"στο υπόγειο νησί του" by Daphne Zoumboulakis

στο υπ όγειο νησίτου

εικαστικοί για τον διονύση σαββόπουλο

Αρχίσαμε να δουλεύουμε γι’ αυτή την έκθεση τουλάχιστον ένα χρόνο πριν. Στην αρχή ήταν ένας μικρός πυρήνας φίλων, αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε περισσότερο. Περιορισμοί ιδιαίτεροι δεν υπήρχαν. Κάθε ένας από μας διάλεξε κάτι που τον συγκινούσε ή τον ενέπνεε: έναν στίχο, ένα τραγούδι, έναν δίσκο, μια συγκεκριμένη περίοδο του αγαπημένου τραγουδοποιού. Δεν υπήρξε προσυνεννόηση για το ποιος θα διαλέξει τι. Μετά από κάποιους μήνες διαπιστώσαμε με χαρά ότι όλοι οι καλλιτέχνες, με τις επιλογές μας, είχαμε επεκταθεί σε όλο σχεδόν το εύρος της εργασίας του Διονύση Σαββόπουλου: Από το «Φορτηγό» μέχρι και τον «Χρονοποιό». Από τα ευρέως διαδεδομένα,

απ’ τα οποία ευτυχώς απουσίαζαν τα πολλά «σουξέ», μέχρι τα πιο δύσκολα και «πειραματικά». Επίσης, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, σχεδόν όλοι είχαμε διαλέξει από ένα διαφορετικό στίχο ή τραγούδι. Στη συνέχεια, και καθώς το υλικό συγκεντρωνόταν, έγινε η επιλογή του χώρου: ψάχναμε για κάτι στο κέντρο της πόλης που θα ταίριαζε με το θέμα μας. Θεωρήσαμε πως ιδανικός χώρος για κάτι τέτοιο είναι η ιστορική γκαλερί ‘Ζουμπουλάκη’. Ευτυχώς, για καλή μας τύχη, είχαμε αμέσως θετική ανταπόκριση και πολύ καλή συνεργασία, στη συνέχεια. Τέλος, το κείμενο, το έγραψε, αφού του παρουσιάσαμε τις ολοκληρωμένες, πλέον, δουλειές μας, ο φίλος Δημήτρης Καράμπελας, βαθύς γνώστης του θέματος και συγγραφέας ενός δοκιμίου για το έργο του Σαββόπουλου.

στο υπόγειο νησί του

Μια τέτοια έκθεση είναι από μόνη της ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, που συνεπάγεται ρίσκο. Οι στίχοι και οι μελωδίες του Σαββόπουλου, που αρχικά απευθύνονταν μόνο σε ένα νεανικό κοινό με αστική παιδεία, με τον καιρό έγιναν μέρος της εγχώριας πραγματικότητας. Τον αποδέχονται πια και οι «σαλονάτοι» και οι «γύφτοι». Αποσπάσματα στίχων του χρησιμοποιούνται, εδώ και καιρό, σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων. Δημόσιες τοποθετήσεις του γίνονται αμέσως θέμα συζήτησης σε στέκια, διαδικτυακά ή μη. Μέχρι και στους ποδοσφαιρικούς αγώνες τον τραγουδάνε. Υπό αυτήν την έννοια, ο Σαββόπουλος είναι πια κοντά σε αυτό που λέμε «λαϊκός» καλλιτέχνης, είναι «pop» όπως θα έλεγαν και οι αγγλόφωνοι, όχι ως προς την φόρμα ή την αισθητική, αλλά ως προς τη αποδοχή. Επομένως η ευθύνη για μας ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Τα τραγούδια του δεν ανήκουν πια, αποκλειστικά και μόνο, σε μια συγκεκριμένη γενιά, αυτήν του ’60, και έχουν από καιρό απελευθερωθεί από τα περιττά ιδεολογικά βαρίδια, με τα οποία, κατά καιρούς, προσπαθούσαν να τα φορτώσουν

οι διάφοροι ακροατές τους, αλλά ακόμα κι ο ίδιος, ίσως, κάποιες φορές, στο παρελθόν. Είναι εδώ, λοιπόν, για όλους μας, απελευθερωμένα πια, φωτεινά παραδείγματα μιας μοναδικά εμπνευσμένης και ακέραιης πορείας. Στόχος της έκθεσης «Στο Υπόγειο Νησί Του» ήταν να επικεντρωθεί στο έργο του Διονύση Σαββόπουλου και όχι στον ίδιο τον Διονύση Σαββόπουλο ως προσωπικότητα. Βέβαια, θα μου πείτε, μπορεί να ειδωθεί το έργο σκέτο από μόνο του, χωρίς να αντανακλάται επάνω του το είδωλο του δημιουργού του; Υπάρχει τρόπος να «δούμε» ένα τραγούδι του Σαββόπουλου αφαιρώντας το μέρος της προσωπικότητάς του; Προσπαθήσαμε να αποφύγουμε μια κυριολεκτική απόδοση -εικονογράφηση των τραγουδιών· αυτό θα ήταν στείρο και αντιδημιουργικό. Το ζητούμενο ήταν να φτιαχτούν εικαστικά έργα (κάθε μορφής ή υλικού) που να πηγάζουν από τον πυρήνα των τραγουδιών και στη συνέχεια να χαράξουν τη δική τους, μοναδική κι αυτόφωτη πορεία.

Α. Ρ.

στο υπόγειο νησί του

Αν οι τέχνες γεννήθηκαν, κάποτε, από μια κοινή μήτρα -και μόνον αργότερα χωρίστηκαν και άρχισαν να πλέουν στην περιπέτεια του χρόνου-, κάθε καινούργια, τυχαία ή συνειδητή, διασταύρωσή τους, διασώζει κάτι από τη νοσταλγία της αρχέγονης εκείνης μυθικής συνύπαρξης.

‘στο υπόγειο νησί του’ 18 εικαστικοί για τον διονύση σαββόπουλο

Αν, πάλι, η συνάντηση αυτή πραγματοποιείται στα χάσματα μιας μεταβατικής, όπως η ίδια αντιλαμβάνεται τον εαυτό της, εποχής - όπου τα όρια μεταξύ των τεχνών έχουν καταργηθεί, μετά την απόσυρση των παραδοσιακών συμβολικών εντολέων, ή οργανωτών τους – και ιδίως, όταν μία δυναμική γενιά εικαστικών, γαλουχημένη στη μετανεωτερική ρευστότητα, συναντά έναν από τους συμβολικούς πατέρες της ελληνικής μεταπολεμικής μουσικής και ποίησης – μοιραία ένας καινούργιος χώρος γεννιέται, φορτισμένος με υποσχέσεις απρόσμενων πνευματικών ανταλλαγών και αιφνίδιων αισθητικών συνάψεων.

