Schuim magazine 2 voorproefje

HET BIERMAGAZINE VOOR DE DRINKER & DE (THUIS)BROUWER NR 2/2016 9,95 EURO

Winnende thuisbrouwers drie bekroonde bieren > Biercocktails mix je gek > Brouwerij De Prael eerst de mens, dan het bier > Trappistentour vijf biermythes ontrafeld > Bierwinkels meer dan bier alleen verkopen > en nog veel meer over bier

inhoudsopgave

thuisbrouwers

10

cocktails & bier

20

de straat

Je vrienden vinden je bier allemaal lekker, dus stuur je het in voor een wedstrijd... en dan win je.

Biercocktails. Laat je verrassen door de veelzijdigheid en vooral de explosie aan smaak.

‘Het Fortuyn van Witte’ in Alkmaar blijkt een naamsverwisseling te zijn.

door Marcel Uljee

door Yvonne van Houtum

door Marcel Obdam

34

zes vragen aan... 48

trappistentour

‘We gaan Freddy (Heineken) de markt uitdrukken!’, riepen ze.

Rob Alphenaar, voorzitter van de Alliantie van Biertapperijen (ABT), over bier, cafés en bierkennis

Op biersafari langs vijf trappistenkloosters met zeven baardmannen.

door Menno Bosma

door Ingeborg Rosenberg

door Menno Bosma

de schans

4

32

52

inhoudsopgave

de prael

62

‘Eerst de mensen en dan het bier’: Meesterbrouwer Fer Kok over de aanpak bij brouwerij de Prael

door Bea de Buisonjé

waterfeiten

86

bierwinkels

74

evenementen

85

Bierverkopen 2.0: alleen bier in de winkel is niet meer genoeg.

Twee bierfestivals, een bierbloggersconferentie en een bezoek aan het strand...

door Annette Wiesman

door Ingeborg Rosenberg, Simone Bommeljé, Yvonne van Houtum & Gijsbert Raadgever

bierdiner

88

strip

Hoe zit het eigenlijk met water en bier? Alle feiten op een rij.

Vier recepten van het eerste Hap Slik Hop bierdiner extraordinaire

Hoe het allemaal begon: de kinderjaren van bier.

door Bea de Buisonjé

door Rob van Twigt

door Erwin Suvaal

5

95

prijswinnende thuisbrouwers

Niels & Dennis Begin april hadden bijna 200 thuisbrouwers een porter ingediend voor de jaarlijkse Brand Brouwwedstrijd. Die van Niels Bosman en Dennis Pancras uit Enschede was volgens de jury het allerlekkerst. Hun bier wordt door Brand op de markt gebracht en ligt waarschijnlijk volgend jaar in de supermarkt.

‘B

‘Begin dit jaar namen we ons voor om mee te doen aan een paar brouwwedstrijden. Het leek ons goed om eens een onafhankelijk oordeel te krijgen. En je ontmoet andere brouwers. Het gaat er bij zo’n wedstrijd om dat je bier precies aan alle eisen voldoet. Brand wilde graag een toegankelijke porter. Dan kun je dus geen ‘funky smoked porter’ indienen, je moet binnen de lijntjes kleuren.

We hebben inmiddels kennisgemaakt met de brouwmeester van Brand. Hij heeft met ons besproken hoe ons recept geschikt kan worden gemaakt voor een batch van 35.000 liter. Vorige week hebben we onze porter zelf nog eens gebrouwen met

zijn tips, om te zien wat het effect is. Ondertussen gaan we verder met ons eigen merk, Johnny Thursday, dat we willen verkopen in cafés en restaurants in Enschede en daarbuiten. Daar kleeft nog wel een klein nadeel aan: als commercieel brouwer mogen we nooit meer meedoen aan hobbybrouwwedstrijden.’

• Brouwers: Niels Bosman en Dennis Pancras Brouwen sinds: 2015 Nu op vat: een smoked porter Gewonnen: Brand bierbrouwwedstrijd 2016 www.johnnythursday.nl

13

patent

US1 584 06A

patent

Patent US 158406 A aangevraagd op 30 november 1874 door Charles de QuillFeldt.

