speciale editie De Plastic Wijzer - maart 2023

Page 1

Verpakken Magazine van het Afvalfonds Verpakkingen Speciale editie 2050
producten worden volledig fossielvrij en circulair verpakt.
Circulair
Alle

Mijlpalen plastic verpakkingen

2009 Start gescheiden inzameling plastic verpakkingen

2009 Start Plastic Heroes campagne

2012 Ondertekening Raamovereenkomst verpakkingen 2013-2022

2013 Start Stichting Afvalfonds Verpakkingen

2013 Overgang van verpakkingenbelasting naar afvalbeheerbijdrage Afvalfonds

2013 KIDV opgericht

2015 50.000 Nederland Schoon afvalbakken geplaatst

2015-2018 Eerste ronde brancheverduurzamingsplannen

2016 Oprichting aandeslagmetafval.nl, een platform waar digitaal en fysiek lesmateriaal met brede voorlichting over plastic wordt gegeven

2017 Overeenkomst met AEB voor nascheiding plastic verpakkingen en drankenkartons

2017 Start recycling PET-trays

2018 Kunststofketenonderzoek met wetenschappelijk onderzoeksprogramma van het KIDV

2018 Oprichting Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics

2019-2022 Tweede ronde brancheverduurzamingsplannen

2019 Invoering tariefdifferentiatie plastic verpakkingen

2019 Lancering Plastic Pact

2019 Overeenkomst met PRA voor recycling harde kunststoffen uit nascheiding

2019 Oprichting Platform Ketenoptimalisatie (PKO)

2020 Afvalfonds en VNG sluiten ketenovereenkomsten over o.a. inzameling PMD

2020 Start samenwerking Nedvang en RKN

2020 Samenwerking tussen Nederland Schoon en Plastic Soup Foundation

2020 Oprichting Statiegeld Nederland

2020 Eerste KIDV Training Duurzaam Verpakken

2021 Invoering statiegeld op kleine PET-flesjes

2021 Start Taskforce Kwaliteit PMD in PKO-verband

2022 20ste landelijke opschoondag van Nederland Schoon

2022 Start Ketenproject Flexibles met alle ketenpartners

2022 Uitreiking eerste Afvalfonds Verpakkingen Awards

Voorwoord

Dit magazine staat regelmatig vol met boeiende en inspirerende voorbeelden van duurzame, innovatieve oplossingen in de verpakkingenketen. Denk aan een e-commerce bedrijf dat het volume verzonden verpakkingen wil terugbrengen, of een verpakkings- en een recyclingsbedrijf die samenwerken om gebruikte etiketten te recyclen. Het is interessant om te lezen hoe enthousiaste ondernemers, overheden en maatschappelijke organisaties hun steentje willen bijdragen aan een circulaire economie. Des te prijzenswaardiger is het dat het Afvalfonds nu de gelegenheid grijpt om te bekijken wat we nu eigenlijk voor mooi bouwwerk aan het neerzetten zijn met al deze stenen. Het waarom is duidelijk, nu zijn we bezig met het hoe: hoe willen we op weg naar die circulaire verpakkingsketen in 2030?

De Plastic Wijzer legt een visie neer hoe we tot dit gezamenlijke bouwwerk kunnen komen. En welke uitdagingen we zeker nog tegen gaan komen tijdens de bouw. Want gemakkelijk is het niet om een circulaire plasticketen te bereiken. Maar we beginnen niet vanaf nul. Er gebeurt al heel veel. Mede dankzij de inzet van het Afvalfonds recyclen we bijvoorbeeld 80% van de grondstoffen. En komen er bijvoorbeeld steeds meer circulaire bedrijven bij, de afgelopen twee jaar alleen al 30.000.

De dilemma’s en uitdagingen die we gaan tegenkomen staan helder omschreven in de ‘plastic paradox’ in De Plastic Wijzer. Daarin staat helder wat er nodig is om stappen vooruit te zetten. Wat mij betreft staat centraal de erkenning dat we met álle betrokkenen in de keten gezamenlijk onze schouders eronder moeten zetten. En dat we hierbij beseffen dat ieder een belangrijke rol in dit proces heeft, en die verantwoordelijkheid ook onderkent en actie neemt.

