Strs magazine limburg v3

SPECIAL ARTS Stichting Special Arts Nederland

Limburg

“Sneeuwwitje en de 7...”

De Special Theater Road Show confronteert, verrast en verleidt tot meedoen!

VOORSTELLING

ber Woensdag 19 okto omijnen Schouwburg De D 19:30 uur

Voorwoord 4 regio’s, 4 all-in pop-up theatergroepen en 4 unieke theaterstukken In 2016 en begin 2017 tourt Special Arts door Nederland met de Special Theater Road Show om in vier regio’s een theatervoorstelling te maken.

Special Arts brengt alle ingrediënten hiervoor: hoofdrolspeler en regisseur Art-Jan de Vries en een script geschreven door Don Duyns. Maar het talent ligt bij de deelnemers van zorgorganisaties, de lokale (amateurkunst)verenigingen, het speciaal onderwijs en in de wijk.

Hoe dicht liggen lach en ontroering tijdens deze tour bij elkaar. Ik mag meedoen, wals over de dansvloer, lees teksten die raken, hoor fantasieën die ik niet voor mogelijk heb gehouden, ontmoet gepassioneerde begeleiders die de Special Theater Road Show omarmen om de talenten van hun cliënten te laten zien. Ik voer gesprekken om drempels te slechten, mijn topografische kennis wordt vergroot en binnen regio’s worden bijzondere verbindingen gelegd.

Samen met deelnemers, lokale (amateurkunst) verenigingen, begeleiders, inwoners dromen wij grote dromen om het bijzondere sprookje Sneeuwwitje en de 7 op het podium te brengen. In elke regio op een unieke manier.

Na een bijzondere eerste editie in Drachten en een uitbundige voorstelling in Limburg doet de Special Theater Road Show de komende maanden twee volgende regio’s aan. In Overijssel is zorgorganisatie Frion onze partner, het ‘epicentrum’ is Zwolle. In Noord-Holland strijkt de Special Theater Road Show neer in Schagen, waar cliënten van Skager AC / Esdégé-Reigerdaal hun talenten gaan laten zien.

Het Special Theater Road Show digitale magazine geeft per regio een kijkje achter de schermen en is net als de voorstelling een groeiende productie.

Regelmatig verschijnt een aangevuld magazine.

Like onze facebookpagina en je leest wanneer er weer een nieuwe editie in de lucht is.

Tine Veldhuizen t.veldhuizen@specialarts.nl ww.facebook.com/specialtheaterroadshow

3

xxx

“Ik ben Kim. Mag ik Sneeuwwitje spelen?”

xxx “Meisje heel alleen in het donk’re bos.

Verdwaald tussen duizend boze bomen”

“Jij laat me zweven, jij bent mijn evenwicht Ik raad jouw gedachten, met mijn ogen dicht Jij laat me leven, jij bent mijn mooi gedicht En zelfs in de schaduw, geef jij licht”

m: et fotoalbu h in ’s o t fo eer itje/ Kijk voor m /Sneeuww t e .n m u lb ialarts.ja http://spec

Limburgse feiten > 7 dwergen > 4 stagiairs > 15 spelers > 1 prin

> in Schouwburg De Domijnen > 8 bellenblaas > 11 prinsen carnav

> 1 sneeuwwitje > 1 paard > 20 bomen > 1 lakei > 1 haan > 2 technic

> 4 begeleiders > 15 vogelhuisjes > 3 kaartjescontroleurs > heel ve 12

ns > 3 theatercoaches > 100 rozen > 1 tovenaar > 300 toeschouwers

val > 35 fanfare en harmonieleden > 500 hapjes > 1 theaterjuffrouw

ci > 1 levende spiegel > 5 repetities > 1 productieassistent

eel serpentines > 1 open repetitie > 2 filmers > 1 cameraman 13

WieWatWaarom sneeuwwitje

14

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Ontroering hoe Art-Jan de juiste invulling wist te vinden voor alle deelnemers”

Wie? Drie theatercoaches hebben met enorme gedrevenheid de spelers begeleid bij de repetities. Wiel Mulders, Wim Essers en Jos Huurdeman brachten samen meer dan 100 jaar theaterervaring mee.

Wat? De coaches begonnen zelf op jonge leeftijd met toneelspelen. “Op mijn negende heb ik zelf een toneelclubje opgericht.

Tot op heden ben ik lid en bestuurslid van toneelvereniging Vondel in Schinveld,” aldus Wiel Mulders. Als docent drama ontwikkelde hij een theaterprogramma in opdracht van de gemeente Weert voor basisscholen en het bijzonder onderwijs. Jos is veertig jaar geleden begonnen met toneel. De aanleiding was een toneelopvoering voor de kleuterschool van de kinderen.

Waarom? Eerder hebben de theatercoaches in Neerbeek drie workshops gegeven aan een groep mensen met een

beperking. Dat gaf enorme voldoening en plezier. Het werken aan Sneeuwwitje en de 7 vinden zij een verrijkende ervaring. “Mensen met een beperking hebben meer aandacht en steun nodig. Door theater krijgen zij meer zelfvertrouwen en strálen letterlijk. Er waren deelnemers die duidelijker en langzamer gingen praten, maar vooral blij waren dat ze mee mochten doen en een daverend applaus kregen.”

Sneeuwwitje Jos: “Bij Sneeuwwitje denk ik nu aan het plezier en enthousiasme van alle deelnemers. Er was ook ontroering hoe ArtJan de juiste invulling wist te vinden voor alle deelnemers en hen op een hoger niveau wist uit te dagen. Chapeau!” facebook.com/ToneelverenigingVondel-1404705333124458/ www.hetnieuwemasker.nl

15

Zing mee met de dwergen

16

s Acteur en regisseur Art-Jan de Vrie en productieassistent Inez Schatz

“De inzet van deze spelers was ongekend” “Met een veel kleinere groep spelers dan waar we van te voren op rekenden, maar die stuk voor stuk ons hart veroverden, zijn we gaan werken aan deze voorstelling. Het was soms een moeizaam proces met uiteindelijk een onverwacht goed en kleurrijk resultaat vol van schoonheid en kracht.

De inzet van deze spelers was ongekend!

En wat zijn wij trots op ze! De theateren danscoaches die ons wilden helpen hebben een geweldige bijdrage geleverd tijdens de repetities, maar ook op de dag van de voorstelling. Het koor, de fanfare, de carnavalsvereniging, de extra bomen en begeleiders maakten er in Sittard een groot Limburgs feest van. Deze uitvoering van Sneeuwwitje was absoluut uniek! Als je het niet gezien hebt? Nou dan heb je behoorlijk wat gemist.

Bijvoorbeeld onze opperboom Olaf, een boom zoals je er nog nooit een gezien hebt op toneel. Of Kim die een prachtige Sneeuwwitje vertolkte omdat ze de onzekerheid die ze voelde zo goed wist te verbloemen en in haar spel mooie kleurverschillen wist toe te passen.

Jennifer die heel mooi en zelfverzekerd een heel krachtige spiegel vertolkte. Frank, de meesterlijke prins, die velen versteld heeft doen staan, onverwacht goed in tekst was

en zichzelf daarin absoluut heeft overtroffen. Het prachtige gedicht geschreven en voorgedragen door Barbara en natuurlijk niet te vergeten de zeven fantastische dwergen die stuk voor stuk meesterlijk waren.

Voor iedereen die ons heeft geholpen, met ons heeft meegewerkt en is komen kijken: Dank jullie wel voor deze bijzondere ervaring!”

Art-Jan en Inez 17

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Kan er weer een feestje gevierd worden?”

Wie? Fanfare St. Caecilia Broeksittard en de Sjwaegele Bend uit Limbricht ‘verstoorden’ op een ludieke muzikale manier de voorstelling.

De naam Sjwaegele komt van de Sjwaegele lucifers - Kreemers; een typische naam voor kooplui die vroeger langs de deuren trokken.

Zij verkochten keukengerei en snuisterijen, onder andere lucifers.

Wat? St. Caecilia Broeksittard bestaat uit een fanfareorkest, drumband en een jeugdfanfare. “Wij steken de laatste jaren veel energie in het actief werven van nieuwe leden, met name kinderen. Onderzoek heeft aangetoond dat muziekles erg goed is voor de mentale ontwikkeling van kinderen en daar haken wij graag bij aan.” De Sjwaegele Bend is te horen tijdens carnaval, op wijnfeesten en bij activiteiten in Limbricht.

Waarom? “Toen wij het verhaal hoorden over de Special Theater Road Show voorstelling waren wij meteen enthousiast om mee te doen aan dit prachtige initiatief.”

Sneeuwwitje “Bij Sneeuwwitje denken wij aan een spannend verhaal met een boze stiefmoeder, zeven grappige dwergen en een mooi meisje. Het is een sprookje dus heeft het een ‘happy end’. Daar komen wij om de hoek, want dan moet er natuurlijk een feestje gevierd worden!” www.fanfarestcaecilia.nl www.sjwaegelebend.nl 18

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Sneeuwwitje?

Een biertje met seven-up erbij” Wie? “De Perganaze, een carnavalsvereniging van en voor mensen met een beperking mét een raad van elf. Ontstaan als een initiatief van Pergamijn, om de cliënten wonend in de regio Westelijke Mijnstreek binnen het instituut te houden, zodat de daar georganiseerde feesten wat beter zouden worden bezocht.”

