IKS, wrzesień nr 9 (275)/ 2014 by Wydawnictwo Miejskie Posnania

Wydawnictwo Miejskie Posnania

wrzesień

nr 9 (275)/2014

Cena 4,90 zł (w tym 5% VAT) ISSN 1231-9139

Julian Rosefeldt - Deep Gold, 2013

4 Mediations Biennale Poznań

www.mediations.pl 21.09.- 26.10.2014

Berlin Heist Muzeum Narodowe w Poznaniu, Biblioteka Raczyńskich Kuratorzy: Shaheen Merali, Kerimcan Guleryuz Kurator: Harro Schmidt

Anonym Artists, Kader Attia, Marc Bijl, Thorsten Brinkmann, Nezeket Ekici, Azin Feizabadi, Thomas Florschuetz, Simon Fujiwara,Carla Guagliardi, Johannes Kahrs, Jonathan Meese, Leila Pazooki, Julian Rosefeldt, Enis Rotthoﬀ, Esra Rotthoﬀ, Christoph Schlingensief (TBC), Iris Schomaker, Lars Teichmann, Mathilde ter Heijne, Ming Wong, Michael Wutz, Thomas Zipp

Shifting Africa Galeria U Jezuitów, Artykwariat

Jude Anogwih, Jelili Atiku, Edson Chagas, Virginia Chihota, Jim Chuchu, Tom Otto, Julie Djikey, Em`kal Eyongakpa, Christian Etongo, Serge Olivier Fokoua, Kiripi Katembo Siku, Portia Zvavahera, Rolf Bier, Dennis Feser, Peter Puype, Kristian von Hornsleth, Claudia Wissmann, Black Light Project: Wolf Böwig

Kurator: Sławomir Sobczak

Granice Globalizacji CK Zamek

Ewa Axelrad, Michał Bałdyga, Piotr Bosacki, Izabela Chamczyk, Jakub Jasiukiewicz, Rafał Czępiński, Elvin Flamingo, Agelika Fojtuch, Mikołaj Grospierre, Kornel Janczy, Ola Kozioł, Tomasz Kulka, Artur Malewski, Marcin Mierzicki, Urszula Pieregończuk, Lilianna Piskorska, Michał Szlaga, Katarzyna Szeszycka, Natalia Wiśniewska

Postglobal Future conference prowadzący: Saul Ostrow, Peter Funken, Tomasz Wendland

25-27.10.2014

PAMIECI.

polecamy

Poznań – kulturalna stolica dzieci! Jak pogodzić kulturalne potrzeby dzieci i rodziców? Robert „Litza” Friedrich znalazł własną odpowiedź – rockowy festiwal LuxFest, na którym oba pokolenia będą się wspólnie dobrze bawić. Wbrew pozorom nie jest to proste zadanie, które jednak w Poznaniu wypełniamy całkiem nieźle. Każdy rodzic zna to rozdarcie: zaangażowanie w pracę zawodową jest warunkiem utrzymania rodziny, ale czyni wolny czas dobrem cennym i deficytowym. Dzielenie wspólnych pasji z dziećmi staje się wówczas błogosławieństwem. Kultura ma tu do spełnienia olbrzymią rolę. Wspólne przeżycie spektaklu, koncertu czy wystawy zostaje w nas na długo, dając okazję do wymiany poglądów, czasem zaskakując. Źródłem mojej satysfakcji jest fakt, że Polska zazdrości Poznaniowi właśnie wydarzeń dla dzieci, niewykluczających udziału dorosłych. Centrum Sztuki Dziecka i Teatr Animacji to nasze okręty flagowe, ale jak pokazały tegoroczne kalendaria wydarzeń letnich, obok nich istnieje cała armada mniejszych instytucji, stowarzyszeń i firm, które czynią życie rodziców i dzieci bogatszym. Wrzesień przyniesie wymowne potwierdzenie naszych dziecięco-kulturalnych zdolności. Szwedzka Umeå, miasto szczycące się tytułem tegorocznej Europejskiej Stolicy Kultury, zaprosiła do swego programu właśnie poznański projekt „Dziecko potrafi”. Z kolei trzecia edycja LuxFestu (27-28 września w Arenie), która także dzięki wsparciu Miasta Poznania rozrośnie się do rozmiarów dwudniowej imprezy, stanie się naszym kulturalnym… produktem eksportowym. LuxFest znalazł się bowiem w gronie najwyżej ocenionych projektów budżetu obywatelskiego w Toruniu i na życzenie jego mieszkańców odbędzie się tam w grudniu 2015 roku. Poznań wywołuje ostatnio skrajne, często negatywne emocje, prezentując sztukę dla dorosłych. Aż się chce powiedzieć: więcej dla dzieci! Ryszard Grobelny Prezydent Miasta Poznania

Plebiscyt na najwa niejsze wydarzenie kulturalne minionego sezonu

Jesień z Mikołajkiem

Życie w Poznaniu pod niemiecką okupacją

wrzesień 2014

w numerze TEMAT MIESIĄCA

4 Wybierz najważniejsze wydarzenie kulturalne sezonu 2013/2014 II edycja plebiscytu IKS-a i portalu kultura.poznan.pl

WYDARZENIA

6 Spotkanie z harfą i hardingfele/ T. Janas

7 Jak zrozumieć operę/ M. Lubocka

8 Teatr w czasach zarazy/ M. Nawrocka-Le

niezwykły wieczór Akademii Gitary

28 Przestrzeń, w której widz czuje napięcie/S. Drajewski z Bohdanem Cie

lakiem architekturze o wnętrz teatralnych

30 Nowa gra o sprawach ludzkich/ M. Nawrocka-Le z Grzegorzem Gołaszewskim, re spektaklu Elsynor

HISTORIA, JUBILEUSZE

32 Obywatele drugiej kategorii/ D. Bartkowiak

Festiwal Opera Know-how

70 lat temu we wrze

nik

konkurs dramaturgiczny Metafory Rzeczywisto

10 Dla uczczenia pamięci wielkiej pianistki/ T. Doro ała-Brodniewicz

ci 2014

III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam

niu zaczęła się okupacja Poznania

34 Myśliciel z Wierzenicy/G. Wrońska Rok Augusta Cieszkowskiego

Z CYKLU

35 Zdarzyło się w Poznaniu/ D. Kolbuszewska wizyta cesarza Wilhelma II w Poznaniu

11 Festiwal na dziewczęce głosy/A. Plenzler

36 Za rogatkami/ W. Gostyński

12 Nigdzie zaczyna się tutaj/ K. Gumienna

38 Fotografia/ M. Piotrowska

14 Noc Naukowców powraca/A. Solak

40 Architeka 25-lecia/J. Głaz

drugiego takiego nie ma w Europie

wiatowa sztuka współczesna w Poznaniu

26 wrze

nia eksperymentuj z nauką

15 Dwudniowy LuxFest!/ T. Janas

trzecia edycja rockowego festiwalu

wycieczka do Brze

Bułhaka rząd dusz

jak budował się akademicki Poznań

TURYSTYKA I SPORT

16 Jazz tradycyjny w dur i moll/ R. Gloger

42 Poznań Business Run/ L. Gracz

17 Nowy styl zwiedzania/ N. Młyńczak, A. Pikuła

44 Póki starczy zdrowia…/J. Pałuba

18 Był sobie chłopiec/A. Solak

46 Kulinarna podróż po Poznaniu/ W. Mania

RECENZJE

CO, GDZIE, KIEDY

Poznań Old Jazz Festiwal

IX Weekend z Historią na Trakcie Królewsko-Cesarskim poznańska Jesień z Mikołajkiem

20 Ile jest sztuki w kryminale?/A. Solak czyli intryga dla kolekcjonerów

21 Matki, żony i biskupi/ N. Grudzień druga powie

ć El

twoje dwie nogi sprawią,

e kto

będzie mógł chodzić

Edward Motyl szlifuje sportowe talenty

obcokrajowcy i ich lokale w naszym mie

cie

47 film 51 TEATR 58 MUZYKA 67 SZTUKA 72 MUZEA 82 książki 88 CENTRA KULTURY 96 VARIA 101 kalendarium wydarzeń

biety Cherezińskiej o polskich Piastach

22 Korytarze przez puste pola myśli/ K. Gumienna o wystawie prac Jana Berdyszaka

24 Pojedyncze ludzkie historie/ N. Grudzień, S. Klimek, A. Solak

kilka re

nik

yserem pomysłodawcą i

eksji, które zainspirował Transatlantyk

ROZMOWY

26 Niech mówią: Jadę na przedstawienie/A. Szulc z Łukaszem Gajdzisem, kierownikiem artystycznym Teatru im. A. Fredry w Gnie nie

instytucje i imprezy dotowane przez Urząd Miasta

Poznania instytucje i imprezy dotowane przez Urząd Marszałkowski w Poznaniu

wydarzenia, którym patronuje IKS partnerem wydawniczym IKS-a jest Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu Archiwalne numery IKS-a dostępne są na stronie internetowej Wydawnictwa Miejskiego Posnania: wmposnania.pl

Wydawca Wydawnictwo Miejskie Posnania, ul. Ratajczaka 44, 61-728 Poznań, tel. 61 851 86 01, iks@wm.poznan.pl, wmposnania.pl, kultura.poznan.pl Redaktor naczelna IKS-a Katarzyna Kamińska Zespół (Dział Publikacji Infor macyjnych) Mateusz Malinowski (kierownik), El bieta Wo na (z-ca kierownika, sekretarz IKS-a), Jan Gładysiak (redaktor prowadzący), Tomasz Janas, Sylwia Klimek, Anna Solak Współpraca Tomasz Bombrych, Cezary Omieljańczyk Korekta Anna Nowotnik Opracowanie grafi czne Joanna Pakuła Skład i łamanie Studio Gra czne WMP Druk Zakład Poligra czny Antoni FrąckowiakNakład 2500 egz. Prenumerata RUCH S.A., prenumerata.ruch. com.pl, prenumerata@ruch.com.pl, tel. 801 800 803 lub 22 717 59 59, w g. 7-18. Copyright by Wydawnictwo Miejskie Posnania 2014 Informacje o imprezach i wydarzeniach przyjmowane są do 8. dnia każdego miesiąca. Zastrzegamy sobie prawo do skrótów oraz opracowania zamówionych tekstów. Nie odpowiadamy za zmiany repertuarowe oraz tre ć reklam (równie na stronach okładkowych). Organizatorzy zastrzegają sobie mo liwo ć zmian w programach. Indeks nr 369845

T E M A T M I E S I Ą C A P lebiscyt

Wybierz wydarzenie kulturalne sezonu 2013/2014 II edycja plebiscytu IKS-a i portalu www.kultura.poznan.pl Rok temu zwyciężył Piszczyk – spektakl w reżyserii Piotra Ratajczaka, zrealizowany przez zespół Teatru Polskiego. Kto w tym roku powtórzy jego sukces? Decyzja należy do Was!

ubiegłorocznej, pierwszej odsłonie naszego plebiscytu udział wzięło blisko 2 tys. Czytelników IKS-a i kulturypoznan.pl. To ich głosy zdecydowały o zwycięstwie Piszczyka. W tym roku znów wybór należy do Was – głosujcie na wydarzenie kulturalne sezonu 2013/2014! Spośród kilkuset wydarzeń ostatnich 12 miesięcy, które docenili krytycy i oklaskiwała publiczność, w subiektywnym, redakcyjnym rankingu wskazaliśmy finałową dziesiątkę. Oto nominowani: ¦ WRZESIEŃ-LIPIEC: Pierwszy sezon Sceny Wspólnej szkoły „Łejery” i Centrum Sztuki Dziecka Za stworzenie teatralnej sceny w najpiękniejszej w Poznaniu scenerii – „w ramionach” parku Cytadela. Za fantastyczne wykorzystanie potencjału dwóch ważnych poznańskich instytucji, tworzących z dziećmi i dla dzieci. Za gości sceny, głośno oklaskiwane premiery, za wszystkie kolory, którymi się mieni. ¦ WRZESIEŃ-SIERPIEŃ: Pokoleniowa zmiana na poznańskiej scenie muzycznej: Maciej Fortuna, An On Bast, Rust, The Ploy, Fismoll, Rebeka, Maja Koman, Dagmara Gregorowicz z Dagadany, Hello Mark, Zakręt… Za jedyną w swoim rodzaju konstelację na ogólnopolskim muzycznym firmamencie. Za pro

fesjonalizm w najlepszym wydaniu, muzyczne poszukiwania i odnajdywania. Za eksperymenty w przeróżnych stylistykach i ogólnopolskie sukcesy. ¦ LISTOPAD: Najgłośniejsza poznańska książka sezonu: Maestro Marcina Kąckiego Za odsłonięcie firanek i przewietrzenie dusznych mieszczańskich wnętrz. Za przerwanie wieloletniego milczenia wokół pedofilskiej afery w chórze Polskie Słowiki. Za próbę przebudzenia z letargu tzw. poznańskich elit. Za zadanie na nowo trudnych pytań, za próbę znalezienia na nie odpowiedzi. Za rozpoczęcie trudnej i ważnej dyskusji o Poznaniu, o nas samych. ¦ GRUDZIEŃ: 50 lat festiwalu Ale Kino! Za trwanie i nieustanne, radosne tworzenie najlepszego filmowego festiwalu dla najważniejszej (i najbardziej wymagającej) publiczności. Za konsekwentne pokazywanie, że kino dla dzieci może być kinem dla widza w każdym wieku. Za odkrywanie dziecka w każdym z nas. Za plany na kolejne 50 lat. ¦ STYCZEŃ-MAJ: 10 lat Art Stations Foundation Za dwie szczególnie warte uwagi artystyczne stacje między Warszawą a Berlinem: taniec i sztukę współczesną. Za bogaty i ciekawy program okraszony działaniami edukacyjnymi, które zbliżają artystów do odbiorców i odbiorców do kultury. I w końcu: za tłumy na wernisażach i przejęcie roli głównego popularyzatora sztuki współczesnej w mieście.

Jak głosować? ajczaka cji Miejsk iej prz y ul. Rat tępną w Centrum Informa dos , ania pecjalsow gło w s pl do tę an. kar ozn nić rap ww w.kultu Wystarczy wypeł tak e na stronie ujemy Swój głos mo na oddać blik . opu ter) par ania i, sow adi gło Ark niki ek 44 (budyn do 10 października. Wy ia rpn sie 27 od na yw akt nej aplikacji, która będzie rapoznan.pl. IKS-a oraz na ww w.kultu w listopadow ym numerze

¦ LUTY: Premiera Spisku smoleńskiego

w reżyserii Lecha Raczaka Za pierwszą w Polsce artystyczną próbę zmierzenia się z mitami, którymi obrosła tragedia. Za przypomnienie, że artyści mają poglądy, a sztuka nie jest tylko dla samej siebie. I wreszcie za powrót legendy, a razem z nią – silnych teatralnych wrażeń. Ogółem, za mocne kulturalne tupnięcie w zaskakującym miejscu na mapie Polski – w mieszczańskim salonie. ¦ KWIECIEŃ: Koncert Plácido Domingo „Tu zaczęła się Polska” w dniu kanonizacji Jana Pawła II Za wielki głos, który wciąż ma ogromną siłę rażenia. Za łagodność, siłę spokoju, pokorę i klasę. Za przejmującą, osobistą interpretację poezji Karola Wojtyły, pozbawienie jej okolicznościowego patosu, w zamian za autentyczne przeżycie. ¦ MAJ: Otwarcie Bramy Poznania ICHOT Za wprowadzenie widza – w sposób dosłowny i symboliczny – w historyczną przestrzeń poznańskiego Ostrowa Tumskiego. Za oryginalne i nowoczesne prezentowanie niedocenionego dotąd dziedzictwa. Za interaktywność, otwarcie na widza. Za charakterystyczną, szklaną szczelinę, która odsłania widok na katedrę. ¦ CZERWIEC: Dyskusja o wolności i wydarzenia wokół odwołania spektaklu Golgota Picnic Rodriga Garcii na festiwalu Malta Mieszkańcom (nie tylko!) Poznania za pokojowy bunt przeciw narzucaniu światopoglądu. Za głośne i wyraźne przeczytanie kilku tysięcy słów scenariusza na poznańskim placu, za uczestniczenie w społecznym sprzeciwie na żywo (a nie jedynie „lajkowanie” w wirtualnej rzeczywistości). Za chęć i zdolność do wielogodzinnej rozmowy. ¦ CZERWIEC – sierpień: Przyjazne oblicze festiwalizacji: Ethno Port, Animator, Akademia Gitary – duże letnie przedsięwzięcia bez zadęcia i brokatu Za konsekwencję i autentyczność. Za nieuleganie presji gwiazdomanii i przedkładanie wysokiego poziomu artystycznego nad nachalne działania promocyjne. zespół IKS-a i kultury.poznan.pl uzasadnienia nominacji: Natalia Grudzień i Sylwia Klimek

W ydarzenia festiwale

Spotkanie z harfą i hardingfele

fot. materiały organizatorów

niezwykły wieczór na Akademii Gitary

Arianna Savall i Petter Udland Johansen

Wciąż trwa festiwal Akademia Gitary. Przed nami jeszcze jedna z największych atrakcji programowych – koncert Arianny Savall i Pettera U. Johansena: Hirundo Maris. Pieśni Południa i Północy.

Arianna Savall i Petter U. Johansen: Hirundo Maris. Pieśni Południa i Północy. Aula UAM, 7.09, g. 19 bilety: 50 i 80 zł

imo że od dobrych kilku lat Arianna Savall pracuje na własne nazwisko, nagrywając wspaniałe albumy, jest świadoma tego, jak wiele zawdzięcza rodzicom. Są to artyści prawdziwie wybitni: zmarła przed trzema laty wspaniała wokalistka Montserrat Figueras i Jordi Savall – muzyk wręcz kultowy, m.in. lider zespołów Hesperion XXI i Le Concert Des Nations. Jeżeli udało jej się iść własną drogą, budować swój przekonujący, fascynujący artystyczny wizerunek, to m.in. dzięki determinacji, niezwykłej wrażliwości i muzykalności, wspaniałemu, czystemu, jasnemu głosowi, oryginalnej artystycznej wizji. To ona sprawia, że w twórczości Arianny łączą się elementy muzyki dawnej i współczesnej, że splatają się nierozłącznie muzyka i poezja, że – podobnie jak właśnie w Hirundo Maris – otwiera się ona na inspirację muzyką tradycyjną czy folkową z różnych zakątków Europy. Ten właśnie koncert będzie też najlepszym dowodem tego, że organizatorzy Akademii

Gitary nie ograniczają swej programowej otwartości jedynie do gitarowych muzyków. Bohaterami tego wieczoru będzie bowiem dwoje muzyków grających na dość nieoczywistych – w tej perspektywie – instrumentach. Arianna Savall poza swymi fantastycznymi zdolnościami wokalnymi znana jest również z gry na dawnych odmianach harfy – harfie barokowej czy celtyckiej. Z kolei jej partner i współlider Petter Udland Johansen – również znakomity wokalista – grywa na mandolinie oraz hardingfele – tradycyjnym strunowym norweskim instrumencie, podobnym do skrzypiec, choć w przeciwieństwie do nich wyposażonym w osiem lub dziewięć strun, co znacznie poszerza jego spektrum brzmieniowe. Hirundo Maris to, w tłumaczeniu, morska jaskółka – ptak, który ma tłumaczyć koncepcję „muzyki ponad granicami”. Źródłem pomysłu było bowiem, zgodnie z podtytułem (Pieśni Południa i Północy), połączenie w jednej opowieści tradycyjnych tematów z Norwegii i Katalonii. Wzbogacone zostały jeszcze o utwory sefardyjskie, szkockie oraz napisane przez Savall i Johansena. Płytę wydało wydawnictwo ECM. Swoje wcześniejsze dokonania Arianna Savall realizowała m.in. dla prowadzonej przez ojca oficyny AliaVox. Tam ukazały się jej świetne albumy Bella Terra i Peiwoh. AliaVox opublikowała również blisko dekadę temu inny piękny album – Du temps & de l’instant, który Arianna sygnowała wspólnie ze swymi rodzicami i bratem. Petter Udland Johansen ma również bogate doświadczenia i sporą dyskografię. Jego miłość do muzyki dawnej i klasycznej (oraz wybitne umiejętności interpretatorskie) znajdują ciekawe dopełnienie w twórczości jego tria Pechrima, czerpiącej m.in. z nurtów gospel i soul. Tomasz Janas

W ydarzenia festiwale

Jak zrozumieć operę Festiwal Opera Know-how, 5-7 wrze

nia

Choć dotyczy sprecyzowanego gatunku, już w pierwszej edycji wychodzi szerzej, wielowymiarowo prezentując postać Karola Szymanowskiego. Wszystko po to, by lepiej zrozumieć, poznać i pokochać królową sztuk – operę! eśli ktoś drogą prostych skojarzeń spodziewa się uroczystej inauguracji festiwalu w zabytkowym obiekcie pod Pegazem, może go zdziwić zarówno miejsce, jak i forma tego wydarzenia. Co prawda organizatorzy w samym opisie stawiają śliskie „pytanie dotyczące (de)konstrukcji” muzycznej przestrzeni, niemniej jednak otwierający festiwal happening pod nazwą Rozdźwięki odbędzie się w miejscu dla słuchacza niezobowiązującym – Galerii MM. O g. 17 Pieśń Roksany w niespodziewanym wydaniu na start – co dalej? O g. 19 w Nowym Kinie Pałacowym CK Zamek pokazana zostanie w całości opera Król Roger Szymanowskiego, z której owa słynna Pieśń Roksany pochodzi. Zaraz po niej możemy liczyć na wyjaśnienia – zarówno dzieło, jak i głośna reżyseria Mariusza Trelińskiego z 2007 roku zostaną omówione w dyskusji przez zaproszonych gości. Kolejne przedpołudnie, w sobotę, dedykowane jest twórczemu rozwojowi. I nieważne, czy masz 8, 15 czy 67 lat – mnogość warsztatów odbywających się w okolicach Św. Marcina zaplanowana jest w taki sposób, by każdy mógł na chwilę oswobodzić swoją kreatywność. Warsztat ruchowy dla najmłodszych, aktorski i DJ-ski dla nastolatków czy wreszcie – najważniejszy, stanowiący tak naprawdę sedno całego festiwalu – warsztat twórczego słuchania muzyki. Tych, których kreatywność rozsadza od środka i samo słuchanie muzyki ich nie zaspokaja, może zainteresować oparta na pieśniach kurpiowskich nauka śpiewu białego, prowadzona przez Malwinę Paszek. Na wszystkie warsztaty obowiązują zapisy mailowe.

fot. E. Piguła

Co jeszcze? O mnie i o Tobie – o współczesnym widzu operowym. O moich oczekiwaniach i Twoich przyzwyczajeniach będzie dyskusja Spotted: Opera. Widz pilnie poszukiwany w Republice Sztuki Tłusta Langusta. Możemy także pogawędzić o Szymanowskim – na pełnym luzie, bez dat i faktografii, za to z anegdotą przy kawie w Klubie Czytelnia. Pełni inspiracji i ochoty na wchłanianie dźwięków po udziale w warsztatach, mamy sporo opcji do wyboru. Może zachęci nas solowa gitara elektryczna Wojtka Świecy w surowej akustyce kościoła na Fredry? Może wolimy ostrożne „dawkowanie” Szymanowskiego – na przykład w postaci piętnastominutowych koncertów kameralnych na podwórkach kamienic? Albo zechcemy odkryć Głosy miejskich zakamarków – na podziemnym parkingu, w prywatnym mieszkaniu przy ul. Kościuszki i jeszcze kilku innych, ożywionych przez muzyków przestrzeniach? Program niedzieli najbardziej zbliża się do samej sztuki operowej. Odbędą się m.in.: mistrzowski kurs wokalny z Iwoną Hossą, spotkanie z reżyserem Ranem Arthurem Braunem, a także spektakle – Pomiędzy dla dzieci, o g. 14 w Sali pod Zegarem w CK Zamek, oraz plenerowa wersja Pieśni o nocy w reżyserii Zuzanny Głowackiej, o g. 21 przy fontannie na placu Wolności.

Fotogra a ze spek taklu Pieśń o nocy

Festiwal Opera Know-how, 5-7.09 więcej na www. operaknowhow.pl

Magdalena Lubocka

W Y DA R Z ENI A T E AT R

Teatr w czasach zarazy konkurs dramaturgiczny Metafory Rzeczywisto Ze 199 wybrano tylko trzy. Dramaty: Oblężenie Piotra Rowickiego, Milczenie Simone Jacka Góreckiego oraz Pięć Metrów Kwadratowych Piotra Domalewskiego powalczą o ich pełną realizację na deskach Teatru Polskiego w zbliżającym się sezonie.

najważniejsza. Prawdziwy dramat rozgrywa się w domu. Matka ma przed sobą syna i atakujący go cały świat. Komu ma wierzyć? Jeśli jemu, to jak ma go bronić. Jeśli im, to co ma zrobić z synem. Pytań jest znacznie więcej, ale odpowiedzi brak...

fot. J. Mariinsk

uż po raz siódmy jury konkursu dramaturgicznego Metafory Rzeczywistości: prof. dr hab. Przemysław Czapliński – literaturoznawca, Łukasz Drewniak – krytyk teatralny i Paweł Szkotak – reżyser oraz dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego w Poznaniu, wyłoniło dramaty, które na drugim etapie rywalizacji zostaną dostosowane do warunków sceny. Na początku września zobaczymy efekt pracy ich autorów z reżyserami, a tymczasem poczytajmy o tym, jakie pytania zostały w nich postawione.

mówi reżyserka Joanna Zdrada: – Proponowane przeze mnie czytanie ma na celu zgłębienie przyczyn patologii, zarówno w wymiarze osobistym, jak i społecznym. Dialog matki z synem obrazuje z gruntu zachwianą relację dorosłego, lecz ubezwłasnowolnionego mężczyzny i samotnej kobiety, której światopogląd stanowi wypadkową dewocji i medialnego bełkotu. Pytanie, które nurtuje mnie nieprzerwanie w lekturze dramatu Rowickiego, dotyczy nie tylko tego, kto jest odpowiedzialny za problem patologii, jaką niewątpliwie jest pedofilia, ale również kto odpowiada za metapatologię samego zjawiska w wymiarze medialnym.

Milczenie Simone

fot. K. Dąbrowski

fot. P. Mic

Oblężenie

mówi autor Piotr Rowicki: – To historia, którą każdy widz czy słuchacz łatwo rozpozna. Wydarzenia te miały miejsce w roku 2013. Ksiądz oskarżony o pedofilię na misjach wraca do Polski i ukrywa się we własnym domu. Osaczają go dziennikarze, prokurator, policja. W mojej wersji historii, w próbie jej metaforyzacji – chociaż nie jestem pewien, czy ten temat potrzebuje metafory – to raczej czysta, brutalna rzeczywistość. Ksiądz ukrywa się w domu z matką. I to właśnie relacja matka-syn jest w tekście

ci 2014

mówi autor Jacek Górecki: – Dramat powstał z prostej potrzeby wyrzucenia myśli, oczyszczenia się. Nikt przecież nie pisze i nie tworzy, nie czerpiąc z własnych doświadczeń, z fascynacji historiami, jakie do nas

mówi reżyserka Agata Biziuk: – Moim zdaniem najważniejsze jest wiarygodne ukazanie walki wewnętrznej bohaterki i jej zmagania się z rzeczywistością, pajęczyną toksycznych relacji. Czytając ten dramat, z łatwością można przenieść się w świat Simone, jest on niezwykle sensualny. W założeniu autorskim tekst ten jest monodramem, ja jednak widzę go jako duodram. Przy pomocy aktorów – Agnieszki Findysz i Pawła Siwiaka – spróbuję zwrócić uwagę nie tylko na słowo, ale też na plastykę i na ruch, który czuję i czytam w tym tekście. Mam nadzieję, że duet ten przełoży na sytuacje sceniczne siłę, jaką niesie opis przeżyć wewnętrznych bohaterki.

Pięć Metrów Kwadratowych

mówi autor Piotr Domalewski: – Tekst ten jest próbą spojrzenia na tragedię bohaterki, wzorowanej na Nataschy Kampusch, od technicznej strony. To próba pokazania, jak taka jednostkowa tragedia staje się produktem. Próbuję zgłębić ten proces od etapu informacyjnego newsa poprzez finał w postaci książki wydanej na bazie doświadczeń bohaterki, po powstanie filmu

fot. A. Skrzypczak fot. archiwum prywatne

fot. archiwum prywatne

docierają i jakie nas otaczają. Niewielu jednak się do tego przyznaje... Mówiąc ogólnie, to tekst o ucieczce od samotności, o chęci posiadania drugiej osoby, nawet jeśli ceną za to jest upokorzenie. Bo choć może brzmi to pytanie banalnie, to czy człowiek może funkcjonować sam? Samotność, ale i z drugiej strony „chwilowe” relacje, jakie dzisiaj tworzymy, brak umiejętności tworzenia długotrwałego związku, brak rozmowy, seks jako narzędzie, ucieczka są naszym największym przekleństwem. Kłamstwo wypiera prawdę. To jest zaraza XXI wieku! Dlatego też w tym tekście nie ma postaci, rzeczy, wątku, który jest najważniejszy. Interesuje mnie człowiek i jego ułomności. Na tym się skupiam.

fabularnego inspirowanego jej historią. Od dawna fascynuje mnie świat mediów, a raczej świat przez media kreowany. A to, co mnie w tym zjawisku porusza najbardziej, to fakt, że ten świat nie ma nic wspólnego z rzeczywistością... Pasjonuje mnie również to, jak bardzo w czasach rze czywistości internetowej zdewaluowało się pojęcie sukcesu. I wcale nie chcę powiedzieć, że ja w tej rzeczywistości nie uczestniczę. O tym jest ten tekst! O potrzebie medialnego istnienia. O potrzebie tożsamości medialnej. O potrzebie tożsamości w ogóle. mówi reżyser Jacek Jabrzyk: – Dramat ten jest próbą spojrzenia na to wydarzenie post factum, to znaczy po odnalezieniu się Nataschy. Stanowi ciekawe studium jej powrotu do rzeczywistości. Stawia tym samym szereg ważnych pytań. Od tego, czy taki powrót jest w ogóle możliwy, do pytań o odpowiedzialność zbiorową za tego typu wydarzenia. Nie tylko konkretny oprawca, ale całe społeczeństwo, które żywi się takimi historiami, postawione jest tu w stan oskarżenia. Czy w epoce medialnego szaleństwa jesteśmy jeszcze zdolni do empatii, autentycznego współodczuwania? Domalewski ciekawie komponuje swoją opowieść. Swobodnie operuje różnymi teatralnymi narracjami, wymykając się banalności i dosłowności. Wielowymiarowość jego tekstu (od paradokumentu do baśniowości) oraz jego otwartość czynią z niego ciekawy materiał do scenicznej pracy. Monika Nawrocka-Leśnik

Finał konkursu dramaturgicznego Metafory Rzeczywistości 2014 Teatr Polski, 6 i 7.09

W ydarzenia muzyka

Dla uczczenia pamięci wielkiej pianistki III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam Poznańska Akademia Muzyczna była jedyną uczelnią w Polsce, w której Halina Czerny-Stefańska prowadziła klasę fortepianu w latach 1977-1983. Dla uhonorowania jej pamięci od 2008 roku co trzy lata organizowany jest w Poznaniu Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam.

