Садибекова by Илья Тен

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«ӨРЛЕУ» БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУ ҰЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ ФИЛИАЛЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ ИНСТИТУТЫ

АЛҒАШҚЫ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ӘЛЕМ Әдістемелік құрал

Тараз, 2014

ӘОЖ 372.8 ББК 74.26я72 С 14 Рецензенттер: Ыбыраимжанов Қ.Т. ТарМПИ «Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі» кафедрасының доценті, п.ғ.д.,профессор. Тойғанбекова Ш.М. «ӨРЛЕУ»БАҰО» АҚ Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының п.ғ.к., асс/проф. Жалпы редакциялауды басқарған: Сыздықбаева Ғ.Ұ., «Өрлеу» БАҰО акционерлік қоғамының филиалы Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының директоры, п.ғ.к. қ.проф. С 14 Садибекова М.О., Кошербаева Ж.С.,Токабаева Г.К. Алғашқы математикалық әлем: әдістемелік құрал, Тараз, 2014. – 41 бет. ISBN 9962-785-85-0 біліктілігін Жамбыл облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің арттыру институтының Сараптау кеңесімен ұсынылған (№ 4 хаттама, 28 мамыр 2014 ж.) Бұл әдістемелік құрал жалпы білім беретін мектептерде бастауыш сынып мұғалімдеріне 1 сынып оқушыларының математикалық білімі мен логикасын дамыту бағытын тереңдетуді қарастырады. Әдістемелік нұсқаулық бастауыш сынып мұғалімдерінің тәжірибесіне көмек мақсатында ұсынылып отыр. Бұл әдістемелік нұсқаулық бастауыш сыным мұғалімдері мен біліктілікті арттыру курс тыңдаушыларына арналған. ӘОЖ 372.8 ББК 74.26я72 ISBN 9962-785-85-0 © Садибекова М.О., Кошербаева Ж.С.,Токабаева Г.К., 2014

Кіріспе 1 сынып оқушыларында қарапайым математикалық түсініктерді, сандық кеңістіктік және мезгілдік ұғымдарды қалыптастыру - маңызды шаруа. Баланың ой-өрісін арттыратын іс-әрекеттер оның бойында білімге, соның ішінде математикаға деген қызығушылықты тудырады. Есеюге ұмтылыс ешбір жағдайда бала өмірінен ойынды шығарып тастауға болмайды. Ойын балалардың ынтасын арттырып, жақсы көңіл-күй тудырады, ой-өрісін дамытуға себепші болады. Ойын арқылы жад, ой, зейін қасиеттері дамып, оқуда алған білімдерін тәжірибе жүзінде бекітуге жағдай жасалынады. Сондықтан да «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасында өн бойында нақ осы ойын желісі түгелдей орын алған. Бала ойын арқылы ертегі кейіпкерлерімен саяхатқа аттанып, солардың көмегімен түрлі жағынан ойынға жақын, ал шын мәнісінде маңызды да жаңаша математикалық мазмұнымен толықтырылған тапсырмаларды орындайды. Өзектілігі: бұл бағдарламаның басты мазмұны — есеп-қисап емес, себепсалдар тізбегінің түсініктер мен шешім қабылдау арасындағы байланыс жүйесін құру. Сұраққа өз бетімен жауап іздеуге, дербес жаңалықтар ашуға, заттардың белгілерін анықтауға, мәселелі жағдайларды шешуге, ойлау ісәрекеттерін жандандыруға себепші болады.Әрбір ертегі белгілі бір тақырыпты ашуға арналған. Балалар білімді дайын күйінде алмай, өз беттерімен жаңалық ашып, талдайды. Негізгі қасиеттер мен белгілерді салыстыра отырып қорытындылайды. Бағдарламадағы білім беру жүйесі «қарапайымнан--қиынға» деген ұстаным бойынша құрылған. Сондықтан, жолай кездескен ертегілердің құрылу тәртібінің сақтай отырып, алға қойған міндеттерді орындап, білімін толықтырған соң ғана келесі ертегіге көшкен жөн. «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасы бойынша оқушыларға арналған жұмыс дәптері жасалынды. Дәптер бірінші сыныпта жазу дағдысының дұрыс қалыптасуын негізге ала отырып, көрсетілген жазу үлгілері мен тапсырмаларын қаншалықты меңгергендігін практикалық тұрғыда қолдану үшін бағдарламаға сәйкес жасалынды. Дәптермен жұмыс істеу барысында оқушылар көркем, сауатты жазумен қатар есептерді шешуге, құрастыруға, сандарды жазуға дағдыланады. Дәптер жаңа педагогикалық технологиялар бойынша жұмыс істеуге жетелейді. «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасы қазақ тілі, ана тілі, дүниетану және бейнелеу пәндерімен тығыз байланыста болады. Бағдарлама төрт тараудан тұрады. Бағдарлама міндетті түрде мектеп компонентінде оқытылады. 1 сыныпқа арналған «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасы 2013-2014 оқу жылында апробациядан өткен. Курс бағдарламасының апталық жүктемесі 1 сағатқа жоспарланған, барлығы – 33 сағат

Пәнді оқытудың мақсаты: Мақсаты: Балаларға қарапайым математикалық түсініктер туралы және сандық, кеңістіктік, мезгілдік ұғымдар жөнінде білім бере отырып, баланың ой-өрісін кеңейту. Міндеттері: - сұраққа өз бетімен жауап іздеуге, дербес жаңалықтар ашуға, заттардың белгілерін анықтауға, мәселелі жағдайларды шешуге, ойлау ісәрекеттерін жандандыруға үйрету; - ой-өрісін арттыратын іс-әрекеттер қызығушылықты тудыру;

арқылы

математикаға

деген

- білім алушылардың зерттеу мәдениетін қалыптастыру бағытында математика элементтерін тиімді пайдалану; - оқу әрекеті және оның нәтижелері бойынша білім алушылардың өзіне-өзі ұдайы талдау жасауына, өзіне баға беруіне жағдай жасау. Пәнді меңгеру деңгейінің талаптары: - «Алғашқы математикалық әлем» арнайы пәнінің маңызын, оның басқа пәндермен байланысын білуі тиіс; - сұраққа өз бетімен жауап іздеуге және мәселелі жағдайларды шешуге тиіс; - математика элементтерін тиімді пайдалануы тиіс; - есептерді шеше және құрастыра білуі тиіс; - үлгі бойынша тапсырмаларды орындай білуі тиіс. Пәнаралық байланыс «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасының мазмұны бір ертегіден екінші ертегіге жетелейді. Ертегілердің мазмұнымен таныса отырып, балалар әр түрлі әдістерді қолдану (сурет салу, бояу, бақылау т.б.) арқылы ғажайып математика әлеміне жол ашады. Бағдарламаның мазмұны бойынша балалар, әрбір қадам басқан сайын жеңіл де қызықты жолмен ойлау белсенділігін арттырып, математикалық түсініктерді түсіну арқылы ғажайып әлемін ашады. «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасын оқыту барысында оқушылардың қызығушылығын арттыру, олардың шығармашылық белсенділігін дамыту, сана сезімді қалыптастыру қағидаларының 4

басымдылығына сүйеніп, күнделікті өтетін басқа пәндермен байланыстыра өткізу қажет. Себебі, пәнаралық байланыс білімді толықтыра отырып, оқушының ой-өрісін, өмірге деген танымын аша түседі.

