Łowcy detali - instrukcja gry

ŁOWCY ŁÓDŹ DETALI

Co znajdziesz w pudełku?

Przygotowanie do gry Cel gry Przebieg tury Dobranie kart detali z Giełdy Detali Odnowienie kamienicy – realizacja żetonów celu Dekorowanie kamienicy detalem Stos kart w grze Kafle celów Żetony detali Żetony Akcji Koniec gry Detale występujące na kartach w grze Jokery – łódzcy architekci Budynki w grze O „Łódzkim detalu”

3 3 4 5 5 6 7 7 9 9 10 11 12 16 18 20

ŁOWCY DETALI to okazja, by poznać i pokochać Łódź – w szczególe!

Któż z nas nie lubi patrzeć na odnowione zabytki! Czy jednak zawsze znajdujemy czas, by przyjrzeć się im wystarczająco uważnie?

Na fasadach znajdziecie moc niespodzianek i szczegółów, które czekają tylko, żeby je odkryć.

Celem graczy jest poznanie i wyremontowanie łódzkich kamienic, w tym przywrócenie im utraconych detali i odpowiednie ich wyeksponowanie na elewacji. W grze występują realnie istniejące budynki i ozdoby; dorzuciliśmy też trochę emocji, najsławniejszych łódzkich architektów i... nieprzewidywalnych kolei losu! „Łowcy detali” to gra w odkrywanie piękna i sensu – architektury i całego miasta. Kto wie, może rozgrywka zainspiruje Was do spaceru szlakiem detali, podczas którego zobaczycie Łódź zupełnie inaczej niż dotychczas? W końcu najpiękniejsze miasto, to miasto kochane.

Do zobaczenia na ulicach Łodzi!

Co znajdziesz w pudełku?

1. Plansze graczy (4 różne kamienice, każda składająca się z 4 części) 2. 74 Karty (69 kart Detali, 5 kart Wydarzeń) 3. 20 sztuk okrągłych żetonów Akcji 4. 20 sztuk kwadratowych kafli Celów 5. 32 sztuki okrągłych żetonów z detali 4 kamienic 6. 1 kafel Złotego Detalu 7. 4 drewniane pionki, czyli znaczniki graczy (sześciany w 4 kolorach) 8. Plansza punktacji 9. Instrukcja

Przygotowanie do gry 1. Rozdajcie każdemu graczowi: ▶▶ planszę gracza (zestaw 4 części danej kamienicy) ▶▶ 8 żetonów detali (odpowiadających danej kamienicy) 2. Cztery części kamienicy wyłóżcie przed sobą stroną rusztowaniami do góry; poszczególne części kamienicy to jej dół, środek oraz prawy i lewy skraj.

3. Żetony detali zdanej kamienicy połóżcie obok niej – będziecie stopniowo układali je na kamienicy podczas rozgrywki.

Wyłóżcie na stół tor punktacji i ustawcie na polu „0” pionki, czyli znaczniki punktacji w kolorze graczy (zielony, czerwony, niebieski lub żółty). W trakcie rozgrywki na torze punktacji należy na bieżąco odnotowywać punkty zwycięstwa zdobywane przez graczy.

4. Kafle celów (z kolorowymi sześciobokami) potasujcie i rozdajcie po 4 sztuki każdemu z graczy. Pozostałe kafle odłóżcie do pudełka (nie biorą udziału w grze). Następnie w losowej kolejności gracze rozkładają po jednym kaflu na każdej z czterech części swojej kamienicy.

5. Karty detali potasujcie i rozdajcie po 3 karty każdemu z graczy. Pozostałe karty połóżcie na środku

2

3

stołu w postaci zakrytego stosu. Następnie odkryjcie 4 wierzchnie karty i połóżcie w linii prostej na środku, tworząc Giełdę Detali. Obok utworzonego rzędu zostawcie miejsce na stos odrzuconych kart.

Uwaga: Jeżeli na samym początku gry, przy rozdawaniu kart graczom lub wykładaniu ich na stół pojawią się Karty Wydarzeń, należy je odrzucić i w ich miejsce dobrać kolejne karty.