Voor de beugelfles werd bier gebotteld in flessen die afgesloten werden met een kurk. Dit was niet de meest succesvolle manier, want doordat er druk ontstaat in de fles kon de kurk eruit gedrukt worden. Ook was het flesje niet altijd eenvoudig te openen.

Patent toegekend januari 1875.

19

stijl

Cocktailparty

Smaakexplosie Serveer bijvoorbeeld een tropische Weizenbier punch met ananas en Old Captain rum of ga juist voor iets totaal onverwachts en kies een pittige biercocktail als de Michelada. Eveneens fris en zomers zijn de biermixen Americano IPA en Bellini Brut. Liever een warm drankje? Met de mix van Licor 43 en Tripel Karmeliet geniet je zeker tijdens een gure herfstavond, of als je toe bent aan een stevige biercocktail, dan is er altijd nog de steamroller met whisky en kersenlikeur.

20

tekst Yvonne van Houtum • fotografie Ruud van der Graaf

Imponeer je vrienden en organiseer een onvergetelijk feest met aantrekkelijke, smaakvolle biercocktails! Schuim magazine heeft acht recepten voor je gemixt, getest en op beeld vastgelegd. Sommige cocktails zijn klassiekers en andere hebben we zelf samengesteld. Laat je verrassen door de veelzijdigheid en vooral door de explosie aan smaak.

Michelada

Pittig met een kick van tabasco en worcestersaus!

Snakebite

Verfrissend met een scheutje zwarte bessensap

Black & Tan

Foto: Wip Wap ‘playground series’ Vandestreek-bier

reportage

34

reportage

DE SCHANS ‘Eigenlijk zijn we niet van die tripel-mensen.

We houden van weinig alcohol en veel smaak.’

35

reportage

Plop, daar gaat weer een mythe Op biersafari langs vijf trappistenkloosters met zeven baardmannen Tekst: Menno Bosma

D

De wekker ging. Half zes. Hij draaide zich nog eens om. Een fraai gedekte tafel zag hij, gesteven tafellinnen, kristallen karaffen, op de achtergrond een brandende open haard. Een sommelier schreed binnen met… was dat nou een Puligny-Montrachet? Net toen het etiket in beeld kwam, zoemde de wekker weer. Hij haalde onwillekeurig zijn tong langs zijn lippen en ving een mineralig zweem op van de topwijn die hem in zijn droom zojuist was ontglipt. Hij kreunde, sloot zijn ogen en opende ze meteen weer. Met gegronde tegenzin schoof hij de gordijnen open.

De regen sloeg horizontaal tegen het raam. Wat ging hij ook alweer doen?

streek langs zijn kin. Ondanks het vroege tijdstip had hij vanochtend nog snel even een krabbertje gepakt. Hij voelde zich ronduit eh, onbehaard.

Speciaalbier, jonge mannen, baarden… het begin van een beeld vormde zich.

Trappistenkruisje Organisator Jaap loodste het busje bekwaam Breda uit. Zelf keek hij om zich heen. De baardman naast hem was verdiept in een bier-app. Een andere deelnemer had een t-shirt aan van een Scandinavisch biermerk waarvan hij nog nooit gehoord had. Een kloek biernaslagwerk ging van hand tot hand. Nee, hij zat hier niet echt tussen bieranalfabeten.

Uiterlijkheden koppelen aan innerlijkheden is niet kies, was hem bijgebracht. Dat lesbiennes relatief vaak gemillimeterd haar hebben, kon dan wel waar zijn, maar je zei het bij voorkeur niet hardop. Dat van de elf mannen die hem voor het station van Breda stonden op te wachten er liefst zeven een baard hadden – en dan niet wat vlassige beharing of een two day shine, nee, haar waar een orthodoxe jood een moord voor pleegde – leek hem dan ook eerder een zet van een dronken casting director dan iets wat zich binnen de grenzen van het statistisch waarschijnlijke afspeelde. Oké, hij bevond zich diep in Brabant, hij was daar een tijd niet geweest, er konden daar dingen gebeurd zijn die ze hem niet hadden verteld, maar toch, zeven baarden… Hij

Had hij de zaak onderschat? Hij wist dat ze niet op zomaar wat brouwerijen aan koersten.

