W dziką stronę

Szkoła Podstawowa Nr 130 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi

„W dziką stronę”

Spotkanie – 21.03.2015 Spotkanie 1 –1 21 marca 2015 Sobotnie przedpołudnie w pierwszy dzień wiosny spędziliśmy na leśnym szlaku.

Pojechaliśmy do lasu na Stróża, gdzie czekał już na nas trener edukacji leśnej – Pani Agnieszka. Pogoda dopisała.

Promienie wiosennego słońca przygrzewały. W lesie słychać było odgłosy ptaków. Powitał na donośny stukot dzięcioła. W ściółce niektórym udało się zaobserwować jaszczurkę i małą żabę. Widzieliśmy też pierwsze motyle i pająki.

Celem naszej wycieczki było oswojenie się z lasem. Mieliśmy wiele ciekawych zadań dzięki, którym nie tylko poznawaliśmy przyrodę, ale też świetnie się bawiliśmy.

Rozpoczęliśmy nasze spotkanie od zapoznania się. Pani trener chciała zapamiętać nasze imiona i zaproponowała zabawę z włóczką. Powstała przy okazji konstrukcja przypominająca sieć pająka. Stało się to okazją do rozmowy na temat zależności występujących w przyrodzie.

Kolejne zadanie polegało na dokładnym zbadaniu drzewa, do którego doprowadziła nas druga osoba, a potem po otwarciu oczu odnalezieniu „swojego” drzewa w lesie. Nie zawsze było to łatwe.

Trzeba było zapamiętać bardzo dużo szczegółów: szorstkość kory, ilość gałęzi, drogę, którą prowadziła nas druga osoba.

Wydawało nam się, że wszystkie drzewa w lesie są takie same. Okazało się, że każde czymś się wyróżnia.

Staraliśmy się też rozpoznać jakiego gatunku jest „nasze” drzewo. Latem łatwiej jest je rozpoznać, bo pomagają nam liście. Teraz mogliśmy tylko obserwować ich kształt i porównywać korę. Bez trudu potrafimy już odróżnić sosnę, dąb, buk i brzozę.

Następne zadanie było i trudne i ciekawe.

Wędrując w parach mieliśmy przez pewien czas iść w zupełnej ciszy – to była najtrudniejsza część . Każdy z nas miał lupę i mógł dokładniej przyglądać się temu co go zainteresowało.

Zadanie zaowocowało ciekawymi odkryciami.

Znaleźliśmy przewrócone drzewo na którym rósł już mech.

W pobliżu na gałęziach rosły młode huby.

Wśród liści zauważyliśmy brązowe kulki (galasy), które okazały się „domkiem” dla szkodnika drzew – owada galasówki dębianki. Na koniec zobaczyliśmy ciekawą narośl na drzewie. Ćwiczenie pokazało nam, że idąc ścieżką i rozmawiając nie zauważamy wielu rzeczy, które są wokół nas. Warto czasem się zatrzymać i wsłuchać w odgłosy lasu.

Mogliśmy też wyostrzyć swój słuch. Pani poprosiła nas żebyśmy weszli w las na pewną odległość. Każdy miał znaleźć swoje miejsce z dala od kolegów.

Potem z zamkniętymi oczami wracaliśmy na miejsce. Szliśmy za odgłosem uderzeń kija o drzewo. Ćwiczenie wymagało od nas skupienia i dokładnego nasłuchiwania. Takie umiejętności są bardzo przydatne w lesie.

Nie zabrakło też zadań wymagających od nas sprawności. Bardzo podobały nam się zabawy „Zwierzęta i zasoby”, „Wiewiórka i myszy”, „Nietoperz i ćma”.

Dowiedzieliśmy się co to jest „czerwona księga”, które zwierzęta w Polsce i na świecie są zagrożone wyginięciem. Zastanawialiśmy się co zagraża tym zwierzętom.

