υγεία για όλους ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2020
l
Έτος: 4ο l Τεύχος 13 l ISSN 2547-9229 (print) l ISSN 2547-9237 (online) l www.ygeiagiaolous.com.cy
Διαβάστε σ’ αυτό το τεύχος l ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Τα προληπτικά μέτρα - ασπίδα προστασίας και το Kαλοκαίρι l ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Χρήση ή όχι μάσκας μέσα στο σπίτι l Μία «ανάσα» πριν τη θεραπεία αντισωμάτων για τον κορωνοϊό l Τα κουνούπια μεταδίδουν τον κορωνοϊό; l Συνηθισμένες αθλητικές και μη κακώσεις σε παιδιά. Γράφει: Ν. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS l ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ: Oι 5 πιο συχνές ασθένειες των διακοπών l 10 ερωτήσεις- απαντήσεις για την ενδονοσοκομειακή φροντίδα στο ΓεΣΥ l Υπερτασικός 1 στους 4 ενήλικες - Γράφει: Δρ Φίλιππος Στυλιανού l Πρωτοποριακές θεραπείες
«Σιαλενδοσκόπησης» και «Αρθροσκόπησης» στην Κύπρο – Γράφει: Δρ Ζωή Νικολάου
News Release
H ABBOTT είναι ένας Παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμός, που στόχος του είναι να βοηθήσει την κοινωνία σε όλα τα στάδια της ζωής. Το προρτφόλιο της περιλαμβάνει καινοτόμες τεχνολογίες που καλύπτουν όλο το φάσμα της φροντίδας υγείας, με κορυφαία προιόντα στον τομέα των διαγνωστικών, των ιατρικών συσκευών, των φαρμάκων κλπ. Στις 26/04/2020 έλαβε την έγκριση κυκλοφορίας το SARS-CoV-2 serology IgG Antibody test από το FDA και ταυτόχρονα έλαβε και το CE για έγκριση κυκλοφορίας στην Ευρώπη. Η ανάλυση σύμφωνα και με τα δημοσιεύματα του Journal of Clinical Microbiology βασίζεται σε ορολογική εξέταση με 99,9% ειδικότητα και 100% ευαισθησία στην ανίχνευση των αντισωμάτων IgG σε ασθενείς 17 ημέρες μετά την έναρξη συμπτωμάτων. Η εξέταση βασίζεται στην χημειοφωταύγεια και είναι μέθοδος 2σταδίων, μεθοδολογία που εξαλείφει πιθανότητα ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Αυτή τη στιγμή παγκοσμίως τρέχουν μελέτες σε εργαστήρια αναφοράς τόσο σε όλες τις πολιτείες στην Αμερική και στην Ευρώπη, βασισμένες στο τεστ της ΑΒΒΟΤΤ. Από τις αρχές Μαίου έχουν σταλεί παγκοσμίως σε εργαστήρια πάνω από 10 εκατομύρια τεστ. Από τα μέσα Μαίου έχουν παραδοθεί στην Ελλάδα τα πρώτα 200.000τεστ και σύντομα αναμένονται οι πρώτες δημοσιεύσεις. Πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα αυτών των αναλύσεων θα βοηθήσουν την επιστημονική κοινότητα να ανακαλύψει περισσότερες πτυχές του ιού, συμπεριλαμβανομένων και επιδημιολογικών μελετών σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο. Προσηλωμένοι στη συνεχή βελτίωση των προιόντων, αυτή την εβδομάδα η ΑΒΒΟΤΤ έχει κυκλοφορήσει και το νεο κιτ βαθμονόμησης και ποιοτικού ελέγχου, το οποίο έχει διάρκεια ζωής μετά το άνοιγμα 60 ημέρες. Επίσης θα κυκλοφορήσει και το ορολογικό τεστ SARS-CoV-2 αντισωμάτων IgM τις επόμενες δυο εβδομάδες
27A Kanaris Str., 1080 Nicosia, Cyprus |PO Box 16098, 2085, Nicosia Tel: (+357)22338234 | email:info@kriticos.com.cy | www.kriticos.eu
περιεχόμενα Ελπίδες για νέα αγωγή κατά του κορωνοϊού με ένεση αντισωμάτων
H ενδονοσοκομειακή φροντίδα στο ΓεΣΥ l
0 ερωτήσεις- απαντήσεις για τις υπηρεσίες 1 που παρέχει το σύστημα και για τα δικαιώματα των ασθενών 6
ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Χρήση ή όχι μάσκας μέσα στο σπίτι
8
Συνηθισμένες αθλητικές και μη κακώσεις σε παιδιά Γράφει: Δρ Νίκος Σ. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS
10
12 14 20 – 21
16-19
Μ ία «ανάσα» πριν τη θεραπεία αντισωμάτων για τον κορωνοϊό Κ ορωνοϊός: Τα προληπτικά μέτρα ασπίδα προστασίας και το Kαλοκαίρι Τ α κουνούπια μεταδίδουν τον κορωνοϊό; Τι υποστηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για το ενδεχόμενο μετάδοσης του COVID-19 από τα κουνούπια; Υ περτασικός 1 στους 4 ενήλικες Γράφει: Δρ Φίλιππος Στυλιανού
22 -23 Π ρωτοποριακές θεραπείες «Σιαλενδοσκόπησης» και «Αρθροσκόπησης» στην Κύπρο – Γράφει: Δρ Ζωή Νικολάου
24 - 25 Π ότε και πώς θα τελειώσει η πανδημία
του κορωνοϊού Κ ΑΛΟΚΑΙΡΙ: Oι 5 πιο συχνές ασθένειες των διακοπών και πώς να τις αντιμετωπίσετε 28 - 29 Τα υπέρ και τα κατά της τηλεργασίας 30 Η υγιεινή διατροφή τους καλοκαιρινούς μήνες
26
υγεία για όλους Εκδότης: «Επίκαιρη Γνώση Λτδ» Υπεύθυνος Έκδοσης: Γιώργος Λιασής Επιμέλεια, Σχεδιασμός, & Τεχνική Επεξεργασία: «ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΓΝΩΣΗ ΛΤΔ»
Μια νέα ελπιδοφόρα αγωγή κατά του κορωνοϊού αναπτύσσει μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία, σύμφωνα με δηλώσεις στη Sunday Telegraph. Συγκεκριμένα, ο διευθύνων σύμβουλος της βρετανοσουηδικής AstraZeneca Πασκάλ Σοριό είπε στη βρετανική εφημερίδα ότι αναπτύσσεται «ένας συνδυασμός δύο αντισωμάτων» που θα χορηγείται σε μία δόση σε ενέσιμη μορφή «διότι έχοντας και τα δύο αντισώματα μειώνεται η πιθανότητα αντίστασης (του ιού) στο ένα αντίσωμα». Η αγωγή κρίνεται ότι θα μπορούσε να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού στα πρώτα στάδια της προσβολής ενός οργανισμού. Η AstraZeneca έχει ήδη αναλάβει να παρασκευάσει 2 δισεκατομμύρια δόσεις του υπό κλινική δοκιμή εμβολίου κατά του κορωνοϊού που έχουν αναπτύξει ερευνητές στο Ινστιτούτο Τζένερ της Οξφόρδης. Η θεραπεία με αντισώματα είναι πιο ακριβή από την παρασκευή εμβολίου και για το λόγο αυτό θα δοθεί προτεραιότητα στη χορήγηση της αγωγής σε ηλικιωμένους και ευπαθείς. Στις 4 Ιουνίου 2020, η εταιρεία υπέγραψε συμφωνία με τη Συμμαχία Καινοτομιών Επιδημιολογικής Ετοιμότητας (Cepi) για την παραγωγή 300 εκατομμυρίων εμβολίων της Οξφόρδης που θα διατεθούν σε διάφορες χώρες του κόσμου, πλην των συμβολαίων που έχουν ήδη συναφθεί με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Κλινικές δομικές αυτού του εμβολίου ξεκίνησαν και στη Βραζιλία μετά από το Ηνωμένο Βασίλειο, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι η αποτελεσματικότητά του μπορεί να ελεγχθεί επαρκώς καθώς η επιδημιολογική κατάσταση βελτιώνεται επί βρετανικού εδάφους και οι πιθανότητες έκθεσης των εθελοντών στον ιό μειώνονται. Μέλος της Cepi είναι το Ινστιτούτο Serum της Ινδίας, το οποίο σύμφωνα με τη Sunday Telegraph εξετάζει «παράλληλες» συμπράξεις με την AstraZeneca, αναφορά που πιστεύεται ότι αφορά την ανάπτυξη της αγωγής αντισωμάτων.
Διεύθυνση: Λουτρακίου 3 Β, Τ.Τ. 2027 ΣΤΡΟΒΟΛΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Τηλ. 00357- 22315786 Fax: 22316793 Τυπογραφείο: Printco Casoulides Ltd
E_mail: epikerignosi@cytanet.com.cy
Διανέμεται δωρεάν
www.ygeiagiaolous.com.cy
Τα ενυπόγραφα κείμενα που δημοσιεύονται στo περιοδικό «ΥΓΕΙΑ για ΟΛΟΥΣ» εκφράζουν τον συγγραφέα τους. Η διεύθυνση της «Επίκαιρης Γνώσης Λτδ» και του περιοδικού δεν υιοθετούν κατ’ ανάγκη τις θέσεις και απόψεις που ελεύθερα διατυπώνονται από τους συνεργάτες και αρθρογράφους του περιοδικού.
υγεία για όλους
6
Kαλοκαίρι 2020
H ενδονοσοκομειακή φροντίδα στο ΓεΣΥ 1. Πώς θα ενημερώνομαι για το ποια νοσηλευτήρια είναι εντός ΓεΣΥ για την παροχή ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας; Τα νοσηλευτήρια που έχουν συνάψει σύμβαση με τον ΟΑΥ για την παροχή ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας θα παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα του Οργανισμού. Ο εν λόγω κατάλογος θα επικαιροποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα. 2. Θα μπορώ να επιλέγω ελεύθερα το νοσηλευτήριο από το οποίο θέλω να λάβω υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας; Ναι, βασική αρχή του ΓεΣΥ είναι το δικαίωμα του ασθενή να επιλέγει ελεύθερα τον παροχέα της επιλογής του. Σημαντικό όμως να αναφερθεί ότι για να παρέχεται η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη εντός ΓεΣΥ, θα πρέπει το νοσηλευτήριο καθώς και ο θεράπων ιατρός να συμμετέχουν στο ΓεΣΥ. Για αυτό ο δικαιούχος προτού λάβει την υπηρεσία θα πρέπει να βεβαιώνεται ότι οι δύο αυτές προϋποθέσεις (συμμετοχή στο ΓεΣΥ θεράπων ιατρού και νοσηλευτηρίου), ικανοποιούνται. 3. Ποιος θα με παραπέμπει σε νοσηλευτήριο για ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας; Η παραπομπή για ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας γίνεται από προσωπικούς ιατρούς και ειδικούς ιατρούς. Παραπομπή σε νοσηλευτήριο θα μπορεί να γίνεται και από ένα νοσηλευτήριο σε άλλο. 4.
