COMMERCIËLE BIJLAGE DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN NRC
Kom naar Alkmaar deze zomer!
Spectaculair: klimmen naar de hemel
De Grote Kerk en vijf grote meesters
500 j
Grot aar e Ker Alkm k aar!
Ontdek
Vijf Hollandse Meesters in Alkmaar Utrecht heeft de Dom, Den Bosch de Sint-Janskathedraal en Alkmaar de Grote of Sint-Laurenskerk. Een iconisch en beeldbepalend kerkgebouw. Alkmaarders hebben hier troost, geloof, hoop en liefde gevonden, kunstenaars zijn erdoor geïnspireerd. De Grote of Sint-Laurenskerk speelde een belangrijke rol in het leven en werk van vijf Hollandse meesters. In dit jubileumjaar zijn zij aanweziger en zichtbaarder dan ooit.
Grote Kerk Alkmaar Openingstijden Dinsdag t/m zondag van 11:00 - 17:00 uur (raadpleeg voor bezoek altijd www.grotekerk-alkmaar.nl voor mogelijke uitzonderingen) Tarieven De Grote Kerk is gratis toegankelijk. Altaarstuk Maarten van Heemskerck Volwassenen € 6,Kinderen t/m 12 jaar gratis Gratis toegang met Museumkaart
Bezoekadres Grote Kerk Alkmaar & Klim naar de hemel Koorstraat 2, 1811 GP Alkmaar www.grotekerk-alkmaar.nl/ www.klimnaardehemel.nl
Stedelijk Museum Alkmaar
Klim naar de hemel
Combikaarten
Openingstijden Dinsdag t/m zondag van 11:00 - 17:00 uur
Openingstijden Maandag t/m donderdag van 11:00 tot 16:00 uur Vrijdag (kaasmarkt) + zaterdag + zondag: van 10:00 tot 17:00 uur
Combikaart altaarstuk en Stedelijk Museum Alkmaar € 12,-
Tarieven Volwassenen € 12,CJP/AlkmaarPas € 8,Gezinsticket museum € 16,(2 volw. + kinderen) Jongeren t/m 18 jaar, Vrienden van het museum, Museumkaart, ICOM en Vereniging Rembrandt hebben gratis toegang tot het museum.
Bezoekadres Stedelijk Museum Alkmaar Canadaplein 1, 1811 KE Alkmaar www.stedelijkmuseumalkmaar.nl In Stedelijk Museum Alkmaar is een focustentoonstelling gewijd aan het altaarstuk van Maarten van Heemskerck. In de Gouden Eeuwzaal van het museum zijn de meesters Ruysdael en Saenredam te vinden.
raadhuis.com/klimnaardehemel
Tarieven Volwassenen per persoon € 8,50 online of € 9,50 bij de kassa Kinderen tot 6 jaar € 1,-
Combikaart altaarstuk, Stedelijk Museum Alkmaar en Klim naar de Hemel € 16,- (€ 10,50 voordeel)
Ontdek Vijf Hollandse Meesters in Alkmaar
Maarten van Heemskerck Altaarstuk
De Meester Maarten van Heemskerck (1498 – 1574)
DE PATROONHEILIGE VAN DE GROTE KERK, DE HEILIGE LAURENTIUS, WORDT NAAKT GEBRADEN OP HET ROOSTER.
Leven
Werk
Van boerenzoon tot gevierd kunstenaar
Spierballenvertoon uit de vroege renaissance
Al vroeg deed een pakkende legende de ronde over Maarten van Heemskerck. Hij zou - tot zijn verdriet voorbestemd zijn geweest om de familieboerderij over te nemen. Die toekomst spatte uiteen, toen hij een emmer melk vermorste en zijn vader hem in een vlaag van woede de deur wees. Zijn moeder was nog net in staat hem stiekem wat geld toe te stoppen voor een studie. Een geluk bij een ongeluk. Eindelijk kon Maarten gehoor geven aan zijn tekentalent.