στο υπόγειο νησί του

Η πρόσκληση που απηύθυνε ο ζωγράφος Αχιλλέας Ραζής, ως εμψυχωτής και άτυπος επιμελητής, για μία έκθεση με πρωτότυπα έργα εμπνευσμένα από τα τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου –με εορταστική

αφορμή το κλείσιμο των εβδομήντα χρόνων του τραγουδοποιού, και του μισού αιώνα από την κυκλοφορία του πρώτου του δίσκου σαράντα πέντε στροφών– αφορούσε εξαρχής δημιουργούς γεννημένους λίγο πριν ή λίγο μετά τη μεταπολίτευση, που είχαν ‘προλάβει’ να ‘δουν’ τον Σαββόπουλο, όπως εκείνος, έφηβος, τους ποιητές της Θεσσαλονίκης –και συνεπώς κουβαλούν, ανεξίτηλο, το εκτύπωμα της αθώας εκείνης πρώτης συνάντησης, στα πικάπ, τα ραδιόφωνα και τις ασπρόμαυρες τηλεοράσεις της δεκαετίας του 1970– ενώ αργότερα, υποχρεώθηκαν να ξετυλίξουν τα νήματα της απομάγευσης, συνοδεύοντάς τον, εκόντες άκοντες, στις επώδυνες μεταμορφώσεις και καταβυθίσεις του, και μεγαλώνοντας κι εκείνοι μαζί του. Η σχεδόν αναπόδραστη και προνομιακή σχέση της γενιάς αυτής με τον Σαββόπουλο υπογραμμίζει ακόμα περισσότερο την αντίφαση ότι η έκθεση που φιλοξενείται στη γκαλερί ‘Ζουμπουλάκη’ δεν είναι μια έκθεση ‘σαββοπουλική’ - ένας φόρος τιμής στη σαββοπουλική μυθολογία, ή ένα αντικαθρέφτισμα της σαγήνης του τραγουδοποιού, ο οποίος εναλλάσσει, απρόβλεπτος, τις μάσκες του κρυπτικού ποιητή και του δημοσίου προσώπου. Oύτε αναπαράγει τις τρυφερές και υπαινικτικές στίξεις, με τις οποίες περιβάλλει τον Σαββόπουλο, ήδη από το ‘Φορτηγό’, ως εικαστικό alter ego του, η ζωγραφική του Αλέξη Κυριτσόπουλου.

στο υπόγειο νησί του

Οι αναδρομές σε στίχους και τραγούδια, ή οι εξερευνήσεις των εσωτερικών αντηχήσεών τους στους αναρίθμητους ακροατές τους, αποτυπώνονται τελικά σε μια πολυφωνική συνύπαρξη και εναλλαγή εικαστικών μορφών –από τον παραστατικό ρεαλισμό και το μεταμοντέρνο γκροτέσκ ώς την κατασκευή και την εγκατάσταση– και κινούνται πέρα από τη νοσταλγία, τον θαυμασμό ή τον ανταγωνισμό –σαν οι αυτουργοί τους να είχαν αγαπήσει το έργο του Σαββόπουλου ειλικρινά και βαθιά– ακόμα και με την έξαψη του προσήλυτου· αργότερα να τον αποχωρίστηκαν για τους προσωπικούς, ενήλικους κόσμους τους - και από τη βάση αυτή να επιστρέφουν στα τραγούδια του, για μια σειρά καινούργιων ακροάσεων, οι οποίες αισθάνονται ελεύθερες, πλέον, να μεταλλάσσουν και να συναιρούν παρελθόν και μέλλον.

στο υπόγειο νησί του

Το πνεύμα της έκθεσης απέχει εμφατικά και από τη δραματική σχέση του Σαββόπουλου με τους δικούς του συμβολικούς προγόνους, ειδικά στην πρώτη, επιτακτική περίοδό του – με αποκορύφωμα το ‘Βρώμικο Ψωμί’, δίσκο-παραβολή πάνω στη σχέση παράδοσης και προσωπικού ή συλλογικού θανάτου. Για τον Σαββόπουλο ‘παράδοση’ ήταν ‘η δική μας άνευ όρων παράδοση σε αυτό που ποτέ δεν θα μπορέσουμε να μετρήσουμε, να εξακριβώσουμε ή να ταξινομήσουμε μέσα σε μουσεία ή εκκλησιές και βιβλιοθήκες’ - και στόχος του να κρατήσει ‘τη ζωοποιό δύναμη της παράδοσης, απορρίπτοντας όλα της τα σχήματα ως νεκρά, βάζοντας στη θέση τους το ζωντανό μας σώμα’. Εκεί δεν υπήρχε χώρος για άξονες αναφοράς: ‘παράδοση είναι να δημιουργείς (…) εσύ ο ίδιος και μάλιστα εκ του μηδενός’. Και πιο επιθετικά: ‘εγώ αυτά τα σχήματα τα έβλεπα σαν τυμπανιαία πτώματα (…) δεν έπρεπε να συγχέω τις παραδοσιακές μουσικές μορφές με τη δημιουργική δύναμη που τις έθρεψε’.

Η ένταση των σκέψεων αυτών τροφοδότησε, ως γνωστόν –και με ανεπανάληπτο τρόπο– τις ριζοσπαστικές μορφές με τις οποίες ο Σαββόπουλος διηύρυνε, ώς τα όρια της αντοχής του, το ελληνικό τραγούδι – για να συντονιστεί, αργότερα, μέσω μίας διαλεκτικής της απουσίας και της μοναξιάς, με μία προσωπική κατάφαση των πνευματικών δεσμών και της αμοιβαίας αναγνώρισης.

στο υπόγειο νησί του

τζουλιάνο καγκλής ‘ο μάγος’ λάδι σε μουσαμά 2014 ⎟ 150 x 150cm

στο υπόγειο νησί του

Είναι, ωστόσο, χαρακτηριστικό ότι για τη νεώτερη αυτή ομάδα εικαστικών, η συνομιλία με τον Σαββόπουλο ξεκινά απαλλαγμένη από ανάλογες αμφιθυμικές συγκρούσεις. Δεν υπάρχει εδώ πατροκτονία, αγωνία, ενοχή και εξιλέωση, αλλά μία ήρεμη συνομιλία με έναν εσωτερικευμένο πατρικό λόγο, ο οποίος εμπνέει ευγνωμοσύνη και ασφάλεια, λειτουργώντας ως μία ιδανική αφετηρία προσωπικών αυτοσχεδιασμών πάνω στη δημιουργία, τον χρόνο, τη μνήμη και τη γιορτή.

