOG (klik hier)
thermometer_19
20 _educatie foto_indyma_polder rijnenburg
OMGEVINGS- EN MEDIA EDUCATIE
KINDERRONDLEIDINGEN
CREATING CITIES / voortgezet onderwijs
STADSKANTOOR / BASISONDERWIJS
LOCATIES: AMADEUS LYCEUM [LEIDSCHE RIJN] // DATUM: JUNI-JULI
LOCATIES: STADSKANTOOR UTRECHT // DATUM: DECEMBER 2015 //
2015 // DEELNEMERS: 150 [MEERDERE LESSEN] // VORM: ONDERZOEK &
VORM: RONDLEIDING & ROUTEKAART // SAMENWERKINGSPARTNERS:
ONTWERPOPGAVE // SAMENWERKINGSPARTNERS: AMADEUS LYCEUM –
GEMEENTE UTRECHT / BIEN ARCHITECTUUR / ATELIER OOST //
GEMEENTE UTRECHT // FINANCIERS: AMADEUS LYCEUM
FINANCIERS: GEMEENTE UTRECHT
Vijf dagen, zeven klassen, 150 jonge stedelingen. In de
Een gebouw ontwerpen zoals het Stadskantoor, hoe doe je
laatste schoolweek gaan leerlingen van Havo en VWO 4
dat? Architectuurcentrum Aorta ontwikkelde in opdracht
van het Amadeus Lyceum met elkaar de strijd aan. Welke
van de gemeente Utrecht een kinderrondleiding en route
klas maakt het beste ontwerp voor de toekomstige wijk
kaart door het nieuwe huis van de stad. Kinderen kruipen
Leeuwesteyn? In een projectweek, begeleidt door ont
in de huid van de architect en ontdekken wat er allemaal
werpcoaches van Architectuurcentrum Aorta ontdekten de
komt kijken bij het ontwerpen van zo’n geweldig groot
deelnemers wat er allemaal komt kijken bij het maken van
gebouw. Is het de architect gelukt om een goed gebouw te
een nieuwe wijk.
maken?
CREATING CITIES (klik hier)
KINDERRONDLEIDING STADSKANTOOR (klik hier)
JOUW PERSPECTIEF / voortgezet onderwijs STRAATBEELDEN / BASISONDERWIJS
LOCATIES: GERRIT RIETVELD COLLEGE // DATUM: SEPTEMBER-OKTOBER
LOCATIES: BLAUWE AVENTURIJN – PIETERSKERKHOF - BOOMGAARD //
2015 // DEELNEMERS: 75 [MEERDERE LESSEN] // VORM: TECHNASIUM
DATUM: JANUARI-DECEMBER 2015 // DEELNEMERS: 1150 [MEERDERE
EDUCATIE // SAMENWERKINGSPARTNERS: GERRIT RIETVELD COLLEGE
LESSEN] // VORM: DOORLOPENDE LEERLIJN OMGEVINGSEDUCATIE //
In 2014 ontwikkelde Architectuurcentrum AORTA in sa
SAMENWERKINGSPARTNERS: BLAUWE AVENTURIJN - PIETERSKERKHOF
menwerking met FARO Architecten een onderwijspro
– DE BOOMGAARD – CLICK F1 – GEMEENTE UTRECHT – UTRECHTS
gramma voor het Gerrit Rietveld College. Onder- en bo
CENTRUM VOOR DE KUNSTEN // FINANCIERS: GEMEENTE UTRECHT –
venbouw leerlingen van het Gerrit Rietveldcollege Utrecht
FONDS VOOR CULTUURPARTICIPATIE
werkten binnen het technasium aan een mini-maatschap
In Straatbeelden werkt Architectuurcentrum Aorta
pij voor Polder Rijnenburg waarin ze hun perspectief op
samen met Click F1 en Utrechtse basisscholen aan de
een klimaatneutraal Utrecht geven. Het technasium is
ontwikkeling van een cultureel onderwijscurriculum voor
een onderwijsstroom voor havo en vwo waarin het nieuwe
het primair onderwijs op het gebied van omgevings-
examenvak Onderzoek en Ontwerpen centraal staat. In het
en media-educatie. In 2014 werkten we samen met de
najaar van 2015 werd het programma opnieuw uitgevoerd.