Ποιες υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας είναι εντός και ποιες εκτός ΓεΣΥ; Το ΓεΣΥ κατά κανόνα καλύπτει όλες τις ιατρικά αναγκαίες υπηρεσίες που χρήζουν ενδονοσοκομειακής περίθαλψης εξαιρουμένων των επεμβάσεων της κοσμητικής ιατρικής. 5. Τι πληρώνει ο δικαιούχος για εν-
◾ 10 ερωτήσεις- απαντήσεις για τις υπηρεσίες που παρέχει το σύστημα και για τα δικαιώματα των ασθενών δονοσοκομειακή φροντίδας υγείας; Δεν υπάρχει συμπληρωμή στην ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Το νοσηλευτήριο μπορεί να χρεώσει τον ασθενή μόνο για διαμονή σε μονόκλινο δωμάτιο
6. Ποιος θα αποφασίζει ποια εισαγωγή σε ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας θα έχει προτεραιότητα; Οι θεράποντες ιατροί και τα νοσηλευτήρια θα δίδουν προτεραιότητα στα επείγοντα περιστατικά. 7.
Πώς θα ενημερώνομαι πιο νοσηλευτήριο έχει διαθεσιμότητα (ελεύθερες κλίνες) για να αποταθώ σε αυτό; Ο δικαιούχος για να λάβει ενδονοσοκομειακή φροντίδα θα πρέπει να διαθέτει παραπεμπτικό το οποίο θα εκδώσει ο θεράπον ιατρός, ο οποίος θα τον ενημερώσει και για τη διαθεσιμότητα του νοσηλευτηρίου. 8. Θα εκδίδουν συνταγές τα νοσηλευτήρια ή και παραπεμπτικά με την έκδοση του εξιτηρίου;
Θα εκδίδονται τα απαραίτητα παραπεμπτικά για επίσκεψη σε ειδικό ιατρό, εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις καθώς και συνταγές για φάρμακα. 9. Τι θα καταχωρείται στον ιατρικό μου φάκελο για τις υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής; Στο Σύστημα Πληροφορικής του ΓεΣΥ καταχωρούνται οι διαγνώσεις, οι δραστηριότητες, το DRG και τα αναλώσιμα που αφορούν στο ενδονοσοκομειακό περιστατικό του δικαιούχου. Αυτές οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες στο Ιατρικό Ιστορικό του δικαιούχου που είναι προσβάσιμος μέσω της Πύλης Δικαιούχων. 10. Θα ενταχθούν τα φάρμακα της 2ης φάσης στον κατάλογο του ΓεΣΥ από 1η Ιουνίου; Τα φάρμακα και τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα/αναλώσιμα της 2ης φάσης θα εξακολουθήσουν να αποζημιώνονται και να παρέχονται όπως γίνεται μέχρι τώρα από τα νοσοκομειακά φαρμακεία του δημοσίου.
υγεία για όλους
8
Kαλοκαίρι 2020
ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Χρήση ή όχι
Ο
μάσκας μέσα στο σπίτι
ι άνθρωποι που φοράνε μάσκες μέσα στο σπίτι τους (όσοι το κάνουν…), βοηθούν να εμποδιστεί η εξάπλωση της νόσου Covid-19 ανάμεσα στα μέλη της οικογένειάς τους, όμως αυτό συμβαίνει μόνο πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου σε κάποιο μέλος, σύμφωνα με μία κινεζική έρευνα σε οικογένειες στο Πεκίνο. Η μελέτη, με επικεφαλής τον δρα Πενγκ Γιανγκ του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων του Πεκίνου, η οποία δημοσιεύθηκε στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό «British Medical Journal Global Health», μελέτησε 460 ανθρώπους από 124 οικογένειες στην κινεζική πρωτεύουσα, κάθε μία από τις οποίες είχε τουλάχιστον ένα μέλος με επιβεβαιωμένη λοίμωξη Covid-19. Οι οικογένειες είχαν η κάθε μία από δύο έως εννέα μέλη (κατά μέσο όρο τέσσερα). Δευτερογενής μετάδοση, δηλαδή από το πρώτο μολυσμένο άτομο σε άλλα μέλη της οικογένειας, συνέβη στις 41 από τις 124 οικογένειες, με συνέπεια να μολυνθούν συνολικά άλλα 124 άτομα, ενήλικοι και παιδιά.
◾ Τι δείχνει νέα έρευνα ανάμεσα σε οικογένειες με ένα μέλος με επιβεβαιωμένη λοίμωξη Covid-19 Η πλειονότητα των ενηλίκων (83%) είχε ήπια συμπτώματα, όπως και σχεδόν όλα τα παιδιά. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρακτική της μάσκας μέσα στο σπίτι ήταν κατά 79% αποτελεσματική στον περιορισμό της μετάδοσης του κορωναϊού SARS-CoV-2 πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων της Covid-19 στο πρώτο μέλος της οικογένειας. Μετά, όμως, από την εκδήλωση των συμπτωμάτων οι μάσκες δεν φάνηκε πια να προστατεύουν τα άλλα μέλη της οικογένειας. Τα στοιχεία από την Κίνα δείχνουν ότι τα περισσότερα περιστατικά μετάδοσης του κορωνοϊού συνέβησαν μέσα σε οικογένειες. Έως τώρα δεν ήταν σαφές κατά πόσο η μάσκα μέσα στο σπίτι βοηθά να μη μεταδοθεί ο ιός σε μία οικογένεια, σε συνδυασμό με τα μέτρα ατομικής
υγιεινής και κοινωνικής αποστασιοποίησης. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η καθημερινή χρήση χλωρίνης και αντισηπτικών στο σπίτι, το συχνό άνοιγμα των παραθύρων για αερισμό και η προσπάθεια τήρησης απόστασης τουλάχιστον ενός μέτρου βοήθησαν στη μείωση του κινδύνου μετάδοσης του ιού ακόμη και σε νοικοκυριά με πολλά μέλη. Αντίθετα, η στενή καθημερινή επαφή, π.χ. να τρώνε όλα τα μέλη της οικογένειας στο ίδιο τραπέζι ή να βλέπουν μαζί τηλεόραση ο ένας δίπλα στον άλλο δημιούργησε αύξηση κατά 18% του κινδύνου μετάδοσης του κορωναϊού. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα ευρήματα της μελέτης δικαιολογούν την προληπτική χρήση μάσκας, όχι μόνο έξω αλλά και μέσα στο σπίτι, ιδίως για τις οικογένειες. στις οποίες κάποιο μέλος βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό ή καραντίνα, καθώς και για τις οικογένειες του υγειονομικού προσωπικού. Όμως, από τη στιγμή που κάποιο μέλος της οικογένειας εκδηλώσει συμπτώματα Covid-19, η χρήση μάσκας μέσα στο σπίτι φαίνεται να είναι πια περιττή.
Changing Perspectives: XN-L Series, 5-part Differential Haematology Analyzers
XN-350
XN-350
XN-550
Single sample analysis in open mode
Single sample analysis in closed or open mode
Increased workflow productivity with automated sampler analysis n Rerun & Reflex functionality n Continuous loading
email: info@biotronics.com.cy 7, Megalou Alexandrou Avenue. 2233 Latsia NICOSIA - CYPRUS TEL.: +357 - 22467890, FAX: +357 - 22764614
υγεία για όλους
10
Καλοκαίρι 2020
Αισιόδοξα νέα από την επιστημονική κοινότητα
Μία «ανάσα» πριν τη θεραπεία αντισωμάτων για τον κορωνοϊό ◾ Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα αντισώματα σε ένεση μπορούν να βοηθήσουν όσους νοσούν ήδη από κορωνοϊό, καθώς συνεχίζεται ο αγώνας δρόμου για την ανάπτυξη εμβολίου
Έ
να βήμα πριν τη θεραπεία του κορωνοϊού βρίσκονται οι επιστήμονες, οι οποίοι είναι κοντά στην ανακάλυψη μιας θεραπείας αντισωμάτων που θα μπορούσε να σώσει ζωές. Μια ένεση κλωνοποιημένων αντισωμάτων που «πολεμούν» τον κορωνοϊό ίσως αποδειχτεί σημαντική για τα αρχικά στάδια της μόλυνσης, σύμφωνα με τη φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca. Σύμφωνα με το PA News, o επικεφαλής της AstraZeneca είπε ότι η θεραπεία που αναπτύσσεται είναι «ένας συνδυασμός δύο αντισωμάτων» σε μια ενέσιμη δόση «καθώς ο συνδυασμός των δύο μειώνει την πιθανότητα να αναπτυχθεί αντοχή στο ένα αντίσωμα». Η θεραπεία αντισωμάτων είναι πιο ακριβή από την παραγωγή εμβολίου. Για αυτόν τον λόγο, η θεραπεία αυτή πρέπει να δοθεί με προτεραιότητα στους ηλικιωμένους και τις ευπαθείς ομάδες «που ίσως δεν αναπτύξουν καλή αντοχή στο εμβόλιο».
Τι γίνεται με το εμβόλιο Αρχές του μήνα, η AstraZeneca υπέγραψε συμφωνία με την Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) για βοηθήσει στην παραγωγή 300 εκατομμυρίων
δόσεων που θα διατεθούν διεθνώς από το υποψήφιο εμβόλιο του Jenner Institute του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Αν περάσει τις δοκιμές σε ανθρώπους, το συγκεκριμένο εμβόλιο μπορεί να γίνει διαθέσιμο το φθινόπωρο. Δοκιμές έχουν ήδη αρχίσει στη Βραζιλία, το νέο επίκεντρο της πανδημίας. Το Jenner Institute και το Oxford Vaccine Group ξεκίνησαν την ανάπτυξη εμβολίου τον Ιανουάριο, χρησιμοποιώντας έναν ιό που λήφθηκε από χιμπατζήδες. Ένα μέλος της CEPI είναι το Ινστιτούτο Serum της Ινδίας το οποίο εξετάζει άλλες «παράλληλες» συνεργασίες με την AstraZeneca που μπορεί να οδηγήσουν στη χρηματοδότηση της θεραπείας με αντισώματα. Εν τω μεταξύ, ο κατασκευαστής εμβολίων με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, Seqirus, ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με τη μητρική εταιρεία CSL, την Cepi και το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ για να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός υποψήφιου εμβολίου Covid-19 στην Αυστραλία. Η κατασκευαστική του βάση στο Λίβερπουλ παράγει ένα ανοσοενισχυτικό, έναν παράγοντα που βελτιώνει την ανοσολογική απόκριση σε ένα εμβόλιο. Πηγή: The Guardian
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ &
ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Μάστερ (ΜSc) & ∆ιδακτορικά (PhD) ΜΟΡΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ / ΙΑΤΡΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ / ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ www.cing.ac.cy/csmm/ csmm@cing.ac.cy +357 22392840 Cyprus School of Molecular Medicine The Cyprus Institute of Neurology and Genetics
6 Iroon Avenue, 2371 Ayios Dhometios, Nicosia, Cyprus
12
υγεία για όλους
Καλοκαίρι 2020
Κορωνοϊός: Τα προληπτικά μέτρα ασπίδα προστασίας και το Kαλοκαίρι
Α
ποτελέσματα μελέτης που αφορούν την επίδραση των κλιματολογικών παραμέτρων στην διασπορά του κορωνοϊού δημοσιεύθηκαν προσφάτως στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Science και ανασκοπούνται από τους Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτριο Παρασκευή και Θάνο Δημόπουλο (Καθηγητής Θεραπευτικής Κλινικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ). Με την έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου υπάρχει ελπίδα ότι ο ζεστός καιρός θα επιβραδύνει σημαντικά την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού. Από πειραματικά ευρήματα υπήρξαν ενδείξεις ότι η υψηλή θερμοκρασία και υγρασία μπορεί να μειώσει τη χρόνο που επιβιώνει ο SARS-CoV-2 στο περιβάλλον. Παράλληλα, είναι γνωστό ότι οι κορωνοϊοί που προκαλούν λιγότερο σοβαρά νοσήματα, όπως το κοινό κρυολόγημα, παρουσιάζουν μειωμένη μολυσματικότητα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες για να δούμε τι θα συμβεί κατά τη θερινή περίοδο. Προς το παρόν, υπάρχουν βάσιμες αμφιβολίες αν η πανδημία θα παρουσιάσει ύφεση εν μέσω καλοκαιριού. Ανάμεσά σε αυτούς που εκφράζουν αμφιβολίες περιλαμβάνονται και μερικοί ειδικοί στην επιδημιολογία λοιμωδών νοσημάτων και στα μαθηματικά μοντέλα που μελετούν την επίδραση των κλιματικών παραγόντων. Στα πλαίσια διερεύνησης της επίδρασης του κλίματος πραγματοποιήθηκαν προσομοιώσεις για τον τρόπο που ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί τους επόμενους μήνες. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα χαμηλά επίπεδα ανοσίας στον πληθυσμό έναντι του SARS-CoV-2 θα είναι ο κυρίαρχος παράγοντας, σε αντίθεση με τον καιρό, που θα καθορίσει τη συνεχιζόμενη εξάπλωση του νέου κορωνοϊού το προσεχές διάστημα. Αυτές οι δυσοίωνες προβλέψεις, που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Science, προέρχο-
νται από ερευνητές στο Princeton Environmental Institute, του Princeton, New Jersey. Η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα διαθέτει εκτενή εμπειρία στη δυναμική των λοιμωδών νοσημάτων, όπως της εποχικής γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV). Πέρυσι, δημοσίευσαν μία από τις πρώτες μελέτες για να δουν πώς η κλιματική αλλαγή και η αυξανόμενη θερμοκρασία του πλανήτη μπορεί να επηρεάσει τη δυναμική αυτών των νοσημάτων τα επόμενα χρόνια.