Το πνεύμα αυτό αντανακλάται ήδη σε δύο εναλλακτικές εκδοχές του εναρκτήριου τραγουδιού του ‘Φορτηγού’. Ο Τζουλιάνο Καγκλής αναδημιουργεί το ίδιο το βίωμα των ‘Μάγων’, ξεδιπλώνοντας, με μια ομιλούσα εικαστική χειρονομία, το θάμβος και το αναπάντεχο, σαν να είναι παιδί και συγχρόνως ενήλικος, ταχυδακτυλουργός και θεατής – και συμπυκνώνοντας στο λευκό φως των περιστεριών, μία ανέλπιστη αθωότητα, η οποία καταυγάζει την κατά τα άλλα σκοτεινή και ανώνυμη μοναχικότητα. Για το ίδιο τραγούδι, ο Μιλτιάδης Πεταλάς, ξεφυλλίζοντας ένα παλιό βιβλίο με περίτεχνες λιθογραφίες, σταμάτησε σε ένα σύμπλεγμα σαλτιμπάγκων, τροβαδούρων και φανταστικών ζώων – ορίζοντας τη μαγεία ως απόσταγμα σιωπηλής ανάγνωσης και αποκρυφιστικής σοφίας. Πρόκειται άραγε για την ονειροπόληση μιας εποχής όπου τραγούδι, προφητεία και λαϊκό θέαμα συνυπήρχαν - και εξηγούσαν τη μοίρα, τον ύπνο και τον θάνατο; Ή μήπως ο Πεταλάς επεξεργάστηκε μία μεταφορά για την καλλιτεχνική προσωπικότητα του Σαββόπουλου – ο οποίος έμελλε να γίνει κάτι απ’ όλ’ αυτά, ή και όλα μαζί – τραγουδιστής, μάντης, ακροβάτης και νεκροπομπός;

στο υπόγειο νησί του

μιλτιάδης πεταλάς ‘οι μάγοι’ πενάκι,μολύβι 2014 ⎟ 50 x 70cm

στο υπόγειο νησί του

Ανάλογες ομολογίες πίστης ή απορίας συναντά κανείς περιδιαβάζοντας –στην αρχή σαν ένα σαββοπουλικό χρονολόγιο– ένα-ένα τα έργα. Για την Κλειώ Γκιζελή, ο στίχος ‘στον καθρέφτη…’ (από ‘Τα Κορίτσια που πηγαίνουν δυο δυο’), ανοίγει μια πόρτα στο σιωπηλό ασυνείδητο ενός δεκαεξάχρονου κοριτσιού – όπου τα εσωτερικά του αντικείμενα παραμένουν αινιγματικά και παγωμένα - αποσβολωμένα, θα σκεφτόταν κανείς, μπροστά στην επερχόμενη καταιγίδα, αλλά και το αναπόφευκτο, της εφηβείας. Για την Ιφιγένεια Καμπέρη, τα ‘Παιδιά που χάθηκαν στα παραμύθια’ γίνεται η αφορμή να αναβιώσει τους φανταστικούς τόπους που ο αφηγητής του τραγουδιού είχε κάποτε ονειρευτεί, πιστεύοντας ότι η φυγή από το σπίτι μπορεί να παραμείνει επ’ άπειρον μια παραμυθένια περιπέτεια.

στο υπόγειο νησί του

κλειώ γκιζελή ‘στον καθρέφτη’ μικροκατασκευή μεικτής τεχνικής με ενσωματωμένο μουσικό κουτί 2014 ⎟ 20 x 16 x 24cm

στο υπόγειο νησί του

ιφιγένεια καμπέρη ‘για τα παιδιά που χάθηκαν στα παραμύθια’ μονοτυπίες 2014 ⎟ 15 x 20cm

στο υπόγειο νησί του

Ο Δημήτρης Αναστασίου, στα ‘Σχεδιάσματα’ για το ‘Έρχεται Βροχή, Έρχεται Μπόρα’, στήνει ένα ειρωνικό και συγκινητικό πολύπτυχο, αναδιατάσσοντας τα γνωστά μοτίβα του σαββοπουλικού σουίνγκ. Ο εξωτερικός κόσμος –απειλητικός και εχθρικός, σαν ασπρόμαυρα ‘επίκαιρα’– αντιδιαστέλλεται με τη μικροαστική θαλπωρή: τις χρωματιστές πυτζάμες ή την αγάπη που φυτρώνει ακόμα και στα χαλάσματα. Εντούτοις, στη βάση του έργου, το ζευγάρι στρέφεται ‘ανεπαισθήτως’ σε διαφορετικές κατευθύνσεις - και τα μάτια του, σε αντίθεση με την κλασική ‘οικογενειακή’ φωτογραφία, στρέφονται κλειστά στον φακό.

Eικονογραφώντας με ακίνητες ποιητικές στάσεις το ‘Αηδόνι στην Κερασιά’ –ένα λυρικό σύμπλεγμα του ‘Χρονοποιού’–, η Μυρτώ Δεληβοριά κατέρχεται στην αρχαϊκή σεξουαλική εμπειρία σαν ζωγραφική των σπηλαίων – εξερευνώντας το λυκόφως που χωρίζει, τελετουργικά, το ανθρώπινο από το ζωώδες. Στους αντίποδες, ο Θαλής Παπακωνσταντίνου, στο ‘Μέρα Όμορφη’ (από τις διασκευές του ‘Ξενοδοχείου’) εξισορροπεί την τραυματισμένη μελαγχολία, ιδιαίτερα του πρωτοτύπου, με την πηγαία απελευθέρωση μίας καθησυχαστικής χρωματικής ευφορίας.