Wat? “Jaarlijks hebben we een eigen Prinsuitroeping, een zogeheten proclamatie, en een Prinsenreceptie met aansluitend een bonte avond met een keur aan artiesten.

Daarnaast bezoeken we vele andere recepties en activiteiten van bevriende vastelaoves verenigingen. Alle activiteiten worden mede georganiseerd en gepresenteerd door de leden van de raad.”

Waarom? “Het leek ons wel een leuke promotieactiviteit. Daelzicht is net als Pergamijn een zorgorganisatie voor mensen met een beperking, waar Perganaze een voortvloeisel uit is.”

Sneeuwwitje “Natuurlijk denken we aan het sprookje, maar aangezien wij een carnavalsvereniging zijn is een meer voor de hand liggende gedachte, een biertje met seven-up erbij.” www.perganaze.nl

20

Gastenboek

“Ik heb van begin tot einde genoten van de voorstelling. Briljant gedaan, goede mix van professionaliteit en speelsheid.

Het plezier straalde af van de acteurs en alle andere betrokkenen waardoor het een feest was voor iedereen. Chapeau!”

Burgemeester van Beek, Christine van Basten-Boddin

“Super show en samenspel.

Bedankt! Voor herhaling vatbaar.”

Hans en Jules Wijts

“Wat hebben jullie het allemaal goed gedaan! Zelfs een traantje moeten wegpinken van geluk! Zoveel vreugd en plezier op het podium. Bedankt liefs.“ Chiara

“Een geweldige avond, emotioneel.

Dank voor alles en aan allen.”

Jacque Frijns

22

“Een leuke voorstelling met bijbehorende grappige mini-chaosjes. Bedankt!”

Jan

“Ik heb geweldig genoten van deze voorstelling.

Bedankt voor alle inspanningen die ervoor nodig zijn geweest. Ik had het niet willen missen.”

A. Trijns Schepers

“Ik heb me kostelijk geamuseerd.

Wat waren jullie geweldig.”

Lilian Bogers en Maria Bogers

“Nooit gedacht dat dit in toch zo’n korte tijd een prachtig toneelstuk is geworden.

Hulde aan Sneeuwwitje en de 7.”

Hans en Dagmar Casteni

23

BLOG

“Een groot applaus, zelf verdiend!”

D

it jaar loop ik stage bij Centrum Weng te Neerbeek. Hier ben ik elke dag aan het werk, dus ook op de dag dat er een training was van Special Arts Road Show. Via Arend ter Velde werd ik gevraagd om de slotdans voor het toneelstuk te choreograferen. Voor mij een leuke opdracht omdat ik afgestudeerd ben aan de dansopleiding en dus mijzelf officeel dansdocent mag noemen. Op dit moment studeer ik aan Zuyd Hogeschool creatieve therapie specialisatie dans en beweging.“ Voldoening “Het leuke aan de doelgroep verstandelijk beperkten vind ik de dankbaarheid. Daarnaast vind ik het fascinerend te zien dat ze genieten en gaan stralen van de kleine dingen in het leven. De manier waarop de acteurs

24

reageerden toen de slotdans helemaal af was, was geweldig. Een groot applaus, dat ze gewoon zelf verdienden!”

Ervaringen “Mijn ervaring van het choreograferen is dat het een doelgroep is die veel ondersteuning nodig heeft om de dans uit te voeren. Maar als ze de dans eenmaal goed hebben onthouden, vergeten ze het ook niet zo snel meer en dat maakt het ook zo leuk om een dans te maken met de groep! Ze zien zelf een uitdaging in alles en genieten volop. Dus wat maakt het dan eigenlijk nog uit hoe de dans uitgevoerd wordt?! Voor mij is dat absoluut niet belangrijk, ik vind het veel belangrijker dat ze straks kunnen zeggen dat ze onwijs veel plezier hebben gehad. De energie die de doelgroep teruggeeft, heeft mij geïnspireerd om zelf ook

Limburg

Danique Raatgever Stagiair Centrum WenG student creatieve therapie, specialisatie dans en beweging

meer te gaan genieten van de kleine dingen.

Dingen die voor ons zo vanzelfsprekend zijn, zijn voor hen een grote uitdaging. En zelfs dan vinden ze de kracht om door te zetten.

Want zeg nou eerlijk; hoe knap is het dat ze op zo’n groot podium durven te staan en ook nog eens voor zoveel mensen in de zaal!”

Samenwerking “Tijdens mijn werkzaamheden binnen het project Sneeuwwitje en de 7, heeft Anja meegelopen met mij en samen hebben we gebrainstormd over het hoe en wat in het optreden. Anja Wijffelaars is ook student aan Hogeschool Zuyd en studeert net als ik creatieve therapie dans en beweging. Ze loopt vier uur per week stage bij centrum Weng te Neerbeek.” Anja: “Via Danique kreeg ik te horen dat ze gevraagd is om een

choreografie te maken voor de slotdans.

Dit was voor mij een hele uitdaging omdat dit voor mij de eerste keer werd dat ik een choreografie zou gaan maken en deze aan de deelnemers zou gaan leren. Voor mijn huidige studie heb ik de opleiding persoonlijk begeleider gehandicaptenzorg afgerond, dus de omgang met de doelgroep had ik al wel iets meer in de vingers. De kracht van de samenwerking tussen Danique en mij zat hem in de kwaliteiten van Danique binnen het choreograferen en mijn ervaring vanuit mijn begeleidingsachtergrond. Deze sterke samenwerking, samen met de deelnemers, is uitgebloeid tot een fantastische choreografie.”

25

BLOG

“Alle spelers hadden hun eigen moment van trots”

V

Door: Bob Mostert

andaag heb ik als stagiair van OZOdoeikmee deelgenomen aan het toneelstuk Sneeuwwitje en de 7 van Special Arts. Mijn rol was een coachende: ondersteuning bieden aan de spelers van het toneelstuk.

Samen met een andere stagiaire nam ik een groepje acteurs onder mijn hoede. Wij moesten er voor zorgen dat het mensenbos precies op tijd op- en afliep en dat elke ‘boom’ op de juiste plek op het podium stond.

De dag van de voorstelling kan ik omschrijven als een erg intensieve dag. Vanaf negen uur ‘s ochtends begonnen we met verhuizen van de decorstukken. Om één uur kwamen de

deelnemers naar de schouwburg. Het was heel duidelijk dat ze erg onder de indruk waren van de omvang van het toneel en de grootte van de zaal. Er zijn een hoop toegangskaartjes verkocht, de zenuwen en spanningen waren voelbaar! Weer werd een beroep gedaan op onze coachende rol om de zenuwen weg te nemen bij de deelnemers.

De hele middag hebben wij gerepeteerd, aansluitend aten we samen. Er was een buffet geregeld door de organisatie en wij genoten allemaal van de gezelligheid en het lekkere eten. Nog één laatste keer namen we het stuk door. Toen was het moment daar; de show ging beginnen. Vlak voordat iedereen het podium op moest, werd een aantal mensen nog emotioneel van de spanning.

De laatste scène en de acteurs die onder luid applaus werden toegejuicht, die momenten gaven mij als begeleider een voldaan gevoel.

Er waren erg veel mensen op het toneelstuk afgekomen, naast de familie en vrienden van de deelnemers. Zij hadden allemaal hun eigen moment van trots en vreugde en dat is uiteindelijk waar het om gaat; dat deze mensen in het zonnetje gezet worden.”

Limburg

Een kijkje achter de schermen in Schouwburg De Domijnen

27

ER WAS EENS...

HOE HET BEGON...

workshopdag

Limburg

Bekijk het filmpje van de workshopdag in Limburg https://youtu.be/ HafvLnV7Sgw

“Je leert iedereen beter kennen”

WieWatWaarom sneeuwwitje

workshop karatebewegingen

Wie? Centrum Weng is een Karateschool (1974) en een dagbestedingcentrum (2009).

Linsey de Vries is het dagbestedingcentrum gestart na haar studie Social Work. Zij verzorgt een workshop karatebewegingen en Larissa (stagiair Centrum Weng) een workshop bewegen op muziek. Larissa Smeets: “Mijn drive? De mensen zijn eerlijk en puur, daar hou ik van! Iedereen is uniek”.

Wat? Linsey: “Overdag zijn wij een dagbestedingcentrum voor mensen met en zonder beperking. ’s Avonds zijn wij een karateschool voor jong tot oud. Binnen de vaste dagbestedigingsactiviteiten - koken, tuinieren, sport en beweging – bieden wij een programma op maat.”

Linsey: “Bij karate gaat het om Waarom? de filosofie en techniek. Zoals Special Arts theater gebruikt om in contact te komen, zo gebruiken wij de techniek en filosofie van karate als taal. We vinden het ontzettend leuk dat Special Arts dit doet voor de doelgroep, op deze manier leer je iedereen beter kennen.

Wij staan open voor alles, ons motto is: niet denken maar doen.”

Sneeuwwitje Larissa: “Sneeuwwitje doet mij denken aan de zeven dwergen en het liedje ‘hé ho hé ho’. Bewegen en muziek komen bij de dwergen samen. De dwergen gaan helemaal uit hun dak!”