2023 Lancering van De Plastic Wijzer

2023 80.000 Nederland Schoon afvalbakken geplaatst

2023 Start inzameling plastic verpakkingsafval en drankenkartons op scholen, kantoren etc. (B2B)

2023 Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor de kosten van eenmalige plastic verpakkingen in het zwerfafval (SUP-richtlijn)

2023 Start bewustmakingscampagne Nederland Schoon (SUP-richtlijn)

2023 Start Pilot Chemische Recycling Nedvang

2023

Als staatssecretaris werk ik met mijn collega’s in het kabinet vooral aan stimuleren, normeren en beprijzen. Zo kunnen we de transitie helpen door bijvoorbeeld verplichtingen in te stellen voor het ontwerp van verpakkingen, inclusief percentages gerecyclede materialen daarin. Of pleiten we ervoor dat plastic afval alleen nog buiten de EU kan worden geëxporteerd als dit volgens de EU-eisen kan worden verwerkt. En zijn er subsidiemogelijkheden voor het opbouwen van recyclingcapaciteit. Met de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid beprijzen we het maken van afval. En met een variabel tarief belonen we duurzame verpakkingen. Deze en andere maatregelen passen in de doelstelling van het kabinet om van Nederland een volledig circulaire economie te hebben gemaakt in 2050, zoals vastgelegd in het Nationaal Programma voor Circulaire Economie. Als het de plastic verpakkingenketen lukt om in 2030 al zover te zijn, is dat natuurlijk fantastisch.

We zijn samen op weg naar circulaire plastics. En ik ben blij dat het Afvalfonds met deze Plastic Wijzer ons op weg helpt voor de juiste route!

Vivianne Heijnen

Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat

3 2
2009

Plastic heeft veel goede eigenschappen. Het is licht, niet breekbaar, het houdt producten lang vers en voorkomt voedselverspilling. Maar het heeft ook een keerzijde. Op het moment dat plastic in het milieu komt, breekt het niet af. Plus, het is nog steeds een fossiel product. In De Plastic Wijzer spreekt het Afvalfonds Verpakkingen zich daar duidelijk over uit. Algemeen directeur Hester Klein Lankhorst: ‘We noemen het de Plastic Paradox. Die paradox moet de drijfveer zijn om met elkaar op een andere manier over plastic na te denken. Het Afvalfonds gelooft in een samenleving waarin er minder plastic verpakkingen zijn door het alleen nog te gebruiken voor essentiële toepassingen. Dat er geen fossiele grondstoffen meer nodig zijn en al het plastic afval wordt hergebruikt. De inzet van recyclaat in de verpakkingen van onze producenten en importeurs is daarbij leidend.’

Wat is het belangrijkste doel van De Plastic Wijzer?

‘In 2050 willen we alleen nog plastic verpakkingen die 100% fossielvrij en circulair zijn en geen schade meer toebrengen aan mens en milieu. Verpakkingen van gerecycled materiaal of biobased. Dat is het grote doel. Maar dat is niet haalbaar via het optimaliseren en innoveren van ons huidige systeem. Voor een circulaire economie is een grondstoffentransitie nodig, een radicaal andere manier van denken en handelen bij de productie en het gebruik van plastic verpakkingen. Dat het kan, bewijst de energietransitie. En daarnaast willen we echt een boost geven aan kwaliteit. Hoe meer hoogwaardig recyclaat we terugkrijgen in de verpakking, hoe rendabeler de keten wordt. Nu gaan businessmodellen nog teveel over kwantiteit om de gestelde normen te halen. Bedrijven zoals inzamelaars worden daarop afgerekend. Als we de transitie willen versnellen, heb je niet alleen regelgeving en normering nodig, maar zullen de bedrijven ook hun businesscases moeten veranderen. Onder andere met tariefdifferentiatie hopen we dat te forceren en te doorbreken.’

Leg uit…

‘Het Afvalfonds gaat als ketenregisseur een aantal middelen inzetten, gericht op drie stappen: reduce, reuse, recycle. In die volgorde. We gaan dat nadrukkelijker opnemen in de contracten en stimuleren met een financiële prikkel, via tariefdifferentiatie. De gedachte is simpel: heb je helemaal geen verpakking om je product, dan betaal je niets aan het Afvalfonds. Kun je je verpakking meermaals gebruiken, dan betaal je minder.