ана тілі

матема тика Алғашқы математика лық әлем

қазақ тілі дүниетану

бейнелеу

Оқу тақырыптарының мазмұны «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасында бала ойын арқылы ертегі кейіпкерлерімен саяхатқа аттанып, солардың көмегімен түрі жағынан ойынға жақын, ал шын мәнісінде маңызды да жаңаша математикалық мазмұнымен толықтырылған тапсырмаларды орындайды. «Алғашқы математикалық әлем» бағдарламасы төрт тараудан тұрады. І тарау. Қарапайым түсініктер әлемі. Бұл тарау бойынша сабақтардың тақырыптары: «Бауырсақ» қалашығына саяхат», «Фигуралар елінде», «Теңдік пен теңсіздік патшалығы», «Цирк қонаққа шақырады». Бұл тарауда оқушылар қарапайым ұғымдардың мағынасын түсінеді. ІІ тарау. Ертегі әлеміндегі сандар. Сабақтардың тақырыптары: «Бірлік елінде», «Мақтақыз бен мысық», «Аю мен Маша» ертегісінде», «Көңілді екі қаз», «Үш күшік», «Жыл он екі ай», «Күз мезгіліне саяхат», «Бір қап алма», «Піл мен 5

маймыл», «Қарлығаш пен дәуіт», «Шалқан», «Қарлы ханым», «Қаршақыз бен жеті гном», «Қайық», «Су перісі», «Түймеқыз», «Наурыз бен Көктем сұлу», «Алдар көсе мен бай», «Аю мен қонжық», «Қорбанбай қонжық пен бәрі, бәрі, бәрі...», «Ұсқынсыз үйрек балапаны». Бұл тарауда, танымдық ойындар мен тапсырмалар арқылы балалар сандар әлемін түсініп, танысады. ІІІ тарау. Ертегі әлеміндегі күрделі сандар. Сабақтардың тақырыптары: «Көктем мезгіліне саяхат», «Қожанасырдың хикаялары», «Буратино», «Алдар көсенің әңгімелері». Берілген сабақ тақырыптары бойынша күрделі сандармен танысып, тез есептеуге үйренеді. ІV тарау. Сиқырлы сандар патшалығы. Сабақтардың тақырыптары: «Сиқырлы сандар әлемі», «Сандар арқылы фигураларды орналастыр», «Ойлан, тап!», «Көңілді есептерді шеш». Төртінші тарауда, оқушылар көңілді есептерді шешіп, деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

№

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Оқу тақырыптық жоспар Барлығы 33 сағат Аптасына 1 сағат Сабақтың тақырыбы І тарау. Қарапайым түсініктер әлемі «Бауырсақ» қалашығына саяхат Сурет б/ша жұм. Фигуралар елінде Фигур. жұмыс Теңдік пен теңсіздік патшалығы Сурет б/ша жұм. Цирк қонаққа шақырады Сурет б/ша жұм. ІІ тарау. Ертегі әлеміндегі сандар Бірлік елінде Сызба б/ша жұм. Мақтақыз бен мысық Үлгі б/ша жұм. «Аю мен Маша» ертегісінде Сурет б/ша жұм. Көңілді екі қаз Кесте б/ша жұм. Үш күшік Үлгі б/ша жұм. Жыл он екі ай Сурет б/ша жұм. Күз мезгіліне саяхат Тізбектер құрастыру Бір қап алма Сурет б/ша жұм. Піл мен маймыл Сызба б/ша жұм. Қарлығаш пен дәуіт Тапсырмалар Шалқан Кесте б/ша жұм. Қарлы ханым Фигурал. жұм. Қаршақыз бен жеті гном Сурет б/ша жұм. Қайық Сурет б/ша жұм. 6

сағат саны 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

мерзім і

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

Су перісі Тапсырмалар Түймеқыз Сурет б/ша жұм. Наурыз бен Көктем сұлу Сурет б/ша жұм. Алдар көсе мен бай Тапсырмалар Аю мен қонжық Кесте б/ша жұм. Қорбанбай қонжық пен бәрі, Тапсырмалар бәрі, бәрі... Ұсқынсыз үйрек балапаны Сызба б/ша жұм. ІІІ тарау. Ертегі әлеміндегі күрделі сандар Көктем мезгіліне саяхат Кесте б/ша жұм. Қожанасырдың хикаялары Кесте б/ша жұм. Буратино Сурет б/ша жұм. Алдар көсенің әңгімелері Тапсырмалар ІV тарау. Сиқырлы сандар патшалығы Сиқырлы сандар әлемі Тапсырмалар Сандар арқылы фигураларды Фигурал. жұм. орналастыр Ойлан, тап! Сұрақ-жауап Көңілді есептерді шеш Тапсырмалар

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

І тарау. Қарапайым түсініктер әлемі № 1. Сабақтың тақырыбы: «Бауырсақ» қалашығына саяхат Сабақтың мақсаты: бағдарламаның мазмұнымен таныстыру, ертегі еліне саяхат жасау арқылы геометрикалық фигуралар туралы түсінік беру. а) білімділігі: суреттермен жұмыс жүргізу арқылы фигуралармен таныстыру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, фигуралардың макеті, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың типі: жаңа тақырыпты меңгеру Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) жалпы бағдарлама туралы түсінік бері (мақсаты мен міндеттерімен, мазмұнымен таныстыру). б)-Балалар, бүгін біз «Бауырсақ» қалашығына саяхат жасап, ертегіні тыңдаймыз. Ертегіні әңгімелеп, мазмұнын еске түсіру. - Бұл ертегіде кімдер өмір сүреді? - Бауырсақ неге ұқсайды? - Бұл фигура қалай аталады? 7

Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. Суретке қарап, артық фигураны тап. - Ол қалай аталады? Енді, суретке қарап, бірдей екі бауырсақты тап. - Тағы қандай дөгелек затты білесің? Суретін сал. Дәптермен жұмыс. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Бауырсақтың әнін айту. Балалар, қоян мен бауырсақта көп шар бар екен. Дөңгелек шарлар қайсысында көбірек? Енді біз суретші боламыз. Қандай фигураларды білесің, суретін сал. Дәптермен жұмыс - Олар қалай аталады? Сыныптағы оқушыларды топтарға бөліп, үлестірмелі материалдармен жұмыс жүргізу. І топ көп фигуралардың ішінен дөңгелекті белгілеп, бояу керек. ІІ топ сөзжұмбақтың шешуін табады. Дәптермен жұмыс жүргізу. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. № 2. Сабақтың тақырыбы: Фигуралар елінде Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы геометрикалық фигуралар туралы түсініктерін кеңейту а) білімділігі: суреттермен жұмыс жүргізу арқылы фигуралардың атауларымен таныстыру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: фигураларды салу арқылы тазалыққа, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, фигуралардың макеті, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен сабақты еске түсіру; б)-Балалар, бүгін біз «Бауырсақ» қалашығына саяхат жасап, ертегіні есімізгі түсіреміз. Ертегіні әңгімелеп, мазмұнын еске түсіру. - Бауырсақ неге ұқсайды дедік? - Бұл фигура қалай аталады? Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. Есіңе сақта! Бейнеленген геометрикалық фигуралардың аттарымен таныстыру 8

сопақша шеңбер

тікбұрыш

үшбұрыш

шаршы

- Әр фигураларға қарап не айтуға болады? - Олар неге ұқсайды? - Өмірде қай жерде көруге болады? Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Балалар, фигуралар елінде өте керемет. Себебі біз күрделі фигуралармен танысамыз. Бұл көпбұрыштар

Дәптермен жұмыс жүргізу. Фигураларды үлгі бойынша сал. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№3. Сабақтың тақырыбы: Теңдік пен теңсіздік патшалығы Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы теңдік пен теңсіздік туралы түсінік беру а) білімділігі: заттарды санау арқылы белгілерді дұрыс қоюға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; 9

ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Дымбілмес гүлді қалада» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлкрі кімдер? - Олардың айырмашылығы неде? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. 1. Кішкентай тұрғындарға өз үйлерін табуға көмектес. 2. Тетікше мен бұрандағышқа көлігін өз тұрағына қоюға жәрдем бер 3. Суретші Бояушыға суреттегі 10 ерекшелікті табуға көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 4. Астроном Сазсырнаймен бірге үлкен және кіші фигураларды санап шық. 5. Кішкентай тұрғындарға батпырауықты дұрыс бояуға көмектес. Теңдік—тең, Теңсіздік—аз, көп. Дәптермен жұмыс. Үлгі бойынша жаз. Сыныптағы оқушыларды топтарға бөліп, үлестірмелі материалдармен жұмыс жүргізу. І топ. Заттың саны бір-бірімен тең болса, ол теңдік. ІІ топ. Заттардың саны көп не аз болса, теңсіздік құрастыру. Дәптермен жұмыс жүргізу. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 4. Сабақтың тақырыбы: Цирк қонаққа шақырады Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы теңдік пен теңсіздік туралы түсініктерін кеңейту а) білімділігі: тапсырмаларды орындау арқылы белгілерді дұрыс қоюға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; 10

ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Цирк қонаққа шақырады» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлкрі кімдер? - Олардың айырмашылығы неде? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. 1. Күлдіргішке теңдік пен теңсіздік белгілерін дұрыс қойып шығуға көмектес. 2. Циркте қанша аңдардың өнер көрсеткенін сана. 3. Бірдей екі сайқымазақты тап. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 4. Әртістердің аренаға шығуына көмектес. Сол жақтағы суретке қарап, нүктелерді қосып шық. 5. Күлдіргіштің ең жақын досы бар. Тапсырманы дұрыс орындай алсаң, оның кім екенін білесің. Көрсеткіш бағытты сілтейді және бір шаршыға тең келеді. Дәптермен жұмыс. Үлгі бойынша жаз. Сұрақтарға жауап беру. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

ІІ тарау. Ертегі әлеміндегі сандар № 5. Сабақтың тақырыбы: Бірлік елінде Сабақтың мақсаты: суреттермен жұмыс жүргізу арқылы бір саны туралы түсінік беру а) білімділігі: көрнекіліктер арқылы жалғыз, біреу, бірінші, тұңғыш, алғашқы, бірлік деген мағынамен таныстыру ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. 11

б) «Жіңішке жалғыз таяқша-бір саны ол айрықша» деп бір санымен таныстыру Саққұлаққа 1 саны қай заттарға сәйкес екенін табуға көмектес. Тапсырманы мысалға қарап отырып орында. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 –сандық қатар екенін түсіндіру. «Бір» санын 1 таңбасымен белгілейді. Аптаның алғашқы күнін ата. -Ғарышқа тұңғыш ұшқан кім? Жыл басында келетін бірінші айды ата. Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. - Жер шарында «жалғыз» ұғымына сай келетін не бар? Дұрыс, балалар! Күн, ана, Отан – жер шарындағы ең қымбат та қадірлі ұғымдар. Сондықтанда 1 - сан патшасы болып есептеледі. Сергіту сәті. Дәптермен жұмыс. 1.Суретті түлі-түсті бірліктермен боя. 2.Үлгі бойынша жаз. Сыныптағы оқушыларды топтарға бөліп, үлестірмелі материалдармен жұмыс жүргізу. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 6. Сабақтың тақырыбы: Мақтақыз бен мысық Сабақтың мақсаты: заттарды санау арқылы бірлік туралы түсінікті кеңейту және қосу таңбасымен таныстыру а) білімділігі:тапсырмаларды орындау арқылы бір санын ажырата білуге үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. 12

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Мақтақыз бен мысық» ертегісімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың айырмашылығы неде? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Ендігі кезек суреттермен жұмыста. 1. Тапсырманы берілген шарт бойынша орында. 2. Мақтақыздың тапсырмаларын орында. Зымыранның алдынғы бөлігін бояу арқылы ұшар бағытын көрсет. Оңға ұшатын зымыранды көк түспен, солға ұшатын зымыранды қызыл түспен боя. 3. Мысыққа тапсырмаларды орындауға көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 4. Мысыққа жетіспей тұрған жұлдыздар мен құйрықты жұлдыздарды дұрыс анықтауына көмектес. 5. Кестеде көрсетілген 1 санын сызып таста. 6. Мысық Мақтақызға жеміс әкеліп берді. Екі табақтағы алмұрт пен алмаларды санап шық. Екі табақтағы жемістерді бір ыдысқа салғанымызды көрсету үшін (+) қосу деген математикалық таңбаны қолданамыз. Дәптермен жұмыс. 1. Қосу амалын орындап, керекті таңбаларын қойып шық. 2. Үлгі бойынша жаз. Мысықтың суретін боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 7. Сабақтың тақырыбы: «Аю мен Маша» ертегісінде Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы қосу таңбасы туралы түсініктерін кеңейту және алу таңбасымен таныстыру а) білімділігі: заттарды санау арқылы таңбаларды дұрыс қоюға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. 13

Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Аю мен Маша» ертегісімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың айырмашылығы неде? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Балалар, бізді орман тұрғындары қонаққа шақырды. Оларға өзіңнің қосу амалын қалай игергеніңді көрсет. 1. Аюдың тапсырмаларын орында. Сол жақтағы фигуралардың оң жақтағы фигуралардан айырмашылығын тап. 2. Орман тұрғындары бізге қиын тапсырма берді. Заңдылықтарын анықтап, жетіспей тұрған фигураның суретін сал. 3. Машаның тапсырмасын орында. Белгіленген жол арқылы жұлдыззымыранды ғаламшарға қондыруға көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 4. Сиқырлы гүлде қанша үшбұрыш бар? Оларды сана. 5. Тура осындай ғажайып жануарды тап.. 6. Машаға үйіне қайтар мезгіл туды. Оны үйіне апаратын жолды табуға көмектес. 7. Бұтаққа 4 көбелек қонды, біреуі ұшып кетті. Алу амалын көрсету үшін –алу таңбасы қойылады. Таңбаларды дұрыс қоя білейік. Дәптермен жұмыс. 1.Алу амалын орында, таңбаларын дұрыс қой. 2. Мысал ойластыр. Үлгі бойынша жаз. 3. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 8. Сабақтың тақырыбы: Көңілді екі қаз Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы екі санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; 14

ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Көңілді екі қаз» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың айырмашылығы неде? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! 1. Киіз үй тігейік. Әжеміздің дастарқан жайғаны сол еді, айырылмас екі дос қаздар лезде-ақ жүгіріп келді. Жүрген бұл қос маңғазЕкі саны байыпты, Біздің екі қаз, Аққуға ұқсап қалыпты. Бірі-ақ, бірі-сұр, Ұзын мойын, құйрықты, Көңілді екі қаз. Қазды да қатар қойыпты-деп екі санымен таныстыру. 3. Кестеден 2 санын сызып таста. 4. Суреттегі қойдың бұйра жүндері 2 санына ұқсас па? Суретті аяқта. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Тапсырмаларды орында. Екілік сандық қатарда бірден кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 2 саны екі бірліктен тұрады. 1+1=2 Ойлан, тап! Аптаның екінші күнін ата. Жылдың екінші айын ата. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 9. Сабақтың тақырыбы: Үш күшік Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы үш санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Үш күшік» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың аттары кім? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Шатастырмай басқаны, Міне, келді 3 саны. Күшіктермен достасып, Үлгі бола бастады- деп үш санымен таныстыру. 1. Күшіктерге 3 санына сәйкес келетін заттарды табуға көмектес. 2. Күшіктердің әрқайсысының өз кілтін тауып, үйінің есігін ашуына көмектес. 3. Төрт фигураның қайсысы артық? 4. Аз, кем, тең таңбаларын дұрыс қойып шығуына көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Екіліктен кейін, қараңдар, Үш саны шықты, жарандар. Үшінші орын—тұрады, Үш ілмекті қосып тұрады. Сандық қатарда үш екіден кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 3 саны үш бірліктен тұрады. 1+1+1=3 Ойлан, тап! 3 санының көршілерін ата. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 16

