YΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ - ΤΕΥΧΟΣ 18ο by ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

υγεία για όλους ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2021 l Έτος: 5ο l Τεύχος 18 l ISSN 2547-9229 (print) l ISSN 2547-9237 (online) l www.ygeiagiaolous.com.cy

Διαβάστε σ’ αυτό το τεύχος Covid-19: Πώς η μετάλλαξη Δέλτα αλλάζει το τοπίο της πανδημίας l Κορωνοϊός, γρίπη, κρυολόγημα: Τι διαφορές έχουν στα συμπτώματα l ΠΟΥ: «Ναι» στον θηλασμό κατά τη νόσηση ή τον εμβολιασμό l Κορωνοϊός: Τα συμπτώματα επιμένουν για ακόμα και ένα χρόνο μετά τη νόσηση! l Πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν έως και 150 χρόνια l Η ακτινοβολία, δεν αποτελεί πια κίνδυνο, για τον γιατρό και για τον ασθενή!: Ν. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS l Αλεξία Ποταμίτου: 10 τροφές του αθλητή

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ &

ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Μάστερ (ΜSc) & ∆ιδακτορικά (PhD) ΜΟΡΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ / ΙΑΤΡΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ / ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ www.cing.ac.cy/csmm/ csmm@cing.ac.cy +357 22392840 Cyprus School of Molecular Medicine The Cyprus Institute of Neurology and Genetics

6 Iroon Avenue, 2371 Ayios Dhometios, Nicosia, Cyprus

περιεχόμενα

Σωματείο Βιολογικών Επιστημών

Κορωνοϊός: Πώς η μετάλλαξη Δέλτα αλλάζει το τοπίο της πανδημίας 5 6 - 7 Κορωνοϊός, γρίπη, κρυολόγημα:

Τι διαφορές έχουν στα συμπτώματα

ΠΟΥ: «Ναι» στον θηλασμό κατά τη νόσηση

ΣΟΚ! H πανδημία το 2020 αύξησε τους

Covid-19: Τα συμπτώματα επιμένουν για ακόμα

Κ ορωνοϊός: Πώς επιλέγουμετη σωστή μάσκα για τα παιδιά

Π ώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν έως και 150 χρόνια

ή τον εμβολιασμό

θανάτους βρεφών κατά 267.000! και ένα χρόνο μετά τη νόσηση!

Ενδοσκοπικές διαγνωστικές και θεραπευτικές επεμβάσεις:

Η ακτινοβολία, δεν αποτελεί ποια κίνδυνο, για τον γιατρό και για τον ασθενή! Γράφει: Δρ Νίκος Σ. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS

16-18

10 τροφές του αθλητή Γράφει: Αλεξία Ποταμίτου, Κλινική Διαιτολόγο, Διατροφολόγο, BS, MS (ΗΠΑ)

22-23

υγεία για όλους Εκδότης: «Επίκαιρη Γνώση Λτδ» Υπεύθυνος Έκδοσης: Γιώργος Λιασής Επιμέλεια, Σχεδιασμός, & Τεχνική Επεξεργασία: «ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΓΝΩΣΗ ΛΤΔ»

Απειλή για τη δημόσια υγεία η παραπληροφόρηση για COVID

ο Σωματείο Βιολογικών Επιστημών Κύπρου (SBSCy) αναφέρει ότι οι ψευδείς, παραπλανητικές ή παρελκυστικές πληροφορίες σχετικά με τον κορωνοϊό «συνιστούν απειλή για τη δημόσια υγεία και, ακόμη, μπορούν να βλάψουν την κοινωνική συνοχή». Το SBSCy επισημαίνει ότι ο εμβολιασμός αποτελεί τον καλύτερο τρόπο ατομικής και συλλογικής προστασίας έναντι της νόσου COVID-19 και προτρέπει το κοινό να λαμβάνει πληροφόρηση σχετικά με τη νόσο από έγκυρες πηγές. Σε ανακοίνωση αναφέρει πως ο καταιγιστικός ρυθμός αυτών των ψευδών ή ανακριβών πληροφοριών, «ενίοτε μάλιστα με τρόπο στρατευμένο», αφορά θέματα που άπτονται της επιστήμης της Βιολογίας και αφορούν ιδιαίτερα την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Το Σωματείο αναφέρει πως οι ψευδείς αυτές πληροφορίες διασπείρονται ταχέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και από γιατρούς ή επιστήμονες που βρίσκονται στην Κύπρο, με αποτέλεσμα να προκαλούν σύγχυση και δυσπιστία, καθώς και να υπονομεύουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση στον τομέα της δημόσιας υγείας». «Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί που επιδίδονται στην αδειοδότηση φαρμακευτικών σκευασμάτων (συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Αρχής) έχουν πιστοποιήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έπειτα από ενδελεχείς και αυστηρούς ελέγχους. Οι οργανισμοί αυτοί, ως οφείλουν, συνεχίζουν να αξιολογούν τα εμβόλια

Διεύθυνση: Λουτρακίου 3 Β, Τ.Τ. 2027 ΣΤΡΟΒΟΛΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Τηλ. 00357- 22315786 Fax: 22316793 Τυπογραφείο: Καΐλας Τυπογραφεία & Λιθογραφεία Λτδ

E_mail: epikerignosi@cytanet.com.cy

Διανέμεται δωρεάν

www.ygeiagiaolous.com.cy

με βάση και τον πλούτο των δεδομένων που έχουν προκύψει από την πολύμηνη πλέον διεθνή εκστρατεία εμβολιασμού, και εξακολουθούν να τα περιβάλλουν με την ίδια εμπιστοσύνη», προστίθεται. Αναφέρει εξάλλου πως ο διάλογος αποτελεί ενδογενές χαρακτηριστικό της προόδου της επιστήμης αλλά ο αντίλογος αυτός πρέπει να βασίζεται στον ορθό λόγο, δηλαδή την αξιόπιστη μεθοδολογία, τα επιστημονικά δεδομένα, και τη βάσιμη ανάλυσή τους. «Στην περίπτωση των εμβολίων, η επιστημονική κοινότητα, με τη διάθεση εξαντλητικής διερεύνησης που τη διακρίνει, είναι συνασπισμένη στην υποστήριξη των εμβολίων ως ένα από τα σημαντικότερα διαθέσιμα εργαλεία για τον αγώνα εναντίον της πανδημίας και την προάσπιση της δημόσιας υγείας», αναφέρει η ανακοίνωση. Το Σωματείο παραθέτει επίσης αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης όπως τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το Food and Drug Administration (FDA), τη σελίδα του Συμβουλίου για την πανδημία της νόσου του κορωνοϊού, COVID-19 και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων.

Τα ενυπόγραφα κείμενα που δημοσιεύονται στo περιοδικό «ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ» εκφράζουν τον συγγραφέα τους. Η διεύθυνση της «Επίκαιρης Γνώσης Λτδ» και του περιοδικού δεν υιοθετούν κατ’ ανάγκη τις θέσεις και απόψεις που ελεύθερα διατυπώνονται από τους συνεργάτες και αρθρογράφους του περιοδικού.