στο υπόγειο νησί του

δημήτρης αναστασίου ‘σχεδιάσματα’ για το ‘έρχεται βροχή έρχεται μπόρα’ μολύβι, χρωματιστά μολύβια, κάρβουνο σε χαρτί 2014 ⎟

125 x 75cm

στο υπόγειο νησί του

μυρτώ δεληβοριά ‘αηδόνι στην κερασιά’ ακρυλικά και μολύβι σε χαρτόνι 2014 ⎟ 49,5 x 15,5cm

στο υπόγειο νησί του

θαλής παπακωνσταντίνου ‘μέρα όμορφη’ μελάνι και ακρυλικό σε χαρτί 2014 ⎟

50 x 70cm

στο υπόγειο νησί του

Από τον ελάσσονα στον μείζονα Σαββόπουλο, ο ‘Μπάλλος’ εκπροσωπείται και αυτός από δύο εναλλακτικές εκδοχές, εστιασμένες, όμως, στο ίδιο μοτίβο: τον ‘μέγα τράγο’ – τον ‘πρωταγωνιστή’ με ένα ΄πριόνι’ κι ‘ένα ζευγάρι παρωπίδες’, που ‘ραντίζει με αίμα τις πέτρινες κερκίδες’ μπροστά στα αλαλάζοντα πλήθη. Παρωδία των εορτασμών της Χούντας, και μαζί παραβολή για τον σύγχρονο ατομικό καλλιτέχνη και τη σχέση με το κοινό του, η αμφίσημη αυτή μορφή ώθησε τον Κώστα Χριστόπουλο σε μία σύνθεση από φύλλα τενεκέ σε κόντρα πλακέ, τα οποία αναπαριστούν τα ‘τενεκεδένια στέμματα’ του μεσσιανικού άνακτα, ο οποίος πλέει απορημένος ανάμεσα σε μεταλλικές φλόγες. Ο Χριστόπουλος επιλέγει να αποδώσει τη στοιχειακή, ‘υλική’, οντολογική υπόσταση της αγωνίας του τραγουδιού – φορτίζοντας με πνευματική ένταση μία κατακερματισμένη ταυτότητα και εμπειρία. Την ίδια μέθοδο επαληθεύει και στο ‘Σημείωμα’ (από τα ‘Δέκα χρόνια κομμάτια’), όπου ο αρχικός πειραματισμός του συνθέτη αντανακλάται σε έναν εικαστικό παλμογράφο.

στο υπόγειο νησί του

κώστας χριστόπουλος ‘φοράει τενεκεδένιο στέμμα και ένα ζευγάρι παρωπίδες’ τενεκές και ξύλο 2014 ⎟

30 x 42cm

στο υπόγειο νησί του

‘σημείωμα’ εκτύπωση 2014 ⎟ 30 x 42cm

στο υπόγειο νησί του

Από την άλλη πλευρά, ο Νίκος Μόσχος –και αυτός με δύο έργα (‘Μέγας Τράγος ο Πρωταγωνιστής’ και ‘Πομπή’)– ακροάται τον ‘Μπάλλο’ σαν μία σπουδή πάνω στα όρια του ανθρώπινου –τα χάλκινα πνευστά που συγχέονται με τα ανθρώπινα μέλη–, όπου ως αληθινός ‘πρωταγωνιστής’ αποκαλύπτεται ένας πανταχού παρόν μηχανισμός τερατογένεσης. Η γιορτή, για τον Μόσχο, εξελίσσεται σε μία μοχθηρή, αρνητική ουτοπία. Μία συγγενική ρευστότητα και κατάλυση των ορίων αποτυπώνει και ο Θεόφιλος Κατσιπάνος (‘Γιορτή’), διερωτώμενος αν η έκρηξη της γιορτής συμπλέκεται άρρηκτα με μία ατέρμονη, ιλιγγιώδη και εφιαλτική περιδίνιση, από την οποία δεν μπορεί ποτέ να ξεχωρίσει.

στο υπόγειο νησί του

νίκος μόσχος ‘ο Μέγας Τράγος ο Πρωταγωνιστής’ ακρυλικό σε λινό 2014 ⎟ 30 x 24cm

στο υπόγειο νησί του

‘πομπή’ ακρυλικό σε λινό 2014 ⎟ 30 x 40cm

στο υπόγειο νησί του

θεόφιλος κατσιπάνος ‘η γιορτή’ ακρυλικά λάδι σε καμβά 2014 ⎟ 76 x 66cm

στο υπόγειο νησί του

Κεντρικά σαββοπουλικά τραγούδια μετατρέπονται, επίσης, σε πεδία διεύρυνσης της λειτουργίας του νοήματος και της φόρμας. Στο ‘Πρωινό’, η Μάρια Μπαχά εφευρίσκει έναν μορφικό κυματισμό, ο οποίος ενώνει και ταυτόχρονα χωρίζει τον άνδρα και τη γυναίκα, τον ύπνο και την εγρήγορση, την επικοινωνία και τη σιωπή. Τα ‘κομμάτια κι αποσπάσματα’ της κοινής ζωής του ζευγαριού πλέουν μέσα στα σκεπάσματα της καθημερινότητας, ή συγκολλούνται πάνω στο έργο - δεν εγκλωβίζονται σε μια στατική, συμβατική αναπαράσταση, αλλά ρυθμίζονται από τη δυναμική μίας –ακούσιας– υπέρβασης.

στο υπόγειο νησί του

Στα χέρια του Λευτέρη Κιουρτσόγλου, το ‘Ιπτάμενο Καράβι’ απογειώνεται από τον μυθικό Κάτω Κόσμο της ‘Μαύρης Θάλασσας’, εξέρχεται από τον φανταστικό χρόνο και εγκαθίσταται στον οικείο μας χώρο, με τη μορφή μίας κατασκευής-γλυπτού - καταφάσκοντας τη δυνατότητα μιας ‘πραγματικής’ ενσάρκωσης. Είναι ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο το μουσικό κουτί του Φάνη Ρουμανιά (‘Διονυσόφωνο’) πραγματώνει την εκ διαμέτρου αντίστροφη διαδρομή. Εκεί, το ‘Ας Κρατήσουν οι Χοροί’ ή το ‘Σαν το Καραγκιόζη’ χάνει το σώμα του –ενορχήστρωση, στίχους και φωνή– και εξαϋλώνεται σε μελωδία, ανάμνηση, παιχνίδι, φετίχ: εγκαθίσταται, πλέον, σε μία αφηρημένη και άσπιλη τέταρτη διάσταση – ένα είδος Καθαρτηρίου ή μετά θάνατον ζωής της τέχνης, το οποίο λειτουργεί με τους νόμους της επανάληψης και της αφθαρσίας.