Het bierflesje is daar een mooi voorbeeld van. De financiële prikkel is gelijk aan de milieuprikkel. De derde stap is recycling. Hoe meer korrels we in verpakkingen terugkrijgen hoe beter het is voor het milieu, de materiaalketen en de hele economische keten. Dan gaan we richting circulariteit. In de Andrélon-fles bijvoorbeeld wordt

5
‘De Plastic Wijzer daagt uit tot anders nadenken’
4

voor een deel al het eigen recyclaat opnieuw gebruikt. Als ik nog een stip aan de horizon mag plaatsen dan is het dat wij als fonds zo klein mogelijk worden qua geld. Er is pas een circulaire economie van verpakkingen als er niet of nauwelijks nog geld bij moet.’

Waarom is De Plastic Wijzer ontwikkeld?

‘Om verschillende redenen. Het Afvalfonds en de plasticindustrie zijn voornamelijk gericht geweest op recycling. De laatste jaren lopen we daar tegen de grenzen aan. De hoge kosten en mindere kwaliteit zorgen ervoor dat producenten en importeurs nog te vaak virgin materiaal inzetten. Hun roep is duidelijk: het moet niet alleen gaan om het halen van de recyclingpercentages, zij hebben meer en hoogwaardigere korrels nodig. Dus moeten we verbeteren in de hele keten. Daarbij heerst er in de maatschappij tegelijkertijd een anti-plastic sentiment, dat is begrijpelijk, gezien de plastic paradox. En dat zie je bijvoorbeeld terug in discussies over microplastics in ons eten. Het debat is gepolariseerd.’

'Het bedrijfsleven moet die prikkel voelen en nu gezamenlijk initiatieven nemen op weg naar 100% fossielvrij en circulair verpakken. Niet wachten tot beleid ons dwingt, maar nu stappen zetten. Met de introductie van De Plastic Wijzer zet het Afvalfonds een flinke stap naar voren en neemt ook een voorschot op toekomstige wet- en regelgeving. Hester Klein Lankhorst is enthousiast én realistisch: ‘Businessmodellen in de hele keten gaan nog te vaak over kwantiteit.’

Er gebeurt al heel veel, waarom dan juist nu die focus op plastic verpakkingen?

‘Klopt, er gebeurt al heel veel. We staan tweede in Europa met onze recyclingcijfers. Het recyclingpercentage van plastic is desondanks het laagst van alle materialen. Maar wat ik al aangaf: recycling alleen is niet voldoende. Er valt nog zoveel te doen op het gebied van reductie en hergebruik. Hoe mooi is het als we als Nederland proactief voorsorteren op de beweging naar circulaire plastics en toekomstige wetgeving. Zoals Denemarken een aantal jaren geleden deed in de energietransitie met windmolenparken. Zij hebben nu de grootste en meest productieve windmolenparken van Europa. Wij kunnen die positie verwerven op het gebied van grondstoffen en in Nederland de norm zetten voor hoe het beter kan.’

Wat maakt dat plasticrecycling achterblijft bij de andere materialen?

‘Plastic is niet eenvormig, een ingewikkelde stroom, waar hoge kosten voor inzameling, sortering en recycling mee gemoeid zijn. Teveel recyclaat is van te lage kwaliteit en wordt ingezet voor de productie van bijvoorbeeld het bekende bermpaaltje in plaats van dat het weer hoogwaardige verpakkingen worden. Neem de mixfractie. Die is lastig in te zetten en duur. Samen moeten we kijken hoe we die fractie kleiner kunnen maken. Dat vraagt om extra aandacht, om innovatie, nieuwe technologie. Daarbij moeten we ook bedenken dat we plastic nog niet zo lang inzamelen en recyclen. Het is een jonge industrie. Ik zeg wel eens: glas en papier zijn volwassen markten, plastic zit nog in de puberteit.’

met andere ketenpartners, zoals Plastic Pact. Daarom is het zo belangrijk om collectiviteit boven het eigen belang te stellen. Er is geen andere weg. Wij zij echt op het punt beland dat dit geen politieke vraag meer is, maar een voldongen feit. Het roer moet om.'

Wat gaan we nog meer merken van die regierol?

‘Er komt meer duidelijkheid. We gaan bijvoorbeeld een sorteervisie opleveren, waarin sorteren in dienst staat van grondstofwinning. We gaan een standpunt innemen over chemische recycling versus mechanische recycling. En over biobased. We merken dat er behoefte is aan zo’n regierol. Verder kunnen we een nadrukkelijke rol spelen bij innovaties. We kunnen voor ketenpartners zorgen voor feedstock en afname, waardoor het makkelijker wordt om investeerders te krijgen.’