Φθινόπωρο 2021

υγεία για όλους

Κορωνοϊός: Πώς η μετάλλαξη Δέλτα αλλάζει το τοπίο της πανδημίας

μετάλλαξη Δέλτα άλλαξε άρδην το τοπίο της πανδημίας του κορωνοϊού σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξη του Δρ. William Schaffner Καθηγητή Προληπτικής Ιατρικής στο τμήμα λοιμωδών νοσημάτων του Πανεπιστημίου Vanderbilt των ΗΠΑ. Αιτία φυσικά η εξαιρετικά υψηλή μεταδοτικότητα της μετάλλαξης ιδιαίτερα μεταξύ ανεμβολίαστων ατόμων. Μέχρι στιγμής τα εμβόλια συνέβαλαν στη σημαντική μείωση των κρουσμάτων, των εισαγωγών στα νοσοκομεία και ακόμα περισσότερο της ανάγκης νοσηλείας σε ΜΕΘ. Ωστόσο με την εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων και των εισαγωγών στα νοσοκομεία, ιδιαίτερα σε νεότερες ηλικίες, 20-40 ετών, αλλά και στα παιδιά, κάτι που δεν είχε παρατηρηθεί στα προηγούμενα κύματα. Τα νέα κρούσματα αφορούν στην πλειοψηφία ανεμβολίαστους πολίτες. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Schaffner ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να παραμείνει κάποιος ασφαλής είναι ο εμβολιασμός σε συνδυασμό με τη χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους. Για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, τους ηλικιωμένους και τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες θα πρέπει να περιοριστούν οι κοινωνικές επαφές. Στην περίπτωση κοινωνικών επαφών ο οποιοσδήποτε θα πρέπει αν αναλογίζεται το ρίσκο της νόσησης. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη εάν η επαφή θα είναι με εμβολιασμένα άτομα καθώς και το είδος της επαφής με αποφυγή του συγχρωτισμού. Οι συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις όπως γάμοι, βαφτίσεις, συνεστιάσεις θα πρέπει να αποφεύγεται, ενώ οι περιορισμένου τύπου κοινωνικές επαφές με λίγα άτομα,

◾ Συμβουλές Αμερικάνου γιατρού για τον χειμώνα που έρχεται τα οποία είναι εμβολισμένα φαίνεται ότι είναι ασφαλείς. Οι μαζικοί έλεγχοι με τεστ ανίχνευσης έναντι του κορωνοϊού είναι απαραίτητοι ιδιαίτερα στο επόμενο διάστημα που αναμένεται έξαρση άλλων ιώσεων όπως της γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού. Στους εμβολιασμένους ασθενείς μπορεί να γίνεται έλεγχος με rapid test, ο οποίος αν και δεν υποκαθιστά το μοριακό έλεγχο, μπορεί να δώσει γρήγορο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση που κάποιος έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα θα πρέπει να υποβληθεί σε μοριακό έλεγχο τρεις έως πέντε μέρες μετά την έκθεση, ακόμα και αν είναι ασυμπτωματικός, και αυτό ισχύει τόσο για τους ανεμβολίαστους όσο και για τους εμβολιασμένους. Δυστυχώς, από μελέτες φαίνεται ότι στην περίπτωση της μετάλλαξης Δέλτα τα εμβολιασμένα άτομα έχουν τα ίδια ποσοστά ανιχνεύσιμου ιικού φορτίου στο ρινοφαρυγγικό επίχρι-

σμα με τους μη εμβολιασμένους. Επομένως μπορούν και οι εμβολιασμένοι να μεταδώσουν τον ιό, ακόμα και αν δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα, παρότι φαίνεται ότι μεταδίδουν τον ιό για μικρότερο χρονικό διάστημα σε σχέση με τα ανεμβολίαστα άτομα. Γιατί αν είσαι εμβολιασμένος, καλό θα είναι να φοράς μάσκα. Για το λόγο αυτό το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης λοιμώξεων συστήνει τη χρήση μάσκας και από εμβολιασμένα άτομα σε κλειστούς χώρους, προκειμένου να ελαττωθεί η μετάδοση όσο το δυνατόν περισσότερο. Σχετικά με τη μετάλλαξη Δέλτα η οποία φαίνεται να κυριαρχεί αυτή τη στιγμή σε ποσοστό άνω του 90% στην Αμερική, φαίνεται ότι θα μας απασχολήσει το Φθινόπωρο και το Χειμώνα και πιθανώς ο μαζικός εμβολιασμός θα βοηθήσει να μην εμφανιστεί κάποια άλλη μετάλλαξη στο άμεσο μέλλον.

α άτομα που έχουν γρίπη θα παρουσιάσουν συμπτώματα εντός 1-4 ημερών. Τα συμπτώματα για τη νόσο COVID-19 μπορεί να αναπτυχθούν μεταξύ 1-14 ημερών. Ωστόσο, η διάμεση περίοδος επώασης για τον νέο κορονοϊό είναι περίπου 5 μέρες. Συγκριτικά, η περίοδος επώασης για το κοινό κρυολόγημα είναι 1-3 ημέρες. Τα συμπτώματα της νόσου COVID-19 είναι παρόμοια τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Ωστόσο, τα παιδιά εμφανίζουν συνήθως πυρετό και πιο ήπια συμπτώματα, που μοιάζουν με εκείνα του κρυολογήματος, όπως ρινική καταρροή και βήχας.

Κορονοϊός – Γρίπη: Μετάδοση Τόσο ο νέος κορωνοϊός SARSCoV-2 όσο και ο ιός της εποχικής γρίπης μπορούν να εξαπλωθούν μέσω διαπροσωπικής επαφής. Μικροσκοπικά σταγονίδια που περιέχουν τους ιούς μπορούν να περάσουν από το ένα άτομο στο άλλο συνήθως μέσω της μύτης και του στόματος, όταν ο ασθενής βήχει και φτερνίζεται. Σύμφωνα με το CDC, οι άνθρωποι μπορούν να μεταδώσουν τον ιό

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

Κορωνοϊός, γρίπη, κρυολόγημα: Τι διαφορές έχουν στα συμπτώματα ◾ Τα συμπτώματα της γρίπης και του κορονοϊού έχουν κάποιες διαφορές της γρίπης σε άτομα που βρίσκονται 2 μέτρα μακριά. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι άνθρωποι πρέπει να παραμένουν τουλάχιστον 2 μέτρα μακριά από κάθε βήχα ή φτάρνισμα, για να αποτρέψουν τη, μετάδοση της μόλυνσης με τον ιό SARS-CoV-2. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η ταχύτητα μετάδοσης διαφέρει μεταξύ των δύο ιών. Τα συμπτώματα της γρίπης εμφανίζονται νωρίτερα και μπορούν να εξαπλωθούν γρηγορότερα από τον ιό SARS-CoV-2. Επίσης, τα άτομα με γρίπη μπορούν να

περάσουν τον ιό πριν εκδηλώσουν συμπτώματα. Ένα άτομο μπορεί επίσης να μεταδώσει τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2 ακόμα κι αν δεν εκδηλώσει καθόλου συμπτώματα. Υπάρχουν επίσης διαφορές στην μετάδοση μεταξύ παιδιών και ενηλίκων. Η μετάδοση της εποχικής γρίπης από παιδιά σε ενήλικες είναι κοινή. Ωστόσο, με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα φαίνεται ότι είναι πιο κοινό για τους ενήλικες να περάσουν τον ικό SARS-CoV-2 στα παιδιά. Τα παιδιά, όμως, είναι λι-

Φθινόπωρο 2021

υγεία για όλους

Συγκριτικός πίνακας για τα συμπτώματα κορονοϊού (COVID-19), εποχικής γρίπης και κοινού κρυολογήματος COVID-19

ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ

ΚΟΙΝΟ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ

Περίοδος επώασης

1-14 μέρες

1-4 μέρες

1-3 μέρες

Πρώτα συμπτώματα

Σταδιακά

Απότομα

Σταδιακά

Κοινό

Σπανίως

Πυρετός

γότερο πιθανό να αναπτύξουν συμπτώματα.