Mensen moeten vol ontzag én verbazing gekeken hebben naar het altaarstuk dat Maarten van Heemskerck in opdracht van de bestuurders van de Grote Kerk had gemaakt en dat in 1543 werd onthuld. Niet alleen vanwege de ongekende omvang van het veelluik dat - uitgeklapt - zes bij acht meter meet. Maar ook door de manier waarop het lijdensverhaal van Christus werd uitgebeeld. Zo springen de overmatig gespierde figuren meteen in het oog. Een fascinatie voor de menselijke anatomie die Van Heemskerck ontleende aan de renaissancekunst, waarmee hij in Italië in aanraking was gekomen, maar die in de Nederlanden nog relatief onbekend was.
In 1530 vestigt Maarten zich als zelfstandig meester. Zijn leven krijgt een nieuwe wending in de periode dat hij tijdens een verblijf in Rome in volle hevigheid in aanraking komt met een nieuwe kunststroming: de renaissance. Eenmaal terug in de Nederlanden ontpopt Van Heemskerck zich echt als een gevierd kunstenaar. Ook bestuurlijk maakt hij carrière. Hij wordt benoemd tot hoofd van het kunstschildersgilde in Haarlem en later tot kerkmeester van de Sint-Bavokerk. Een functie die hij tot zijn dood, 22 jaar later, vervult. Niet gek voor een boerenzoon!
Na de reformatie is er geen plaats meer voor dit soort katholieke vereringskunst en via een tussenpersoon komt het altaarstuk terecht in de Dom van het Zweedse Linköping. Ter ere van 500 jaar Grote Kerk is het meesterwerk weer even ‘thuis’ (althans, de zijluiken; het centrale paneel is te fragiel voor transport). Zo heeft iedereen de kans om het grootste altaarstuk ooit geschilderd in de Nederlanden in zijn oorspronkelijke omgeving te bewonderen. Ongetwijfeld met evenveel ontzag en verbazing als in vroeger tijden.
Een niet te missen kans!
Een meesterwerk is tijdelijk thuis
Tip
Maarten van Heemskerck schilderde rond 1540 het grootste altaarstuk van de Nederlanden voor de Grote Kerk. Al eeuwen staat het in Zweden, nu is het wereldberoemde meesterstuk tijdelijk weer thuis in Alkmaar. Combineer de topkunst in de kerk met een bezoek aan Stedelijk Museum Alkmaar en sluit af met de imposante Klim naar de hemel.
Salomon van Ruysdael Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het Noorden
GEZICHT OP DE GROTE OF SINT-LAURENSKERK VAN ALKMAAR VANUIT HET NOORDEN, 1644, OLIEVERF OP PANEEL, 61,6 X 93,4 CM, STEDELIJK MUSEUM ALKMAAR
De Meester Salomon van Leven Ruysdael (1600/1603 – 1670)
Werk
Een bijzondere band met Alkmaar
Opvallend accuraat tijdsbeeld van de Grote Kerk
Salomon van Ruysdael wordt geboren als jongste van vier zonen van een kistenmaker uit het Gooi. In 1623 vestigt hij zich in Haarlem en wordt daar direct lid van het Sint-Lucas schildersgilde, in hetzelfde jaar als die andere meester uit deze bijlage: Pieter Saenredam.
Tijdens zijn bezoeken aan Alkmaar laat Salomon van Ruysdael zich inspireren door de Grote Kerk. Hij schildert in totaal dertien gezichten op het gebouw. Stroken die weergaven met de historische werkelijkheid? Vaak niet, maar daar ging het de schilder ook niet om. Zijn werken zijn geen ‘foto’s’. Van Ruysdael plaatst de Alkmaarse kerk en andere gebouwen zo, dat zij een evenwichtige, ritmische compositie opleveren.
Onder invloed van Haarlemse meesters als Esaias van der Velde specialiseert hij zich in Hollandse landschappen van de lieflijke, vredige soort: Holland op zijn mooist. Van Ruysdael heeft een fijne neus voor wat in de smaak valt. Als ‘veelschilder’ laat hij een oeuvre na van zeshonderd schilderijen, vermoedelijk grotendeels voor de vrije markt geproduceerd en veelal door leden van de middenklasse gekocht. Salomon van Ruysdael heeft een bijzondere band met Alkmaar. Zijn broer Pieter, een lakenkoopman, woont er. In 1644 komt deze te overlijden en wordt Salomon voogd voor zijn kinderen. Uit datzelfde jaar dateert zijn ‘Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar vanuit het noorden’ dat op deze pagina centraal staat. Salomon’s zoon trouwt met de dochter van Pieter. Nog meer reden voor de Haarlemse schilder om geregeld naar Alkmaar te reizen.