Blauwe Aventurijn, Pieterskerkhof en De Boomgaard aan
Architectuurcentrum AORTA trad op als opdrachtgever.
de ontwikkeling van een leerlijn binnen het curriculum
JOUW PERSPECTIEF (klik hier)
en onderwijsmethodes van de school. STRAATBEELDEN (klik hier)
educatie_ 21 FOTO_INDYMAH_POLDER RIJNENBURG
‘Een vliegend tapijt of een groene rivier in de straat
22 _ CULTURELE EVENEMENTEN FOTO_PPETE JORDAN_DOMTOREN
TOUR DE FRANCE UTRECHT / DE FIETSREPUBLIEK
ALGEMEEN (klik hier)
LOCATIES: LITERATUURHUIS / UTRECHTS ARCHIEF / GEVANGENIS WOLVENPLEIN / DIVERSE LOCATIES IN DE STAD / THERMOMETER
FIETSREPUBLIEK #1 (klik hier)
WWW.AORTA.NU // DATUM: MAART – JULI 2015 // DEELNEMERS: 240 // VORM: LEZINGEN / FILM EN PECHA KUCHA / FIETSTOCHTEN /
FIETSREPUBLIEK #2 (klik hier)
THERMOMETER // SAMENWERKINGSPARTNERS: PROGRAMMABUREAU TOUR DE FRANCE UTRECHT / LITERATUURHUIS / UTRECHTS ARCHIEF /
FIETSREPUBLIEK #3 (klik hier)
ARCHITECTUUR FILM FESTIVAL ROTTERDAM // FINANCIERS: STIMULE RINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE - PROGRAMMABUREAU TOUR DE
FIETSREPUBLIEK #4 (klik hier)
FRANCE UTRECHT – ARCHITECTUURCENTRUM AORTA
2015 was een bijzonder jaar voor Utrecht. In de eerste
BLOG (klik hier)
week van juli vond in het hart van de stad de start van de Tour de France plaats. Utrecht vierde dit met een groots cultureel evenement tijdens de honderd dagen vooraf gaand aan de Grand Départ. Architectuurcentrum AORTA heeft deze gelegenheid gebruikt om de Amerikaan Pete Jordan, auteur van de internationale bestseller ‘De Fietsrepubliek’, uit te nodigen. Dishwasher Pete, zoals hij in Amerika bekend is, vertelt over zijn liefdesrelatie met de fiets en Amsterdam en stapt op de fiets in Utrecht. Wat zijn zijn ervaringen in onze stad? Het activiteiten programma bestond uit twee lezingen door Pete Jordan in samenwerking met het Literatuurhuis en Het Utrechts Archief, een film- en Pecha Kucha avond in gevangenis Wolvenplein in samenwerking met het Architectuur Film Festival Rotterdam, een fietstour en twee beeldblogs op de website van AORTA waarin Jordan zijn observaties van de Utrechtse Fietscultuur met ons deelt.
BLOG (klik hier)
culturele evenementen_ 23
when i think about cycling in Utrecht it’s biking through the domtoren that comes to mind. the fact that such a magnificent structure can be cycled through is absolutely remarkable PETE JORDAN
24 _ CULTURELE EVENEMENTEN
Voor het eerst in 150 jaar gaan de zwarte ijzeren deuren van gevangenis Wolvenplein open voor brave burgers DAG VAN DE ARCHITECTUUR
bezoekers mee met een rondleiding over de spoorzone
LOCATIES: DIVERS // DATUM: 20-21 JUNI 2015 // DEELNEMERS: 2.537 //
en haar geschiedenis en konden zij de expositie Atlas
VORM: OPEN HUIZEN / RONDLEIDINGEN / FIETSEXCURISE / VAARTOCHTEN
Verstedelijking Nederland bekijken en deelnemen aan het
/ PRESENTATIES / OPERA / EXPOSITIE / FINALEDEBAT / SAMENWER-
finaledebat over de rol van erfgoed op nieuwbouwlocaties
KINGSPARTNERS: EXPODIUM, MEER MERWEDE, POST PLANJER, VELUX,
zoals de spoorzone.