Są trzy podstawowe czynniki, które wpływają na życie zwierząt: • niszczenie naturalnych siedlisk np. wycinanie lasów • zanieczyszczenia środowiska (wody, gleby, powietrza) • kłusownictwo

To były pierwsze z cyklu zajęć terenowych w ramach programu „W dziką stronę”.

Kiedy wrócimy tu w maju las na pewno będzie już wyglądał inaczej. Ciekawi jesteśmy co się zmieni i jakie zadania znów nas czekają. Czy zdamy egzamin na „leśnych ludzi”?

Już dzisiaj wiemy, że w lesie jesteśmy gośćmi. Żeby cieszyć się jego urokiem musimy przestrzegać reguł dobrego przyrodnika.

Spotkanie21– –09 21.03.2015 Spotkanie maja 2015 Tak naprawdę nasze drugie spotkanie miało się odbyć w środę 6 maja. Plany pokrzyżowała nam jednak pogoda. Tego dnia od rana padał deszcz i było zimno. My jednak nie odpuścimy okazji na wędrówkę w dziką stronę! Umówiliśmy się w sobotnie przedpołudnie. Razem z panią Anią od przyrody pojechaliśmy na Stróża, gdzie czekała już na nas Pani Agnieszka z ODE „Źródła”. Bardzo cieszyliśmy się na dzisiejsze leśne spotkanie i już nie mogliśmy się doczekać nowych zadań.

Las wyglądał zupełnie inaczej. Niektórych miejsc nie mogliśmy prawie rozpoznać.

Na drzewach były już liście a wokół kwitły kwiaty. Na dzisiejszym spotkaniu mogliśmy obserwować jak wiosną las budzi się do życia.

Dziś poznawaliśmy las, który był po naszej prawej stronie. Na początek wykonaliśmy ćwiczenie, które pomaga w rozeznaniu terenu i jego zasobów. Każdy z nas miał znaleźć 3 patyki.

Dwa długości ramienia i jeden połowę krótszy. Ułożyliśmy patyki na ziemi tworząc koło. Teraz każdy z nas udał się w kierunku wskazanym przez jego fragment koła i co 10 kroków zatrzymywał się i zbierał to, co było ciekawego na ziemi. Tak powstała nasza mapa otoczenia. Roślin, których nazw nie znaliśmy poszukaliśmy w przewodnikach.

Spacerując po lesie zastanawialiśmy się jakie funkcje on pełni. Zebraliśmy szyszki z ziemi i każdy miał spróbować podać tyle funkcji lasu ile zebrał szyszek.

Potem prezentowaliśmy swoje propozycje słuchając się uważnie, żeby kolejna osoba nie powtarzała tego, co już wcześniej powiedzieli jej koledzy.

Bardzo spodobał nam się pomysł, że osoba, która ma głos stawała na pniu drzewa, żeby wszyscy ją lepiej widzieli i słyszeli.

Według nas las: • • • • • • • •

jest domem dla zwierząt dostarcza pożywienia produkuje tlen jest miejscem odpoczynku jest miejscem pracy dla drwali i leśników zmniejsza ryzyko powodzi dostarcza drewna dla ludzi jest miejscem do nauki

Kolejne zadanie polegało na wybraniu jednej rośliny, której nie znamy. Mieliśmy sami wymyślić jej nazwę i podać o niej kilka informacji. Ochoczo wzięliśmy się do pracy. Z lekcji przyrody wiedzieliśmy już, że nazwa gatunkowa powinna składać się z dwóch części – rzeczownika i przymiotnika. Tak powstały opisy roślin o ciekawych nazwach i niezwykłych właściwościach. Jedynym ograniczeniem była tu nasza wyobraźnia  Dziewczyny wymyśliły nazwę lawendowiec pospolity, który rośnie w lasach mieszanych w piętrach, ma barwę fioletową, długą, zieloną, pustą w środku łodyżkę i leczy ból mięśni.

Później sprawdziliśmy te rośliny w przewodniku. Nasz lawendowiec okazał się dąbrówką rozłogową.