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
◾ Αμφιβολίες για το εάν οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να μειώσουν δραστικά την ταχεία εξάπλωση του ιού
Oι προηγούμενες μελέτες αφορούσαν γνωστά λοιμώδη νοσήματα που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Προς το παρόν υπάρχει ασάφεια πως οι εποχιακές κλιματολογικές διακυμάνσεις μπορούν να επιδράσουν στην εξάπλωση ενός νέου ιού που η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού δεν έχει αναπτύξει ανοσία. Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο για να προσομοιώσουν πώς οι εποχικές διακυμάνσεις στη θερμοκρασία θα
μπορούσαν να επηρεάσουν τη διασπορά του SARS-CoV-2 σε διαφορετικές πόλεις ανά την υφήλιο. Δεδομένου ότι πρόκειται για νέο ιό που δεν έχουμε επαρκή δεδομένα για το πώς επιβιώνει κάτω από συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών, οι ερευνητές διερεύνησαν τρία διαφορετικά σενάρια με βάση τι είναι γνωστό για την επίδραση του κλίματος στην εξάπλωση άλλων ιών, συμπεριλαμβανομένων δύο κορωνοϊών, των OC43 και HKU1, που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα στους ανθρώπους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Και στα τρία σενάρια, τα μοντέλα έδειξαν ότι οι κλιματολογικές συνθήκες του θα αποτελούσαν σημαντικό παράγοντα για τον περιορισμό των μεταδόσεων από SARS-CoV-2 μόνο όταν ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σε έναν πληθυσμό έχει αναπτύξει ανοσία. l Στην πραγματικότητα, διαπιστώ-
13 θηκε ότι, ακόμη και αν ο SARSCoV-2 είναι ευαίσθητος στις κλιματολογικές συνθήκες, όσο και οι άλλοι εποχιακοί ιοί, η καλοκαιρινή ζέστη δεν θα ήταν αρκετή για να περιοριστεί η αρχική ταχεία εξάπλωσή του ιού στον άνθρωπο. Αυτό καθίσταται σαφές και από την ταχεία εξάπλωση του SARS-CoV-2 αυτήν την περίοδο στη Βραζιλία, τον Ισημερινό καθώς και σε άλλες τροπικές περιοχές. Με άλλα λόγια οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού δεν μπορούν να μειώσουν δραστικά την ταχεία εξάπλωση του ιού απουσία προληπτικών μέτρων. Μακροπρόθεσμα, καθώς μεγαλύτερο ποσοστό αναπτύσσει ανοσία, ενδέχεται o SARS-CoV-2 να παρουσιάσει εποχικότητα παρόμοια με άλλους κορωνοϊούς. Πριν να επιτευχθεί συλλογική ανοσία ή ανοσία αγέλης στον πληθυσμό, το National Institutes of Health (NIH) των ΗΠΑ εργάζεται εντατικά για να διασφαλίσει ότι θα είναι διαθέσιμες, στο μέλλον, ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες, καθώς και εμβόλια προκειμένου να μην πληρώσουμε βαρύ φόρο αίματος, όπως συμβαίνει στις μέρες μας. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το κλίμα αποτελεί έναν μόνο βασικό παράγοντα που αναφορικά με τη δυναμική της νόσου. l Στα αποτελέσματα των μελετών υπήρξε μια αισιόδοξη νότα. Συγκεκριμένα φαίνεται ότι μπορεί να περιοριστεί σημαντικά η εξάπλωση του κορωνοϊού όταν εφαρμοστούν προληπτικά μέτρα, όπως για παράδειγμα τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, κατά τη θερινή περίοδο που κυριαρχούν υψηλές θερμοκρασίες. Τα ευρήματα αυτά μας υπενθυμίζουν ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση θα πρέπει να μας συνοδεύει καθ’όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και αποτελεί σημαντικό μέτρο πρόληψης έναντι της εξάπλωσης του SARSCoV-2. Συνεπώς, θα πρέπει να συνεχίσουμε να φοράμε προστατευτικές μάσκες και τηρούμε την απόσταση του 1,5 μέτρου για να μείνουμε ασφαλείς!
υγεία για όλους
14
Kαλοκαίρι 2020
◾ Τι υποστηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για το ενδεχόμενο μετάδοσης του COVID-19 από τα κουνούπια;
Β
Τα κουνούπια μεταδίδουν τον κορωνοϊό;
ρισκόμαστε ήδη στην εποχή που τα ενοχλητικά κουνούπια επανήλθα στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο φέτος, η ανησυχία πολλών είναι διπλή, καθώς είναι γνωστό ότι μπορούν να μεταδώσουν ασθένειες και η COVID-19 αποτελεί μία από αυτές. Οπότε είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς αν και κατά πόσο μπορούν τα κουνούπια να μεταδώσουν τον νέο κορωνοϊό. Η επίσημη καθοδήγηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες ή στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι ο νέος κορωνοϊός θα μπορούσε να μεταδοθεί μέσω των τσιμπημάτων των κουνουπιών.
«Σπανίως εισέρχεται στο αίμα»
Αρχικά, ο κοροναϊός προκαλεί λοίμωξη του αναπνευστικού και ο κύριος τρόπος μετάδοσής του είναι μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων που απελευθερώνονται στον αέρα όταν ένα μολυσμένο άτομο βήξει ή φτερνιστεί. «Ο νέος κοροναϊός αποτελεί ένα αναπνευστικό ιό που εμπεριέχεται σχεδόν αποκλειστικά
στους πνεύμονες και την αναπνευστική οδό των ασθενών ενώ σπάνια εισέρχεται στο αίμα» εξηγεί η Emily Gallichotte, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του τμήματος Μικροβιολογίας, Ανοσολογίας και Παθολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Colorado.
«Ο ιός δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί στα κουνούπια»
Επιπλέον, για να μεταδοθεί ένας ιός σε ένα άτομο μέσω του τσιμπήματος ενός κουνουπιού ή ενός εντόμου, ο ιός θα πρέπει να μπορεί να πολλαπλασιαστεί στον οργανισμό του κουνουπιού. Ωστόσο, ο νέος κοροναϊός αλλά και κανένας άλλος τύπος κορωνοϊού δεν φαίνεται ότι μπορεί να πολλαπλασιαστεί στα κουνούπια. «Είναι μια αρκετά περίπλοκη
διαδικασία» αναφέρει ο εντομολόγος Joseph M. Conlon, τεχνικός σύμβουλος American Mosquito Control Association (AMCA). «Το κουνούπι, αρχικά, θα πρέπει να πάρει την απαιτούμενη ποσότητα ιού κατά το τσίμπημα. Ο ιός στην συνέχεια, θα πρέπει όχι μόνο να επιβιώσει από την πεπτική διαδικασία αλλά και να πολλαπλασιαστεί. Από εκεί θα πρέπει να φτάσει στους σιελογόνους αδένες, προκειμένου να μεταδοθεί κατά το τσίμπημα» εξηγεί.
«Πολλές οι γενετικές διαφορές»
Τα κουνούπια διαφέρουν αρκετά από τον άνθρωπο. «Για αυτόν τον λόγο, εξαιτίας δηλαδή των γενετικών διαφορών, οι ιοί δεν έχουν την δυνατότητα να μολύνουν και τους δύο οργανισμούς» επισημαίνει η Emily Gallichotte. «Έχουμε διαφορετικούς υποδοχείς στην επιφάνεια των κυττάρων μας και διαφορετικά μηχανήματα αναπαραγωγής εντός των κυττάρων μας» εξηγεί. «Σχετικά λίγοι είναι οι ανθρώπινοι ιοί που έχουν την δυνατότητα να μολύνουν τόσο τους ανθρώπους όσο και τα κουνούπια» καταλήγει.
υγεία για όλους
16
Kαλοκαίρι 2020
Συνηθισμένες αθλητικές και μη κακώσεις σε παιδιά* Γράφει: Ν. Αγγελίδης MD, PhD, FRCS
τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης αλλά και απομάκρυνσης από επικίνδυνα σημεία.
Παιδικά κατάγματα
Κακώσεις άνω άκρων
Συχνότητα
Τα ατυχήματα στην παιδική και εφηβική ηλικία αφορούν συχνότερα τα αγόρια παρά τα κορίτσια, με μια μέση συχνότητα κατά 25% πιο ψηλή στα αγόρια. Πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνουν την τάση των αγοριών να εμπλέκονται σε πιο ριψοκίνδυνες συμπεριφορές και να κοινωνικοποιούνται με διαφορετικούς τρόπους συγκριτικά με τα κορίτσια, καθώς και την τάση των αγοριών να μην ανταποκρίνονται στις παραινέσεις των γονιών και να παίζουν χωρίς επίβλεψη.