Dat vraagt ook om andere skills van de mensen in de ABS?

een aantal ‘boevenstaten’. Als we de materialen die we hier hebben in Europa zelf recyclen en hergebruiken, is dat goed voor het milieu, goed voor de werkgelegenheid, we lossen er het afvalprobleem en het grondstoffenprobleem mee op en we zijn minder afhankelijk van andere landen. Hoe mooi is dat?’

Niet alles uit De Plastic Wijzer kan tegelijk worden aangepakt. Zit er een bepaalde volgorde in?

Wat staat er op de agenda?

‘De agenda is heel breed. Als ik het moet samenvatten, gaat het om het 100% fossielvrij verpakken met plastic. Het gaat ook over vermindering en hergebruik, over het voorkomen van zwerfafval en microplastics. Verder moeten we toe naar een uniform inzamelsysteem met hoge kwaliteit, dat is echt belangrijk. Ook is het onderzoeken van een systeem waarin harde plastics van de zachte plastics gescheiden worden de moeite waard. We moeten namelijk onderzoeken hoe we ook bij de inzameling de hoogste kwaliteit krijgen. We willen dat sorteren meer wordt gedaan vanuit het oogpunt van grondstofwinning en tot slot moeten we absoluut de kwaliteit van ons recyclaat verbeteren. Wij staan als gehele keten aan de lat om de grondstoftransitie te realiseren.’

En het Afvalfonds staat veel nadrukkelijker aan het roer?

‘Jazeker, samen met de andere partijen uit de Afvalbeheerstructuur: KIDV, Nedvang, Nederland Schoon en Statiegeld Nederland. Wij gaan hiermee de rol als ketenregisseur pakken, zoals door veel partijen is gevraagd en die bij ons hoort als organisatie voor de producentenverantwoordelijkheid. Maar ik zeg erbij: dit programma voeren we niet alleen uit, maar in samenwerking

‘Ja, we hebben nog steeds het gedegene nodig om bijvoorbeeld de contracten te sluiten en het dagelijks werk door te laten gaan, maar we willen daarnaast ook mensen die innovaties snappen. Doeners met kennis en visie, mensen die met twee voeten in de praktijk staan. Zij gaan straks naar de bedrijven toe om innovaties te ondersteunen en kennis te delen. Een R&Dafdeling vormen, dat is nodig omdat er meer innovatie van de grond moet komen, dat is in ons belang.’

Hoe past De Plastic Wijzer bij het Nationaal Programma Circulaire Economie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat?

‘We zien dat programma als een stimulans. Er is veel overlap. Maar het NPCE is breder dan verpakkingen. Dat is een goede zaak. Verpakkingen beslaan zo’n 40% van de markt, maar als je naar een circulaire economie wil, moet je breder kijken. We hebben plastics altijd nodig. Ook voor andere toepassingen. En ook daar moeten stappen gemaakt worden. Ik wil het nog wat breder trekken: zolang we in Nederland en Europa fossiele grondstoffen nodig hebben zijn we afhankelijk van andere landen, waaronder

‘Na de lancering op 7 maart begint het eigenlijk pas. Er moet werk worden verzet. Daarom hebben we ook een uitvoeringsprogramma opgesteld. Overkoepelend zal het altijd gaan over betere kwaliteit. Dat is echt het allerbelangrijkst. Een daar hebben we de hele keten bij nodig, om dat te bereiken. Kwantiteit hebben we nodig om normen te halen, maar betere kwaliteit van verpakkingen, betere kwaliteit van inzamelen, betere kwaliteit van recycling, betekent dat we beter en hoogwaardiger recyclaat krijgen, wat we weer breder kunnen inzetten. Dit alles om in 2050, fossielvrij en circulair te verpakken, zonder schade aan mens en milieu.’

7
6 2050 2048 2049
‘Het gaat ook over vermindering en hergebruik, over het voorkomen van zwerfafval en microplastics.’
Alle producten worden volledig fossielvrij en circulair verpakt.

In 2040 is onze economie niet meer gericht op economische groei, maar is brede welvaart het grote doel. De economie is daar een middel toe. Dit en nog meer staat beschreven in de Jonge Klimaatagenda, een visiedocument opgesteld door de Jonge Klimaatbeweging ter vertegenwoordiging van meer dan 1 miljoen jongeren. In dit document valt te lezen wat jongeren willen van hun toekomst. De circulaire economie is een essentieel deel van die toekomst.

