ANS geeft raad Leef, woon, werk, feest... met ANS P. 15 P. 15
Giselinde Kuipers, hoogleraar Cultuursociologie aan de Universiteit van Amsterdam, schrijfster van het boek Goede humor, slechte smaak en hoofredactrice van het internationale blad HUMOR ‘Voor een goede grap is het belangrijk dat je de situatie en de mensen met wie je praat goed inschat. Zorg dat het publiek jouw kijk op de wereld deelt, zodat ze je grappen begrijpen. Let er daarnaast op dat je toehoorders dezelfde stijl van humor hebben. Sommige mensen vinden gezelligheid, uitbundigheid en luidruchtigheid komisch. Voor anderen is het juist belangrijk dat je niet te veel laat zien dat je een grap leuk vindt en met een strak gezicht ironisch overkomt. Als ik bij collega’s schreeuwerig zou gaan moppentappen, zouden ze me raar aankijken. ‘Of een grap slaagt, hangt ervan af of deze aanluit bij de culturele groep. De opvattingen over humor verschillen niet alleen sterk binnen Nederland, maar ook tussen landen. Wij Noord-Europeanen vinden het bijvoorbeeld fijn als humor een beetje hard en grensoverschrijdend is, terwijl Noord-Amerikanen veel eerder de neiging hebben om humor te associëren met een positieve moraliteit en zien het als een probleem als anderen worden gekwetst. ‘Een geslaagde grap wordt op een impliciete manier verteld. Als je te duidelijk bent of een mop moet uitleggen, is deze niet leuk meer, dan verdwijnt het uitdagende puzzelelement. Met humor die niet expliciet is, breek je het verwachtingspatroon dat mensen hebben bij reguliere communicatie. Je verwacht in een normaal gesprek niet dat iemand veel informatie achterhoudt. Zoek wel een publiek uit dat genoeg achtergrondkennis heeft, want anders word je alleen maar uitgelachen.’
De balans van ANS 1. Zorg ervoor dat je de situatie waarin je zit en de mensen met wie je praat goed inschat. Wanneer je toehoorders hetzelfde wereldbeeld hebben en jouw cultuur delen, begrijpen ze jouw grollen. Ook lachen ze pas wanneer ze dezelfde stijl van humor hebben. Pientere personen prefereren bijvoorbeeld originele, complexe grappen zodat ze meer hebben om over te peinzen. 2. Het leven zit vol met tragedie. Daar is altijd wel een grap over te maken, vooral als deze jezelf betreft. Je relativeert iets wat volkomen serieus is. Pas wel op dat je niet te snel na een verse tragische gebeurtenis aan het moppentappen slaat. 3. Een grap werkt altijd wanneer iemand het slachtoffer ervan is, emoties van het publiek worden bespeeld en een verrassende clue de mop succesvol afsluit. 4. Een geslaagde grap is een puzzel. Wees impliciet en niet te simpel, omdat je op die manier het verwachtingspatroon van je toehoorders doorbreekt. 5. Een grap is pas leuk als je ook daadwerkelijk doorhebt dat deze als grap is bedoeld. ANS
Heb jij ook een prangende vraag aan de wetenschap? Mail deze naar redactie@ans-online.nl