Η διαφορά στην απώλεια όσφρησης μεταξύ COVID-19 και κοινού κρυολογήματος Σύμφωνα με ερευνητές, των οποίων η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Rhinology, η κύρια διαφορά μεταξύ της απώλειας όσφρησης (ανοσμία) που προκαλείται από την COVID-19 και του κρυολογήματος είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αναπνέουν. Τα άτομα που χάνουν την αίσθηση της όσφρησης λόγω κορονοϊού εξακολουθούν να μπορούν να εισπνέουν ελεύθερα από την μύτη, αλλά δεν μπορούν να ανιχνεύσουν πικρές ή γλυκές μυρωδιές. Η ανοσμία (απώλεια όσφρησης) ως αποτέλεσμα άλλων λοιμώξεων, όπως το κοινό κρυολόγημα, συνοδεύεται από ρινική καταρροή. Η ερευνητική ομάδα διενήργησε δοκιμές οσμής και γεύσης σε 10 ασθενείς με COVID-19, 10 άτομα με βαρύ κρυολόγημα και μια ομάδα ελέγχου 10 υγιών ατόμων. “Θέλαμε να δούμε αν οι βαθμολογίες τους για τη δοκιμή μυρωδιάς και

Βήχας

Κοινό

Ήπιος έως μέτριος

Κόπωση

Κοινό

Μερικές φορές

Συνάχι

Μερικές φορές

Κοινό

Μπούκωμα

Μερικές φορές

Κοινό

Διάρροια

Μερικές φορές

Σπανίως

Πόνοι στο σώμα

Μερικές φορές

Κοινό

Ελαφρώς

Πονόλαιμος

Μερικές φορές

Κοινό

Πονοκέφαλος

Μερικές φορές

Κοινό

Σπανίως

Απώλεια όρεξης

Μερικές φορές

Κοινό

Μερικές φορές

Δυσκολία στην αναπνοή

Κοινό

Μερικές φορές

Ήπια

Προβλήματα στο αναπνευστικό

Κοινό

Μερικές φορές

γεύσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διάκριση μεταξύ ασθενών με κορονοϊό και ασθενών με βαρύ κρυολόγημα. Γνωρίζουμε ότι ο κορονοϊός συμπεριφέρεται διαφορετικά από άλλους αναπνευστικούς ιούς, για παράδειγμα προκαλώντας την υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος, γνωστή ως καταιγίδα κυτοκίνης, και επηρεάζοντας το νευρικό σύστημα”, σχολίασε ο καθηγητής Carl Philpott από την Ιατρική Σχολή Norwich τ ου Πανεπιστημίου East Anglia και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Η ανοσμία λόγω COVID-19 συνδέεται με το κεντρικό νευρικό σύστημα Αν και η απώλεια όσφρησης από κοινό κρυολόγημα προκαλείται από την άμεση απόφραξη των ρινικών διόδων, η ανοσμία από COVID-19 μπορεί να συνδεθεί με το κεντρικό νευρικό σύστημα. “Προηγουμένως είχε προταθεί ότι ο κορονοϊός επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, με βάση τα νευρολογικά σημάδια που έχουν αναπτυχθεί από

ορισμένους ασθενείς. Υπάρχουν επίσης ομοιότητες με τον SARS, ο οποίος έχει επίσης αναφερθεί ότι εισέρχεται στον εγκέφαλο, πιθανώς μέσω υποδοχέων οσμής στην μύτη. Τα αποτελέσματά μας αντικατοπτρίζουν, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, μια συγκεκριμένη εμπλοκή στο επίπεδο του κεντρικού νευρικού συστήματος σε ορισμένους ασθενείς με COVID-19”, δήλωσε ο καθηγητής Philpott. Αυτό το εύρημα θα μπορούσε να διευκολύνει τη διάγνωση του κορονοϊού. Αν και τέτοιες δοκιμές δεν μπορούν να αντικαταστήσουν επίσημα διαγνωστικά “εργαλεία”, όπως τα επιχρίσματα από τον λαιμό, θα μπορούσαν να παρέχουν μια εναλλακτική λύση όταν δεν είναι διαθέσιμες συμβατικές εξετάσεις ή όταν απαιτείται γρήγορος έλεγχος (ιδιαίτερα στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, στα επείγοντα νοσοκομείων ή σε αεροδρόμια). «Αυτή η έρευνα δείχνει επίσης ότι υπάρχουν εντελώς διαφορετικά πράγματα σε ό, τι αφορά την απώλεια όσφρησης και γεύσης σε ασθενείς με OVID-19, σε σύγκριση με εκείνους με βαρύ κρυολόγημα”, δήλωσε ο καθηγητής Philpott.

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

ΠΟΥ: «Ναι» στον θηλασμό κατά τη νόσηση ή τον εμβολιασμό

υνέχιση του θηλασμού σε περίπτωση που η μητέρα προσβληθεί από κορωνοϊό ή εμβολιαστεί με εμβόλιο κατά του ιού, συστήνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. «Ο ιός που προκαλεί την COVID-19 δεν έχει εντοπιστεί στο μητρικό γάλα, σύμφωνα με περιορισμένο αριθμό μελετών που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, οι οποίες κατέδειξαν ότι η συνέχιση του θηλασμού είναι ασφαλής, εφόσον λαμβάνονται οι συνιστώμενες προφυλάξεις, ακόμα και αν η μητέρα αναπτύξει συμπτώματα της COVID-19», αναφέρει δελτίο Τύπου του ΠΟΥ. Αναφέρεται περαιτέρω ότι βάσει των διαθέσιμων στοιχείων και πληροφοριών αναφορικά με τη λειτουργία των εμβολίων κατά του κορωνοϊού, ο εμβολιασμός της μητέρας κατά τη διάρκεια του θηλασμού δεν εγκυμονεί κινδύνους για το βρέφος. Προσθέτει ότι έχουν εντοπιστεί αντισώματα στο μητρικό γάλα μητέρων που εμβολιάστηκαν, κάτι το οποίο μπορεί να συμβάλει στην προστασία του βρέφους από τον ιό. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το ποσοστό αποκλειστικού θηλασμού στην Ευρώπη (53 χώρες), είναι το χαμηλότερο σε σύγκριση με άλλες περιοχές, καθώς μόνο το 13% των βρεφών τρέφονται αποκλειστικά με μητρικό γάλα τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους.

◾ Να συνεχίζουν τον θηλασμό ακόμα και αν προσβληθούν από COVID-19 ή εμβολιαστούν, παροτρύνει τις μητέρες ο ΠΟΥ Σημειώνεται ότι μόνο το 1/3 του ενήλικου πληθυσμού στην Ευρώπη έχει ολοκληρώσει το εμβολιαστικό του σχήμα, την ώρα που η μετάλλαξη Δέλτα κυριαρχεί στην Ευρώπη και τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τα 60 εκατομμύρια. «Ο θηλασμός είναι ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους διαφύλαξης της υγείας και επιβίωσης του βρέφους, παρέχοντας, μεταξύ άλλων, αντισώματα και προστασία», αναφέρει ο ΠΟΥ.