Plastic heeft veel voordelen als verpakkingsmateriaal. Het is makkelijk te gebruiken, werkt goed en is goedkoop. Maar wanneer brede welvaart centraal staat worden de nadelen van plastic groter dan die voordelen. De vervuiling die plastic veroorzaakt, specifiek wegwerpverpakkingen, brengt onze leefbare toekomst in gevaar en hoort dus niet thuis in ons toekomstbeeld. Volgens de Jonge Klimaatagenda is het gebruikt van plastic in 2040 dan ook geminimaliseerd, en als het nog echt noodzakelijk is moet het circulair en zo hoog mogelijk op de R-ladder. In deze transitie zal het Afvalfonds Verpakkingen een centrale rol spelen. De jongeren van de toekomst zullen hopelijk niet eens meer weten wat wegwerpplastic is.

Om onze doelen voor de circulaire economie te halen is een crisisaanpak nodig, zoals bij de stikstofcrisis het geval is. Om 50% circulair te zijn in 2030 en 100% circulair in 2050 is er ook volgens het PBL meer actie nodig. Wat we als jongeren graag zien is een belastingverschuiving van arbeid naar grondstoffen. Op deze manier wordt onderhoud van producten meer gestimuleerd en wordt het gebruik van virgin grondstoffen ontmoedigd. Naast deze belastingverschuiving is het ook nodig dat de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid op meer productgroepen wordt uitgerold. Alleen wanneer producerende bedrijven moeten nadenken over het einde van het leven van een product, zal de circulaire economie de push krijgen die het nodig heeft.

De belangrijkste rol voor het verminderen van plastic afval ligt volgens ons bij de bedrijven en overheid. De duurzame keuze moet de makkelijkste keuze worden. Het Afvalfonds zou hier een belangrijke rol in moeten spelen.

Wat zie je vanuit jouw werkveld als de grootste uitdaging of kans in het circulair maken van plastic verpakkingen?

Circulaire economie is meer dan recycling! Een circulaire economie vraagt om een rigoureuze wijziging van ons huidige destructieve lineaire systeem waarbij grondstoffen worden gewonnen, gebruikt voor een product dat daarna wordt vernietigd. Dit leidt niet alleen tot enorme vernietiging van onze grondstoffen maar ook van biodiversiteit en goed functionerende ecosystemen waar wij als mens volledig van afhankelijk zijn. Als we dit toepassen op plastic is de boodschap duidelijk. Plastic mag nooit afval worden! Als we dit niet voor elkaar krijgen zit er in 2050 meer plastic in de oceanen dan vis!

Circulair begint, zoals altijd, bij het ontwerp. Niet eerst een probleem creëren dat opgelost moet worden maar ontwerp een ‘no regret stategy'. Als eerste moeten we het – vaak onnodigegebruik van plastic maximaal reduceren. Dat kan veel beter dan het nu gebeurt. Dit vraagt om innovatief herontwerp en nieuwe leveringsmodellen. Ten tweede moet al het gebruikte plastic vrij zijn van gevaarlijk chemicaliën, volledig herbruikbaar en volledig recyclebaar of composteerbaar. En dit moet in de praktijk ook werkelijk gebeuren zodat het plastic helemaal niet meer in het milieu komt. Al deze stappen vragen om innovatie en afstemming binnen de keten. Maar het laatste, het voorkomen van plastic in het milieu lijkt me nog steeds de grootste uitdaging!!

Hoe kunnen wij hier samen stappen in zetten?

EU- en NL wet- en regelgeving zullen nog scherpere doelen en eisen moeten stellen aan de productie en het (her)gebruik en recyclen van plastic. Maar elk bedrijf, elke partner in de keten is verantwoordelijk voor álles wat er met het plastic gebeurt. Samenwerking tussen partijen is hiervoor cruciaal.

Welke rol zie je hierbij voor het Afvalfonds Verpakkingen?

Het Afvalfonds Verpakkingen kan de kritische, dwingende, inspirerende waakhond en kennispartner zijn om al deze stappen binnen de gehele keten gerealiseerd te krijgen. Niet alleen functioneren als een end-of-pipe uitvoerder van de wet, maar invloed uitoefenen, inspireren, aan de voorkant, bij het ontwerp, binnen de keten, bij de overheid. En de consument inlichten en aansporen ook hun verantwoordelijkheid te nemen.