III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam 13-21.09, Aula Nova i sale Akademii Muzycznej www.amuz. edu.pl

alina Czerny-Stefańska (1922-2001) światową karierę artystyczną rozpoczęła od zdobycia I nagrody (ex aequo z Rosjanką Bellą Dawidowicz) na IV Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Warszawie w roku 1949. Występowała we wszystkich krajach Europy, w Japonii, Ameryce Północnej i Południowej – wszędzie budząc uznanie krytyki i zachwyt melomanów. W jej bogatym repertuarze koncertowym znajdowały się utwory od epoki baroku do muzyki współczesnej, dominowała jednak przede wszystkim muzyka Fryderyka Chopina, której była niezrównaną interpretatorką. Zasiadała w jury najbardziej znaczących konkursów pianistycznych – poza Europą także na Kubie, w Stanach Zjednoczonych i Izraelu. Prowadziła kursy mistrzowskie w Toronto, Bazylei, Lugano, Paryżu, Tokio. W latach 1999-2001 była profesorem University of Fine Arts and Music w Tokio, Elisabeth University of Music w Hiroszimie, Arts Akademy w Nagoi oraz Seznoku Gakuen Uozu University w Tovama. Zwycięzcą pierwszej imprezy w roku 2008, firmowanej wówczas nazwą Europejski Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam, został Przemysław Witek, student poznańskiej Akademii Muzycznej. Najwyższe

laury w drugim, międzynarodowym Konkursie w roku 2011 zdobył Denis Zhdanov z Ukrainy. W dniach 13-21 września odbywać się będzie w Poznaniu III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam organizowany przez Akademię Muzyczną im. I.J. Paderewskiego. Na liście zgłoszonych uczestników znajdują się reprezentanci siedemnastu krajów – od Chin, Japonii i Korei Południowej – poprzez m.in. Armenię, Gruzję, Estonię, Litwę, Rosję, Polskę i Ukrainę – do wielu krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Grę pianistów oceniać będzie międzynarodowe jury pod przewodnictwem Elżbiety Stefańskiej, wybitnej klawesynistki, córki Haliny Czerny-Stefańskiej. Konkurs jest trzyetapowy, a w przewidzianym regulaminem programie znajdują się najcelniejsze dzieła przeznaczone na fortepian solo, w tym obowiązkowo: Preludium i fuga Bacha z Das Wohltemperierte Klavier, Etiuda Chopina z op. 10 lub 25 i jeden z Chopinowskich Nokturnów. Zgodnie z regulaminem wysokość I nagrody wynosi 25 tys. złotych, II nagrody 15 tys. złotych, III nagrody 10 tys. złotych. Przyznane zostaną także trzy wyróżnienia po 2 tys. złotych oraz nagrody pozaregulaminowe. Wszystkie wydarzenia związane z konkursem odbywać się będą w Auli Nova. Na koncercie inauguracyjnym – 13 września o g. 19 – wystąpi Denis Zhdanov, który zagra utwory Bacha/Busoniego, Schuberta/Liszta, de Falli, Prokofiewa i Strawińskiego. Koncert laureatów, połączony z wręczeniem nagród, odbędzie się 21 września o g. 18. Wstęp na wszystkie imprezy wolny! Teresa Dorożała-Brodniewicz

W Y DA R Z ENI A FE ST I WA L E

Festiwal na dziewczęce głosy drugiego takiego nie ma w Europie Można by powiedzieć, że dziewczęta pozazdrościły śpiewającym chłopcom, którzy mają swoje chóralne festiwale, i postanowiły zorganizować festiwal przeznaczony jedynie dla dziewczęcych głosów. I taki Trillme Festival – I Międzynarodowy Festiwal Chórów Dziewczęcych odbędzie się w Poznaniu od 18 do 21 września.

omysł narodził się w poznańskich Skowronkach i trudno się temu dziwić, bo to jeden z najlepszych zespołów dziewczęcych nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Chór działający pod dyrekcją Alicji Szelugi, przy poznańskim CK Zamek, może się poszczycić pierwszymi nagrodami w aż siedmiu europejskich konkursach chóralnych, a także najbardziej prestiżowym polskim trofeum – Złotą Lutnią Ogólnopolskiego Turnieju Legnica Cantat. – Z jednej strony tradycje Skowronków, z drugiej zaś chóralne tradycje Poznania zadecydowały, że postanowiliśmy zorganizować coś, czego nie ma nigdzie indziej w Europie: festiwal chórów dziewczęcych – mówi Alicja Szeluga, dyrektor Trillme Festival, a także dyrygent i dyrektor artystyczny Chóru Dziewczęcego Skowronki. – Poznań to najpotężniejszy ośrodek chóralny w Polsce, a do tego miasto, które warto odwiedzić. Na festiwal dziewczęcych chórów pasuje więc idealnie. Warto też dodać, że patronat honorowy nad festiwalem objęła pani Elżbieta Penderecka, a głównym jego sponsorem jest firma Haltec. Chór Dziewczęcy Skowronki, który wraz z CK Zamek jest organizatorem, ale także gospodarzem i uczestnikiem festiwalu, zaprosił do Poznania pięć zespołów – Aurin z Węgier, Brevis z Chorwacji, The Stars z Serbii, Vivat Musica z Ukrainy oraz… z Poznania: Chór Dziewczęcy Poznańskiej Szkoły Chóralnej. W sumie więc

w festiwalu, razem ze Skowronkami, weźmie udział sześć najlepszych chórów wyłonionych na podstawie nadesłanych nagrań. Festiwalowe prezentacje, na które wstęp jest wolny, odbywać się będą w Sali Wielkiej CK Zamek, na Scenie Wspólnej Teatru Łejery i Centrum Sztuki Dziecka, a także w szkołach. Na pierwszym koncercie, 18 września w Sali Wielkiej CK Zamek, wystąpią wszystkie trzy formacje chóru-gospodarza: Małe Skowronki, Skowroneczki oraz Skowronki. W piątek przed południem chóry śpiewać będą w szkołach Poznania i Wielkopolski, a po południu odbędą się dwa koncerty – na scenie Łejerów i w Zamku. Na galowy koncert w Auli UAM organizatorzy zapraszają w sobotę, 20 września, o godzinie 18. Tam swoje umiejętności zaprezentują wszystkie chóry, a na zakończenie wykonają one wspólnie utwór What is music specjalnie na tę okazję skomponowany przez poznańskiego kompozytora Marka Raczyńskiego. W niedzielę chóry zaśpiewają w trzech poznańskich kościołach. – Zależy nam na tym, by festiwal miał wielokulturowy charakter. Wszystkie biorące w nim udział chóry to zespoły wędrujące po świecie, z bogatym doświadczeniem i szerokim repertuarem, dlatego więc prosiliśmy dyrygentów, by na nasz festiwal przygotowali rodzimy repertuar. Po to byśmy mogli się wzajemnie lepiej poznać, by publiczność miała okazję zapoznać się z muzycznym bogactwem innych krajów. I mamy nadzieję, że nam się to uda – przyznaje Alicja Szeluga. Trillme Festival, którego nazwa nawiązuje do ptasich treli, ma się odbywać co dwa lata. I wypełnić lukę w ogromnej gamie muzycznych festiwali w Europie – do tej pory bowiem nikt nie organizował festiwalu przeznaczonego wyłącznie dla dziewczęcych chórów. Anna Plenzler

Trillme Festival 18-21.09 www.girlschoirfestival.pl www.facebook.com/ girlschoirfestival

WYDARZENIA FESTIWALE

Nigdzie zaczyna się tutaj wiatowa sztuka współczesna w Poznaniu „Dobra międzynarodowa klasa” – tymi słowami rekomendowali poznańskie Mediations Biennale redaktorzy Polityki, umieszczając poprzednią edycję na drugim miejscu w rankingu najważniejszych wydarzeń kulturalnych 2012 roku. Co czeka nas tym razem?

ajwiększa w Europie Środkowo-Wschodniej wystawa sztuki współczesnej to wydarzenie globalne, o randze międzykulturowej, funkcjonujące ponad podziałami i tworzone przez międzynarodowe środowisko. Nad programem tej edycji pracowało czterech kuratorów oraz kilkunastu współkuratorów i asystentów, którzy w ciągu kilkudziesięciu miesięcy przygotowali ekspozycje prezentujące prace blisko stu artystów z całego świata. Hasło 4. Mediations Biennale – „Kiedy nigdzie staje się tutaj” (When nowhere becomes here) – odnosi się do rzeczywistości postglobalnej. – Dzisiaj pojęcia takie jak „nigdzie” i „tutaj” straciły swoje pierwotne znaczenie – wyjaśnia Katarzyna Kucharska, rzeczniczka prasowa festiwalu. – Dzięki rozwojowi techniki oraz masowych mediów komunikacji możemy być w kilku miejscach jednocześnie i właśnie ten aspekt współczesności stanowi punkt wyjścia do rozważań podejmowanych w trakcie tegorocznego biennale. Poznań – Berlin – Afryka Kuratorzy Shaheen Merali, Kerimcan Guleryuz, Harro Schmidt i Sławomir Sobczak wykreowali trzy odrębne światy, których pozornie nic nie łączy. Zwiedzający przekonają się jednak, że pomimo widocznych na pierwszy rzut oka różnic kulturowych, społecznych, ekonomicznych czy geopolitycznych ekspozycje są ze sobą powiązane. Wystawa Berlin Heist, za pośrednictwem prac Kadera Attii, Marca Bijla, Nezaket Ekici czy Jonathana Meese’a, zbada podłoże naszej fascynacji miastami z historią naznaczoną murami.

Drugi, najmocniejszy punkt programu to sztuka współczesna Czarnego Kontynentu. Do współpracy przy projekcie zaproszono twórców, którzy nawiązują do obszarów nam, obywatelom zjednoczonej Europy, właściwie zupełnie obcych. Afryka Zachodnia, od lat nękana konfliktami pochłaniającymi setki tysięcy ludzkich istnień, zostanie zinterpretowana przez takich twórców, jak artystka multimedialna Jude Anogwih, performer z Lagosu Jelili Atiku oraz fotograf Edson Chagas. W ramach Black Light Project zobaczymy poruszające zdjęcia Wolfa Böwiga, który wraz z dziennikarzem Pedrem Rosą Mendesem przemierzał zagrożone regiony i dokumentował życie tamtejszych mieszkańców. Dokąd zmierza świat? Trzecia wystawa – Borders of Globalization, jak sama nazwa wskazuje, podejmuje kwestię granic globalnej wioski. Będzie pierwszą w naszym kraju ekspozycją zrealizowaną w ramach projektu, o którym opowiada jego koordynator Sławomir Sobczak: – Polish Art Tomorrow to powołanie ogólnopolskiej platformy reprezentacji i promocji sztuki polskiej po 2000 roku w kontekście światowym. Współtworzy ją zespół ekspertów wskazanych przez galerie i inne organizacje na podstawie porozumienia Polska Biennale. Poszczególni członkowie są odpowiedzialni za wyłonienie najciekawszych postaw twórczych ze swojego środowiska i określenie ich właściwego miejsca na scenie artystycznej, co ma umożliwić stworzenie mapy rozwoju myśli twórczej w Polsce. – Na wystawie Borders of Globalization artyści sprowokują widzów do przyjrzenia się kondycji współczesnego świata oraz tożsamości rodzimej sztuki w globalnym zakresie. Tegorocznej edycji Mediations Biennale będzie towarzyszyć konferencja PostGlobal Future, będąca podsumowaniem dialogu 14 wystaw, zainicjowanego przez Fundację Mediations Bien-

fot. materiały organizatorów

nale. Z tej okazji w Poznaniu pojawią się kuratorzy i krytycy, którzy podzielą się z uczestnikami swoimi przemyśleniami na temat masowych przemian oraz przewidywanych następstw tych zjawisk. Czy grozi nam III wojna światowa? Na to pytanie, przy wsparciu publiczności, postarają się odpowiedzieć: dziennikarz New York Timesa Saul Ostrow, Peter Funken oraz Jarosław Lubiak. Spacer po Alei Sztuki Po co oglądać się na stolicę, skoro można sięgać znacznie dalej? Twórcy Mediations Biennale są przekonani, że Poznań i lokalne środowisko artystyczne mają w sobie tak duży potencjał, że powinny inspirować się nie Warszawą, lecz Berlinem, a nawet Nowym Jorkiem. Powołując się na tradycję zaczerpniętą od amerykańskiej metropolii, kuratorzy postanowili przeobrazić Aleje Marcinkowskiego w Aleję Sztuki, prezentującą szeroko pojmowane zagadnienia sztuki współczesnej. Zwiedzanie będzie można zacząć w dowolnych miejscu. Dzieła pojawią się w Muzeum Narodowym, Bibliotece Raczyńskich, na Uniwersytecie Artystycznym, w Bazarze Poznańskim, Artykwariacie przy ul. Paderewskiego oraz w Centrum Kultury Zamek, Galerii

U Jezuitów i na fasadzie Nowej Synagogi. Decyzję o wykorzystaniu nietypowych, pozagaleryjnych przestrzeni wyjaśnia Katarzyna Kucharska: – Wystawy zaplanowane zostały w całym mieście po to, aby maksymalnie włączyć poznaniaków i międzynarodową publiczność w dyskusję zarówno o sztuce, jak i o naszej wspólnej przyszłości. Sztuka zamiast reklamy Każdy, nawet największy i najbardziej prestiżowy festiwal potrzebuje reklamy. Mimo to, lub może właśnie dlatego, w tym roku organizatorzy Mediations Biennale podeszli do tematu w sposób znacznie bardziej kreatywny, jak przystało na twórców przedsięwzięcia ściśle powiązanego ze sztuką. Ginące w przestrzeni miejskiej, a zatem mało skuteczne, billboardy i afisze zastąpi nowe medium – sztuka, i to ona, przeniesiona na wielkoformatowe banery, będzie nakłaniać nas do wzięcia udziału w wystawach oraz wydarzeniach towarzyszących. Obejmą one wykłady, spotkania i warsztaty, a także filmy, koncerty i dyskusje odbywające się w Klubie Biennale na placu Wolności. Warto nie przechodzić obojętnie, prawda? Karolina Gumienna

Thomas Zipp, praca Task Dependence of the Effect of Standards on the Perception of a Series of Objects

4. Mediations Biennale 21.09-26.10 www.mediations.pl

W Y DARZENIA VARIA

Noc Naukowców powraca nia eksperymentuj z nauką

fot. materiały Politechniki Poznańskiej

26 wrze

Warsztaty dla dzieci w ramach Nocy Naukowców 2013

Tradycyjnie w ostatni piątek września Poznań dołączy do 300 europejskich miast, w których rozpocznie się kolejna edycja Nocy Naukowców – masowej imprezy od 2005 roku w niezwykły sposób propagującej nauki ścisłe

26.09, Noc Naukowców 2014, więcej szczegółów na: www.noc naukowcow.pl

szkole nie lubiłeś chemii i fizyki, a każda myśl o sprawdzianie z matmy kończyła się dla Ciebie skurczem żołądka? Nie jesteś wyjątkiem, ale nie oznacza to, że w dorosłym życiu nie docenisz tego, co dają nam wszystkie te przedmioty ścisłe. Gdyby każda z koszmarnych lekcji wyglądała tak jak wydarzenia prezentowane podczas poznańskiej Nocy Naukowców, być może byłbyś teraz astronomem albo inżynierem budującym mosty… kto wie. Jedno jest pewne – tej imprezy po prostu nie możesz przegapić. Zwłaszcza jeśli interesuje Cię otaczający świat i procesy, jakie nieustannie w nim zachodzą. Zrób sobie robota Sam Albert Einstein mawiał, że wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy. Podobnie jest z ciekawością. Co dzieje się z rzeczami zamrożonymi w 196 stopniach poniżej zera, jak zmierzyć swój krzyk i jak wyglądają nanoobiekty, czyli to, czego nie możesz zobaczyć gołym okiem? Jak się nagrywa obraz przestrzenny, jakie zjawiska zachodzą pod

wysokim napięciem i co ciekawego można zrobić z ciekłym azotem? Tego wszystkiego dowiesz się już 26 września, podczas serii spotkań, eksperymentów, konkursów i wizyt w laboratoriach. Prócz tego będziesz miał m.in. możliwość skonstruowania ekologicznego robota i stworzenia własnego komiksu, a przyszli piłkarze – przetestowania siły swojego wykopu. Organizatorzy zapewniają, że bieżąca edycja będzie co najmniej tak samo ciekawa jak poprzednie, bo oprócz sprawdzonych w ubiegłych latach „hitów” pojawi się także wiele nowości. – Poznańskie uczelnie znów otworzą swoje mury dla dzieci, młodzieży i dorosłych, tych, którzy na co dzień do nas nie zaglądają – zapowiada Ilona Długa z Politechniki Poznańskiej. – Tej nocy wszyscy interesująco spędzimy czas, a przede wszystkim przekonamy się, że nauka jest pasjonująca i ciekawa. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – dodaje. Pięciu gigantów nauki Politechnika Poznańska już po raz ósmy zajmie się koordynacją wydarzeń ujętych w tegorocznym programie imprezy. Przy jego kreowaniu współpracowało ze sobą pięć największych ośrodków akademickich w mieście: Politechnika Poznańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Akademia Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Przyrodniczy i Uniwersytet Ekonomiczny oraz największy polski ośrodek badawczo-naukowy w dziedzinie informatyki – Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Spotkania i pokazy odbywają się na terenie całego miasta, a na poszczególne uczelnie można dostać się specjalną linią autobusową, uruchomioną tylko z tej okazji. W ubiegłym roku na tę jedną noc w naukowców zamieniło się blisko 45 tys. osób. Samą Politechnikę odwiedziło ponad 30 tys. Być może w tym roku uda się poprawić ten rekord. Niestety, na tę chwilę nie przewidzi tego żadna dziedzina nauki. Anna Solak

W ydarzenia muzyka

Dwudniowy LuxFest! trzecia edycja rockowego festiwalu Acid Drinkers w pierwotnym składzie, 2Tm2,3, Natalia Niemen, Pięć Dwa, Arka Noego i oczywiście Luxtorpeda – to tylko niektórzy z wykonawców. Przed nami ekscytująca dwudniowa odsłona festiwalu LuxFest. tej imprezie mówiono, że jest doskonałym przykładem poznańskiego stylu pracy. Zorganizowali ją bowiem własnymi siłami i zapałem, wspierani przez licznych przyjaciół, członkowie zespołu Luxtorpeda. Koncerty są tu najważniejszym, ale nie jedynym punktem programu. Dla organizatorów szalenie ważne są bowiem również np. rodzinne strefy, w holu, wokół Areny, gdzie wiele atrakcji i pretekstów do zabawy znajdą słuchacze w każdym wieku – szczególnie ci najmłodsi. W tym roku czeka nas dwudniowa edycja LuxFestu. Dzień pierwszy – 27 września Pierwszym dniem LuxFestu będzie sobota 27.09 (bramy Areny będą otwarte już od g. 12). Tak to już jest na tym festiwalu, że największą atrakcją dla publiczności są tu każdorazowo gospodarze. Poznańska Luxtorpeda to bowiem zespół, który zrobił w ostatnich latach błyskotliwą karierę. Robert „Litza” Friedrich, Przemysław „Hans” Frencel i ich koledzy potrafili odnaleźć taki pomysł na brzmienie, na mądre przesłanie płynące z tekstów, że budzą entuzjazm słuchaczy w różnym wieku. Wiosną ukazała się ich najnowsza, trzecia, bardzo udana płyta A morał tej historii mógłby być taki, mimo że cukrowe, to jednak buraki, o której pisaliśmy też na naszych łamach. Członkowie Luxtorpedy będą się na festiwalu pojawiać i w innych odsłonach. Hans, również pierwszego dnia, zaprezentuje swój macierzysty zespół – Pięć Dwa (kiedyś 52 Dębiec), czyli bodaj najciekawszego przedstawiciela poznańskiego hip-hopu. Na rynku ukazał się niedawno nowy album zespołu N.E.O. Litza pojawi się na czele

fot. R. Kotylak

Arki Noego (która też lada moment wyda nowy album). Dla wielbicieli bezpretensjonalnego folku wystąpi Dikanda, a sympatyków hip-hopu ucieszy formacja Jarecki & BRK. W oba dni zagrają także laureaci konkursu Nasze Miasto Gra. Dzień drugi – 28 września Wydarzeń nie zabraknie również drugiego dnia festiwalu, w niedzielę. Na pewno będzie do nich należał koncert zespołu Acid Drinkers, który ma wystąpić w swym oryginalnym składzie, a zatem z grającym na gitarze Litzą (który opuścił zespół w 1998 roku). Z okazji 25-lecia istnienia zespołu artyści zagrają wspólnie materiał ze swej pamiętnej pierwszej płyty Are you a rebel? z 1990 roku. Acid zagra też swoje późniejsze hity. Nie mniej emocji zwiastuje pierwszy od bardzo dawna poznański rockowy koncert zespołu 2Tm2,3. Słynna supergrupa (utworzona przez liderów innych zespołów) od dłuższego czasu pracuje nad nową płytą – być może wreszcie się jej doczekamy. Przypomnijmy, że na czele popularnego „Tymoteusza” stoją Litza, Tomasz Budzyński i Dariusz Malejonek. Szalenie interesująco zapowiada się też występ Natalii Niemen z nieznanymi piosenkami jej ojca. Dla festiwalowej publiczności zagrają także tego dnia Jelonek, Fuzz oraz Atom. Tomasz Janas

Aktualny skład zespołu Acid Drinkers

LuxFest, 27 i 28.09, Arena bilety jednodniowe: 45 zł karnet dwudniowy: 85 zł dzieci do lat 12 – 20 zł i 40 zł, dzieci do lat 3 – wstęp wolny

W ydarzenia festiwale

Jazz tradycyjny w dur i moll

fot. materiały zespołu

Poznań Old Jazz Festiwal

Dixie Company w czasie amerykańskiego tournée, maj 2014 r.

Festiwale stały się istotną formą uczestnictwa w kulturze. Animatorzy kultury, lokalni pasjonaci i władze małych ośrodków próbują śmiałym pomysłem ożywić atmosferę i chociaż na parę chwil odciągnąć ludzi od telewizora i komputera.

VI Poznań Old Jazz Festiwal Poznań, 27.09 więcej na www. oldjazzfestival.pl

rzut beretem od Poznania, w Koźminie, w Śremie i w Lusowie, powstały festiwale, które wyrażają coraz większe aspiracje tych miejscowości. Inaczej mają się sprawy w dużych miastach, takich jak Poznań, gdzie pojawia się festiwalowa konkurencja, gdzie ścierają się oryginalne pomysły, wojują sprzeczne interesy, które generują dyskusje o wyższości rocka nad bluesem, jazzem czy muzyką etniczną. Z jednej strony mamy piękne inicjatywy, a z drugiej szalony bieg po finansowe wsparcie. Z zapałem i, przyznajmy jednak, ze znacznie mniejszym zapleczem finansowym co roku radosnymi dźwiękami muzyki wita jesień Poznań Old Jazz Festiwal, czyli VI Europejskie Spotkania Tradycjonalistów Jazzowych. Pomysł zrodził się w głowie Jacka Zgolińskiego z Centrum Konferencyjno-Dydaktycznego Akademii Medycznej. Swoistym kołem zamachowym imprezy był jednak działający w mieście od 1993 roku zespół Dixie Company. Żywe, improwizowane tony jazzu otwarły pierwszą edycję festiwalu w 2009 roku. Perkusista zespołu Piotr Soroka i zarazem mózg imprezy wspomina:

– Do Poznania na nasz festiwal udało się zaprosić w ostatnich latach tuzów jazzu tradycyjnego z Wielkiej Brytanii Kenny Balla i Mr.Acker Bilka. Gościliśmy nawet zespół The Syncopators z Australii. Muzycy Dixie Company pojechali w maju br. po raz pierwszy do USA, gdzie mogli zobaczyć, jak wygląda świętowanie w stylu nowoorleańskiego jazzu na Sacramento Jazz Festival w Kalifornii. Soroka uśmiecha się marzycielsko, kiedy mówi: – Na dziesięć koncertów, które zagraliśmy w USA, aż dziewięć skończyło się owacjami na stojąco. Graliśmy w Toledo w stanie Ohio, w kampusie uniwersyteckim, a potem w Sacramento. Na festiwal przyjeżdża 250 tysięcy słuchaczy z całego kraju, przy organizacji koncertów pracuje ponad dwa tysiące wolontariuszy. Festiwal tradycjonalistów jazzowych w Poznaniu nie ma stałego miejsca w kalendarzu. To pierwszy objaw jego niepewnej pozycji. Pytam o to Sorokę, który od razu wpada w bardziej minorowy nastrój, bo, jak mówi: – Chęci mamy wielkie i wizje też, lecz wszystko rozbija się o pieniądze. Od trzech lat nie mamy dofinansowania z miasta. Z 6. edycją robimy pewien eksperyment, w sobotę 27 września odbędzie się festiwal, a następnego dnia przenosimy imprezę do Bydgoszczy. Tamtejsze władze z entuzjazmem odniosły się do naszego festiwalu i – chociaż bardzo bym tego nie chciał – być może kolejny będzie przeniesiony do Bydgoszczy. Planujemy udział dwóch zespołów zagranicznych Oldtimers Jazz Band z Pragi i Hanover Swing Society. Z krajowych wykonawców zagrają Silesian Brass Band, Dixie Kings z Wolsztyna i oczywiście Dixie Company. Jak zwykle festiwal otworzy przed południem Mała Akademia Jazzu w Centrum Kongresowo-Dydaktycznym, potem jazda zabytkowym tramwajem, przemarsz w stylu nowoorleańskim i prawdziwa, niewymuszona zabawa na koncertach dla mieszkańców Poznania. Ryszard Gloger

W Y DARZENIA VARIA

Nowy styl zwiedzania IX Weekend z Historią na Trakcie Królewsko-Cesarskim, 27-28 wrze

nia

Bywają spotkania, na które czekamy z niecierpliwością. Wiemy, że to, co wydarzy się w ich trakcie, będzie niespodzianką, być może nawet stanie się dla nas odkryciem. Są frapujące, intrygujące i nieco tajemnicze. Właśnie z takich momentów składać się będzie IX Weekend z Historią na Trakcie Królewsko-Cesarskim.

mprezę, jak co roku, organizuje Centrum Turystyki Kulturowej „Trakt”, gospodarz Bramy Poznania. Wybór Ostrowa Tumskiego jako przestrzeni dla wszystkich wydarzeń tegorocznej edycji Weekendu z Historią był więc naturalnym posunięciem. Cel jest prosty – na ten czas zamienić katedralną wyspę w wyjątkowe miejsce – płaszczyznę spotkań i interakcji z ciekawymi ludźmi. Wszystko po to, by pokazać bogate dziedzictwo Ostrowa i wskazać odwiedzającym nowy kierunek oraz styl zwiedzania. Jednym z ważniejszych punktów programu będzie amfiteatr Bramy Poznania. W tak malowniczej scenerii, z widokiem na Ostrów Tumski, spotkamy się z tradycją oraz jej współczesnymi interpretacjami. W sobotnie popołudnie zagości tu projekt Na szlaku kupców – sukno. W amfiteatrze stanie czasowy warsztat sukienniczy. Sięgniemy do tradycyjnych metod tkackich, ale też zachęcimy do spróbowania sił w technikach nowocześnie nawiązujących do tego dawnego, niezwykle barwnego i wymagającego rzemiosła. Z kolei tradycje kulinarne ożyją podczas niedzielnej Wrześniówki. Na uczestników Weekendu z Historią czekać będą kulinarno-etnograficzne opowieści oraz stanowiska, gdzie skosztować będzie można przysmaków przygotowanych z naturalnych składników, a inspirowanych kuchnią sprzed tysiąca lat. Nie ma

chyba lepszego sposobu na cofnięcie się w czasie niż uruchomienie wszystkich zmysłów, także zmysłu węchu i smaku. Centralnym punktem Weekendu z Historią, którego nie sposób przegapić, będzie spotkanie z zabytkami Ostrowa Tumskiego. Szczególnie zachęcamy do audiowizualnego spaceru w sobotni wieczór. Po zapadnięciu zmroku Ostrów wypełni się światłem i dźwiękiem, które sprawią, że zabytki przemówią. Wyświetlane na fasadach i innych obiektach wizualizacje łączące motywy historyczne z nowoczesną grafiką odkryją przed uczestnikami spaceru wiele tajemnic tej niezwykłej wyspy. Podążając za projekcjami, które zawładną jej przestrzenią, odbędziemy magiczną podróż w czasie… Brama Poznania stanie się też miejscem spotkania z tradycyjną muzyką. Podczas Weekendu gościć będziemy poetę i pieśniarza Adama Struga. Muzyka i śpiew prezentowane przez artystę sięgają najdalszych korzeni pieśni polskich przekazywanych od pokoleń wyłącznie w tradycji ustnej. Jego koncert będzie mocnym akcentem kończącym tegoroczny Weekend z Historią. By jeszcze bardziej utrwalić wrażenia, wcześniej zapraszamy na warsztaty Muzyka źródeł, które Adam Strug poprowadzi w niedzielne popołudnie.

Zabytki mówią – audiowizualny spacer po Ostrowie Tumskim (autor: A. Nowakowski)

Szczegółowy program w dziale Varia (s. 99) oraz

Natalia Młyńczak

na stronie www.