Linsey: “De appel die heeft op mij als kind het meeste indruk gemaakt, heel spannend!

Centrum Weng is voor mij persoonlijk één groot sprookje. Het is een droom dit werk te mogen doen. Mensen gaan met een lach naar huis. Fantastisch dat je met elkaar iets moois kunt beleven. Intense saamhorigheid die veel levensvreugde brengt.”

31

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Muziek als middel” workshop muziek

Wie? Als tiener heeft Guido Nouws wel eens een gitaarlesje gehad, maar daar bleef het dan ook bij. Tot hij Sociaal Pedagogische Hulpverlening ging studeren in Nijmegen, waar hij zich specialiseerde in muziek en via omwegen bij Daelzicht terecht kwam.

Hier brengt hij cliënten op alle mogelijke manieren in aanraking met muziek.

Wat? “Ik werk met allerlei soorten doelgroepen, van zwaar lichamelijk of verstandelijk beperkt tot licht beperkte cliënten. Met cliënten die zwaar beperkt zijn werk ik op een andere manier, bijvoorbeeld met instrumenten waarop een heel lichte aanraking al een groot effect heeft. Of ik laat mensen de instrumenten voelen. Door een gitaar op een rolstoelblad te leggen kan je de geluidstrillingen laten voelen. “ Ik wilde meedoen met de Waarom?

Special Theater Road Show omdat ik zelf heb ervaren wat muziek met mensen doet.

Je kan het heel mooi als middel inzetten bij

32

doelgroepen waar je normaal gesproken niet zo snel contact mee krijgt. Het opent mensen.”

Sneeuwwitje “Sneeuwwitje doet mij denken aan sprookjes. Ik lees veel sprookjes voor aan mijn dochter van 9 maanden ook al snapt ze er natuurlijk nog helemaal niks van.

Die sprookjes zijn op rijm, wat eigenlijk ook een soort muziek is.”

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Helemaal nieuw voor mij” workshop fotografie

Wie? André Hilkens geeft op 26 mei de workshop fotografie. Hij is amateurfotograaf en is op zijn zeventiende begonnen met het maken van foto’s.

Wat? “Het werken met deze groep is helemaal nieuw voor mij, maar ik vind het ontzettend mooi om te doen. Allereerst heb ik in het kort uitgelegd wat er allemaal bij fotografie komt kijken, daarna zijn we op verschillende locaties aan de slag gegaan.

Natuurlijk hebben wij ook bij de andere workshops gefotografeerd.”

“Ik vind het een mooie Waarom? kans om voor dit Special Arts project een fotoworkshop te kunnen geven aan mensen met een beperking. Daarnaast heb ik het plan een fotoreportage te maken van mensen met bijzondere beroepen. Met een bijzonder beroep bedoel ik bijvoorbeeld mensen die dit soort evenementen

organiseren en begeleiden. Daar sluit dit project ook heel mooi bij aan.

Sneeuwwitje “Als ik aan Sneeuwwitje denk, denk ik meteen aan de kist waarin zij ligt. En het liedje ‘hé ho hé ho, je krijgt het niet cadeau’. Ik heb de film vroeger heel erg vaak gekeken met mijn dochter.”

André Hilkens

33

w specialtheaterroadsho articipatie, VSBfonds, door: Fonds voor Cultuurp Orde, Stichting mede mogelijk gemaakt SPZ, Ridderlijke Duitsche d door Special Arts en ting seer Stich gani , geor aars t eker word tigny Stichting. d Show 2016 fonds Zorgverz De Special Theater Roa De Boom, HÊlène de Mon gehandicapten, Innovatie an Stichting, Stichting K, Fonds verstandelijk Stichting Dioraphte, NSG ting Elise Mathilde Fonds, Stichting SFO, Pasm Stich Woudsend Anno 1816,

workshop tekst

“De deelnemers brengen inspiratie”

WieWatWaarom sneeuwwitje

Wie? Leon IJzerman geeft op 26 mei de workshop ‘publiciteitstekst’. Hij is sinds 2008 zelfstandig tekstschrijver, zowel voor eigen klanten als voor reclamebureaus. Hij schrijft allerlei content voor bedrijven, gemeentes en zorginstellingen. Zijn kracht zit in zijn vermogen om zich steeds weer aan te passen aan de doelgroep.

Wat? “In mijn workshop nemen de deelnemers ieder een willekeurige rol uit verschillende sprookjes. Daarna interviewen ze elkaar. Ze brengen mij inspiratie door hun onbevangen blik op het verhaal. Dat brengt mij ter plekke op ideeën en zo wordt alles mogelijk.”

“Ik doe mee met de Special Waarom?

Theater Road Show omdat ik juist mensen met een beperking wil laten ervaren hoe je creatief met taal om kunt gaan. Ik vind het belangrijk om de vinger op het talent te leggen. Heel goed dat Special Arts hierin een vervolg wil creëren.”

Sneeuwwitje “Sneeuwwitje is volgens mij een beetje verwaand, door de aandacht van al die mannen. Het sprookje doet me ook denken aan het schoonheidsideaal, en natuurlijk aan de spiegel. Als ik mensen interview houd ik hen ook regelmatig een spiegel voor.”

Leon IJzerman

35

WieWatWaarom sneeuwwitje

workshop tekst

“Is de jager goed of slecht?”

Wie? Piet Spaan heeft een eigen tekstbureau, Tekstbureau Spaan, en zit al 25 jaar in het vak. Op 26 mei geeft hij de workshop creatief schrijven. “Momenteel hou ik me veel bezig met het redigeren van boeken. Ik neem mensen bij de hand bij een schrijfproces, waarbij de grotere projecten mijn voorkeur hebben.”

Wat? “Samen met de deelnemers heb ik het verhaal van Sneeuwwitje geanalyseerd.

We hebben het over de verschillende rollen van het sprookje gehad: is de jager eigenlijk goed of slecht? Een deelnemer heeft een brief geschreven van de jager naar Sneeuwwitje waarin allemaal nieuwe verhaallijnen ontstonden. Ook waren er twee deelneemsters die een interview voor Sneeuwwitje aan het voorbereiden waren.

Zou ze het eigenlijk wel leuk hebben gehad in dat huisje? En had ze niet veel liever lekker tv willen kijken in plaats van dat eeuwige schoonmaken?”

36

Waarom? “Ik heb jarenlang voor de klas gestaan en kan me daarom goed aan een doelgroep aanpassen. Alhoewel ik nog nooit een workshop had gegeven aan mensen met een beperking vond ik het hartstikke leuk. Het is een nieuwe uitdaging.”

Sneeuwwitje “Als ik denk aan Sneeuwwitje denk ik aan het verhaal wat ik mijn kinderen, vooral mijn dochter, vroeger zoveel heb voorgelezen. “

WieWatWaarom sneeuwwitje

“Je leert iedereen beter kennen” workshop dans

Wie? Chantal Houben danst al van jongs af aan. Op haar vijfde nam ze haar eerste les jazzballet en vanaf haar negende danst ze in wedstrijdgroepen. In 2014 startte ze haar eigen dansschool: Urban Dance Factory in Sittard. Hier geeft zij haar groepen les in verschillende urban dansstijlen.

Wat? “Ik geef les aan alle leeftijdscategorieën en in alle urban dansstijlen. Naast de reguliere groepen hebben we ook nog een aantal wedstrijdteams, de jongste hierin zijn negen jaar. Het allerliefst geef ik les aan die kleintjes.”

Waarom? “Als mensen van buitenaf me betrekken bij een project vind ik dat super leuk. Werken met mensen met een beperking was een nieuwe uitdaging voor mij. Soms reageren ze op een bepaalde manier die ik niet ben gewend. Maar dat is helemaal niet erg, daar leer ik alleen maar van. De

workshop geven is me zeker bevallen, ik zou het absoluut vaker willen doen.”

Sneeuwwitje “Bij Sneeuwwitje moet ik denken aan het bos, vogeltjes en leuke kleine kinderdwergjes. Op mijn dansschool ben ik Sneeuwwitje, mijn leerlingen de dwergen en lopen we samen door het bos waarin de vogeltjes de muziek maken.”

37

Limburg

Ymie ter-Scheepstra Kloos

“Wij zoeken de mogelijkheden op”

Ymie Klooster-Scheepstra is Manager Zorg bij Daelzicht, een

Limburgse zorgorganisatie voor kinderen en volwassenen met

een verstandelijke beperking. In oktober doet Daelzicht mee aan de Special Theater Road Show: “Wij vinden het erg belangrijk

dat iedereen mee kan doen in de maatschappij. De visie van de Special Theater Road Show sluit daar perfect bij aan.”

Waarom doet Daelzicht mee aan de Special Theater Road Show?

Wij doen mee omdat wij het belangrijk vinden dat onze cliënten kunnen laten zien welke talenten zij bezitten, en dat zij met die talenten een echte meerwaarde bieden aan culturele activiteiten. Dat past perfect binnen onze visie. Meedoen aan de Special Theater Road Show kan op verschillende manieren: als bezoeker, vrijwilliger, vanuit een (werk) arrangement of als artiest. Zo is er voor ieder wat wils en kan ieder zijn talenten exposeren.