στο υπόγειο νησί του

μάρια μπαχά ‘το πρωινό’ μεικτή τεχνική σε χαρτί 2014 ⎟

100 x 150cm

στο υπόγειο νησί του

λευτέρης κιουρτσόγλου ‘ιπτάμενο καράβι’ πλαστικές ύλες 2014 ⎟ 90 x 28 x 23cm

στο υπόγειο νησί του

φάνης ρουμανιάς ‘διονυσόφωνο’ ξύλο, μέταλλο, βακελίτης 2014 ⎟ 28 x 28 x 14cm

στο υπόγειο νησί του

Από την άλλη πλευρά, η ‘Δημοκρατία στην Ελλάδα’ της Εύας Μαραθάκη αφυπνίζει στον θεατή το ερώτημα της σχεδόν ολοκληρωτικής απουσίας του ‘πολιτικού’ Σαββόπουλου από τα υπόλοιπα έργα της έκθεσης. Πρόκειται για μία αναμενόμενη έκφραση του μετα-πολιτικού Zeitgeist; Ή –υποψιάζεται κανείς–, για την ενστικτώδη δυσπιστία των νεώτερων δημιουργών απέναντι στην, ενδεχομένως ταυτολογική, πολιτική σκέψη του ύστερου Σαββόπουλου - η οποία τούς υποχρεώνει, πάντως, να ‘θυσιάσουν’ τραγούδια, όπως η ‘Συγκέντρωση της Ε.Φ.Ε.Ε’ και το ‘Για τα παιδιά που είναι στο κόμμα’, ή δίσκους όπως το ‘Κούρεμα’; Μία πιθανή απάντηση βρίσκεται στη διαδικασία διαδοχικών εγγραφών, βάσει της οποίας η Μαραθάκη δομεί το έργο της. Ο κενός πολιτικός –και όχι μόνον κομματικός – λόγος του Προέδρου της Βουλής για την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την αναθεώρηση του Συντάγματος, εγγράφεται στο εικαστικό πεδίο καλλιγραφικά, και με τον απαραίτητο διάκοσμο - ενώ ο λόγος του Σαββόπουλου εγγράφεται και αυτός, παρένθετος, μέσα στο έργο-ομιλία.

Το ‘νόημα’ του τελευταίου –οι επώδυνες και ανεπιθύμητες προφητείες του ‘Άγγελου Εξάγγελου’– εγγράφεται με τη σειρά του, ως ειρωνικός υποβολέας, μέσα στον πολιτικό λόγο – χωρίς να αφομοιώνεται, αλλά και χωρίς να μπορεί να προστατεύσει τη ριζική ετερότητά του. Η υποβόσκουσα κριτική της Μαραθάκη λειτουργεί δυναμικά, όχι μόνον προς τον Σαββόπουλο –λ.χ. για την ‘αφομοίωσή’ του από το σύστημα κ.τ.λ.– αλλά και ως κριτική των δυνατοτήτων της ίδιας της ποιητικής γλώσσας - η οποία, τη στιγμή που υπονομεύει, κινδυνεύει επίσης να απονευρωθεί, να αλλοτριωθεί στον συμφυρμό της με τον βαθμό μηδέν της πολιτικής ρητορικής.

στο υπόγειο νησί του

εύα μαραθάκη ‘δημοκρατία στην ελλάδα’ μολύβι σε χαρτί 2014 ⎟ 55 x 46cm

στο υπόγειο νησί του

Υπάρχει, ωστόσο, ένα νόημα -ένα ‘βουητό’, ένα ‘ρεύμα’, ένα φως ‘που βγάζει ο κόσμος ο μουγκός’- το οποίο ξεπερνά τις λέξεις και την ανεπάρκειά τους - ή ακόμα και τη σκέψη ή τη συνείδηση και τις αντιφάσεις της; Στην ‘Θαλασσογραφία’ του Στέφανου Ρόκου, ένας σκυμμένος άντρας δίνει ρεύμα σε ένα ηχείο, το οποίο πάλλεται, αποδεσμεύοντας ορμητικά πολύχρωμα κύματα προς το κενό. Ο Ρόκος δεν αναδημιουργεί το τραγούδι του Σαββόπουλου, αλλά το ίδιο το υπέρτερο νόημα στο οποίο το τραγούδι κατατείνει - τον κυματισμό ενός ταξιδιού στον οποίο συντονίζεται και ο άντρας του πίνακα, ο οποίος μοιάζει να σκύβει για να ενεργοποιήσει, αποφασιστικά, μία κρυμμένη δύναμη του παρελθόντος - όπως ο ζωγράφος υπακούει και παρασύρεται από την ανεξήγητη ορμή της δικής του τέχνης.

στο υπόγειο νησί του

στέφανος ρόκος ‘θαλασσογραφία’ μεικτή τεχνική σε χαρτί 2014 ⎟ 100 x 150cm

στο υπόγειο νησί του

χριστίνα σγουρομύτη ‘κυρ-σταύρος’ ξηρογραφία, ψηφιακή εκτύπωση 2014 ⎟ 56 x 75cm

στο υπόγειο νησί του

αχιλλέας ραζής ‘δρόμος 66-74’ χρωματιστά μολύβια, ακουαρέλα, μελάνι σε χαρτί 2014 ⎟ 55 x 75cm

στο υπόγειο νησί του

Όχι ότι το νόημα αυτό μπορεί να αρνηθεί και να αναστρέψει τον χρόνο – έχει, όμως, τη δύναμη να τον διανοίξει, όπως ο κότσυφας-ήρωας του μακεδονίτικου εκείνου παραμυθιού, και αναπόσπαστο πλέον κομμάτι της σαββοπουλικής μυθολογίας, ο οποίος, στο δίπτυχο της Χριστίνας Σγουρομύτη (‘Κυρ Σταύρος’) αναστατώνει τις συμβατικές χρονολογικές ‘συντεταγμένες’ της κυκλοφορίας των δίσκων, τραγουδώντας απέναντί τους, σαν βασιλιάς μιας προσωπικής ηθικής ενδοχώρας. Αν και ο χρόνος υπάρχει στ’ αλήθεια, ξεδιπλώνεται και ως πνευματικός θύλακας στο ευρύχωρο πανόραμα της πρώτης σαββοπουλικής περιόδου από τον Αχιλλέα Ραζή (‘Δρόμος 66-74’), όπου ήρωες και συνοδοιπόροι του τραγουδοποιού –όλοι τους εμβληματικές, επίσημες ή απόκρυφες, μορφές, από τον Τσιτσάνη, τον Zάππα και τον Χριστιανόπουλο, ώς τον Ντύλαν, τον Ασλάνογλου, την Μπέλλου και τον Τάσο Φαληρέα– πρωταγωνιστούν, ιδωμένες από τον Ραζή σαν ήρωες κόμικ, ή σαν φιγούρες στο φανταστικό εξώφυλλο

ενός σαββοπουλικού ‘Sgt Pepper’s’, ταυτόχρονα στην εσωτερική ζωή του τραγουδοποιού και στους κλυδωνισμούς της μεταπολεμικής πολιτικής και καλλιτεχνικής ζωής. Ο χρόνος ‘μετράει’ – και βρίσκει κάποτε –όπως στον πίνακα της Λήδας Κοντογιαννοπούλου– σε ένα σαλόνι, μία μητέρα με την κόρη της να ακούνε καθισμένες στο πάτωμα παλιούς σαββοπουλικούς δίσκους, σε ένα πικάπ-επιζώντα μιας πανάρχαιας εποχής - μαζί και χωριστά, η καθεμία βυθισμένη στο βιβλίο της, με τη μητέρα να ξεφυλλίζει τους στίχους και τις συνεντεύξεις του εφηβικού της ινδάλματος. Η ήρεμη συμφιλίωση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος που φωτίζει η Κοντογιαννοπούλου, απορροφά τις αγωνίες και τις ελπίδες που γεννά κάθε φορά από την αρχή η μουσική του Διονύση Σαββόπουλου – συνοδεύοντας τη σιωπηλή μας συνύπαρξη. Και το τραγούδι που, με τη σειρά του, ο ίδιος ο χρόνος αφιερώνει στον Σαββόπουλο –και που η έκθεση αυτή επιβεβαιώνει με τον πιο γενναιόδωρο τρόπο- είναι, περισσότερο και από την πίστη στο έργο, ή στην ελευθερία ενός προσωπικού νοήματος– η αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.