Anna Pikuła

bramapoznania.pl

CTK „Trakt”

W Y D A R Z E N I A K S I ĄŻ K I

Był sobie chłopiec

fot. materiały dystrybutorów

poznańska Jesień z Mikołajkiem

Kadr z lmu Wakacje Mikołajka, re . Laurent Tirard

Jak widać, w literaturze możliwe jest wszystko. 8-letni Mikołajek obchodzi w tym roku swoje… 50 urodziny. Spokojnie, tylko na polskim rynku wydawniczym, gdzie pomimo upływu czasu wciąż bawi i zachwyca kolejne pokolenia czytelników.

uzebiusz ciągle dawał wszystkim w nos, Gotfryd co chwila miał nowe zabawki, a Alcest był wiecznie głodny. Mikołajek razem z nimi ciągle pakował się w tarapaty, na każdym kroku wyrażając zdziwienie, dlaczego mimo iż stara się być grzeczny, dorośli ciągle uważają jego pomysły za niestosowne fanaberie. W szkole podstawowej zaczytywałam się w kolejnych książkach o przygodach niesfornych kolegów. Niestety, żeby je wypożyczyć, musiałam odczekać swoje w kolejce. Nic dziwnego, skoro był to wówczas jeden z najbardziej rozchwytywanych tytułów, który przypadł do gustu połowie mojej klasy… i szkoły. Doskonale pamiętam białe okładki i ich charakterystyczny, kwadratowy format. No i oczywiście rysunki, które za pomocą kilku prostych kresek wyczarowywały czarno-biały (niższa cena druku),

a mimo to barwny świat. Istnieją książki, które mimo upływu lat bawią kolejne pokolenia i nie tracą nic na swej aktualności. Francuska seria o przygodach sympatycznego Mikołajka (oryginalny tytuł to Le Petit Nikolas) jest właśnie takim ewenementem. Przyjaźń i wielkanocne jajo Swoją prapremierę Mikołajek ma na łamach belgijskiego Le Moustique, w którym na przełomie 1955/56 roku ukazuje się krótki komiks o przygodach małego chłopca. To czas, w którym autorzy serii, panowie Sempé i Goscinny, poznają się, z miejsca zostając przyjaciółmi. „Poznałem René Goscinnego zaraz po jego powrocie ze Stanów Zjednoczonych. Od razu przypadliśmy sobie do gustu. Ja miałem dwadzieścia jeden lat, on chyba dwadzieścia siedem. Został moim pierwszym przyjacielem w Paryżu, czyli moim pierwszym przyjacielem w ogóle” – wspominał po latach Sempé. Trzy lata później ukazuje się pierwsze regularne opowiadanie pt. Jajo wielkanocne. Jest publikowane w kolejnych czasopismach, a Goscinny szybko rozwija swój warsztat pisarski, zostając zawodowym pisarzem. Ci, którym jego nazwisko brzmi znajomo, z pewnością nie

Jeśli jesień, to tylko z Mikołajkiem We wrze

niu kolejnych i miesiącach Biblioteka Raczyńskich

zaprasza dzieci na fascynujące spotkania z Mikołajkiem. Warsztaty literackie, plastyczne, językowe i teatralne oraz konkursy, gry i zabawy integracyjne wybierać. Zwłaszcza

oj, będzie z czego

e program jest bogaty obejmuje i a

dziewięć oddziałów Biblioteki, m.in. na os. O

wiecenia, Ale -

jach Marcinkowskiego i ul. Słowackiego. Mo

na napisać list

do francuskiego przyjaciela, namalować go albo opisać jego nowe przygody. Okazji nie zabraknie, bo organizatorzy na najbli

sze trzy miesiące przewidzieli ponad sto interesujących

spotkań (po 11 w ka ksią

dej

ki, audiobooki i gad

lii). Nagrodami konkursach w będą ety związane z serią o Mikołajku.

Spotkania spod szyldu Mikołajka to projekt realizowany przy wsparciu ministerstwa kultury, któremu spodobał się tak sympatyczny pomysł promocji czytelnictwa. Z zało rowany głównie do dzieci i młodzie mo

e zainteresuje te

wali się w ksią

enia skie -

y szkolnej (6-12 lat), być

dorosłych, którzymłodo w

ci zaczyty -

kach duetu Goscinny/Sempé. O szczegółowym

planie wydarzeń zadecydują sami uczestnicy, wspólnie wybierając jeden dzień tygodnia, w którym będą chcieli uczestniczyć w zajęciach. Poprowadzą je m.in. bibliotekarze, bukini arty

ci,

ci i tłumacz języka francuskiego.

Skąd pomysł na tak huczne uczczenie literackiej rocznicy? Doceniając dorobek literacki i plastyczny autorów, chcemy pochylić się nad fenomenem popularno chłopca

ci przygód francuskiego

tłumaczy Magdalena Bera z Biblioteki Raczyńskich.

Poprzez zajęcia plastyczne, teatr zabawy i językowe spróbujemy wydobyć to, co w literaturze najpiękniejsze

dodaje.

¦  W ięcej informacji na: www.bracz.edu.pl

rys. S. Pacholczyk

będą zdziwieni, że miał polskie korzenie. Jego ojciec był rodzonym warszawiakiem. A teraz informacja, którą niekoniecznie trzeba ujawniać dzieciom – imię swojego książkowego bohatera Goscinny wymyślił w drodze na spotkanie z wydawcą, mijając na ulicy reklamę win pod nazwą Nicolas. Potem wszystko toczy się już szybko. Najbardziej rozpoznawalny francuski uczeń zostaje przetłumaczony łącznie na blisko 30 języków i wydany w ponad 10 mln egzemplarzy. Pięć pierwszych tomów jego szalonych przygód (Mikołajek, Rekreacje Mikołajka, Wakacje Mikołajka, Mikołajek i inne chłopaki oraz Joachim ma kłopoty, bardziej znany pod tytułem Mikołajek ma kłopoty) w mgnieniu oka staje się bestsellerami. Polscy czytelnicy poznali go dopiero w połowie lat 60., za sprawą połączonego wydania Rekreacji Mikołajka i pierwszego tomu przygód chłopca. Przygody nowe i nieznane Popularna seria opowiadań doczekała się wielu kontynuacji. I to pod różnymi postaciami. Tradycjonaliści wybiorą papierowe wydania Nowych albo Nieznanych przygód Mikołajka. Co ciekawe, pierwsze z nich być może nigdy nie ujrzałyby światła dziennego, gdyby nie przypadek. Nigdzie dotąd niepublikowane opowiadania odnalazła w 2004 roku Anna, córka Goscinnego, przeglądając archiwa ojca. Z kolei w tych ostatnich, w przeciwieństwie do całości serii, rysunki ilustrujące książkę po raz pierwszy zostały wykonane w kolorze. Bardziej nowocześni mogą już skusić się na wersję audio albo e-book. W grudniu 2009 roku (tuż przed Mikołajkami), do kin trafił pełnometrażowy film Mikołajek, w reżyserii Laurenta Tirarda. Tego samego, którego Wakacje z Mikołajkiem od sierpnia możemy oglądać w polskich kinach. Można spierać się o to, czy lifting legendarnej postaci, który poszedł tak daleko, że część najnowszych okładek książkowych wydań opatrzona jest wizerunkiem Mikołajka w formacie 3D, to dobry pomysł, ale na szczęście wersja oryginalna nadal ma się świetnie i budzi największe zainteresowanie. Sentymenty? Być może. Ale to właśnie one nie pozwalają zapomnieć polskim czytelnikom o niezwykłym chłopcu znad Sekwany. Anna Solak

R E C E N Z J E K S I ĄŻ K I

Ile jest sztuki w kryminale?

fot. archiwum prywatne

czyli intryga dla kolekcjonerów

Anna Solak absolwentka Historii i Dziennikarstwa na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza. Interesuje się lmem i literaturą, uwielbia muzykę etniczną i poezję piewaną

Nadzieja dla umarłych Charlesa Willeforda to klasyczna powieść kryminalna, której akcja toczy się na Florydzie. Właśnie ukazała się nakładem poznańskiego wydawnictwa Mundin, które zajmuje się głównie wydawaniem art-booków.

palne, duszne Miami. Kilkunastoletni chłopak zostaje znaleziony martwy w domu swojej macochy. Obok łóżka policja znajduje tysiąc dolarów. Zakłada, że to klasyczne przedawkowanie narkotyków. Tylko jedna osoba nie wierzy, że śmierć była przypadkowa. Nadzieja dla umarłych to kryminał w klasycznym tego słowa znaczeniu. Jest i trup, i niewyjaśnione okoliczności śmierci, jest też kilku podejrzanych i tylko jedno rozwiązanie. Owszem, czyta się wartko i z przyjemnością, ale to nie pierwszy i nie ostatni kryminał na świecie, o którym można powiedzieć to samo. Na szczęście jest też detektyw Hoke Moseley, który ma głowę nie od parady. To właśnie jego postać jest największą wartością książki, która poza tym nie przejawia cech arcydzieła. Niepokorny sierżant wydziału zabójstw to intrygująca, złożona osobowość. Z burzliwego rozwodu raczej nie wyszedł obronną ręką. Ma spore Nadzieja dla umarłych, Charles Willeford, wyd. Mundin, Poznań 2014

kłopoty finansowe, a każda próba wynajęcia mieszkania w dzielnicy, w której można poczuć się względnie bezpiecznie, kończy się kompletnym fiaskiem. W efekcie po godzinach dorabia jako dozorca podrzędnego hotelu, w zamian wynajmując jeden z pokoi. Sprawa dodatkowo się komplikuje, gdy pewnej nocy portier informuje go, że w holu na dole czekają na niego dwie młode damy, które podają się za jego córki. Od dnia, w którym była żona postanowiła na nowo ułożyć sobie życie, będzie musiał dzielić obowiązki dobrego gliny i ojca. Pomoże mu w tym jego partnerka – Ellita. Kubańska policjantka sama znalazła się na życiowym zakręcie, a taka współpraca paradoksalnie pozwoli jej wyjść na prostą. Powieść jest kontynuacją kultowego już Miami Blues, a Nadzieja dla umarłych jest kolejną pozycją z serii o przygodach detektywa Moseleya. Jego „ojciec” – Charles Willeford to nieżyjący już amerykański pisarz, który oprócz snucia intryg zajmował się również poezją. Do tego był malarzem, dziennikarzem radiowym, hodowcą koni, a nawet… bokserem. Coś mi mówi, że za stworzeniem tak interesującej postaci stała właśnie jego nietypowa wszechstronność. Jak na art-book przystało, powieść jest wydana wyjątkowo starannie. Grażyna Kulczyk, która razem z Honzą Zamojskim rok temu powołała do życia nowe wydawnictwo, w rozmowach zaznacza, że książka nie jest dla niej tylko rzeczą. – To piękny przedmiot, w którym zakodowana jest myśl ludzka – podkreśla. Oszczędna kreska Mikołaja Moskala raczej intuicyjnie pozwala domyślać się, co przedstawiają proste, graficzne formy oparte wyłącznie na trzech kolorach: białym, czarnym i pomarańczowym. W tej symboliczności byłby nawet i urok, gdyby nie automatyczne skojarzenie z estetyką katechizmów, z jakich szkoły korzystały w latach 90. Wrażenie ratuje nietypowy bonus – luźna wkładka w postaci plakatu… Julio Iglesiasa. Pomysłowe i przekorne. Anna Solak

R E C E N Z J E K S I ĄŻ K I

Matki, żony i biskupi ć El

biety Cherezińskiej z cyklu o polskich Piastach

Przemysł II, książę Starszej Polski, po dwustu latach od rozbicia dzielnicowego odzyskuje polską koronę. Jednak po paru miesiącach pada ofiarą królobójstwa. Jest rok 1296.

d tego momentu rozpoczyna się akcja powieści Elżbiety Cherezińskiej pt. Niewidzialna korona, kontynuacji Korony śniegu i krwi. Do objęcia we władanie dopiero co zjednoczonego Królestwa Polskiego stają książę Władysław, zwany później Łokietkiem, i książę Henryk Głogowczyk, któremu władzę w testamencie zapisał sam Przemysł II. Chciwym okiem na polskie ziemie spoglądają margrabiowie brandenburscy, Krzyżacy i władca czeski Václav II Przemyślida. Akcja urywa się w 1306 roku, porzucając Władysława Łokietka w pół drogi do polskiego tronu. Kolejna część cyklu zapewne wkrótce pojawi się na rynku. Główny zarzut recenzentów wobec obu „Koron” Cherezińskiej dotyczy ich zgodności z faktami historycznymi. Autorka przyznaje w posłowiu, że „żaden z konsultantów nie jest odpowiedzialny za fabularne wybryki, bo pytam jedynie o fakty po to, by na gruncie historii tkać swoją opowieść, ożywiać bohaterów i obdarzać ich wizerunkiem zupełnie nie kanonicznym”. Znaczy to tyle, że mamy do czynienia z powieścią parahistoryczną, której akcja toczy się w czasach Piastów. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby w wypowiedziach Tadeusza Zyska (wydawcy) nazwisko autorki nie pojawiało się najczęściej w kontekście słów: polska powieść historyczna. Wydawca stara się lansować obie części również jako książki z gatunku fantastyki, przyrównując uparcie Cherezińską do szalenie popularnego po obu stronach Atlantyku – za sprawą nakręconego na podstawie jego powieści serialu – George’a Martina i jego Gry o tron. Obie te rzeczy należy włożyć pomiędzy bajki. Ani z Cherezińskiej Martin, ani z Niewidzialnej korony fantastyka. Jeśli nie liczyć kilku postaci ze świata nierzeczywistego na siłę upchanych w wątki poboczne, w tym zgra-

nego do bólu motywu z ożywaniem herbów (orły, lwy i smoki będą się prężyć, wzlatywać, warczeć i machać skrzydłami z dużą regularnością przez ponad 700 stron książki). A jak ma się „ożywianie bohaterów”? Niestety, żeby tchnąć życie w postacie z podręczników do historii, trzeba czegoś więcej niż rozpisanie fabuły na dialogi. Przy tworzeniu postaci nie może się Cherezińska wyrwać poza schematy, co i rusz reprodukuje stereotypy. Kobiety to matki, żony i kochanki z wariacjami w postaci zakonnic lub nierządnic. Mężczyźni to wojownicy, książęta i biskupi. Czy naprawdę świat średniowieczny nie oferuje nic więcej? Czy nie można trochę przemieszać w tych przewidywalnych rolach? Język, jakim posługują się bohaterowie, jest ubogi albo – przeciwnie – przesadnie barokowy i kwiecisty w opisie scen łóżkowych. Ogółem postacie są papierowe i ten papier maluje autorka albo na czarno, albo na biało. Jeśli bohaterowie są negatywni, to są lubieżni, zwykle knują przeciw interesom Królestwa Polskiego, krzywdzą bliskich. Pozytywni natomiast są troskliwi, dobroduszni, nawet jeśli są wojowniczymi królami, kochają swoje, przez większość życia brzemienne, żony. Nie ma tu miejsca na jakiekolwiek niejednoznaczności, rysy na charakterach. Autorka nie pokazuje szekspirowskiej walki o władzę, a raczej prosty sienkiewiczowski świat, gdzie my jesteśmy dobrzy, oni źli. A myślałam, że już wyrośliśmy z literatury ku pokrzepieniu serc.

fot. archiwum prywatne

druga powie

Natalia Grudzień absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej, redaktorka, czynna uczestniczka poznańskiego ycia kulturalnego

Natalia Grudzień

Niewidzialna korona, El bieta Cherezińska, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2014

RECENZJE SZTUKa

Korytarz przez puste pola myśli

fot. archiwum prywatne

o wystawie prac Jana Berdyszaka

Karolina Gumienna z zawodu projektantka gra ki, z pasji dziennikarka i copywriterka. Od kilku lat wytrwale tropi niecodzienne zjawiska i wydarzenia ze wiata muzyki, sztuki i dizajnu

W jego twórczości grafika stała się odrębną, pełnoprawną dziedziną sztuki, stanowiąc skuteczne – bo wielowymiarowe – medium do eksplorowania interesujących go obszarów. W Muzeum Narodowym miała miejsce wystawa Jan Berdyszak. Horyzonty grafiki.

an Berdyszak od samego początku swoich artystycznych poszukiwań odważnie podchodził do eksperymentów. Jak zauważyła krytyczka i teoretyczka sztuki Bożena Kowalska, wielostronna i stale pogłębiana wiedza, dynamiczność i odwaga intelektu, świadome odrzucanie wszelkich umownych i przyjętych modeli myślenia oraz konwencji plastycznych sprawiły, że jego twórczość ma niezależny, oryginalny i odkrywczy charakter. Ekspozycja, która była pokazywana w Muzeum Narodowym, obejmowała około 60 prac i stanowiła lekcję obowiązkową dla wszystkich – bo nazwiska tego twórcy po prostu nie wypada nie znać. Grafika – zrehabilitowana Historia sztuki zepchnęła grafikę na boczne tory – ba! nigdy nie dopuściła jej do głosu. Dziedzina ta, pozostająca zawsze w cieniu malarstwa i rzeźby, u Berdyszaka zostaje w pełni zrehabilitowana. Okazuje się, że to niedoceniane medium może stać się punktem wyjścia do badania zagadnień takich, jak efemeryczność, fragmentaryczność, przezroczystość, gęstość, warstwowość czy odbicie. Grafiki mistrza odbiegają jednak znacznie od tego, co zwykliśmy nazywać grafikami. Cała jego sztuka zresztą jest odporna na obowiązujące od lat kanony i schematy – artysta swobodnie przekracza i zaciera granice pomiędzy dyscyplinami, proponując zupełnie nowe spojrzenie na tytułowe horyzonty. Obrazy Berdyszaka upodabniają się do rzeźb lub, poprzez

daleko posuniętą syntetyzację i geometryzację, do grafik, rzeźby nabierają cech malarskich lub graficznych, a grafiki – przestrzennych. Nawet pokazywane na wystawie Passe-partout niepewności, choć jest instalacją, może być postrzegane jako dzieło graficzne. Praca bada ograniczenia naszej percepcji. W zaciemnionej przestrzeni, poprzez manipulowanie walorem i światłem, zmysły, na których opieramy naszą wiedzę o świecie, zaczynają się gubić i stają się podatne na manipulacje. Surowość, konsekwencja, dyscyplina Berdyszak do poszczególnych tematów podchodzi jak do zadań matematycznych, które rozwiązuje z zadziwiającą pieczołowitością. Uwielbia warstwy – nakłada na siebie poszczególne elementy, badając ich wzajemne relacje i możliwości. Dzięki temu uzyskuje niezwykle intrygujące struktury i formy. Sprawdza, co można uzyskać, stosując papiery o różnej fakturze, grubości i barwie. Podejmowane zagadnienia bada w sposób niezwykle szczegółowy, niemal obsesyjnie. Tworzone przez niego cykle należy traktować raczej jak mnogie zbiory, które dopiero jako całość wyrażają daną ideę, niż zestawy odrębnych realizacji poruszających ten sam temat. Rygor, surowość, konsekwencja, bogata symbolika i dążenie do syntezy – to wszystko świadczy o intelektualnym charakterze jego twórczości. Na wystawie można było zobaczyć filmy umożliwiające zajrzenie do jego prywatnych szkicowników – nieocenionego źródła wiedzy na temat procesów zachodzących w analitycznym umyśle zdyscyplinowanego kreatora. Wielka sztuka z resztek Jeszcze w czasach studiów Jan Berdyszak szczególnym zainteresowaniem darzył przestrzeń, traktując ją jako wyzwanie dla intelektu. Zapewne właśnie dlatego jako specjalizację

fot. K Gumienna

zamiast malarstwa wybrał rzeźbę. Chętnie wychodził poza klasyczne kształty – w muzeum mogliśmy odnaleźć na przykład koła o naturze kwadratu (Koło Podwójne XXI, 1968, Kompozycja kół XXXV z wejściem zieleni, 1963-65). Tradycyjnie pojmowana powierzchnia blejtramu w jego przypadku również okazała się niewystarczająca – dowolnie modyfikuje jej formę, dodając lub odejmując (Misterium bieli, 1971). Reszty reszt, zestaw prac z lat 2008-14 obejmujący barwne płótna jak od niechcenia rozrzucone na białych ścianach, kojarzą się z dziecięcymi wycinankami, z którymi z pewnością każdy z nas miał kiedyś do czynienia. Zawsze po takiej zabawie stół pokrywały liczne skrawki. Ich przeznaczenie było z góry określone – od razu trafiały do kosza na śmieci. Tymczasem u Berdyszaka skrawki, resztki, fragmenty, odłamki (płócien) stają się pełnoprawnymi dziełami sztuki. Ważnym aspektem studiów nad przestrzenią w jego przypadku stała się również przezroczystość. Artysta chętnie wykorzystuje transparentne materiały – w jednym z pomieszczeń znajdziemy nałożone na siebie tafle szkła (Przezroczyste i niedostępne) oraz serię grafik „warstwowych” – Passe-par-tout.

Skazany na samotność W pełni autonomiczna twórczość Jana Berdyszaka czerpie z wielu dyscyplin, ignorując wszelkie podziały. Twórca inspiruje się literaturą, filozofią, naukami ścisłymi, techniką, muzyką (gipsoryt Układ pionowy H. Wieniawskiego, drzeworyt Krzysztofowi Pendereckiemu, oba z 1960 r.), teatrem. Aby zrealizować swoje nowatorskie wizje, plastyk musiał stworzyć własny język. Studiował na PWSSP w czasach, gdy akademie sztuki wpajały młodzieży zasady jedynego słusznego kierunku – socrealizmu. Brakowało mu środków wyrazu, którymi mógłby nazywać i opisywać fascynujące go zjawiska. Osamotniony w swoich poszukiwaniach (nie było wówczas, przynajmniej w poznańskim środowisku, nikogo, kto zmierzałby w tym samym lub przynajmniej zbliżonym kierunku), podjął ryzyko i zaufał swojej intuicji. W dalszych latach z zadziwiającą konsekwencją eksplorował obszary pomijane lub niezauważane przez innych. „Sens ma tylko taka działalność twórcy, która potrafi drążyć korytarz przez jeszcze puste pole myśli” – napisał w swoim Szkicowniku nr 16 (1963-64). Jego dzieła, zebrane na wystawie Jan Berdyszak. Horyzonty grafiki, stanowią najlepszy dowód na to, że pozostał wierny swoim przekonaniom.

Wystawa Jan Berdyszak. Horyzonty grafiki Muzeum Narodowe w Poznaniu, 15.06-24.08

Karolina Gumienna

R E C E N Z J E film

Pojedyncze ludzkie historie kilka re

eksji, które zainspirował Transatlantyk wyzwoleńczych walk w Afryce w latach 60. i 70. W filmie nowo odkryte materiały archiwalne dotyczące tamtego okresu oglądamy, słuchając fragmentów książki pochodzącego z Martyniki filozofa Frantza Fanona Wyklęty lud Ziemi. Napisany w 1961 roku tekst jest poświęcony wpływowi kolonizacji na kondycję narodu, konsekwencjom dekolonizacji i wreszcie przemocy, która towarzyszy obu tym zjawiskom. Do tej pory dokument Görana Hugo Olssona pokazywały festiwale w Berlinie i Sundance.

Rozważania o kolonializmie Jedną z najważniejszych projekcji podczas tegorocznego festiwalu był film Rozważania o przemocy towarzyszący wręczeniu Gayatri Chakravorty Spivak nagrody Transatlantyk Glocal Hero Award. Profesor Spivak swoje życie poświęciła działaniom antykolonialnym i zgłębianiu zagadnień związanych z rozwojem imperializmu i globalizacji. – Glocal Hero to ktoś, kto pracuje gdzieś na Ziemi lokalnie z ludźmi, starając się polepszyć jakość życia. Równocześnie jej lub jego praca ma wielkie znaczenie dla całego świata, stając się inspiracją dla innych. Działania profesor Spivak najlepiej oddają istotę Glocal Hero Award – mówił podczas wręczania nagrody Jan A.P. Kaczmarek, dyrektor festiwalu. Szwedzki dokument Rozważania o przemocy, w którym wstęp wygłasza profesor Spivak, opowiada o wydarzeniach w czasie

¦  Transatlantyk Konfrontacje:

fot. mat. festiwalu Transatlantyk (5x)

Parę dni spędzonych w kinowym fotelu musi pozostawić w widzu trwały ślad. Oto kilka śladów, które zostawił w nas tegoroczny Międzynarodowy Festiwal Filmu i Muzyki Transatlantyk.

Rozważania o przemocy, reż. Göran Hugo Olsson, Dania, Finlandia, Szwecja, USA 2014 Natalia Grudzień

świętej tradycji i na przekór całemu światu – poślubia swą żydowską dziewczynę. Wkrótce na świat przychodzi dwójka dzieci: syn i córka. W tym miejscu spektakularnie kończy się bajka o miłości, która „wszystko zwycięża”. Nie o niej zresztą doświadczony izraelski dokumentalista Nurit Kedar oraz Yaron Shani nakręcili film Wyroki losu – poruszający dokument o poszukiwaniu własnej tożsamości i miejsca w pogmatwanym świecie. Film, który pokazuje, że za wielką historią, skomplikowanymi mechanizmami rządzącymi światem i polityką kryją się poruszające, pojedyncze ludzkie historie. Ta oczywista prawda jest jednocześnie przerażająca, bo uświadamia prawdziwą skalę międzynarodowych konfliktów. ¦  Transatlantyk Konfrontacje: Wyroki losu, reż. Yaron Shani, Nurit Kedar, Izrael 2013 Sylwia Klimek

Jeden mały los Okazuje się, że nieugaszony od lat konflikt izraelsko-palestyński można zgłębić, opowiadając historię jednej – mieszanej – rodziny. To opowieść cenniejsza niż najcenniejsze rozprawy specjalistów od konfliktów międzynarodowych. Na ogarniętych wojną ziemiach Palestyny Arab Fauzi zakochuje się w pięknej Żydówce. Małżeństwu sprzeciwiają się rodzice, nie akceptuje go otoczenie. Ale on – wbrew

Męskość to sztuka wyboru Problem dalekomorskich statków żeglugowych, na które u wschodnich wybrzeży Afryki napadają piraci, pojawia się w mediach już od kilku lat. Najczęściej narracja opiera się na tym samym schemacie: biali marynarze są porywani i więzieni dla okupu przez okrutnych i dzikich Somalijczyków. Połów bez sieci Cuttera Hodierne’a opowiada o międzynarodowym problemie nieco inaczej. W tej historii poznajemy Abdiego, mężczyznę spokojnego i uczciwego,

który pracuje tak, jak jego ojciec i dziadek, łowiąc ryby na oceanie. Niestety, postępujące zanieczyszczenie wód i wyniszczająca polityka zachodnich statków powodują, że somalijscy rybacy łowią coraz mniej ryb. Abdiego martwi to podwójnie, bo oprócz siebie ma na utrzymaniu żonę i synka, których kocha nad życie. I właśnie dlatego, wbrew własnym zasadom i przekonaniom, Abdi postanawia przyłączyć się do lokalnej bandy piratów. Film w dynamiczny i brawurowy sposób pokazuje, jak człowiek radzi sobie w sytuacjach ekstremalnych. Takich, od których zależy praktycznie wszystko i gdzie jeden zły ruch może pogrzebać świat, w którym dotąd żył.

małomównej i tajemniczej pracownicy pralni. Jeśliby odczytywać Czarny węgiel, cienki lód tylko jako klasyczny thriller, którego akcja dzieje się w Chinach, to można odnieść wrażenie, że to kino wtórne, bazujące na schematach, w dodatku wypracowanych za oceanem kilkadziesiąt lat wcześniej. Oto mamy klasyczny kryminał i zagadkę śmierci przypadkowych ofiar, którą rozwiązuje wcale nie krystaliczny bohater. Naprzeciw niego femme fatale, której historia w nierozerwalny sposób łączy erotykę i śmierć. Jednak, jakby przeciw regułom gatunku kina kryminalnego, fabuła momentami się rwie, meandruje, zbacza na wątki poboczne. To w tych chwilach uwidacznia się poetyckie kino autorskie, do którego Czarny węgiel... również aspiruje. Sam reżyser podsuwa wskazówkę o drugim dnie, nazywając film „obrazem życia współczesnego w Chinach”… ¦ Transatlantyk Panorama: Czarny

¦ Transatlantyk Sundance: Połów

węgiel, cienki lód, reż. Diao Yinan,

bez sieci, reż. Cutter Hodierne, USA/

Chiny 2014 Natalia Grudzień

Kenia/Somalia 2014 Anna Solak

Czarne serce republiki ludowej Sfrustrowany były policjant rozpoczyna prywatne śledztwo w sprawie tajemniczych morderstw. Zagadka przypomina sprawę sprzed kilku lat, która zakończyła się masakrą jego kolegów po fachu. Trop w obydwu przypadkach prowadzi do

z którym nikt nie rozmawia po tym, jak lata temu naraził się mieszkańcom miasteczka. To właśnie wokół relacji tych dwojga będzie kręcić się spirala wydarzeń, które stopniowo nabierają tempa. Xavier Dolan, którego widzimy na ekranie w roli głównej, również i tym razem sprawdził się świetnie. Jego bohater, na początku wrażliwy i otwarty, ostatecznie uruchamia w sobie pokłady uczuć i emocji, z których dotąd nie zdawał sobie sprawy. Żeby przetrwać, w krótkim czasie z mieszczańskiego chłopca musi przeistoczyć się w twardego mężczyznę, który ostatkiem sił zawalczy o siebie i swoją autonomię. Świetna propozycja zarówno dla zadeklarowanych fanów, jak i tych, którzy z filmami Dolana nie mieli jeszcze przyjemności obcować. ¦ Transatlantyk Sezon: Tom, reż.