Waarom sluit Special Arts zo goed aan bij Daelzicht?

Voor de Special Theater Roadshow zoekt Special Arts de verbinding met bestaande netwerken, verenigingen en inwoners uit de omgeving.

Hierdoor wordt er samengewerkt

op basis van gelijkwaardigheid en draagt iedereen zijn steentje bij. Dat is ook zichtbaar in deze voorstelling; iedereen doet op zijn manier mee.

Bij Daelzicht vinden wij dat enorm belangrijk.

Vanuit OZOdoeikmee - een onderdeel van Daelzicht - zoeken wij actief de mogelijkheden op om vanuit de bestaande voorzieningen, verenigingen, scholen en ondernemers mensen met elkaar te verbinden. Op die manier kunnen we (werk)arrangementen voor cliënten creëren, waardoor zij mee kunnen doen in de maatschappij.

Je was bij de repetities van de voorstelling. Wat vond je ervan?

Omdat ik helaas niet aanwezig kon zijn op de workshopdag, ben ik gaan kijken bij de repetities. Ik was erg 39

nieuwsgierig hoe de voorstelling eruit komt te zien. Ik was erg onder de indruk en heb gezien dat de deelnemers er enorm van genoten!

Waarom moet iedereen de Special Theater Road Show gaan zien?

Het project heeft ons tot nu toe louter positieve ervaringen gebracht. De cliënten hebben enorm veel plezier en dat doet ons goed. Ik verwacht dat onze cliënten ook een boost van zelfvertrouwen krijgen door op de planken te staan en applaus te ontvangen.

Ik hoop dat er vanuit de omgeving – buurthuizen en verenigingen, maar ook iedereen die in de zaal zit – ervaren wordt dat iedereen volwaardig kan meedoen aan de maatschappij en dat ieder ook echt een eigen plek hierin verdient. Dit kan naar mijn idee worden bereikt door goed met elkaar samen te werken en door op creatieve wijze de mogelijkheden op te zoeken.

40

Waar denk jij aan bij het verhaal van Sneeuwwitje? Zijn er raakvlakken met Daelzicht?

Als ik aan het verhaal van Sneeuwwitje denk, denk ik meteen aan haar doorzettingsvermogen. Ondanks dat de Koningin - haar kwade stiefmoeder Sneeuwwitje het leven zuur maakt, trekt zij zich hier niets van aan. Helaas weet de boze stiefmoeder Sneeuwwitje toch die verkeerde appel te geven, maar Sneeuwwitje komt er weer bovenop dankzij de kus van de prins.

Ze leefden uiteraard nog lang en gelukkig.

Daarin herken ik Daelzicht en onze cliënten; ondanks tegenslagen waar ieder in zijn leven mee te maken krijgt, proberen we samen er zo goed mogelijk weer bovenop te komen.

Mijn droom is dat er steeds meer mensen met ons mee gaan doen; dat samenwerking steeds beter gaat en dat er een samenleving ontstaat waarin iedereen mee mag én kan doen. Daar gaan wij voor!

e i t a c o l e i t i t e p e R

n e t s e e f r e b o t k De O in Sittard starten al op 19 oktober g r u b w u o h c S n i De Domijnen

Kom, zing, lach, dans en huil me t ons mee!

. . . k j i w e In d flyeren 44

7 e d n e e j t Sneeuwwi g r u b w u o h c S in n e n j i m o D De “Als cultuurbedrijf De Domijnen staan we midden in de samenleving en leggen we graag verbinding tussen de professionele- en amateurkunsten. Sinds kort hebben we het nieuwe gebouw Ligne betrokken, met de bibliotheek, filmhuis én museum voor hedendaagse kunst, waar we de nieuwe buren van Daelzicht zijn. Dit heeft al geleid tot leuke, kleine initiatieven.

Dus toen we vernamen van het project Sneeuwwitje van Special Arts hebben we meteen ja gezegd; onze schouwburg stellen we graag ter beschikking. We doen er alles aan om veel mensen naar de voorstelling te krijgen en we verheugen ons op een fantastische avond. Hopelijk vinden veel mensen de weg naar de voorstelling. Voor de prijs hoef je het niet te laten. En de spelvreugde zal ongetwijfeld van de planken afknallen!”

Hans Bours, Hoofd Marketing & Communicatie a.i.

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand‌ Wie heeft de mooiste ketting van het land?

Op een mooie dag in september gingen Sneeuwwitje (Kim) en de dwerg (Ron) naar het gemeentehuis in Beek. Ze hadden namelijk nog een appeltje te schillen met de burgemeester en haar wethouder. Een heel zoet appeltje. Want hun plan was om de burgemeester uit te nodigen voor de voorstelling Sneeuwwitje en de 7. En dat lukte!

46

De burgemeester van Beek heet Christine van Basten-Boddin en ze heeft een behoorlijk volle agenda. Net als een van haar wethouders, Thijs van Es, die de burgemeester helpt bij de lokale politiek in de gemeente Beek. Gelukkig hadden ze het niet te druk voor een goed gesprek, dus werden Kim en Ron hartelijk ontvangen op het gemeentehuis in Beek.

Foto: André Hilkens

Goed voorbereid Sneeuwwitje Kim en dwerg Ron hadden zich goed voorbereid op het gesprek. Ron vond het heel spannend, maar samen met Kim ging het fantastisch. Samen hebben ze de burgemeester en de wethouder eerst goed uitgelegd waar de voorstelling over gaat.

Daarna kwam de vraag of ze op 19 oktober ook naar de voorstelling willen komen in de Schouwburg van Sittard. Dat willen ze allebei wel.

Rondje van het huis Toen het belangrijkste onderdeel van het bezoek geslaagd was, waren Sneeuwwitje en

de dwerg natuurlijk heel tevreden. Omdat er nog tijd over was, vroeg de burgemeester of ze misschien een rondleiding wilden door de raadszaal en de trouwzaal. Kim en Ron keken hun ogen uit. Ze waren erg onder de indruk van de ambtsketting van de burgemeester, die ze speciaal voor Kim had aangedaan.

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand… Dat is wel de mooiste ketting van ’t land! Aan het eind van het bezoek namen Kim en Ron afscheid, zodat de burgemeester en de wethouder weer aan het werk konden.

Leon Ijzerman 47

Even voorstellen...

Drie betrokken dagbestedingslocaties

Ut Atteljee van De Dag beeker heeft het k eramiek hu isje van de dwerge n gemaakt. “Het lijkt b ij ons wel e en sprookje met heel v eel padden stoelen en vogeltjes v an keramie k.�

Dagcentrum De Dagbeeker

48

De bakkerij van De Munnik levert een verrassende culinaire bijdrage aan de voorstelling. “Bij ons ruikt het elke dag heel lekker.�

Dagcentrum De Munnik

49

Dagcentrum De Dagbeeker

Ut Atteljee van De Dagbeeker maakt schilderijen voor het decor. “De kunstenaars maken eigen creaties en werken ook in opdracht, ze vinden kracht en voldoening in het maken van mooie dingen.�

50

t de Atelier De Hoeve maak telling. bloemen voor in de voors e en plezier “Hier worden met passi maakt, zoals de mooiste creaties ge n keramiek, schilderijen, objecten va porselein.� pulp-art en beschilderd

51

Atelier De Hoeve

g n i k a m s i n n e k e t s Een eer met de acteurs

Frank is prins: “Dan mag ik sneeuwwitje � wakker kussen

Limburg

Barbara is de zevende dwer g: “Als dwerg moe t ik boos zijn, dat vind ik eng.�

Kim Mulder Welke rol speel je in de voorstelling?

“Ik speel voor Sneeuwwitje, maar Art-Jan denkt dat hij Sneeuwwitje is. Maar ik ben het!”

Wat vind je ervan dat je gaat optreden?

“Ik vind het leuk, dat wil ik vaker meemaken! Ik doe het met heel veel plezier.”

Wat vind je het leukst aan het spelen van Sneeuwwitje?

“Het leukst vind ik dat Sneeuwwitje een meisje is en dat ik dat mag spelen. En ArtJan is een grappenmaker, dan moet ik altijd lachen. ”

“ Dat wil ik vaker meemaken” 54

Roberto o s a m l a S Welke rol speel je in de voorstelling?

“Ik ben de cameraman. Ik film Sneeuwwitje en de 7 dwergen. Het filmen gaat redelijk goed, ik ben pas bezig. Maar ik werk al langer bij Multimedia dus ik heb er wel verstand van.”

Wat vind je ervan dat je gaat optreden?

“Voor mij is het optreden een beetje vreemd, ik heb het nog nooit eerder gedaan.

Het is de 1e keer. Ik ben altijd een beetje zenuwachtig, maar ik heb er wel verstand van dus het komt zeker goed.”

Wat vind je het leukst aan het spelen van cameraman?

“Het lijkt alsof ik echt aan het opnemen ben, mijn begeleider van Multimedia heeft er allemaal lampjes op gemaakt. De camera is nep hoor.”

“Ik heb er wel verstand van”

55

Mary-Lou de Bock Welke rol speel je in de voorstelling?

“Ik speel dwerg, 1 van de 7 dwergen.”

Wat vind je ervan dat je gaat optreden?

“Ik vind het spannend, maar het gaat wel goed. Ik vind het leuk om voor mensen te spelen.”