6. Żetony Akcji ułóżcie zakryte (rewersem do góry) w stosie i umieśćcie na stole. ▶▶ w grze na 4 graczy należy odrzucić losowo 3 żetony, ▶▶ w grze na 3 graczy należy odrzucić losowo 7 żetonów, ▶▶ w grze na 2 graczy należy odrzucić losowo 11 żetonów.

Odłożone żetony trafiają do pudełka (nie biorą udziału w grze).

Cel gry Celem gry jest zdobycie jak największej liczby punktów zwycięstwa, które zdobywa się poprzez: ▶▶ odnawianie – remontowanie poszczególnych części kamienicy, ▶▶ dekorowanie – przywracanie skutych detali na fasadę, ▶▶ szybki postęp prac – przewidziano dodatkowe punkty za pierwszeństwo w zdejmowaniu rusztowań z poszczególnych części budynku oraz bonus dla gracza, który jako pierwszy odtworzy wszystkie detale na swojej kamienicy, ▶▶ wykorzystanie żetonów akcji.

Gracz, który uzyska najwięcej punktów wygrywa grę.

4

Przebieg tury Grę rozpoczyna osoba, która ostatnio fotografowała łódzkie budynki lub najmłodszy z uczestników. Następnie gracze rozgrywają swoje tury zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegar aż do momentu, gdy gra się zakończy, co następuje w momencie odsłonięcia pierwszej, całkowicie wyremontowanej kamienicy z kompletem przywróconych detali.

W swojej turze gracz musi przeprowadzić 1 z 3 dostępnych akcji: ▶▶ Wizyta u sztukatora – dobranie kart detali z Giełdy Detali ▶▶ Odnowienie fragmentu kamienicy – wykonanie celu ▶▶ Odtworzenie detalu – umieszczenie detalu na odkrytej z rusztowań części kamienicy

Dobranie kart detali z Giełdy Detali Gracz może dobrać 2 Karty Detali, wybierając dowolną kartę spośród 4 odkrytych albo wierzchnią kartę z zakrytego stosu. Jeśli gracz dobierze jedną z odkrytych kart, natychmiast odkrywa w jej miejsce nową kartę ze stosu. Następnie dobiera drugą kartę, ponownie mając wybór między jedną z odkrytych kart a kartą z zakrytego stosu.

Gracz może dobrać odkrytą kartę o wartości „3”, ale traci wtedy możliwość pobrania drugiej karty. Jeśli więc gracz dobrał jako pierwszą w turze kartę o wartości „3”, to nie może już dobrać żadnej innej karty. Jeśli gracz pobrał już kartę w turze (o wartości „1” lub „2”), to jako drugiej nie może wziąć nowoodkrytej karty o wartości „3”.

5

Jeśli gracz szczęśliwie dobrał kartę o wartości „3” z zakrytego stosu, to nadal może w tej turze dobrać drugą kartę (ale nie odkrytą „3”).

Gdy w Giełdzie Detali odkryte zostaną 4 karty typu joker należy odrzucić wszystkie karty i dobrać nowe.

Nie ma limitu kart na „ręce” gracza. Karty graczy są niejawne.

Gdy dowolny gracz odkryje Kartę Wydarzenia to należy natychmiast rozpatrzyć jej efekt. Jeśli była to odkryta karta w Giełdzie Detali, to po rozpatrzeniu jest odrzucana i uzupełnia się Giełdę o kolejną kartę detalu ze stosu. Gdy wydarzenie trafi się graczowi jako zakryta karta po dobraniu karty „w ciemno” to i bezzwłocznie się ją rozpatruje, a gracz nie dobiera dodatkowej karty ze stosu.

Odnowienie kamienicy – realizacja żetonów celu Gracz może zrealizować cel i odsłonić fragment swojej kamienicy (faza: odnawianie). Aby wykonać tę akcję, gracz musi zagrać ze swojej „ręki” zestaw odpowiednich kart, w liczbie i kolorach wskazanych na żetonie celu (kolorowy sześciobok – kolory wskazują na kombinację kolorów kart, która trzeba zebrać, np. 3 czerwone, 2 żółte, 1 niebieska). Następnie gracz: ▶▶ odkrywa fragment kamienicy – przekręca odkrywany element fasadą do góry (rusztowaniem na dół), ▶▶ uzyskuje punkty równe sumie cyfr ze wszystkich zagranych kart i oznacza je na torze punktacji, ▶▶ jeżeli odkrył dany fragment kamienicy jako pierwszy spośród wszystkich graczy (np. lewy skraj) – uzyskuje bonus za pierwszeństwo i kładzie jeden z żetonów detali za darmo na odsłoniętym elemencie kamienicy oraz dostaje dodatkowych 8 punktów (oznacza je na torze punktacji),