Τονίζει, παράλληλα, ότι μητέρες οι οποίες προσβάλλονται από τον ιό στη διάρκεια της περιόδου του θηλασμού, θα πρέπει να λαμβάνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις, ήτοι να φορούν μάσκα, η οποία να καλύπτει το στόμα και τη μύτη τους, να πλένουν τα χέρια με νερό και σαπούνι για 20 δευτερόλεπτα πριν και αφότου έρθουν σε επαφή με το βρέφος και να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν τακτικά τις επιφάνειες τις οποίες αγγίζουν.

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

ΣΟΚ! H πανδημία το 2020 αύξησε τους θανάτους βρεφών κατά 267.000!

ι συνέπειες της πανδημίας στην οικονομία αύξησαν τους θανάτους βρεφών κατά 7% το 2020, αύξηση που αντιστοιχεί σε 267.000 επιπλέον θανάτους, εκτιμά μελέτη οικονομολόγων της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η παγκόσμια οικονομία εκτιμάται ότι συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 5% το πρώτο έτος της πανδημίας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας κατά 120 εκατομμύρια, επισημαίνει η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση BMJ Open. Στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, το οικονομικό σοκ αύξησε τους θανάτους κυρίως μεταξύ ευάλωτων ομάδων όπως οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά. Οι ερευνητές εξέτασαν την επίπτωση της πτώσης του ΑΕΠ στην επιβίωση των βρεφών έως 12 μηνών σε 128 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Συνέδεσαν δεδομένα για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ με τον ρυθμό γεννήσεων και θανάτων σε κάθε χώρα και στη συνέχεια αξιοποίησαν τις προβολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την οικονομική ανάπτυξη του 2019 και του 2020. Από τους 267.000 εκτιμώμενους επιπλέον θανάτους, σχεδόν οι μισοί, 113.000 θάνατοι, αφορούν 8 χώρες

της Ασίας. Περισσότερο από το ένα τρίτο των επιπλέον θανάτων εντοπίζεται την Ινδία (99.642), τη χώρα με τον μεγαλύτερο ετήσιο αριθμό γεννήσεων (24.238.000), στην οποία το ΑΕΠ υπολογίζεται ότι μειώθηκε κατά 17,3% το 2020. Στην Αφρική, πάνω από 82.000 βρέφη εκτιμάται ότι απεβίωσαν λόγω της υποχώρησης της οικονομίας, συγκριτικά με 28 έως 50 χιλιάδες επιπλέον θανάτους βρεφών που εκτιμάται ότι προκάλεσε η οικονομική κρίση του 2009. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι η μελέτη πάσχει από αρκετές αδυναμίες, καθώς μεταξύ άλλων εξέτασε μόνο τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις των διακυμάνσεων του ΑΕΠ. Επιπλέον, σε ορισμένες χώρες το

ΑΕΠ μειώθηκε και από άλλες αιτίες εκτός από την πανδημία. Παρόλα αυτά, τα νούμερα καθιστούν σαφές ότι τα βρέφη πλήττονται δυσανάλογα από τις οικονομικές επιπτώσεις της τρέχουσας κρίσης. «Αρκετοί μηχανισμοί είναι πιθανό να οδηγούν στην αύξηση της θνησιμότητας σε παιδιά ηλικίας έως ενός έτους: η φτωχοποίηση οικογενειών οδηγεί σε κακή διατροφή και χειρότερες πρακτικές φροντίδας για τα νεογνά, αλλά και μειωμένη ικανότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, ενώ η οικονομική κρίση ενδέχεται επίσης να επηρεάζει την προσφορά και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν τα συστήματα υγείας» εξηγούν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους.

ΚΛΙΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Βασιλέως Κων/νου 89 Πάφος

Τ: 26352352

για πλήρη αιματολογικό έλεγχο

info@medicarecy.com www.medicarecy.com

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

Ανησυχητική έρευνα για τον κορωνοϊό

Τα συμπτώματα επιμένουν για ακόμα και ένα χρόνο μετά τη νόσηση!

ις κλινικές επιπτώσεις στους 6 και τους 12 μήνες έπειτα από την εμφάνιση συμπτωμάτων με κορωνοϊό, μελέτησε έρευνα σε άτομα που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία. Συγκεκριμένα, αναλύθηκαν στοιχεία από ασθενείς με COVID-19 που έλαβαν εξιτήριο από νοσοκομείο επαρχίας της Κίνας μεταξύ 7 Ιανουαρίου και 29 Μαΐου 2020. Πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις παρακολούθησης στους 6 και 12 μήνες μετά, κατά τις οποίες οι επιζώντες απάντησαν σε ερωτηματολόγια σχετικά με την παρουσία συμπτωμάτων και την ποιότητα ζωής τους. Τα ερωτηματολόγια αυτά συμπλήρωσε και ομάδα φυσιολογικών ατόμων ίδιας ηλικίας που δεν είχαν νοσήσει από COVID-19 για σύγκριση. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν κλινική εξέταση και εργαστηριακές εξετάσεις για τους ασθενείς, που συμπεριέλαβαν απεικόνιση και δοκιμασίες αναπνευστικής λειτουργίας. Συνολικά, 1.276 επιζώντες από COVID-19 ολοκλήρωσαν και τις δύο επισκέψεις. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ως τώρα σχετική μελέτη στη διεθνή βιβλιογραφία. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 59 έτη και 681 (53%) από αυτούς ήταν άνδρες. Το ποσοστό των ασθενών με τουλάχιστον ένα σύμπτωμα ήταν 68% στους 6 μήνες και 49% στους 12 μήνες. Περισσότεροι ασθενείς είχαν συγκεκριμένα άγχος ή κατάθλιψη

◾ Κόπωση και μυϊκή αδυναμία ακόμα και ένα χρόνο μετά τη νόσηση στους 12 μήνες (26%) σε σύγκριση με τους 6 μήνες (23%). Τα πιο συχνά συμπτώματα στους 12 μήνες ήταν κόπωση και μυϊκή αδυναμία. Το 1/3 περίπου των ασθενών συνέχισε να αναφέρει κάποιου βαθμού δύσπνοια. Συνολικά, οι ασθενείς ανέφεραν περισσότερα κινητικά προβλήματα, σωματικούς πόνους, άγχος ή κατάθλιψη και παρείχαν χαμηλότερες βαθμολογίες αυτοαξιολόγησης της ποιότητας ζωής τους συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου ίδιας ηλικίας. Σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες είχαν αυξημένες πιθανότητες να αισθάνονται κόπωση, μυϊκή αδυναμία, άγχος ή κατάθλιψη στους

12 μήνες. 88% των ασθενών που εργαζόταν πριν την COVID-19 είχαν επιστρέψει στην αρχική τους εργασία 1 έτος μετά τη νόσηση. Τα ευρήματα της μελέτης αυτής υποδηλώνουν ότι η πλήρης ανάρρωση για πολλούς ασθενείς μετά από COVID-19 μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 1 έτος. Θα πρέπει σίγουρα να ληφθούν υπόψη από την πολιτεία για τον προγραμματισμό παροχής μακροχρόνιων υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και από τους πολίτες που πρέπει να κατανοήσουν τη σοβαρότητα της νόσου COVID-19, άμεσα και μακροπρόθεσμα.