Εικόνα 1
Πρόληψη-επίβλεψη
Η επίβλεψη των παιδιών αποτελεί καθοριστική παράμετρο για την προστασία τους από τα ατυχήματα. Υπολογίζεται ότι το 90% των παιδικών ατυχημάτων συμβαίνουν μέσα ή κοντά στο οικιακό περιβάλλον. Τα χαρακτηριστικά της «ποιοτικής» επιτήρησης περιλαμβάνουν (1) συνεχή οπτική και ακουστική επαφή με το παιδί, και (2) εγγύτητα που παρέχει
Εικόνα 3
Εικόνα 2
Οι τραυματισμοί του άνω άκρου εκπροσωπούν ποσοστό 30% και πλέον των συνολικών τραυματισμών του ανθρώπινου σώματος. Ανάλογα αυξημένο είναι το ποσοστό και στα παιδιά. Τούτο είναι προφανές, αφού το χέρι είναι το πιο εκτεθειμένο τμήμα του σώματος, και συνεπώς το πιο ευαίσθητο σε τραυματισμούς. η κάκωση μπορεί να είναι (1) απλή (π.χ. κάταγμα ενός οστού), ή (2) σύνθετη (ταυτόχρονες βλάβες οστών, νεύρων, τενόντων ή δέρματος) . Τα παιδιά και οι έφηβοι τραυματίζονται πιο συχνά από τους ενήλικες, αλλά οι κακώσεις είναι λιγότερο σοβαρές. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά έχουν μικρότερη από τον ενήλικα σωματική διάπλαση και επομένως μπορεί να αναπτύσσουν πολύ μικρότερες μυϊκές δυνάμεις. Επίσης , το μυοσκελετικό σύστημα των παιδιών διαφέρει από του ενήλικα επειδή τα οστά είναι πιο πορώδη στα παιδιά και επομένως πιο προσαρμόσιμα σε εξωτερικές δυνάμεις.
*Από το βιβλίο πανεπιστημιακών διαλέξεων Δρα Ν. Αγγελίδη –Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Τα παιδικά κατάγματα παρουσιάζουν ιδιομορφίες ως προς τα κατάγματα των ενηλίκων, επειδή τα οστά είναι σε φάση ανάπτυξης. Εξ άλλου έχουν μεγαλύτερη ελαστικότητα και διαφορετική ανατομική κατασκευή. Εμφανίζονται πολλές φορές με επώδυνη παραμόρφωση του άκρου, η οποία δηλώνει παρεκτοπισμένο κάταγμα. Άλλοτε πάλι δεν εμφανίζουν παραμόρφωση και προκαλούν ήπιο μόνο πόνο στις κινήσεις. Γι΄ αυτό ένα παιδί μπορεί να έχει κάταγμα του ισχίου και να μπορεί ακόμα να βαδίζει.
Κατάγματα «χλωρού ξύλου» στα παιδιά Τα παιδικά κατάγματα έχουν χαρακτήρα «χλωρού ξύλου», και είναι μικρά και ρωγμώδη. Σε κάθε περίπτωση οστικού πόνου στο χέρι μετά από κάκωση, μόνο ο ακτινολογικός έλεγχος και η έμπειρη κλινική εξέταση είναι δυνατό να αποκλείσουν μια οστική βλάβη, γι’ αυτό το πάσχον άκρο πρέπει να ακινητοποιείται σε νάρθηκα, και ο τραυματίας να μεταφέρεται για έλεγχο στο νοσοκομείο.
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
17
να δημιουργεί αποσπαστικό κάταγμα ή όπως αλλιώτικα λέγεται επιφυσιόλυση. Οι πιο συνηθισμένες κακώσεις οστών σε παιδιά είναι:
τε ο νεαρός αθλητής παραπονείται ξαφνικά για εγκατάσταση δυνατού πόνου στο ισχίο κατά την άσκηση. Το σημείο αυτό εντοπίζεται εύκολα με την ψηλάφηση.
Κακώσεις και κατάγματα γύρω από τον αγκώνα
Κατάγματα γύρω από το γόνατο σε παιδιά. Ακριβώς επειδή οι ζώνες ανάπτυξης των οστών στη περιοχή της κατά γόνυ είναι πολλές και πιο αδύνατες από τους παρακειμένους συνδέσμους, έχουμε στα παιδιά συχνότερα αποσπαστηκά κατάγματα επιφύσεων παρά ρήξη συνδέσμων.
Εικόνα 4
Οι σκελετικές κακώσεις των παιδιών
Εικόνα 7
Εικόνα 5
Αφορούν κυρίως στη ζώνη ανάπτυξης των οστών. Συχνά είναι στα παιδιά τα αποσπαστηκά λεγόμενα κατάγματα, τα οποία οφείλονται στη κατάφυση ισχυρών τενόντων επί των νεαρών οστών, κοντά στη ζώνη οστικής ανάπτυξης.
«Επιφυσιόλυση»
Οι κακώσεις στον αγκώνα στα παιδιά και στους εφήβους είναι συχνές και οι πολλαπλές διαφύσεις στη περιοχή αυτή τις καθιστούν σοβαρές. Οι διάγνωση τους είναι δύσκολη και γι’ αυτό σε κακώσεις των άνω άκρων θα πρέπει να ακτινογραφείται ολόκληρο το άκρο και όχι μόνο η περιοχή της κάκωσης.
Κατάγματα του ισχίου σε παιδιά
Εικόνα 9
Αντίθετα, οι κακώσεις μηνίσκων είναι σπάνιες στα παιδιά ενώ οι χονδροπάθειες στη περιοχή του γόνατος είναι συχνές και επηρεάζουν κυρίως τις επιγονατίδες.
Αθλητικά κατάγματα γύρω από την ποδοκνημική σε παιδιά
Εικόνα 6
Το γεγονός ότι η ζώνη ανάπτυξης των οστών είναι πιο αδύνατη από τους καταφυτικούς τένοντες και τους συνδέσμους της περιοχής, έχει σαν αποτέλεσμα μια κάκωση, η οποία στον ενήλικα θα προκαλούσε μόνο ρήξη του συνδέσμου ή του τένοντα, να επιφέρει στο παιδί απόσπαση κατά την ζώνη ανάπτυξης, δηλαδή
Εικόνα 8
Και στο ισχίο πολλές περιοχές είναι πιο αδύνατες και ευάλωτες στα παιδιά λόγω των ζωνών ανάπτυξης των οστών που διατηρούνται μέχρι αργά στην εφηβεία. Έτσι μεγάλα αποσπαστηκά κατάγματα μπορεί να επισυμβούν συχνά μετά από ήπιες κακώσεις, οπό-
Εικόνα 10
Επιφυσιόλυση στη περιοχή της ποδοκνημικής μπορεί να προκαλέ-
18 σουν στα παιδιά οι στροφικές κακώσεις της άρθρωσης. Εκδηλώνονται με πόνο, ευαισθησία, πρήξιμο ή αιμάτωμα. Τέτοια συμπτώματα πρέπει να αξιολογούνται πάντα από ειδικό γιατρό και να γίνεται επί αμφιβολιών ακτινογραφία.
Συνδεσμικές βλάβες σε παιδιά Οι συνδεσμικές βλάβες, τα λεγόμενα δηλαδή «διαστρέμματα», αφορούν κακώσεις των συνδέσμων. Δυνατόν να είναι μια απλή διάταση, είτε μια πλήρης ρήξη. Οι πλήρεις ρήξεις είναι σχετικά σπάνιες στα παιδιά, λόγω της αυξημένης ελαστικότητας των αρθρώσεων. Σε κάθε περίπτωση η ακινητοποίηση σε νάρθηκα κρίνεται απαραίτητη για χρονικό διάστημα έξι εβδομάδων.
Θεραπεία RICE (ανάπαυση, πάγος, περίδεση, ανύψωση άκρου)
υγεία για όλους Τα απλά θλαστικά τραύματα των χεριών είναι συνηθισμένα. Πλύση με άφθονο τρεχούμενο νερό, αντισηπτική επάλειψη και επίδεση είναι η σωστή αντιμετώπιση. Μεγαλύτερα τραύματα απαιτούν συρραφή. Αντιτετανικός ορός συνήθως δεν απαιτείται, καθώς η πλειοψηφία των παιδιών εμβολιάζεται κανονικά.
Καλοκαίρι 2020 θλάσης είναι: Η εκχύμωση (μελανιά): δηλαδή η διάχυτη διήθηση του υποδόριου ιστού από λίγο αίμα. Το αιμάτωμα: δηλαδή η τοπική διήθηση και συλλογή αρκετού αίματος στον υποδόριο ιστό.
Επίσταξη
Επούλωση κατά πρώτο σκοπό
Εικόνα 13
Όταν ένα τραύμα έχει ομαλά χείλη τα οποία βρίσκονται σε αντιπαράθεση τότε η επούλωση γίνεται κατά πρώτο σκοπό, και η ουλή που σχηματίζεται είναι ομαλή και ασήμαντη.
Επούλωση κατά δεύτερο σκοπό
Εικόνα 11
Πρέπει πάντα να εφαρμόζεται σε παιδιά δεδομένου ότι ανακουφίζει από τα συμπτώματα του κατάγματος
Αντίθετα, αν τα χείλη ενός τραύματος είναι ανώμαλα και δεν εφάπτονται τότε η επούλωση γίνεται κατά δεύτερο σκοπό και η ουλή είναι μεγάλη και άσχημη.
Θλάσεις Εικόνα 15
Θλαστικά τραύματα στα παιδιά
Εικόνα 14
Εικόνα 12
Θλάση είναι η κάκωση μαλακών μορίων χωρίς λύση της συνέχειας του δέρματος. Οι κυριότερες μορφές
Η αιμορραγία από την μύτη είναι συχνό πρόβλημα, είτε χωρίς είτε κυρίως μετά από τραυματισμό. Σταματά με (1) ανάρροπη θέση της κεφαλής (2) πίεση στη ρίζα της μύτης για 10 λεπτά, (3) χρήση spray φενυλνεφρίνης στον αιμορραγούντα ρόθωνα, και (4) με πρόσθιο πωματισμό με γάζα. Τέλος αν επιμένει ακόμα η αιμορραγία τότε αποστέλλεται ο τραυματίας στο νοσοκομείο για οπίσθιο πωματισμό.
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
Επικονδυλίτις του αγκώνα
Οξείες κακώσεις οσφύος
Εικόνα 16
Εικόνα 18
Παρατηρείται σε τενίστες και φέρει την ονομασία του αθλήματος. (tennis elbow), Ιδιαίτερα συχνή σήμερα αφού τα παιδιά ασχολούνται πολύ με το τένις *Αναπτύσσεται σταδιακά υπό τύπο χρόνιας κάκωσης του τένοντα. *Προκαλείται τοπικά έντονη ευαισθησία και οίδημα. Θεραπευτικά εφαρμόζεται (α) πάγος, (β) αντιφλεγμονώδη, (γ) τοπική ένεση κορτιζόνης και (δ) ακινητοποίηση με ειδικό επίδεσμο, τα οποία οδηγούν στην αποκατάσταση του πρηνισμού, του υπτιασμού και της μυϊκής ισχύος της περιοχής.