6

▶▶ jeżeli dzięki tej akcji gracz jako pierwszy odkrył całą swoją kamienicę (odkrył wszystkie cztery jej fragmenty), to uzyskuje dodatkowo żeton akcji, ▶▶ odrzuca zagrane karty na stos kart odrzuconych.

Dekorowanie kamienicy detalem Gracz może dodać detal na odsłoniętym fragmencie kamienicy, umieszczając żetony we właściwych dla nich miejscach na elewacji (na jasnych polach z wzorkiem).

Aby wykonać tę akcję musi zagrać z „ręki” zestaw 3 kart tego samego koloru. Następnie gracz: ▶▶ dokłada detal na odpowiednim polu odkrytego fragmentu kamienicy ▶▶ uzyskuje punkty równe sumie cyfr ze wszystkich zagranych kart i oznacza je na torze punktacji, ▶▶ odrzuca zagrane karty na stos kart odrzuconych, ▶▶ dobiera żeton akcji (o ile to możliwe), jeżeli jako pierwszy umieszcza ostatni, ósmy detal na swojej kamienicy, otrzymuje dodatkowo żeton „Złoty detal” dający 5 punktów za pierwszeństwo w ukończeniu prac nad kamienicą.

Stos kart w grze W grze występują karty detali w 5 kolorach, karty typu joker oraz karty wydarzeń. Wszystkie karty tasuje się razem i tworzy z nich wspólny stos na środku stołu.

KARTY DETALI Karty detali w 5-ciu kolorach posiadają wartość od „1” do „3”. W każdym kolorze występuje 12 kart: ▶▶ Dwie karty o wartości 3 ▶▶ Cztery karty o wartości 2 ▶▶ Sześć kart o wartości 1 Oprócz oznaczenia koloru i wartości, na karcie znajdziemy rysunek detalu z jego nazwą oraz adresem, z którego pochodzi.

7

KARTY TYPU JOKER W talii występuje 9 kart typu joker. Mogą one zastąpić dowolny kolor w grze, ale ich wartość wynosi „0”. Karty noszą nazwiska znanych łódzkich architektów z XIX i XX wieku.

KARTY WYDARZEŃ W talii występują również karty specjalne – karty Wydarzeń. W momencie odkrycia takiej karty na torze Giełdy Detali, należy od razu wprowadzić ich efekt.

Karta działa jednorazowo, po czym jest odrzucana na stos kart odrzuconych.

W grze występują 4 typy kart wydarzeń: ▶▶ Czystka (2 sztuki) Należy odrzucić wszystkie karty z Giełdy Detali i wyłożyć 4 nowe, ▶▶ Zły detal Każdy gracz musi odrzucić dwie wybrane przez siebie karty detali z ręki na stos kart odrzuconych, ▶▶ Okazja W tej kolejce każdy gracz może wykonać akcję odnowienia kamienicy lub jej dekoracji (przywrócenia detalu) wydając o jedną kartę mniej. Oznacza to, że cele można zrealizować za pomocą 5 kart, a detale zakupić za 2 karty. Każdy z graczy ma szansę skorzystać z działania tej karty. Osoba, która dobrała kartę Okazja na etapie „Dobranie kart detali z Giełdy Detali”, może z niej skorzystać tylko w najbliższej rundzie (jeśli wybierze akcję renowacji lub dekoracji), ▶▶ Niespodzianka Każdy z graczy dobiera jedną zakrytą kartę ze stosu kart, począwszy od gracza, w którego turze pojawiła się karta Niespodzianka.

Po zrealizowaniu akcji z kart Wydarzeń gracze kontynuują przerwaną kolejkę.