Δημήτρης Καράμπελας

στο υπόγειο νησί του

λήδα κοντογιαννοπούλου ‘ή

μιλάς της κάθε μιας γενιάς ή

το κλείνεις και σιωπάς’

λάδι σε καμβά 2014 ⎟ 40 x 70cm

στο υπόγειο νησί του

δημήτρης αναστασίου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητή τον Χρόνη Μπότσογλου. Αποφοίτησε το 2006 με άριστα. Έχει πάρει μέρος σε περισσότερες από 30 ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει πραγματοποιήσει 2 ατομικές, το 2009 και το 2012, στην Αίθουσα Τέχνης Καπλανών 5.

κλειώ γκιζελή

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με καθηγητή τον Τρ. Πατρασκίδη, από όπου αποφοίτησε το 2002. Το 2004 συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στις Καλές Τέχνες στο Central Saint Martin’s College of Art and Design και αποφοίτησε το 2005. Τα τελευταία χρόνια η δουλειά της επικεντρώνεται σε μορφές αφήγησης καθημερινών σκηνών και φανταστικών χαρακτήρων, άλλοτε αποσπασματικά και άλλοτε υπερρεαλιστικά δοσμένων, μέσα από σκίτσα, κατασκευές και εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας, που συνδυάζουν τη μικρογλυπτική με άλλα μέσα όπως ήχο, βίντεο, φως και κίνηση. Έχει πάρει μέρος σε εκθέσεις, Μπιενάλε και Art Fairs σε Ευρώπη και Αμερική, ενώ από το 2006 εκπροσωπείται από τη Flowers Galler y στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο, όπου παρουσιάστηκαν και οι ατομικές της εκθέσεις “Small Acts” (2007) και “Subtly Into The Night” (2011). Παράλληλα έχει κάνει σκηνογραφία για το θέατρο και stor yboards για τον κινηματογράφο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και το Λονδίνο.

μυρτώ δεληβοριά

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Έχει παρουσιάσει 4 ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα (Γκαλερί «Astra» 2012, 2006, 2002 και «Πολυχώρος Μεταίχμιο» 2007) και έχει συμμετάσχει σε 11 ομαδικές (Χώρος Τέχνης «24» - Αθήνα 2005 «Αφιέρωμα στην Μαρία Πολυδούρη», Γκαλερί Artville – Αθήνα 2010 «Give Me A Sign», « Hellex po – Αθήνα 2008 “Αφιέρωμα στον συγγραφέα H.P. Lagav ulin”,etc.). κ.α.). Παράλληλα με τη ζωγραφική, ασχολείται με την εικονογράφηση παιδικής λογοτεχνίας και έχει βραβευθεί για τις εικονογραφήσεις της στα βιβλία “Ιστορίες για παιδιά” του Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ (εκδ. Εστία 2005), “Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο” του Αντώνη Παπαθεοδούλου (εκδ. Πατάκη 2010) και «Αν κάθε μέρα» του Αντώνη Παπαθεοδούλου (εκδ. Euroban k 2012).

τζουλιάνο καγκλής

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. 1996-2002: Σπούδασε ζωγραφική στη Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τον Τριαντάφυλλο Πατρασκίδη, τον Μαρτίνο Γαβαθά και χαρακτική με τον Γιώργο Μήλιο. 2003-2005: Υποτροφία από το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών για εκτέλεση καλλιτεχνικού έργου. Τον Δεκέμβριο του 2013 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο για νέο ζωγράφο κάτω των 40 ετών. Έχει παρουσιάσει το έργο του σε επτά ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές (Αθήνα, Ιωάννινα, Αίγινα, Κρήτη, Χίος, Μεσολόγγι, Ύδρα, Γένοβα [Ιταλία]. Έργα του ανήκουν σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές.

στο υπόγειο νησί του

ιφιγένεια καμπέρη

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Σπούδασε γραφιστική στη σχολή Βακαλό και ζωγραφική στο Edinburgh College of Art, όπου παρακολούθησε και μαθήματα χαρακτικής. Στο ενδιάμεσο έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην οπτική επικοινωνία και τα νέα μέσα στο Kent Institute of Art & Design. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε δύο ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα (Γιομιστή Κεφαλή, Σίφνος 2008, Διάβαση, Αθήνα 2010) και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δίδαξε εικαστικές τέχνες σε παιδιά σε εργαστήρια και σε ιδιαίτερα μαθήματα και συνεχίζει να το κάνει σε συνεργασία με το εικαστικό εργαστήριο Playroom. Έχει εικονογραφήσει το παιδικό βιβλίο «Ένας Μικρούλης Μεγάλος Ολυμπιονίκης» της εκπαιδευτικού Σγουρής Γεωργιάδη (Ολυμπιακή Εκεχειρία, 2012). Παράλληλα με τη ζωγραφική και την εικονογράφηση, δημιουργει μικρά καλλιτεχνικά αντικείμενα με το όνομα birds on lemons. Το 2013-14 παρακολούθησε το β΄ εργαστήριο χαρακτικής της ΑΣΚΤ με καθηγήτρια τη Βίκυ Τσαλαματά.

θεόφιλος κατσιπάνος

Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1975. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας Το 1999 συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Erasmus με εξάμηνη παραμονή στην Ισπανία. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα Ατομικές Εκθέσεις 2005

Have a Look, Γκαλερί 7, Αθήνα

2006

C.κ. art garller y, Κύπρος

2007

Art for u m, Θεσσαλονίκη

2008 «See through», Γκαλερί 7 Αθήνα 2011 «50.000.000 π.Χ.», Γκαλερί 7 2011 «Ανιχνεύοντας το Παράδοξο», Γκαλερί Αποκάλυψη, Κύπρος 2014 «Αφηγήσεις», Γκαλερί Αλμα, Τρίκαλα Έργα του βρίσκονται σε συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως επίσης και στη μόνιμη συλλογή του μουσείου σύγχρονης τέχνης Β.Φρυσιρά.