Είτε μυϊκή είτε τενόντια διάταση είναι συνηθισμένες αιτίες οσφυαλγίας και επισυμβαίνουν μετά από ατελή προθέρμανση ή και υπερέκταση του σώματος. *Εφαρμόζεται αρχικά συντηρητική θεραπεία (φυσιοθεραπεία και αντιφλεγμονώδη) για περίοδο 4-6 εβδομάδων, πράγμα που αποκαθιστά συνήθως το πρόβλημα. *Αν όμως υπάρχει υπόνοια κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου απαιτείται πάντοτε αξονική ή μαγνητική τομογραφία
Κακώσεις σπονδυλικής στήλης
Εικόνα 17
19 Τα διάστρεμμα της ποδοκνημικής είναι πολύ συχνή κάκωση. Εκδηλώνεται με οξύ πόνο σαν επακόλουθο οξείας έσω ή έξω στροφής της άρθρωσης, με τοπικό αξιόλογο οίδημα, μελάνιασμα και με αδυναμία στάσης επί του άκρου. Εάν υπάρχει σημαντική παραμόρφωση απαιτείται άμεση αντιμετώπιση και άρσης της οξείας διάτασης του νευρομυϊκού συστήματος της περιοχής. Μετά, εφαρμόζεται ειδικό υποστήριγμα της περιοχής (εικόνα 20) για αποφυγή υποτροπών και ακολουθεί φυσιοθεραπεία..
Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής
Εικόνα 19
Εικόνα 20
υγεία για όλους
20
Καλοκαίρι 2020
Υπερτασικός 1 στους 4 ενήλικες Γράφει: Δρ Φίλιππος Στυλιανού*
Σ
τη σύγχρονη εποχή, με τους απίστευτα γοργούς ρυθμούς της καθημερινότητας μας, η αυξημένη αρτηριακή πίεση αποτελεί μια από τις συχνότερες, αν όχι τη συχνότερη αιτία επίσκεψης στο γιατρό μας. Τα στοιχεία είναι καθόλα ενδεικτικά, καθώς υπολογίζεται ότι ένας στους τέσσερεις ενήλικες, δηλαδή ποσοστό 25%, πάσχει από υπέρταση. Μάλιστα ένας στους τρεις υπερτασικούς δεν το γνωρίζει, ενώ από όσους το γνωρίζουν, ούτε καν οι μισοί δεν καταβάλλουν κάποια προσπάθεια για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Αυτό οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο συμπέρασμα ότι μόνο το 15-20% των υπερτασικών ρυθμίζει την πίεση του, παγκοσμίως. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι εμφανής, αν λάβουμε υπόψη ότι όσο μεγαλύτερη είναι η αρτηριακή πίεση τόσο μεγαλύτερο είναι και το ενδεχόμενο εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών, όπως η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια. Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι η αρτηριακή πίεση διαγιγνώσκεται και θεραπεύεται σχετικά εύκολα. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Υπέρτασης 2020, η Κυπριακή Εταιρεία Υπέρτασης και η Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου διοργανώνουν Εκστρατεία Διαφώτισης και Ευαισθητοποίησης, με στόχο την ενημέρωση του κοινού για τους παράγοντες κινδύνου της υψηλής αρτηριακής πίεσης, τις επιπλοκές στην ανθρώπινη υγεία, αλλά
και τρόπους πρόληψης. Η Εκστρατεία που έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου και στηρίζει η Φαρμακοβιομηχανία Medochemie., πραγματοποιείται προσαρμοσμένη στις νέες συνθήκες λόγω της πανδημίας, αξιοποιώντας τα Μέσα Ενημέρωσης και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Τι προκαλεί την υπέρταση; Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η υπέρταση είναι αποτέλεσμα του άγχους, της καθιστικής ζωής της παχυσαρκίας και γενικά της έντασης. Η πραγματικότητα είναι ότι ούτε οι γιατροί γνωρίζουν την ακριβή αιτία της δημιουργίας της, τουλάχιστον για το 95% των περιπτώσεων και πιστεύουν ότι οφείλεται σε συνδυασμό πολλών παραγόντων, γι’ αυτό και συνήθως μιλάμε για «πρωτοπαθή υπέρταση» ή «ιδιοπαθή υπέρταση». Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης; Η υπέρταση συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα ή προειδοποιητικά σημεία. Συνήθως δε νιώθουμε την πίεση, ακόμα και όταν είναι υψηλή. Λίγα άτομα μπορεί να έχουν συμπτώματα όπως αδιαθεσία, πονοκέφαλο ή ρινορραγία. Η συντριπτική πλειοψηφία των υπερτασικών δεν γνωρίζει ότι έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός αν τη μετρήσει τυχαία. Ποιος πάσχει από υπέρταση; Θεωρητικά θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Πολλοί πιστεύουν ότι μόνο ο αγχώδης και νευρικός τύπος ανθρώπου πάσχει. Τα στοιχεία όμως δείχνουν ότι ακόμη και οι ήρεμοι άνθρωποι μπορεί να έχουν υπέρταση. Οι στατιστικές
πάντως δείχνουν ότι οι ακόλουθες καταστάσεις συμβάλλουν με κάποιο τρόπο στην παρουσία ιδιοπαθούς υπέρτασης. l Το οικογενειακό ιστορικό l Η ηλικία - Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι από την ηλικία των 65 ετών έχουν υπέρταση. l Το φύλο - Πριν από την ηλικία των 50 ετών η υπέρταση παρουσιάζεται πιο συχνά στους άντρες.
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
21 που είναι τα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και η καταστροφή γενικά των αγγείων. Σύμφωνα με στατιστικές, ακόμη και ήπια υπέρταση μπορεί να μειώσει το λεγόμενο «προσδόκιμο επιβίωσης» μπορεί να έχουμε κάποια συμπτώματα, αλλά μερικές σημαντικές μόνιμες βλάβες σε διάφορα όργανα του σώματος να έχουν ήδη συμβεί.
◾ Περισσότεροι από τους μισούς έχουν άγνοια για το πρόβλημα τους Η συχνότητα εμφάνισης της στις γυναίκες αλλάζει μετά την εμμηνόπαυση και μετά την ηλικία των 50 - 55 ετών πιο πολλές γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες πάσχουν από υπέρταση. l Το σωματικό βάρος Η υψηλή αρτηριακή πίεση παρατηρείται συχνότερα σε παχύσαρκα άτομα. l Το αλάτι - Έχει διαπιστωθεί ότι κατανάλωση αλατιού έχει σχέση με την υπέρταση. l Το άγχος - Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε επίμονη υπέρταση. l Ά λλοι παράγοντες - Μειωμένη σωματική άσκηση, κατάχρηση αλκοόλ, σακχαρώδης διαβήτης, παθήσεις του θυρεοειδούς, το κάπνισμα. Πότε πρέπει να μετράμε την πίεση; Αν η πίεση δεν ξεπερνά τα 140/90 και είμαστε ελεύθεροι από τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύ-
νου, πρέπει να τη μετρήσουμε πάλι σε τρεις μήνες. Σε άλλες περιπτώσεις τη μετράμε συχνότερα και συμβουλευόμαστε το γιατρό. Πώς γίνεται η διάγνωση της υπέρτασης; Η διάγνωση της υπέρτασης γίνεται μόνο με το πιεσόμετρο. Αν η αρτηριακή πίεση σε μια πρώτη επίσκεψη βρεθεί μεγαλύτερη από την κανονική τότε ο γιατρός θα μας ξανακαλέσει για συμπληρωματικές μετρήσεις μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή και περισσότερο, για να βεβαιωθεί ότι έχουμε υπέρταση. Γιατί είναι τόσο σημαντική η θεραπεία; Παρ’ όλο που μπορεί να αισθανόμαστε καλά και χωρίς θεραπεία, ο πιο σημαντικός λόγος αντιμετώπισης της υπέρτασης είναι η παρεμπόδιση των σημαντικών της επιπτώσεων,
Πώς μπορεί να ελεγχθεί η υπέρταση χωρίς φάρμακα; l Οι στατιστικές δείχνουν ότι έχουμε πτώση της αρτηριακής πίεσης με την απώλεια βάρους, ακόμη και λίγων κιλών. l Να περιορίσουμε την πρόσληψη αλατιού l Η υψηλή περιεκτικότητα των τροφών σε κάλιο μπορεί να προστατέψει από την ανάπτυξη υπέρτασης. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, καθώς και τα φασολάκια. l Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ l Αν καπνίζουμε: Επηρεάζει την καρδιά, κάνοντας την να χτυπά πιο γρήγορα και μακροχρόνια τραυματίζει και στενεύει τα αγγεία, αυξάνοντας έμμεσα την πίεση. l Σε περιόδους έντονου άγχους η καρδιά χτυπά σε πιο γρήγορους ρυθμούς και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται. l Η διατήρηση του σώματος μας σε καλή φυσική κατάσταση είναι από τα σημαντικότερα εφόδια για την πρόληψη και τη θεραπεία της υπέρτασης. Πότε χρησιμοποιούμε φάρμακα για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης; Στους ασθενείς στους οποίους η αύξηση της αρτηριακής πίεσης έχει επιβεβαιωθεί με επανειλημμένες μετρήσεις στο ιατρείο σε διαδοχικές επισκέψεις και στους οποίους τα μη φαρμακευτικά μέσα δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητική μείωση της πίεσης, θα χορηγηθεί φαρμακευτική θεραπεία. * Ο Δρ Φίλιππος Στυλιανού είναι Πρόεδρος της Κυπριακής Εταιρείας Υπέρτασης
υγεία για όλους
22
Καλοκαίρι 2020
Kυπριακό Κέντρο Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής
Πρωτοποριακές θεραπείες «Σιαλενδοσκόπησης» και «Αρθροσκόπησης» στην Κύπρο Τι είναι όμως η Σιαλενδοσκόπηση; Αποτελεί την πιο εξελιγμένη μέθοδο σε ό,τι αφορά στη διάγνωση και θεραπεία των φλεγμονωδών και αποφρακτικών παθήσεων, καθώς και των νεοπλασματικών διαταραχών των σιελογόνων αδένων και του ευρύτερου συστήματος των αδενικών πόρων. Ως μια νέα διαδικασία και σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μεθόδους, η Σιαλενδοσκόπηση εκμεταλλεύεται τις τάσεις της σύγχρονης τεχνολογίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της διείσδυσης ενός διαυλικού ενδοσκοπίου που επιτρέπει την απεικόνιση των σιελογόνων αδένων. Αυτός ο μικρός και εύκαμπτος σωλήνας l
α
Της Δρος Ζωής Νικολάου*
Ξ
έρατε ότι πέτρες δεν εντοπίζονται μόνο στα νεφρά; Όσο παράδοξο και να ακούγεται σε πολλούς, πέτρες μπορούν να εμφανιστούν και στην περιοχή της κεφαλής! Το Κυπριακό Κέντρο Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής της Δρος Ζωής Νικολάου, εφαρμόζει εδώ και ένα χρόνο την πρωτοποριακή μέθοδο της «Σιαλενδοσκόπησης».