9 8
‘Plastic mag nooit afval worden’
Toekomstbestendig, klimaatneutraal en circulair: dat is hoe de wereld eruit moet zien volgens jongeren.
Prof.

De Plastic Wijzer

Ons doel voor 2050 is dat alle producten volledig fossielvrij en circulair worden verpakt

Verminderen en hergebruiken van plastic verpakkingen waarbij het geen zwerfafval wordt. 100%

fossielvrij: wij maken alleen nog gebruik van recyclaat en biobased grondstoffen

0%

zwerfafval en microplastics van verpakkingen

Ons commitment voor 2030:

� 100% inzamel- en hergebruiksystemen in NL zijn kwalitatief hoogwaardig en uniform

� 100% van de P/I’s krijgen hun aandeel recyclaat terug

� 100% van de verpakkingen zijn recyclebaar

� waar mogelijk zijn verpakkingen

herbruikbaar

� plasticgebruik verpakkingen gaat omlaag zonder negatieve substitutie

Plastic Paradox

De waarde van plastic in onze samenleving is groot. Het is een onmisbaar materiaal voor het conserveren van voedsel en drinken, voor hygiëne in de zorg en voor transport van producten. Het heeft de manier waarop we leven, werken en spelen ingrijpend veranderd. Plastic is overal.

De keerzijde is dat plastic schadelijk is wanneer het in het milieu terechtkomt. Ook draagt het bij aan klimaatverandering. De maatschappelijke urgentie is groot om de risico’s van plastic in de samenleving weg te nemen.

0% schade aan mens en milieu

Plastic loskoppelen van fossiele grondstoffen zonder negatieve substitutie

Zoveel mogelijk met hoge kwaliteit inzamelen en het zo gemakkelijk mogelijk maken voor consumenten

Verhogen aanbod kwalitatief recyclaat

Sorteren staat in dienst van grondstoffenwinning en aan de vraag van producenten

recyclen produceren gebruik sorteren inzamelen
Visie 2030
10 11

Gebruik Inzamelen Sorteren Recycling Productie

• Het gebruik van plastic verpakkingen moet omlaag. Door onnodige verpakkingen weg te laten, meer verpakkingen te hergebruiken en minder verpakkingsmateriaal te gebruiken. Dit mag niet leiden tot productverlies, want die milieu-impact is groter dan die van de verpakking. Dit vraagt om internationale richtlijnen en om uniforme, efficiënte en gemakkelijke hergebruiksystemen.

• Ook mogen verpakkingen geen sporen nalaten als zwerfafval en microplastics. Een totaalaanpak is nodig, met aandacht voor: het ontwerp van de verpakking, de wijze van aanbieden, goed weggooigedrag, efficiënte inzamelsystemen en reiniging en betrouwbare handhaving.

• Elke verpakking moet worden ingezameld om alle waardevolle grondstoffen in de verpakking te behouden. Dit vraagt uniforme inzamelsystemen die voor alle mensen in Nederland te begrijpen zijn. Daarvoor staan we open voor nieuwe vormen zoals retourlogistiek en alternatieve inzamelsystemen.

• Ook optimalisaties worden gezocht met andere afvalstromen en UPV systemen, zoals plastic producten of elektronica.

• Het winnen van kostbare grondstoffen uit plastic verpakkingen moet het centrale doel worden in de sortering. Het vraagt transparantie in de keten om zo goed mogelijk te kunnen sturen op kwaliteit. Zodat ketenafspraken gemaakt kunnen worden om de sortering, de recycling en de productie zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten.

• Recyclaat uit de plastic verpakkingsketen moet zoveel mogelijk weer worden ingezet als nieuw verpakkingsmateriaal om een écht circulaire keten te creëren. Uitgangspunt is dat producenten en importeurs van verpakkingen hun grondstoffen zoveel mogelijk weer terugkrijgen.

• Geavanceerde recyclingtechnieken zijn nodig om plastic meerdere recyclingcycli te laten doorlopen. Hierbij hebben mechanische recyclingtechnieken de voorkeur, al dan niet in combinatie met chemische recycling voor die materiaalstromen die mechanisch niet of moeilijk recyclebaar zijn.

• De afhankelijkheid van fossiele grondstoffen in plastic verpakkingen moet worden afgebouwd. Door het inzetten van steeds meer recyclaat en het gebruik van duurzame biobased grondstoffen. Om recyclaat van voldoende kwaliteit te maken, zijn verpakkingen nodig die ontworpen zijn voor circulair gebruik.