λευτέρης κιουρτσόγλου

Ζεί και εργάζεται στην Αθήνα. Εχει συμμετάσχει σε πολλες ομαδικές εκθέσεις και έχει εικονογραφήσει δίσκους και βιβλία. Η δουλειά του έχει να κάνει με σχέδια μικρής κλίμακας,ελαφριές κατασκευές και κινούμενο σχέδιο. http://lefteris4321.wix.com/lefkiort

λήδα κοντογιαννοπούλου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Σπούδασε στην ΑΣΚΤ (1995-2000) στο ζ’ εργαστήριο ζωγραφικής με καθηγητή τον Γιάννη Ψυχοπαίδη. Έχει πραγματοποιήσει επτά ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Το 2003 συμμετείχε στις δημοπρασίες του Sotheby’s International Young Art (Τελ Αβίβ, Μόσχα, Άμστερνταμ). Έργα της βρίσκονται σε συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

εύα μαραθάκη

Η Εύα Μαραθάκη αποφοίτησε το 2001 από το University of North London (BA French/Spanish & Latin American Studies). Το 2010 αποφοίτησε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ ). Το 2013 ολοκλήρωσε Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ. Έλαβε το βραβείο Γεώργιος Ιακωβίδης (2011) από το Εκπαιδευτικό και Πολιτιστικό Ίδρυμα Νικόλαου Παπαδημητρίου και το “Early Entry Artist Award“ από το διεθνή διαγωνισμό Artists Wanted: The Power of Self 2011. Ατομικές εκθέσεις: Questions & Claims, Art Wall, Αθήνα, 2014 You and I, CAN Gallery, Αθήνα, 2013

στο υπόγειο νησί του

Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις όπως: Wells Art Contemporary, Wells & Mendip Museum, Wells, 2014, Time Lapse project room Εύα Μαραθάκη: 23.05-29.05.2014), αποθήκη B1, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2014, Francoise Heitsch Gallery, Μόναχο, 2013, workshop-αξία, 4η Μπιενάλε της Αθήνας - AGORA, Αθήνα, 2013, Folding Embodiments, SKOUZE3 artist run space, Platform Project Art Athina, Αθήνα, 2013, ROOMS2013, Saint George Lycabettus, Αθήνα, 2013, Boiling point, Künstlerhaus, Βιέννη, 2012, Public Domain, Supermarket Art Fair, Lo and Behold, Στοκχόλμη, 2012, Unanswered prayers, CAN Gallery, Αθήνα, 2012, Landschaft, Tint Gallery, Θεσσαλονίκη, 2012, Drawing Room, Omikron Gallery, Λευκωσία, 2011, ROOMS TO LET, Action Field Kodra, Θεσσαλονίκη, 2008. Έχει σχεδιάσει σκηνικά και κοστούμια για το θέατρο. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και στη συλλογή της Alphabank. w w w.eva maratha ki.com

νίκος μόσχος

Γεννήθηκε το 1979 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1997-2003). Έχει πραγματοποιήσει πέντε ατομικές εκθέσεις: το 2014 στην SWAB Art Fair (Βαρκελώνη) με την ALMA Galler y, το 2013 με την Galler y PenindaplinenaArt Athina, το 2012 στην Xippas Galler y (Αθήνα), το 2010 στη Galerie Theorema (Βρυξέλλες) και το 2007 στη Γκαλερί Έκφραση- Γιάννα Γραμματοπούλου (Αθήνα). Από το 2003 έχει συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως στη Forni Galler y (Συλλογή Φρυσίρα 2003), Ιταλία, στο Μουσείο Μπενάκη («Ομοιότητα περίπου» 2004, «Γεννέθλιος τόπος» 2007, Athens Voice 2009), στο Ίδρυμα Κυδωνιέως (Realia Mundi 2007), Άνδρος, στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης («Εικαστικό πανόραμα στην Ελλάδα» 2007), στο Hellenic House στο Πεκίνο (‘’Ex periencing Greece’’ 2008), στις «Ιστορίες τοπίου» (2009), Ρώμη, στο Art Athina (2004, 2005, 2007, 2008, 2011, 2013, 2014), στο St. Gilles (‘’Parcours d’artistes’’ 2010, 2011), Βρυξέλλες, στην έκθεση «Ιχνηλατώντας την Κωνσταντινούπολη» (Αθήνα- Κωνσταντινούπολη 2010), στο Reculture 2 (2013) κ.ά.

Έχει φιλοτεχνήσει αρκετά έργα για εξώφυλλα βιβλίων, cd’s, κινηματογραφικές ταινίες και περιοδικά. Έργα του βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη, στο Μουσείο Φρυσίρα, στην Πινακοθήκη της Βιάννου, στο Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου, καθώς και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

μάρια μπαχά

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Έχει σπουδάσει ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο εργαστήριο του Γ. Ψυχοπαίδη και perfor mance Costu me στο Edinburgh College of Art (Εδιμβούργο, Σκωτία). Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής και μεταξοτυπίας. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής, έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία για παιδιά και ενηλίκους και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής και εικονογράφησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει σχεδιάσει, και σε αρκετές περιπτώσεις κατασκευάσει, τα σκηνικά και τα κοστούμια για θεατρικές παραστάσεις. Έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης (2008). Έχει επίσης, λάβει και άλλα βραβεία για την εικονογραφική και τη ζωγραφική δουλειά της (Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, ΕΒΓΕ κ.ά.).

θαλής παπακωνσταντίνου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985. Από το 2004 μέχρι το 2010 σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας με καθηγητές τον Τριαντάφυλλο Πατρασκίδη και τον Βασίλη Βλασταρά και γλυπτική με καθηγητή τον Νίκο Τρανό.