Tom chce żyć naprawdę To czwarty już film w dorobku niezwykle utalentowanego Xaviera Dolana, którego polscy widzowie znają m.in. z Wyśnionych miłości i Zabiłem moją matkę. Historia Toma – copywritera z Montrealu, który przyjeżdża na wieś na pogrzeb swojego kochanka to psychologiczny thriller oparty na sztuce autorstwa uznanego quebeckiego pisarza, Michela Marca Boucharda. Na miejscu okazuje się, że nikt nie wie, kim tak naprawdę był dla zmarłego, a jedyny posiadacz tej tajemnicy to Francis – jego starszy brat,

Xavier Dolan, Kanada/Francja 2013 Anna Solak

Transatlantyk w liczbach ¦ ok. 60 tys. uczestników ¦ ponad 120

lmów w 15 sek -

cjach tematycznych ¦ 223 seanse w Multikinie 51, kinie Muza, Kinie Łó kinie

Raj,

Mobilnym

kowym, Kinie

Škody, Nowym Kinie Pałacowym, Sali Wielkiej CK Zamek ¦ 48 wydarzeń edukacyjnych trwających łącznie 175 godzin

R ozmowy

Niech mówią: Jadę na przedstawienie! z Łukaszem Gajdzisem, kierownikiem artystycznym Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnie nie Zaczynałeś jako aktor, kontynuujesz jako reżyser, teraz jeszcze kierujesz sceną teatru w Gnieźnie. To droga Twojego dojrzewania jako artysty czy traktujesz te sfery równolegle? Jest takie powiedzenie: „Kto to jest dyrektor? – niespełniony reżyser. Kto to jest reżyser? – niespełniony aktor. A kto to jest aktor? – niespełniony człowiek”. Ale to nieprawda. Swoją drogę kształtuję świadomie, ale niektórych rzeczy nie można przewidzieć. Na przykład tego, że zostanie się szefem teatru w wieku 29 lat. To przyszło nieoczekiwanie. Zawsze chciałem być reżyserem, ale droga do tej sztuki wiodła przez aktorstwo. Jako osiemnastolatek dostałem się do szkoły teatralnej w Łodzi. Posmakowałem świata teatru od najbardziej praktycznej strony – bycia aktorem. Po studiach pracowałem w teatrze w Bydgoszczy. Potem skończyłem studia reżyserskie w Krakowie i stypendium w Paryżu. Zacząłem reżyserować z sukcesami i mam wrażenie, że osobowościowo lepiej się w tym czuję. Sytuacja gnieźnieńska jeszcze bardziej rozszerza moje aspiracje. Kierując sceną, jesteśmy z dyrektor Joanną Nowak współodpowiedzialni za życie kulturalne miasta. Teatr w Gnieźnie bardzo odżył. W jaki sposób wpłynął na to Twój sposób myślenia o scenie? Uważam, że współczesny teatr powinien być miejscem czułym na dzisiejsze problemy i umiejącym je – jak w laboratorium – badać. Rozumiem scenę jako performing art centre, czyli przestrzeń, która skupia sztuki. Dzisiejszy teatr nie jest monochromatyczny. Zaprasza performance, audio, wideo, teatr tańca. Wszystko się przeplata, więc powinno się przeplatać również na poziomie zadań i pomysłów, które realizujemy. Tak się działo w tym sezonie. Zorganizowaliśmy około 40 akcji dookoła premier – to były debaty, spotkania z autorami sztuk, gry miejskie,

biegi. Prowadziliśmy nowoczesną pedagogikę teatralną, sprawiając, że swój repertuar znajdowali u nas również najmłodsi odbiorcy. Teatr zdecydowanie wkroczył w życie Gniezna, stał się głośny. Marzę, by był miejscem centralnym w mieście, nadawał mu rytm. Dziś jest tak, że turyści przyjeżdżają do nas zobaczyć kolebkę Państwa Polskiego i tyle, a chcielibyśmy doprowadzić do sytuacji, w której ktoś powie: „Jadę do Gniezna zobaczyć katedrę, muzeum i może jeszcze obejrzę przedstawienie”. To moje wielkie marzenie, choć wiem, że to trudne, bo Gniezno jest silnie osadzone historycznie. To balast? Nie, to szansa, którą należy właściwie przełożyć na kapitał. Gniezno powinno być miastem błyszczącym, mieniącym się kolorami. Miejscem, które nie jest skansenem. Albo inaczej – jest skansenem, do którego wchodzi się w XXI wieku. Co to oznacza dla teatru? Nie chodzi o awangardę. Naszą ambicją jest tworzenie teatru na dobrym, stałym poziomie i to się udaje. Mamy rzetelnych twórców i aktorów, i świetnych pracowników. W tym sezonie mieszaliśmy obsady: zapraszaliśmy artystów z Poznania, Krakowa. Zależy nam na różnorodności. Oferujemy repertuar dla widza w każdym wieku, mało tego, pragnę, by był miejscem spotkań różnych pokoleń. Czyli teatr nie powinien schlebiać przeciętnym gustom, ale... ...je wyznaczać. Tak, ostatnio ukazał się ciekawy artykuł Anety Kyzioł na temat tego, dlaczego Polacy lubią farsy. Uważam, że skoro teatr jest przede wszystkim finansowany z pieniędzy publicznych, to ma misję. Farsy powinny znaleźć się w przestrzeni komercyjnej, natomiast teatr powinien zadawać pytania, być miejscem dyskusji. Bezpiecznym i niepodlegającym naciskom

fot. archiwum prywatne

publicznym. Realizując wielką literaturę, może zadawać pytania o nowoczesność – o to, jacy jesteśmy albo czego nam brakuje, a także wychowywać. Wierzę w teatr społeczny, mówiący o zagadnieniach, które nas bolą, i używający do tego odpowiednich narzędzi. Opowiadający o człowieku poprzez estetykę, piękno lub brzydotę. Tego będziecie się trzymać w nowym sezonie? Miniony sezon był bardzo pracowity. Od stycznia odbyły się cztery premiery, do kolejnej trwają przygotowania. Do końca tego roku planujemy projekt rezydencji artystycznych. To jeden z moich kluczowych pomysłów na Gniezno – zagraniczni młodzi artyści przebywają na rezydencji twórczej i realizują projekty sceniczne. Teatr w Polsce jest homogeniczny i wygląda tak, że Polacy robią dla Polaków polskie przedstawienia. Mało jest twórców zagranicznych, więc postanowiłem zbudować platformę eksperymentalną na Małej Scenie w Gnieźnie. Jesteśmy już po wiążących ustaleniach – do końca roku planujemy projekty z choreografką z Wielkiej Brytanii i artystami z Brazylii. Czy wiecie, czego się spodziewać po tej współpracy? Teatr na świecie czerpie z tego samego historycznego źródła, ale przybiera różne formy. Właśnie o tę formalną zmianę mi chodzi. Przykładowo, w Brazylii istnieją silne wpływy teatru Tadeusza Kantora i ciekawi mnie, jak zostały lokalnie przepracowane, przetworzone. Projekty rezydencji są przygotowywane jak cały repertuar w teatrze, odbywają się próby koncepcyjne, ustalamy z partnerami temat i przebieg projektu. W przestrzeni sztuki pragnę dać artystom najbardziej optymalne warunki pracy, dobrych aktorów i radosne oczekiwanie na to, co się pojawi. Z gośćmi przyjeżdżają całe ekipy? Pomysł jest taki, żeby łączyć artystów spoza Polski z gnieźnieńskimi. Liczę się z tym, że artyści mogą mieć swoje fanaberie, ale mogą być też ciekawi siebie. Jedna rezydencja trwa około miesiąca. To czas prób, spotkań z aktorami, wyzwań na poziomie językowym. Zagadką jest wzajemny wpływ reżyserów, choreografów i aktorów. Byłem w Nowym Jorku na konferencji dla reżyserów w Lincoln Center, gdzie artyści z całego świata

Łukasz Gajdzis aktor, re

yser, doktor sztuk

teatralnych, członek the Lincoln Center T heater Directors Lab w Nowym Jorku. Studiował m.in. re

yserię teatru muzycz -

nego w PWST w Krakowie oraz aktorstwo w PWSFTviT w Łodzi. Jest adiunktem w Wy

szej Szkole Komunikacji Mediów i Spo-

łecznych w Warszawie. Od pa

dziernika 2013

roku pełni funkcję kierownika artystycznego w gnie

nieńskim Teatrze im. A. Fredry.

wymieniali doświadczenia. Kiedy rozmawialiśmy o metodach i o tym, co kogo interesuje, okazywało się, że istnieją bardzo różne szkoły. Teatr polski powinien otwierać się na różnorodność i nie pozostawać tylko w modzie niemieckiej. Co poza rezydencjami? Od stycznia planujemy trzy projekty. Spektakl w reżyserii Piotra Kruszczyńskiego, dyrektora Teatru Nowego w Poznaniu, moje przedstawienie na Dużej Scenie na podstawie tekstu Joëla Pommerata, a w okolicach wakacji duży kaliber dla widza szkolnego, bo Sebastian Majewski, zastępca dyrektora Narodowego Starego Teatru w Krakowie, zajmie się dramaturgią znanego dzieła Lewisa Carolla. Reżyserem spektaklu będzie Justyna Łagowska, jedna z najlepszych polskich scenografek. Liczę, że zacznie przybywać u nas widzów z Poznania. rozmawiała Agata Szulc

rys. B. Cie lak, własno ć Muzeum Śląskiego (Centrum Scenogra i Polskiej) w Katowicach

ROZMOW Y

Przestrzeń, w której widz czuje napięcie

z Bohdanem Cie lakiem, poznańskim scenografem, o architekturze wnętrz teatralnych rozmawia Stefan Drajewski Gdyby przejrzeć listę reżyserów, z którymi Pan dotąd współpracował, powtarzają się na niej najczęściej trzy nazwiska: Ewa Wycichowska, Lech Raczak i Marek Pasieczny, gdyby przywołać teatry – Polski Teatr Tańca i Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy... Przyzwyczaja się Pan do ludzi i miejsc? Nie przyzwyczajam się ani do ludzi, ani do miejsc. Leszek Raczak, odchodząc z Teatru Ósmego Dnia 20 lat temu, powiedział w wywiadzie telewizyjnym, że nie interesuje go rodzina teatralna, tylko teatr – wspólnota wolnych twórców. Zgadzam się z nim. Mnie taki stan wyjątkowo odpowiada. Z jednej strony angażujemy się we wspólne dzieło, z drugiej mamy do siebie dystans. Cieszę się też, że co jakiś czas otrzymuję od tych artystów kolejne zaproszenia. Cała trójka różni się nie tylko konstrukcją intelektualną, charakterem, ale przede wszystkim rodzajem teatru, który uprawia. Scenograf

zawsze jest częścią zespołu i musi być otwarty na różne postawy twórcze. Mam jednak świadomość, że ci sami twórcy zapraszają scenografów, ale również i kompozytorów w zależności od tego, czego oczekują od współpracowników na swojej drodze. Przed premierą Carpe Diem, którą realizował Pan z Ewą Wycichowską, powiedział Pan w rozmowie ze mną: „Z racji konstrukcji psychicznej jestem bardziej poukładany niż inni”. W gorączce przedpremierowej mówi się różne rzeczy (śmiech). Ale coś w tym jest. Ewa Wycichowska ma dużą intuicję, a ta może zaprowadzić w różne strony. Ewa jest artystką niezwykle ruchliwą, nie tylko w sensie dosłownym, ale i intelektualnym. Jako scenograf i architekt muszę nad tym zapanować, projektując przestrzeń. Bliska mi architektura to dziedzina sztuki i nauki, która ma za zadanie organizowanie przestrzeni.

Wizja scenografa podlega nieustannej dyskusji i istnieje pewność, że do finału ulegnie jakimś – nawet drobnym – modyfikacjom. Scenograf nie może zapomnieć o człowieku, czyli o aktorach, tancerzach... Oczywiście. Aktor musi czuć się bezpiecznie. Ale wcześniej musimy dostrzec relacje, w jakie aktor wchodzi z przestrzenią gry. Aktor lub tancerz jest znakiem, dla którego scenografia jest kontekstem, i na odwrót. W teatrze wszystko znaczy. Zrealizował Pan scenografię do kilkudziesięciu spektakli teatralnych. Czy są takie, które stanowią swego rodzaju punkty graniczne? Bardzo bliski jest mi Edmond, moja pierwsza scenografia w zawodowym teatrze. W tekście zapisanych jest wiele miejsc o bardzo różnym charakterze. A moim zadaniem było znalezienie takiego rozwiązania, które prostym znakiem połączyłoby je. I to mi się udało. Ważnym momentem była Zona, ponieważ dane mi było obserwować miasto – Legnicę, w której funkcjonuje niezwykły teatr. Wielkim przeżyciem były Przypadki Pana von K. Na scenie jest jeden aktor dramatyczny, który potrafi zapamiętać wszystkie układy choreo graficzne. Bardzo ważnym spektaklem są dla mnie Dziady. Udało mi się w nich stworzyć przestrzeń, w której widz czuje napięcie, ponieważ nie wie, co może się zdarzyć z jej jednej lub drugiej strony. Pracował Pan w teatrach dramatycznych, alternatywnych, teatrze dla dzieci, teatrze tańca. Czy jest jeszcze gatunek teatralny, z którym chciałby się Pan zmierzyć? Tak, jest nim opera. Kto wie, może kiedyś uda mi się zrealizować scenografię w tym właśnie gatunku.

fot. archiwum prywatne

Oglądając Pańskie scenografie, widz natychmiast zorientuje się, że ma do czynienia ze scenografem-architektem. Pana scenografie są architektoniczne, konstrukcyjne, przestrzenne... Dla mnie najważniejsza jest przestrzeń. W Polsce scenografia wywodzi się raczej z tradycji malarskiej. Podziwiam to i szanuję, ale ten sposób tworzenia nie jest mi bliski. W każdej sytuacji teatralnej na pierwszym miejscu jest przestrzeń. Nawet jeśli pracuję na scenie pudełkowej, która właściwie powinna ograniczać moje działania, zawsze staram się myśleć szerzej. Staram się „zapomnieć” o ograniczeniach, jakie stwarzają ściany, sztankiety, okno sceniczne... Czy to oznacza, że bardziej lubi Pan przestrzenie nieteatralne? Moja praca w miejscach nieteatralnych wiąże się głównie z Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy. Jego dyrektor, Jacek Głomb, mówi, że sceną legnickiego teatru jest miasto, a ja bardzo chętnie wchodzę w takie projekty. Nie potrafię powiedzieć, jaką przestrzeń lubię. Każda wymaga odrębnego potraktowania. Scenografie, które Pan projektuje, kojarzą się z ascezą, prostotą, minimalizmem, dyskrecją... Trudno powiedzieć. Liczba elementów na scenie nie świadczy o ich prostocie. Jako meloman przywołałbym Bacha lub Mozarta, u których nut jest wiele, ale ich muzykę możemy łatwo zanucić. Oni potrafili wyrzucić wszystkie niepotrzebne dodatki. W teatrze też mogę mówić o czyszczeniu przestrzeni scenicznej. Zależy mi, aby miała powietrze, dawała szansę na oddech... Ta prostota zwykle zachwyca widza na premierze i wydaje się łatwa do osiągnięcia... Ale to nieprawda. Dochodzenie do niej jest bardzo trudne. Czym jest dla Pana scenografia? Niektórzy plastycy twierdzą, że scenografia jest instalacją, rzeźbą... Nie. Scenografia to sposób działania z elementami, które są przetwarzane, wykorzystywane. Plastycy przeważnie pracują w osamotnieniu i skupieniu. Scenografowie mają również taki etap, ale potem muszą z niego wyjść i włączyć się w działania grupy.

Bohdan Cieślak scenograf, architekt wnętrz, profesor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Pierwszą scenogra ę zrealizował w 1994 r. w spektaklu Orbis Tertius z grupą Lecha Raczaka Sekta. Współpracował z teatrami m.in. w Poznaniu, Legnicy, Łodzi, Szczecinie, Wrocławiu i Warszawie.

rozmawiał Stefan Drajewski

Do 10 wrze

nia w Centrum Scenogra

i Pol-

skiej w Katowicach (ul. T. Dobrowolskiego 1) mo

na oglądać wystawęFormy Bohdana

Cieślaka, na której prezentowane są szkice i projekty scenogra

czne do najwa

niejszych

spektakli w dorobku poznańskiego artysty.

ROZMOW Y

Nowa gra o sprawach ludzkich z Grzegorzem Gołaszewskim, re yserem i pomysłodawcą spektaklu Elsynor, którego premiera 19 wrze nia w Teatrze Nowym

Mariusz Zaniewski jako Hamlet

było to proste. Nie chciałem powoływać na scenie istniejącej już na rynku pozycji. Pojawiło się wtedy pytanie: Jak wymyślić nową grę? Na początku, trochę żartobliwie, zastanawiałem się, co by się stało, gdybym zrobił grę komputerową bazującą na dramatach Szekspira. Uniwersum i bohaterów tych wielkich dzieł znają wszyscy, niezależnie od poziomu wykształcenia. I wydało mi się to tym bardziej ciekawe, że kontekst dramatów stratfordczyka nabiera wielu nowych znaczeń w tej optyce. Zaprosiłem do wspólnego napisania tekstu dramaturga Szymona Adamczaka i razem stworzyliśmy Elsynor. Czy oprócz bohaterów ze znanych nam tragedii zobaczymy na scenie kogoś jeszcze? Bohaterowie tragedii to w spektaklu postaci z gry: Król Lear (Michał Grudziński), Julia (Julia Rybakowska) i Hamlet (Mariusz Zaniewski). Każdego z nich „prowadzi” inny gracz: Dziewczyna (Marta Szumieł), Chłopak (Bartosz Nowicki) oraz dozorca Marian (Filip Frątczak). Każdy z graczy ma swoją historię, ale łączy ich, oprócz samej gry, wspólna przestrzeń – szkoła. Ta ma wymiar symboliczny, podobnie jak postać Multi Mamy (Antonina Choroszy), która reprezentuje tzw. świat zewnętrzny. Czy postaci, tak jak w grze, od razu będą znały swój cel, czy może w spektaklu znalazło się miejsce na improwizację? Bohaterowie, tak jak w życiu, będą zaskakiwani. Czy Elsynor rządzi się jakimiś regułami? Czy na scenie pojawi się Mistrz, który będzie rozdawał karty pozostałym postaciom? Nie chodzi tu o Mistrza gry, ponieważ nie odnosimy się do mechaniki gier typu Pen and Paper, ale w istocie można się doszukiwać w Elsynorze kogoś w rodzaju istoty odpowiedzialnej za cały zamęt. Tego, kto kontaktuje się z widzami za pomocą różnych narzędzi narracyjnych. A co z muzyką? Za muzykę odpowiedzialny jest Marcin Partyka – wybitna postać, świetny kompozytor. Poprowadzi nas przez różne krainy: od bardzo konwencjonalnych gatunkowo po absolutnie szalone! Do kogo kierujesz swój spektakl? Do tych, którzy grają, i do tych, którzy patrzą im przez ramię... rozmawiała Monika Nawrocka-Leśnik

fot. A. Rydellek

Elsynor to podobno „pionierski projekt wirtualno-teatralny”. Na czym polega jego innowacyjność? Rzeczywiście spotkałem się już z takim stwierdzeniem, ale może to być mylące. Mamy do czynienia z „normalnym” spektaklem, z żywymi aktorami, bez kukieł, hologramów itp. Innowacyjność może co najwyżej dotyczyć tematyki, choć może jeszcze bardziej kontekstu. Elsynor to nie tylko spektakl o grach komputerowych, mimo że odgrywają one kluczową rolę w życiu naszych bohaterów. My rzeczywiście powołujemy sceniczną grę komputerową, w której gracze kierują postaciami z dramatów Williama Szekspira. W istocie jednak to historia o sprawach ludzkich, wręcz przyziemnych. Dlaczego sięgnąłeś po Szekspira? Ponieważ sprawy, które trapią jego bohaterów, idealnie rezonują ze współczesnością i to, co w jego dorobku artystycznym ma dzisiejsze znamiona komercji, działa jak pole magnetyczne. W naszym spektaklu Szekspir „działa” w dwóch aspektach. Po pierwsze, jego istotną część spędzamy w wirtualnym świecie hipotetycznej gry, gdzie każdy może sterować dowolną postacią z Szekspira. Działa to na podobnej zasadzie jak w grach opartych na uniwersum Tolkienowskim czy Gwiezdnych Wojen. Tu dochodzi do celowej profanacji. Drugim aspektem jest natomiast konstrukcja i pewne cechy dramatów Szekspira. Pisząc tekst Elsynoru, staraliśmy się z Szymonem Adamczakiem nawiązywać do klasycznej formy tragedii. Rozumiem, że jesteś fanem gier? Tak, od dziecka gram we wszelakie gry: od komputerowych, przez te planszowe, do RPG. I już wtedy narodził się ten pomysł? Pomysł zrobienia spektaklu, którego ważnym elementem jest gra komputerowa, towarzyszył mi już od dawna. Dopiero będąc aktorem Teatru Nowego w Poznaniu, postanowiłem wziąć się do realizacji tego marzenia. Chciałem opowiedzieć historię ludzi nam współczesnych, którzy grając w pewną grę, rozliczają się z teraźniejszością. Istotna dla mnie jest sama motywacja gracza i jego relacja ze światem gry. Potrzebowałem konkretnego tytułu – gry, która scali i nada rytm takiej opowieści. A przy mnogości i zróżnicowaniu gier komputerowych nie

Grzegorz Gołaszewski rocznik 1985, absolwent Wydziału Aktorskiego PWSFTViT im. Leona Schillera w Łodzi, aktor Teatru Nowego w Poznaniu. Wyre yserował m. in. spektakl PL nr 1914 w ramach programu Europe 14/14 History Campus w Berlinie. Spektakl Elsynor będzie jego debiutem re -y serskim w teatrze repertuarowym.

Elsynor pomysł i reżyseria: Grzegorz Gołaszewski dramaturgia: Szymon Adamczak Teatr Nowy, Scena Nowa premiera: 19.09, g. 19.30 kolejne spektakle: 20, 21 i 30.09, g. 19.30

H istoria , jubileusze

Obywatele drugiej kategorii 70 lat temu we wrze

niu zaczęła się okupacja Poznania

Po wkroczeniu głównych wojsk niemieckich do Poznania 12 września 1939 roku poznaniacy utracili swoje miasto. Od tej chwili na jego terenie obowiązywały szczegółowe, bezwzględne przepisy, które dyskryminowały polskich mieszkańców Poznania, a w krótkim czasie miały służyć usunięciu z miasta wszelkich przejawów polskości.

uż dzień wcześniej, 11 września, Niemcy wydali dekret, w którym określili status poznaniaków. Dokument miał szesnaście punktów i obejmował praktycznie wszystkie obszary funkcjonowania Polaków w mieście. Za nieprzestrzeganie sześciu z nich groziła kara śmierci. Od tego dnia od 18.00 do 6.00 obowiązywała godzina policyjna, wprowadzono zakaz ruchu wszelkich pojazdów, zamknięto teatry, kina i redakcje gazet, grożono użyciem broni w przypadku jakichkolwiek zgromadzeń, trzeba było zarejestrować, a w konsekwencji zdać radia, radiostacje i… gołębie pocztowe. Okna od strony ulicy musiały być odtąd zawsze zamknięte, a niedopełnienie tego nakazu przez któregokolwiek z mieszkańców domu groziło rozstrzelaniem wszystkich lokatorów. Każdy atak na Niemca miał skutkować rozstrzelaniem dziesięciu Polaków. Zresztą śmierć miała być karą za nawet najmniejsze przewinienia i przejawy nieposłuszeństwa wobec „rasy panów”. W ten sposób polscy mieszkańcy miasta zostali pozbawieni wszelkich praw i znaleźli się w sytuacji obywateli drugiej kategorii. Panowie języka W kolejnych miesiącach pojawiły się nowe uregulowania i przepisy, których konsekwencją miała być nowa germanizacja Poznania w myśl zasad wprowadzanych i realizowanych przez namiestnika Kraju Warty Arthura Greisera. Twierdził on, że polityka germanizacyjna przed 1914 rokiem była błędna. Karanie Polaków za używanie języka polskiego uważał za niesłuszne.

Jego zdaniem naród innej rasy nie może wyrażać się w języku niemieckim, ponieważ, powtarzał za Hitlerem, kompromituje wielkość i godność narodowości niemieckiej. Zarządził więc, żeby w szkołach uczono dzieci polskie jedynie podstaw języka niemieckiego, po to by przyszli robotnicy rozumieli, co mają robić, i potrafili ze zrozumieniem przeczytać kierowane do nich przez okupanta ogłoszenia. Greiser nie miał nic przeciwko temu, żeby w kontaktach między sobą Polacy mówili po polsku. W jego opinii nie jest w interesie Niemców zmuszać ich do mówienia po niemiecku. Zapowiedział, że w przyszłości będzie się starał, by niemieccy urzędnicy uczyli się języka polskiego, tak aby rozumieli Polaków i nawet w kwestii języka byli panami. Listy imienne Wkrótce wprowadzono zakaz kontaktów pozasłużbowych Polaków i Niemców, aby zachować czystość niemieckiej krwi. Greiser zalecał SS-manom sprawdzanie niemieckiej listy narodowej w Kraju Warty, zanim nawiążą przyjacielskie bądź intymne kontakty z jakimkolwiek mieszkańcem lub mieszkanką miasta. W ten sposób mogą uniknąć pomyłki, która może spowodować niedopuszczalne wymieszanie ras. W 1941 roku namiestnik Kraju Warty wprowadził listę imion, które polscy rodzice mogą nadawać swoim dzieciom, przy czym obowiązkowo drugim imieniem dziecka musiało być imię Kazimierz lub Kazimiera. Odrębne przepisy obowiązywały na Uniwersytecie Rzeszy, gdzie zakazano w kontaktach służbowych z Polakami używania słowa „pan”, należało go zastępować określeniem funkcji, np. robotnik czy portier. Od początku 1940 roku pojawiły się przepisy mające na celu pozbycie się Polaków z przestrzeni publicznej, aby zapobiec mieszaniu się narodowości. Przeważająca część lokali gastronomicznych była odtąd dostępna jedynie dla niemieckich mieszkańców miasta. W tym celu wprowadzono możliwość

fot. Kronika Miasta Poznania

Żołnierze niemiecy na Starym Rynku, połowa wrze nia 1939 r.

legitymowania gości, by wykluczyć przypadki nieuprawnionego wejścia do lokalu Polaków. Spowodowało to liczne protesty Niemców, a szczególnie Niemek, które tego typu procedury uważały za uwłaczające ich godności. Arthur Greiser tłumaczył w specjalnym piśmie, że procedury te służą niemieckim gościom kawiarni i restauracji, bo jedynie w ten sposób można uniknąć sytuacji, w której Niemiec musiałby sąsiadować przy stoliku z przedstawicielem „rasy sług”, co, jego zdaniem, jest znacznie bardziej deprecjonujące niż konieczność okazania dokumentu. Śmierć prawie za wszystko Wyznaczono specjalne sklepy dla Niemców, a w pozostałych określono godziny, w których mogli kupować wyłącznie oni. Te przepisy dotyczyły również poznańskich rynków, na których Polakom nie wolno było kupować od 7.00 do 10.00. Polacy nie mogli jeździć porannymi tramwajami, a przez cały dzień nie mogli wsiadać do wagonów motorowych. W połowie 1941 roku wprowadzono obowiązek rejestracji rowerów i tylko takim rowerem poznaniacy mogli jeździć, ale wyłącznie do i z pracy. Polakom nie było wolno przebywać w parkach, a nawet siadać na publicznych ławkach. Wydano nakaz pozdrawiania przez Polaków wszystkich umundurowanych Niemców, aby wyraźnie podkreślić różnice w jakości ras. Jednym z ostatnich zarządzeń Greisera w kwestii publicznej był zakaz używania przez Polaków telefonów. Nieprzestrzeganie jakiegokolwiek z tych zarządzeń groziło najczęściej śmiercią.

Pobity Polak mniej wydajny W 1943 roku Greiser wydał tajne zarządzenie dotyczące bicia Polaków. Nakazywał w nim jednoznacznie, by „krnąbrnych i bezczelnych” Polaków karać natychmiast, ale jednocześnie krytykował ich „bezsensowne okładanie”, bo jego zdaniem, uwłacza to godności i wizerunkowi prawdziwego Niemca, a także osłabia polską siłę roboczą. Pobity Polak jest mniej wydajny. Wszystkie rozkazy, nakazy i zarządzenia dotyczyły ludności polskiej zamieszkującej miasto, która, zdaniem okupanta, nadawała się do zniemczenia. Tych, którzy nie kwalifikowali się do tego procesu, wysiedlono, a na ich miejsce sprowadzono Niemców z krajów nadbałtyckich. Ta zmasowana i systematyczna akcja germanizacyjna miała spowodować szybki i sprawny „powrót” Poznania i całej Wielkopolski do Rzeszy jako wzorcowego okręgu, jej spichlerza i rezerwuaru siły roboczej. Sukces Arthura Greisera jako namiestnika tego okręgu miał służyć całej Rzeszy. Nawet kiedy zakończono akcję wysiedleń, poznaniacy nie mogli się czuć w swoich mieszkaniach bezpiecznie, bo zaczęła się akcja wyrzucania Polaków z lepszych lokali w centrum miasta. Umeblowane i wyposażone, przekazywano następnie wyższym niemieckim urzędnikom sprowadzanym z innych rejonów Rzeszy. W takim mieście poznaniacy żyli przez ponad pięć długich wojennych lat. Danuta Bartkowiak

H istoria , jubileusze

Myśliciel z Wierzenicy Rok Augusta Cieszkowskiego We wrześniu mija 200 lat od narodzin filozofa, społecznika, ekonomisty, polityka i patrona Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

rys. M. Fajans

hr. August Cieszkowski

le razy wchodzę na dziedziniec Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, przyglądam się umieszczonym tam tablicom i medalionom. Wśród upamiętnionych w ten sposób znajdują się – obok siebie – dwaj przyjaciele: August hrabia Cieszkowski i Zygmunt hrabia Krasiński. Jeśli romantyczny wieszcz znany jest już uczniom, to nie można tego absolutnie powiedzieć o wybitnym myślicielu z podpoznańskiej Wierzenicy, jednym z założycieli niezwykle zasłużonej dla polskiej nauki i kultury instytucji, jaką jest PTPN. Zawdzięczamy jej solidne podwaliny pod wymarzony przez Wielkopolan uniwersytet w Poznaniu, o który konsekwentnie zabiegał w sejmie pruskim hrabia August. Nie dożył wielkiej radości, jaką była inauguracja Wszechnicy Piastowskiej w 1919 roku, ale inne jego przedsięwzięcie, też związane z nauką, zostało zrealizowane: Żabikowska Szkoła Rolnicza im. Haliny August Cieszkowski, nadając ufundowanej przez siebie placówce imię swej ukochanej, młodo zmarłej żony, postawił jej najpiękniejszy pomnik. Niektórych może dziwić jego znakomita orientacja w rolnictwie. A jednak to fakt. Tworząc zaś w 1870 roku szkołę żabikowską, przyczynił się do upowszechnienia i wzrostu kultury rolnej, a także rozwoju nauk przyrodniczych. I choć placówka działała zaledwie kilka lat, jej kadra kontynuowała potem prace na Uniwersytecie Poznańskim. Co więcej, jego syn August Adolf Cieszkowski, wypełniając testament ojca, przekazał młodej uczelni dobra żabikowskie, co pozwoliło uniwersytetowi zakupić tereny na Golęcinie. Wybudowano tam później istniejące do dziś Kolegium Cieszkowskich.

Kartka z kalendarza August Cieszkowski urodził się na Podlasiu, kształcił w Warszawie, Krakowie i Berlinie. Doktorat z filozofii obronił w Heidelbergu. Jego dzieła z tej dziedziny znane były europejskim uczonym. Krytykował system Hegla, wiązał przyszłość ludzkości z przebudową społeczno-moralną na zasadach chrześcijańskich i wielką rolę w tych przemianach przeznaczał Słowiańszczyźnie, a zwłaszcza Polakom. Był przeciwnikiem rewolucji, pochwalał ewolucyjne zmiany, filantropię, ciągłe doskonalenie i tak bliską nam ustawiczną edukację. W tym samym roku, 1848, jedno z jego dzieł, Ojcze nasz, spotkało się z Manifestem komunistycznym Marksa, głoszącym zdecydowanie inne zasady... Przystań życiowa Władze carskie zmusiły go do szukania bezpieczniejszego miejsca na ziemi. Znalazł je w wielkopolskiej Wierzenicy, którą kupił na początku lat 40. XIX w., i pozostał w niej do śmierci w 1894 roku. Był entuzjastą postępu technicznego. Od Hipolita Cegielskiego, z którym był w przyjaźni, sprowadzał maszyny, ale interesy obaj panowie załatwiali bez sentymentów, po kupiecku. Hrabia August wpisał się też pięknie w działania na rzecz włościan. W jego dworze powstało jedno z pierwszych Kółek Rolniczo-Włościańskich. Był zwolennikiem kredytów rolniczych i dzielenia się z robotnikami rolnymi zyskiem z gospodarstwa. Przez lata zaniedbany dwór Cieszkowskiego, dziś pięknie odnowiony, znów gościnnie zaprasza. W Roku Cieszkowskiego wiele szkół odwiedza Wierzenicę, zachwyca się dworem i zabytkowym drewnianym kościołem, w którym znajduje się piękny nagrobek hrabiego Augusta, organizuje konkursy, wystawy, spotkania. W Swarzędzu stanie pomnik wielkiego filozofa, a Uniwersytet Przyrodniczy w różnorodny sposób upamiętnia swojego patrona. Grażyna Wrońska

Z CYKLU ZDARZ YŁO SIĘ W POZNANIU

Nie było „żywej polskiej duszy” wizyta cesarza Wilhelma II w Poznaniu „Najpogodniejsze w całej uroczystości było niebo” – tak polska prasa skwitowała przyjazd Wilhelma II do Poznania 2 września 1902 r.

izytę poprzedziły kilkumiesięczne przygotowania, w których zakwaterowanie cesarza, jego małżonki Wiktorii Augusty i licznych „książąt krwi” (zamek cesarski rozwiąże problem, ale dopiero za 8 lat!) oraz sprawy bezpieczeństwa szczególnie zaprzątały uwagę organizatorów. Ostatnia kwestia należała do delikatnych – Dziennik Poznański 1 września 1902 r. pisał: „(…) nawet w razie prowokacyi ostrzegaliśmy wielokrotnie i ostrzegamy publiczność polską, żeby za każdą cenę unikała starć wszelkiego rodzaju”. Cesarz konno, cesarzowa karetą Cesarz przybył do Poznania 2 września o „godz. 6 wieczorem”. „Wjazd odbył się od dworca ku dawnej berlińskiej bramie, dalej ulicą Wiktoryi, Berlińską, placem Wilhelmowskim i aleją do komendantury (Generalnej Komendantury V Korpusu Armii na pl. Działowym), gdzie cesarstwo Oboje zamieszkali”. W związku z tym dla ruchu zamknięty został „jezdny tor ulicy od dworca centralnego aż do generalnej komendantury w czasie od godziny 5 po południu (…)”. Cesarzowa jechała przez miasto czterokonną karetą, cesarz – na koniu, w „kirysyerskim rynsztunku” ze złotą buławą, w otoczeniu książąt. „Nie tak wyglądały konie i zaprzęgi, którymi Najprzewielebniejszy ks. Arcypasterz ongi odbywał swój ingres uroczysty” – skomentował Dziennik Poznański, porównując nieco złośliwie cesarski wjazd do miasta z ingresem arcybiskupa Floriana Stablewskiego. Opuszczone żaluzje Po drodze cesarska para zatrzymała się przed zbudowaną przy dawnej Bramie Berlińskiej trybuną „zajętą przez ludność niemiecką, głów-

nie damy”. Mowę powitalną – ocenzurowaną w Berlinie tak, by nie zawierała żadnych akcentów politycznych – wygłosił nadburmistrz Edward Witting. W odpowiedzi cesarz powiedział m.in.: „To, czem miasto jest i czem zostało, zawdzięcza pracy królów pruskich (…)”. Ogłosił też oficjalnie decyzję o likwidacji zabudowań fortecznych, co zgromadzeni przyjęli z aplauzem. Córka nadburmistrza na zakończenie powitania wręczyła cesarzowej bukiet. Zainteresowanie przejazdem cesarza było spore, ale polska prasa zapewniała, że wśród publiczności nie było „żywej polskiej duszy”, a na pewno polskiej inteligencji. Władze miasta i sami mieszkańcy (głównie Niemcy) przeznaczyli spore kwoty na udekorowanie ulic i okien. Tymczasem patriotycznie nastawieni Polacy demonstrowali swoją postawę wobec wizyty cesarza, opuszczając w oknach mieszkań żaluzje i zaciągając story. Pod wieczór odbyło się w Generalnej Komendanturze „cywilne przyjęcie”, wziął w nim udział m.in. arcybiskup Stablewski. Para cesarska pozostała w Poznaniu do 7 września. Firma Deutsche Bioscop GmbH nakręciła z ich wizyty niemy film dokumentalny Kaisertage in Posen 1902.