Dzięki tej zabawie udało się nam „oswoić” to co nieznane i zapamiętać więcej szczegółów.

Naszą spostrzegawczość ćwiczyliśmy grając w leśne bingo. Pani Agnieszka rozdała nam karty i mazaki. Mieliśmy uważnie obserwować otoczenie i jeśli zauważymy coś co znajdowało się na karcie, mieliśmy to zakreślić. Kto pierwszy znalazł wszystkie elementy w pionie, poziomie lub skosie, wygrywał BINGO. W czasie zabawy nie zapomnieliśmy też o zdrowej przekąsce 

Dotarliśmy do leśnej polany, gdzie czekało na nas kolejne zadanie. Tym razem podzieleni na grupy, mieliśmy wybrać drzewo i stworzyć portret jego DUSZY. Zastanawialiśmy się co mogło ono widzieć w swoim życiu, czy jest szczęśliwe.

Do pracy miały nam posłużyć znalezione w lesie elementy. Poznaliśmy więc historię Tomka i Romka – bukowych bliźniaków, Smerfetki, starej jabłoni i zaczarowanego dębu. Powstały ciekawe opowieści i portrety naszych drzew.

Na koniec wyprawy zabawiliśmy się w leśnych artystów. Korzystając z darów natury, przy pomocy kartki papieru i taśmy dwustronnej, wykonaliśmy przyrodnicze obrazy.

– 21.03.2015 Spotkanie 3Spotkanie – Zielona 1Szkoła 25 – 28 maja 2015 Tradycją naszej szkoły są wspólne wyjazdy klas IV – VI na Zieloną Szkołę. Dla nas był on szczególny. Wiedzieliśmy, że zdążamy w dziką stronę, zupełnie nam nie znaną, na szlaki Tatrzańskiego Parku Narodowego. W tym roku podzieleni byliśmy na grupy 3-4 osobowe i pracowaliśmy z iPadami. Jak się okazało, bardzo przydały się nam w poznawaniu i zapamiętywaniu piękna tatrzańskiej przyrody. Codziennie dokumentowaliśmy wycieczkę tworząc mulimedialną książkę. Ćwiczenia przyrodnicze przygotowała dla nas pani Ania, a nasza klasa miała dodatkowe ciekawe zadania.

Jednym z nich było wymyślenie legendy o Jaskini Mroźnej. Zwiedzając tę jaskinię i przeciskając się przez wąskie korytarze mogliśmy na własne oczy zobaczyć rzeźbę krasową i przekonać się o znaczeniu powiedzenia – woda drąży skałę. Za pomocą elektronicznego termometru mierzyliśmy też temperaturę powietrza w jaskini.

Idąc Doliną Kościeliską zauważyliśmy wiele powalonych drzew. Wyglądało to strasznie.

Okazało się, że to wiatrołomy – skutki wiatru halnego, bardzo silnego i porywistego.

Przypomnieliśmy sobie tutaj jaką rolę pełni las i dowiedzieliśmy się, jak duże ma znaczenie dla utrzymania cienkiej warstewki gleby w górach.

Na szczęście pracownicy TPN już obsadzają zbocza nowymi drzewami.

Przyrodniczym zadaniem, które wykonywaliśmy było też fotografowanie tatrzańskiej przyrody. Wiadomo, że w parku narodowym nie wolno nam chodzić poza szlakami, a tym bardziej zrywać jakichkolwiek roślin. Dlatego aparaty fotograficzne w tabletach okazały się tu nieocenione. Robiliśmy zdjęcia roślin, które nas zainteresowały, a potem już spokojnie w ośrodku mogliśmy korzystać z przewodników, aby te rośliny rozpoznać.

Każdy z nas próbował uchwycić piękno gór i zatrzymać w kadrze najciekawsze miejsca.

Na Gubałówce mieliśmy podpisać kilka szczytów widocznych z tarasu. Niestety pogoda spłatała nam figla i nie było widać zbyt wiele.