8

Jeśli stos kart detali się wyczerpie, należy potasować karty odrzucone i utworzyć z nich nowy stos. Karty należy przetasować bardzo dokładnie, gdyż gracze odrzucają zestawy kart tych samych kolorów.

W niezwykle rzadkim przypadku, gdy kart brakuje zarówno w stosie dobierania, jak i w stosie kart odrzuconych (gracze trzymają dużą liczbę kart na ręce), gracz nie może wybrać akcji dobierania kart detali. Musi wtedy wykonać inną akcję – odkryć fragment kamienicy z rusztowania lub ozdobić jej elewację detalem.

Kafle celów W grze występuje 20 kafli celów. W każdej rozgrywce na gracza przypadają 4 kafle. Przed rozgrywką należy je potasować i rozdać każdemu graczowi po 4 sztuki.

Gracz umieszcza w losowej kolejności jeden kafel na każdej z czterech części kamienicy.

Każdy kafel celu zawiera informacje o liczbie i typach kart detali, które są niezbędne do realizacji celu. Wskazane zestawy różnią się od siebie w zakresie liczby i kolorów kart detali, które umożliwiają spełnienie celu (sześciobok składa się z 6 trójkątów – ich kolory oznaczają liczbę kart w danym kolorze, którą należy zebrać, by zrealizować cel). Po uzbieraniu wskazanego na kaflu zestawu kart, gracz może w swojej turze wybrać wykonanie akcji „Odnowienie kamienicy”i odkryć odpowiedni fragment kamienicy przed sobą. Kafel ściąga się wtedy z odnowionego fragmentu kamienicy i odkłada na bok, nie będzie już potrzebny.

Żetony detali W grze jest 8 żetonów detali dla każdej kamienicy. Żetony te są dokładane na odkrytych fragmentach kamienicy – na każdy fragment przypadają 2 żetony. Każdy gracz może dołożyć maksymalnie dwa żetony na każdej części, w konkretnych wskazanych do tego miejscach 9

(jasne pola z wzorkiem). Żetony te wykłada się w trzech sytuacjach: w akcji „Dekorowanie kamienicy”, jako efekt żetonów akcji lub jako bonus za pierwszeństwo w odnowieniu fragmentu kamienicy. Raz dołożony żeton pozostaje na kamienicy już do końca gry.

Żetony Akcji Żetony akcji pomagają w rozgrywce dzięki specjalnym premiom. Liczba żetonów akcji biorąca udział w grze jest zależna od liczby graczy. W grze występuje 20 żetonów w 5-ciu rodzajach (po 4 sztuki żetonów każdego typu). Żetony akcji dobierane są przez graczy za każdym razem, kiedy udekorują swoją kamienicę (do momentu ich wyczerpania). Funkcji żetonu gracz może użyć w dowolnym momencie gry (również poza swoją turą). Żetony są jednorazowe. Każdy niezużyty żeton akcji daje graczowi 1 punkt zwycięstwa na koniec gry. Żetony są niejawne.

Rodzaje żetonów akcji: ▶▶ Dodatkowa karta Gracz dobiera dodatkową kartę z Giełdy Detali, bądź w ciemno ze stosu (również te o wartości „3”), ▶▶ Darmowy detal Gracz dokłada jeden z pozostałych żetonów detali na wybranym miejscu odnowionej kamienicy, bez odrzucania zestawu 3 kart z ręki,

▶▶ Czystka Żeton działa tak samo jak karta wydarzenia „czystka” i powoduje odrzucenie wszystkich kart wyłożonych w Giełdy Detali oraz wyłożenie 4 nowych.

Koniec gry Koniec gry następuje w momencie, w którym dowolny z graczy spełni dwa warunki: ▶▶ odnowi wszystkie cztery fragmenty kamienicy (odkryje je), ▶▶ zapełni wszystkie 8 miejsc na elewacji żetonami detali.

Po dołożeniu ostatniego detalu w danej kamienicy gra kończy się od razu (nie dogrywa się kolejki do końca). Gracz, który jako pierwszy zapełnił odnowioną kamienicę wszystkimi detalami, otrzymuje dodatkowe 5 punktów (Złoty Detal). Następnie wszyscy gracze odsłaniają zachowane żetony akcji i dodają z nich punkty (+3 punkty za żeton z gwiazdką, +1 za każdy inny).