Wat vind je het leukst aan het spelen van dwerg?

“Het leukste vind ik het ‘timmeren’ op het podium als dwerg en dat we altijd hard moeten werken. ”

“Timmeren op het podium” 56

Veronica n e s s n a Fr Welke rol speel je in de voorstelling?

“Ik ben de theaterjuffrouw. Wilt u wat drinken? Wilt u koffie?”

Wat vind je ervan dat je gaat optreden?

“Super leuk! Er komen veel mensen naar ons kijken, dan krijgen we veel aandacht.

Daar geniet ik van.”

Wat vind je het leukst aan het spelen van theaterjuffrouw?

“Het leukste aan mijn rol is dat ik Art-Jan mag wegsturen, dan zeg ik ‘doei’!”

“We krijgen veel aandacht” 57

Olaf g n i r r o D Welke rol speel je in de voorstelling?

“Ik speel boom en ik ga ook meespelen 19 oktober.”

Wat vind je ervan dat je gaat optreden?

“Heeeel leuk. Ik oefen heel graag, het liefst iedere dag. Zo leuk vind ik het.

Dat ik ga optreden vind ik wel spannend, maar waarom ik het zo spannend vind weet ik eigenlijk niet. “ Wat vind je het leukst aan het spelen van boom?

“Het pak dat ik aan heb, vind ik heel mooi, vooral de takken. De pruik kriebelt wel een beetje. Je moet hele sterke armen hebben als boom, maar die heb ik wel. Want ik werk ook bij de boerderij en daar veeg ik bladeren weg.”

58

“Je moet sterke armen hebben als boom”

Onderzoek Theater als stimulans voor maatschappelijke participatie

Het ‘theater-effect’ Annely Noeverman, een pas afgestudeerde theaterdocent uit Zwolle, bezocht twee jaar geleden voor het eerst een repetitie van een theatergezelschap met verstandelijk beperkte acteurs en was geraakt door het pure, ontroerende en eerlijke spel. Ze besloot voor haar afstuderen onderzoek te doen naar de vraag of theater de maatschappelijke participatie van mensen met een verstandelijke beperking kan stimuleren. In dit artikel doet zij verslag van haar ervaringen en bevindingen.

K

an theater de maatschappelijke participatie van mensen met een verstandelijke beperking stimuleren?

Om een antwoord te krijgen op mijn onderzoeksvraag heb ik allereerst onderzocht wat verschillende begrippen betekenen, mij verdiept in de geschiedenis door Zin der Zotheid van Inge Mans te lezen en in kaart gebracht welk theateraanbod er in Nederland is voor mensen met een verstandelijke beperking. Daarnaast heb ik een aantal interviews met theatermakers gehouden en verschillende theatergroepen bezocht, zoals Theater Kamak, Theater Klare Taal en het RCTH. Wat mij opviel bij alle theatergroepen

Annely Noeverman, ArtEZ student Docent Theater

was dat artistieke kwaliteit van de voorstelling voorop lijkt te staan. Juist die insteek, waarbij een professionele werkhouding van spelers wordt verwacht, leidt tot meer fysiek bewustzijn, taalbegrip en taalvaardigheid en vermogen tot samenwerken Daarnaast zoeken veel theatergroepen verbinding met de samenleving, onder andere door samenwerkingsprojecten of het aansnijden van actuele thema’s. Door theater hopen de gezelschappen begrip voor de doelgroep te creëren bij het publiek en daarmee de acceptatie van de doelgroep te bevorderen.

59

Het onderzoek

houden van het huishouden en boodschappen doen zijn

Naar aanleiding van diverse gesprekken heb ik in

nauwelijks toegenomen sinds de theateractiviteiten

samenwerking met Onderzoeksbureau HHM een online

begonnen.

enquête opgezet. De vragen die ik stelde waren allemaal van toepassing op maatschappelijke participatie. 52

Er is ook onderzocht of theater effect heeft gehad op

respondenten, bestaande uit ouders, familieleden of

de daginvulling van acteurs met een verstandelijke

zorgbegeleiders van acteurs met een verstandelijke

beperking. De waarden scoren een gemiddelde van 3,752.

beperking van 11 verschillende theatergroepen hebben

De waarden samenwerken en kunnen leren/groeien

gereageerd. Respondenten konden aangeven of

scoren binnen dit levensdomein hoger dan een 4 en

verschillende waarden sinds het deelnemen aan theater

zijn dus het meest toegenomen sinds de deelname aan

zijn afgenomen, gelijk gebleven of toegenomen.

theateractiviteiten.

De lichamelijke gezondheid van mensen met een

Ook is het effect van theater op het sociale leven

verstandelijke beperking die aan theater zijn gaan doen,

onderzocht. De respondenten geven aan dat binnen

scoort op een schaal van 1-5 gemiddeld een 3,740. De

het sociaal leven het gevoel ergens bij te horen

waarden die het meest zijn toegenomen zijn volgens

het meest is toegenomen. Deze waarde scoort

de respondenten: fysiek bewustzijn (4,00), kijken en

namelijk een 4,23. Andere hoog scorende waarden

luisteren (3,97), woordenschat (3,95) en duidelijk praten

zijn: verantwoordelijkheid voelen (4,15) en andere

(3,85).

mensen ontmoeten (4,10). De gemiddelde score van de gezamenlijke waarden is 3,901. Het sociale leven van de

De geestelijke gezondheid scoort een gemiddelde

acteurs met een verstandelijke beperking is dus sinds

van 3,964. Er zijn binnen dit levensdomein meerdere

hun deelname aan theater toegenomen.

waarden die een 4 of hoger beoordeeld worden. Volgens respondenten zijn de waarden: zich gewaardeerd voelen

Op de vraag of theater een positief effect kan hebben

(4,28), motivatie en ambitie (4,26), zelfvertrouwen (4,21),

op de maatschappelijke participatie van mensen met

plezier in het leven (4,21), doorzettingsvermogen (4,15)

een verstandelijke beperking, geeft veruit het grootste

en het kunnen uiten van emoties (4,06) dus (het meest)

deel van de respondenten aan dat zij geloven dat theater

toegenomen. Respondenten geven aan dat de geestelijke

inderdaad een positief effect kan

gezondheid van acteurs met een verstandelijke

hebben op de maatschappelijke participatie. De

beperking is toegenomen sinds ze deelnemen aan

verschillende voorbeelden die respondenten gaven bij

theater.

de open vragen, onderschrijven dat de participatie is toegenomen. Zo schrijft een van de ouders het volgende:

Het derde domein dat onderzocht is, is de thuissituatie.

60

De thuissituatie scoort een gemiddelde van 3,500,

“Een acteur leert zich beter staande te houden in

dus precies tussen gelijk gebleven en toegenomen in.

deze hectische wereld. Door zich aan te sluiten bij een

Respondenten geven aan dat theater een positief effect

theatergroep staat hij steviger in zijn schoenen. Hij komt

kan hebben op waarden die binnen de thuissituatie

op bijzondere plaatsen waar hij anderen

passen, maar in andere gevallen lijkt theater geen effect

ontmoet en heeft dan ook werkelijk iets te vertellen over

te hebben op de thuissituatie. Bijvoorbeeld het op orde

zijn ervaringen. De integratie is dan tweeledig.”

Scènefoto uit

de voorstelling

Con Amore van

het rotterdamscentrumvoortheater (rcth) en Theater Maatwerk (Pameijer)

In het boek Zin der Zotheid staat dat in 1995 ouders van verstandelijk beperkten op een mensenrechtenconferentie in Warschau het volgende concludeerden:

effect op de maatschappelijke participatie kan hebben, als meer ingezet wordt op de samenwerking met mensen met en zonder verstandelijke beperking.

“Mensen met een verstandelijke beperking beschikken over het vermogen om het maatschappelijk leven positief te beïnvloeden door hun openheid, emotionaliteit en spontaniteit; ze kunnen daarmee belangrijke accenten plaatsen in een concurrerende en materialistische maatschappij”

De potentie van theater De overheid wil maatschappelijke participatie stimuleren. En dat is juist wat theater kan.

Theater is een unieke manier om publiek kennis te laten maken met de kwaliteiten van mensen met een beperking. Want wat op de vloer gebeurt, is echt live. Niets kan worden weggepoetst in het theaterlicht.

Dat is wat het middel theater zo’n bijzondere vorm maakt. Directe confrontatie.

Je eigen – ‘beperkte?’ - lichaam als instrument.

Zeker binnen theater worden deze vermogens zichtbaar. Ik merkte tijdens het schrijven van mijn scriptie dat in het werkveld een ontwikkeling gaande is die past bij de opdracht van de overheid om participatie te stimuleren. Ik denk dat theater een nog groter

61

Art-Jan de Vries Kijk eens wat je allemaal kan!

Aan het einde van een lange workshopdag in Neerbeek spraken we met Art-Jan de Vries (39), regisseur van Sneeuwwitje en de 7.

Hij studeerde aan de mime-opleiding in Amsterdam, maakte vele solovoorstellingen op de Parade.

Tekst Wessel de Vries

A

rt-Jan zit uitgeput, maar vooral voldaan voor het gebouw waar hij de hele dag workshops heeft gegeven.