Na szczęście była tablica z opisami szczytów i mogliśmy wykonać nasze zadanie.

Podobnie mieliśmy opisać formy terenu Tatr Wysokich na zrobionym przez siebie zdjęciu nad Morskim Okiem. Musieliśmy przypomnieć sobie jak rozmawialiśmy o tym na lekcji przyrody. Troszkę pomagał nam przewodnik. Wyszło zupełnie jak na zdjęciu w naszym podręczniku, tyle że zrobiliśmy je sami 

Nad Morskim Okiem nasłuchiwaliśmy ile jest dźwięków natury. Wcale nie było to takie łatwe. Okazało się że tłum turystów jest dość hałaśliwy i trzeba było oddzielić ten gwar od odgłosów przyrody. Usiedliśmy na kamieniach, zamknęliśmy oczy i nasłuchiwaliśmy. Każdy kto usłyszał odgłos przyrody podnosił rękę do góry.

Wszystkim udało się usłyszeć dźwięki natury: szum wodospadu, podmuch wiatru, plusk wody, śpiew ptaków.

Gdyby każdy z turystów zachowywał się cicho, nad Morskim Okiem można by było naprawdę odpocząć wpatrując się w piękny krajobraz Tatr Wysokich.

Nad stawem udało się nam zaobserwować pływające kaczki i pstrągi.

Zmierzyliśmy też temperaturę wody przy brzegu i między kamieniami. Ta druga była wyższa. Ponieważ w niektórych miejscach leżał jeszcze śnieg to sprawdziliśmy z ciekawości jaka jest jego temperatura. Była poniżej zera!

W oczekiwaniu na całą grupę poprowadziliśmy naszą ulubioną zabawę, której nauczyła nas pani Agnieszka – zwierzęta i zasoby.

Choć pogoda pokrzyżowała nam nieco szyki i nie wszystko udało się tak, jak było zaplanowane, to nasze spotkanie z przyrodą było bardzo udane.

Mogliśmy na własne oczy zobaczyć i dotknąć skał z jakich zbudowane są Tatry, poczuć zmęczenie wspinając się pod górę, posłuchać szumu górskiego potoku. Sprawdzić jak wygląda limba i kosodrzewina.

Zobaczyliśmy też jak człowiek wpływa na środowisko naturalne. Przekonaliśmy się, że ludzie nie zawsze przestrzegają zasad jakie panują w Parku Narodowym.

Czasem jest to groźne dla przyrody, czasem dla nich samych, bo góry mogą być bardzo niebezpieczne.

Pracownicy TPN zbierają śmieci wyrzucone przez turystów na drogę i spadające po stromych zboczach. Folie są zagrożeniem dla dzikich zwierząt, a odpadki zwabiają np. niedźwiedzie by podchodziły blisko szlaków turystycznych.

Spotkanie – 21.03.2015 Spotkanie 4 –103 czerwca 2015 To było nasze ostatnie spotkanie prowadzone przez Panią Agnieszkę.

Tym razem w leśną ścieżkę skręciliśmy w lewo. Pierwsze zadane, które bardzo nam się spodobało, polegało na zbudowaniu szałasu leśnych ludzi. Na początku nie było łatwo. Trzeba było ustawić stabilną konstrukcję. Każda z grup miała swój własny pomysł na szałas. Wszystkie się udały, a ich budowanie sprawiło nam dużo frajdy.

Pobyt na świeżym powietrzu sprawia, że od razu robimy się głodni.

Krótki czas na odpoczynek i już jesteśmy gotowi na kolejne zadanie 

Kolejne ćwiczenie było na zapamiętywanie.

Pani Agnieszka ukryła w chuście kilka rzeczy z lasu – liść dębu, korę sosny i brzozy, szyszkę, galas i kilka innych. Na chwilę pokazała nam te rzeczy i poprosiła, aby zapamiętać ich jak najwięcej, iść do lasu i przynieść takie same rzeczy. Później sprawdzaliśmy, komu udało się zapamiętać i znaleźć najwięcej elementów.

