Istnienie i natura Boga koro wszechświat zmierza do jakiegoś celu, S to został stworzony przez inteligencję, ponieważ tylko umysł może pojmować cele działania różnych rzeczy. Sposób, w jaki twory przyrody osiągają swoje cele bez ich poznawania – co widać w rozwoju roślin i zwierząt – świadczy o tym, że cel został im wyznaczony przez jakiś byt inteligentny, a więc światem kieruje rozum. Podobnie kiedy widzimy strzałę, która leci i trafia w obiekt, wiemy, że została wypuszczona przez kogoś obdarzonego inteligencją i poznaniem8. Wszechświat ma jakiś cel, ponieważ nie jest ani zdeterminowany we wszystkich ruchach (czasami rzeczy nie mogą działać na skutek swoich wad), ani czysto przypadkowy i irracjonalny. Nie zaistniał ani z konieczności, ani z przypadku, gdyż został uczyniony przez wolną wolę, której zawsze towarzyszy umysł z inteligencją: jed8 Zob. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, I 103, 1 ad 1, t. 8, Rządy Boże, tłum. Pius Bełch, Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, London 1981, s. 9.
• 14 •
• 15 •