13 12
Deze ambities sluiten aan op de nationale en Europese ontwikkelingen. Voortgang op de KPI’s monitoren wij jaarlijks.

Tijdens de lancering van De Plastic Wijzer gaven hoofdrolspelers uit politiek en bedrijfsleven hun visie op circulair verpakken. Onder leiding van Antoin Peeters gingen we met hen in gesprek over hoe we in de toekomst in Nederland samen omgaan met plastic verpakkingen. Wij stelden hen ook de vraag:

Wouter van Neerbos

Oprichter en CEO Obbotec

De grootste kans in het circulair maken van plastic verpakkingen is naar mijn idee het hoogwaardig sluiten van de plasticketen, zowel qua kwaliteit (foodgrade) als qua yield (opbrengst).

De grootste uitdaging daarbij is alle ketenpartijen te laten samenwerken en afspraken te maken over de kwaliteit (van input & output), de regelgeving, en hoe de afstemming en opbrengst/ vergoeding in de keten wordt gerealiseerd bij synergie tussen processen.

In principe heeft het Afvalfonds alle kaarten in handen om circulariteit in de (plastic) verpakkingsketen te versnellen. Maar door te sturen op korte termijn besparingen en kwantiteit in plaats van kwaliteit, worden ketenpartners niet gestimuleerd om te investeren in vernieuwing. De grootste uitdaging zie ik dan ook in het vinden van een samenwerkingsvorm waarbij alle ketenpartners in hun kracht staan. Een samenwerking die ondernemerschap en innovatie juist stimuleert. Want alleen dan komen we samen verder.

General Manager Nutrition

North Europe & Plantbased Leader Europe Unilever

Onze producten zijn in 90% van de keukenkastjes in Nederland te vinden. Door onze schaal kunnen én willen we een leidende rol blijven spelen in de transitie naar een circulaire economie. Ik ben daarom blij met het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030, waarmee meer wet- en regelgeving komt om de duurzame keuze de aantrekkelijkere keuze te maken en waarin innovatieve recycling technologieën worden gestimuleerd. Zo kan het programma bijdragen aan het circulair maken van flexibele plastic verpakkingen, zoals Unox soep in zak verpakkingen.

De grootste uitdaging is wat mij betreft het integraal implementeren van Design for Recycling. Daarnaast is regelgeving op het gebied van minimale inzet van recyclaat noodzakelijk voor de ontwikkeling van stabielere markten voor recyclaat. Henk van Harn Directeur merchandising & sourcing Albert Heijn

Albert Heijn wil een betekenisvolle bijdrage leveren aan een gezonde, sociale en duurzame samenleving. Dat doen we onder andere door verspilling van voedsel en verpakkingen tegen te gaan. We hebben ambitieuze doelstellingen op het gebied van verpakkingen: in 2025 willen we 25% minder verpakkingen gebruiken en alle verpakkingen van onze eigenmerkproducten moeten tegen die tijd 100% recyclebaar zijn. We kijken ook naar het gebruik van gerecyclede grondstoffen voor onze verpakkingen. Tariefdifferentiatie is een mooie manier om het gebruik van goed recyclebare verpakkingen te stimuleren. Daarnaast is inzicht in de hele keten essentieel, want echt circulair verpakken lukt alleen als we het samen doen. De Plastic Wijzer gaat daar zeker bij helpen.

Senior beleidsadviseur

leefomgeving VNG

Kans is duurzaam hergebruik van alle verpakkingen. Uitdaging is de producent en consument ervan overtuigen dat dit de norm wordt.

De transitie naar circulaire verpakkingen is een duurzaamheidsreis die vraagt om investeringen én de tijd nemen om praktijkervaring op te doen - met restaurantmedewerkers en gasten. Wijzer omgaan met plastic lukt alleen als wij een gedragsverandering bij consumenten realiseren. Het is een uitdaging om dit in onze restaurants effectief te organiseren - naast het borgen van snelheid en voedselveiligheid. Onze grootste focus is daarom niet alleen het aanpassen van de verpakking zelf en het verbeteren van recyclingstromen en -oplossingen, maar juist het meenemen van de consument op deze duurzaamheidsreis.

Onze klanten verdienen de meest duurzame verpakkingen, dit vraagt om meer ketensamenwerking en een snellere realisatie van doelgerichte, praktische verpakkingsoplossingen.