Wygrywa gracz, który zdobył najwięcej punktów.

To już koniec instrukcji, dalej można zapoznać się z informacjami o detalach występujących na kartach.

UWAGA: dokładając detal w ten sposób gracz nie dostaje kolejnego żetonu akcji ▶▶ 3 punkty zwycięstwa Na koniec gry gracz dodaje do swojego wyniku dodatkowe 3 punkty, ▶▶ Kolor Gracz wybiera jeden z kolorów mówiąc jego nazwę.

Następnie odkrywa kolejno karty ze stosu kart detali do momentu, kiedy zostanie odkryta karta we wskazanym kolorze. Karta ta trafia na rękę gracza.

10

11

Detale występujące na kartach w grze Akant – jedna z dwóch ulubionych roślin architektury.

Duże, postrzępione, symetryczne liście to właśnie on.

Arabeska – ornament wykorzystujący wijące się motywy roślinne, często wzbogacany o przedmioty, zwierzęta i postaci realistyczne lub fantastyczne.

Arkada – łuk wsparty na kolumnach lub filarach.

Atena – bogini z mitologii greckiej, często przedstawiana z sową lub w hełmie. Symbolizuje mądrość, sprawiedliwą walkę, sztukę i wiedzę.

Atlas – tytan, skazany przez Zeusa na dźwiganie kopuły nieba przez całą wieczność. Na elewacjach to męska postać, która wydaje się podtrzymywać sobą fragment budynku.

Attyka – dekoracyjna ścianka wystająca znad gzymsu wieńczącego budynek.

Balustrada – zabezpieczenie lub dekoracja składająca się z wielu połączonych ze sobą słupków.

Baza – podstawa kolumny, pilastra lub filaru.

Boniowanie – wykończenie elewacji budynku przypominające przeskalowany mur kamienny, złożone zazwyczaj z prostokątnych ciosów lub jego imitacja w tynku.

Bukranion – dekoracja w formie zwierzęcej czaszki, często przybranej girlandami kwiatów lub wstążkami.

Czółenko – podłużny przedmiot ze szpulką w środku, używany do tkania. Podobnie jak przęślica występuje nieraz na budynkach związanych z tkactwem lub handlem tkaninami.

Cyrkiel – na elewacji często symbolizuje architekta lub budowniczego.

Feston – półkolista girlanda z roślin, owoców lub tkaniny „przypięta” w dwóch miejscach do elewacji. Gdy girlanda zaczepiona jest tylko w jednym punkcie mówimy o zwisie.

Fryz – poziomy, ciągły pas dekoracji.

Gzyms – wystający pas na elewacji budynku, często oddzielający kolejne jego partie lub piętra.

Hełm – zwieńczenie wieży lub wieżyczki na dachu budowli.

12

Herkules – mitologiczny heros, znany z wykonania szeregu zadań, które uznawano za niemożliwe do zrealizowania.

W trakcie jednego z nich zyskał skórę lwa nemejskiego, której nic nie mogło przeciąć. Często prezentowany jest w tej „zbroi” naciągniętej na głowę.

Hermes – bóg handlu, złodziei i podróżnych z mitologii greckiej. Posądza się go o wynalezienie pisma i liczb, potrafił też świetnie godzić zwaśnione strony. Symbol handlu i porozumienia, bardzo popularny na łódzkich budynkach, podobnie jak jego atrybut – kaduceusz.

Iglica – smukłe zwieńczenie dachu lub wieży.

Industria – bogini przemysłu, stylizowana na starożytną, ale wymyślona w XIX wieku.

Jajownik – klasyczny ornament w formie pasa powtarzających się dekoracji z wypukłych, jajowatych liści, nazywany też wolim okiem. Przez Anglików nazywany „egg & dart”, czyli „jajko i strzałka” i to mówi o nim wszystko.

Kaduceusz – atrybut Hermesa, laska opleciona przez dwa węże, często zakończona skrzydlatym kapeluszem. Symbolizuje handel, podróże, ruch.

Kapitel – głowica, czyli zwieńczenie kolumny lub pilastra, zwykle opracowane w bardzo dekoracyjnej formie.