Podczas pobytu w Poznaniu (1902 r.) cesarz Wilhelm II wraz ze swoją witą zamieszkał w budynku Generalnej Komendantury V Korpusu Armii na pl. Działowym (dzisiaj zbieg Al. Marcinkowskiego i ul. Solnej, pocztówka ze zb. Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu

Daina Kolbuszewska

Z CY K LU Z A ROG AT K A MI

Pamiętajcie o ogrodach... wycieczka do Brze

Słowami piosenki Jonasza Kofty zapraszam na ostatnią już letnią wycieczkę za rogatki – do Ogrodu Botanicznego „Elżbietówka” w Brzeźnie w gminie Kostrzyn.

dam i Ewa – wygnani za swą pychę z biblijnego Edenu – pozostawili nam odwieczną tęsknotę za „rajskim ogrodem”. Wiszące ogrody Babilonu zaliczono w poczet siedmiu cudów starożytnego świata, a pierwsze ogrody botaniczne zakładano już w starożytnym Egipcie. Współcześnie służą one głównie ochronie i odnowie gatunków zagrożonych wyginięciem; prowadzi się w nich działalność naukową i edukacyjną, służą także odpoczynkowi zwiedzających. Obecnie w Polsce jest ponad 30 ogrodów botanicznych. Najstarszy w naszym kraju powstał w Krakowie w XVIII wieku (na potrzeby Uniwersytetu Jagiellońskiego), a ogród botaniczny w Poznaniu założony został w 1925 roku i jest placówką naukowo-badawczą UAM. W odróżnieniu od nich ogrody takie jak ten w Brzeźnie pragną propagować praktyczną wiedzę ogrodniczą i być przykładem dla samodzielnego tworzenia własnych założeń ogrodowych i krajobrazowych. Załóż sobie ogród Poprzez urbanizację środowiska współczesny człowiek pozbawiany jest ponownie swego „rajskiego ogrodu”. Nic więc dziwnego, że my, mieszkańcy miast, szukamy kontaktów z naturą. Przed dwudziestu laty w odległym o 30 km od Poznania Brzeźnie, na terenie dawnej żwirowni i dzikiego wysypiska śmieci, ogród założyła Elżbieta Guzikowska-Konopińska, która odtąd cały swój czas, siły i skromne w sumie fundusze poświęca temu szaleństwu. „Elżbietówka” jest jednym z nielicznych tego typu ogrodów w Polsce położonych na terenach wiejskich. Przeglądając stronę internetową tego ogrodu (www.rosa-mundi.cba.pl),

znalazłem takie piękne motto – przysłowie chińskie: Jeśli chcesz być szczęśliwy jeden dzień – upij się. Jeśli chcesz być szczęśliwy przez rok – ożeń się. Jeśli chcesz przez całe życie być szczęśliwy – załóż sobie ogród. Tam też przeczytałem napisane z pasją Opowiadanie o moim ogrodzie i postanowiłem zaprosić Państwa do Brzeźna. W ogrodzie Elżbiety Ze Zbyszkiem, moim kolegą – fotografem wybraliśmy się na wycieczkę w sierpniową niedzielę. Dla gospodyni był to dzień pracy, znalazła jednak czas (dużo!), by osobiście pokazać nam swój ogród, a w trakcie spaceru opowiadać o jego historii i rosnących tu roślinach (ponad 900 taksonów). Ogród przecina kilka osi widokowych (noszących imiona polskich dendrologów). Tworzą je alejki spacerowe prowadzące do otoczonych żywopłotami pokojów ogrodowych, w których znajdują się kolekcje tematyczne. W Kalinowym ogrodzie kwitły właśnie hortensje, które ze względu na różne barwy i ich odcienie tworzyły malowniczy widok; myślę, że będą jeszcze kwitły we wrześniu. Ogród japoński ma zupełnie inny charakter i fascynuje swą elegancją i spokojem, przy tym jest bardzo „osobisty” – pani Elżbieta jest przecież autorką książki o ogrodach japońskich. Do ogrodu prowadzi ścieżka brukowana miejscowymi kamieniami, zakończona drewnianą bramą w kolorze cesarskiej czerwieni. Wśród haiku na ogród japoński w Brzeźnie napisanych przez Lucynę Idasiak, nauczycielkę z pobliskiej Targowej Górki, spodobał mi się ten: w ogrodzie Elżbiety spacerują bajki kto chce to widzi Centralna oś „Elżbietówki” nazwana imieniem Włodzimierza Senety obsadzona jest

fot. Z. Szmidt

platanami. Inna z osi prowadzi przez rosarium i dalej przez tunel z glicynii i złotokapów. Po wyjściu z tunelu, z niewielkiej polany (płaskiego szczytu moreny zwanej fachowo moreną recesyjnej oscylacji Brzeźna) rozpościera się wspaniały widok na południe, w kierunku opadającego zbocza i rozciągających się w dali pól i lasu. Dużą atrakcją ogrodu jest lapidarium gromadzące okazy kamieni z okolic Brzeźna, które fachowo przebadano i opisano, a w miejscu ekspozycji obsadzono roślinnością glacjalną. Jeśli dobrze spamiętałem, to np. prezentowany w „Elżbietówce” piaskowiec jotnicki liczy ponad 1,3 mld lat. Warto też wspomnieć, że projekt lapidarium został laureatem konkursu zorganizowanego przez Fundację Nasza Ziemia. Trudno opisać tu wszystkie atrakcje ogrodu, wspomnę jeszcze tylko Syringarium, w którym znajduje się 207 odmian bzów, zwanych oficjalnie lilakami. Przeciw tej nazwie, opierając się na tradycjach literackich, protestuje pani Elżbieta. Zgadzam się z nią całkowicie, bo czyż można sobie wyobrazić

Mieczysława Fogga śpiewającego o „białych lilakach” lub Tuwima piszącego: „narwali lilaków, naszarpali”? Informacje praktyczne „Elżbietówka” jest własnością prywatną. W założeniu właścicielki ogród ma stać się nie tylko atrakcyjnym miejscem rekreacji, lecz także centrum kulturowym. Służy również celom dydaktyczno-edukacyjnym oraz naukowym i dostępny jest do zwiedzania od 1 maja do 30 października (w chwili obecnej tylko grupy), po uprzednim umówieniu (tel. 500 485 102). Dojazd do ogrodu szosą 92 w kierunku Wrześni; w Brzeźnie wysadzana brzozami szutrowa droga zaprowadzi nas do celu (ul. Brzozowa 1; uwaga: nie ma żadnych tablic informacyjnych!). PS Jesienią „Elżbietówkę” w swym programie telewizyjnym Maja w ogrodzie przedstawi Maja Popielarska; ja zachęcam jednak do osobistego poznania ogrodu. Może się spotkamy? Ja z pewnością wybiorę się tam ponownie. Witold Gostyński

Z cyklu F O T O G R A F I A

Bułhaka rząd dusz charyzmatyczny piewca artyzmu „Ryzykuję twierdzenie, że ani fotografia portretowa, ani nawet artystyczna, nie mogą równać się z krajoznawczą pod względem doniosłości i pożyteczności społecznej” – pisał w latach 20. XX w. Jan Bułhak, nazwany wkrótce „ojcem polskiej fotografii”.

iekawe, jak ta jego występująca przeciw demokratycznej naturze fotografii filozofia zdołała zdominować przytomne, świadome i rozwinięte środowisko poznańskich fotografów. „Jedynie fotografia ojczysta wychodzi na rozległe obszary życia narodowego, społecznego i państwowego i cele subiektywne autora wieńczy koroną celów ogólnonarodowych” – głosił. To, czym zachwycał wtedy publiczność i kolegów po fachu, dziś brzmi boleśnie propagandowo, a jego rozmodlone nad pięknem polskiej ziemi i ludu zdjęcia wywołują pobłażliwy uśmiech. Komisarz PeWuKi Niewielu chce pamiętać, że w kilku poznańskich instytucjach – m.in. w bibliotece Instytutu Historii Sztuki UAM – znajdują się jego oryginalne prace. Że niedługo po odzyskaniu niepodległości, tak po pierwszej, jak i po drugiej wojnie światowej (1921, 1946 r.), Poznań nabożnie prezentował indywidualne wystawy twórczości Bułhaka, przy czym pierwsza odbyła się w Muzeum Wielkopolskim (obecnie Muzeum Narodowym) w akcie nobilitacji samej dziedziny fotografii. Poznań uczynił też Bułhaka komisarzem wystawy polskiej fotografii artystycznej w ramach słynnej PeWuKi w 1929 r. W tym samym roku, podczas III Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej w Poznaniu, połączonego ze Zjazdem Delegatów Polskich Towarzystw Fotograficznych, powstał Fotoklub Polski, a Bułhaka wybrano

na jego prezesa. Miał rząd dusz po prostu – nie tylko w Poznaniu, lecz w całej Polsce. Mickiewicz fotografii Dworki i sioła, zagajniki, ścieżki leśne, łany zbóż i rzędy wierzb przydrożnych, mieszkańcy wiosek – „prosty lud”, wreszcie wileńska architektura. Wszystkie te motywy, przepuszczone przez techniczne zabiegi w kierunku syntezy, usunięcia szczegółów, rozpraszających według autora uwagę, przywodzą na myśl Mickiewiczowski prolog z Pana Tadeusza: „Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie”. Gdy się je dziś ogląda w poznańskim Instytucie Historii Sztuki w 12 tomach pt. Litwa i 26 (!) pt. Wilno, właśnie ich „uartystycznienie” przeszkadza najbardziej: miękkość konturów i szarość sepii pozbawiają obraz ostrości, zdecydowanych kontrastów i czystej bieli. Powstawały w latach 1911-20. Są wśród nich nieliczne, żywsze i mniej ckliwe widoki z ludźmi – na rynkach miasteczek, w procesjach, przy saniach w lesie. Czasem kobieta w bieli w przecince, sylwetka mężczyzny w gabinecie, ponadto najciekawszy tom, poświęcony wsi i „typom białoruskim” według nazewnictwa Bułhaka, czyli aranżowanym portretom, które odbierano jako coś na kształt reportażu, i to wstrząsającego, z powszechnych wówczas kuchni ludowych dla biedoty. Mimo melancholijnego tonu jest to niewątpliwie potężna dokumentacja Litwy Środkowej, lecz cóż miała wspólnego z Poznaniem na drugim końcu Polski, że uczcił on ją od razu w 1921 r. pokazem w placówce muzealnej? Nowak bez szans Poznań, posiłkując się fortelami pod niesprzyjającym zarządem pruskiego zaborcy, zdołał wydać na świat jeszcze w 1903 r. osobliwą publikację – Cennik na aparaty i wszelkie przybory fotograficzne Bronisława Śniegockiego, prowadzącego handel tymiż oraz laboratorium dla fotoamatorów, który temat tytułowy

fot. materiały IHS UAM

Wiejskie kobiety przed chatą w obiektywie Bułhaka, tom Litwa

przeplótł zdjęciami przedstawiającymi zabytki i krajobraz Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W mieście tworzyło na początku XX w. wielu fotoamatorów i właścicieli atelier fotograficznych, a ich zbiory były tak rozbudowane i rzetelne, że niemiecki inwentaryzator Juliusz Knothe wydał spis zabytków Wielkopolski, ilustrowany wyłącznie polskim dorobkiem. Począwszy od 1919 r., poznańskie środowisko fotograficzne nabrało niesłychanego rozpędu. Doprowadziło do scalenia związków i stowarzyszeń z całego kraju, zorganizowało najwcześniejszą wystawę ogólnopolską. Córka Śniegockiego, Kazimiera, poprowadziła pracownię fotograficzną przy Zakładzie Chemii Fizycznej UAM. Tu działał Roman Ulatowski, Tadeusz Cyprian, Tadeusz Wański i Bolesław Gardulski. Wszyscy poddali się bułhakowskiej filozofii fotografowania. Kazimierz Nowak nie miał szans doczekać się tu uznania swej fotografii reportażowej. Artysta wyżej urodzony Bułhak umiał bezwzględnie narzucać swoje zdanie. „Trzeba kochać słońce na ziemi, wielbić cud jego promienistego zespolenia z ziemską ojczyzną. Ze stosunku bezmiłosnego w strefie duchowej nie urodzi się nic żywego ani pięknego” – pisał wcześnie. Dziś brzmi to

jak ze szkółki misyjnej i doprawdy tylko czas podległości zaborcy, a później niepewna niepodległość mogą tłumaczyć szeroką akceptację fanatycznych przekonań Bułhaka, ujętych ostatecznie w latach 30. w program fotografii ojczyźnianej, która motyw kazała traktować jak symbol wiecznych wartości narodowych, a od fotografii żądała, by była „fotografiką”. Ten nacisk na sztukę wzbudzał snobizm i podrażniał kompleksy. Tylko tak da się zrozumieć akceptację filozofii Bułhaka przez wiodący talent poznański – Tadeusza Cypriana. Górował nad Bułhakiem wszystkim: żywym słowem, zainteresowaniem najnowszymi technikami i przekazywaniem wiedzy o nich w publikacjach. Otwartym umysłem, liczbą znanych języków obcych, osiągnięciami w roli lotnika i prawnika. Pochodził z Kresów (Lwowa), był równie elokwentny, lecz jednego nie posiadał: ziemiańskiego urodzenia. Ten bułhakowski melanż: wyżej urodzony i „ojczyznę miłujący”, w dodatku „artyzm” promujący, nie tylko dla Cypriana okazał się obezwładniający. Monika Piotrowska

Dziękuję za pomoc Katarzynie Barałkiewicz z biblioteki IHS UAM i Januszowi Nowackiemu za udostępnienie reprodukcji.

Z CYKLU ARCHITEKA 25-LECIA

jak budował się akademicki Poznań Collegium Chemicum w Kampusie Morasko

Po 1989 roku rozmnożyły się nam publiczne inwestycje akademickie. Swoje imperia tworzą dwie największe uczelnie: jedno wysysa z miasta inteligentów i życie. Drugie – przeciwnie: współtworzy jego centrum. Inne szkoły formują pomniejsze księstewka w śródmieściu i sąsiednich dzielnicach.

dkurzaczem, który wysysa ze śródmieścia młodych ludzi, stał się Uniwersytet Adama Mickiewicza. To wynik podtrzymanej w ostatnich dekadach decyzji z czasów Gierka, gdy naukowcom wskazano Morasko – za granicami miasta, nieodcięte jeszcze kolejową obwodnicą. Dziś utrudnia ona dotarcie do „gaju akademosa”, czyli kampusu, którego kształt jest dalekim echem konkursowej koncepcji (1974 r.) Mariana Fikusa i Jerzego Gurawskiego (współpraca: J. Godlewski). Pierwszą część Wydziału Fizyki, którego budowa ruszyła w 1977 r., otwarto dopiero po 17 latach! Późnomodernistyczny gmach autorstwa Gurawskiego, przełamany akcentami w duchu postmodernizmu, najbliższy jest pierwotnym pomysłom na kampus. Niskie, rozczłonkowane budynki miały tworzyć na Morasku zwartą całość wokół obszernego zielonego dziedzińca. Śladem koncepcji jest pasaż pełniący przede wszystkim rolę parkingu, przy którym wyrosły niezależne od siebie budynki kolejnych wydziałów: matematyczno-przyrodniczych od północy, a humanistycznych od południa.

pisze Jakub Głaz

Kolejne dzieło z pracowni Gurawskiego zasiedlili w 2001 r. matematycy. Udaną horyzontalną bryłę ożywiają piony klatek schodowych, a zdobią pasy okien z ciemnego szkła zestawione z bielą tynku lub żółtą cegłą – motywem przewodnim większości moraskich realizacji. Usytuowane od strony lasku wejście to idée fixe projektanta, który chciał w ten sposób zespolić kampus z przyrodą. W kolejnych realizacjach zarzucono ten niepraktyczny pomysł. Z pasażu wchodzą już więc do swojego wydziału biolodzy (proj. APO Architekci), gdzie cieszy funkcjonalne wnętrze, a razi nieco zbyt rozczłonkowana strefa wejścia. Prostopadłościenny monolit otrzymali z kolei politolodzy: oschły z zewnątrz, a tętniący życiem na dziedzińcu (2007 r., Pracownia Architektoniczna BNS). Dalej na zachód robi się monumentalnie: przeskalowane schody prowadzą do Wydziału Chemii (proj. Pracownia Autorska i Biuro Prawne H.J. Buszkiewicz). Z boków cieszą za to oko lekkie elewacje zrytmizowane układem barwnych skrzynek gazu. W pobliżu kończy się budowa warownego i wsobnego Wydziału Historycznego (także autorstwa Buszkiewiczów). Na zachodnim krańcu pasażu wyrosła wieloczłonowa bryła Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii (proj. Pracownia Architektoniczna 1997) o elewacjach „owiniętych” łamanymi pasami loggii – charakterystycznych, choć równie spokojnych jak w pozostałych obiektach.

fot. P. Skórnicki

Wyższe są raczej średnie

Perły w koronie Na Morasku obeszło się bez większych porażek, ale i fajerwerków. Lepsze budynki UAM postawiło w centrum. Na leśną banicję nie zgodzili się prawnicy i dostali interesującą siedzibę przy al. Niepodległości (2011 r., Pracownia Architektoniczna 1997). Na tyłach skrywa się tu charakterystyczna elipsoidalna kapsuła sali wykładowej. Perłą w koronie uniwersyteckich inwestycji jest za to biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej na dziedzińcu Collegium Maius. Oszczędny prostopadłościan (proj. J. Bułat, B. Jarosz, P. Świerkowski, J. i M. Kapturczak) podzielono optycznie na pół: masywna baza dźwiga przeszkloną część górną. Starannie opracowane elewacje pasują idealnie do neobaroku, jak i modernistycznej siedziby wojewody. To jeden z bardziej udanych mariaży współczesnej i zabytkowej architektury w Poznaniu. Nadwarciański waterfront Historycznym kontekstom nie musiała poddawać się za to Politechnika Poznańska, która rozwija się prawie w centrum: obok swoich dawnych obiektów nad Wartą przy ul. Piotrowo, planując przy tym nadrzeczny bulwar wiodący ku Śródce. Pasażu wciąż brak, ale nowe budynki moszczą się na miejscach wskazanych w koncepcji zagospodarowania terenu autorstwa Mariana Fikusa. On także zaprojektował pierwszy obiekt kampusu: Centrum Wykładowe (2004) z Biblioteką Techniczną (2011), o trzech inteligentnie pomyślanych wewnętrznych pasażach kierujących wzrok ku zabytkom starego Poznania. Kolumnada politechnicznej bryły rozpoczęła tworzenie ważnego dla miasta nadwarciańskiego waterfrontu. Niestety, nie znalazła kontynuacji w ciemnej i martwej elewacji Centrum Dydaktycznego Wydziału Chemii Technicznej. Nowy gmach lepiej się prezentuje przy ul. Berdychowo, gdzie ciężkie elewacje z trawertynu i ciemnego szkła ożywiono ukośnym podcięciem jednego ze skrzydeł. Za projekt odpowiedzialna jest Elżbieta Dolińska (YORIS Firma Architektoniczna), która wcześniej zaprojektowała nieudany budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii przy ul. Jana Pawła II. Przypomina on podrasowany blok mieszkalny z lat 90. Nawiązanie do jamnika Swoje winy odkupiła za to Akademia Wychowania Fizycznego, która w latach 90. oszpeciła mia-

sto karykaturalnymi rektoratem i pływalnią. Dość udaną pokutą okazał się budynek dydaktyczny (2012) Jerzego Gurawskiego, o formie będącej hołdem i nawiązaniem do głównego gmachu AWF – modernistycznego „jamnika” Marka Leykama. Obok rośnie kolejny ciekawy budynek – hala sportowa zaprojektowana przez Neostudio. Podobnie jak AWF, w śródmieściu pozostał Uniwersytet Ekonomiczny, którego najnowsza inwestycja domyka południową pierzeję placu Mickiewicza. Budynek zaprojektowany przez Autorskie Studio Architektury Atrium intrygująco przetwarza monumentalną formę głównego gmachu uczelni. Będzie dobrym tłem dla budynku Akademii Muzycznej – Auli Nova (2006, proj. J. Gurawski) – interesującego formalnie walca, wołającego jednak o lepsze materiały i detale, podobnie zresztą jak postmodernistyczne nowe skrzydło akademii, gdzie muzycy ulokowali się w 1997 r. (także Gurawski). Wzloty i upadki Dalej od centrum swoje włości zagospodarowuje na Grunwaldzie Uniwersytet Medyczny. Zaczął od spektakularnej porażki w postaci Collegium Stomatologicum (2004, proj. Biuro Projektów NAMYSŁ – Namysł i Partnerzy) – bezładnej kompozycji brył spiętych szklanym namiotem holu. Wiarę w gusta i możliwości inwestora przywróciły późniejsze realizacje: m.in. dom studencki Karolek (2008, proj. Front Architects) oraz Biblioteka Główna z centrum kongresowym (2010, proj. SPA Sadowski, Sadowska). Bez projektowych pomyłek obyło się za to na Uniwersytecie Przyrodniczym, który wzbogacił się o dwa przyzwoite obiekty przy ul. Dojazd: Centrum Kultury Fizycznej oraz Biocentrum (2008, 2011, proj. Kostka & Kurka – Architekci). Ogrom edukacyjnych realizacji pokazuje wyraźnie, że uczelnie skrzętnie wykorzystały unijne i ministerialne fundusze. To przede wszystkim dowód ekonomicznej zaradności; architektonicznie jest nieco gorzej. Dość przeciętne formy na ogół nie porywają, ale i nie rażą – prezentują typowe dla Poznania umiarkowanie i zachowawczość. Miejmy tylko nadzieję, że tego średniego poziomu nie zechcą naśladować w swej pracy naukowe kadry wyższych uczelni. Jakub Głaz

TURYST YK A I SPORT

Poznań Business Run e kto

będzie mógł chodzić

fot. materiały organizatorów

twoje dwie nogi sprawią,

Ubiegłoroczny Poznań Business Run

Ten bieg jest zupełnie inny od wszystkich. Uczestnictwem w Poznań Business Run można wesprzeć działania Fundacji Jaśka Meli „Poza Horyzonty”, która na co dzień pomaga osobom po amputacjach.

W biegu wystartuje także reprezentacja Wydawnictwa Miejskiego Posnania, a w jej składzie m.in. redaktorzy IKS-a. Naszych czytelników prosimy o doping

harytatywna rywalizacja ma charakter biegu w formie sztafety. Firmy i instytucje wystawiają jeden lub więcej pięcioosobowych zespołów. Poznański bieg jest częścią ogólnopolskiej imprezy – Poland Business Run – odbywającej się jednocześnie w pięciu miastach Polski (oprócz Poznania także w Krakowie, Katowicach, Łodzi i Warszawie). Jak mówi Jan Mela, prezes fundacji „Poza Horyzonty”: – Poland Business Run trwa tylko jeden dzień. Ten jeden dzień na zawsze może zmienić życie naszych podopiecznych. Twoje dwie nogi wystarczą, by wziąć udział w biegu. Twoje dwie nogi wystarczą, by komuś pomóc. Biegną, aby pomóc Bieg łączy w sobie chęć pomagania ze zdrowym stylem życia i dobrą zabawą. A komu konkretnie ma pomóc? To osoby, które

w wyniku różnych zrządzeń losu – wypadków lub chorób – zostały poddane amputacjom. Ta sytuacja zmieniła całe ich życie. Często poruszają się na wózkach, o kulach lub na kiepskiej jakości protezach. Borykają się z odrzuceniem, problemami finansowymi, nie potrafią zaakceptować swojej sytuacji. Ale przy tym mają swoje marzenia – o normalnym funkcjonowaniu, o życiu w społeczeństwie, a nie poza nim, o podjęciu nauki i pracy. Najczęściej jednak marzą o tym, by bez strachu wyjść z domu, wsiąść do tramwaju, iść na zakupy, wejść po schodach, jeździć na rowerze, zagrać w piłkę, tańczyć czy biegać... Im już pomogli W 2013 r. zebrano pieniądze dla trzech osób, które straciły kończyny w różnych okolicznościach. Tomasz uległ wypadkowi drogowemu. Jego proteza była bardzo zniszczona i kiepskiej jakości. Używając jej, Tomek w każdej chwili mógł upaść. – Teraz czuję się bezpiecznie, idąc ulicą. Mogę patrzeć na ludzi, a nie pod nogi – mówi podopieczny fundacji. Marzy o rozwinięciu swojego małego sklepu i teraz ma taką szansę. Robertowi amputowano nogę w wyniku cukrzycy, na którą choruje prawie 30 lat. Dzięki nowej protezie nie musi już spędzać całych dni w domu. Pomaga koledze w sklepie, ma kontakt z ludźmi. Antoni stracił nogę po przebytym nowotworze kości. Długo czekał na pierwszą profesjonalną protezę. Dzięki niej może rozwijać swoje zainteresowania. A jest ich sporo – fotografia, modelarstwo, motoryzacja, muzyka, literatura i wyprawy górskie. Start i meta na Św. Marcinie 14 września odbędzie się druga edycja tego charytatywnego biegu. W ubiegłym roku w Poznaniu na starcie stanęło 350 drużyn. Tym razem ma ich być niemal dwa razy tyle – 600 zespołów, a że każdy będzie w pięcioosobowym składzie,

Program Poznań Business Run g. 9 rozpoczęcie imprezy g. 10 rozgrzewka g. 10.15 oficjalne otwarcie PBR – prezentacja sponsorów i przedstawicieli Miasta g. 10 start biegu g. 13 wręczenie medali g. 14 zakończenie więcej informacji na www.poznanbusinessrun.pl

miesiące. Niestety, obie nogi trzeba było amputować w obrębie podudzi. Mimo to jest bardzo aktywnym człowiekiem. Pracuje jako księgowy w jednej z poznańskich szkół. Jego obecne protezy po prawie czterech latach użytkowania wymagają już jednak wymiany. Ale tak naprawdę rywalizacja w Poznań Business Run rozpoczęła się jeszcze w lipcu. W ramach akcji Pomagam Bardziej każdy może wpłacić dowolną kwotę za pośrednictwem wybranej drużyny. Jeśli zebrane środki przewyższą potrzeby, Fundacja Jaśka Meli „Poza Horyzonty” wybierze kolejnego beneficjenta imprezy. Drużyna, która do dnia biegu zbierze najwyższą kwotę, zostanie zwycięzcą kategorii charytatywnej. Leszek Gracz

reklama

daje to łącznie aż 3000 uczestników! Wystarczyło tylko 2,5 tygodnia, by wszystkie miejsca startowe zostały zajęte! W ubiegłym roku najszybsi uczestnicy potrzebowali niewiele ponad godzinę, by uporać się z trasą. Triumfatorzy, Klub Biegacza Uniwersytetu Ekonomicznego, uzyskali czas 1:01:42, a Klub Biegacza Maniac, zajmując drugie miejsce, pokonał trasę w czasie 1:02:35. Trzecie miejsce wywalczył zespół Uroczo&Todo&Endusport (1:11:20). Jednak nie tyle wynik liczy się w tej imprezie, ile chęć niesienia pomocy osobom poszkodowanym. Bieg rozegrany zostanie na ulicach ścisłego centrum Poznania, a start i metę wyznaczono przy Centrum Kultury Zamek. Trasa prowadzić będzie ulicami: Św. Marcin, Kościuszki, Nowowiejskiego, Działyńskich, Libelta, pl. C. Ratajskiego, 3 Maja, pl. Wolności, Ratajczaka, Taczaka i ulicą Kościuszki powrót na Św. Marcin, gdzie będzie meta. Każdy z członków drużyny ma do przebiegnięcia 3,8 km, co łącznie daje dystans 19 km dla całego zespołu. Dla wygody biegaczy powiększono w tym roku strefę zmian. Zawodom towarzyszyć będzie piknik z wieloma dodatkowymi atrakcjami. Początek imprezy o g. 9, a o 10.30 wystartują pierwsi biegacze. Pobiegną dla Piotra i Jakuba W czerwcu ubiegłego roku Piotr Morawiec został potrącony przez pociąg towarowy. Stracił obie nogi – jedną całą, drugą na wysokości uda. Zanim stanie na docelowych protezach, będzie uczył się chodzić na tzw. pylonach, krótkich protezach bez modułów kolanowych, co pomoże mu złapać równowagę. Trudno obecnie przewidzieć, czy proces protezowania Piotra powiedzie się w stu procentach. Przy dużej dozie determinacji i samozaparcia Piotr może samodzielnie poruszać się na protezach. W grudniu 2010 r. Jakub Talarczyk jak co dzień wyszedł do pracy, ale tamtego dnia do niej nie dotarł. Poszukiwano go przez dwie doby. Do szpitala trafił z poważnymi odmrożeniami kończyn dolnych i lekkimi górnych, odwodniony, w kiepskim stanie psychicznym. Nie pamiętał, co działo się z nim w ciągu tych 48 godzin. Jakub nie był pod wpływem alkoholu ani środków odurzających. Leczenie trwało ponad trzy