ꌃ촃댃윃섃뼃봃뼃 騃괃봃쐃섃뼃 鐃딃뤃댃딀넃쐃뼃묃뜃젃꼃넃숃

鰃匀挀騃줃봃쌃쐃넃봃쐃꼃봃뼃숃 ꜃섃뤃쌃쐃뼃옃긃

堀䠀䴀䔀䤀伀

ꀃ鄃鴃ꐃ锃鬃霃ꌃ 鸃ꔃ鴃餃ꌃꐃ锃ꄃ霃ꌃ

䄀봃넃묃촃쌃딃뤃숃 䌀氀椀渀椀挀愀氀䰀愀戀漀爀愀琀漀爀礀

鬃딃줃옃찃섃뼃숃 ꌃ쐃넃씃섃뼃촃 㜀㤀Ⰰ ꌃ쐃섃찃눃뼃묃뼃숃 簀 ꐃ뜃묃㨀㈀㈀㌀㄀㔀㄀簀㤀㤀㘀㄀㐀㤀

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

Κορωνοϊός: Πώς επιλέγουμε τη σωστή μάσκα για τα παιδιά

να σημαντικό θέμα στην περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι η επιλογή της σωστής μάσκας για παιδιά. Γίνεται μάλιστα επίκαιρο, καθώς οι θερινές διακοπές πλησιάζουν στο τέλος τους και οι οικογένειες ετοιμάζονται για τη νέα σχολική χρονιά. Δεν είναι όμως απλό, καθώς μια απλή έρευνα στο διαδίκτυο αναδεικνύει την ποικιλία τους όχι μόνο σε σχέδια αλλά σε στρώματα και υλικά, που μπορεί να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά τους.

Απαραίτητη η χρήση μάσκας στο σχολείο Κατ’ αρχάς, τόσο το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) όσο και η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία (American Academy of Pediatrics) συνιστούν τη χρήση μάσκας στο σχολείο. Μια μεγάλη μελέτη με περισσότερους από 1.000.000 συμμετέχοντες, που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Science, κατέδειξε ότι οι μαθητές που φορούσαν μάσκα στο σχολείο είχαν μειωμένο κίνδυνο να βρεθούν θετικοί στον ιό και να εκδηλώσουν συμπτώματα COVID-19. Τα αποτελέσματα αυτά έχουν σήμερα ακόμη μεγαλύτερη αξία, καθώς η κυρίαρχη μετάλλαξη Δέλτα είναι πιο μεταδοτική. Πράγματι, μελέτες έχουν δείξει ότι τα μολυσμένα άτομα μεταφέρουν 1.000 φορές μεγαλύτερο ιικό φορτίο στη μύτη και στο λαιμό, με αποτέλεσμα να ωθούν περισσότερα ιικά σωματίδια στον αέρα όταν μιλούν, φωνάζουν ή τραγουδούν.

Γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται υφασμάτινες μάσκες Σύμφωνα με τα ως τώρα στοιχεία, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται με-

◾ Δεν είναι απλό θέμα, καθώς μια απλή έρευνα στο διαδίκτυο αναδεικνύει την ποικιλία τους όχι μόνο σε σχέδια αλλά σε στρώματα και υλικά, που μπορεί να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά τους μονωμένες υφασμάτινες μάσκες, οι οποίες προσφέρουν διαφορετικό βαθμό προστασίας ανάλογα με τον αριθμό των στρωμάτων και τον τύπο υφάσματος. Πιο προστατευτικές γενικά είναι οι χειρουργικές μάσκες ή ακόμη καλύτερα οι μάσκες N95 (FFP2). Όμως, σημαντικό για τα παιδιά είναι και το μέγεθος ώστε να μην μένουν κενά και οι μάσκες N95 συχνά δεν ανευρίσκονται σε μικρά μεγέθη. Οι ειδικοί συνιστούν τα εξής χαρακτηριστικά για τις παιδικές μάσκες: 1) άνεση: αν το παιδί βγάζει τη μάσκα συνεχώς, δεν θα είναι και αποτελεσματική, 2) σωστό μέγεθος: να μην μένουν κενά στα πλάγια, 3) φιλτράρισμα: η ικανότητα να μπλοκάρονται μικρά σωματίδια. Μια απλή και αποτελεσματική επιλογή για τα παιδιά είναι η χρήση μιας υφασμάτινης μάσκας πάνω

σε μια χειρουργική. Η χειρουργική μάσκα φιλτράρει καλύτερα, ενώ η υφασμάτινη συμβάλλει στην ιδανική εφαρμογή χωρίς κενά.

Πώς βάζουμε τη μάσκα

Φυσικά, έχουν μεγάλη σημασία και οι κανόνες υγιεινής. Κάθε φορά η μάσκα πρέπει να τοποθετείται με πλυμένα χέρια ή μετά από χρήση αντισηπτικού (του ίδιου του παιδιού ή του γονέα ή του δασκάλου). Όλοι οι χειρισμοί πρέπει να γίνονται με τα κορδόνια και όχι με το μέρος της μάσκας που έρχεται σε επαφή με το πρόσωπο. Τα χέρια πρέπει να καθαρίζονται μετά την αφαίρεση της μάσκας επίσης. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδευτούν σωστά στα ανωτέρω, στο να μην βγάζουν τη μάσκα όταν μιλάνε στο σχολείο, καθώς και στο να έχουν πάντοτε τη μύτη τους και το πηγούνι τους καλυμμένα.

www.ygeia-press.com Ενημέρωση και στο διαδίκτυο Όλα όσα αφορούν τον Τομέα της Υγείας στην Κύπρο και το εξωτερικό

l Τα νέα της ιατρικής οικογένειας l Επιστημονικά νέα l Επαγγελματικά και συνδικαλιστικά θέματα

l Αρθρογραφία από ιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας l Νέα εταιρειών Το εξειδικευµένο ειδησεογραφικό portal για θέµατα υγείας

με καρδιαγγειακές παθήσεις. Σε ασθενείς με σύνδρομο μακρού διαστήματος QT που ακολουθούν θεραπεία με ξυλομεταζολίνη μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος σοβαρών κοιλιακών αρρυθμιών.

25-07-2019 Φαρμακευτικό προϊόν για το οποίο δεν απαιτείται ιατρική συνταγή.

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

Ενδοσκοπικές διαγνωστικές και θεραπευτικές επεμβάσεις:

Η ακτινοβολία, δεν αποτελεί πια κίνδυνο, για τον γιατρό και για τον ασθενή! Γράφει ο Δρ Νίκος Σ. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS, FACA *