2. Боямақтарды боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 10. Сабақтың тақырыбы: Жыл он екі ай Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы төрт санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Жыл он екі ай» атты ертегімен таныстыру Жаңа жылдың алдында, Жарлық шықты жаһанға: Гүлдеп тұрсын бәйшешек Біздің әсем шаһарда. - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Алдымыздан жылдың төрт мезгілі шықты. Ағайынды айлар да көпті көрген, білгір. Төрт жыл мезгілі 4 санымен белгіленеді. Үштен кейін төрт болар, Бір жылда төрт мезгіл бар. Қыс мезгілі—күн суық, Ақ қар жатыр жер жауып. Көктемде болар жер жаңа, Егейік егін далаға. Жазғытұрым күн ұзақ, Аптап тұрар күншуақ. Алтын күз бізге берер нұр, 17

Жеміс-жидек пісіп тұр-деп төрт санымен таныстыру. 1. Қаңтар атаның қырау басқан ақ сақалының арасында төрт саны байланып, шатасып қалды. Суретті бояп, сандарды жаз. 2. Тізбекті жалғастыра отырып, мысалды шеш. 3. 4 саны шығатындай етіп, жапырақтардың арасын қос. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 4 саны төрт бірліктен тұрады. 3+1=4 2+2=4 1+3=4 Ойлан, тап! Аптаның төртінші күнін ата. Жылдың төртінші айын ата. Дәптермен жұмыс. Үлгі бойынша жаз. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. № 11. Сабақтың тақырыбы: Күз мезгіліне саяхат Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы кеңістікті болжау туралы түсінік беру а) білімділігі: геометриялық фигуралардың қасиеттерімен таныстыру ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Күз мезгіліне саяхат жасау. Сұрақтарға жауап бер. - Күз мезгілінде қандай өзгерістер болады? - Адамдар қалай еңбек етеді? Суреттер бойынша жұмыс. Әр кейіпкерге сипаттама бер. - Балалар, бүгін бізге қонаққа Күзгі ханшайым келді. Күзгі ханшайымның тапсырмаларын орында. 1. Төмендегі есептерді шеше отырып, қалаған сыйлығыңды ал. 2. Күзгі ханшайымның тапсырмасын орында.Тізбектегі өзгерісті байқауына көмектес. Түсі мен пішінін өзгерте отырып, өзің тізбек құра. 3. Достарыңа артық затты табуды үйрет. 18

4. Фигураларды пішініне және түсіне қарай бөл. Пішініне қарай

Түсіне қарай

Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Ойлан, тап! Бөлменің дәл ортасына барып тұр: Оң жақта, сол жақта, алдыңда, артында тұрған заттарды ата; Бөлмеңдегі заттардың пішінін анықтауға тырыс; Заттардың қайсысы үлкен, қайсысы кішкентай? Бөлмеңнің өзі қандай геометрикалық фигураға ұқсас? Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2.Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. № 12. Сабақтың тақырыбы: Бір қап алма Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы бес санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Бір қап алма» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? Балалар, тапсырмаларды орындап, көжектердің әкесіне бір қап алманы теріп алуға көмектесейік. 1. Амалдарды орындап, алмаларды жина. 19

2. Кел, ормандағы аңдарға алмаларды бөліп берейік. Кімге қай алма тиеді? Ойлан, тап! Жарайсыңдар, балалар! Қоянның алдынан көжектері жүгіріп шықты. Ойлан, тап! Ұзын құлақ, саққұлақ, Кішкене сұр, сасқалақОйнап жүрген шапқылап Бәрі ерке ұл бала. Ең соңғысы-қыз қара. Көжектері қоянның Нешеу екен тез сана?- деп бес санымен таныстыру. 3. Кестедегі 5 санын табуға көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 4. Көжектермен бірге қай фигураның артық екенін анықта. Сандық қатарда бес төрттен кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 5 саны бес бірліктен тұрады.

5-бұл бес сәулесі бар жұлдызша.Әрбір сәуле әлемнің бір бұрышын білдіреді. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. № 13. Сабақтың тақырыбы: Піл мен маймыл Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы ұзындықты өлшеу туралы түсінік беру. а) білімділігі: сызғышпен жұмыс істеу арқылы, ұзындықты өлшеуді үйрету; 20

ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар, сызғыш. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Піл мен маймыл» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың аттары кім? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! 1. Сыйлықты суретте көрсетілгендей етіп жинастыр. 2. Жыланның ұзындығын өлше. 3. Маймылмен бірге үшбұрышқа ұқсас фигураларды анықта. 4. Пілге таңбаларды дұрыс орналастыруға көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. - Жыланның ұзындығын өлшегендегі нәтиже неліктен әр түрлі болды? ЕСТЕ САҚТА! Өлшеуіш ұзындығының әр түрлі болуына байланысты өлшенгіштің де ұзындығы әр түрлі болады. Қарыс-бас бармақ пен ортан терек саусақтарының арасындағы өлшем (қашықтық) Шынтақ-қолдың шынтағы мен алақан арасындағы қашықтық (шамамен 0,5 м) Дәптермен жұмыс. 1. Сызғыштағы сантиметрлерді белгілеп шық. 2. Үлгі бойынша жаз. 3. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 14. Сабақтың тақырыбы: Қарлығаш пен дәуіт Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау. а) білімділігі: сұрақ-жауап арқылы өз бетінше жұмыс істеуге үйрету ; 21

ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қарлығаш пен дәуіт» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың аттары кім? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Қарлығашқа көмектес. Тапсырмаларын орында. 1. Көңілді тапсырманы орында. 2. Шешімін тап! 1+2=? 3. Есеп құрастыр. 4. Енді өзің тапсырма ойластыр. Есеп құрастыр. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Сонымен, балалар, сендер есеп шығардыңдар. Әр есептің шарты, сұрағы, шешу жолы және жауабы болады. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Қайталауға арналған тапсырмаларды орында. 3. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 15. Сабақтың тақырыбы: Шалқан Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы алты санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. 22

Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Шалқан» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың аттары кім? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Алты саны – ұлық па? Ұқсас өзі құлыпқа- деп алты санымен таныстыру. - Алты саны тағы неге ұқсайды? 1. Атаң мен апаңа кестедегі 6 санын сызып тастауға көмектес. 2. Көрші сандарды тап. 3. Қосуға арналған есеп құрастырып, суретін сал. 4. Мысық пен тышқанға жетіспей тұрған фигураларды табуға көмектес. 5. Күшікпен бірге жетіспей тұрған санды жаз. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Алты саны ол-алтау. Бестен кейін келеді, Тапқыр бірден біледі. Сандық қатарда алты бестен кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 6 саны алты бірліктен тұрады. Ойлан, тап! Нелерде 6 аяқ болады? Қандай көліктің 6 дөңгелегі бар? Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 16. Сабақтың тақырыбы: Қарлы ханым Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы геометриялық денелермен таныстыру. а) білімділігі: геометриялық денелердің суретін салуды үйрету; 23

