Marine wil 3D printers in standaard uitrusting aan boord 3D printers komen in de toekomst wellicht standaard aan boord van marineschepen. Bij nieuwe schepen wordt zelfs al gedacht over een aparte 3D printruimte, afgestemd op het AM-proces. Dat verwacht Ben Jansen, CNC Coördinator & Innovatie Coach bij de marine in Den Helder. Een pilot met een FDM printer aan boord van een marineschip op missie heeft positieve resultaten opgeleverd. Ben Jansen is bij de Koninklijke Marine in Den Helder betrokken bij het onderhoud aan de marinevloot. De afdeling waar hij werkt, is teven kennis- en beproevingscentrum, onder andere voor 3D technologie. Op RapidPro houdt hij een keynote lezing over de inzet van 3D printtechnologie en 3D scannen bij de marine. “Met 3D scannen en reverse engineering zijn we al langer bezig. 3D printen hebben we er later aan toegevoegd”, steekt de CNC Coördinator en Innovatie Coach van wal.
3D scannen verkort doorlooptijd
De reden voor het 3D scannen heeft alles te maken met het vervangen van onderdelen waar geen tekeningen meer van bestaan. Of waarvan de toenmalige leverancier niet meer bestaat. “Vroeger tekenden we alles zelf. Door de onderdelen te scannen, besparen we enorm veel tijd”, schetst Jansen de belangrijkste reden om 3D scantechnologie in te zetten. Bewust is er gekozen voor handscanners. Want de ruimte aan boord van de schepen is vaak beperkt. Met de compacte handscanners kan men ook onderdelen die niet gedemonteerd kunnen worden, scannen.
Tien FDM printers
Ondertussen staan er bij het onderhoudsbedrijf in Den Helder ook tien 3D FDM printers. Andere AM technieken, zoals metaalprinten, besteedt men uit. Ben Jansen: “Ik zag de vertaalslag naar het onderhoudswerk. Niet kritische delen die
12
De Zr. Ms. Rotterdam waar de pilot 3D printen is gedraaid.
we juridisch mogen maken, printen we tegenwoordig als ze niet meer leverbaar zijn.” Het onderhoudsbedrijf heeft ook al kritische onderdelen 3D geprint. Dit zijn onderdelen die door Lloyds gecertificeerd zijn. Zonder deze certificering mag het onderdeel niet worden aangebracht waardoor het schip in bepaalde gevallen niet mag varen. Toch heeft het onderhoudsbedrijf ook zo’n kritisch deel al eens 3D geprint. “Als de leverancier bijvoorbeeld niet meer bestaat.” De grootste FDM printer in Den Helder heeft een bereik van 1000 x 800 x 600 mm.
Op volle zee 3D printen
De meeste 3D printers staan aan wal. Onlangs heeft de Koninklijke Marine het 3D printen op volle zee getest. Dat gebeurde aan boord van een schip dat enkele maanden op missie was. Ben Jansen zegt over deze pilot: “Een 3D printer aan boord is ideaal als je snel een onderdeel dat stuk gaat kunt printen. Dat kan ook een hulpmiddel zijn. In de pilot wilden we testen of de printers geschikt zijn voor aan boord.” Standaard zijn er immers ook frees- en draaicentra aan boord, om spare parts te produceren in plaats van onnodig veel reserve-onderdelen mee nemen op de maandenlange trip. En tijdens de operationele inzet kan een schip niet altijd een haven binnenvaren om een onderdeel op te pikken. Behalve dat in de pilot de teststukken zijn geprint, hebben de onderhoudsmensen aan boord ook daadwerkelijk een reserveonderdeel kunnen printen. Een onderdeel van een groente snijmachine dat stuk ging. “Anders hadden ze die machine de rest van de trip niet kunnen gebruiken.”
Luchtvochtigheid en materialen
De pilot pakt positief uit. 3D printen aan boord midden op zee gaat met een FDM printer. Wel bleek het filament, PVA en nylon,
print magazine maart 2018