Pani Agnieszka rozdała nam kubeczki.

Naszym zadaniem było stworzenie leśnych koktajli zapachów z tego, co znajdowało się wokół nas. Składniki wrzucaliśmy do kubeczka i rozgniataliśmy patykiem.

Następnie sprawdzaliśmy jak pachną nasze koktajle, nadawaliśmy im nazwy i wymyślaliśmy co dają osobie, która je powącha. Każdy pachniał trochę inaczej.

Spacerując ścieżką zauważyliśmy wśród drzew paśnik dla zwierząt. To miejsce okazało się idealne do następnego ćwiczenia – odkrywania Tajemniczej Wyspy.

Podzieliliśmy się na trzy zespoły: geografów, zoologów, botaników. Teren naszej wyspy wyznaczała przywiązana do drzew lina. Geografowie tworzyli szkic terenu, wyznaczali kierunki świata, botanicy oznaczali rośliny znajdujące się na wyspie, a zoolodzy szukali zwierząt lub śladów ich obecności. Używaliśmy do tego lup. lornetek, pojemników na owady, przewodników.

Wszystkie obserwacje nanosiliśmy później na wspólną wielką mapę wyspy.

Poznaliśmy też nową zabawę z chustą.

Podzieliliśmy się na dwie grupy po tyle samo osób i stanęliśmy naprzeciwko siebie Każdy miał przydzielony odpowiedni numer. Pani Agnieszka wywoływała numer i wtedy osoby z obu rzędów, które miały ten numer walczyły o chustę. Zabawa bardzo nam się spodobała.

Dzisiejszy dzień skończył się krótkim podsumowaniem zajęć. Podziękowaliśmy Pani Agnieszce za prowadzenie warsztatów i przemiłą atmosferę. Każdy opowiadał co mu się najbardziej podobało, co zapamiętał i czego się nauczył. Smutno było się rozstawać, więc obiecaliśmy sobie, że zaprosimy panią Agnieszkę do naszej szkoły w przyszłym roku.

Spotkanie – 21.03.2015 Spotkanie 5 –124 czerwca 2015 Zbliżają się wakacje. W ostatnim tygodniu szkoły postanowiliśmy wybrać się na piknik do naszego lasu, ale nie sami. Zaprosiliśmy też klasę czwartą. Chcieliśmy pokazać im nasze ulubione miejsca i zabawy, które poznaliśmy podczas warsztatów z panią Agnieszką. Poza tym pani Ania, która uczy nas przyrody, specjalnie dla nas przygotowała nowe leśne zadania.

Przed wejściem do lasu przypomnieliśmy sobie jakie zasady w nim obowiązują. Zwróciliśmy uwagę na zachowanie ciszy i na to, żeby nie niszczyć roślin i nie wyrzucać śmieci.

Przekroczyliśmy bramę naszego lasu. Pani Ania poprosiła nas, aby zamknąć oczy i przez chwilę iść tak w zupełnej ciszy, nasłuchując odgłosów przyrody. Wypuszczała nas na ścieżkę pojedynczo. Potem opowiadaliśmy co słyszeliśmy z naszej prawej i lewej strony.

Następne zadanie dotyczyło rozpoznawania gatunków drzew. Pani Ania rozdała nam karty z drzewami. Mieliśmy znaleźć osoby, które mają karty tego samego drzewa. Tak dobraliśmy się w grupy. Idąc do miejsca naszego pikniku szukaliśmy w lesie drzew, które wylosowaliśmy.

Później każda grupa opowiadała, po czym rozpoznała swoje drzewo. Udało się odnaleźć dąb, brzozę, świerk, sosnę, buk, grab, jarząb, klon. Przyglądaliśmy się ich korze, liściom i pokrojowi.

Klasa czwarta przygotowywała miejsce pikniku na polanie, a na nas czekało kolejne zadanie.