Kariatyda – żeńska postać, która wydaje się podtrzymywać fragment budynku.

Kartusz – ornament w postaci ozdobnej tarczy, na której można umieścić np. herb rodowy.

Koło zębate – fragment maszyny pozwalający na przenoszenie napędu na kolejne elementy. Podobnie jak kowadło i regulator Watta symbolizuje przemysł.

Kotwa – element konstrukcyjny pozwalający związać ze sobą poszczególne części budynku, np. strop ze ścianą.

Występuje również jako ornament odlewany lub kowalski, wpuszczany na długiej sztycy w ścianę.

Krenelaż – zwany również blankami, czyli forma zwieńczenia muru charakterystyczna dla średniowiecznych zamków – za „zębami” mogli chować się łucznicy.

Kroksztyn – wsporniki występujące w liczbie większej niż 1 (jeżeli jest tylko 1, to mówimy o wsporniku lub konsoli).

13

Laur – jedna z dwóch ulubionych roślin architektów. Liść bobkowy, wawrzyn, czyli to co często dorzucamy do zalewajki. Wieniec z liści laurowych jest symbolem zwycięstwa.

Licówka – „udawana” drobna, kolorowa lub biała „cegiełka” na elewacji, w rzeczywistości – płytka.

Loggia – balkon wnękowy, czyli taki, który zamiast wystawać z budynku jest „wciśnięty” w jego bryłę.

Lukarna – okienko w dachu, często w dekoracyjnej oprawie, spotykane bardzo często na dachach mansardowych, czyli takich, które pozwalają na zbudowanie wysokiego poddasza.

Malatura – dekoracja malarska ozdabiająca ścianę.

Maska – dekoracja w formie twarzy lub pyska.

Maswerk – ornament kojarzony ze sztuką średniowiecza, wypełniający otwory okienne geometrycznymi kształtami.

Maszkaron – fantastyczna twarz zwierzęca, ludzka lub baśniowa, taka jak wodnik z Piotrkowskiej 29.

Meander – pas dekoracji wykorzystujący powtarzający się geometryczny motyw, często zbudowany na bazie kąta prostego.

Obelisk – zazwyczaj wysoki czworoboczny słup zwężający się do góry i zakończony piramidalnie.

Obsadka na drzewiec flagi – uchwyt służący do zamontowania drzewca flagi.

Odbój – zazwyczaj żeliwna osłona narożnika bramy lub budynku, pozwalająca uniknąć jego ukruszenia przez przejeżdżające pojazdy. W Łodzi występuje niemal setka różnego typu odbojów, a niektóre z nich przypominają kształtem krasnale.

Opaska – gładka lub profilowana listwa obejmująca zazwyczaj okno lub drzwi budynku.

Ornament okuciowy – dekoracja przypominająca formą ozdobne okucia na starych skrzyniach.

Palmeta – motyw przypominający liście palmy – wachlarzowaty i symetryczny.

Pilaster – w uproszczeniu jest to „spłaszczona” kolumna przylegająca do ściany, pionowy występ o charakterze konstrukcyjnym lub dekoracyjnym.

14

Przęślica – zwitka włókien na kijku, z której wysnuwa się nitkę. Podobnie jak czółenko symbolizuje przemysł tkacki, włókienniczy lub handel tkaninami.

Przyczółek – dekoracyjne zwieńczenie ściany, drzwi lub okna. Nazywany też frontonem – dlatego nie należy używać określenia „fronton” wymiennie z „frontem budynku”.

Regulator Watta – element maszyny parowej. Gdy para przez niego leci jego ramiona unoszą się i zaczynają kręcić.

Symbol przemysłu i wieku XIX – wieku pary.

Relief – płaskorzeźba.

Rollwerk – ornament kartuszowo-zwijany, czyli taki, który wygląda jak kartusz z elegancko podwiniętymi rogami.

Rozeta – określenie okna lub ornamentu inspirowanego kształtem róży.

Rzygacz – dekoracyjnie opracowany wylot rynny.

Sgraffito – ozdoba wykonana z co najmniej dwóch warstw kolorowego tynku. W wierzchniej wydrapuje się wzór, który odsłania kolor spodniej warstwy.

Sterczyna – pionowy, dekoracyjny element wieńczący mur budynku, często spotkany w architekturze sakralnej.