PROJECTORGANISATIE STATIONSGEBIED, TIVOLIVREDENBURG, HUUR DERS CEREOLFABRIEK / USINE / VRIENDEN VAN HET JONGERIUSCOM
DAG VAN DE ARCHITECTUUR 2015 (klik hier)
PLEX / STADSDORP WOLVENBURG / RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED / ARCHITECTUUR LOKAAL / GEMEENTE UTRECHT [ERFGOED] /
CEREOLFABRIEK (klik hier)
BPD / DOMSTAD ARCHITECTUUR / UTRECHTS ARHITECTENCAFE / ZEEP ARCHITECTS AND URBAN DESIGNERS / // FINANCIERS: GEMEENTE
WATERTOREN ROTSOORD (klik hier)
UTRECHT - STIMULERINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE – BPD - KF HEIN FONDS – ELISE MATHILDE FONDS – VSB FONDS –PROGRAMMA
LEIDSCHE RIJN (klik hier)
BUREAU STATIONSGEBIED
In het weekend van zaterdag 20 en zondag 21 juni vond de
GEVANGENIS WOLVENPLEIN (klik hier)
landelijke Dag van de Architectuur plaats, dit jaar in het teken van het Jaar van de Ruimte. In Utrecht organiseerde
MERWEDEKANAALZONE (klik hier)
Architectuurcentrum AORTA een gevarieerd activiteiten programma voor jong en oud waarin Oud vs. Nieuw
NEERLANDIA (klik hier)
centraal stond. De deelnemers konden binnenkijken bij nieuwe gebouwen
POP UP HUIS (klik hier)
die de skyline van Utrecht tekenen zoals TivoliVredenburg en het Stadskantoor. Maar ook een aantal iconische oude
RIETVELDPRIJS (klik hier)
gebouwen die recentelijk renovatie en herbestemming hebben ondergaan, of daarop wachten, waren open
SPOORZONE 2E DAALSEDIJK (klik hier)
gesteld, zoals de Villa Jongerius, de Cereolfabriek, de Watertoren op Rotsoord en de voormalige gevangenis op
STATIONSGEBIED (klik hier)
het Wolvenplein. Architecten, eigenaren en architectuur gidsen verwelkomden bezoekers en gaven rondleidingen.
VILLA JONGERIUS (klik hier)
De hele dag voeren sloepen over de Vaartse Rijn en het Merwedekanaal langs industriële rafelranden waar deze
WERKSPOORKATHEDRAAL (klik hier)
oude iconen een nieuwe bestemming hebben gekregen. Bijzondere aandacht was er dit jaar voor de Spoorzone 2e Daalsedijk. Het voormalige spooremplacement van de NS gaat de komende jaren op de schop en wordt een nieuwe woonwijk. De monumentale loodsen krijgen een nieuwe bestemming. Op de Dag van de Architectuur konden
ROTSOORDBRUG (klik hier)
culturele evenementen_ 25 FOTO_INDYMAH_GEVANGENIS WOLVENPLEIN
26_culturele evenementen FOTO_JEROEN MUSCH_RTV UTRECHT PUBLIEKSPRIJS_ PARKPERGOLA LEIDSCHE RIJN WEST8
RIETVELDPRIJS
OPEN MONUMENTENDAG
LOCATIE: UITHOF // DATUM: JANUARI – OKTOBER 2015 // VORM:
LOCATIE: ARCHITECTUURCENTRUM AORTA // DEELNEMERS: 418 //
ARCHITECTUURPRIJS // SAMENWERKINGSPARTNERS: STICHTING RIET
DATUM: SEPTEMBER 2015 // VORM: OPEN HUIS / EXPO / LEZING //
VELDPRIJS, POST PLANJER // FINANCIERS: STICHTING RIETVELDPRIJS,
SAMENWERKINGSPARTNERS: CULTURELE ZONDAGEN // FINANCIERS:
STIMULERINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE
AORTA – GEMEENTE UTRECHT
De Rietveldprijs is de Utrechtse architectuurprijs die
Met Kunst & Ambacht stond op Open Monumentendag
tweejaarlijks wordt toegekend aan een uitgevoerd archi
2015 zowel de kunst als het ambacht in en rond het
tectonisch, stedenbouwkundig of landschappelijk project
monument centraal. Speciale aandacht was er voor de
in de stad Utrecht. In 2015 is de prijs toegekend aan
huizen van Utrechtse schilders, architecten en ambachts
TivoliVredenburg met Herman Hertzberger en Patrick
lieden. Ook het Stadhuis, sinds 2015 tevens het nieuwe
Fransen van Architectuurstudio HH i.s.m. Jo Coenen
onderkomen van het kantoor van Aorta, was geopend.