Шар цилиндр

куб

конус

Геометриялық денелерге сипаттама беріп, түсіндіру. Дәптермен жұмыс. 1. Үлгі бойынша сурет сал. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 17. Сабақтың тақырыбы: Қаршақыз бен жеті гном Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы жеті санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қаршақыз бен жеті гном» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Олардың аттары кім? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Жалғыз аяқ көсеу де, Ұқсас екен жетеуге- деп жеті санымен таныстыру. - Жеті саны тағы неге ұқсайды? 1. Гномдарға суретті бояуға көмектес. 2. Гномдардың сүйікті гүлдері бар. Гүлде көрсетілген сандарды қандай екі сандардың қосындысынан алуға болады? Керекті сандарды тауып, жаз. 3. Қаршақыз орман аңдарын қонаққа шақырды. Жеміс-жидектерді үлестіруге көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. «Қаршақыз бен жеті гном» ертегісінің сүйікті саны-7 Сандық қатарда жеті алтыдан кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 7 саны жеті бірліктен тұрады. Ойлан, тап! Аптаның жеті күнін ата. Кемпірқосақтың жеті түсін ата. - Неге аталарымыз жеті санын киелі деп санаған? Дәптермен жұмыс. 1. Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. 25

Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 18. Сабақтың тақырыбы: Қайық Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы тапсырмаларды орындау а) білімділігі: сұрақ-жауап арқылы топпен жұмыс жүргізуге үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қайық» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Чунга-Чанга аралы туралы не білесің? Жарайсыңдар, балалар! 1. Тапсырманы орындап, қайықты теңізге жібер. 2. Мысалды шеш. 3. Бізді кішкентай адамдар қарсы алуда. Жетіспей тұрған адамның суретін сал. 4. Арал тұрғындарына санауды үйрет. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 5. Арал тұрғындары қайыққа ананас тиеп жатыр. Көмектес. 6. Арал тұрғындарына есеп құрастыруды үйрет. 7. Аралдан қайтатын мезгіл туды. 1-ден 7-ге дейінгі сандарды сызықпен қосып, қайықты теңізге шығар. Есіңе түсір! Екі топқа сұрақтар қою. І топ - Аптада неше күн бар? - Бір жылда неше ай бар? 26

- Жыл мезгілдерінің кезектесіп келер ретін айтып, түсіндір. - Есеп қандай бөліктерден тұрады?

ІІ топ Қандай геометриялық фигураларды білесің? Шеңбер мен шаршының айырмашылығы неде? 7, 4, 5, 6 сандарының құрамын ата. Симметрия деген не? Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 19. Сабақтың тақырыбы: Су перісі Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы сегіз санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Су перісі» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! 1. Жетіспейтін сандарды жаз. 2. Шешімі бірдей есептері бар балықтарды сызықпен қос. Қараңдаршы көз тігіп: Сегіздікте- қос жүзік, Бас аяғы жоқ оның, «8» санын ал біліп. 27

Көзілдірік- ол, білсең, Жүрер көзге ел іліп- деп сегіз санымен таныстыру. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. 3. Шарт бойынша сандарды сызып таста. Су перісін алған біліміңмен қуант. 4. Ханзадамен кездеспек болған су перісі кешігіп барады. Сен оған есеп шығаруға көмектесіп жібер. Кел, балалар, санайық, Жетіге бірді қосайық. Жаңа шыққан санды біз «Сегіз» деп енді атайық. Сандық қатарда сегіз жетіден кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 8 саны сегіз бірліктен тұрады. Есіңе түсір! - Сегіз аяғы бар жануарды білесің бе? - Жылдың сегізінші айын ата. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. № 20. Сабақтың тақырыбы: Түймеқыз Сабақтың мақсаты: ертегі еліндегі тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау а) білімділігі: деңгейлік тапсырмалардың орындау ретін түсіндіру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Түймеқыз» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. 28

Жарайсыңдар, балалар! Ал, енді кезекті деңгейлік тапсырмаларға берейік. І деңгей 1. Дюймовочканың моншағын жинап бер. Есептердің жауаптары сандық қатар құрайтындай етіп, маржандарды бір-бірімен сызық арқылы қос. 4-2= 6-3= 4+4= 7-1= 2-1= 3+2= 2+2= 5+2= 2. Дюймовочка дастарқанға тәтті бал қоймақшы болды. Араларға осы балды жинауға көмектес. 3+3+1= 2+6-3= 6+2-4= 2+2+4= 5+1-3= 3+5-2= 3+1-2= 3+2-4= ІІ деңгей 1. Сарайдың оң жақ қанатының суретін сал. 2. Бірдей екі көбелекті тап. 3. ІІІ деңгей 1. 4 пен 5 сандарының құрамын жаз. Сергіту сәті. Дәптермен жұмыс. 1. Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 21. Сабақтың тақырыбы: Наурыз бен Көктем сұлу Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы тоғыз санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету ; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. 29

Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Наурыз бен Көктем сұлу» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? 1. Таңбалар мен сандарды дұрыс жазып шық: 6+1*3+2 2+1*3+5 4+1*2+3 2. Наурыз батырға даналықты табуға көмектес. Тапсырманы орында. Тоғыз-алты сияқты, білмегенге, Құйрығы бірақ қарап қалған төменге-деп тоғыз санымен таныстыру. - Тоғыз саны тағы неге ұқсас? - 3. Шарт бойынша кестедегі 5, 7, 9 сандарын сызып таста. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Рет-ретімен санасақ, Тоғыз саны домалап, Сегізден кейін келеді. Жіңішке таяқ тірегі. Сандық қатарда тоғыз сегізден кейін тұрады. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар. 9 саны тоғыз бірліктен тұрады.

Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2.Тапсырмаларды орында. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 22. Сабақтың тақырыбы: Алдар көсе мен бай Сабақтың мақсаты: ертегі еліндегі тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау а) білімділігі: деңгейлік тапсырмалардың орындау ретін түсіндіру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Алдар көсе мен бай» атты ертегімен таныстыру - Ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Алдар көсенің тапсырмаларын орында. І деңгей 1. Жолаушылардың өз орындарына барып отыруларына көмектес. 8+1-5= 3+3+3= 5+4-2= 3+3-5= 2+2+4= 5+2-4= 1+3-2= 3+1+2= 2. Қосындысынан берілген сан шығатындай етіп, гүл жапырақшаларына кез келген сандарды жазып шық.

ІІ деңгей 1. Терезелерге қажетті таңбаларды қойып шық. < > = 5 9 2 7

3+2 8+1 7+1 6-3

4 8 5 7

2. Қосу және алу амалдарына мысал келтір.

7-2 4+4 5-2 3+4

ІІІ деңгей 1. Үлкен шелекті толтыру үшін бақаға өзінің ыдысымен неше шелек сүт әкелуі керек? Ал, маймыл мен пілге ше? Сергіту сәті. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Тапсырмаларды орында. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 23. Сабақтың тақырыбы: Қонжық Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы тапсырмаларды орындау а) білімділігі: сұрақ-жауап арқылы топпен жұмыс жүргізуге үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қонжық» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? - Осы ертегі бойынша мультфильм көрдіңдер ме? Жарайсыңдар, балалар! Сыныптағы оқушыларды екі топқа бөліп, тапсырмаларды орындау. №1. І топ «Қонжық» 3+3+3= ІІ топ «Қоян»

6+3-2=

3+2=

7-2-1=

5-3+2=

9-3=

2+2-1=

4+3+1=

№2.