έχει ενσωματωμένη μια προηγμένη μικροσκοπική κάμερα (ενδοσκόπιο) που επιτρέπει την οπτικοποιήση του πόρου των μεγάλων σιελογόνων αδένων. Παθήσεις όπως η «Υποτροπιάζουσα Σιαλαδενίτιδα», η «Εφηβική Σιαλαδενίτιδα» ή και η πιο συχνή «Σιαλολιθίαση» – που εμφανίζεται ακόμα και στα παιδιά, έχουν ως χαρακτηριστικό την ύπαρξη πέτρας στους σιαλογόνους αδένες. Πλέον, εύκολα και αναίμακτα αντιμετωπίζονται και θεραπεύονται μέσω του ενδοσκοπίου. Το ενδοσκόπιο έχει διάμετρο μόλις 1 χιλιοστό και εισάγεται στον εκφορητικό πόρο μέχρι να φτάσει στην πέτρα. Η αφαίρεση
Καλοκαίρι 2020
της πέτρας γίνεται με έναν ειδικά σχεδιασμένο γάντζο ή μέσω ακτινών (λέιζερ), εάν είναι μεγαλύτερη και χρειάζεται Λιθοτριψία. Το μεγαλύτερο όμως πλεονέκτημα της Σιαλενδοσκόπησης, είναι το γεγονός ότι πρόκειται για μια ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ η οποία πραγματοποιείται χωρίς τομές και ουλές. Επιπρόσθετα, προσφέρει άμεση αποκατάσταση του προβλήματος, επιτρέπει επιστροφή πίσω στις καθημερινές υποχρεώσεις την ίδια κιόλας ημέρα και χρησιμοποιεί εξελιγμένη ρομποτική τεχνολογία που μπορεί να διεξαχθεί τόσο με τοπική όσο και με γενική αναισθησία και πραγματοποιείται στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του «Mediterranean Hospital of Cyprus» στη Λεμεσό. Με τη μέθοδο της Σιαλενδοσκόπησης είναι δυνατή η εισαγωγή μικροσκοπικών οργάνων στους αδένες για την αφαίρεση των σιαλόλιθων και άλλων υπολειμμάτων, η έγχυση φαρμάκων και η διεύρυνση των πόρων του αδένα χωρίς να χρειάζεται να καταστρέ-
υγεία για όλους
φουμε τον αδένα αλλά να τον διατηρούμε άρτιο!
Αρθροσκόπηση
Με την ίδια λογική λειτουργεί και η τεχνική της «Αρθροσκόπησης» η οποία χρησιμοποιείται για την θεραπεία των παθήσεων που σχετίζονται με τις κροταφογναθικές μας αρθρώσεις (Temporomandibular Joints – TMJ). Συχνά οι παθήσεις αυτές αφορούν ένα εξαιρετικά σύνθετο και περίπλοκο σύνολο συνυφασμένων προβλημάτων που μπορούν να προκαλέσουν δύσκολα ζητήματα διάγνωσης και θεραπείας και συνήθως η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται μόνο σε περίπου 5% των ασθενών με διαταραχές του TMJ. Παρομοίως, χρησιμοποιείται μια συσκευή που λέγεται «αρθροσκόπιο» και επιτρέπει την προβολή του εσωτερικού των αρθρώσεων ούτως ώστε να γίνει έλεγχος των αιτιών των προβλημάτων της περιοχής. Σε πολλές περιπτώσεις, ο χειρουργός όχι μόνο δεν κοιτάζει μέσα στις αρθρώσεις για να πραγματοποι-
23
ήσει πλύσεις αλλά προχωράει και σε χειρουργικές διαδικασίες όπως μετακίνηση των μαλακών ιστών που συχνά προκαλούν πόνο και φλεγμονή, εξομάλυνση των οστών ακόμα και επανατοποθέτηση του δίσκου των κονδύλων. Με την Αρθροσκόπηση, ο πόνος στις γνάθους μπορεί να μειωθεί ή να υποχωρήσει. Ήδη μέχρι στιγμής, επιτεύχθηκαν με απόλυτη επιτυχία αρκετές επεμβάσεις τόσο από ντόπιους ασθενείς που δεν χρειάζεται πλέον να καταφεύγουν σε εξειδικευμένα ιατρικά κέντρα του εξωτερικού, όσο και από ασθενείς που μας επισκέπτονται από γειτονικές χώρες, αφού η Σιαλενδοσκόπηση και η Αρθροσκόπηση, δεν είναι διαθέσιμες παντού στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Παρά το γεγονός ότι είναι δυο τεχνικά δύσκολες διαδικασίες και πραγματοποιούνται κυρίως κάτω από γενική αναισθησία, η ορθή εφαρμογή τους από έμπειρο χειρουργό μπορεί να ολοκληρωθεί με ποσοστά επιτυχίας άνω του 85%. * Η Δρ Ζωή Νικολάου είναι Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός
24
υγεία για όλους
Καλοκαίρι 2020
Πότε και πώς θα τελειώσει η πανδημία του κορωνοϊού
Μ
ια πανδημία ή μια επιδημία μπορεί να τελειώσει με περισσότερους από ένα τρόπο, όπως δείχνει η ιστορία, και το ερώτημα -που αφορά και την τωρινή Covid-19- είναι ποιος αποφασίζει το τέλος της κρίσης και κατά πόσο όλοι συμφωνούν σε αυτό. Οι ιστορικοί επισημαίνουν ότι συνήθως σε μια πανδημία υπάρχει είτε ένα ιατρικό είτε ένα κοινωνικό τέλος και αυτά τα δύο κατ’ ανάγκη δεν συμβαδίζουν. Η συνέπεια είναι ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένταση ανάμεσα στους επιστήμονες και σε ένα μέρος των πολιτών. Το ιατρικό τέλος συμβαίνει, όταν τα νέα κρούσματα και οι θάνατοι σταδιακά εξαφανίζονται χωρίς να αναζωπυρώνονται. Το κοινωνικό τέλος συμβαίνει, όταν ο φόβος της λοίμωξης εξαφανίζεται μεταξύ των ανθρώπων. Δυστυχώς, το δεύτερο μπορεί να συμβεί πριν το πρώτο. Με άλλα λόγια, ένα τέλος μπορεί να ανακηρυχθεί πρόωρα όχι επειδή πράγματι η λοιμώδης νόσος έχει εξαφανιστεί, αλλά επειδή οι άνθρωποι κουράστηκαν να ζουν φοβισμένοι και επειδή συνήθισαν να ζουν με τη νόσο.
◾ Τι δείχνει η ιστορία των πανδημιών «Όταν οι άνθρωποι ρωτάνε ‘πότε επιτέλους θα τελειώσει όλο αυτό;’, αναρωτιούνται για το κοινωνικό τέλος», δήλωσε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο ιστορικός της ιατρικής δρ Τζέρειμ Γκριν του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Αυτό φαίνεται ήδη να συμβαίνει σε διάφορες χώρες. Όπως λέει ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ ‘Αλαν Μπραντ, «βλέπουμε στη διαμάχη για το άνοιγμα της οικονομίας ότι πολλά ερωτήματα σχετικά με το αποκαλούμενο τέλος δεν αφορούν ιατρικά και θέματα δημόσιας υγείας, αλλά κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες». «Το τέλος μπορεί να είναι πολύ, πολύ ταραγμένο…Για ποιον τελειώνει μια επιδημία και ποιος θα το πει αυτό;», αναρωτήθηκε η ιστορικός του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ Ντόρα Βάργκα.
Πανώλη, ευλογιά και γρίπη Η βουβωνική πανώλη, που προ-
καλείται από το βακτήριο Yersinia pestis (το οποίο ζει σε ψύλλους που ζουν σε τρωκτικά) και η οποία μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων όχι μόνο μέσω μολυσμένων ζώων αλλά και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων, είχε τρία μεγάλα κύματα: την εποχή του Ιουστινιανού τον 6ο αιώνα, τον Μεσαίωνα (14ος αιώνας) όταν έμεινε γνωστή ως «Μαύρος Θάνατος» (σκοτώνοντας σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Κίνας από όπου προήλθε, καθώς και το ένα τρίτο των κατοίκων της Ευρώπης) και την πανδημία στο τέλος του 19ου αιώνα και στην αρχή του 20ού αιώνα. Μέχρι σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο πώς δόθηκε ένα τέλος στην πανώλη. Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο κρύος καιρός σκότωσε τους ψύλλους ξενιστές του φονικού βακτηρίου (όμως αυτό δεν εμπόδιζε την αερογενή μετάδοση), ενώ άλλοι ότι βοήθησε κάποια βιολογική αλλαγή στα τρωκτικά. Μια τρίτη υπόθεση είναι ότι το βακτήριο εξελίχθηκε σε λιγότερο θανατηφόρο και μια άλλη πιθανότητα είναι ότι τα δραστικά μέτρα των ανθρώπων (π.χ. κάψιμο ολόκληρων χωριών και γειτονιών
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
25
Και το τέλος της Covid-19;
στην Ινδία) έβαλε ένα «φρένο» στην εξάπλωση του. Πάντως -ας το θυμόμαστε αυτό- η πανώλη δεν έχει εξαφανιστεί τελείως και κατά καιρούς αναφέρονται σπάνια περιστατικά μόλυνσης ανθρώπων, τα οποία θεραπεύονται αποτελεσματικά με αντιβιοτικά και δεν γίνονται εστίες μετάδοσης. Η άλλη μεγάλη «κατάρα» της ανθρωπότητας, η ευλογιά, που εμφανίστηκε σε απανωτά επιδημικά κύματα κατά τα τελευταία τουλάχιστον 3.000 χρόνια και η οποία σκότωνε περίπου το 30% των αρρώστων, είχε σαφές ιατρικό τέλος. Θεωρείται όμως μάλλον ειδική περίπτωση, επειδή υπάρχει πια αποτελεσματικό εμβόλιο που παρέχει προστασία εφ’ όρου ζωής, ενώ ο ιός που την προκαλεί (Variola minor) δεν έχει ζώο ξενιστή, συνεπώς αν η νόσος εξαφανιστεί στους ανθρώπους, δεν μπορεί να βρει καταφύγιο στο ζωικό βασίλειο. Επίσης τα συμπτώματα της είναι τόσο χαρακτηριστικά, που η λοίμωξη είναι προφανής (χωρίς ασυμπτωματικούς φορείς) και άρα εύκολο να μπουν σε καραντίνα όλα τα κρούσματα και να γίνει ιχνηλάτηση επαφών. Ο τελευ-
ταίος άνθρωπος που μολύνθηκε από ευλογιά στον κόσμο, ήταν το 1977 ένας Σομαλός μάγειρας νοσοκομείου, ο οποίος πέθανε τελικά από ελονοσία το 2013. Η «ισπανική γρίπη» εν μέσω Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία εκτιμάται ότι σκότωσε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ιδίως νέους και μεσήλικες (αντίθετα με τον κορωνοϊό που «προτιμά» ηλικιωμένους), είχε κυρίως κοινωνικό και όχι ιατρικό τέλος. Ο «μεγάλος πόλεμος» είχε μόλις τελειώσει, οι άνθρωποι ήθελαν να κάνουν μια νέα αρχή, μια νέα εποχή άρχιζε για την ανθρωπότητα και όλοι ήθελαν να αφήσουν πίσω τους τον εφιάλτη τόσο των χαρακωμάτων όσο και της γρίπης. Μέσα στον 20ό αιώνα ακολούθησαν και άλλες λιγότερο σοβαρές πανδημίες γρίπης, με χειρότερη εκείνη του 1968, με επίκεντρο το Χονγκ Κονγκ, όταν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέθαναν παγκοσμίως, κυρίως άνω των 65 ετών. Εκείνος ο ιός ακόμη κυκλοφορεί ως εποχική γρίπη. Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
Τι θα συμβεί με την Covid-19; Οι ιστορικοί θεωρούν πιθανό ότι θα τελειώσει κοινωνικά, προτού τελειώσει ιατρικά. Αρκετοί άνθρωποι, μπορεί να έχουν μπουχτίσει από τους περιορισμούς, ώστε θα ανακηρύξουν το τέλος της πανδημίας, παρόλο που ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 θα συνεχίσει να «σιγοκαίει» μεταξύ του πληθυσμού. Και το κοινωνικό τέλος ίσως έλθει πριν καν βρεθεί αποτελεσματικό εμβόλιο ή αντιιική θεραπεία. «Νομίζω πως υπάρχει αυτό το κοινωνικό ψυχολογικό ζήτημα της εξάντλησης και της δυσφορίας. Μπορεί να φθάσουμε σε μια στιγμή που οι άνθρωποι απλώς θα πουν: Αρκετά, μου αξίζει να επιστρέψω στην κανονική ζωή μου», δήλωσε η ιστορικός Ναόμι Ρότζερς του Πανεπιστημίου Γιέηλ. Και αυτό ακριβώς φαίνεται να συμβαίνει τώρα π.χ. σε μερικές πολιτείες των ΗΠΑ που βιάζονται να άρουν τα περιοριστικά μέτρα, λες και ο κορωνοϊός έχει πια εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα να αψηφούν τις προειδοποιήσεις των αρχών δημόσιας υγείας ότι κάτι τέτοιο είναι πρόωρο. Αλλά καθώς η ψυχολογική διάσταση έρχεται να «δέσει» με την οικονομική καταστροφή λόγω του lockdown, οι ιστορικοί θεωρούν πιθανό ότι ολοένα περισσότεροι άνθρωποι θα είναι πρόθυμοι να πουν «αρκετά έως εδώ». «Υπάρχει ένα είδος σύγκρουσης τώρα», σύμφωνα με τη Ρότζερς, καθώς οι αρχές δημόσιας υγείας και οι επιστήμονες έχουν ως στόχο ένα ιατρικό τέλος, αλλά αρκετοί πολίτες προτιμούν ένα κοινωνικό τέλος. Ο προσδιορισμός του τέλος της τωρινής πανδημίας, σύμφωνα με τον Μπραντ, «θα είναι μια μακρά και δύσκολη διαδικασία».