Architects & Urbanists, Architectuurcentrale Thijs
Bezoekers konden aansluiten bij rondleidingen door het
Asselbergs en Pieter Bannenberg van NL Architects.
gebouw onder leiding van architectuurgidsen van Aorta.
De jury onder leiding van Jacob van Rijs koos unaniem
OPEN MONUMENTENDAG (klik hier)
voor het nieuwe muziekgebouw. De RTV Utrecht Publieks prijs is uitgereikt aan Parkpergola Máximapark van West8. Architectuurcentrum Aorta is als partner van de Stichting Rietveldprijs verantwoordelijk voor de publieks- en pers communicatie rond de prijs. Daarnaast organiseerde Aorta op de Dag van de Architectuur de openstellingen van de geselecteerden en maakte Aorta in samenwerking met het Utrechtse architectuurbulletin Post Planjer een serie artikelen waarin de geselecteerden voor de Rietveldprijs werden uitgelicht. De artikelen verschenen in de Thermo meter van Aorta. RIETVELDPRIJS (klik hier)
culturele evenementen_27 DE PERGOLA VAN HET MAXIMAPARK MARKEERT ALS EEN ONTREGELEND FREMDKÖRPER DE WONDERE WERELD VAN HET GROEN
28_over aorta foto_RINSE TJEERDSMA_www.studiohoed.nl_DAG VAN DE ARCHITECTUUR 2015
WWW.AORTA.NU
RONDLEIDINGEN
De website geeft informatie over Architectuurcentrum
LOCATIE: DE STAD // DATUM: GEHELE JAAR // DEELNEMERS: 1.560 //
Aorta’s activiteiten en rondleidingen. De homepage biedt
VORM: RONDLEIDINGEN //
informatie over activiteiten en rondleidingen met een
Utrecht staat vooral bekend om zijn historisch centrum,
overzichtelijke agenda van lopende activiteiten.
maar heeft ook een schat aan moderne architectuur.
In het archief kan gezocht worden naar programma’s van
Architectuurcentrum Aorta biedt een kennismaking met
voorgaande jaren.
de rijkdommen op architectuurgebied. Het hele jaar door
WebsitE (klik hier)
kunnen bezoekers deelnemen aan rondleidingen waarin de moderne architectuur en actuele ruimtelijke opgaven in
PUBLICATIES
de stad worden uitgelicht. Naast architectuurliefhebbers,
Onderzoek van AORTA wordt geregeld gepubliceerd in een
is er veel animo voor onze rondleidingen onder ontwerpers
[online] publicatie. U vindt deze op onze website.
en architectuurstudenten uit binnen- en buitenland. Ook
PUBLICATIES (klik hier)
raadsleden en bestuurders laten zich door gidsen van Aorta graag informeren over de ruimtelijke ontwikkelingen
SOCIAL MEDIA
in de stad.
LINKEDIN (klik hier) TWITTER (klik hier)
Incidenteel organiseert Aorta rondleidingen door recent
YOUTUBE (klik hier)
opgeleverde gebouwen. In 2015 organiseerde Aorta in
FACEBOOK (klik hier)
samenwerking met het Utrechts Architectencafé en
PINTEREST (klik hier)
Atelier Pro een lezing en rondleiding in het nieuwe onder wijsgebouw van het Gerrit Rietveldcollege.
cityzine_ 29
30_over aorta FOTO_RONALD TILLEMAN_P+R DE UITHOF_KCAP ISM STUDIO SK
TOELICHTING OP DE RESULTATENREKENING Aorta heeft het jaar met een klein positief resultaat weten af te sluiten mede door een verdergaande besparing op de kosten. Dit resultaat komt deels ten goede aan het eigen vermogen en wordt deels ingezet om de website geschikt te maken voor diverse mobiele apparaten.