“Als aftrap van ons project hebben we een workshopdag georganiseerd.

We hebben een dag lang gewerkt met iedereen die aan ons project gaat deelnemen.

Zo kunnen wij de deelnemers leren kennen en zo kunnen de deelnemers ons leren kennen.”

Art-Jan is duidelijk onder de indruk.“Ik heb zoveel gezien vandaag en iedereen was zo enthousiast. We hebben gezongen, gedanst en scènes uit het script gespeeld. Het was een fantastische dag.”

De begeleiders, die om Art-Jan heen zitten, zijn het met hem eens. “We hebben echt dingen gezien die we niet voor mogelijk hielden. Begint ineens iemand die te dansen,

62

“Het gaat niet om mij, het gaat om de mensen met wie ik straks op het podium sta”

die nog nooit gedanst heeft. Of blijkt een meisje prachtig te kunnen zingen, terwijl wij dat helemaal niet wisten!”

Een voorstelling voor mensen met een beperking Een jaar of vijf geleden bedacht Art-Jan dat hij een voorstelling wilde maken met mensen die een beperking hebben. “Ik speelde op dat moment in een kleutervoorstelling, waarmee we voornamelijk op scholen speelden. Op een ochtend kwamen de actrice met wie ik in die voorstelling speelde en ik op een school, die een school voor kinderen met een beperking bleek te zijn. Kwamen er geen kleuters, maar veel grotere kinderen binnen die behoorlijk achterliepen op hun leeftijdsgenoten. Dat was best even schrikken, maar uiteindelijk vond ik het heel leuk om voor dat publiek te spelen. Ze gingen helemaal in onze voorstelling op, ze begrepen alles en ze gingen heel blij naar huis. Maar toen ik op de terugweg napraatte met mijn collega-

64

actrice, was ze een stuk minder enthousiast.

Ze was er niet van gediend dat ze voor een dergelijk publiek moest spelen. Het was echt verschrikkelijk wat ze zei, ik schrok daar nogal van. Ze zei dingen over mensen met een beperking die ik hier niet ga herhalen, maar die me wel aan het denken hebben gezet.”

A

rt-Jan werkt bij dit project, net als bij veel van zijn andere projecten, nauw samen met Inez Schatz. Zij helpt hem met van alles en nog wat en is daarnaast zijn artistieke klankbord. “Ik weet nog dat Art-Jan me belde”, zegt ze. “Hij had naar die tirade van zijn collega-actrice geluisterd en hij vond het zo onredelijk. Wat Art-Jan stoort, is dat veel mensen niet voorbij die beperking kunnen kijken, terwijl zij veel meer zijn dan dat en veel meer in huis hebben.”

Art-Jan lacht.“Eigenlijk gedroeg die collegaactrice zich nogal als een prinsesje en daarom kwam ik op het idee om het verhaal van Sneeuwwitje te gebruiken voor deze voorstelling. Ik wil een Sneeuwwitje op toneel zetten die te maken krijgt met zeven dwergen met een beperking. Ze vindt het helemaal niks dat ze het podium moet delen met zeven beperkte dwergen, maar langzaam ontdekken het publiek en Sneeuwwitje dat de dwergen veel meer talent in huis hebben dan ze aanvankelijk dachten. Op die manier wil ik laten zien dat mensen met een beperking veel meer kunnen dan iedereen denkt.”

Mensen laten bloeien Omdat Art-Jan al een paar jaar ambassadeur is voor Special Arts, heeft hij veel theatervoorstellingen gezien waarin mensen met een beperking een rol spelen en is hij betrokken geweest bij projecten waarbij

zij in aanraking werden gebracht met kunst.“Rondom een poëziewedstrijd heb ik een aantal lessen gegeven in voordragen.

Op een gegeven moment kwam ik op een dagopvang, waar ik een meisje vroeg om haar gedicht voor te dragen. Toen greep haar begeleidster in door te zeggen dat het meisje niet kon lezen en die begeleidster kende dat meisje al tien jaar. Maar wat bleek nou?

Dat meisje kon dat gedicht hartstikke mooi voordragen. Ze kon wel lezen!”

Een begeleidster zegt:“Het mooie aan ArtJan is dat hij mensen met een beperking niet nog verder beperkt, maar dat hij ze juist laat bloeien.”

M

aar Art-Jan vindt dat hij lang genoeg over zichzelf gepraat heeft. “Want het gaat niet om mij, het gaat om de mensen met wie ik straks op dat podium sta. Het script, geschreven door Don Duyns, steekt heel goed in elkaar: ik kan eraan toevoegen wat ik wil. Dus als iemand heel mooi kan walsen, dan komt het in de voorstelling. En als blijkt dat iemand prachtig kan zingen, dan 65

“Ik wil laten zien dat mensen met een beperking veel meer kunnen dan iedereen denkt” gaan we ook daar een plek voor zoeken. Ik wil iedereen een fantastische tijd bezorgen. Of het lukt weet ik nog niet, maar het lijkt me geweldig als iedereen de hele voorstelling op toneel is.”

Puzzel Of hij nerveus is? “Natuurlijk. Ik vind het heel spannend en soms denk ik: wat ik heb ik me op mijn hals gehaald?” Natuurlijk wordt het geen artistiek hoogwaardige Toneelgroep Amsterdam-productie, maar we zetten wel mensen in hun kracht, iedereen gaat stralen en we gaan aan die zaal laten zien wat al deze jongens en meisjes en mannen en vrouwen in huis hebben.”

H

et zal nog best een puzzel worden, geven Art-Jan en Inez toe. Want er moeten rollen verdeeld worden en keuzes worden gemaakt. En ze willen dat mensen die niet op het podium staan, toch aan de voorstelling kunnen bijdragen. Er is bijvoorbeeld een

dagbesteding die zich met keramiek bezighoudt. “Zij gaan de kopjes voor de zeven dwergen maken.’ Als mensen liever schilderen, mag dat ook. ‘Ik wil op het achterdoek beamen wat mensen geschilderd hebben”, zegt Art-Jan. “Dan hebben we meteen een decor.”

“Vanochtend”, zegt hij als hij opstaat uit het gras, “zei iemand dat ze iets niet kon. Toen heb ik ingegrepen en gezegd dat ik dat vandaag niet meer wilde horen.” Hij lacht. “We kunnen alles.”

www.art-jandevries.nl www.facebook.com/artjandevries

66

67

ecial Ar p S n a v n e iz u h ld Tine Ve

ts

“We schudden de hele boel op” Tine Veldhuizen is directeur van Special Arts en initiatiefnemer van de Special Theater Road Show. Wat wil ze met de Special Theater Road Show bereiken? “Mooie verbindingen creëren en de verborgen talenten van deelnemers zichtbaar maken en laten groeien.”

Hoe is het idee voor de Special Theater Road Show ontstaan?

“Jaarlijks staat er bij Special Arts een kunstdiscipline centraal, dit jaar zijn dat de podiumkunsten. Theaterambassadeur, regisseur en acteur Art-Jan de Vries vertelde een aantal jaar geleden over een voorstelling die hij in zijn hoofd had: Sneeuwwitje. Deze voorstelling maken met mensen met een beperking stond hoog op zijn wensenlijst.

Dit idee liet ook mij niet los. Special Arts wil laten zien welk talent er in Nederland

68

is en wat zou het dan mooi zijn om deze voorstelling in verschillende regio’s te realiseren. Geïnspireerd door een woon- en klusprogramma zag ik een bus met kostuums, decorstukken, een script, een regisseur en een acteur door Nederland rijden… En nu zijn we op reis: in vier regio’s van Nederland maken wij in samenwerking met zorgorganisaties de voorstelling Sneeuwwitje en de 7, op basis van een script geschreven door Don Duyns.

Elke voorstelling heeft een doorlooptijd van acht weken en in de laatste week is de Special Theater Road Show-bus op locatie.”

Wat maakt theater speciaal?

“Bij ons project Het Andere Gedicht, een taalstimulerend poëzieproject voor mensen met een verstandelijke handicap, hebben we kunnen zien wat het podium met mensen

69

doet. Het speciale van theater is dat alle kunstdisciplines aan bod komen, van dans tot beeldende kunst. We willen laten zien dat theater maken, naast dat het heel leuk is, werk is. Decor, tekst, repetities en publiciteit zijn essentieel bij een voorstelling. Dat zijn allemaal dingen die geregeld moeten worden en waarbij we het talent van de deelnemers inzetten.”

Welke toegevoegde waarde heeft de Special Theater Road Show?

“Met de Special Theater Road Show schudden we de hele boel op. Het is niet zomaar iets, meedoen heeft impact op de hele organisatie.

We werken met diverse groepen, de jongste deelnemer in Drachten is bijvoorbeeld negen en de oudste zestig-plus. En dat werkt! Het proces doet veel met deelnemers, maar zeker ook met hun begeleiders. Met elkaar ontdekken we verborgen talenten. Die lichten we uit, in de hoop dat heel veel mensen daardoor gaan groeien. Als je eerst nooit op het podium durfde te staan en dat nu wel doet, is er sprake van ontwikkeling. Dat is ontzettend mooi. Maar we lopen ook tegen zaken aan die we niet voorzien hebben. Hoe kunnen we het praktisch mogelijk maken dat iemand met diabetes ook mee kan doen? We laten ons niet beperken door de beperking.”