υγεία για όλους
26
Καλοκαίρι 2020
Καλοκαίρι: Oι 5 πιο συχνές ασθένειες των διακοπών και πώς να τις αντιμετωπίσετε
Ό
λοι περιμένουν το Καλοκαίρι μήπως και ηρεμήσουν από τις αρρώστιες του Χειμώνα. Και όμως και το Καλοκαίρι υπάρχουν αρρώστιες που ταλαιπωρούν τα παιδιά και πολλές φορές είναι η αιτία να χαλάσουν και τις διακοπές όλης της οικογένειας. Ποιες λοιπόν είναι οι πιο συνηθισμένες αρρώστιες του καλοκαιριού, πώς αναγνωρίζονται, πώς μπορούμε να τις προλάβουμε και πώς θεραπεύονται:
ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ
Πρόκειται για μικρόβιο που περνάει στα ουρά. Είναι πολύ εύκολο να συμβεί από τη θάλασσα ή την πισίνα. Επίσης, τα μωρά που φοράνε ακόμα πάνα, ζεσταίνονται και ιδρώνουν με αποτέλεσμα η περιγεννητική περιοχή να γίνεται πιο ευάλωτη στις λοιμώξεις. Εμφανίζεται με: πυρετό, τσούξιμο στην ούρηση, μείωση ποσότητας των ούρων, συχνοουρία, ούρα με σκούρο χρώμα. Για τη διάγνωση πρέπει να γίνει γενική εξέταση ούρων και ειδική καλλιέργεια των ούρων. Η θεραπεία είναι η χορήγηση αντιβίωσης για 8- 10 ημέρες.
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΕΣ
Είναι ίσως η πιο συχνή πάθηση του καλοκαιριού. Οι ψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη μικροβίων ειδικά από την αλλοίωση των τροφίμων, τόσο των ωμών, όσο και των μαγειρεμένων. Τα μικρόβια εισέρχονται από το στόμα στο έντερο και δημιουργείται η λοίμωξη. Εμφανίζεται με: διάρροια, εμετό, πόνο στην κοιλιά, πυρετό. Η διάρκεια της γαστρεντερίτιδας μπορεί να διαρκέσει από δύο ημέρες έως και εβδομάδες.
Αντιμετωπίζεται με: ειδική δίαιτα, φαρμακευτική αγωγή για ενίσχυση των ηλεκτρολυτών, αντιβίωση σε ορισμένες περιπτώσεις.
ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ
Είναι το βάσανο των μικρών παιδιών. Τα μάτια είναι ευάλωτα στη σκόνη, τον ήλιο, τη ζέστη, τη θάλασσα, την πισίνα κλπ. Εμφανίζεται με: κοκκίνισμα των ματιών, τσίμπλες, φαγούρα Αντιμετωπίζεται με: επιθέματα φυσιολογικού όρου, επιθέματα με χαμομήλι ή φασκόμηλο, ειδικά κολλύρια που περιέχουν αντιβίωση ή και κορτιζόνη σε περίπτωση έντονης φαγούρας, αντιβίωση από το στόμα σε σοβαρές περιπτώσεις.
ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ
Είναι μια πονηρή πάθηση, διότι μπορεί να περάσει απαρατήρητη μέχρι να εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα. Λόγω της υπερβολικής ζέστης, χάνονται υγρά από τον οργανισμό του παιδιού. Επίσης, τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τη δίψα τους για να ζητήσουν νερό ή ξεχνιούνται με το παιχνίδι.
Εμφανίζεται με: ξερό στόμα και χείλη, έλλειψη σάλιου, ξηρό δέρμα, νωθρότητα και υπνηλία, πυρετό, λιποθυμία. Αντιμετωπίζεται με: άμεση χορήγηση υγρών από το στόμα ή σε βαριές περιπτώσεις με τη χορήγηση υγρών με ορό στο νοσοκομείο φυσικά. Γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε νερό και χυμούς τακτικά στα παιδιά, ειδικότερα κατά την περίοδο καύσωνα.
ΩΤΙΤΙΔΑ
Ονομάζεται και “το αυτί του κολυμβητή”. Τα μικροόβια περνάνε στο αυτί του παιδιού από το μολυσμένο νερό της θάλασσας ή της πισίνας. Επίσης, δεν είναι λίγες οι φορές που από την άμμο ή τον αέρα μολύνεται το αυτί του παιδιού. Εμφανίζεται με: αιφνίδιο πόνο στο ένα ή και τα δυο αυτιά, μερικές φορές το αυτί “τρέχει” ένα κιτρινωπά υγρό αν σπάσει το τύμπανο Μετά την αναγνώριση της ωτίτιδας από το γιατρό αντιμετωπίζεται με: αντιβίωση για 8- 10 μέρες, σταγόνες για πλύσιμο ή ανακούφιση των πόνων.
To κτήμα Εvent Di βρίσκεται στο μικρό γραφικό χωριό Καπηλειό, 15 μόλις λεπτά από τη Λεμεσό, μέσα σε ένα φυσικό καταπράσινο τοπίο. Η διαμόρφωση του χώρου έχει μελετηθεί σχολαστικά ώστε να συνδυάζει τη λειτουργικότητα με την υψηλή αισθητική. Στο χώρο, φτιαγμένος εξ’ ολοκλήρου με φυσική πέτρα μπορούν να πραγματοποιηθούν τόσο κοινωνικές εκδηλώσεις (γάμοι, βαπτίσεις κ.ά) όσο και επαγγελματικές εκδηλώσεις (συνέδρια, σεμινάρια κ.ά.) Το κτήμα διαθέτει το δικό του άνετο χώρο στάθμευσης. Πολύ κοντά στο κτήμα βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου του 14ου-15ου αιώνα μ.Χ.
Kτήμα Event Di
Telephone landline:70007772 , mobile:(00357)99950670 fb page:https://www.facebook.com/eventdi.events website:http://www.eventdi.events mail: info@eventdi.events
28
Ό
λοι μιλούν για το τέλος του ψύκτη νερού, άρα μπορεί να αξίζει να διερωτηθούμε τι θα χάσουμε εάν πρέπει να πούμε σε μια ουρά, κρατώντας αποστάσεις, για να πιούμε κάτι στη δουλειά. Υποθέτοντας βέβαια πως εμείς, ή ο ψύκτης, θα επιτραπεί να επιστρέψουμε στο γραφείο. Ένα δυνητικό θύμα είναι η ευκαιρία για δημιουργικότητα που παρέχει η κουβεντούλα που γίνεται γύρω από τον ψύκτη. Τέτοιες ανεπίσημες συναντήσεις, που τώρα φέρουν το στίγμα του πρόσφορου εδάφους για καλλιέργεια ασθενειών, καλλιεργούν επίσης τις ιδέες. Οδηγούν στον σχηματισμό bottom-up, αυτοδιοικούμενων ομάδων που συζητούν θέματα και δουλεύουν πάνω σε εργασίες κοινού ενδιαφέροντος. Αν όλα ή ακόμα και κάποια από τα μέλη αυτών των ομάδων δεν μπορούν να συσκέπτονται από κοντά, τότε ίσως θα έφθιναν τα κοινά τους ενδιαφέροντα. «Οι μικρές ομάδες πρέπει να συσκέπτονται συχνά, διαφορετικά χάνουν την ‘κόλλα’ τους», υποστηρίζει ο επίτιμος καθηγητής εξελικτικής ψυχολογίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Robin Dunbar. Αν αναγκαστούν να συναντηθούν online «είναι πολύ εύκολο κάποιο από τα μέλη να
υγεία για όλους
Καλοκαίρι 2020
Τα υπέρ και τα κατά της τηλεργασίας ◾ Πώς η τηλεργασία περιορίζει τη δημιουργικότητα που προσφέρει το γραφείο ◾ Γιατί οι συζητήσεις που κάνουν μεταξύ τους τα μέλη μιας ομάδας γύρω από τον ψύκτη του νερού, είναι αδύνατον να αντιγραφούν online ξεγλιστρήσει από την ψηφιακή πίσω πόρτα και να χάσει τη μεγάλη εικόνα ή την εστίασή του. Το πώς το διαχειρίζεσαι αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα».
Ο αριθμός Ντάνμπαρ
Ο καθηγητής Dunbar είναι γνωστότερος για τον «αριθμό Ντάνμπαρ» – μια ιδέα που βασίζεται στη μελέτη πρωτευόντων θηλαστικών, κλήσεων σε κινητά τηλέφωνα, κατασκηνώσεων και στρατιωτικής ιεραρχίας μεταξύ άλλων δικτύων- σύμφωνα με τον οποίον το 150 είναι το φυσικό ανώτερο όριο για ουσιαστικές κοινωνικές και φιλικές
ομάδες. Βρήκε πως οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από ομόκεντρα κυκλικά επίπεδα. Ετσι, ένας άνθρωπος έχει 5 στενούς φίλους, 15 πολύ καλούς φίλους, 50 καλούς φίλους, 150 φίλους, 500 γνωστούς και 1.500 ανθρώπους που απλώς αναγνωρίζει. Ενώ πολλοί στοχαστές του management έχουν προεκτείνει την «υπόθεση του κοινωνικού εγκεφάλου» του καθηγητή Dumbar, ο ίδιος δεν είχε εξετάσει την εμφάνισή του στις επιχειρήσεις, μέχρι τώρα. Σε μια νέα εργασία, αξιολογούμενη από ομότιμους, ο καθηγητής Dunbar συνεργάζεται με την Emily
Καλοκαίρι 2020
υγεία για όλους
29 τελευταία εργασία, ήταν αποκλειστικά «εικονικές».