φορμή για να ασχοληθώ με το θέμα αυτό, μου έδωσε ο ανάλογος τίτλος ενός πρόσφατου διεθνούς Σεμιναρίου, του οποίου η διαφημιστική αφίσα έφτασε κοντά μου, μετά την ολοκλήρωση του! Όμως, το γεγονός αυτό με έκαμε να ανατρέξω και σε δικές μου εμπειρίες, αφού έχω ζήσει θεωρητικά και πρακτικά την ενδοσκοπική εξέλιξη από το Α ως το Ω, αν λάβουμε υπ’ όψη ότι αυτή άρχισε να χρησιμοποιείται και να εξελίσσεται ραγδαία, τα τελευταία 60 περίπου χρόνια. Ξεδιπλώνοντας τις προσωπικές μου εμπειρίες, θα ξεκινήσω από ένα απλό ορισμό της χειρουργικής, η οποία είναι μια βασική ειδικότητα της ιατρικής, που ασχολείται με επεμβάσεις σε όργανα και σε περιοχές του ανθρώπινου σώματος, χρησιμοποιώντας τα χέρια και τις γνώσεις του χειρουργού. Όταν λοιπόν ξεκινούσα εξειδίκευση στη χειρουργική, η επέμβαση του γιατρού στο ανθρώπινο σώμα, γινόταν με τη βοήθεια εργαλείων (ψαλίδια, νυστέρια, λαβίδες κ.ά.) με τα οποία εξασφαλιζόταν η προσπέλαση της πάσχουσας περιοχής υπό άμεση όραση. Τότε, στις περιπτώσεις εκείνες, που δεν απέδιδε η συντηρητική θεραπεία, η μόνη επιλογή που έμενε ήταν η ανοικτή εγχείρηση, με την οποία γινόταν αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος, και αποκατάσταση -όπως συνηθίζαμε να λέμετης συνέχειας των ιστών, ώστε να μη διαταράσσεται η λειτουργία του σώματος. Ήδη, από τον 18ο αιώνα, έκαμαν την εμφάνισή τους πολλές σχολές χειρουργικής, που σιγά - σιγά, άρχισαν να διαμορφώνουν τις διάφορες υποειδικότητες της γενικής Χειρουργικής, πράγμα το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Παράλληλα, λύθηκαν βασικά ζητήματα και αδυναμίες της Επιστήμης. Έτσι, εξασφαλίστηκε η αναισθητοποίηση του μέρους στο οποίο γίνεται η εγχείρηση με τοπική νάρκωση, ή του ατόμου -αυτού καθ’ εαυτού- με γενική νάρκωση, η ασηψία και η αντισηψία των εργαλείων και του εγχειρητικού πεδίου, η δυνατότητα μετάγγισης αίματος, και

άλλα πολλά, σημαντικά για την εποχή τους. Το ποσοστό θνησιμότητας από εγχειρήσεις, μειώθηκε κατακόρυφα, ενώ παράλληλα τελειοποιήθηκε η μετεγχειρητική φροντίδα του άρρωστου, χάρη στην ανακάλυψη των αντιβιοτικών και την δημιουργία μηχανημάτων παρακολούθησης του αρρώστου, στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Στο μεταξύ, στη διαχρονική αυτή πορεία, ξεκίνησα ως γενικός χειρουργός, αλλά στη ροή των εξελίξεων και των υποχρεώσεων μου, απέκτησα και δεύτερη ειδικότητα στην αγγειοχειρουργική, μόλις αυτή καθιερώθηκε στην Ελλάδα. Σε μεταγενέστερη φάση, απέκτησα και τρίτη ειδικότητα στη θωρακοχειρουργική και την καρδιοχειρουργική, όταν θα ξεκινούσα τις εγχειρήσεις ανοικτής καρδίας στη Κύπρο. Τα λέω αυτά, γιατί η ιατρική ως επιστήμη και ως λειτούργημα, αύξησε στροφές σταδιακά, και απέκτησε τελικά ένα ρυθμό ανάπτυξης φρενήρη, ο οποίος αποσκοπούσε στο να μετατρέψει την χειρουργική, από πολύ αιματηρή ειδικότητα, σε ολιγότερο ή και καθόλου αιματηρή διαδικασία, και παράλληλα, αποσκοπούσε στο να την εξειδικεύσει. Αυτό το φαινόμενο, δεν παρατηρήθηκε βέβαια μόνο στην Χειρουργική, άλλα και στις άλλες ειδικότητες. Έτσι η γενική Παθολογία απέκτησε τις δικές της υποειδικότητες, την καρδιολογία, τη διαβητολογία, τη γαστρεντερολογία, κλπ. με το ίδιο σκεπτικό, κα με τον ίδιο στόχο. Οι εξελίξεις της Ιατρικής επιστήμης, απαίτησαν παράλληλη βελτίωση των παρακλινικών και των εργαστηριακών μεθόδων. Σε τούτο, συνετέλεσε σημαντικά ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, γιατί πολλές ανακαλύψεις, όπως τα λέιζερ και οι υπέρηχοι, τα μαγνητικά πεδία και πολλές ηλεκτρικές εφαρμογές που τώρα χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην ιατρική, είχαν ανακαλυφθεί ή τελειοποιηθεί τον καιρό του πολέμου. Στη συνέχεια, βρήκαν εφαρμογή στην ιατρική αλλά και σε άλλες επιστήμες. Ίσχυσε δηλαδή απόλυτα η αρχαία ρήση, «ουδέν κακό αμιγές καλού». Ανάμεσα στις θαυμαστές ανακαλύψεις, ήταν και οι οπτικές ίνες, οι οποίες επέτρεψαν την τελειοποίηση όλων των ενδοσκοπικών μεθόδων στην ιατρική, και μετέτρεψαν την χειρουργική από πολύ αιματηρή σε ελάχιστα ή και καθόλου αιματηρή διαδικασία. Αλλά τι είναι οι οπτικές ίνες; Οι οπτικές ίνες είναι λεπτά νήματα, τα οποία κατασκευάζονται από γυαλί υψηλής καθαρότητας, έχουν σχήμα κυλινδρικό, διάμετρο ελάχιστη

Φθινόπωρο 2021

υγεία για όλους

-λίγων χιλιοστών- και είναι διαφανείς και εύκαμπτες. Στην τελική μορφή της, η οπτική ίνα μοιάζει πολύ με μια λεπτή διάφανη τρίχα. (Εικόνα 1).

Εικόνα 3: Ανάλυση του συστήματος οπτικών ινών

Εικόνα 1: Η οπτική ίνα είναι λεπτή σαν τρίχα

Στο εσωτερικό της οπτικής ίνας, το γυαλί μπορεί να μεταδίδει το φως. Στις τηλεπικοινωνίες, διαμορφώνουν δίκτια μεγάλης χωρητικότητας, τα οποία μεταφέρουν πληροφορίες και εκτελούν υπηρεσίες, καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις με ελάχιστη εξασθένηση, χωρίς την ανάγκη ενδιάμεσου εξοπλισμού. (εικόνα 2).

Εικόνα 2: Δίκτια μεγάλης χωρητικότητας, τα οποία μεταφέρουν πληροφορίες και εκτελούν υπηρεσίες καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις με ελάχιστη εξασθένηση, χωρίς την ανάγκη ενδιάμεσου εξοπλισμού

Το περίβλημα (το όποιο βρίσκεται εξωτερικά της οπτικής ίνας) εξασφαλίζει ότι το φως παραμένει συνεχώς μέσα στην ίνα. Το κεντρικό μέρος της ίνας ονομάζεται πυρήνας. Το περίβλημα, έχει μικρότερο δείκτη διάθλασης από τον πυρήνα και τον καλύπτει κυλινδρικά. Ο πυρήνας μαζί με το περίβλημα, μοιάζουν με κυλινδρικούς σωλήνες με κοινό άξονα. Για λόγους προστασίας, τοποθετείται κατά τη διάρκεια της κατασκευής της ίνας, μια επικάλυψη (πρόσθετο προστατευτικό περίβλημα) από συνθετικό η πολυμερές υλικό, το οποίο αυξάνει την αντοχή της. (Εικόνα 3) Στην ιατρική, οι οπτικές ίνες, όταν εισάγονται μέσα στον αυλό οργάνων ή αγγείων, εξασφαλίζουν συνεχή και λεπτομερή απεικόνιση της πορείας τους, διαπιστώνοντας έτσι ανωμαλίες και κακοήθειες, ενώ παράλληλα η κατασκευή τους δεν επιτρέπει την πραγματοποίηση κομβώ-