BATEN Subsidie gemeente Utrecht
LASTEN
Financiële bijdrage van Gemeente Utrecht,
Directe programmakosten
Stadsontwikkeling
Totale kosten voor de uitvoering van het activiteiten programma
Subsidie basisprogramma Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
Personeelskosten
Financiële bijdrage activiteitenprogramma
Salaris, sociale- en pensioenlasten personeel en
Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
inhuur van derden
Jaarsponsoren en vriendenbijdragen
Afschrijvingen materiële vaste activa
Financiële bijdragen van sponsoren en vrienden van Aorta
Afschrijving op de kantoorinventaris en computer
voor het totale activiteitenprogramma 2015
apparatuur
Programma sponsoren
Huisvestingskosten
Financiële bijdragen van sponsoren, fondsen en
Kosten van huur, energie, schoonmaak en onderhoud
subsidiënten voor onderdelen van het activiteiten programma
Verkoopkosten Reclame, advertentie- en representatiekosten
Rondleidingen Opbrengsten uit de organisatie van rondleidingen
Kantoorkosten Kosten kopiëren, kantoorbenodigdheden, netwerkbeheer,
Financiële baten
telefoon, porti en drukwerk
De ontvangen bankrente minus kosten Algemene kosten Overige baten Opbrengsten uit entreegelden
Accountants- en administratiekosten, verzekeringen
jaarcijfers_31
balans per 31 december 2015
31 12 2015
31 12 2014
2.052
2.209
27.929
38.244
Activa Materiele vaste activa Vorderingen Liquide middelen
186.431
212.577
253.030
216.412
93.558
99.398
Passiva Stichtingsvermogen Kortlopende schulden
122.854
153.632
216.412
253.030
2015
2014
baten en lasten over 2015 Baten
Subsidie gemeente Utrecht
67.731
67.731
Subsidie basisprogramma SCI
71.593
48.351
Bijdrage Gem. Utrecht en Fonds Voor Cultuurparticipatie
22.500
15.000
109.931
102.541
Overige Sponsor- en subsidiegeld programma Sponsor- en vriendenbijdrage
6.725
6.850
Rondleidingen
9.044
13.278
Financiële baten
1.143
2.169
918
4.830
289.585
245.750
Directe programmakosten
113.295
87.136
Personeelskosten
128.130
102.862
1.244
4.325
14.295
37.959
1.061
740
Overige baten Som der baten Lasten
Afschrijvingen materiële vaste activa Huisvestingskosten Verkoopkosten Kantoorkosten Algemene kosten Som der lasten Totaal resultaat
6.917
7.727
18.561
18.030
283.503
258.779
6.082
-13.029
32 _bereik FOTO_INDYMAH_CEREOLFABRIEK_BOEi
33
2015
2014
Bezoekers rondleiding 1.666
2.636
Bezoekers programma [incl expo] 10.169
7.185
Bezoekers website 78.235 (uniek 46.344) 85.825 (waarvan 42.154 uniek) Followers Social Media 5.761 Totaal vermelding media >2.000.000
3.155 1.483.283
34 _over aorta FOTO_INDYMAH_WATERTOREN
xvxvxvx
MISSIE
AANPAK
Een bijdrage te leveren aan de brede discussie over de
Aorta doet dit door denkbeelden herkenbaar te maken
kwaliteit van onze gebouwde en landelijke omgeving – en
en uit te wisselen voor alle betrokkenen bij het ruimtelijk
dus onze leefomgeving – beter te maken. Architectuur
domein en door de belangstelling van het brede publiek
centrum Aorta is een plek voor het maatschappelijk debat,
voor architectuur te bevorderen. Met informerende
kennisvergaring en informatie over nieuwe ontwikkelingen
programma’s en opiniërende of agenderende programma’s
en visies in het ruimtelijk domein. Een ontmoetingspunt
bevordert Aorta het debat. Aorta legt de verbinding tussen
voor de vakgemeenschap, burgerinitiatieven én een
professie, initiatieven, overheid, kennisinstellingen,
kenniscentrum voor het brede publiek, om zo de eigen
bedrijven en de gebruiker, teneinde een groter begrip voor
omgeving beter te begrijpen.
wederzijdse belangen en wensen te creëren.
