tarafından seçiliyor olmasındaydı. Bu yöntem, hükümeti oluşturan kişilerin birbirleriyle uyumlu kişiler olmalarını zorlaştırıyordu. Hem bu sorunu kökünden çözmek, hem de yeni rejimin ne olacağı tartışmalarına nokta koymak için Atatürk, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’na,
“Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” maddesiyle beraber, meclisten daha bağımsız hareket edebilen bir hükümet anlayışını yerleştirdi. Atatürk’ün anayasada yaptığı bu düzenleme meclis tarafından onaylandı ve 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet resmen ilan edildi.
Sonuç Ülkemizin anayasal süreci Batılılaşma süreciyle eş bir zamana rastlar. Bu süreçte yaşanan siyasal, ekonomik ve toplumsal gelişmeler anayasal metinlerimizin oluşmasında doğrudan etkilidir. Kendi ülkesinin ve toplumunun sorunlarını belirlemeden Batı taklitçiliğiyle bir anayasa yapmaya girişen bir avuç aydının başarısızlığından sonra tahta çıkan otoriter bir sultan bütün farklı sesleri bastırdı. Bu sultanı indirip yerine eşitlik, kardeşlik, hürriyet ve adalet kavramlarıyla gelen İttihatçılar ise daha sonra yozlaşıp “yok kanun, yap kanun”20 zihniyetine evirildiler. Fakat Türk ulusu Mustafa Kemal
1 0 4 düşün 28
o d t u a d t . c o m
önderliğinde önce siyasi bağımsızlığını, daha sonra bütün çağdaş vatandaşlık haklarını kazandı. Savaş süresince olağanüstü bir uygulama olarak güçler birliği ilkesi yürürlükte kaldı fakat daha sonra güçler ayrılığı ilkesi etkin kılındı. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu da ilki 1924’te olmak üzere çeşitli değişikliklerle 1960’a kadar yürürlükte kaldı. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu, Osmanlı Devleti’nin çağdaşlaşma süreci boyunca tartışılan Osmanlıcılık, İslamcılık, Pan-Türkizm gibi fantastik düşüncelere karşı, kültürel ve siyasal birlikteliğe dayalı Türk ulusçuluğunun zaferini ilan etti.