Dostaliśmy 4 metrowe sznurki. Za ich pomocą mieliśmy wyznaczyć obszar o powierzchni 1 m². To był nasz Park Narodowy Liliputów.

Wyobraziliśmy sobie, że jesteśmy tak mali jak mrówki i zwiedzamy tę okolicę. Wyznaczyliśmy rezerwaty przyrody, ścieżki, nazwaliśmy ciekawe miejsca warte odwiedzenia, obszary niebezpieczne i takie, które są dobre dla odpoczynku.

Przygotowaliśmy się do opowiedzenia co warto w nim zobaczyć. Każdy park otrzymał swoją nazwę. Odwiedziliśmy więc Jagodowy PN, PN Tęczowych Liliputów, Muchomorski PN. Ochraniały one niezwykłą mini przyrodę pełną głębokich wąwozów, wysokich szczytów, tajemniczych lasów i niebezpiecznych przepaści.

To zadanie pozwoliło nam zobaczyć jak dużo ciekawych rzeczy kryje się w niewielkim skrawku lasu. Trzeba tylko się zatrzymać i czasem zmienić perspektywę patrzenia.

Podczas leśnego pikniku nauczyliśmy naszych młodszych kolegów zabawy z chustą, która obok gry w zwierzęta i zasoby, stała się naszą ulubioną. Zabawę poprowadziła Ola, która wyjaśniła zasady i trzymała chustę.

Kiedy my odpoczywaliśmy na polanie po wyczerpującej zabawie, pani Ania przygotowała dla nas szlak zmysłów. Rozwiesiła między drzewami długą linę i przygotowała ścieżkę, którą należało pokonać z zawiązanymi oczami. Mogliśmy posługiwać się tylko zmysłem dotyku i słuchu. Zadanie na pierwszy rzut oka wyglądało na bardzo proste, ale kiedy szliśmy z zawiązanymi oczami okazało się, że musimy to robić bardzo ostrożnie, w ciszy nasłuchując odgłosu naszych kroków i wyczuwając linę rękoma, aby jej nie zgubić. Niektórym zabawa tak się spodobała, że przeszli trasę kilka razy.

Po krótkiej przerwie pani Ania opowiedziała nam legendę o Entach - pasterzach drzew.

Niektórzy nazywają je Cieniami Drzew.

Są to najstarsze i najbardziej tajemnicze z leśnych stworzeń, trochę podobne do elfów. Ich zadaniem jest ochrona lasów. Posiadają one swój własny język, którym się posługują. Przynajmniej tak mówią legendy, a przecież w każdej legendzie jest ziarenko prawdy 

Naszym zadaniem było wyobrażenie sobie że jesteśmy Entami, które strzegą swoich drzew. Mieliśmy powiedzieć krótkie zdanie w ich języku o ochronie przyrody.

Zadanie było fajne, bo musieliśmy wymyśleć własny język. Niektórzy tworzyli język obrazkowy, inni wymyślali własny alfabet, jeszcze inni szyfrowali wiadomość za pomocą sylabowego kodu. Podczas prezentacji było dużo śmiechu i „wyginania języka” 

W czasie spaceru odkryliśmy, że wykonane przez nas na 4 spotkaniu szałasy wciąż stoją.

Bardzo się ucieszyliśmy i pobiegliśmy pokazać je klasie czwartej. Wszyscy nabraliśmy ochoty na zbudowanie nowych szałasów i ich zasiedlenie . Zabawa pochłonęła nas bez reszty. Czas minął nam bardzo szybko i musieliśmy już wracać, żeby zdążyć na autobus.

Ponieważ mieszkamy całkiem blisko, z przyjemnością odwiedzimy nasz las w czasie wakacji.

Szkoła Podstawowa Nr 130 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi

„W dziką stronę” W zajęciach uczestniczyła klasa V SP 130 w Łodzi Trener edukacji leśnej – Agnieszka Mazur Nauczyciel przyrody – Anna Romańska Autor zdjęć: Anna Romańska, uczniowie SP 130