70

“Regionale kunstamateurverenigingen komen in beeld bij het ontdekken van al deze talenten. We willen mensen met en zonder handicap elkaar laten inspireren en kunst daarbij inzetten als verbindende factor. Zo veel mogelijk partijen mogen meedoen om mooie verbindingen te creëren. In Drachten werken we samen met een dansstudio die op basis van een lied van deelnemers van Talant een choreografie schrijft. Dit lied met dans wordt onderdeel van de voorstelling en ook dansers van de studio doen mee.”

“Die verbindingen worden op de gekste plekken gelegd. Zo ontmoette ik bij de Chinees een geïnteresseerde vrouw, zij helpt ons nu bij het opzetten van een wijkkoor. In Nederland praten we veel over participatie en dingen met elkaar doen. Maar vragen we het dan uiteindelijk ook heel gericht? Wat kun je bedenken zodat het voor iedereen fantastisch wordt om mee te doen? Daar zetten wij op in. De Special Theater Road Show is een groot project, maar daarbinnen zijn kleine, persoonlijke initiatieven enorm belangrijk.”

Is er verschil tussen de regio’s?

“Het is niet de bedoeling om in Limburg hetzelfde te doen als in Friesland. Overal leggen we nieuwe, inspirerende verbindingen met allerlei partijen. In vier regio’s creëren we vier verschillende voorstellingen. We willen dat mensen uiteindelijk in de zaal zitten en denken: verdorie, ik had mee moeten doen.”

“Eind mei was de workshopdag in Limburg, een feestelijke start om talent te spotten.

In deze regio komen de deelnemers uit verschillende plaatsen: Heel, Neerbeek, Geleen, Holtum, Beek… Dat geeft weer

een andere dynamiek, dat is juist wat het zo leuk maakt. Wij werken samen met OZO doe ik mee en Daelzicht. OZO doe ik mee organiseert samen met anderen activiteiten in buurthuizen. Daelzicht biedt binnen de eigen organisatie een gevarieerd dagbestedingprogramma. Wij repeteren in Gemeenschapshuis Neerbeek, waar ook de lokale verenigingen bij elkaar komen.

Buurtbewoners kunnen hier binnenwandelen voor een kopje koffie of komen tussen de middag lunchen.”

Welke relatie is er met Sneeuwwitje?

“De zeven dwergen in Sneeuwwitje hebben een raakvlak met de Special Theater Road Show. Ze zijn allemaal verschillend. De een is altijd vrolijk, de ander een mopperkont.

Ondanks hun eigen karakter hebben ze overeenkomsten in hun gevoel. Ze zijn allemaal verdrietig als Sneeuwwitje dood lijkt te zijn en allemaal blij als ze door de prins wordt wakker gekust. Ze gaan er samen voor. Dit zou wel symbool kunnen staan voor de verschillende beperkingen onder onze deelnemers en tegelijkertijd voor het groepsgevoel en enthousiasme dat onder iedereen – met en zonder handicap – leeft.”

De Special Theater Road Show van Special Arts wordt ondersteund door achttien verschillende fondsen. Tine Veldhuizen: “Wij zijn er heel blij mee dat zo veel fondsen dit project omarmen. We willen laten zien wat dit project brengt, onder meer door het ontwikkelen van een toolbox. Doel is dat het project straks wellicht door gemeentes en zorgorganisaties kan worden ingezet als stimulans tot maatschappelijke participatie en inclusie.”

lezersactie Spiegeltje spiegeltje aan de wand...

Maak deze alom bekende zin op je eigen manier af. Alles mag!

En wie weet win jij een affiche met jouw tekst.

erroadshow

specialtheat

VSBfonds, rparticipatie, Stichting Fonds voor Cultuu gemaakt door: Duitsche Orde, mede mogelijk SPZ, Ridderlijke ny Stichting. ars, Stichting Special Arts en niseerd door Zorgverzekera g De Boom, Hélène de Montig , Innovatiefonds 2016 wordt georga gehandicapten r Road Show n Stichting, Stichtin De Special Theate NSGK, Fonds verstandelijkFonds, Stichting SFO, Pasma hte, e Stichting Diorap 1816, Stichting Elise Mathild Woudsend Anno

aanmeldingen@specialarts.nl onder vermelding van je naam en adres.

71

Don s Duyn

“Theater is misschien geen wondermiddel, maar het helpt wel”

Don Duyns (49) is schrijver. Voor theater schrijft hij zowel stukken voor grote zalen, zoals de familievoorstellingen die hij voor het Ro Theater schrijft, als intiemere stukken. Een voorbeeld hiervan is Schijn, over de coming-out van acteur Fahd Lahrzaoui. Daarnaast schrijft hij filmscenario’s, korte

verhalenbundels en voor Special Arts de voorstelling Sneeuwwitje en de 7. tekst Wessel de Vries 72

D

on werd in een Amsterdams café door regisseur Art-Jan de Vries gevraagd om een tekst voor hem te schrijven.

Don is dol op sprookjes en heeft voor het Ro Theater in Rotterdam meerdere sprookjes bewerkt tot familievoorstellingen.

Hij schreef bijvoorbeeld de scripts voor Lang en Gelukkig (een mengelmoes van Assepoester en Roodkapje) en De Gelaarsde Poes. “Eigenlijk hoopte ik dat Art-Jan me zou vragen om Repelsteeltje te bewerken, mijn lievelingssprookje aller tijden, over een kleine groene mafkees die een smiecht is en tegelijkertijd heel dom… Maar Art-Jan vroeg me om een bewerking te maken van Sneeuwwitje en de zeven dwergen, waar ik ook wel enthousiast van werd.”

De belangrijkste reden dat Don mee wilde doen, was dat Art-Jan hem heel duidelijk kon vertellen waarom het belangrijk is om theater te maken met en voor mensen met een beperking. “Dat enthousiasme werkt aanstekelijk. Bovendien sprak het verhaal me aan . Maar het allerleukste vond ik het feit dat Art-Jan dit met de mensen zelf gaat maken.

Dat biedt een hoop mogelijkheden.”

Klooien met verwachtingen

Don heeft met veel plezier aan de tekst voor Sneeuwwitje en de 7 gewerkt. “Ik geniet van sprookjes en mythen. Daar kun je lekker mee klooien en de verwachtingen van mensen doorkruisen. Want dat is het leuke: iedereen kent het verhaal van die sprookjes en zeker van Sneeuwwitje. Eigenlijk vind ik haar een beetje een tutje, maar dat is in deze bewerking wel anders. Zeker omdat ArtJan tegelijkertijd Sneeuwwitje én de boze stiefmoeder is. Weet je wat trouwens

gemeen is? Dat Sneeuwwitje altijd leuk is en de boze stiefmoeder altijd boos. Stiefmoeders hebben een veel te slechte naam!” Of hij rekening heeft gehouden met de mensen die het stuk gaan spelen? “Ik heb geprobeerd om het script aanpasbaar te maken. Art-Jan is de enige constante factor, verder is er ruimte om met de inbreng van de spelers in het rond te goochelen. Je kunt met het script veel kanten op, waardoor Art-Jan de mogelijkheid heeft om dingen te veranderen als hij ontdekt dat spelers iets niet kunnen spelen of als hij ontdekt dat spelers iets juist wel goed kunnen.

Inhoudelijk speelt het ook een rol dat de voorstelling door mensen met een beperking, zonder veel theaterervaring gespeeld wordt.

Eerst doet Art-Jan namelijk heel hooghartig tegen zijn medespelers, zo van: zij hebben geen toneelschool gedaan, wat moet ik hier mee? En later…” Don laat een stilte vallen.

“Nee, dat ga ik nog niet vertellen.”

Muren weghalen

Als hem gevraagd wordt waarom hij denkt dat theater en Special Arts zo belangrijk zijn, zegt Don: “Theater is een bron van leven. Het brengt je op ideeën, je kunt je gedachten erin verzetten, je kunt ervan genieten, erdoor in spanning zitten en dat is dus voor iedereen van belang, ook en misschien juist voor mensen met een beperking. Want theater helpt ook om muren tussen mensen weg te halen en hokjesdenken te doorbreken.

Theater is misschien geen wondermiddel, maar het helpt wel.” members.upc.nl/e.lenskoek https://www.facebook.com/don.duyns

73

BLOG

“Vol verbazing heb ik de hele dag rondgekeken�

Fazli Yildirim: 23 jaar en eerstejaarsstudent Culturele Maatschappelijke Vorming in Utrecht. Sinds november 2015 loopt hij een dag in de week stage bij Special Arts.

I

k vind sociaal werk heel erg interessant, vooral het maken en organiseren van evenementen trekt mij. Toen ik naar een stage zocht werd ik door een docente gewezen op het bestaan van Special Arts, toen heb ik op de site gekeken naar wat Special Arts allemaal doet en werd ik erg enthousiast. Vooral het thema van dit jaar, podiumkunsten, trekt mij. Ik maak het hele proces van de Special Theater Road Show mee. Op donderdag 26 mei was ik actief betrokken bij de workshopdag in Neerbeek, Zuid-Limburg.