Het frappante is dat het schilderij op deze pagina de eerste van de dertien en te bezichtigen in Stedelijk Museum Alkmaar - juist topografisch heel accuraat is. Dat blijkt uit een vergelijking met een plattegrond van Alkmaar uit dezelfde tijd. Van Ruysdael schildert de Grote Kerk in de zomer gelet op de bomen die in volle bloei staan. Op de voorgrond zijn vissers druk bezig met visnetten en manden om de vangst in te bewaren. Net als mensen die converseren, schaatsen en varen, zijn vissers een terugkerend motief in de werken van Van Ruysdael.
Ontdek Vijf Hollandse Meesters in Alkmaar
Het verhaal van Alkmaar Kaas en nog veel meer
polders, molens, bollenvelden en pittoreske dorpjes als De Rijp, Graft en Grootschermer. Een heerlijke omgeving voor een ontspannen fietstochtje.
Ontstaan als bescheiden vesting tegen de grens van het ruige West-Friesland, leert Nederland ‘Alcmaria’ kennen in 1573, als het in de Tachtigjarige Oorlog het Spaanse leger van de Hertog van Alva trotseert. De leus ‘Van Alkmaar de Victorie!’, galmt nog altijd door in de geschiedenis. Alkmaar vestigt haar reputatie als stad met een leeuwenhart.
Holland in het klein
Dit ‘Holland in het klein’ heeft een grote aantrekkingskracht gehad op trendy en eigentijdse winkels en horecagelegenheden. Alkmaar heeft een verrassend rijk aanbod aan mogelijkheden voor shopping en uitgaan. Zeg je Alkmaar, dan zeg je kaas. Maar er is nog veel meer te ontdekken.
Duizend monumenten
Bijna vijf eeuwen later heeft Alkmaar meer om trots op te zijn. De sporen uit het verleden zijn niet uitgewist, zij zijn terug te vinden in een historisch centrum met meer dan duizend monumenten; in de traditie van de kaasmarkt, de oudste van Nederland, die nog altijd springlevend is; en in het karakteristieke Hollandse landschap buiten de stad met
Kijk voor meer informatie over Alkmaar en haar evenementen op www.alkmaarprachtstad.nl.
In de voetsporen van Salomon van Ruysdael
Highlights 1
Als Salomon van Ruysdael in de Gouden Eeuw met zijn schetsboek onder de arm door Alkmaar loopt, is het er één en al bedrijvigheid. De handel bloeit en stuwt de welvaart op. Anno 2018 herinneren veel van de prachtige historische gevels, grachten en koopmanswoningen aan deze tijd. Zie Alkmaar zoals Salomon van Ruysdael de stad zag en treedt in zijn voetsporen met deze stadswandeling.
De Grote Kerk
500 jaar Grande Dame van Alkmaar. Met het altaarstuk van Maarten van Heemskerck, Het Laatste Oordeel van Jacob Cornelisz van Oostsanen, de beschilderde orgelluiken van Caesar van Everdingen, de Klim naar de hemel en de kaasmarkt orgelconcerten.
5
urt bu
Stedelijk Museum Alkmaar
Ga st h uis s
tra at
tra
at
Ke r
kp
Dijk
ein
H.v
Ma gd ale n
Voo rd am
Ho fpl
Van den B
Sc ho ute ns tr
1
Ni eu we s lo ot
La ng es t ra at
gra c
en s t ra at
2
Laa t r
Fn ids
Lutt ik
Ou do
an ke n
Lut tik
stra at Ann a t
Kee tgra ch
rk
Oudegr
en
4
Ba an
gra c
ht
n Ke n
er pa
Huis Met De Kogel
Tijdens het Spaanse beleg in de Tachtigjarige Oorlog wordt Alkmaar zwaar onder vuur genomen door kanonnen. Het verhaal gaat dat een kogel door het raam van dit huis vloog, maar niemand verwondde. Ter nagedachtenis aan dit kleine wonder is op de gevel een kanonskogel aangebracht.