La Trappe, Westmalle, Westvleteren, Chimay en Orval: alsof je Lafite Rothschild, Chateau d’Yquem, Mouton-Rothschild en La Romanée Conti in één excursie propte. Waren de baardmannen, anders dan hij, bierrecidivisten? Waren ze allemaal al eens op Trappistentour geweest?

Opeens zag hij voor zich hoe ze bij hun eerste slok als geregisseerd hun truien uittrokken en bij iedereen een trappistenkruisje zichtbaar werd behalve bij hem. Hij rilde.

Hij ging nog eens na wat bier voor hem was.

Begrippen als oktoberfeesten, hoempapamuziek, derde helften en kampvuren borrelden bij hem

52

DE PR reportage

58 5 8

RAEL reportage

‘Eerst de mensen, dan het bier’

59

reportage

Waar eertijds de houten fusten over de bierkaai rolden, versjouwen nu mannen van Rederij Kees witte doosjes met het druppellogo van De Prael naar hun dekschuit. Ook vandaag is het gezellig druk op de Oudezijds Voorburgwal, hartje Amsterdam. Toeristen lopen met hun gidsje in de hand de winkel van De Prael binnen, terwijl beneden de flesjes speciaalbier worden afgevuld. Speciaalbier in een speciale brouwerij. Mede-eigenaar en meesterbrouwer Fer Kok vertelt over zijn liefde voor bier, maar vooral over zijn liefde voor mensen. Want daarom draait het bij De Prael. tekst Bea de Buisonjé fotografie Ron de Gruyl

V

ia de winkel, een oude trap en smalle gangen kom je kruipdoor-sluipdoor terecht in de ‘directiekamer’, die er overigens meer uitziet als een studentenkamer. Toch runnen vanuit deze ruimte Fer Kok en zijn kompaan Arno Kooy een professioneel bedrijf. Bij de start ervan, in het begin van deze eeuw, was het overigens nog helemaal niet vanzelfsprekend dat het een bierbrouwerij zou worden.

wilden we wat aandoen, ook al hadden we in het begin geen idee hoe. Maar ons gemeenschappelijk doel was duidelijk: een sociale onderneming met werkplekken voor de mensen die we in het ziekenhuis tegenkwamen. In zo’n sociale onderneming moest werk komen op alle niveaus.

Dat we bij bierbrouwen terechtkwamen, had te maken met onze gedeelde hobby. We brouwden zowel thuis als met collega’s in de kantine. Daar maakten we bijvoorbeeld specaalbiertjes als er in het ziekenhuis iets te vieren was.’

Arno en Fer gingen zeker niet over een nacht ijs. ‘We zijn gaan kijken bij allerlei brouwerijen, hebben symposia afgelopen en hebben met heel veel collega’s gesproken. Als je eenmaal een goed businessplan hebt, de fondsen zijn geworven en de eerste brouwinstallatie er staat, kun je niet meer terug. Eerlijk gezegd is de stap van droom naar werkelijkheid best groot en ik voelde me ook wel een beetje gedwongen om door te gaan.

Van subsidie naar commercie Het gaat De Prael primair niet om bier. Fer en Arno werkten allebei in de geestelijke gezondheidzorg, bij een ziekenhuis met langdurige psychiatrische hulpverlening. Fer legt uit hoe vanuit die situatie een bierbrouwerij kon ontstaan. ‘Wij zagen dat er voor de mensen daar geen goede mogelijkheden waren voor dagbesteding. Daar

60

reportage

Fer Kok: ‘We hebben nog overwogen om een drukkerijtje erbij te beginnen voor de etiketten’

Het was en is heel spannend om met deze mensen te gaan werken. Of het bier dan wel of niet goed is, komt echt op de tweede plaats. Ons doel was deze mensen aan het werk te helpen. We begonnen met zo’n 450 liter: 1000 halfliter flesjes die moesten worden afgevuld. We gingen zo veel mogelijk zelf doen. We hebben nog overwogen om een drukkerijtje erbij te beginnen voor de etiketten, maar daar hebben we uiteindelijk van afgezien.’

geen probleem. ‘We kregen subsidie omdat we een groepsgerichte dagactiviteit organiseerden.