TURYST YK A I SPORT MISTRZOWIE

Póki starczy zdrowia... Edward Motyl szlifuje sportowe talenty W dniu Święta Poznania, 29 czerwca 2014 r., podczas uroczystej sesji Rady Miasta w ratuszu Edward Motyl odebrał Nagrodę Sportową dla najlepszego trenera. Jego podopieczna Patrycja Wyciszkiewicz w 2013 r. została dwukrotną mistrzynią Europy juniorek w biegu na 400 m oraz sztafecie 4 x 400 m. Właśnie z tą zawodniczką Edward Motyl (rocznik 1938) pracuje regularnie od wielu lat. – Ta nagroda to wielki zaszczyt dla mnie. Wszystkim powtarzam, że to nagroda mojego życia – mówił po spotkaniu w ratuszu.

fot. M. Malinowski

Edward Motyl, tegoroczny laureat Nagrody Sportowej Miasta Poznania dla najlepszego trenera

am rozpoczynał prawdziwą przygodę z lekką atletyką w 1960 r., kiedy przez Bydgoszcz trafił do Poznania ze śląskiego Myszkowa. – Tak naprawdę zacząłem poważnie uprawiać lekkoatletykę w wojsku – wspomina Edward Motyl. W styczniu 1960 r. przyjechał do Poznania. Najpierw trenował pod opieką Tadeusza Kępki, biegał przez przeszkody oraz na długie dystanse: 5000 i 10 000 m. Przez dziesięć lat był w gronie czołowych zawodników naszego kraju. Potem w Poznaniu współpracował z trenerem Zbigniewem Orywałem. – Dystans 3 km z przeszkodami najbardziej mi odpowiadał, chociaż w Polsce byli zdecydowanie lepsi ode mnie, jak choćby Zdzisław Krzyszkowiak czy Jerzy Chromik, którzy regularnie zdobywali medale w kraju i w najważniejszych imprezach międzynarodowych – opowiada Motyl. – Przez dekadę byłem w reprezentacji uzupełnieniem kolegów, którzy dość często byli kontuzjowani – dodaje. Zawodnik W biegu na 3000 m z przeszkodami dwa razy wystąpił w lekkoatletycznych mistrzostwach Europy – w 1962 r. w Belgradzie oraz w 1966 r. w Budapeszcie. Rywalizację kończył w eliminacjach. Był wicemistrzem Polski na tym dystansie

w 1963 r. w Bydgoszczy, zdobył także dwa brązowe medale, w 1962 i 1964 r., oba w Warszawie. Ma również w dorobku srebrny medal mistrzostw Polski w biegu przełajowym na 3,5 km w 1962 r. w Żyrardowie. W latach 1961 ‑1966 szesnaście razy wystąpił w popularnych wtedy meczach reprezentacji Polski. Startował na trzech dystansach: 3000 m z przeszkodami, 5000 i 10 000 m. Trener – Kiedy przyjechałem do Poznania, trafiłem do Olimpii, w której pracuję do dzisiaj. Najpierw jako zawodnik, a od 1969 r. jako trener. Trwa to już 54 lata – podsumowuje Edward Motyl. Pracę trenerską rozpoczynał z młodymi sprinterami. Potem trenował biegaczy na dłuższych dystansach – 800, 1500, 10 000 m – i przeszkodowców. To się zmieniało wraz z rozwojem zawodników. Pod jego opieką trenowali najpierw męscy reprezentanci kraju, a później zaczął pracę z zawodniczkami. – Najpierw był maraton. Małgorzata Sobańska, Grażyna Syrek i Monika Drybulska trenowały pod moją opieką. Wszystkie wystąpiły w igrzyskach olimpijskich – wylicza trener. Przez lata pracy trenerskiej prowadził wiele zawodniczek, a teraz, już właściwie na koniec jego kariery, trafiła się Patrycja Wyciszkiewicz, która w ubiegłym roku we włoskim Rieti zdobyła dwa złote medale mistrzostw Europy juniorów na 400 m oraz w sztafecie 4 x 400 m i jednocześnie ustanowiła dwa rekordy Polski w tej kategorii wiekowej. Do dzisiaj ma bardzo dobry kontakt ze swoimi byłymi zawodnikami. Spotyka się z nimi podczas różnych zawodów lekkoatletycznych, a ze Zbigniewem Nadolskim, teraz także trenerem, współpracuje w poznańskiej Olimpii. Spotyka się z wieloma wyrazami sympatii ze strony byłych podopiecznych. – Dziewczyny zawsze pamiętają o imieninach czy świętach – podkreśla.

Sukcesy z Patrycją Patrycja Wyciszkiewicz współpracuje z trenerem Motylem od dwunastego roku życia, kiedy trenowała jeszcze biegi w Śremie pod opieką Ireneusza Smolarka. Od 2008 r. jest zawodniczką sekcji lekkoatletycznej poznańskiej Olimpii. W 2011 r. jako 17-latka trafiła do seniorskiej reprezentacji Polski i wystąpiła w sztafecie 4 x 400 m podczas zawodów Superligi drużynowych mistrzostw Europy w Sztokholmie. W tym samym roku wzięła udział w mistrzostwach świata juniorów młodszych we francuskim Villeneuve-d’Ascq oraz w mistrzostwach Europy juniorów w Tallinie, gdzie wywalczyła srebrny medal w sztafecie 4 x 400 m. W 2012 r. w Barcelonie w mistrzostwach świata juniorów była jedenasta w biegu na 400 m oraz siódma w sztafecie 4 x 400 m. Ogromnym przeżyciem dla Patrycji był start w igrzyskach olimpijskich w Londynie, gdzie z koleżankami w sztafecie 4 x 400 m zajęły dwunastą pozycję. W 2013 roku przyszły piękne sukcesy. Najpierw w brytyjskim Gateshead piąte miejsce w sztafecie 4 x 400 m w Superlidze drużynowych mistrzostw Europy, a potem dwa tytuły mistrzyni Europy juniorów w Rieti. Tam ustanowiła jednocześnie rekord życiowy na 400 m wynikiem 51:56, który jest jednocześnie rekordem Polski juniorek. Na koniec w mistrzostwach świata seniorów Moskwie w sztafecie 4 x 400 m zajęła z koleżankami dziewiąte miejsce. Na początku 2014 r.,

podczas halowych mistrzostw świata seniorów w Sopocie, polska sztafeta 4 x 400 m w składzie z Patrycją Wyciszkiewicz zajęła czwartą pozycję. – Patrycja jest bardzo utalentowaną i zdolną biegaczką. Jest zdyscyplinowana i wie, czego chce – ocenia jej trener. – Miała sporo szczęścia, ale też włożyła sporo pracy, aby już w wieku 17 lat trafić do reprezentacji Polski. Dzisiaj ma dopiero 20 lat, a za sobą starty w igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata seniorów. Być może trochę za szybko wszystko przyszło, ale Patrycja jest ambitna i bardzo pracowita. Jestem przekonany, że w kolejnych startach w gronie seniorów, jak choćby w mistrzostwach Europy w Zurychu czy też za dwa lata w igrzyskach olimpijskich w Rio de Janeiro, może osiągać bardzo dobre rezultaty. A ma jeszcze przed sobą występy w młodzieżowych imprezach międzynarodowych, gdzie też powinna być w ścisłej czołówce w swojej konkurencji czy sztafecie – tłumaczy Edward Motyl. Póki starczy zdrowia Tegoroczny laureat Nagrody Sportowej Miasta Poznania wierzy, że Patrycji nie zabraknie motywacji i chęci do ciężkiej pracy. – A ja spróbuję jej pomóc w dążeniu do wytyczonych celów. Dopóki zdrowia mi starczy, na pewno popracujemy solidnie, aby były zadowalające rezultaty – obiecuje Edward Motyl.

fot. archiwum prywatne

fot. poznan.pl

Wręczenie nagrody podczas uroczystej sesji RMP, 29.06

Patrycja Wyciszkiewicz obecnie trenowana przez Edwarda Motyla

Jacek Pałuba

TURYST YK A I SPORT PLOT

Kulinarna podróż po Poznaniu

fot. J. Pindych

obcokrajowcy i ich lokale w naszym mie

Szefowie kuchni w Rico s Kitchen

Poznać smak krajów Śródziemnomorskich, Ameryki, Indii i Chin bez ruszania się z miejsca? To możliwe dzięki mieszkańcom pochodzącym z tych rejonów świata, którzy zdecydowali się osiąść w naszym mieście i podzielić się swoimi talentami kulinarnymi.

rzesień oznacza koniec wakacji. Zwykle okazuje się wtedy, że nie odwiedziliśmy wszystkich miejsc, o których marzyliśmy. Może zabrakło urlopu lub pieniędzy albo po prostu okazji? Na szczęście coraz częściej to świat przybywa do nas i czeka, by go całkiem dosłownie posmakować. Wokół Morza Śródziemnego i przez ocean Mieszkańcy Hiszpanii są jedną z najliczniejszych grup turystów zagranicznych odwiedzających Poznań. Zresztą Półwysep Iberyjski jest też jednym z chętniej wybieranych celów podróży Polaków. Dlatego trudno się dziwić popularności Pika Pika na ul. Zamkowej. Właściciel tego kameralnego tapas-baru – rodowity Hiszpan – gwarantuje autentyczność podawanych win oraz przekąsek, czyli tapasów. Po upojnej hiszpańskiej nocy na nogi stawia dobra kawa. Bigfoot Coffee Shop to lokal bez mała

cie

kultowy i dowód na to, że o znaczeniu miejsca nie świadczy metraż. W tej mikroskopijnej kawiarence w Pasażu Apollo spotykają się przedstawiciele chyba wszystkich pokoleń i zawodów. Małe wnętrze sprzyja rozmowom – jeśli nie z innymi gośćmi, to z właścicielem, Amerykaninem Erikiem Witsoe, który jest nie tylko świetnym baristą, ale także utalentowanym fotografem. Co może uśmierzyć cierpienia związane z wrześniowym powrotem do szkoły lub codziennych obowiązków? Oczywiście lody. Szerzej o nich pisaliśmy w lipcowym IKS-ie. Jednak trudno nie powrócić do tego wątku, szczególnie że lodziarnię I Love Gelato przy ul. Ratajczaka prowadzi trzech Włochów. W stronę Orientu Chińska restauracja Azalia przy Świętym Marcinie to prawdziwy weteran na poznańskim rynku kulinarnym, istnieje bowiem od 1992 roku. Została założona i do dziś jest prowadzona przez chińską rodzinę. Jeśli dla kogoś nie jest to dostateczną rekomendacją, warto wspomnieć, że lokal jest miejscem spotkań chińskiej społeczności mieszkającej w Poznaniu. Tak jak różnorodna potrafi być kuchnia chińska, tak odmienna od Azalii jest ukryta w bramie przy ul. 27 Grudnia restauracja Rico’s Kitchen. Nie ma tam menu, a zamówione danie będzie wypadkową naszego gustu, dostępnych danego dnia składników i fantazji szefa kuchni. Radhe Vega znajduje się na rogu ulic Głogowskiej i Szczanieckiej, czyli w sercu Łazarza, poza poznańskim „kulinarnym zagłębiem”, którym jest Stary Rynek. To prawdopodobnie pierwsza w Polsce restauracja indyjska, która jest całkowicie wegetariańska. Powyższa lista oczywiście nie jest kompletna. Czas zatem stać się turystą kulinarnym we własnym mieście. Szczególnie że granica dzielnicy może okazać się granicą kontynentu. Wojciech Mania

Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna

fot. materiały organizatorów

film

Raj dla prawdziwych kinomaniaków najmniejsze kino w Poznaniu działa na Śródce

W wersji biblijnej Raj okazał się miejscem, z którego osta-

i wła

tecznie człowiek został wygnany, poniekąd na własne

nie mamy czasu chodzić do kina, bo praca w kawiarni sku-

ciciel Raju.

Pomy

leli

my,

e je

li sami kompletnie

życzenie. Tu w Poznaniu mamy swój Raj, tuż obok Ostrowa

tecznie nam go zabiera, a dwójka naszych dzieci tak

Tumskiego i Bramy Poznania. I raczej nie zanosi się, by

potrzebuje, to zbudujemy kino na parterze i będziemy sobie

ktokolwiek kiedykolwiek miał być stąd wyproszony.

do niego, razem z naszymi go

Wręcz przeciwnie. Kino Raj od lutego szerokim gestem zapra-

Proste? Proste. Ostatecznie go cie owszem, chodzą do kina,

sza wszystkich tych, którzy uwielbiają kina studyjne i za nic nie

ale sami wła ciciele nadal nie mają na to czasu. Zrealizowali

zamieniliby oglądania

lmów w kameralnym gronie na wielkie,

ćmi, chadzać

wyja

e nas nia.

za to szalony pomysł, by urządzić je w dawnej sali piekarni-

nieprzytulne sale multipleksów. Są tu 22 wygodne, czerwone

czej.

fotele kinowe. Z dostawkami, najmniejsze kino w mie cie

zacumował tu nawet sam Festiwal Transatlantyk, prezentując

pomie ci nawet 30 osób. Prowadzą je Monika Jan, i którzy

w Raju kino czeskie. Bilety wyprzedawały się na pniu.

niej wszystko się zaczęło. Knajpka działa do dzi , od a niedawna w swoim menu, oprócz seans

niadań, obiadów deserów, i ma rów-

lmowymalutkim w kinie. Miejsce ma nawet swoją

stronę na Facebooku, którą polubiło ju

blisko 10 tys. osób. To

lmowymi dziełami naszych południowych sąsiadów

kuchnia jakie i seanse szykują na wieczór. Skąd

pomysł na takie kino? Odpowied Z potrzeby serca, miło ci do Śródki i Chcieli

my przywrócić tej czę

matyczne i intymne

okazuje się przewrotna: braku czasu.

tu przegląd kina czeskiego.

Lubimy mądre iinspirujące

kino, które pozostawia re eksję iskłania do działania. Albo takie, które daje wytchnienie i dobry humor

tłumaczą.

e kawiarnia kino i to niemal jeden orga-

nizm, a zamiast coli i popcornu widzowie mogą zabrać na seans aromatyczną herbatę i ciasto. Komentarze na stronie mówią same za siebie:

ci Poznania kino małe, kli- czy co

mówi Jan Pawlak, pomysłodawca

mieją

się Jan i Monika. Dlatego we wrześniu chcą powtórzyć

tu niemal e codziennie wła ciciele informują go ci, co dobregoDobrze się składa, serwuje dzi

Kino

obok dzisiejszego kina zało yli niewielką okazało się za małe, w przeciwieństwie do zainteresowania

kawiarenkę o przewrotnej nazwie Cafe La Ruina. To wła nie od

nie

mówią. sierpniu W

na słodko

Mą

pyta czy jest pho.dzieciary A

. Anna Solak

więcej na

dwa lata temu tu

Nie wiadomo jak, ale się udało

film

Czy to jest przyjaźń, czy to jest kochanie? fot. A. Skowrońska

Małe stłuczki, scen. i reż. Aleksandra Gowin i Ireneusz Grzyb

Bartosz Żurawiecki poleca Temat zdrajcy i bohatera Omar scen. i reż. Hany Abu-Assad Wojna izraelsko-palestyńska ponownie przybrała na sile, a na polaOmar Hany

Abu-Assada. Re

yser bezpo

ego

fot. materiały dystrybutora

skie ekrany tra

red-

nio nawiązuje do sytuacji politycznej w swoim regionie, przede wszystkim jednak skupia się na tytułowym bohaterze, młodym chłopaku działającym w pale-

Film Aleksandry Gowin i Ireneusza

seksualna Kasia, jak i heteroseksualny

styńskiej

Grzyba Małe stłuczki to bardzo miła

Piotr podkochują się w Asi, która zdaje

partyzantce.

Jedna

z akcji, którą wraz z kumplami

niespodzianka.

podejmuje, kończy się zabiciem

Pokazuje bowiem,

ydowskiego

ołnierza.

zostaje złapany i

Omar

choć to nie on

pociągnął za spust

postawiony

się być osobą aseksualną, mo e polskie i kino mo

być inteligentne, lekkie, podszyte melan-

Twórcy nie stawiają kropki nad

cholijnym humorem. Jak niepol skie.

rozgrywa się w sferze niedopowie-

Autorzy wyra

dzeń, eufemizmów, półsłówek,

nie zapatrzyli się w obce

. Film artów

przed alternatywą: albo zgnije

wzorce

w więzieniu, albo pójdzie na

współpracę z Mosadem. Wikła

Fabuła Małych stłuczek przypomina

Między bohaterami dochodzi do drob-

się w sytuację, z której nie ma

zresztą Wyśnione miłości kanadyj-

nych napięć i kon

wyj

skiego re

tam bohaterbohai

to w skali mikro i tempie andante, bez

cia

podobnie jakblisko z

wschodniego kon

w amerykańskie kino nieza-

ne, w t wórczo

ysera

ć Xaviera Dolana.

i póz, pod którymi wyczuwamy ró niespełnienia,

tęsknoty,

ądania.

iktów, ale wszystko

iktu.

terka kochali się w tym samym chło-

wielkich krzyków i dramatycznych

lm trzymający w napię-

paku, tutaj z kolei obiektem pragnień

zwrotów akcji.

wietnie zrobiony, wia-

jest dziewczyna, Asia. Wraz ze swą

Choć zrobione za niedu

rygodny w detalu, obrazie tła

przyjaciółką Kasią prowadzi ona

Małe stłuczki nie mają w sobie nie-

i rysunku postaci. Bodaj większe

zajmującą się porządkowaniem miesz-

chlujstwa i zgrywy, czyli charaktery-

wra

kań ludzi, którzy zmarli lub po prostu

stycznych cech tak zwanego polskiego

chcą się pozbyć nadmiaru gratów. Do

kina offowego. Pozbawione są tak

te ujęcia, w których widzimy, jak

tej pary dołącza Piotr, na co dzień pra-

moralizatorstwa i pretensji znanych

bohater pokonuje

cownik fabryki pudełek. Prze

nam z rodzimych produkcji głównego

Omar to ciu,

enie ni

sceny więzienne czy

cigi wąskimi uliczkami robią nielegalnie

wysoki mur oddzielający Izrael od Autonomii Palestyńskiej. Co nam przypomina Premiera 5 wrze

trudny okres w swoim nie opu

ciła go

ywa on

yciu, gdy

nurtu. To wła -

e pieniądze,

niby to

kumpelski, ale jednak podszyty ero-

lm osobny, intymny, wyci -

szony. A przy tym nader przyjemny

ona.

Bohaterowie tworzą trójkąt nia.

rmę

tycznym niepokojem. Zarówno homo-

e nawet

oziębłą?

w oglądaniu. Premiera 5 wrze

nia.

Bartosz Żurawiecki

film

Twarze Ewy Sin City 2: Damulka warta grzechu (Sin City: A Dame to Die For), reż. Robert

Komiks Franka Millera w jego wła-

niczą Sybillę z Królestwa niebieskiego

snej adaptacji, przy reżyserskim

Ridleya Scotta i wied

wsparciu Roberta Rodrigueza.

uwodzącą Barnabassa Collinsa (Johnny

Po pamiętnym Sin City z 2005 r.

Depp) w Mrocznych cieniach Tima

warto przyjrzeć się kolejnej opowie-

Burtona. Demoniczna kreacja Vanessy

ci z mrocznego miasta grzechu, przy

z serialu Penny Dreadful przyczyniła

mę Angelique,

fot. A. Skowrońska

Rodriguez, Frank Miller

którym Gotham City Batmana to wie

się do sukcesu tej produkcji, przez co

sielska, anielska. Josh Brolin zamiast

Showtime planuje jej kolejny sezon.

Clive Owena a w tytułowej roli Dwighta,

A jest jeszcze sequel 300: początek

Przemysław Toboła poleca

który popada w prawdziwe kłopoty, gdy

imperium, gdzie Eva Green wcieliła się

Rysując język

tra

w okrutną Artemizję.

a na kochankę sprzed lat o imieniu

Czy Noam Chomsky jest

Ava (Eva Green).

Skąd tyle talentu? Poszperałem w sieci

W sukurs Dwightowi spieszy zawsze

i ze zdumieniem odkryłem,

chętny do bitki i do wypitki Marv

to Marlène Jobert, słynna aktorka fran-

(Mickey Rourke). Patrząc w pociętą bli-

cuska z przełomu lat 60. i 70. A

znami twarz niezłomnego twardziela, a

łezka w oku zakręciła na wspomnienie

e kiedy wymuz

Animated Conversation with Noam Chomsky) scen. i reż. Michel Gondry

lmuKochankowie roku drugiego, który

skanym licem giełdowego japiszona

oglądałem, a wła

uwodził z sukcesem Kim Bassinger

jako gzub zza przymkniętych drzwi, gdy

ciwie to podglądałem

był puszczany wieczorem w polskiej lmu na

lm telewizji w ramach tzw. kina nocnego

damulką wartą niejednego grzechu.

dla dorosłych. A działo się to w czasach

Zaczęła ostro w Marzycielach Bernarda

jednego kanału telewizji i czarno-bia-

Bertolucciego. Z powodu rozbieranych

łego odbiornika

scen z partnerowania Evie zrezygnował

Premiera 5 wrze

Jake Gyllenhaal. Potem zagrała tajem-

Koral Wywiad rzeka, jaki Michel Gondry

nia.

Przemysław Toboła

zaproponował jednemu z największych

yjących intelektualistów,

który współtworzył gramatykę transformacyjno-generatywną i rozwijał psycholingwistykę do wykorzystania w programowaniu komputerów ju

a wszystko to

przed erą pecetów. Zderzenie

mistrza i ucznia wywołuje ciągi niecodziennych skojarzeń. Re

ser próbuje je oddać za pomocą rysunków, trochę psychodelicznych

ale to w końcu re

yser

lmu Eternal Sunshine of the Spotless Mind (w niezdarnym polskim tłumaczeniu Zakochany bez pamięci). Premiera 5 wrze

nia.

więcej na

w 9 i pół tygodnia. Za to Eva Green staje się z

(Is the Man Who Is Tall Happy?

mi się

fot. materiały dystrybutora (2x)

nie mogę uwierzyć,

wysoki czy szczęśliwy?

e mama Evy

film wybrane premiery filmowe

w równie niewygodnej sytuacji, będąc uwięziony przez smoka. Czy krasnoludkom uda się uwolnić chłopca i uratować królewnę? Film to kolejna odpowied wcią

sycznych ba

ni Andersena.

¦ Miasto 44 re

dramat wojenny

. Jan Komasa

premiera: 19 wrze

dramat

w państwie, które o

nia

Dla najbli

jących dekoracje i 5 tys. ton gruzu dla

praktycznie nie powinien się zdarzyć.

odtworzenia zniszczonego miasta. Za

Czy ta miło

efekty specjalne odpowiadał Richard

Film jest zdobywcą a

Bain

na tegorocznym Krakowskim Festiwalu

specjalista współpracujący m.in.

szego otoczenia ich związek ć ma szansę przetrwać? trzech nagród

z Peterem Jacksonem i Christopherem

Filmowym.

Nolanem. Miasto 44 to wysokobud -e

¦ W drodze do Jah

Mia Hall to piękna i utalentowana

towa i spektakularna opowie

dziewczyna, która przejawia ogromny

dzieńczych fascynacjach, rozgrywana

premiera: 26 wrze

talent muzyczny. Tylko od niej zale

w czasie powstania warszawskiego.

Dla wielu z nas Jamajka to nieska

Mimo to twórcy zapewniają,

zachodnią cywilizacją raj na ziemi.

. R.J. Cutler

premiera: 12 wrze

nia

czy chcąc go rozwijać, porzuci rodzinny

ć o mło-

e nie

li podejmie taką decyzję, mo

zawsze utracić miło Liryczna opowie

ć swojego

nia ony

mocą, seksizmem i biedą, a jednym

e na

ze sposobów radzenia sobie z tymi

ycia.

problemami jest muzyka reggae. To

niezwykłego daru. Kłopot w tym, je

muzyczny

. Noël Dernesch, Moritz Springer

Tymczasem kraj boryka się z prze-

dom, po to by nie zmarnować swojego

o niej jest ten

ć o skomplikowanych

lm, dokumentujący

ycie

wyborach, głębokich uczuciach, odwa-

dwóch europejskich muzyków

dze i konsekwentnym podą

i Alberta, dla których wyspa stała się

aniu za

Ottona

marzeniami. W głównej roli zobaczymy

drugim domem i gdzie dzi

tu Chloë Grace Moretz

swoją muzykę. Oprócz zadawania naj-

utalentowaną

aktorkę młodego pokolenia.

¦ Siedmiu krasnoludków i Śpiąca

codzienne

Królewna re

jest to

lm historyczny. Wydarzenia

sierpnia 1944 roku są tylko tłem dla

nia

Bobo to niesforny krasnoludek, który

opowie

niechcący

dząc w dorosło

arą

namiętno

sprowadza

tragedię

zamek. Przez niego królewna pada o złej wied

my na i sto lat zapada w sen.

Ratunkiem mo

e być tylko pocałunek

ukochanego, ten jednak znajduje się

niejszych pytań

tworzą

lm pokazuje tak

ycie na ulicach Kingston,

analizując społeczno-polityczną sytu-

animacja

. Harald Siepermann, Boris Aljinovic

premiera: 12 wrze

ację kraju. oprac. A.S.

ci o grupie ludzi, którzy wchoć, prze

ywają pierwsze

ci rozczarowania, i a w obli-

czu nieubłaganej Historii muszą opanować trudną sztukę wyborów. ¦ Efekt domina re

dokumentalny

. Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski

premiera: 26 wrze

nia

Rafael i Natasza chcą być razem, ale fakt,

e on jest ministrem sportu w nie-

uznawanej republice Abchazji, a ona rosyjską

piewaczką operową, wcale

nie ułatwia im zadania. Zwłaszcza kiedy decydują się zamieszkać razem

cjalnie nie istnieje.

Trzy tysiące statystów, 10 ekip budu-

fot. materiały dystrybutorów (5x)

¦ Zostań, jeśli kochasz

aktualne lubiane i motywy z kla-

teatr tel. 61 852 42 41, 61 852 42 42

fot. A. Skowrońska

teatr@ptt-poznan.pl

Agencja Artystyczna WojArt

www.ptt-poznan.pl

ul. Unii Lubelskiej 16/25

poznan.pl

komedia kryminalna

¦ Złodziej

rezerwacja biletów: impresariat@ptttel. 61 852 40 08

obsada: Izabela Kuna, Renata Dance-

¦ Open Field

wicz, Rafał Królikowski, Leszek Lichota,

uwaga! premiera!

Cezary Żak

chor. Nadar Rosano

28.09, g. 17 i 20, Teatr Muzyczny

19-20.09, g. 20, MP2 (na terenie MTP)

29.09, g. 18 i 21, kinoteatr Apollo

Spektakl zrealizowany we współpracy

bilety: 100 zł (tel. 602 267 421, w CIM przy

z Instytutem Muzyki i Tańca.

ul. Ratajczaka 44 i na www.wojart.pl)

więcej na s. 52

Ewa Obrębowska-Piasecka poleca

¦ Tysiąc kolorów

Mój Teatr

chor. Takako Matsuda, muz. Fryderyk

dyr. Marek Zgaiński

Chopin

ul. Gorczyczewskiego 2/1A

19-20.09, g. 20, MP2 (na terenie MTP)

Politycy nie spierają się, tylko

tel. 668 856 444

Twórcy piszą:

PrzedstawienieTysiąc

kłócą. Dziennikarze nie polemi-

biuro@mojteatr.pl, www.mojteatr.pl

kolorów dotyka istoty przemijania, któ -

zują, tylko ideologizują. Oponenci

bilety: 25 zł

rej w codzienno

na forach internetowych nie u

¦ Związek partnerski

A przecie

scen. i re

co chwilę ( ). Z ka

. Marek Zgaiński

Kto wie, co mówi?

ci nie dostrzegamy.

rzeczywisto

ć zmienia się

dą chwilą przemi -

wają rzeczowych argumentów, tylko obrzucają się inwektywami.

12.09, g. 20; 27.09, g. 18

jamy. Wspomnienia są zawsze czasem

Przesadzam? Je

¦ Randka w ciemno

przeszłym .

odrobinę. Polska szkoła deba-

scen. i re

li nawet, to

towania zeszła bowiem na psy.

. Marek Zgaiński

13.09, g. 18

Sala Ziemi MTP

Nie umiemy się ładnie ró

¦ Rokendrol albo mów mi teściu

pawilon nr 15 (Poznań Congress Center)

Nie umiemy się spotkać ponad

scen. i re

nić.

¦ Chory z urojenia Moliera

podziałami. Nie umiemy doj

13.09, g. 20; 28.09, g. 19

Występują aktorzy Teatru 6. piętro,

porozumienia, znajdując wspólny

¦ Portret z magnolią

m.in. Andrzej Grabowski, Katarzyna

mianownik. A bez tego nie ma

scen. i re

Grabowska, Anna Korcz, Joanna Kurow-

szans na demokrację z prawdzi-

14.09, g. 19; 26.09, g. 20

ska. Organizator: Sollus Entertainment.

wego zdarzenia.

¦ Faceci na wybiegu

7.09, g. 17, bilety od 50 zł (CIM, Empik

Gdzie się uczyć dyskutowania?

uwaga! premiera!

oraz na www.bilety.sollus.pl)

Zapraszam do teatru. W Scenie

scen. i re

. Marek Zgaiński

Roboczej przygotowali

. Marek Zgaiński

ć do

my dla

Scena Robocza

poznańskich licealistów przed-

Centrum Rezydencji Teatralnej

sięwzięcie pod hasłem Wiem, co

¦ Arka, czyli dwoje na kanapie

ul. Grunwaldzka 55/1

mówię. Będą warsztaty, debaty,

scen. i re

tel. 61 867 17 85 i 602 299 066

spotkania, wyjazdy i nagrody.

22.09, g. 20

biuro@scenarobocza.pl, bilet@scena-

Będzie twarda szkoła i ostra

¦ Usta Angeliny

robocza.pl

jazda.

scen. i re

www.scenarobocza.pl

Zapisy i szczegóły: scenarobo-

bilety: 10 i 15 zł

cza.pl i wiemcomowie2014@

¦ Świętych obcowanie

gmail.com. Lada moment ruszy

Polski Teatr Tańca

Marii Kwiecień

dyr. naczelna i artystyczna Ewa

uwaga! premiera!

nia

Wycichowska

5-6.09, g. 19

cie się przegadać!