Sin t
ron ke no ord
gr ac ht
Kwe renp ad
In de zomer klinkt elke vrijdag om 10:00 uur en dinsdag om 19:00 uur (juli en augustus) de kaasbel. Hét startsignaal voor de kaasmarkt van Alkmaar. U bent getuige van een eeuwenlange routine, waarbij grote partijen ronde kazen worden verhandeld en gewogen in het Waaggebouw. In het wit gestoken kaasdragers zorgen met hun draagberries voor het transport van het ‘gele goud’. Dit oudste, ononderbroken functionerende gilde van Nederland bestaat in 2018 425 jaar.
Ve rd
La at Ou de
em
Kaasmarkt
Ka pe lst ee
aa t
Ho fst r bo lw er k
3
Ou do rp
Fn ids
tra at
er
Zilve rs
Ke nn em
De Waag
In 1390 gebouwd als opvanghuis voor zieken en arme reizigers, maar in Van Ruysdaels tijd het onbetwiste centrum van de handel. In het Waaggebouw worden de producten, die vanuit het agrarische achterland zijn aangevoerd, verhandeld en gewogen. Nu nog het decor van de wereldberoemde kaasmarkt.
rp
g
Vis b
3
en
st ra at
Rit
sev
oo rt
Mi en
t
ht Hofj e va n Sp linte
d.
Waag plein
de
Koo rstra at
Lin
Ge
oy
aa t
n
. So n
os c hst raa t
t Gees
n lei
Scheteldoek shave
Frie se
nis s
He ke l
Ka
Bru g
Het kunstmuseum van Alkmaar. Met in zijn collectie onder andere het Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar van Salomon van Ruysdael en het Interieur van de Grote of SintLaurenskerk van Pieter Saenredam.
Kan aalk ade
2
Koo l tu in
len Mo
Hof van Sonoy
Gebouwd als klooster, later verkocht aan Gouverneur Diederik Sonoy, die een sleutelrol speelde in het ontzet van Alkmaar. Tegenwoordig is het Hof van Sonoy een restaurant. De achtkantige toren van het complex is op vrijdag en zaterdag voor het publiek toegankelijk.
acht
4
Wildemanshofje
Alkmaar staat bekend om zijn rustige hofjes. Woongemeenschappen voor veelal ongehuwde vrouwen of weduwen op leeftijd in de luwte van de stad. Een van de mooiste is het Wildemanshofje. Het wordt tot de dag van vandaag bewoond door dames. 5
Gezicht op de Grote of Sint-Laurenskerk
Deze plek is het gezichtspunt van waaruit de Grote Kerk in beeld is gebracht op Salomon van Ruysdaels eerste schilderij van het gebouw (1644). Waar Van Ruysdael destijds onbelemmerd over de velden uitkeek op de kerk, is alles nu volgebouwd. Alleen de kerktoren steekt nog bovenuit de daken.
Pieter Saenredam Interieur van de grote of Sint-Laurenskerk
De Meester Pieter Saenredam (1597 – 1665)
Leven
Werk
Haarlemse precisiewerker
Veel handen maken licht werk?
Pieter Saenredam uit Haarlem krijgt de kunst met de paplepel ingegoten. Zijn vader Jan Saenredam is prentkunstenaar. Natuurlijk wordt hij als schilder beïnvloed door zijn vader, maar allengs vindt hij zijn eigen niche. Saenredam is uniek in zijn keuze om uitsluitend bestaande gebouwen te verbeelden, veelal kerkinterieurs.
In Saenredams oeuvre bevinden zich vier schilderijen en zes tekeningen van het interieur van de Grote Kerk. Het schilderij op deze pagina is ontegenzeggelijk de meest sensationele uitwerking. Het werk - in bezit van Stedelijk Museum Alkmaar - is niet gedateerd en gesigneerd, maar wordt aan Saenredam toegeschreven, omdat het naadloos aansluit bij zijn - getekende - studies van de kerk.
Daarvoor verdiept hij zich in de perspectiefleer: de regels om een onderwerp ruimtelijk weer te geven op een plat vlak. Daarnaast doet deze precisiewerker nog iets volkomen nieuws: ter voorbereiding op zijn schilderijen maakt hij opmetingen en situatietekeningen ter plaatse van de betreffende architectuur.