Сандардың құрамын жаз: І топ 7

ІІ топ 9

№3. Сурет бойынша есеп құрастырып, шешімін тап. Есіңе түсір! Екі топқа сұрақтар қою.

І топ Сандық қатар дегеніміз не? 6-ның алдында кездесетін сандарды ата. 6 мен 8 сандарының арасындағы санды тап. Аптаның бесінші күні қай күн? ІІ топ 5, 4, 8 сандарының көршілерін тап. Жылдың тоғызыншы айын ата. 6, 8, 9 сандарының құрамын ата. 3 саны 7 санынан неше бірлікке кем? Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Қонжықтың тапсырмаларын орында. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 24. Сабақтың тақырыбы: Қорбанбай қонжық пен бәрі, бәрі, бәрі... Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы нөл санымен таныстыру а) білімділігі: көркем жазу арқылы сандарды дұрыс жазуға үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру, жұппен жұмыс 33

Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қорбанбай қонжық пен бәрі, бәрі, бәрі...» атты ертегімен таныстыру - Бұл ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Жарайсыңдар, балалар! Білдіріп жоқты домалап, Нөл де келді домалақ- деп нөл санымен таныстыру. 1.Көжекке басқа сыйлық сатып алуға көмектес. Бірақ «нөлді» ұмытпа. 3+2-1= 2+2-4= 1+1+3= 5+2-7= 9-5+3= 5+4-9= 9-5+1= 3+3-6= 2. Жіберілген қателіктерді тап. 3. Қодық келген қонақтардың алдына торт қойды. Осы торттарды бірдей етіп сал, боя. 4. Ойлан! Қодыққа торттарды 2, 4, 8 бөліктерге бөлуге көмектес. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Кетсе бәрі дөңгелеп, Ұшып, қашып, не керек. Жоқтығын заттың білдірер Қоялық нөлді ертерек. Сандық қатарда нөл бірдің алдында тұрады. 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10-сандық қатар.Бұл—бірдеңенің жоқтығын білдіретін таңба Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Қонжықтың тапсырмаларын орында. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 25. Сабақтың тақырыбы: Ұсқынсыз үйрек балапаны Сабақтың мақсаты: логикалық тапсырмаларды ойын арқылы шешу а) ертегі еліне саяхат жасау арқылы білімдерін кеңейту; ә) сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) оқушылардың өз ойын толық, дұрыс жеткізе білуге, тапқырлыққа, жылдамдыққа, ептілікке тәрбиелеу. 34

Сабақтың көрнекілігі: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, үлестірмелі материалдар, кеселер, дәптерлер. Сабақтың әдісі-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, жұппен жұмыс, топпен жұмыс. Сабақтың түрі: ойын сабақ Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; Психологиялық дайындық: - Балалар, бүгін біз ертегі еліне саяхат жасаймыз.Атақты жазушы Кристиан Андерсенның «Ұсқынсыз үйрек балапаны» атты ертегісімен танысамыз. Ханс Кристиан Андерсен 1805 жылдың 2 сәуірінде Фюн аралындағы Оденсе қаласында дүниеге келді. Андерсеннің әкесі Ганс Андерсен (1782-1816) кедей етікші, ал шешесі Анна Мари Андерсдаттер (1775-1833) кір жуушы болды. Шешесінің сіңірі шыққан кедей отбасынан шыққандығы соншалық, ол бала күнінде қайыр сұрауға мәжбүр болса, өлгенде де кедейлер бейітіне жерленді. 1816 жылы әкесі қайтыс болып, Андерсен жұмыс іздеуге мәжбүр болды. Алғашында ол тоқымашының, одан соң тігіншінің көмекшісі болып, кейіннен темекі фабрикасында жұмыс істеді. «Ұсқынсыз үйрек балапаны» ертегісінің мазмұнымен көрнекіліктер арқылы таныстыру -Бұл ертегінің кейіпкерлері нелер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. -Балалар, ертегідегі ұсқынсыз балапанның әдемі аққуға айналуына көмектесейік. Ол үшін балапанның бүгінгі сабаққа дайындап келген тапсырмаларын дұрыс орындауымыз керек. Әр дұрыс жауапқа балапан аққудың қауырсынын беріп, сендердің білімдеріңді бағалайды. Сабақтың соңында кімде қауырсын көп болса, сол оқушы жақсы баға алады. Ауызша жұмыс №1.Балапанның тапсырмаларын орындайық: 1.Әр торда 3 тотықұстан болса, 3 торда қанша тотықұс болады? 2.Екі көшенің әрқайсысында 5 үй бар. Осы 2 көшеде барлығы неше үй бар? 3. 2 машинаның әрқайсында 4 дөңгелек бар. Машиналардың барлығында қанша дөңгелек бар? №2 0-ден 10-ға дейінгі аралықтағы барлық сандарды реті бойынша тап. 10-нан 0-ге дейінгі сандарды рет-ретімен ата. 1 ..... 3 ...... ...... 6 ...... 8 ...... 10 ....... 2 ...... ....... ....... 6 ...... ....... 9 ........ №3 Суретті мұқият қара. Сұрақтарға жауап бер. Үшбұрыш қанша? Төртбұрыш қанша? Сергіту сәті. Дәптермен жұмыс (өз бетінше жұмыс) 1.Суретті боя Көрнекілікпен жұмыс. Сұрақ-жауап. Қорытынды: 35

-Бүгінгі сабақта не үйрендік? -Балапанның қандай тапсырмаларын орындадық? -Логикалық тапсырмаларды шешу сендерге қызық болды ма? -Жарайсыңдар балалар, бүгін біз балапанның тапсырмаларын жақсы орындадық. Ұсқынсыз үйрек балапанын аққуға айналуына көмектестік. Қауырсындарды санау арқылы бағалау.

ІІІ тарау. Ертегі әлеміндегі күрделі сандар № 26. Сабақтың тақырыбы: Көктем мезгіліне саяхат Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау. а) білімділігі: сұрақ-жауап арқылы өз бетінше жұмыс істеуге үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, топпен жұмыс. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Көктем мезгіліне саяхат жасау - Көктемде табиғат қалай өзгереді? - Сенің жақсы көретін гүлің қандай? Жарайсыңдар, балалар! Қанға-қан, көзге-көз, Мектеп берер білім тез. Біз не оқи алмаймыз, Қанша жалқау болғанмен, Білім алмай қалмаймыз. -Балалар, бүгін бізге қонаққа Көктем ханшасы келді. Ханшаға өз білімдерімізді көрсетейік. 1. Берілген шарт бойынша 2, 0, 9 сандарын сызып таста. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 – жай сандар 2. Екі не одан да көп сандардың бірігуінен құралған сандар күрделі сандар деп аталады. 10 саны келесі ондық қатарды ашады. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 – күрделі сандар 3. Фигураларды топқа бөл. Есеп құрастырып, шешімін тап. 4. Торғайлар есеп шығарды. Тексер. Қателерін тап. І топ ІІ топ 5+5=10 3+3-1=4 9-4=6 10-3+1=8 3+5=7 9-5+3=7 36