Een mooie auto filmen Aan het begin van mijn stage had ik nog helemaal geen ervaring in het werken met mensen met een handicap. De workshopdag in Drachten was de eerste keer dat ik dit deed en wat was het leuk! Ook in Neerbeek heb ik genoten van de dag. Al die afwisseling in workshops is erg mooi. Zo kunnen er allerlei verschillende talenten van de deelnemers

74

Limburg

Fazli Yildirim Eerstejaars student CMV Utrecht

worden ontdekt. Theater, dans, foto, tekst en film, de workshops werden gegeven door verschillende, merendeels lokale, workshopgevers. Ook ik mocht een workshop geven: film. Ik heb al enige ervaring met filmen en ik vind het leuk om de kennis van hoe je zelf kunt filmen over te brengen.

Omdat ik nog nooit met mensen met een beperking gewerkt had , was ik best een beetje zenuwachtig, maar uiteindelijk verliep het allemaal heel erg soepel. Ik ben met de groep naar buiten gegaan en de deelnemers hebben op verschillende locaties elkaar en anderen gefilmd. Erg mooi om te zien hoe mensen zo enthousiast kunnen zijn over de kleinste dingen en wat ze filmen: een mooie auto bijvoorbeeld. Er wordt buiten de kaders gedacht, met veel fantasie. Daar komen de mooiste dingen uit!

voelde ik me een ervaring rijker en een vooroordeel lichter. De hele dag heb ik me verbaasd over kwaliteiten die de deelnemers hadden. Zo was er een deelneemster die erg goed kon zingen, dat had ik nooit verwacht.

Het zien van alle verschillende talenten was voor mij erg inspirerend. En ook na de dag werd ik nog verrast: op de filmpjes die er gemaakt zijn stond er een deelneemster uitbundig te dansen. Ik heb me toch wel even verbaasd over die soepele dansmoves. Er zijn zo vaak mensen die zeggen dat mensen met een beperking iets niet kunnen. Maar Special Arts laat juist het tegendeel zien, dat is heel erg mooi.

Een ervaring rijker, een vooroordeel lichter Toen ik aan het eind van de dag het Gemeenschapshuis in Neerbeek uitliep

75

Meewerkende organisaties Limburg locaties OZO doe ik mee en Daelzicht

Multimedia Heerbaan 96 6097 AZ Heel

Arbeidsgroep Heel Heerbaan 96 6097 AZ Heel

Theatergroep Bonjour Pastoor Leursstraat 12 Maasbree 077-4620847

Atelier de Hoeve Heerbaan 96 6097 AZ Heel Dagcentrum De Dagbeeker Hoolstraat 30/32 6191 TX Beek 0475-577679 dcdedagbeeker@daelzicht.nl Dagcentrum De Munnik Munnikstraat 1 6123 AR Holtum Gemeenschapshuis Neerbeek Callistusplein 9 6191GN Neerbeek - Beek 06-21689037 Koor De Munnik Munnikstraat 1 6123 AR Holtum 046-4856669 dcdemunnik@daelzicht.nl

76

overige organisaties André Hilkens Centrum Weng Laurentiusstraat 44a 6191 EV Neerbeek 046 4375083 info@centrumweng.nl www.centrumweng.nl One Day Noorwegenstraat 17 6137 KS Sittard 06 1279600 leon@onedaycom.nl www.onedaycom.nl Tekstbureau Spaan 06 42813678 info@spaanteksten.nl www.spaanteksten.nl

Urban Dance Factory Gruizenstraat 2 6131 EH Sittard info@urbandancefactory.nl http://urbandancefactory.nl Vasteloaves vereiniging Perganaze www.perganaze.nl Fanfare St.Caecilia Broeksittard Gemeenschapshuis Dorpstraat 1 6137 SR Sittard-Geleen 046-4511989 info@fanfarestcaecilia.nl www.fanfarestcaecilia.nl Zaate Hermenie “De Sjwaegele Bend” www.sjwaegelebend.nl

9 oktober 2016 Première

Kom kijken, zing mee of word figurant Geef je op bij Daelzicht Beleven en Bewege

n

11 juli 201619 oktober 14 juli 2016 Première 2016 Try-out Het Forum Sittard

Limburg

10 juli 20162016 13 oktober Magic Try-out Fair Kasteel Limbricht

Geweldig dat je bij de Special Theater Road Show work shopdag was!

Kom je naar de voorstelling Sneeuwwitje en de 7?

19 oktober 2016 Première

Geweldig dat je bij de Special Theater Road Show workshopdag was!

Kom je naar de voorstelling Sneeuwwitje en de 7?

n

19 oktober 2016 Première

Geef je op bij Daelzicht Beleven en Bewege

“ Doe niet zo arrogant Art. Alsof jij volmaakt bent. Zo perfect.”

13 oktober 2016

Try-out

Kom kijken, zing mee of word figurant

De Special Theater Road Show brengt Sneeuwwi tje Limburg. Een verhaal dat confronteert, verrast en de 7 naar meedoen. Komt dat zien. Dit mag je niet missen. en verleidt tot Zing, dans, lach en huil met ons mee!

Een productie van Special Arts en Stichting Artertainment, in Limburg. Gespeeld door talenten van OZOdoeikm ee, Daelzicht en Art-Jan de Vries met medewerk ing van inwoners en vele organisaties uit Limburg.

Dit alles in een script van Don Duyns.

specialtheater roadshow De Special Theater Road Show 2016 wordt georganiseerd door Special Arts en mede mogelijk gemaakt door: Fonds voor Cultuurparticipatie, VSBfonds, Stichting Dioraphte, NSGK, Fonds verstandelijk gehandicapten, Innovatiefonds Zorgverzekeraars, Stichting SPZ, Ridderlijke Duitsche Orde, Stichting Woudsend Anno 1816, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting SFO, Pasman Stichting, Stichting De Boom, Hélène de Montigny Stichting.

10.00-18.00 uur Openingstijden maandag t/m vrijdag van

19 oktober 2016 Première

Kaartjes voor de voorstelling in Het Forum in Sittard zijn à € 2,50 te koop bij De Hoeve Daelzicht Beleven en Bewegen, Rector Driessenstraat 2, Heel, Gemeensch apshuis, Callitusplein 9, Neerbeek en Viva la Vida Paardestraat 4, 6131 HC Sittard

13 oktober 2016

Try-out

Geweldig dat je bij de Special Theater Road Show workshopdag was!

Kom je naar de voorstelling Sneeuwwitje en de 7?

De Special Theater Road Show brengt Sneeuwwi tje en de 7 naar Limburg. Een verhaal dat confronteert, verrast en verleidt tot meedoen. Komt dat zien. Dit mag je niet missen.

Zing, dans, lach en huil met ons mee!

Een productie van Special Arts en Stichtin g Artertainment, in Limburg. Gespeeld door talenten van OZOdoeik mee, Daelzicht en Art-Jan de Vries met medewerk ing van inwoners en vele organisaties uit Limburg .

Dit alles in een script van Don Duyns. specialtheaterroadshow De Special Theater Road Show 2016 wordt georganiseerd door Special Arts en mede mogelijk gemaakt door: Fonds voor Cultuurparticipatie, VSBfonds, Stichting Dioraphte, NSGK, Fonds verstandelijk gehandicapten, Innovatiefonds Zorgverzekeraars, Stichting SPZ, Ridderlijke Duitsche Orde, Stichting Woudsend Anno 1816, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting SFO, Pasman Stichting, Stichting De Boom, Hélène de Montigny Stichting.

19 o Pre

iet zo arrogant Art. maakt bent. Zo perfect.”

13 oktober 2016

Try-out

Kom kijken, zing mee of word figurant

De Special Theater Road Show brengt Sneeuwwi tje Limburg. Een verhaal dat confronteert, verrast en de 7 naar meedoen. Komt dat zien. Dit mag je niet missen. en verleidt tot Zing, dans, lach en huil met ons mee!

Een productie van Special Arts en Stichting Artertainment, in Limburg. Gespeeld door talenten van OZOdoeikm ee, Daelzicht en Art-Jan de Vrie

77

4x

voorstellingen, affiches Sneeuwwitje en de 7-logo

Kleurbaan met informatie over de organisaties die meedoen en de speeldata.

Het kunstwerk voor het Limburg affiche is gemaakt door Monique LipschOberndorff

Alle fondsen die de Special Theater Road Show 2016 mogelijk maken 78

AKIMOTO uit Amersfoort is het creatieve brein achter het logo, de vormgeving, het magazine en de beeldtaal. Met de vormgeving willen zij deelnemers, organisaties, bezoekers en Special Arts heel vaak verrassen...

r o o d t k a a m Mogelijk ge De Special Theater Road Show wordt georganiseerd door Special Arts en mede mogelijk gemaakt door Gemeente Beek en

Stichting SFO

Pasman Stichting

Stichting SFO Met dank aan: vele vrijwilligers, NTR Het Klokhuis, Ruud van der Graaf Fotografie, Photowork, Smink Transport

Pasman Stichting

s r e n t r a p o i g re Skager AC Skager AC www.talant.nl

www.ozodoeikmee.nl

www.daelzicht.nl

www.frionzorg.nl

www.specialarts.nl kennisplatform.specialarts.nl facebook.com/speciaaltheaterroadshow

www.skagerac.st-er.nl/

79

D N E THE