1661 - 1665
Bij nader onderzoek is gebleken dat meerdere handen aan het schilderij hebben gewerkt. Zo contrasteren de korte, onrustige penseelstreken - kenmerkend voor Saenredam met de lange, gladde halen waarin bijvoorbeeld het bruine kerkplafond is uitgevoerd.
2017
INTERIEUR VAN DE GROTE OF SINT-LAURENSKERK TE ALKMAAR, GEZIEN VANUIT HET SCHIP NAAR HET WESTEN,
KARIN BORGHOUTS, CONSISTORIE IN DE GROTE OF SINT-LAURENSKERK TE ALKMAAR,
ONGEDATEERD (1661-1665?), OLIEVERF OP DOEK, 206,8 X 276,3 CM, STEDELIJK MUSEUM ALKMAAR
11 AUGUSTUS 2017
2018
Hoogtepunten
in een bewogen kerkgeschiedenis
De G ro 500 ja te Kerk bes a wordt r. Dit jubi taat leum gevier d activit met tal van eiten.
1470
1511
1518
1572
1645
1996
De eerste steen wordt gelegd van een kerk die hoort bij de status van een stad in opkomst. Ontwerp en bouwbegeleiding: een coproductie van de Mechelse architectenfamilie Keldermans (broers en zoon).
Bij een kerk hoort een orgel. Het Koororgel, gebouwd door Jan van Covelen, wordt tegen de noordermuur geplaatst. Het is het oudste nog bespeelbare orgel in Nederland. In 2000 wordt het voor het laatst gerestaureerd.
Klaar! Na bijna vijftig jaar bloed, zweet en tranen is de stad een formidabel staaltje Brabantse Gotiek rijker. 35 meter hoog met een kruislengte van 85 bij 56 meter. Niet voor niets de ‘Grote Kerk’ genoemd, gewijd aan de heilige Laurens.
De Grote Kerk verschiet van kleur. Na de reformatie verandert het van een katholiek godshuis in een centrum van de protestante eredienst. Vanaf dat moment wordt het kerk interieur een stuk soberder.
Een tweede, nog groter orgel wordt voltooid. Minstens zo bijzonder als het instrument is de ‘verpakking’. Architect Jacob van Campen (onder andere van het Paleis op de Dam) ontwerpt de orgelkast en Caesar van Everdingen beschildert de enorme deuren.
De kerk verliest zijn reli gieuze functie, maar blijft een ontmoetingsplaats. Nu om tentoonstellingen te bezoeken, huwelijken te sluiten en concerten en toneeluitvoeringen bij te wonen. Dit begint met het spektakel ‘Maerten in Cyberspace’ waarbij het drieluik van Van Heemskerck digitaal wordt teruggehaald naar Alkmaar.
Ontdek Vijf Hollandse Meesters in Alkmaar
Jacob Cornelisz van Oostsanen Het Laatste Oordeel
Bekijk het La nu Oord atste eel dicht van bij!
BEZOEKERS LOPEN OP 25 METER HOOGTE VLAK ONDER HET LAATSTE OORDEEL DOOR EN STAAN OOG IN OOG MET TAL VAN GODDELIJKE EN DEMONISCHE DETAILS.
De Meester Jacob Cornelisz van Oostsanen (ca.1460 – 1533) Leven
Werk
Veelgevraagd en succesvol
Het laatste oordeel komt…
Wanneer de Grote Kerk zich in de afbouwfase bevindt, dringt de volgende vraag zich op: wie mag tekenen voor de religieuze aankleding van een stadskathedraal van deze allure? Dat de keuze voor de gewelfschildering in het koor - het centrale deel van een kerk met het hoofdaltaar - valt op de schilder Jacob Cornelisz van Oostsanen lijkt veelbetekenend. Klasse vraagt om klasse.
Schilderijen, houtsnedes, ontwerpen voor gebrandschilderde ramen en priestermantels; kunstzinnige duizendpoot Jacob Cornelisz van Oostsanen beheerst het allemaal. Hij deinst ook niet terug voor de tour de force die het aanbrengen van ‘Het Laatste Oordeel’ in de Grote Kerk geweest moet zijn: een geschilderd verhaal verdeeld over negen plafondpanelen, in totaal een kleine 100 m2 aan religieuze schilderkunst. Jacob Cornelisz interpretatie van het iconische Bijbelbegrip van het laatste oordeel is een overweldigend tafereel geworden.