σεων -ιδιαίτερα μέσα στα αγγεία- κατά τη μετακίνηση των ινών. Έτσι, εξασφαλίζεται η συνεχής και πιο εύκολη δίοδος τους από στενωμένα ή ακόμη και αποφραγμένα σημεία. Κατά τον ίδιο τρόπο, επιτρέπουν διόρθωση παθολογικών προβλημάτων μέσα από τον αυλό του οργάνου ή τον αυλό του αγγείου, χωρίς να χρειάζεται ανοιχτή εγχείρηση. (Εικόνα 4 και εικόνα 5)

Εικόνα 4: Ανοιχτή εγχείρηση καρδίας

Εικόνα 5: Ενδοαγγειακή εγχείρηση

υγεία για όλους

Εικόνα 6: Πειραματική (Ex vivo) εισαγωγή των οπτικών ινών, μέσα από ένα σύστημα προσομοίωσης της αρτηριακής κυκλοφορίας

Φθινόπωρο 2021

Εικόνα 8: Νεότατο σύστημα παρακλινικής μελέτης, στο οποίο υιοθετείται η χρήση Real shape οπτικών ινών {Fiber-Optic Real-Shape System} {Εταιρεία Philips}.

δεν προβληματίζει πια η ακτινοσκόπηση και η εξ αυτής ακτινοβολία, όπως γινόταν στις αρχές εφαρμογής των ενδοαγγειακών και ενδοσκοπικών μεθόδων. Το σύστημα αυτό, έχει χρησιμοποιηθεί για την ενδοαγγειακή αντιμετώπιση αορτικών ανευρυσμάτων (για πρώτη φορά στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας από τους T. Kölbel και J. van Herwaarden) με άριστα αποτελέσματα και με σημαντική μείωση του χρόνου της θεραπευτικής διαδικασίας. Τούτο ακριβώς, υποστηρίζει το γενικό συμπέρασμα που διατύπωσα προηγουμένως, ότι δηλαδή η ακτινοβολία δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα για τους γιατρούς και τους ασθενείς σε ανάλογες περιπτώσεις. Εικόνα 7: Εξειδικευμένες οπτικές ίνες χρησιμοποιούνται για τη συνεχή μέτρηση και καταγραφή φυσιολογικών παραμέτρων, όπως είναι η θερμοκρασία, η πίεση, τα επίπεδα οξυγόνωσης κλπ.

Έτσι, φτάνουμε στο σημείο εκκίνησης της μελέτης αυτής, δηλαδή τη διαπίστωση πως η ακτινοβολία, η οποία «φιλοδωρούσε» επικίνδυνα τόσο τον γιατρό όσο και των ασθενή κατά τη διάρκεια πολύωρων ενδοαγγειακών επεμβάσεων με ακτινοσκοπική διαδικασία, τώρα, με τη χρήση οπτικών ινών, θεωρείται ότι τούτο ανήκει στο παρελθόν, λόγω της απλοποίησης της όλης διαδικασίας και της σημαντικής μείωσης του χρόνου εξέτασης. Συμπερασματικά,

Βιβλιογραφία Pre-clinical studies: by J. Herwaarden at Aortic Live 2018 1st in human feasibility study: 1st podium presentation by J. Herwaarden at LINC 2019, FIH paper published in EJVES 1st Multi-center studies from selected partner hospitals (EU/USA): Podium presentation by T. Kolbel at LINC 2020, at CX 2020, at Aortic Live 2020 Angelides N. (2019) Radiation exposure risks during endovascular procedures. Cyprus medical Review, Issue 2019, pp 26-28

* Ο Νίκος Αγγελίδης είναι Επισκέπτης Καθηγητής Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Διευθυντής Χειρουργικού Τμήματος Αγγείων, Καρδίας, Θώρακος, Παλαιού Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας

Φθινόπωρο 2021

υγεία για όλους

Πώς οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν έως και 150 χρόνια

ι άνθρωποι θα μπορούσαν ενδεχομένως να ζήσουν μέχρι και 150 χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη που πραγματοποίησε η εταιρεία βιοτεχνολογίας Gero, η οποία εξέτασε την ικανότητα του ανθρώπινου σώματος να ανακάμπτει από ασθένειες, ατυχήματα ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να ασκήσει πίεση στα συστήματά του. Για τη μελέτη, ο Τίμοθι Πίρκοφ, ερευνητής στην εταιρεία Gero, με έδρα τη Σιγκαπούρη, και οι συνάδελφοί του, εξέτασαν τον «ρυθμό γήρανσης» σε τρεις μεγάλες ομάδες εθελοντών στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Ρωσία. Στη συνέχεια, αξιολόγησαν τις αλλαγές στον αριθμό των αιμοσφαιρίων και τον ημερήσιο αριθμό των βημάτων που έκαναν οι συμμετέχοντες και τις ανέλυσαν ανά ηλικιακές ομάδες. Αυτά τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω εφαρμογής από smartphone. Οι μετρήσεις των κυττάρων του αίματος και των βημάτων έδειξαν το ίδιο αποτέλεσμα: καθώς η ηλικία αυξήθηκε, ένας παράγοντας που δεν σχετιζόταν με κάποια ασθένεια οδήγησε σε μια προβλέψιμη και σταδιακή μείωση της ικανότητας του σώματος να αντικαθιστά τα κύτταρα του αίματος ή να βαδίζει με μια σταθερή ταχύτητα μετά από μια περιπέτεια υγείας. Όταν ο Πίρκοφ και οι συνάδελφοί του στη Μόσχα και το Μπάφαλο στη Νέα Υόρκη, χρησιμοποίησαν αυτό τον ρυθμό βιολογικής γήρανσης για να καθορίσουν πότε εξαφανίζεται εντελώς η φυσική αντοχή, διαπίστωσαν ότι αυτό συμβαίνει γύρω στα 120 με 150 έτη ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος, σε ό,τι αφορά το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων στον ανεπτυγμένο κόσμο, είναι τα 80 έτη, ενώ το μακροβιότερο επιβεβαιωμένα πρό-

Ζαν Λουίζ Καλμάν

◾ Η ικανότητα του ανθρώπινου σώματος να ανακάμπτει από ασθένειες, ατυχήματα ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να ασκήσει πίεση στα συστήματά του, μπορεί να τον οδηγήσει σε διάρκεια ζωής που φθάνει μέχρι και τα 150 χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα

σωπο στην ιστορία είναι η Γαλλίδα Ζαν Λουίζ Καλμάν, η οποία απεβίωσε το 1997 σε ηλικία 122 ετών. Μετρήσεις όπως η αρτηριακή πίεση και ο αριθμός των αιμοσφαιρίων έχουν ένα γνωστό υγιές εύρος, ενώ οι μετρήσεις των βημάτων είναι κάτι πολύ προσωπικό. Το γεγονός ότι ο Πίρκοφ και οι συνάδελφοί του επέλεξαν μια μεταβλητή που είναι τόσο διαφορετική από τις μετρήσεις αίματος, αλλά παρόλα αυτά έφτασαν στο ίδιο συμπέρασμα, μπορεί να υποδηλώνει ότι υπάρχει ένας πραγματικός παράγοντας ρυθμού γήρανσης, που ίσως να εντοπίζεται