Maar nu krijgen we slechts een klein bedrag per medewerker en worden we financieel enigszins geholpen bij de de begeleiding, maar er komt per saldo veel minder binnen. We moeten het tegenwoordig van de verkoop van bier hebben. Was het toen 90% subsidie en 10% bier, nu is dat bijna andersom. In totaal werken hier nu 120 mensen, van wie er 15 à 16 in de begeleiding.’

Zeker in de begintijd is er ook weleens wat misgegaan. En niet alleen dat de naam op het laatste moment nog moest worden aangepast.

We hadden de naam Parel bedacht, maar toen bleek dat De Parel als biermerk al bestond. Ieder bedrijf heeft natuurlijk opstartproblemen, maar dat geldt zeker als je afhankelijk bent van de inzet van mensen met een geestelijke beperking.

Financieel was het volgens Fer in die beginjaren

Werk op alle niveaus Het bijzondere aan De Prael is dat er werk is op alle niveaus. Of zoals Fer dat zegt: ‘Bij De Prael werken we met een ‘we sturen niemand weg beleid’. Op ieder niveau kan iedereen op zijn eigen tempo bij ons terecht. Er zijn mensen die de leiding en verantwoordelijkheid aankunnen, maar ook mensen die afwachten en iedere keer weer opnieuw moeten horen wat ze moeten doen. En

61

culinair

hap-slik-hop Onder de titel Hap Slik Hop organiseerden we samen met Het Lokaal in Amersfoort een ‘bierdiner extraordinaire’. Vijftig bierminnaars schoven bij ons aan tafel en genoten van een uitgebreid diner van gerechten bereid met bier en vergezeld van bier. Chef-kok Rob van Twigt geeft ons vier recepten die we zelf thuis kunnen maken. recepten Rob van Twigt bierselectie Jauk Hellevoort fotografie Ruud van der Graaf

Voorgerecht met Koene Ridder Tussengerecht met Volle Maat Dubbel Hoofdgerecht met Kees Barleywine Dessert met Tasty Lady Porter

88

culinair

89

culinair

90

culinair

Schapenkaastaart met bierstroop Ingrediënten: (voor 4 personen) Voor de taartjes: • 250 gr zachte romige schapenkaas • 1 fles Gulpener Dort • 8 ontpitte dadels • beetje kaneel • 8 plakjes bladerdeeg • 15 ml (bier)stroop Voor de bierstroop: • 500 gram basterdsuiker • 125 ml water • 250 ml bier naar keuze (in dit recept is Westmalle Dubbel gebruikt) • 50 ml maple syrup • 1 kaneelstokje • scheutje citroensap

Bereiding • Wel de dadel drie uur in een Gulpener Dort.

• Zet het glas met het bier en de dadel weg op kamertemperatuur.

• Vul een ovenbakje of schaaltje met een plakje bladerdeeg.

• Laat het bladerdeeg iets over de rand steken.

• Vul deze met ongeveer 30 a 40 gram van de zachte, romige schapenkaas.

• In het midden steek je de dadel.

• Zorg dat de dadel helemaal bedekt word door de kaas.

• Schenk een heel klein beetje kaneel erover en zet het 10 a 11 minuten in de oven op 170 graden.

• Serveer het op een bordje en leg er een paar dunne strepen bierstroop overheen.

91

Bierstroop: • Voeg eerst de basterdsuiker, het water en de helft van het bier samen in de pan en zet het op het vuur.

• Zodra de suiker is opgelost in het bier, voeg je het kaneelstokje toe en breng je het geheel geleidelijk en al roerend aan de kook.

• Als de stroop in wording kookt, schenk je de maple syrup erbij.

Dit is een zoete siroop gemaakt van het blad van de esdoorn.

• Zodra het mengsel goed heet is en dus volop kookt, blus je het af met de rest van het bier.

• Haal de pan van het vuur en laat geheel afkoelen.