15 14
Dolly van den Akker Corporate Relations Manager McDonalds Rik Hennink CEO Kon. Hordijk Debora van der Zee
Wat is de grootste uitdaging of kans in het circulair maken van plastic verpakkingen?

Plant One Rotterdam, unieke plek om innovaties te versnellen

In het havengebied van Rotterdam staat het innovatiecentrum Plant One Rotterdam. Alles draait er om nieuwe technologie, gericht op verduurzaming van processen in de petrochemische industrie. Een inspirerende plek voor startups én multinationals. Ideeën kunnen er met de aanwezige kennis en kunde uitgroeien tot nieuwe commerciële bedrijven. Een gesprek met CCO Fer Klinckhamers.

Dat het Afvalfonds Verpakkingen op 7 maart De Plastic Wijzer lanceerde bij OBBOTEC in Plant One was niet zomaar gekozen. Plant One Rotterdam is een unieke ‘one stop shop’ waar bedrijven en onderzoeksinstellingen hun innovatieve verduurzamingsplannen testen en doorontwikkelen. Daarmee kan Plant One Rotterdam ook een aanjagende rol spelen in initiatieven die ontstaan vanuit De Plastic Wijzer of stakeholders van het Afvalfonds. ‘We hebben laboranten, ontwerpers, bouwers, engineers en operators die helpen met het bouwen en laten draaien van installaties’, zegt Klinckhamers. ‘Dat is voor kleine, startende bedrijven een meerwaarde, omdat ze die mensen zelf nog niet in dienst kunnen nemen. Voor grote bedrijven is testen van nieuwe processen niet altijd mogelijk in de corporate omgeving. Dus ook voor hen zijn we van toegevoegde waarde.’

Waarde behouden

Plant One Rotterdam heeft veel ruimte en faciliteiten voor het testen van een wijde range aan technieken. Uniek is de overkoepelende milieuvergunning die Plant One Rotterdam bezit. Daardoor duurt het verkrijgen van een vergunning enkele weken in plaats van maanden of zelfs jaren. ‘Dat past helemaal in onze filosofie en onze bedrijfsaard. We willen processen versnellen. Wat dat betreft is onze doelstelling gelijk aan die van het Afvalfonds’, zegt Klinckhamers. ‘Het is hier geen woorden, maar daden. Als je

kijkt naar plastic, zie je dat er nog te veel wordt verbrand. Bij verbranden wordt dan meestal nog wel energie teruggewonnen, maar de waarde van de grondstof gaat verloren. Hoe dichter we bij het oorspronkelijk materiaal blijven, hoe meer de waarde behouden blijft. Met als positief gevolg dat we minder afhankelijk worden van fossiele grondstoffen met de bijbehorende CO2 uitstoot.’

Geslaagde voorbeelden

Hij noemt twee geslaagde voorbeelden van plastic verpakkingeninnovatie. ‘Het bedrijf Ioniqa kwam hier als startup en ontwikkelde een proces voor chemische recycling van PET, waarbij het materiaal selectief wordt afgebroken tot monomeer, waarvan weer nieuw PET gemaakt kan worden. Een mooi voorbeeld waarbij de kringloop wordt gesloten.’ Ioniqa heeft inmiddels een eigen plant in Geleen. Een ander voorbeeld zagen aanwezigen op 7 maart zelf. Het bedrijf OBBOTEC ontwikkelt bij Plant One een technologie om selectief kunststof, zoals PE of PP, uit de verpakkingsafvalmix te halen. Daarbij blijft het molecuul intact, wordt een zuiver product geleverd en wordt de circulaire loop verkort.

Ketenintegratie

Circulair verpakken moeten we verder kunnen brengen, denkt Klinckhamers. ‘De slimme dingen zijn al bedacht, het gaat nu om de durf om de technieken op grote schaal toe te passen en te integreren in de keten. Daar is samenwerking voor nodig en een Europees gedragen visie om afval te zien als grondstof. Met Plant One Rotterdam kunnen we – even filosoferend naar de toekomst - daarin ook een rol spelen, bijvoorbeeld door een ‘next level’ locatie te bouwen met bedrijven die van demo naar commerciële fabriek gaan. Bedrijven als OBBOTEC en Ioniqa kunnen elkaar in zo’n geïntegreerd systeem prima aanvullen.

16

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.