4+6=9 3+3+3=7 Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Ойлан, тап! І топ 1. 7 санынан үлкен санды ата; 2. 6 санының алдындағы сан қай сан? 3. 3 пен 8 сандарының қайсысы үлкен, қайсысы кіші? 4. 9 санында неше бірлік бар? 5. Жай сандар дегеніміз не? ІІ топ 1. 3 санынан үлкен, ал 5 санынан кіші санды тап; 2. 7 санының көршілерін тап; 3. 8 саны 6 санынан қанша бірлікке артық? 4. Күрделі сандар дегеніміз не? 5. Геометриялық фигураларды ата. Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қайталауға арналған тапсырмаларды орында.Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 27. Сабақтың тақырыбы: Қожанасырдың хикаялары Сабақтың мақсаты: ертегі еліне саяхат жасау арқылы екінші қатардағы ондық сандармен таныстыру а) білімділігі: ондық және бірлік туралы түсінік беру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Қожанасырдың хикаяларымен» таныстыру - Қожанасыр деген кім? - Оның қандай хикаяларын білесіңдер? Кейіпкерге сипаттама бер. 37

Жарайсыңдар, балалар! 1. Қожанасырға суретте қай мысықтың жоқ екенін анықтауға көмектес. 2. Қарындаштардың қай жолда шашылғанын тап. Барлығы неше қарындаш? Қарындаштар бізді екінші сандық қатардағы 11 санымен таныстырды. 20-ға дейінгі барлық сандар былай жазылады: 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 3. 1-ден 20-ға дейінгі сандарды бір тізбекке жинақтап көр. Жарайсыңдар, балалар! 4. Ендігі кезекті жұптық жұмысқа берейік. Қарындаштардың көмегімен кубиктерді бірдей етіп боя. 5. Қожанасырдың тапсырмасын орында 5+5= 4+4= 10-7= 6+3= 3+3= 9-5= 8-3= 4+3= Сергіту сәті. Ойлан, тап!

1ондық 4бірлік 1ондық 9 бірлік

1ондық

бірлік

Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Қайталауға арналған тапсырмаларды орында. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 28. Сабақтың тақырыбы: Буратино Сабақтың мақсаты: ертегі еліндегі тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау а) білімділігі: деңгейлік тапсырмалардың орындау ретін түсіндіру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. 38

Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) «Буратино» атты ертегімен таныстыру - Ертегінің кейіпкерлері кімдер? Әр кейіпкерге сипаттама бер. Қолтығына әліппесін Іліп алған ағаш бала. Айта қойшы сен есімін, Адымдайды ол қайда? Білесің бе бара жатқан Мектебіне жетті ме? Әліппесін сатып тапқан Алтыны босқа кетті ме? Жарайсыңдар, балалар! І деңгей

1. Кітаптардың бағаларын тап:. 4+4-3= 3+3+3= 5+3-2= 5+5-9= 8-4-2= 10-3+1=

3+3-5= 3+3+2=

2. Буратиноға алған кітаптарың ұнады. Ол кітаптарды бірден парақтап көріп, есептерін шығара бастады. Буратиноға жәрде бер. 3. ІІ деңгей 1. Буратиноға жауабы 15 болатын өрнектер құрастыруға көмектес 2. Буратиномен бірге барлық сандарды қосып, жауабын жаз. ІІІ деңгей 1. Біздің еліміз Қазақстанда ақшаны қалай атайды? 2. Ақшаның қандай түрін білесің? Дәптермен жұмыс. 1.Үлгі бойынша жаз. 2. Боямақты боя. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 29. Сабақтың тақырыбы: Алдар көсенің әңгімелері Сабақтың мақсаты: ертегі еліндегі тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін тиянақтау а) білімділігі: деңгейлік тапсырмалардың орындау ретін түсіндіру; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын, ойлау қабілетін дамыту; б) тәрбиелік мәні: ертегіні тыңдау арқылы үлкендерді сыйлауға, жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, түсіндіру. Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Алдар көсенің әңгімелерімен таныстыру Балалар, біз Алдар көсені жақсы танимыз. Бүгін ол көптеген тапсырмалар алып келіпті. Осы тапсырмаларды орындап, өз білімдерімізді көрсетейік. Жарайсыңдар, балалар!

І деңгей

1. Сандардың көршілерін тап: .... 3 .... .... 12 .... ... 14 ....

.... 17 .....

.... 9 ..... .... 5 .....

2. Құлпынайларды өз себетіңе сал. 3. 1-ден 20-ға дейінгі аралықтағы барлық сандарды тауып, атап шық. ІІ деңгей 1. Берілген сандар шығу үшін сол сандардың құрамындағы белгілі сандарға қандай сандарды қосу керек екенін анықта. 2. Үлгіге қара, жауабы дұрыс шығатындай сандарды жаз. ІІІ деңгей 1. Кестедегі сандар арасынан 0, 5, 9 сандарын сызып таста. Дәптермен жұмыс. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. 40

ІV тарау. Сиқырлы сандар патшалығы № 30. Сабақтың тақырыбы: Сиқырлы сандар әлемі Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін жетілдіру а) білімділігі: топпен жұмыс жүргізуге арқылы мысалдарды шығаруға үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу, топпен жұмыс Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Балалар, біз сандар қатарымен танысу арқылы сиқырлы сандарды білеміз. Ендігі кезек, сол сандармен мысалдар мен танымдық тапсырмаларды орындау. 1. Жауабы 17 саны болатындай есептер құрастыр. 2. Екі түрлі-түсті қарындаштардың көмегімен есепте көрсетілгендей етіп 8 санының пайда болуын көрсет. Жарайсыңдар, балалар! Сыныптағы оқушыларды екі топқа бөліп, тапсырмаларды орындау. №1. І топ «Білгір» Төртбұрышты боя. ІІ топ «Алғыр» Мысалдарды шапшаң шығар. №2.

Көбелекті боя. І топ

7+2+1=

ІІ топ

2+4+1=

9-8+1=

10-2-7=

№3. Тізбек арқылы есептің шешімін тап. Қай топ жылдам орындайды екен? №4. < = > таңбаларын дұрыс қойып шық. №5. Берілген сандардың әр түрлі орналасу ретін көрсет. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау. 41

№ 31. Сабақтың тақырыбы: Сандар арқылы фигураларды орналастыр Сабақтың мақсаты: сандар арқылы фигураларды орналастыруды түсіндіру а) білімділігі: кесте бойынша жұмыс жүргізуге арқылы фигураларды орналастыруды үйрету; ә)дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын дамыту; б) тәрбиелік мәні: жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: сюжетті суреттер, кестелер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу, өз бетінше жұмыс Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Балалар, біз сандар арқылы фигураларды орналастыруды үйренеміз. Өз бетінше орындайтын тапсырмалардың ретімен таныстыру. Дәптермен жұмыс: 1. Шартта көрсетілген сандар арқылы фигураларды орналастыр. Кестемен жұмыс. 2. Шаршыларды біркелкі етіп боя. 3. Геометриялық мазмұнды тапсырма.Фигураны оң жаққа көшір. 4. Берілген сызықтарды оң жаққа көшіріп сызып шық. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Сыныптағы оқушыларды екі топқа бөліп, тапсырмаларды орындау. Тақтамен жұмыс. Суреттердің ретін тап. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 32. Сабақтың тақырыбы: Ойлан, тап! Сабақтың мақсаты: тапсырмаларды орындау арқылы білімдерін кеңейту а) білімділігі: топпен жұмыс жүргізуге арқылы фигураларды құрастыруды үйрету; 42