Jacob Cornelisz is in die tijd al een veelgevraagd en succesvol schilder van portretten en religieuze voorstellingen. Hij woont en werkt in Amsterdam - is zelfs de eerste bij naam bekende kunstenaar uit die stad - en moet een grote werkplaats met verschillende medewerkers tot zijn beschikking hebben gehad. Hier leren ook zijn zoons en kleinzoons het vak. Gek genoeg is zijn naam in onze tijd bij het grote publiek wat in de vergetelheid geraakt. Ten onrechte volgens de kenners. Stilistisch acteerde Jacob Cornelisz overtuigend op het breukvlak van de middeleeuwen en de renaissance. Niet voor niets wordt hij ‘de eerste Hollandse meester’ genoemd.
De centrale figuur is Jezus die, gezeten op een regenboog, toekijkt hoe aartsengel Michaël de zielen weegt. Wie onder de levenden en doden zijn de uitverkorenen en wie de verdoemden? De ongelukkigen worden door hellemonsters naar de hel afgevoerd, door Jacob Cornelisz grimmig voorgesteld als een brandende stad, waar je geradbraakt, gekookt of opgehangen wordt. Wie dankzij de Klim naar de hemel vlak onder het zorgvuldig gerestaureerde meesterwerk staat, wordt er extra door gegrepen. Hoewel de kleuren van de gewelfschildering in de loop van de tijd vervaagd zijn, blijft de boodschap even krachtig: weet dat ooit het laatste oordeel komt…
Adembenemend! Klim naar de hemel Op welke kerk in Nederland komt u zo vlak bij het uurwerk in de toren, dat u de wijzers bijna kunt aanraken? Op de Grote Kerk in Alkmaar is het tijdelijk mogelijk. Een hoogtepunt in het jubileumjaar. Stille getuige Het begon met de gedachte dat de kerk, hoog verheven boven het maaiveld, al 500 jaar uitkijkt over de stad. Een stille getuige van alles wat Alkmaar gemaakt heeft tot wat het nu is. Wat zouden wij zien, als we door de ogen van de Grote Kerk zouden kunnen kijken? Die prikkelende vraag heeft geleid tot de bouw van een indrukwekkende trap met balkons. gemaakt van steigerdelen, naar de nok van de kerk. Dichter bij de hemel kunt u in Alkmaar niet komen. Zweven boven het interieur En er is meer: de Klim naar de hemel brengt u ook oog in oog met Het Laatste Oordeel. Op een luchtbrug zweeft u 25 meter hoog boven het interieur vlak onder het meesterwerk van Jacob Cornelisz van Oostsanen. Kunst, cultuur en een adembenemend panorama. Noem het maar een hemelse ervaring.
Ontdek Vijf Hollandse Meesters in Alkmaar
Caesar van Everdingen De triomf van koning Saul
De Meester Caesar van Everdingen (1616/17 – 1678)
Leven
Werk
Geboren en getogen kaaskop
De underdog die wint
Van de vijf meesters uit deze bijlage is Caesar van Everdingen, zoon van een Alkmaarse notaris, de enige geboren en getogen ‘kaaskop’. In Alkmaar treedt hij al op jonge leeftijd toe tot het Sint-Lucasgilde van kunstenaars.
Bezoek de Grote Kerk en uw aandacht wordt bijna als vanzelf getrokken naar het reusachtige orgel van de bekende orgelbouwers Van Hagerbeer/Schnitger. Het nadeel van deze aanblik is dat op hetzelfde moment een ander indrukwekkend facet van het orgel aan het zicht onttrokken wordt: de weergave van Caesar van Everdingen van ‘De triomf van koning Saul’.
Maar honkvast is Van Everdingen niet. Hij woont achtereenvolgens in Amersfoort (op het landgoed van architect-schilder Jacob van Campen) en in Haarlem en ontwikkelt zich tot een van de belangrijkste exponenten van het Hollandse Classicisme (een kunststroming die teruggrijpt op de kunst van de oudheid en de Italiaanse renaissance). In 1662 keert Van Everdingen definitief terug naar Alkmaar als gearriveerd kunstenaar. Wanneer hij overlijdt, wordt hij begraven in de Grote Kerk, vlak bij de orgelluiken die hij voor de stad beschilderde.
r
a Kom na
r Alkmaa er!