Trzon – środkowy element kolumny, często pokryty żłobieniami, czyli kanelurami.

Tympanon – dekoracja rzeźbiarska w formie płaskorzeźby, wypełniająca trójkątny szczyt na elewacji.

Wieniec – dekoracja w formie wianka, często dekorowanego wstęgami.

Woluta – ślimacznica, czyli ornament wykorzystujący motyw zwoju.

Wykusz – część budynku wysunięta przed lico ściany, która wzbogaca elewację, powiększa przestrzeń użytkową i doświetla wnętrze.

Wywietrznik – w wypadku gry chodzi nam o ozdobną kratkę maskującą przewody wentylacyjne budynku.

15

Jokery – łódzcy architekci Hilary Majewski (1837–1892) Bodaj najsłynniejszy architekt XIX-wiecznej Łodzi. Dzięki niemu możemy cieszyć oczy m.in. soborem św. Aleksandra Newskiego przy ul. Kilińskiego 56, budynkiem Towarzystwa Kredytowego Miejskiego przy ul. Pomorskiej 21 czy kamienicą należącą do architekta przy ul. Włókienniczej 11, który wkrótce zostanie odnowiony.

Juliusz Jung (1837–1916) Jego budynki możecie podziwiać m.in. przy ulicy Piotrkowskiej; warto tu odwiedzić przepiękny gmach należący to firmy Ludwika Geyera przy ul. Piotrkowskiej 74 i kamienicę Hermana Konstadta pod numerem 53. Warto wspomnieć również o zaprojektowanym przez niego szpitalu przy ul. Sterlinga 1/3.

Franciszek Chełmiński (1862–1932) Budynków sygnowanych przez architekta miejskiego jest w Łodzi kilkadziesiąt – od świątyń, takich jak kościół garnizonowy przy ul. św. Jerzego 9, po budynki użyteczności publicznej. Przypisuje mu się m.in.kamienicę Stefanusa przy ul. Jaracza 47, pałac Haertiga przy ul. Piotrkowskiej 234/236 oraz tkalnię i bramę ze słynnymi łódzkimi „beczkami Grohmanna” przy ul. Targowej 46.

Gustaw Landau-Gutenteger (1862–1924) Sława architektoniczna przełomu XIX i XX wieku, mistrz łódzkiej secesji. To jemu zawdzięczamy m.in. willę Kindermanna przy ul. Wólczańskiej 31/33 (z wiewiórką! sam zobacz!), Szkołę Zgromadzenia Kupców przy ul. Narutowicza 68, a także aż dwa budynki z tej gry – kamienicę Szai Goldbluma z ul. Piotrkowskiej 99 i tę braci Auerbachów z ul. Narutowicza 32.

ul. Ogrodowej 15. Zeligson był także współautorem przepiękniej, nieistniejącej od 1939 r. synagogi Alte Szil.

Dawid Lande (1868–1928) Zdolny architekt i pionier wykorzystania konstrukcji żelbetowych. Autor m.in. imponującego gmachu kamienicy Pinkusa przy rogu ul. Zielonej z ul. Kościuszki, a także banku przy ul. Kościuszki 14 oraz bogato zdobionych kamienic przy ul. Gdańskiej 42, ul. Piotrkowskiej 56 i ul. Traugutta 12.

Wiesław Lisowski (1884–1954) Jeden z najważniejszych architektów łódzkiego modernizmu. Zawdzięczamy mu m.in. siedzibę Łódzkiego Domu Kultury przy ul. Traugutta 18, gmach YMCA przy ul. Moniuszki 4a, osiedle oficerskie przy ul. Kopcińskiego oraz bardzo niebanalne budynki szkoły przy ul. Staszica na Bałutach.

Józef Kaban (1886–1969) Sława modernistycznej Łodzi! Autor przepięknych kościołów – św. Franciszka z Asyżu przy ul. Flatta 3a i Matki Boskiej Zwycięskiej przy ul. Łąkowej 27, a także gmachu sądu przy Placu Dąbrowskiego i budynku Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej przy ul. Kościuszki 12.