ә) дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын және логикалық ойлауын дамыту; б) тәрбиелік мәні: жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: кестелер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу, топпен жұмыс Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Балалар, біз сандар арқылы фигураларды орналастыруды үйрендік. Бүгін біз фигураларды құрастыруды үйренеміз. Дидактикалық материалдармен жұмыс. Әр түрлі фигуралардың кесінділерімен жұмыс. Дәптермен жұмыс: 1. Не өзгерін тап. 2. Фигураларда неше үшбұрыш жасырынып қалған? 3. Фигураларда неше шаршы жасырынып қалған? 4. Жетіспей тұрған фигуранаң суретін сал. 5. Шаршыны өзің құрастырып толтыр. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар. Дәптермен жұмыс: 6. Жетіспей тұрған фигураның суретін сал. 7. Шаршыны өзің құрастырып толтыр. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

№ 33. Сабақтың тақырыбы: Көңілді есептерді шеш Сабақтың мақсаты: есептерді шығару арқылы білімдерін тиянақтау а) білімділігі: есептерді шығару барысында өрнек құрастыруды үйрету; ә) дамытушылығы: сұрақ-жауап арқылы балалардың қызығушылығын, зейіндерін, қиялдарын және логикалық ойлауын дамыту; б) тәрбиелік мәні: жұмыскерлікке, ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу. Көрнекілік: кестелер, дидактикалық материалдар, дәптер, үлестірмелі материалдар. 43

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, көрнекілік, дәлелдеу, топпен жұмыс Сабақтың барысы: а) ұйымдастыру кезеңі; ә) өткен тақырыпты еске түсіру, сұрақтарға жауап алу. б) Балалар, біз фигураларды құрастыруды үйрендік. Ал бүгін, көңілді есептерді шығаруды үйренеміз. Дидактикалық материалдармен жұмыс. Ауызша орындау. Дәптермен жұмыс: 1. Мысалдың төрт бөлігін көрсет. Өрнек құрастыр. 2. Көңілді есептерді шеш. 3. Сандық қатарды құра. 4. Сандық қатар бойынша есеп құрап көрейік. Жарайсыңдар, балалар! Сергіту сәті. Өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар. Дәптермен жұмыс: 5.Шарт бойынша есепті шығар. 6. 10 ерекшелігін тап. Қорытынды: сұрақ-жауап арқылы өткен тақырыпты бекіту, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

Қорытынды Барғарлама бойынша пәнді оқытуда күтілетін нәтижесі: 1. Оқушылар тек оқулықпен шектелмей, өздігінен іздене бастайды; 2. Ойындар арқылы оқушылар топтық жұмысқа дағдыланады, бір-бірімен тәжірибе алмасады; 3.

«Алғашқы

математикалық

әлем»

курсын

меңгерген

оқушылардан

төмендегідей нәтиже күтіледі: - алған білімдерін өмірде пайдалана алады; - өз ойын дәлелдей алады; - есте сақтау қабілеті дамиды; - пәнге деген қызығушылықтары артады; - шығармашылық ізденістері артады. 4. Болашақта білімі терең, өмірлік ұстанымы қалыптасқан тұлға болады.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңы. Астана, 2007 ж. 2. Бантова М.А., Бельтюкова Г.В. Математика. Москва: Просвещение, 1990 жыл a. 105 бет. 3. Долженко Г.И. Қызғылықты математика. Алматы: Аруна, 2008 ж. 4. Жикалкина Т.К. Математика пәніне арналған ойындар және тапсырмалар. a. Москва: Просвещение, 1987 жыл. 5. Идилова Т. Логикалық есептер. Алматы: Алматыкітап, 2000 жыл, 143 бет. 6. Идилова Т.С. Логика. Алматы: Алматыкітап, 2000 жыл, 105 бет. 7. Қосанов Б.М. Математика курсындағы шығармашылық жаттығулар орындау a. технологиясы. 8. Лысенкова С.Н. Методом опережающего обучения. Москва: Просвещение, 1988год, 192 стр. 9. Лысенкова С.Н. Я читаю. Я считаю. Я пишу. Как учить школьника. Москва: a. Просвещение, 1985жыл, 144 стр. 10. Моро М.И., Вапняр Н.Ф. Математикалық тапсырмалар. Алматы: Мектеп, 1990 жыл, 128 бет. 11. Моро М.И., Вапняр Н.Ф. Математикалық тапсырмалар мен ойындар жазылған карточкалар. Алматы: Мектеп, 1989 жыл, 115 бет. 12. Математикалық дидактикалық ойындар және қызықты тапсырмалар. Алматы: Атамұра, 1997 жыл, 162 бет. 13. Оспанов Т.Қ., Мақұлбекұлы Қ.Б. Математика дидактикалық материал. Алматы. 14. Өміртаева Р.Қ. Математикаға арналған дидактикалық материалдар. Алматы: Атамұра, 2000 жыл, 163 бет.

Мұғалімдерге арналған әдебиеттер тізімі: 1. Жұмабекова М. Бастауыш мектеп оқушыларының математикалық білік дағдыларын тексеруге арналған тест жұмыстары. Алматы: Өнер, 2005 2. Құрманалина Ш.Х., Сәрсенбаева С.Ш. Математикадан дидактикалық ойындар және қызықты тапсырмалар. 1 сынып. Алматы: Атамұра, 1997 3. Құрманалина Ш.Х., Жұмабекова М. Математикаға арналған дидактикалық материалдар. 1 сынып. Алматы: Атамұра, 1998 4. Құрмашева С. Бастауыш мектеп журналы. №10-2002 5. Оспанов Т.Қ., Ерешова К.Ә. Оқыту әдістемелік. Алматы: Атамұра, 2008

Мазмұны КІРІСПЕ .......................................................................................... І. ТАРАУ. ҚАРАПАЙЫМ ТҮСІНІКТЕР ӘЛЕМІ 1.1 «Бауырсақ» қалашығына саяхат............................................... 1.2 Фигуралар елінде ...................................................................... Теңдік пен теңсіздік патшалығы .................................................... Цирк қонаққа шақырады ................................................................ ІІ ТАРАУ. ЕРТЕГІ ӘЛЕМІНДЕГІ САНДАР Бірлік елінде .................................................................................... Мақтақыз бен мысық ...................................................................... «Аю мен Маша» ертегісінде .......................................................... Көңілді екі қаз .................................................................................. Үш күшік .......................................................................................... Жыл он екі ай ................................................................................... Күз мезгіліне саяхат ........................................................................ Бір қап алма ..................................................................................... Піл мен маймыл ............................................................................... Қарлығаш пен дәуіт ........................................................................ Шалқан ............................................................................................. Қарлы ханым .................................................................................... Қаршақыз бен жеті гном ................................................................. Қайық ................................................................................................ Су перісі ........................................................................................... Түймеқыз ......................................................................................... Наурыз бен Көктем сұлу ................................................................ Алдар көсе мен бай ......................................................................... Аю мен қонжық ............................................................................... Қорбанбай қонжық пен бәрі, бәрі, бәрі.......................................... Ұсқынсыз үйрек балапаны ............................................................. ІІІ ТАРАУ. ЕРТЕГІ ӘЛЕМІНДЕГІ КҮРДЕЛІ САНДАР Көктем мезгіліне саяхат .................................................................. Қожанасырдың хикаялары ............................................................. Буратино ........................................................................................... Алдар көсенің әңгімелері ............................................................... ІV. СИҚЫРЛЫ САНДАР ПАТШАЛЫҒЫ Сиқырлы сандар әлемі .................................................................... Сандар арқылы фигураларды орналастыр .................................... Ойлан, тап! ....................................................................................... Көңілді есептерді шеш .................................................................... Қорытынды ..................................................................................... Пайдаланылған әдебиеттер.............................................................

3 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41