Studio, ul. Kozia 4

więcej na s. 53

19.09, g. 20

prapremiera; 20.09, g. 18

i 20; 21.09, g. 19; 29.09, g. 20 . Marek Zgaiński

. Marek Zgaiński

27.09, g. 20

pro

l na fb. juA 16 wrze

pierwsza debata. Nie daj-

więcej na

repertuar Poznań

teatr była Rysio z Klanu. Second life oraz zwycięska miniatura dramatyczna (czytają aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu) dla widzów od 14 lat i dorosłych 29.09, g. 18, wstęp wolny

Studio Teatralne Blum OK Wierzbak ul. Wojska Polskiego 6/8 fot. B. Cieniawa

blum@free.art.pl

Gdzie są granice wolności? Nadar Rosano tancerz, niezale elu

jest autorem choreogra

konieczna jest wcze

niejsza rezerwacja

biletów: tel. 666 987 001 lub marketing.blum@ gmail.com

ny choreograf obecnie mieszkający w Izrai do najnowszego spektaklu Polskiego Teatru

Tańca. Premiera Open Field 19 i 20 wrze

www.teatr-blum-pl

nia w hali MP2.

bilety: 35 zł spektakle w Concordia Design (ul. Zwierzyniecka 3)

Spektakle Rosano były prezentowane w Hiszpanii, Izraelu, Korei, Portugalii,

¦ Gra

Niemczech, Polsce, Holandii, Bułgarii i Serbii. Zdobył wiele nagród zarówno

roku - 6 lat

jako tancerz, jak i choreograf. Doceniany jest te

14.09, g. 10 i 11.30

w roli pedagoga

prowadzi

spektakl dla dzieci w wieku 1,5

warsztaty techniki release i tańca współczesnego w Izraelu, Hiszpanii, na

¦ Książeczka Bajeczka

Litwie, w Portugalii, Niemczech, USA i Polsce.

dzieci w wieku 1,5 roku - 6 lat

O najnowszej choreogra

i Rosano czytamy: Open Field porusza problem

relacji jednostki ze społeczeństwem. Spektakl będzie próbą nakre granic wolno

ci jednostki w grupie. Arty

pytania, jak mo

lenia

ci będą szukali odpowiedzi na

na poszerzyć granice wyznaczane przez zbiorowo co ć i się S.K.

stanie, gdy wszelkie społeczne normy zostaną zerwane .

¦ Open Field, chor. Nadar Rosano, wyk. Polski Teatr Tańca, premiera 19 i 20.09, g. 20, MP2 na terenie MTP

spektakl dla

20.09, g. 10 i 11.30 ¦ Śpiewanki

spektakl dla dzieci

w wieku 1,5 roku - 5 lat 21.09, g. 10 i 11.30

Studio – Teatr Castingowy mplusm Piątkowskie Centrum Kultury Dąbrówka

¦ Smacznego! Teatru Strefa Ciszy

tel. 603 441 012

os. B. Chrobrego 117

12-13.09, g. 19

teatr@lejery.pl

tel. 514 763 916, 607 194 255

¦ Partytury rzeczywistości Teatru

www.teatr.lejery.pl

mplusm@op.pl

Porywacze Ciał

¦ Muzyka w teatrze – Edukacja

www.mplusm.one.pl

19.09, g. 19

i kreacja

¦ Landru, morderca kobiet Roberta

¦ Antywestern Laury Leish

warsztaty dla dzieci w wieku 8-10 lat

Perinellego w tłum. Rubi Birden

scen. i re

22 i 23.09, g. 10 i 13, wstęp bezpłatny

21.09, g. 18; 27.09, g. 19

dla zgłoszonych grup

12.09, g. 19, bilety: 10 i 15 zł

¦ With Unarmed Forces Clipa Theater/

¦ Czy umiesz gwizdać, Johanno?

¦ Po sezonie Katarzyny Wojtaszak

Teatr Novogo Fronta (Izrael/Czechy)

Nicka Wooda na podstawie ksią

26.09, g. 19

Starka

26.09, g. 19, wstęp wolny

Spektakl prezentowany w ramach

. Ewa Kaczmarek

ki Ulfa

. Laura Słabińska

Scena Wspólna

spektakl dla widzów od 10 lat

Teatru Łejery i Centrum Sztuki

24.09, g. 9 i 11, bilety: 15 zł

Dziecka

¦ Scena Czytana

ul. Brandstaettera 1/ul. Za Cytadelą

konkursów dramatopisarskich: Piotr Przy-

teksty laureatów

. Anna Szymczak

The September Concert Poland.

Teatr Animacji dyr. Marek Waszkiel

teatr dyr. artystyczny Janusz Ryl-Krystia-

liwych ludziach, którzy dawno, dawno

¦ Najmniejszy Bal Świata Maliny

nowski

temu siali postrach w smoczym króle-

Prze

ul. Św. Marcin 80/82, tel. 61 853 72 20

stwie. Na szczę

kasa: wt.-czw. godzinę przed spek-

istnieją, mo

taklem do g. 12 i g. 15-17; pt. godzinę

kach. Jest i

przed spektaklem do g. 12 i g. 15-18;

A w nim Człowiek Karol i jego wierny

sob.-niedz. g. 10-14

Prosiak. Karol jest prawdziwym boha-

24.09, g. 18, Scena Młodych

bow@teatranimacji.pl

terem. Wierzy w istnienie smoków,

¦ Wąż Marty Gu

www.teatranimacji.pl

dlatego wszyscy biorą go za wariata.

Bo przecie

bilety: 16, 18 i 20 zł ¦ Smoki Maliny Prze re

cie przecie

ludzie nie re

wiat ludzi, taki jak nasz.

¦ Szewcy S.I. Witkiewicza . Anna Rozmianiec niowskiej

. Janusz Ryl-Krystianowski

na 30.09, g. 10

smoki nie istnieją, mo

przypadkiem tra

. Marián Pecko

19 i 23.09, g. 10; 20-21.09, g. 11

na ich spotkać tylko w baj-

je spotkać tylko w bajkach. Chyba

lugi

lugi . Janusz Ryl-Krystianowski

się do pokoju praw -

Teatr Muzyczny

dziwego smoka, małego Roara, i razem

dyr. naczelny i artystyczny

z nim poszuka się prawdy. Tej, o której

Przemysław Kieliszewski

nie smoki. Chodzą do pracy i szkoły,

wszyscy milczą

ul. Niezłomnych 1e

mają rząd i prezydenta w Białym Smo-

31.08, g. 17

czym Domu, a wieczorami opowiadają

i 24-26.09, g. 10; 6-7 i 13-14.09, g. 11;

kasa: pon. g. 9-14, wt.-pt. g. 9-19, sob. g.

swoim dzieciom bajki

9-10.09, g. 18

15-18, niedz. 2 godz. przed spektaklem

uwaga! premiera! Jest sobie

wiat, w którym

yją wyłącz -

o złych i strasz-

premiera; 4-5, 11-12, 16

tel. do kasy 61 852 29 27

Żywoty świętych Świętych obcowanie to tytuł spektaklu według scenariusza i w re

yserii Marii Kwiecień

laureatki konkursu rezy -

dencyjnego Nowa Generacja w Scenie Roboczej. Premiera 5 wrze

nia.

Chciałam zrobić przedstawienie o polskiej wra gijnej, nie wikłając się przy tym w kon rozdziera społeczeństwo i uniemo

liwo

liwia jakikolwiek dialog, nie

tworząc linii demarkacyjnej my-oni

pisze Maria Kwiecień.

Ale przy tym chcę opowiedzieć o polskiej religijno specy

ce uformowanej przez takie, a nie inne do

wanego

katolicyzm, który, niezale

wiatopoglądu, był jest i dla nas czę

społecznego i politycznego pejza ram się przyjąć

łam jako materiał swojej pracy

yciorysy wybra-

więtej Faustynie,

więtym

). Uprzedzam jednak,

y się spodziewać wiernych historycznie biogra

więci, których przywołujemy, to raczej pewne

wokół których powstają sceniczne fantazje

gury,

trochę w nich

marzenia, trochę koszmaru, a trochę nie do końca niewinnej zabawy

dodaje autorka i re

yserka spektaklu. S.K.

¦ Świętych obcowanie, scen. i reż. Maria Kwiecień, Scena Robocza, premiera 5.09, g. 19

więcej na

fot. materiały organizatorów

sta-

ciującą. To ten rys dziecię -

bracie Albercie, Jerzym Popiełuszce ( e nie nale

cią duchowego,

u. dlatego I przyjmuję

ci ujął mniewzruszył i w ludziach, których

Polscy

e tę,

nie od wyzna-

perspektywę dziecka, bardzo emocjonalną,

chłonną, krytyczną, lecz niewarto co

ci, jej

wiadczenia

historyczne, przemiany kulturowe i obyczajowe, a tak a nie inną religię

ci reli-

ikt, który obecnie

teatr bow@teatr-muzyczny.poznan.pl www.teatr-muzyczny.poznan.pl bilety: 15-40 zł

Egzorcyzmy w Ósemkach

¦ Mayday Raya Cooneya z udziałem Gra

yny Wolszczak

5.09, g. 19; 6.09, g. 18 ¦ Musicalowy talent-show Face to face

inauguracja sezonu 2014/2015

Koncert

nałowy Face to face to

zapowied

premier, które odbędą się

w przyszłym sezonie na deskach Teatru Muzycznego. Podczas koncertów zobaczymy odtwórców głównych ról ze wszystkich planowanych na ten rok premier, w tym laureatów castingu do musicalu Jekyll & Hyde. Wystąpią tak

e zaproszeni go

cie oraz soli

chór, balet i orkiestra Teatru Muzycznego w Poznaniu. Re Gonciarz

yseruje Sebastian

realizator związany z Teatrem

Roma w Warszawie. Podczas koncertu zostaną tak

e ogłoszone wyniki kon-

fot. K. Fabiański

kursu na teksty piosenek do musicalu

Tadeusz Janiszewski

jeden z larów zespołu Teatru Ósmego Dnia

wyre -

yserował zrealizował i monodram Egzorcyzmy. Święte krowy. Premiera 15 i 16 wrze

nia w siedzibie Ósemek.

Seksmisja. 12.09, g. 19; 13.09, g. 18 ¦ Koncert Tadek symfonicznie – Burza 2014 Koncert z okazji 75-lecia Polskiego Państwa Podziemnego, organizowany przez IPN, Teatr Muzyczny i Stowarzyszenie

Spektakl dotyka problemów, o które teatr upominał się wielokrotnie, ale

Passionart. Wystąpią chór i orkiestra

które wcią

Passionart z Krakowa i krakowski raper

odradzają się na nowo: nietolerancji ksenofobii, i nienawi

wobec tego, co niepojęte, nienazwane lub po prostu obce.

Tadeusz

Kiedy i dlaczego pojawia się egzorcyzmowanie inaczej my

28.09, g. 18, Aula UAM

lących, ludzi pocho -

Tadek

Polkowski.

dzących z innych kultur, religii, przekonań? Kiedy zaczyna się zamykanie ich w gettach, więzieniach, szpitalach psychiatrycznych, izolowanie, wypędzanie lub

zyczne unicestwienie?

wokół tych pytań buduje się narracja spektaklu.

Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego

Tadeusz Janiszewski związany jest z Teatrem Ósmego Dnia od 45 lat.

dyr. Piotr Kruszczyński

Współtworzył i brał udział we wszystkich spektaklach Ósemek, począwszy

ul. Dąbrowskiego 5

od legendarnego Jednym tchem – codzienny marsz (1972), poprzez Przecenę

tel. 61 848 48 85

dla wszystkich (1977), Ach, jakże godnie żyliśmy (1979), Więcej niż jedno

info@teatrnowy.pl

życie (1981), Raport z oblężonego miasta, a

po najnowsze:Czas Matek

kasa: pon.-sob. g. 13-19, niedz. g. 16-19

(2006), Teczki (2007), Paranoicy i Pszczelarze (2010), Osadzeni. Młyńska 1

rezerwacja biletów: Biuro Obsługi

(2011), Ceglorz (2013). Występował wielokrotnie w

Widzów

lmach fabularnych,

dokumentalnych i realizacjach telewizyjnych spektakli teatralnych.

S.K.

tel. 61 847 24 40, 61 847 86 24

¦ Egzorcyzmy. Święte krowy Tadeusza Janiszewskiego, Teatr Ósmego

bow@teatrnowy.pl

Dnia, premiera 15 i 16.09, g. 19

www.teatrnowy.pl bilety: 15-60 zł

ci,

teatr Scena Nowa

¦ Oszust Carla Goldoniego

¦ Firma Pawła Demirskiego

¦ Elsynor

uwaga! premiera!

12-13.09, g. 20.30

5-7.09, g. 19

14.09, g. 20.30

¦ Mister Barańczak

Szymon Adamczak

a Scena . Monika Strzępka

. Grzegorz Gołaszewski, dramat.

. Sergio Maifredi po

egnanie z tytułem

¦ Umówmy się na dziś. Ballady

19.09, g. 19.30 i 30.09, g. 19.30

recital Andrzeja Lajborka

¦ Dziady Adama Mickiewicza

rozmowa z re

20-21.09, g. 17

¦ Spektakle w ramach Sceny

¦ Weekend Młodego Teatru:

23-24.09, g. 19

Debiutów:

¦ Zabawa jak nigdy

¦ Weekend Młodego Teatru:

¦ Dzieci zony

27.09, g. 17

. Radosław Rychcik

¦ Pamiętajmy o Osieckiej

koncert

premiera; 20-21

i romanse rosyjskie

. Jerzy Satanowski

12.09, g. 19; 13-14.09, g. 18

yserem na s. 30-31

3-4.09, g. 19.15 ¦ Lekcje miłości

Teatr Ósmego Dnia

6-7.09, g. 19.15

ul. Ratajczaka 44, II p.

¦ Osiecka. Byle nie o miłości

tel. 61 855 20 86

recital Julii Rybakowskiej

teatr@osmego.art.pl

27.09, g. 20; 28.09, g. 19

bilety w biurze teatru pon.-pt. w g. 11-14

¦ Przyjęcie dla głupca Francisa

25.09, g. 19.30; 27.09, g. 18.30

lub przed spektaklami

Vebera

¦ Kish Kush

www.osmego.art.pl

spektakl w ramach cyklu TE_ ATRakcje

¦ Egzorcyzmy. Święte krowy

30.09, g. 19

28.09, g. 12.30 i 15

uwaga! premiera!

Foyer Du

Trzecia Scena

Spektakl autorski

¦ Z cyklu Nowy czyta dzieciom:

¦ Spektakle w ramach Sceny

usza Janiszewskiego z Teatru Ósmego

Elmer. Słoń w kratkę Davida McKee

Debiutów:

Dnia.

14.09, g. 15, wstęp

¦ Słoik cukru

15-16.09, g. 19 bilety: 15-25 zł

3.09, g. 18 i 20.30

więcej na s. 54

¦ Ruska śmierć

¦ Kocha, lubi, szanuje Marka Branda

5.09, g. 18 i 20.30

i Anny Haracz

ców w ramach cyklu TE_ ATRakcje

¦ Marzec

Spektakl powstał z połączenia dwóch

27.09, g. 11 i 15.30, bilety: 15 zł

7.09, g. 17.30 i 20.30

form

cinny

26.09, g. 18 i 20 ¦ Dyplom z kosmosu go

spektakl

cinny

. Tadeusz Bradecki ej Sceny

bezpłatne wej-

ciówki Stara Sala Prób ¦ Trzy klucze

warsztaty dla rodzi-

. Piotr Kruszczyński

monodram Tade-

teatralnych

dramatycznej

i tanecznej. Tekst napisał Marek Brand, zało

Dziady w Teatrze Nowym

yciel i kierownik artystyczny

autorskiego teatru Zielony Wiatrak z Gdańska. Autorką choreogra re zało

i, współ -

yserem aktorką i jest Anna Haracz ycielka Teatru Kino Variatino.

20.09, g. 19, bilety: 15-25 zł

Teatr Polski

dyr. naczelny i artystyczny Paweł Szkotak ul. 27 Grudnia 8/10 tel. 61 852 56 27-9 niedz. i

więta 16-19

rezerwacje: tel. 61 852 05 41 i 61 852 56 28 oraz rezerwacja@teatrpolski.pl

więcej na

fot. J. Wittchen

kasa: wt.-sob. g. 10-19,

teatr

fot. K. Bieliński

Hamlet w Teatrze Polskim

www.teatr-polski.pl

bilety: 20-60 zł

16-17 i 23-24.09, g. 19

sław Neumann 26-27.09, g. 18

a Scena

wistości

Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki

6-7.09

dyr. Renata Borowska-Juszczyńska

więcej na s. 8-9

ul. Fredry 9

¦ Piszczyk Jana Czaplińskiego i Piotra

tel. 61 659 02 00

Rowickiego

kasa: pon.-sob. g. 13-19, niedz. i

¦ Finał konkursu Metafory Rzeczy-

chor. Paul Chalmer, kier. muz. Przemy-

. Agata Biziuk

więta

repertuar Wielkopolska Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie

g. 16-19

dyr. Joanna Nowak

12.09, g. 19; 13-14.09, g. 17 i 19.30

tel. do kasy 61 659 02 31

ul. Chrobrego 32

¦ Opera za trzy grosze Bertolta

zamówienia: Biuro Obsługi Widzów

tel. 61 426 22 91

Brechta z muzyką Kurta Weilla

tel. 61 659 02 80, 61 659 02 28

inf. Dział Organizacji Widowni,

www.opera.poznan.pl

tel. 61 426 16 15, bilety@teatr.gniezno.pl

25-28.09, g. 18

bilety: 20-110 zł

www.teatr.gniezno.pl

Malarnia

¦ Carmen Georges a Bizeta

bilety: 30 i 40 zł oraz 20 i 25 zł, ulgowe

¦ Hamlet Williama Szekspira

dyr. Patrycja Pieczara, re

14 zł, wej

19-20.09, g. 19; 21.09, g. 18

zorganizowanych

10-11 i 21.09, g. 18

¦ Straszny dwór

¦ Publiczne czytanie Trylogii Hen-

¦ Kotka na rozpalonym blaszanym

Stanisława Moniuszki

dachu Tennessee Williamsa

kier. muz. Maciej Wieloch, re

Emil Wesołowski

patronatem

30.09, g. 19

28.09, g. 18; 30.09, g. 19

Komorowskiego

Galeria

spektakle dla dzieci

¦ Dr@cula. Vagina dentata Agaty

¦ Kopciuszek Sergiusza Proko

Biziuk, Agnieszki Makowskiej

balet fantastyczny w 3 aktach

. Piotr Ratajczak

. Paweł Szkotak

. Kuba Kowalski

. Denis Krief

ciówka dla opiekunów grup 2 zł

ryka Sienkiewicza w ramach trzeciej . chor. i

edycji akcji Narodowe Czytanie pod prezydenta

Bronisława

6.09, g. 11 ewa

¦ Pinokio Maliny Prze wach powie

lugi na moty -

ci Carla Collodiego

teatr uwaga! premiera! re

5 zmysłów w teatrze

. Robert Drobniuch

Historia drewnianego pajacyka wraca

Kolejna odsłona projektu 5 zmysłów

na scenę w nowej odsłonie, napisanej

niewidomym, a tak

specjalnie dla Teatru im. A. Fredry przez

nie się we wrze

Malinę Prze

się będą w ok. 30 miejscowo

lugę, cenioną autorkę dra -

dedykowanegoosobom niesłyszącym,

e niepełnosprawnym intelektualnie ruchowo i ciach Wielkopolski, a wielki

matów i tekstów prozą dla dzieci.

spektaklu

18.09, g. 18

przygotowujących do premiery udział wezmą osoby z ró

premiera

rozpocz-

niu. Wydarzenia, tym razem pod hasłemEkspresja, odbywać

w listopadzie w Teatrze im. A. Fredry w Gnie

ciami. Spektakl wyre

yseruje Rafał Urbacki

nał w postaci

nie. W warsztatach nymi niepełnospraw-

19.09, g. 10

24-27.09, g. 11

absolwent krakowskiej PWST. Za stronę choreograﬁczną spektaklu odpowie -

rozmowa z kierownikiem artystycznym

dzialna będzie choreografka, aktorka i re

Teatru w Gnie

nii

nie na s. 26-27

Victoria Day Fox. Czę

twórca młodego pokolenia,

yserka teatralna z Wielkiej Bryta-

ć uczestników warsztatów będzie współtworzyła

muzykę i teksty piosenek do spektaklu razem z Piotrem

Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu

Bajzel

Piaseckim,

znanym kompozytorem i muzykiem. Przedstawienie wejdzie do stałego repertuaru gnie

S.K.

nieńskiej sceny.

dyr. Magda Grudzińska pl. Bogusławskiego 1 tel. 62 760 53 00 i 62 751 07 38

kasa biletowa:

12-14.09, g. 19

¦ Tadek Niejadek

tel. 62 760 53 11 i 62 760 53 14

¦ Mayday Raya Cooneya

wg Wandy Chotomskiej

sekretariat@teatr.kalisz.pl

bow@teatr.kalisz.pl

20-21.09, g. 19

25-26.09, g. 9

www.teatr.kalisz.pl

¦ Rewizor Mikołaja Gogola

28.09, g. 12

a Scena

¦ Kupiec wenecki Williama Szekspira

. Adam Nalepa

. Igor Michalski

Scena Kameralna

. Małgorzata Kałędkiewicz

. Norbert Rakowski

26-27.09, g. 19; 28.09, g. 17

Teatry – oprac. Sylwia Klimek

więcej na

fot. K. Zalewska

Carmen w Teatrze Wielkim

fot. materiały organizatorów

muzyka

Fragment partytury

Requiem dla świata poznańsko-niemieckie prawykonanie w Berlinie Wychowywał się w Lesznie, choć urodził się

po amerykańskim prawykonaniu w 1975 roku w Los

w Berlinie w 1910 roku. Był obywatelem świata, ale

Angeles, pod dyrekcją Rogera Wagnera. Kompozytor

z Polską czuł się zawsze związany. Posadę dyrektora

otrzymał wtedy dziesiątki ofert i propozycji. Z

muzycznego w Goldwyn-Metro-Mayer, którą zaoferował

skorzystał... Pod koniec

mu sam Samuel Goldwyn, porzucił po kilku tygodniach,

gdzie zmarł w 1998 roku. Zgodnie z jego

bo bardziej ni

wano go na cmentarzu w Lesznie. Przed

hollywoodzka kariera zajmowało go kom -

yczeniem pocho miercią zdą

ponowanie. Roman Maciejewski, kompozytor na nowo

dotrzeć do niego partytura Requiem, wydana nakładem

odkrywany...

PWM. Zadbał o to jego brat Wojciech, który sensem

Miał 9 lat, gdy z rodzicami przeniósł się z Berlina do Polski,

swego

która wła

ć. W Lesznie koń-

Requiem. Missa pro defunctis Romana Maciejewskiego

czył szkoły, a na muzyczne studia wyruszył do Poznania

to utwór niezwykły (w 2011 roku płyta z jego nagraniem

i Warszawy, stamtąd za

otrzymała nagrodę Fryderyka). Dzieło z przejmującą autor-

nie odzyskała niepodległo do Pary

oną Eli Gallen, osiadł w Szwecji. Na

certowaniem, ale te

a. 1939 W roku,

pisaniem muzyki, m.in. dla Ingmara

chory, gdy lekarze nie dawali mu szans na prze podjął własną próbę leczenia. Zainteresował się

nie ycie,

lozo

ycia uczynił popularyzację twórczo

ci Romana.

wszech czasów. Ofiarom kaźni tyranów. Ofiarom ludzkiego bezprawia. Ofiarom łamania Boskiego porządku natury. 5 wrze

nia, dzięki Filharmonii Poznańskiej, po raz pierw -

ą szy zabrzmi w Niemczech (Berlin, Haus des Rundfunks,

Dalekiego Wschodu, zaczął praktykować jogę i medy-

g. 20), podczas polsko-niemieckiego koncertu Requiem

tować, stał się wegetarianinem. I wyszedł z choroby.

dla świata, upamiętniającego o

W 1945 roku, pod wpływem wojennych prze

wej w 75. rocznicę jej wybuchu. Pod batutą Łukasza

yć, zaczął

ary II wojny

wiato -

tworzyć Requiem. Trwające 15 lat prace kończył ju

Borowicza wystąpią: Orkiestra Filharmonii Poznańskiej,

w USA, dokąd pomógł mu wyjechać w 1951 roku Artur

Rundfunkchor MDR z Lipska oraz soli

Rubinstein, z którym Maciejewski zaprzyja

Chodowicz (sopran), Agnieszka Rehlis (mezzosopran),

czas pobytu w Pary

nił się pod -

u. PrawykonanieRequiem odbyło się

w 1960 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie, pod-

yła

ską dedykacją: Ofiarom ludzkiej ignorancji. Ofiarom wojen

ycie zarabiał kon -

Bergmana do jego przedstawień teatralnych. Powa

adnej nie

ycia powrócił do Göteborga,

ci: Wioletta

Martin Homrich (tenor) i Adam Palka (bas). Anna Plenzler

czas Warszawskiej Jesieni. Chórem i Orkiestrą Polskiego

¦ 5.09, g. 20, Berlin, Haus des Rundfunks

Radia w Krakowie dyrygował kompozytor. Dzieło

Orkiestra Filharmonii Poznańskiej, Rundfunkchor MDR

przyjęto chłodno. Entuzjastycznie przyjęto je w USA,

z Lipska, soliści, Łukasz Borowicz – dyrygent

muzyka muzyka klasyczna

The September Concert Poland Po raz czwarty ju

miasto Polski, dołącza do międzynarodo-

więcone będą muzyce okresu

wych obchodów festiwalu The September

rednio Concert, poprzez sztukę manifestującego

wiecza, renesansu, baroku i klasycyzmu.

pokój i humanitaryzm.

Skierowane są do uczniów

Projekt po raz pierwszy odbył się

rednich szkół

muzycznych, studentów i absolwen-

w Nowym Jorku w 2002 roku.

tów wy

Tegoroczny festiwal potrwa w Poznaniu

szych uczelni muzycznych oraz

nauczycieli muzyki. Miejscem wydarzeń

cały wrzesień. Udział we wszystkich wyda-

będzie Akademia Muzyczna. Ka

rzeniach jest bezpłatny. Organizatorem

dego

Elżbieta Woźna poleca Ekumenizm w muzyce W dzisiejszym skon iktowanym

dnia odbywają się zajęcia indywidualne.

festiwalu jest Fundacja LuxSfera.

¦ 15.09, g. 18 koncert inauguracyjny

¦ 10.09, g. 18, Waga Miejska

recital klawesynowy Moniki Fory

Recital fortepianowy Patrycji Wywrot

w którym znajdziemy wytchnie-

w programie m.in.: J. Duphly, D. Scarlatti,

¦ 13.09, g. 19, ko

nie. Niewa ne przez kogo utwór

G.F. Händel, M. Gawęda, J. Dorsa

Bosych

¦ 16.09

Koncert Muzyki Barokowej

to Bach, Mozart, Gossec, Franc

Marzena Michałowska

czy

g. 11 wykład Moniki Fory

François

wiecie muzyka jest obszarem,

ciół oo. Karmelitów

został skomponowany. Czy będzie sopran

Hadyna, a ka dy nich z miał

Couperin Le Grand – wokół życia

orkiestra kameralna Co-Operate

przecie

i twórczości

¦ 17.09, g. 18, Salon Muzyczny Feliksa

i Ko cioła. To ich utwory wykonają

g. 18 recital skrzypcowy Aleksandry

Nowowiejskiego

soli ci, chór iorkiestra Zespołu

Lesner

Recital

Pie ni Tańca i Śląsk podczas kon-

w programie: J.S. Bach, A. Vivaldi,

¦ 20.09, g. 11.45, Fara Poznańska

certu Solus Christus 20.09 o g. 17

P.A. Locatelli, J. Playford

Recital organowy Joanny Marciniak

w ko ciele Łaski Bo ej Para i

¦ 17.09, g. 18 koncert pedagogów

¦ 22.09, g. 18, Ogród Wilda

Ewangelicko-Augsburskiej przy ul.

¦ 18.09

Baśnie Polskie, opowiada Szymon

Obozowej 5. Okazją jest 10-lecie

g. 11 wykład prof. Marcina Sompoliń

Góralczyk z Karawany Opowie

po więcenia ko cioła trwająca i

skiego

¦ 24.09, g. 19, Wielkopolskie Centrum

Dekada Reformacji. W programie

g. 18 koncert uczestników

Onkologii

znajdą się pie ni ewangelickie,

¦ 19.09, g. 18 koncert uczestników

Koncert chóru Collegium Cantorum

¦ 20.09, g. 12 koncert uczestników

pod dyr. Małgorzaty Kwa

więcej na www.amuz.edu.pl

lewskiej

500 lat Reformacji, który przy-

¦ 25.09, g. 17, dziedziniec Ogólno

pada w 2017 roku. Koncert roz-

II Ogólnopolski Festiwal Chórów Lekarskich

kształcącej Szkoły Baletowej im. Olgi

poczną hymny Gaude Mater oraz

Sławskiej-Lipczyńskiej

Warownym grodem

25-28.09

Taniec na Gołębiej

roku, która w czasach Marcina

Koncerty:

etowy Łucji Nowickiej

nik-Chmie

spektakl baletowy

uczniów Szkoły Baletowej

¦ 25.09, g. 20.30, ko Wawrzyńca w Zaniemy

ciół pw.

w. ¦ 26.09, g. 19, Centrum Kultury

ró ne podej cie do religii

wiatowe i polskie, przygotowane w związku z jubileuszem

pie ń1529 z

Lutra była hymnem reformacji, a dzi

piewana jest podczas

Dąbrówka

nabo eństw w większo ci ko -cio

¦ 26.09, g. 19, kolegiata kórnicka

Spektakl Po sezonie teatru MPLUSM

łów protestanckich. Premiera pro-

¦ 27.09, g. 19, ko

¦ 27.09, g. 18, Sala Czerwona Pałacu

gramu Solus Christus odbyła się

Działyńskich

25.05.2012 roku w katedrze

Recital wokalny Marii Jaskulskiej-

Marii Magdaleny we Wrocławiu

Organizatorzy: Wielkopolska Izba Lekar

Chrenowicz

podczas IV Festiwalu Kultury

ska, Chór Kameralny Wielkopolskiej

Izby Lekarskiej

więcej na:

więcej na www.chorwil.pl

www.luxsfera.org.pl

ciół oo. Francisz

kanów na Górze Przemysła, koncert nałowy

sopran

bieta Spychała

fortepian

Protestanckiej. Dyrygować będzie Jean-Claude Hauptmann.

więcej na

Zajęcia Letniej Akademii Muzyki Dawnej po

Poznań, jako jedyne fot. A. Skowrońska

VI Letnia Akademia Muzyki Dawnej, 15-21.09

muzyka klimat perkusjonaliami, tworzy mroczną

klubowe granie

i tajemniczą aurę. David Virelles na wiecie znany jest jako pianista towa -

Blue Note Jazz Club

rzyszący takim gwiazdom, jak Ravi

ul. Ko

Coltrane, Steve Coleman, Chris Porter czy Tomasz Stańko.

www.bluenote.poznan.pl

¦ 11.09, g. 19.30 Kobiety trzeba trzy-

¦ 1.09, g. 20 Sedaa

mać krótko

Niskie gardłowe brzmienie (kargyraa)

Recital Bartosza Figaja z piosenkami

Rytmicznie & Romantycznie,

oraz zadziwiający harmoniczny

z Kabaretu Starszych Panów wzboga-

Chóry Dziewczęce: Skowronki,

alikwotowy (khoomei) z towarzysze-

cony o utwory Franka Sinatry.

dyrygent – Alicja Szeluga,

niem pełnych melancholii d

¦ 13.09, g. 21 Ania Rusowicz

piew więków

Skowroneczki, dyrygent – Julia

deli morin khuur i posiadających 120

Łynsza, Beata Pawlak – perku-

strun cymbałów mieszają się z pulsu-

nagród

sja, Czesław Łynsza – fortepian

jącymi orientalnymi rytmami, tworząc

autorka tekstów, osoba, która na nowo

(wyd. Centrum Kultury Zamek)

niepowtarzalny mistyczny klimat.

przywróciła styl i muzykę lat 60. i 70.