De luiken dicht
Deze schildering is in 1643-1644 aangebracht op de buitenkant van de orgeldeuren en alleen in zijn volle glorie van 72 m2 te bewonderen, als de negen meter hoge luiken dicht zijn en de orgelpijpen bedekken. Jacob van Campen, verantwoordelijk voor het ontwerp van de orgelkast, vraagt in 1641 een toen nog jonge Caesar van Everdingen het omhulsel te decoreren. Dat is een kolossale uitdaging: de orgelluiken zijn de grootste van Europa! Het levert Van Everdingen een ongewoon hoog honorarium op van 2.000 gulden. Maar belangrijker nog, het vestigt zijn naam als kunstenaar.
Tip
Wilt u De triomf van koning Saul van Caesar van Everdingen in de Grote Kerk bewonderen? Na het (gratis) kaasmarkt orgelconcert op 6 juli sluit organist Frank van Wijk de luiken van het Van Hagerbeer/ Schnitger orgel, zodat het meesterwerk zich voor het publiek openbaart. Tot en met zondag 8 juli blijven de luiken dicht.
De triomf van koning Saul verbeeldt het Bijbelse verhaal van de overwinning van koning Saul van Israël (op de schildering gezeten op een wit paard) op de Filistijnen. De held is de herder David die met een welgemikte slingerworp de reus Goliath, leider van de Filistijnen, met een steen velt. Het is de ultieme verbeelding van de ‘underdog’ die tegen elke verwachting in toch aan het langste eind trekt.
m
deze zo
Agenda 500 jaar Grote Kerk Alkmaar In dit vieringsjaar is de Grote Kerk het middelpunt van tal van jubileumactiviteiten. Een selectie. Kijk voor meer informatie op www.grotekerk-alkmaar.nl
21 april - 7 oktober Thuiskomst van een meesterwerk Het grootste altaarstuk ooit gemaakt in de Nederlanden is tijdelijk terug op de plek waar het thuishoort. 1 mei - 31 juli (of langer) Klim naar de hemel Een unieke kans! Kijk uit over Alkmaar vanaf de top van de Grote Kerk en loop vlak onder Het Laatste Oordeel van Jacob Cornelisz van Oostsanen door.
22 juni - 22 juli GAA ‘drukt door’ – Grafisch Atelier Alkmaar Hoe ziet de grafische wereld over 500 jaar eruit? Die vraag staat centraal bij deze tentoonstelling van het Grafisch Atelier Alkmaar. 4 - 31 augustus De kerk van morgen – Architectuur Informatiecentrum Alkmaar De kerk van morgen krijgt een gezicht dankzij het Architectuur Informatie centrum Alkmaar.
6 - 28 september De wereld op je Bord – Rick Akkerman In deze foto-expositie maakt u kennis met tien Alkmaarse gezinnen met diverse culturele achtergronden, zoals zij dagelijks een maaltijd nuttigen. 15 juni - 5 september Kaasmarkt en zomeravondorgelconcerten Orgelmuziek klinkt nog mooier op de bijzondere twee orgels van de Grote Kerk.
Colofon Dit is een uitgave in het kader van 500 jaar Grote Kerk Alkmaar. Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Alkmaar, Taqa Theater De Vest / Grote Kerk Alkmaar, Stedelijk Museum Alkmaar, Stichting Topevents regio Alkmaar (STERA), Alkmaar Marketing. Met dank aan: Mondriaan Fonds, TAQA Cultuurfonds, Victoriefonds, BPD cultuurfonds, Rabobank, VSB fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Hizkia van Kralingen en de Hofsteestichting. Fotografie: Frank van de Pol, Lucien Kroon, Mike Bink, Margareta Svensson, Erna Faust, Roel Backaert, Jorrit Lousberg e.a. Vormgeving: Raadhuis creative agency Redactie: Berend Berlijn Dit is een commerciële bijlage van de Grote Kerk Alkmaar. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van NRC Handelsblad/nrc.next. Wijzigingen voorbehouden.