VISIE
ONTMOETINGSPLEK
Aorta ziet architectuur als een culturele waarde. Het is
Aorta is een inspirerende ontmoetingsplek voor ontwer
per definitie méér dan ontwerpen, méér dan een stapeling
pers, bewoners, initiatiefnemers, corporaties, vastgoed
van stenen: het raakt aan maatschappelijke, economische,
beleggers en – fondsen, overheid, ontwikkelaars en
technologische, sociale en politieke ontwikkelingen. Aorta
bouwers. Het centrum weet wat er speelt, neemt initia
hanteert een ruime opvatting van architectuur: steden
tieven en ontwikkelt projecten. De organisatie is profes
bouw, ruimtelijke ordening, landschap, tuin en interieur
sioneel, initiërend, levert maatwerk en reageert adequaat
en inrichting van de openbare ruimte. Architectuur geeft
op actuele ontwikkelingen. Kortom: alles wat op grote
een positieve meerwaarde aan de leefomgeving. Wezenlijk
en kleine schaal bijdraagt aan een betere leefomgeving.
is hoe mensen architectuur ervaren en beleven. Het komt
Aorta communiceert doorlopend over de stad en haar
tot in het huis van elke burger en roept dus veel reacties
ontwikkeling.
op. Architectuur is een instrument waarmee de gebouwde en groene omgeving wordt vormgegeven en verhoogt de
SAMENWERKING
leefbaarheid van de leefomgeving.
Aorta staat niet alleen. Het centrum wil zijn missie en doelen realiseren in goede samenwerking met andere culturele instellingen en initiatieven, maatschappelijke organisaties, gemeenten, de provincie, het bedrijfsleven en het publiek.
visie en koers_35
KOERS 2016 – 2017
nele sectoren. Als onafhankelijk platform kan Aorta juist aanhaken op de behoefte van uiteenlopende gebruikers
Aorta agendeert als onafhankelijk platform nieuwe maat
om meer samen te gaan werken. Vanuit een inhoudelijk
schappelijke ontwikkelingen en verbindt uiteenlopende
vraagstuk dragen de activiteiten van Aorta bij aan het
partijen gericht op het versterken van de (ruimtelijke)
zoeken én vinden van de juiste argumenten om ketens te
kwaliteit van de woon- en leefomgeving. Het programma
doorbreken! Zo wil Aorta een krachtiger pleidooi voeren
van Aorta fungeert als een katalysator en verbindt ge
voor de voortdurende zoektocht naar de juiste vraag.
bruikers. Het koppelt de sociale vraag aan de ruimtelijke opgave.
De volgende speerpunten zijn geformuleerd: > samenwerken met nieuwe partijen uit het domein van de
De kernactiviteiten van Aorta worden in 2016 gecontinu eerd. De belangrijkste activiteiten zijn:
zorg, techniek, economie, e-culture en duurzaamheid. > allianties met kennisinstellingen en initiatiefnemers > uitbouwen van de educatieve allianties met het basis–
Agenderen ->door openbare debatten en gesprekken
onderwijs en het voortgezet onderwijs
Verbinden en organiseren ->door faciliteren van dialoog,
en organisatorisch:
coalities en co-creatie
> geleidelijke groei
Verdiepen ->door (ontwerpend) onderzoek en inventarisatie
> uitbouwen van een slimme communicatiestrategie
Inspireren en Informeren ->door lezingen, tentoon stellingen, rondleidingen en (online) publicaties Onderwijzen ->door training, overdraagbaar lesmateriaal en workshops De wereld van de gebouwde omgeving krabbelt langzaam uit een diep dal. Langzaam begint de bouwproductie weer op gang te komen. De belangrijkste uitdaging is hoe de bouwkolom zich verbindt aan belangrijke maatschappe lijke vraagstukken. Voor opdrachtgevers en ontwerpers leidt dit tot de vraag van herdefiniëring van opgaven en werkpraktijken. Aorta zal –nog meer dan nu- aan de voorkant van ontwik kelingen gaan anticiperen op de maatschappelijk relevante vraagstukken en de consequenties daarvan voor de gebouwde omgeving. Dit zijn: nieuwe woon- en leefconcepten voor de groei ende groep senioren, hoe wordt gezonde verstedelijking verbonden met maatschappelijke vraagstukken en de groei van de stad. De meer thematische ontwikkelingen als zelforganisatie, circulaire economie, duurzaamheid en technologische ontwikkelingen doorkruizen de traditio