Bolesław Kardaszewski (1931–2000) Wyróżniający się łódzki architekt aktywny w 2 połowie XX wieku. To jemu zawdzięczamy m.in. ekscytującą formę Akademii Sztuk Pięknych przy ul. Wojska Polskiego, część kampusu uniwersyteckiego przy ul. Matejki czy nieszablonowe domy wielorodzinne, np. „Bolka” przy ul. Zamenhoffa.

Adolf Zeligson (1867–1919) Zeligsonowi zawdzięczamy przepiękny gmach Akademii Muzycznej na rogu ul. Gdańskiej i al. 1-go Maja, a prawdopodobnie także ostateczny kształt dwóch pozostałych pałaców rodziny Poznańskich – obecnego Muzeum Sztuki przy Więckowskiego 36 i Muzeum Miasta Łodzi przy

16

17

Budynki w grze Struga 2 rok budowy: 1895–1896 architekt nieznany

Piotrkowska 86 rok budowy: 1896–1897 architekt nieznany

Eklektyczna kamienica przy ul. Struga 2 łączy motywy manieryzmu, gotyku z północnym renesansem. Jej fasadę w żywych barwach urozmaicają liczne kute detale. Mieszka tu także jedyny łódzki kot, widocznie zjeżony – może przez sąsiedztwo psa na drugiej stronie elewacji. Wysokie szczyty ozdobione iglicami, ładna, fragmentami rzeźbiona boazeria w bramie oraz piękne loggie to silne atuty tego budynku.

Kamienica należąca do drukarza Jana Petersilgego słynie ze swojej obfitej dekoracji. Od wielkich czarno-złotych smoków, przez diabły, sowy i pomnik Gutenberga, po egipskich skrybów, Duerera i pioniera fotografii Daguerre’a – budynek stanowi przyjemność nie tylko estetyczną, ale też dobrą pożywkę dla tropicieli „merytorycznych” detali.

W bramie – oprócz witraża i bogatej metaloplastyki – czeka na nas jedna z dwóch ludzkich czaszek (oczywiście z tynku), jakie znajdziemy na budynkach Łodzi. Obiekt przy ul. Piotrkowskiej 86 łączy w sobie cechy północnego renesansu, manieryzmu i architektury średniowiecza.

Piotrkowska 99 rok budowy: 1897–1898 architekt: Gustaw Landau-Gutenteger Święto neogotyku w Łodzi! Rycerze, kartusze, pinakle, maswerki – wszystko to dla rozrywki oglądających. Pilni detaliści wypatrzą tutaj również małe demony w roli „atlasów” i zachwycą się wysoką iglicą hełmu, wkomponowaną w bryłę budynku na nietypowej wysokości. Warto zwrócić uwagę na wykończenie okien i balkonów – na każdym piętrze użyto dla nich innej oprawy. W tygodniu bez przeszkód można zwiedzać okazałą klatkę schodową budynku.

Narutowicza 32 rok budowy: 1896 architekt: Gustaw Landau-Gutenteger Wyjątkowo piękna kamienica, smucąca niestety swoim stanem. Bajecznie kolorowa fasada pokryta jest ceramicznymi płytkami o bogatych wzorach. Szczyty różnią się dekoracją; na jednym z nich mieszka kotonietoperz – a czai się tutaj więcej istot budzących grozę. W bramie czeka na zwiedzających przepiękne malowane przeszklenie drzwi klatki schodowej oraz ładny witraż wychodzący na podwórko. Kamienica łączy w sobie inspiracje neoromańskie i renesansowe, upodobniając budynek do wielkomiejskiej architektury Petersburga końca XIX wieku.

18

19

O „Łódzkim detalu” „Łódzki detal” to inicjatywa tworzona od 2014 r. przez Marię Nowakowską. Maria jest autorką pierwszego przewodnika po Łodzi szlakami detali architektonicznych, koordynatorką jedynego w kraju Festiwalu Detalu Architektonicznego #detalfest i przewodniczką po rodzinnej Łodzi. Na co dzień pisze o architekturze, prowadzi spacery, wykłady i warsztaty poświęcone odkrywaniu lokalnego dziedzictwa z perspektywy szczegółu.

www.lodzkidetal.pl www.fb.com/lodzkidetal kontakt@lodzkidetal.pl