Μπορεί να λειτουργήσει η βιντεοδιάσκεψη;
Webber για να δείξει πως οι ίδιες αρχαίες δομές του κυνηγού-συλλέκτη εφαρμόζονται και στις επαγγελματικές «κοινότητες πρακτικής». Πρόκειται για ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα που ξεπηδούν από την κουβεντούλα που γίνεται γύρω από τον ψύκτη. Η κα Webber, σύμβουλος, γράφει στο blog της πως οι μικρότερες κοινότητες δημιουργούν συντροφιές, «προσθέτουν σε μια θετική εμπειρία στον χώρο εργασίας» και, θεωρητικά, φαίνεται πως έχουν «θετική επίπτωση στις προσλήψεις και στην απορρόφηση». Όταν αυτού του είδους τα δίκτυα φτάσουν χοντρικά στα 40 μέλη, όμως, αρχίζουν να χρειάζονται πιο επίσημη διαχείριση· καθώς αυξάνεται ο αριθμός τους, οι συναντήσεις τους γίνονται λιγότερο συχνές.
Υπάρχουν εξαιρέσεις
Σε μια άλλη μελέτη, ο καθηγητής Dunbar βρήκε πως οι παραδοσιακές Χουτεριτικές αγροτικές κοινότητες, που εξακολουθούν να υπάρχουν στη Βόρεια Αμερική, μπορούσαν να επεκτείνουν τις δημοκρατικές, αυτοδιοικούμενες συγκεντρώσεις τους μέχρι να φτάσουν τα 100 ή 150 άτομα. (Ωστόσο, υπήρχε μια «κρυφή» δομή διοίκησης, η οποία αποτελούνταν
από μικρότερες ομάδες ανδρών που λάμβαναν όλες τις αποφάσεις). Η τελευταία εργασία συμβαδίζει με τις θεωρίες top-down για την «έκταση του ελέγχου», του ιδανικού αριθμού άμεσων αναφορών για οποιονδήποτε manager. Τόσο οι υποστηρικτές της top-down όσο και της bottom-up προσέγγισης, συμφωνούν πως η ιεραρχία προκύπτει φυσικά, μάλιστα γίνεται ουσιώδης, όταν οι ομάδες φτάνουν σε ένα συγκεκριμένο μέγεθος. Το αντάλλαγμα, όπως μου είπε ο καθηγητής Dumbar, είναι μεταξύ του «να επιτρέπεις την ευελιξία στο προσκήνιο, που σου δίνει την δημιουργικότητά σου, και να έχεις αρκετό έλεγχο επί όλων αυτών των διαφόρων μονάδων ώστε να κινούνται όλοι προς την ίδια κατεύθυνση, αντί να συμπεριφέρονται χαοτικά». Τι συμβαίνει όμως αν οι διαπροσωπικές επαφές γίνουν δυσκολότερες, είναι σε μεγάλο βαθμό εικασία. Ο αριθμός του καθηγητή Dunbar ισχύει και για τα online δίκτυα, όχι μόνο για τις πρωτόγονες ομάδες ή τα στρατιωτικά τάγματα. Πολλές ομάδες έχουν ανακαλύψει πως λειτουργούν εξίσου καλά από απόσταση όπως και όταν βρίσκονταν στον χώρο εργασίας. Ορισμένες επιτυχημένες κοινότητες που παρατηρήθηκαν στην
Ότι και αν συμβεί όταν η πανδημία υποχωρήσει, οι εταιρείες θα λειτουργούν με μικτές ομάδες ατόμων που εργάζονται εξ αποστάσεων και στο γραφείο, ή εργαζομένων στις παραγωγικές μονάδες. Η συνεργασία θα μπορούσε να αυξηθεί. Υπάρχουν, όμως, λόγοι για τους οποίους οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αντιγράψουν την εμπειρία του προσωπικού που υπό κανονικές συνθήκες δουλεύουν ο ένας δίπλα στον άλλον. Το buffering και η δύσχρηστη τεχνολογία βιντεοκλίσεων καθιστούν αδύνατη την ταχεία δημιουργική ανταλλαγή μεταξύ των συναδέλφων που έχουν συζητήσει να κουβεντιάζουν γύρω από ένα τραπέζι. Εν τω μεταξύ, τα προγραμματισμένα online “coffee mornings” – η μετάλλαξη αυτών των αυθόρμητων στιγμών στον ψύκτη- γίνονται όλο και πιο ενοχλητικά τώρα που οι ατζέντες είναι γεμάτες με πιο πιεστικά virtual ραντεβού. Η νέα μελέτη διενεργήθηκε πριν να πλήξει ο κοροναϊός, όμως το ένα τρίτο των παραπόνων των μελών κοινοτήτων σχετίζονταν με δυσκολίες στη διαχείριση χρόνου, ένα κοινό παράπονο αυτών που εργάζονται από το σπίτι λόγω του lockdown.
Ο ρόλος του manager
Οι managers μπορεί να παρέμβουν. Ωστόσο, αυτό θα ήταν λάθος. Οι πιο παραγωγικές εργασιακές κοινότητες είναι αυτοπαρακινούμενες, που τροφοδοτούνται από την αίσθηση του καθήκοντος έναντι άλλων μελών ή από κοινά συμφέροντα σε μια πρόκληση. «Αυτό δεν θα προκύψει φυσικά από οποιονδήποτε σε πιέζει να το κάνεις», σημειώνει ο καθηγητής Dunbar, πόσω μάλλον από αφεντικά που «μπουκάρουν» online για να προσπαθήσουν να κατευθύνουν τη συζήτηση. «Το management μπορεί να ενδιαφέρεται να καλλιεργήσει τους σκοπούς της κοινότητας, όμως ο κίνδυνος είναι πως θα έρθουν και θα κάνουν διάλεξη».
υγεία για όλους
30
Κ
Καλοκαίρι 2020
Η υγιεινή διατροφή τους καλοκαιρινούς μήνες
αλοκαίρι – διατροφή: Σίγουρα η γυμναστική κατά τους καλοκαιρινούς μήνες φαντάζει δύσκολή. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για την υγιεινή διατροφή. Οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν την όρεξή μας για τα λιπαρά. Εξάλλου και η φύση έχει φροντίσει να μας παράσχει υπέροχες τροφές αυτή την εποχή του έτους. Έτσι η υγιεινή διατροφή δεν είναι κάτι ανέφικτο. Ακολουθούν πέντε απλοί τρόποι να τρώτε υγιεινά αυτό το καλοκαίρι. Συνοπτικά αυτή περιλαμβάνουν τα φρούτα, την πρωτεΐνη, την προσοχή στις λιχουδιές, την ενυδάτωση και τη σωστή προετοιμασία για την παραλία. Αλλά ας τις δούμε αναλυτικά. Tα καλοκαιρινά φρούτα είναι ζουμερά και πεντανόστιμα. Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών, φυτικών ινών και νερού, που τόσο το έχετε ανάγκη μέσα στη ζέστη. Εκτός όμως από το να τα απολαμβάνετε σκέτα, μπορείτε να τα συνδυάσετε με πολλές τροφές. Συνθέστε έτσι πιάτα υψηλής θρεπτικής αξίας και λίγων θερμίδων. Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν δοκιμάστε και πειραματιστείτε με συνδυασμούς φρούτων και άλλων τροφών. Απολαύστε τη γεύση τους και κερδίστε σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Επιλέξτε, λοιπόν, ροδάκινα και φράουλες με γιαούρτι, καρπούζι ή πεπόνι με φέτα και σταφύλι ή σύκα ως προσθήκη στη σαλάτα σας.
Καλοκαίρι – διατροφή: Επιλέξτε την άπαχη πρωτεΐνη Με τον καύσωνα που επικρατεί πιθανότατα δεν έχετε όρεξη για λιπαρά κρέατα. Προτιμήστε, λοιπόν, τη γαλο-
πούλα, το στήθος κοτόπουλου, αλλά και τα ψητά ψάρια και θαλασσινά. Αυτά είναι εξαιρετικά για ένα ολιγοθερμιδικό καλοκαιρινό γεύμα. Έτσι, όχι μόνο θα γλιτώσετε τις περιττές θερμίδες, αλλά και το αίσθημα δυσφορίας μετά το γεύμα σας. Οι υψηλές θερμοκρασίες και ο καυτός καλοκαιρινός ήλιος σάς δημιουργούν την επιθυμία για κάτι δροσερό και τονωτικό. Προτιμήστε ένα σορμπέ παγωτό αντί για παρφέ, προκειμένου να προσλάβετε λιγότερες θερμίδες, αλλά την ίδια απόλαυση. Επίσης, αντί να παραγγείλετε ένα φρέντο καπουτσίνο, επιλέξτε ένα φρέντο εσπρέσο, γλιτώνοντας τις θερμίδες που έχει η κρέμα.
Καλοκαίρι – διατροφή: Προσοχή στη σωστή ενυδάτωση Το νερό παίζει καθοριστικό ρόλο για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού σας. Ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δεν πρέπει να αμελείτε σε καμία περίπτωση την επαρκή κατανάλωση νερού. Προμηθευτείτε ένα επαναχρησιμοποιούμενο μπουκάλι και έχετέ το μονίμως γεμάτο, ώστε να πίνετε συνεχώς από αυτό. Για να χαρίσετε έξτρα γεύση στο νερό σας μπορείτε να ρίξετε μέσα λεμόνι, φέτες αγγουριού, δυόσμο ή φράουλες. Πηγαίνοντας στην παραλία χωρίς να έχετε προετοιμάσει τα σνακ σας, είναι απολύτως σίγουρο ότι θα καταλήξετε με ένα παγωτό ή ένα κλαμπ σάντουιτς στο χέρι. Για να αποφύγετε κάτι τέτοιο, προετοιμάστε ένα ψυγειάκι με πάγο, νερό, σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης και γαλοπούλα, φρέσκα φρούτα και γιαούρτι.
XEROSTOM SALIVA
Η πλέον ολοκληρωμένη σειρά προϊόντων για την καταπολέμηση της ξηροστομίας. Προσφέρονται πέντε διαφορετικά προϊόντα για κάθε στιγμή και κάθε περίπτωση. Λόγω των φυσικών τους συστατικών, ενυδατώνουν τη στοματική κοιλότητα.
XEROSTOM Mouthwash XEROSTOM Toothpaste XEROSTOM Spray XEROSTOM Pastilles
Με την εγγύηση του εργοστασίου: Biocosmetics Lab. 28023 Madrid Spain Αποκλειστικός αντιπρόσωπος:
biocosmetics laboratories
CEL CHADJIANASTASI PHARMACEUTICAL LTD 25th Martiou, 5350 Frenaros-Cyprus Tel.00357 23826882, Fax: 00357 23826884