36 _medewerkers_programma raad _raad van toezicht_sponsoren _subsidieverstrekkers
MEDEWERKERS
RAAD VAN TOEZICHT
Eveline Paalvast directeur | bestuurder (0,8 fte)
De Raad van Toezicht bestond in 2015 uit:
Lindy Schuin projectleider (0,8 fte)
Anne Bodzinga, voorzitter en voormalig ceo bpf Bouw足
Rianne Pruis projectleider (0,8 fte)
invest Lex Pouw, zelfstandig adviseur en voormalig bestuurs足
VRIJWILLIGERS
voorzitter Ymere (vacature per 10 juni 2015)
Het werk van Architectuurcentrum Aorta zou niet mogelijk
Oedzge Atzema, hoogleraar economische geografie
zijn zonder de energie en inzet van vrijwilligers. Aorta
universiteit Utrecht
werd in 2015 bijgestaan door de volgende enthousiaste
Emmylou Aben, senior adviseur beleid en strategie
vrijwilligers: Ebba Braun, Paul Peek, Pek Lan Foong,
woningcorporatie Trudo
Rinse Tjeerdsma, Michiel Moll, Anja Romar, Marijke
Helene Wust, raad van bestuur woonzorg concern IJssel足
Overbeek, Matthijs Hattink en Rik Jagtenberg.
heem
GIDSEN In 2015 zijn veel gidsen voor Aorta actief geweest: Marlies Adriaansen, Ingeborg Behari, Go Bruens, Jan Maarten Dalmeijer, Martin de Jong, Andy Kilian, Renette Niekerk, Arco Ooms, Cora Rooker, Sabine Todd, Petra Vossestein, Norman Vervat, Joris Roovers, Jolie Kalmijn en Robbert Jongerius. PROGRAMMARAAD De programmaraad is het inhoudelijk klankbord van Aorta. De programmaraad adviseert het Aorta team over de diverse programmaonderdelen. De raad bestaat uit: Hans-Lars Boetes, accountmanager erfgoed en ruimte Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Marjolein Bracht, senior stedenbouwkundige Gemeente Utrecht Ronald van der Heide, landschapsarchitect en beeldmaker Erik Lamfers, senior planeconoom & adviseur gebieds足 ontwikkeling Pas BV Michael van Leeuwen, architect Sluijmer & Van Leeuwen Arnold Meijer, stedenbouwkundige Inbo
colofon_ 37 FOTO_ ©INDYMAH_SPOORZONE
SPONSOREN EN SUBSIDIËNTEN Architectuurcentrum Aorta kon in 2015 rekenen op de financiële steun van de volgende bedrijven en instellingen: BESCHIKBAARHEIDSSUBSIDIËNTEN Gemeente Utrecht [Stadsontwikkeling] Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie BESCHIKBAARHEIDSSPONSOREN AM BPD PROJECTSPONSOREN EN -SUBSIDIËNTEN Architectuur Lokaal i.o. Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed BPD Culturele zaken, gemeente Utrecht Elise Mathildefonds Fonds voor cultuurparticipatie Gemeente Utrecht [Milieu] Gemeente Utrecht [Maatschappelijke Ontwikkeling] Gemeente Utrecht [Programmabureau Stationsgebied] Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam K.F. Heinfonds Projectorganisatie Stationsgebied Programmabureau Tour de France Utrecht VSBfonds OPDRACHTGEVERS Amadeus College Gemeente Utrecht [Griffie] Provincie Utrecht Stichting Rietveldprijs
38
COLOFON © Architectuurcentrum Aorta, maart 2016. Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de recht hebbenden. Redactie: Lindy Schuin, Eveline Paalvast, Rianne Pruis, Anja Romar | Ontwerp en layout: AtelierOost, Utrecht | Foto cover en achterzijde: Winnaar van Rietveldprijs RTV Utrecht Publieksprijs, Parkpergola Máximapark. Een Project medegefinancierd door de Europese Gemeen schap, Europees fonds voor Regionale Ontwikkeling. Opdrachtgever: Gemeente Utrecht, Projectbureau Leidsche Rijn. Ontwerp: West 8, foto: Jeroen Musch. Met dank aan iedereen die heeft bijgedragen aan de totstandkoming van het jaarboek 2015.