στο υπόγειο νησί του

μιλτιάδης πεταλάς

Γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα, Ελλάδα. Το 2003 αποφοίτησε με άριστα από την Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, με καθηγήτρια την Ρ.Παπασπύρου. Το 2011 αποφοίτησε με άριστα από τον τομέα Χαρακτικής της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών με καθηγητές τον Μ.Αρφαρά και Γ.Γουρζή. Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Το 2008 πήρε το δεύτερο βραβείο στη 2η Διεθνής Τριενάλε EXLIBRIS Λευκάδας και το 2009 του απένειμαν έπαινο στην 13η Διεθνή BIENNALE Μικροχαρακτικής και EXLIBRIS του Μουσείου OSTROW WIELKOPOLSKI,Πολωνία. To 2010 έλαβε διάκριση στον 33ο INTERNATIONAL EXLIBRIS COMPETITION στην Κωνσταντινούπολη. Το 2011 πήρε το 1ο βραβείο στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό με θέμα το “ΔΑΣΟΣ“ από τα ΕΛΤΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Το 2011 συμμετείχε η στην ART ATHINA με τις καθηγήτριες της ΑΣΚΤ Αθηνών Μαίρη Σχηνά και Ντίνα Κότσιου και τη γκαλλερί της Έρσης. Το 2013 είχε ατομική έκθεση στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ρόδου To 2014 συμμετείχε με έργου του στο Ίδρυμα Benetton στο πλαίσιο του Imago Mundi Greek Collection.

αχιλλέας ραζής

Γεννήθηκε το 1975 στην Μυτιλήνη. Φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στο Εργαστήριο του Χρόνη Μπότσογλου / Β’ Εργαστήριο Ζωγραφικής.Αποφοίτησε το 2004. Aτομικές εκθέσεις 2014 ART ATHINA 14/ Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, Κλειστό Φαλήρου, Αθήνα, “Σε Καιρό Ειρήνης”. 2011 ART ATHINA 11/ Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, Κλειστό Φαλήρου, Αθήνα, “Η Χώρα Των Πεζών”. 2010 Art Galler y, Αλεξανδρούπολη, “Ιστορίες Του Φάρου”. 2009 ART ATHINA 09/ Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, Κλειστό Φαλήρου, Αθήνα, “Τα Άνθη Της Καθημερινότητας”. 2006 Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, Αθήνα, “Σε Μία Πόλη”.

στέφανος ρόκος

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Από το 1995 έως το 2000 σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Τ. Πατρασκίδη. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γ. Μήλιου. Το 2002 απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Χαρακτική από το Wimbledon School of Art του Λονδίνου, όπου φοίτησε με υποτροφία του ιδρύματος “Προποντίς”. Από το 2005 έως το 2007 ήταν υπότροφος του ΙΚΥ για την εκτέλεση καλλιτεχνικού έργου. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 2001 συνεργάζεται με την Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, την οποία εκπροσώπησε τέσσερεις χρονιές με ατομική έκθεση στην Art Athina. Έργα του έχουν χρησιμοποιηθεί σε εξώφυλλα cd, βιβλίων, αφίσες για θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και ταινίες. w w w.stefanosrokos.gr

φάνης ρουμανιάς

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Α.Σ.Κ.Τ με καθηγητές τους Γ. Ψυχοπαίδη και Θ. Παπαγιάννη, και στην Rietveld Academy στο Άμστερνταμ με το πρόγραμμα Εράσμους. Εκθέσεις: Αντικατοπτρισμοί (The Art Foundation) 2010, Εργαστήρια (The Art Foundation) 2011.

στο υπόγειο νησί του

χριστίνα σγουρομύτη

Είναι υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Σπούδασε ζωγραφική και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Σχέδιο, στο Ca mber well College of Arts, University of the Arts London. Το ενδιαφέρον της στρέφεται γύρω από την επανατοποθέτηση εικόνων, εννοιών και αντικειμένων σε ένα νέο σημειολογικό σύστημα με στόχο την ανάδειξη της αμφισημίας του νοήματος. Έχει εκθέσει ατομικά στην Clarion Contemporar y Art, Λονδίνο (2006) και έχει πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στην Αθήνα και το Λονδίνο. Παράλληλα έχει εργαστεί πάνω σε επιτόπιες εγκαταστάσεις στο πλαίσιο καλλιτεχνικών συνεργασιών και διεπιστημονικών projects. Έχει λάβει υποτροφίες από το Ίδρυμα Λεβέντη και το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ηράκλειτος, και διάκριση στους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς IOI Open Image και CIMA project space. Από το 2008 έως το 2011 δίδαξε μαθήματα σχεδίου και ζωγραφικής στο A merican University of Athens. Είναι ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής Διαχείρισης της Δημοτικής Πινακοθήκης Μήθυμνας Λέσβου. Στο παρελθόν έχει συνεπιμεληθεί εκθέσεις και έχει διοργανώσει ανεξάρτητες καλλιτεχνικές δράσεις στην Ελλάδα κα την Αγγλία, όπως την πρόσφατη Let’s collective morening for us, 2014 στον Μόλυβο Λέσβου. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. w w w.sgouromiti.com

κώστας χριστόπουλος

Σπούδασε ζωγραφική (εργ. Γιάννη Ψυχοπαίδη) και χαρακτική στην Α.Σ.Κ.Τ. Το 2008 ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ίδιας σχολής και είναι υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Α.Π.Θ. Έχει πραγματοποιήσει τρεις ατομικές (Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Πεδίο Δράσης Κόδρα) και έχει συνεπιμεληθεί ή συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις. Είναι μέλος της ομάδας Φιλοπάππου και συνδιοργανωτής της πλατφόρμας σύγχρονης τέχνης και λογοτεχνίας The Sy mptom Projects. Αρθρογραφεί στον ημερήσιο και διαδικτυακό τύπο, συμμετέχοντας στη σύνταξη των «Αναγνώσεων» της Κυριακάτικης Αυγής. w w w.kostaschristopoulos.com

ευχαριστίες

συντελεστές Δάφνη Ζουμπουλάκη Δημήτρης Καράμπελας Τζένη Μπόλλα Αγγέλα Κάτρη

φωτογράφοι & εργαστήρια Χριστόφορος Δουλγέρης Ηλίας Παπαδόπουλος Νίκος Ρέσκος Παναγιώτης Μπαξεβάνης Ανέστης Κυριακίδης Δημήτρης Ταμβίσκος Χρίστος Σιμάτος Θάνος Καββαδίας Γιάννης Βαχαρίδης Οδυσσέας Βαχαρίδης Photolab Graphicon

σχεδιασμός καταλόγου brand.new

εκτύπωση καταλόγου Ηλιότυπο

χορηγοί

χορηγοί επικοινωνίας

Νοέμβριος 2014

w w w.zoumboulakis.gr

δηµήτρης αναστασίου κλειώ γκιζελή µυρτώ δεληβοριά τζουλιάνο καγκλής ιφιγένεια καµπέρη θεόφιλος κατσιπανος λευτέρης κιουρτσόγλου λήδα κοντογιαννοπούλου εύα µαραθάκη νίκος µόσχος µάρια µπαχά θαλής παπακωνσταντίνου µιλτιάδης πεταλάς αχιλλέας ραζής στέφανος ρόκος φάνης ρουµανιάς χριστίνα σγουροµύτη κώστας χριστόπουλος