σε διαφορετικούς τομείς. Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Πίτερ Φέντιτσεβ, φυσικός και συνιδρυτής της Gero, λέει ότι παρόλο που οι περισσότεροι βιολόγοι βλέπουν τον αριθμό των αιμοσφαιρίων και τα βήματα ως κάτι πολύ διαφορετικό, το γεγονός ότι και οι δύο μετρήσεις καταλήγουν στο ιδιο συμπέρασμα, ίσως σημαίνει ότι αυτός ο παράγοντας ρυθμού γήρανσης είναι πραγματικός. Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο “Nature Communications“. Πηγή: Scientific American

υγεία για όλους

Φθινόπωρο 2021

Δημητριακά ολικής άλεσης

Ιδανικά για πρωινό αλλά και ως επιλογή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πλούσια σε υδατάνθρακες και φυτικές ίνες προάγουν το αίσθημα πληρότητας και συμβάλλουν στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Παράλληλα, περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μέταλλα και ιχνοστοιΜε την χεία που προσδίδουν aλεξια στον οργανισμό την ποταμιτου* απαιτούμενη ενέργεια για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των έντονων προπονήσεων. Συνδυάστε τα με φρούτα, ξηρούς καρπούς και βέβαια με την επόμενη υπέροχη επιλογή.

Γάλα / γαλακτοκομικά

Και τα δύο πηγές ασβεστίου και πρωτεΐνης για γερά οστά και μυϊκό σύστημα, μπορούν να καταναλωθούν μετά το τέλος της κάθε προπόνησης. Επιπρόσθετα, το γιαούρτι περιέχει ‘καλά’ βακτήρια που προφυλάσσουν από διάφορα παθογόνα βακτήρια και συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Χτυπήστε λοιπόν στο μπλέντερ γάλα ή γιαούρτι, το φρούτο που σας αρέσει, μερικά παγάκια και πιείτε ένα απολαυστικότατο και ταυτόχρονα υγιεινότατο μιλκ σέικ!

Μπρόκολο

Εξαιρετικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες A, B1 και η β-καροτίνη, καθώς και σε φυλλικό οξύ, μαγνήσιο, ασβέστιο και κάλιο. Το μπρόκολο περιέχει ακόμα, σε μικρότερη βέβαια ποσότητα, σχεδόν όλα τα ιχνοστοιχεία και τις βιταμίνες! Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι το μπρόκολο σχετίζεται με την πρόληψη διάφορων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, του στομάχου, του παχέως εντέρου, του προστάτη και του πνεύμονα. Πέρα από την αντικαρκινική του δράση, είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, που ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό

10 τροφές του αθλητή σύστημα, ενώ η αντιοξειδωτική της δράση βοηθά στην ταχύτερη επαναφορά του καταπονημένου από τις έντονες προπονήσεις μυοσκελετικού συστήματος. Τέλος, μια χρήσιμη συμβουλή: αποφύγετε να μαγειρέψετε το μπρόκολο για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε πολύ υψηλή θερμοκρασία διότι θα χαθούν πολύτιμες θρεπτικές του ουσίες.

Πολύχρωμες σαλάτες

Αποτελούν μία εύκολη και πρακτική επιλογή. Απαραίτητη στο αθλητικό διαιτολόγιο, μιας και μπορεί να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες σε όλα τα μικροθρεπτικά συστατικά, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες.

Ζυμαρικά

Και βέβαια δεν θα έλειπαν από το ψώνια σας τα ζυμαρικά, διότι εί-

ναι αυτά που αποτελούν την πιο σημαντική ενεργειακή πηγή κατά την έντονη άσκηση και την προπόνησή σας. Ο απαραίτητος υδατάνθρακας βοηθά στην πλήρωση των αποθηκών γλυκογόνου και στη βελτίωση της απόδοσής σας. Δοκιμάστε επίσης τα ζυμαρικά ολικής άλεσης που είναι χαμηλότερου γλυκαιμικού δείκτη, περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες και extra βιταμίνη Β, ενισχύοντας τις ενεργειακές σας ανάγκες.

Αυγά

Η εποχή που τα αυγά ήταν συνώνυμο της χοληστερίνης έχει πλέον περάσει. Μέσα από επιστημονικές μελέτες φαίνεται ότι περισσότερο κινδυνεύουν από καρδιαγγειακές παθήσεις όσοι αποφεύγουν τα αυγά παρά αυτοί που τα προτιμούν. Άλλωστε το αυγό, καλύπτει το 5-10% των ημερήσιων αναγκών σε

Φθινόπωρο 2021

πρωτεΐνη, παρέχοντας όλα εκείνα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζονται οι καταπονημένοι μυς για να επανέλθουν στο φυσιολογικό. Επίσης, μεταξύ άλλων περιέχει βιταμίνη Κ, για υγιή οστά και χολίνη, που ενισχύει τη μνήμη και προφυλάσσει το συκώτι από την υπερβολική συσσώρευση λίπους. Προσθέστε λοιπόν στη διατροφή σας αυγά…βραστά, ομελέτα και πιο σπάνια, ακόμα και τηγανιτά! Προσοχή όμως μην το παρακάνετε, ‘πάν μέτρον άριστον’.

Κοτόπουλο

Καθώς οι αθλητές έχουν ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις σε πρωτεΐνη, το κοτόπουλο αποτελεί μία πολύ καλή και χαμηλή σε λιπαρά επιλογή. Περιέχει επίσης σελήνιο, χρήσιμο στοιχείο για την αντιοξειδωτική του δράση καθώς και νιασίνη, βιταμίνη του συμπλέγματος Β, που ρυθμίζει

υγεία για όλους

την απελευθέρωση ενέργειας από τα λίπη, τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες κατά την άσκηση.

Ψάρια

Μικρά, μεγάλα, βραστά, ψητά, πλούσια σε πρωτεΐνη και ψευδάργυρο, πρέπει να περιλαμβάνονται στο εβδομαδιαίο διατροφικό μας πλάνο. Προτιμήστε ψάρια πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, όπως σαρδέλες, τόνο, σολομό, που μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων και θωρακίζουν την υγεία.

Ξηροί καρποί

Καταναλώστε τους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της προπόνησης, τουλάχιστον 3 με 5 φορές την εβδομάδα. Ιδανικά σνακ, τα φουντούκια, τα καρύδια και κυρίως τα αμύγδαλα είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, ακόρεστες λιπαρές ουσίες και βιταμίνη Ε.

Μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, φημίζονται για την αντιοξειδωτική τους δράση, ενώ φαίνεται να προστατεύουν και από διάφορες μορφές καρκίνου.

Μαύρη σοκολάτα

Μπορεί ως αθλητές να στοχεύετε σε χαμηλά ποσοστά σωματικού λίπους και να αποφεύγετε επισταμένως κάθε γλυκό πειρασμό, ωστόσο η κατανάλωση σοκολάτας και ειδικότερα μαύρης φαίνεται να έχει πολλά οφέλη. Πλούσια σε κακάο και σε αντιοξειδωτικές ουσίες ονόματι φλαβονοειδή, μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικών επεισοδίων, βελτιώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και μειώνει την κακή χοληστερόλη LDL. Σε περίπτωση λοιπόν λιγούρας προτιμήστε μαύρη σοκολάτα και απολαύστε τη χωρίς τύψεις και ενοχές!