Skowronki

¦ 5.09, g. 20 Naturally 7

w Polsce, nagrywając dwie płyty

wydały

kolejną

płytę z oryginalnie zestawio-

Siedmiu muzyków, którzy swoją twór-

nymi

czo

pozycjami

Na krą

chóralnymi.

ku znalazły się utwory

ć okre

lają jako

Wokalistka,

zdobywczyni

Fryderyk,

czterech

kompozytorka,

w stylu retro. Koncerty w Polsce i za

granicą, programy, sesje i wywiady . Zespół

vocal play

powstał w 1999 roku w Nowym Jorku

w jej wykonaniu zawsze charaktery-

i od samego początku skupił się na

pie -

zują się niebywałym stylem i smakiem,

utrzymanych w kontrastowych

waniu a cappella, które ewoluowało

a kierowane są do odbiorcy nietuzinko-

nastrojach piosenek rozrywko-

w kolejnych latach jego działalno

wego i wymagającego.

wych w języku angielskim i hisz-

¦ 6.09, g. 20 Szymanowski: Inspi

pańskim, m.in. Juliusa Dixona,

racje

Fusion Band

Stinga i Alberta Graua

Oryginalny projekt młodych poznań-

Koncert

wdzięku

skich muzyków związanych ze sceną

jazzowym

i humoru kompozycje dziecięce

jazzową. Inspiracją twórczą koncertu

Towarzystwo Muzyczne im. Henryka

Andrzeja Borzyma z tekstami

jest pie

Wieniawskiego.

Ancji Łabuszewskiej opowia-

sny kształt, arty

o bardzo ró

nej stylistyce

ilustracyjne,

pełne

dającymi o

poprzez

przypadkach cho -

dzących po zwierzętach

ci.

ń. Nadając tej formie współcze ci pokazują,

¦ 14.09, g. 20 The Adam Taubitz towarzyszący

warsztatom

organizowanym

przez

e muzyka Adam Taubitz, mieszkający w Szwajcarii

Szymanowskiego nie jest muzealnym

niemiecki skrzypek, trębacz, gitarzy-

eksponatem, lecz

sta, aran

ywą, podatną na prze -

er oraz kompozytor muzyki

muzyki sakralnej w łacińskiej

miany czę

Missa Brevis Ambro

w ramach Opera Know-How. Wystąpią:

rzyszeniem polskich muzyków.

Iza Polit

¦ 16.09, g. 19.30 Blindside Blues

współczesnego

a Čopija,

słoweńskiego

kompozytora i dyrygenta. Jak Szeluga w ksią do płyty,

cią polskiej kultury. Projekt piew, Jakub Skowroński

saksofon, klarnet basowy, Wojtek Świeca

pisze dyrygentka chóru Alicja

Konieczny

nej jazzowej, i wystąpi z towa-

Band, Dudley Taft ony i nieprzerwanie prowadzony

kontrabas, Andrzej

od 1993 roku przez gitarzystę i woka-

perkusja, elektronika. Po

listę Mike a Onesko zespół zalicza się

Damian Kostka

osnową, wokół której

powa

wibrafon, KAT, Zało

gitara, Piotr Rakowski

eczce dołączonej

dokonywałam wyboru utworów

koncercie

do nagrania, była perkusja. [...]

¦ 7.09, g. 19 Turbo

wykonawców amerykańskiej sceny

Instrumenty perkusyjne na tej

Koncert promujący najnowszą płytę

bluesowo-rockowej.

płycie są jak pędzel w malar-

zespołu Piąty Żywioł.

stwie,

¦ 10.09, g. 20 David Virelles Trio

¦ 19.09, g. 20 Polski Dzień Bluesa ¦ 20.09, g. 20 Inauguracja sezonu jaz-

(USA)

zowego: Jacek Kochan N.A.K.

kolorują

ją,

jąc jej głębię i wyrazisto

nadać

Teresa Dorożała-Brodniewicz

snego

jam session.

Awangardowa loru,

ciuszki 79

tel. 61 657 07 77

jazzu

mikstura

nowocze-

Nowy zespół wybitnego polskiego per-

folk-

kusisty Jacka Kochana, który do współ-

zaostrzającymi

pracy zaprosił rewelacyjnego pianistę,

i kubańskiego

przyprawiona

cisłego grona najciekawszych

muzyka dwukrotnego laureata Fryderyka 2014

Nothing Personal, Witness of Your Fall,

Dominika Wanię oraz szwedzkiego

oraz epki. W marcu 2011 r. ukazał się

kontrabasistę Pettera Eldha. Jazz na

przełomowy w działalno

najwy

Hoax. Płyta została bardzo dobrze przy-

ci grupy album

¦ 27.09, g. 20 Jazz Top w Blue Note:

jęta zarówno przez fanów, jak i krytykę.

Philip Catherine & AMC Trio

Najnowszy piąty album Emergence miał

Legendarny belgijski gitarzysta, współ -

premierę w czerwcu 2012 roku. Do dzi

pracownik

Cheta

zagrali dziesiątki koncertów w Polsce,

Bakera, Stéphane Grappellego, a Tootsa

Czechach, Niemczech, na festiwalu

Thielemansa czy Charlesa Mingusa,

Sound City Fest w Liverpoolu oraz na

wystąpi z towarzyszeniem słowackich

Primavera Sound Festival w Barcelonie.

muzyków.

bilety: 12 zł przedsprzeda

Philip Catherine

innymi

gitara, Peter Adamkovič

fortepiano, Martin Marinčák bas, Stanislav Cvanciger

, 20 zł w dniu

koncertu

Tomasz Janas poleca

kontra-

perkusja

Jazz dla młodych skrzypków

Początek jazzowego sezonu!

Warsztaty jazzowe Kocham grać! dla

Klubokawiarnia Meskalina

młodych skrzypków odbędą się w dn.

Stary Rynek 6

12-14.09. Poprowadzi je Adam Taubitz

www.meskalina.com

skrzypek, trębacz, gitarzysta, aran

¦ 11.09, g. 19 Osoka Osoka

Nigeryjczyk

oraz kompozytor muzyki powa mieszkający

Bardzo emocjonująco zaczyna się tegoer

roczny sezon jazzowy w klubie Blue Note. 20.09 zagra tam nowe trio Jacka

nej jazi

zowej. Jest laureatem wielu nagród,

Kochana, a równo tydzień pó niej

od kilku lat w Polsce. Sam pisze tek-

m.in. w konkursie skrzypcowym im.

trio gitarzysty Philipa Catherine a. Oba

sty i aran

Tibora Vargi w Sion, konkursie im.

koncerty o g. 20. Jacek Kochan to od

uje swoje utwory. Śpiewa

w rodzimym języku ibo oraz angielskim.

Niccolò Paganiniego w Genui, konkursie

Inspiracje czerpie z otaczającej go rze-

im. Ludwiga Spohra we Fryburgu, a tak

czywisto

zwycięzcą III Ogólnopolskiego Konkursu

międzynarodowe

larnie koncertuje w Polsce z zespołem

Skrzypcowego im. Zdzisława Jahnkego.

wszak przez kilkana cie lat mieszkał

Afroband. Tworzą go muzycy z Polski,

Podczas

i z sukcesami pracował w Stanach

Nigerii i Meksyku. Wykonywaną przez

będą mieli mo

ci. Od lutego 2013 roku regu -

nich muzykę mo

na okre

warsztatów liwo

lat czołowy perkusista na polskiej scee

uczestnicy ć współpracy

lić jako mie z The Adam Taubitz Fusion Band

szankę reggae, afrobeat funk i folk.

w składzie: Adam Taubitz

bilety: 12 zł przedsprzeda

elektryczne, Marcin Grochowina

, 20 zł w dniu

koncertu

piano, Dariusz Ziółek Buczek

skrzypce

nie jazzowej, mający za sobą równie do wiadczenia

Zjednoczonych. Tym razem przedstawia nowe autorskie trio, w którym znale li się te

szwedzki kontrabasista

Petter Eldh oraz pianista Dominik Wania

bas, Adam

jedno najgło z niejszych dzi

nazwisk

młodego polskiego jazzu, jedno z naj-

perkusja.

Uczestnicy warsztatów i obserwato-

większych objawień ostatnich sezo-

rzy otrzymają mo

nów w muzyce improwizowanej.

liwo

ć bezpłatnego

wstępu na koncert The Adam Taubitz

Tydzień pó niej w klubie zagra słynny

Fusion Band, który odbędzie się 14.09

belgijski gitarzysta Philip Catherine.

o g. 20 w Blue Note.

Mający za sobą m.in. gło ne nagra-

Więcej informacji na:

nia z Chetem Bakerem czy Tootsem

www.wieniawski.pl

Thielemansem gitarzysta swoje autorskie płyty nagrywa ju

Polski Dzień Bluesa 2014

od ponad czterech

dekad. Jego bogata biogra a i dysko-

¦ 16.09, g. 15-18, ul. Wierzbięcice/

gra a odnotowuje spotkania wieloma z

¦ 18.09, g. 19 Plum

Kwiatowa

gigantami jazzowej sztuki. W Blue Note

Grupę Plum zało

Uliczny Spontan Blues, zespół pro-

Catherine pojawi się wspólnie z muzy-

Piekoszewscy w 1999 roku. Do roku 2008

wadzący Tandeta Blues Band

kami słowackiego AMC Trio.

nagrali trzy albumy: Out of Confusion,

session

yli bracia Rafał Marcin i

jam

więcej na

między

fot. M. Ciesielski

szym poziomie!

muzyka

Ania Rusowicz

¦ 19.09, g. 14-17, ul. Wierzbięcice/

Lukateher czy Robben Ford. Tegoroczna

¦ 16.09, g. 19.30, Blue Note

Kwiatowa

trasa koncertowa Blindside Blues Band

bilety: 50 i 70 zł (miejsca siedzące),

Uliczny Spontan Blues, zespół pro-

jest pierwszą wizytą zespołu w naszym

70 i 90 zł od 10.09

wadzący Tandeta Blues Band

kraju. Czeka nas blisko dwugodzinna

jam

E.W.

polecamy

session

uczta z tym, co w repertuarze Blindside

¦ 19.09, g. 20, Blue Note

Blues Band mo

Koncert Blues mieszka w Polsce

uzupełnione kilkoma utworami z najnow-

Na siedem głosów

wystąpią zespoły: Izotop, Niebieska

szej płyty Generator.

W Blue Note wystąpi gło

Sowa, Tandeta Blues Band, po kon-

Dudley Taft to wschodząca gwiazda

kański zespół Naturally 7. To grupa

cercie jam session. Ka

na uznać za najlepsze, ny amery -

amerykańskiej sceny blues-rockowej.

tworzona przez siedmiu wokalistów,

bilet bierze udział w losowaniu upo-

Po blisko 30 latach pracy z ró

proponująca muzykę z pogranicza

minków, takich jak albumy, płyty blue

zespołami Dudley wrócił do swoich

r&b i gospel, niezwykle popularna za

sowe, oryginalne koszulki z festiwali

wczesnych

oceanem, zdobywająca sobie rów-

bluesowych.

mistrzami i zało

bilety: 40 zł

W 2010 roku wydali debiutancki album

wielbicieli. Wielkie uznanie przyniósł

Left for Dead. Udany debiut potwierdził

im pierwszy w Polsce występ, przed

dy zakupiony

inspiracji

nymi

bluesowymi

ył zespół Dudley Taft.

nie

w naszym kraju szerokie grono

Agencja Koncertowa Ranus

wydany w 2013 roku kolejny album

dwoma laty u boku Michaela Bublé. Od

www.ranus.pl

Deep Deep Blue. Album zdobył wyró -

tego czasu sukcesywnie ro

nienie jako Best New USA za rok 2013

larno

przyznane przez Blues Underground

w Nowym Jorku w 1999 roku. Od

Network.

początku działalno

Koncert

Blindside

Blues

Band

i Dudley Taft Blindside Blues Band, zało

fot. materiały organizatorów

Niebieska Sowa wystąpi podczas Polskiego Dnia Bluesa

onynieprzei

Wyra

nie

wyczuwalne

nie popu -

ć zespołu. Naturally 7 powstali ci arty

ci skupiali

rwanie prowadzony od 1993 roku przez

wpływy bluesa ze Środkowego Zachodu

się na

gitarzystę i wokalistę Mike Onesko, a zali-

i southern rocka, inspiracje takimi

niejszych latach, jak sami podkre

cza się do

mistrzami jak Freddie King (na którego

przeszli od

wykonawców amerykańskiej sceny blu-

sam się powołuje), przemieszane z wła-

tów

es-rockowej. Przeszło 20-letnia działal-

snymi do

Tę wła

cisłego grona najciekawszych

wiadczeniami muzycznymi

piewaniu a cappella. W pó -

piewania piewania

lają,

bez instrumen jak instrumenty

nie metodę nazywają

vocal

kształtują rozpoznawalny styl i brzmie-

play

12 albumami, nie licząc wielu wydaw-

nie Dudleya Tafta jako kompozytora,

płyt. Współpracowali z tak wa

nictw specjalnych projektów z udziałem

gitarzysty i wokalisty. W maju br. uka-

wykonawcami, jak m.in. Brian Eno czy

Mike Onesko, a jak legendarny Tribute to

zał się najnowszy krą

grupa Coldplay. Za przełomowy moment

Hendrix vol. 1 i 2 z udziałem plejady gita-

Screaming in the Wind. Dudley Taft

w historii zespołu uznawany jest rok

rzystów, takich jak: Larry Corryel, Steve

zagra po raz pierwszy w Polsce.

2007, kiedy to, odnosząc ju

ć Blindside Blues Band zaowocowała

ek zatytułowany

. W dyskogra

i mają kilkana

cie

nymi

pewne

muzyka sukcesy w Europie, arty

Naturally 7 wystąpią w Blue Note

ci odbyli

wspólną trasę z Michaelem Bublé, która przyniosła im wielką popularno

w Kanadzie, Australii oraz Stanach Zjednoczonych. Tym razem do naszego kraju przybywają na zaledwie dwa koncerty. Skład zespołu tworzą: Roger Thomas (lider, aran

er) oraz Warren

Thomas, Rod Eldridge, Napoleon (Polo) Buckley i

Hops

tastycznie

eld

fot. materiały organizatorów

Cummings, Dwight Stewart, Gar

Hutton. Wszyscy -fan

piewają.

¦ 5.09, g. 20, Blue Note, bilety: 79 zł T.J.

(stojące), 99 zł (siedzące)

GusGus na scenie W ramach trasy koncertowej Mexico

Pożegnanie z Budką?

wami

Tour

W ramach po

lat 70.

Poznania

dotrze

słynna

egnalnej trasy koncer -

dwa pierwsze albumy połowy z dały Budce status wykonawcy

islandzka grupa GusGus Live Band.

towej do Poznania przybywa Budka

kultowego. Sławę powiększały albumy

Zespół wystąpi

z kolejnej dekady, takie jak Ona przyszła

nowego krą

w ramach promocji

kaMexico

era. Niektórzy poznańscy sympa -

tycy i dziennikarze

20 wrze-

nia og. 22 w poznańskim Eskulapie.

egnali się zgrupą

podczas jej wiosennych koncertów

Zgodnie z zapowiedziami, występom

w Teatrze Wielkim. Ale to dopiero teraz

kilkuosobowego zespołu towarzyszyć

lubelska formacja trasą

będzie spektakularna oprawa

chodzi dzień

wietlna.

A po nocy przy-

według zapowiedzi

prosto z chmur, Za ostatni grosz czy Czas czekania, czas olśnienia. I nawet je słabsze, to dzięki hitom takim jak Takie po tango Budka odnosiła wcią

wielkie suk -

GusGus to jeden z najsłynniejszych

czterdziestu latach rozstaje się ze sceną.

cesy. Teraz Krzysztof Cugowski, Romuald

obok Björk, M

Budka Su

Lipko, Tomasz Zeliszewski i ich koledzy

m czy Sigur Rós

wyko -

z tych, którzy najwcze

niej odnie

era to prawdziwa legenda

polskiego rocka. Przed laty zaliczana do

nawców z Islandii. W dodatku jeden

czołowych przedstawicieli rocka symli mię -

w glorii schodzą ze sceny. Go

cinnie

wystąpią z nimi Izabela Trojanowska

dzynarodowe sukcesy. Grupa powstała

fonicznego, nawet z elementami hard

i Felicjan Andrzejczak.

w 1995 roku w Rejkiawiku. W swej

rocka, w pó

¦ 21.09, g. 19.30, hala Arena, bilety:

twórczo

bli

łączy

elementy

muzyki

niejszych latach znacznie

ej jej było do muzyki pop.Cień wiel-

kiej góry i Przechodniem byłem między

elektronicznej, znakomitych piosenek,

płyty z ostatnich kilkunastu lat bywały

70-100 zł

T.J.

Muzyka – oprac. Elżbieta Woźna

jazzu oraz tanecznych rytmów, techno, trip-hopu. W drugiej połowie lat 90. byli jednym z najwa

niejszych wykonawców

nagrywających dla legendarnej o 4AD. W pó

cyny

niejszych latach związali

się z niemiecką wytwórnią Kompakt. Znakomicie przyjmowano autorskie kompozycje członków GusGus, jak i ich liczne Podczas koncertu poza swymi najbarzaprezentują równie

materiał z najnow-

szego albumu Mexico. ¦ 20.09, g. 22, Eskulap, bilety: 85 zł T.J.

Koncert GusGus w Eskulapie odbędzie się 20.09

więcej na

dziej znanymi tanecznymi hitami arty

fot. materiały organizatorów

remiksy dzieł innych wykonawców.

muzyka stów

Ninę Hoss oraz Berliner Kneipen-

choir. Niby krok do tyłu, a w istocie dwa fot. A. Skowrońska

do przodu. (8,10) MIRANDA LAMBERT – Platinum (RCA) Ju

dawno nie było takiego tłoku na scenie

muzyki country. A Lambert nie zmarnowała ostatnich 10 lat,

eby znale ć się w ci-

słej czołówce. Błyszczy jako wokalistka,

Ryszard Gloger i Wojciech Skrzydlewski polecają nowe płyty

aktorka telewizyjna oraz członkini tria The Pistol Annies. Na piątej ju dostarcza a

solowej płycie

16 chwytliwych piosenek,

wielu z nich jest współautorką. Pokazuje

przebojowe piosenki, które nawiązują do

zarazem,

archaicznego, wiejskiego bluesa. Gra na

e jest dobra w ostrych popo-

wych kawałkach, w nowoczesnym coun-

ci instrumentów, jest naturalny,

try-rocku, jak i przywoływaniu sentymen-

ywiołowy i charyzmatyczny. Nagrania

MANIC STREET PREACHERS – Futu-

talnych d więków tradycji, jak w utworach

pełne są energii i pierwotnej siły uwodze-

rology (Columbia) Pozycję jednej z naj-

Old Shit i All That’s Left. Czasem mocno

nia słuchacza. W konstruowaniu piose-

lepszych grup brytyjskich walijskie trio

nek nie zastosowano

budowało przez blisko trzy dekady, z wie-

nych grepsów i sztuczek, zaledwie kilka

loma znakomitymi płytami i piosenkami,

instrumentów przejrzy

które niezmiennie podrywają stadionową

głos solisty. Jeden z niewielu przedstawi-

publiczno ć. Zaledwie 9 miesięcy po

cieli młodego pokolenia artystów, który

albumie Rewind The Wind muzycy pre-

znalazł sposób na współczesne zde

zentują co

wanie bluesa. (8,9)

zasadniczo odmiennego. Nie

adnych komercyjcie oplatających

nio -

ka dy fan zespołu będzie w stanie przyjąć

JUDAS PRIEST – Redeemer Of Souls

tak du ą dawkę melodyjnych utworów,

(Columbia) Pionierzy metalu po czterech

często stosowaną prostą rytmikę disco,

dekadach solidnego budowania swo-

natrętne harce elektroniki i odwołania do

jej wyjątkowej pozycji przygotowali 17

niemieckiego kraut-rocka. Gdzie

album studyjny. Nie ma mowy o odcina-

umknęła

obecna zawsze postpunkowa rebelia

ryzykuje, gdy w duecie z Carrie Under-

niu kuponów,

i gitarowa zadziorno ć. Jednak przy dobrej

wood wykonuje mocnego rocka Somethin’

brzmienie uderza z 13 nowych nagrań.

woli łatwo ocenić dojrzało ć muzyczną

Bad. Tak zró nicowany repertuar nie spra-

Słuchając płyty, mo na polubić te melo -

tria, wyszukane aran acje, a szczególnie

wia Lambert

poszukiwania brzmieniowe. Do realizacji

przeciwnie, wszystko

piewa z lekko cią,

gitar z bogatą motoryką i licznymi solów-

płyty Manics zaprosili kilka znamiennych

pewno cią siebie i wdziękiem. Ka dy

kami jędrnych gitar elektrycznych. Jest

adnego problemu, wręcz

postaci: Cate Le Bon, Greena Gartside a, utwór to osobna bajka, inne podej cie do Georgię Ruth Williams i niemieckich arty-

aran acji, poszerzania instrumentarium i dorzucenia ekstrasmaczku. Płyta skazana na sukces. (9,9) GEORGE EZRA – Wanted On Voyage (Sony Music)

19-latek o głosie 50-latka

napisał jeden z dziennikarzy angielskich. To stanowczo za mało,

eby zachwycić

się młodym talentem. Dziennikarze BBC umie

cili George wa ród największych

nadziei 2014 roku. Debiutancka płyta nie pozostawia

adnych wątpliwo

ci. George

Ezra Bennett komponuje rewelacyjne,

większo

ar, energia elektryzujące i

dyjne piosenki ubrane w mięsiste akordy

moc d więku, ekspresja wokalisty Roba Halforda i zmasowane ataki gitarzystów

muzyka Glenna Tiptona oraz Richiego Faulknera.

WILLIE NELSON – To All the Girls

(Legacy Recordings), Band of Brothers Cało ć uło ona według najlepszych recep tur klasycznego rocka. Utwory Dragonout,

(Sony Music) Największym gwiazdom

Sword Of Damocles czy Metalizer nawią-

muzyki popularnej nie warto przypomi-

zują poziomem do wcze niejszych wiel-

nać wieku. Pogardliwa nazwa dinozaury

kich hitów zespołu. Starzy metalowcy nie

muzyczne nijak nie przystaje do przeszło

mają zamiaru kapitulować. (8,10)

80-letniego Williego Nelsona. W ostatnim

ERIC CLAPTON & FRIENDS – The

czasie Nelson uraczył nas dwiema

Breeze, An Appreciation of JJ Cale

nymi płytami. To all the girls jest zesta-

(Surfdog Records) Nawet najwięksi

wem 18 piosenek nagranych przez artystę

instrumentali ci mają swoich mistrzów.

z wokalistkami, w ród których są m.in.

Eric Clapton zawsze oddawał honor swo-

wiet-

Dolly Parton, Rosanne Cash, Sheryl Crow,

solówki gitarowe, wykonane z fantastycz-

jemu muzycznemu idolowi JJ Cale owi, Loretta Lynn, Alison Krauss, Emmylou

nym wyczuciem stylistyki i rytmu utwory

zmarłemu w ubiegłym roku gigantowi zre-

Harris i Norah Jones. Te wszystkie woka-

bluesowe oraz piękne ballady. Atrakcją

laksowanego rocka z Oklahomy, nazywa-

listki wielokrotnie współpracowały z Nel-

płyty jest udział w nagraniach drugiego

nego Tulsa Sound. To dzięki niemu Clapton

sonem, więc i tym razem nie odmówiły

gitarzysty Michaela Ledbettera, klawi-

nagrał takie przeboje jak After midnight

szowca Bryana Rogersa i sekcji rytmicznej

czy Cocaine, które zawsze znajdują się

Patrick Seals i Matthew Wilson. Chocia

w repertuarze jego koncertów. Clapton

na muzycznym rynku amerykańskim jest

współpracował z Cale em wielokrotnie,

wielu doskonałych

ostatnio przy nagrodzonej Grammy płycie

stów bluesowych, to Nick Moss zasługuje

The Road to Escondido (2006). Swoją

na uwagę jak mało kto. (8,9)

piewających gitarzy-

najnowszą płytą jeszcze raz oddaje cze ć

DAVE ALVIN & PHIL ALVIN – Common

mistrzowi i jego sztuce. Do współpracy

Ground (Yep Records) Ponowna współ-

w nagraniach Eric zaprosił grono muzycz-

praca muzyczna braci Dave aPhila i Alvi-

nych przyjaciół, w ród których są Mark

nów jest niespodzianką. Po przeszło 30

Knop er, John Mayer, Willie Nelson, Tom

latach od pamiętnych wspólnych nagrań w grupie The Blasters bracia swoją naj-

Petty, Derek Trucks oraz Christine Lakeland i Don White, bliscy współpracownicy

sobie przyjemno ci wystąpienia w duecie

nowszą płytą oddają hołd legendarnemu

Cale a. W programie krą ka znalazły się

z mistrzem,

bluesmanowi Big Bill Broonzy

znane utwory mistrza (Call me the bre-

kiego repertuaru country. Natomiast naj-

taką płytę czekali my od lat, nie tylko

eze, Lies, Sensitive kind, Magnolia, Don’t

nowszy krą ek NelsonaBand of brothers

by ponownie usłyszeć braci z Kalifornii,

wait) oraz kilka mniej znanych utworów.

zawiera zestaw premierowych piosenek,

ale aby przypomnieć sobie doskonały

Gwiazdy biorące udział w nagraniach nie

co w przypadku mistrza zdarza się rzadko.

repertuar mistrza chicagowskiego bluesa.

epatują swoimi mo liwo ciami instrumen- Autorami piosenek są znani twórcy, m.in.

Wybór utworów, ich wykonanie i perfek-

talnymi, natomiast starają się nawiązać do

Vince Gill, Billy Joe Shaver, Gordie Samp-

cja sesji nagraniowej doskonale oddają

mistrzowskich riffów JJ Cale a. (9,8)

son i Bill Anderson oraz sam Nelson. Oba

artystyczny kunszt jednego z najwięk-

piewając piosenki z wiel-

krą ki dowodzą,

emu. Na

e są arty ci, których nieszych innowatorów bluesa. (9,8)

ima się czas. (8,8) (9,8) NICK MOSS BAND – Time Ain’t Free (Blue Bella Records) Przeszło 25-letnia kariera

piewającego gitarzysty ibasisty

zafascynowanego chicagowskim bluesem ob towała w znaczące płyty (m.in. Play it Podobnie jest na najnowszym krą kuTime ain’t free, na którym słyszymy wszystkie atuty muzyczne gitarzysty:

wietne

Ocena w skali dziesięciostopniowej. Pierwsza cyfra oznacza muzyczne wykonanie, druga – produkcję i realizację.

więcej na

‘til tomorrow, Privileged czy Here I am).

muzyka Taką, w której swoisty liryzm i nostal-

Płyta jest jednocze

gia nie przeszkadzają wyrazisto

ci kre -

kiego kompozytora Oliviera Messiaena

ci. Obok

i jego słynnego Katalogu ptaków. Fono-

fot. M. Ciesielski

owanej współczesnej opowie

nie hołdem dla wiel-

własnego tria Górczyński zaprosił do

gra

wykonania tych kompozycji wokalistkę

Neneh Cherry – Blank Project (Small

Hannę Goldstein i

pow

zgoła poetyckiego

czne wydarzenie!

ciągliwego tu, town/NoPaper)

słynnego pianistę

Marcina Maseckiego.

Swą

poprzednią

autorską solową płytę nagrała

przed

osiemnastoma laty! Nikt, komu zale

na komercyjnym sukcesie, nie robi

Tomasz Janas poleca nowe płyty (nie tylko z Poznania)

takich rzeczy. No tak, ale Neneh Cherry nie ma nic wspólnego z gwiazdkami pop. Między rokiem 1989 a 1996 wydała trzy bestsellerowe albumy, z kilkoma wielkimi przebojami. Potem zajęła się

Malerai – Goldstein – Masecki – Tsu-

sobą i rodziną. Raz po raz powracała do

greytndik Zikh Tsu Tantsn (Multi-

muzycznego studia. Szczególną sensa-

kulti) Czołowe postaci jazzowego offu,

cją był wybitny album The Cherry Thing,

a do tego

toi

który Neneh nagrała z freejazzowym

bynajmniej nie tradycyjne, ale całkiem

triem The Thing, prowadzonym przez

ydowskie piosenki

współczesne: oto kolejna atrakcyjna

Matsa Gustafssona. Teraz powraca ona

pozycja w katalogu poznańskiej o -

Jacaszek & Kwartludium – Catalogue

z autorskim, wysmakowanym, porywa-

cyny Multikulti. Płyta Tsugreytndik

des Arbres (Touch/Gusstaff) Niewielu

jącym albumem (w Polsce promowa-

Zikh Tsu Tantsn ma w sobie wszystko,

jest na krajowej scenie artystów, któ-

nym przez poznańskiego dystrybutora).

co potrzeba: znakomite kompozycje,

rzy od kilkunastu ju

To płyta rewelacyjna: niewymuszona,

wietne wykonanie, dobrze za

lat idą tak konse -

pie kwentną, szlachetną i ambitną drogą

bezpretensjonalna i daleka od muzycz-

wane ambitne piosenki. Wyrastając

muzycznego rozwoju jak Michał Jaca-

nego banału, choć ob

z avantjazzowego nurtu i pozostając

szek. Otrzymujemy oto (wydany przez

elektroniką. Charakterystyczny głos

w kontek

cie muzyki

ydowskiej, są presti

owy Touch) kolejny rozdział jego

wokalistki i melodyjne tematy znajdują

one bardzo komunikatywne i ujmujące.

fascynującej autorskiej opowie

Jako się rzekło, kompozycje to całkiem

razem zrealizowany wspólnie z zespo-

partiach instrumentalnych, gdzie na

współczesne. Ich autorem oraz liderem

łem Kwartludium (w jego składzie na

pierwszy plan wysuwa się rytm. To

tria Malerai, które je wykonuje, jest

klarnecie Michał Górczyński). Słuchamy

wszystko sprawia,

klarnecista Michał Górczyński

nagrań, które powstają gdzie

pewno

lat

wietnie znany na scenie muzyki

ci. Tym

na prze -

doskonałe wsparcie w oszczędnych

e płyta ta z całą

cią powinna być odkryciem

cięciu dróg tzw. mikroelektroniki i kame-

dla wielbicieli szeroko pojętych alter-

improwizowanej. Zachwycił się twór-

ralnej muzyki współczesnej. Punktem

natywnych brzmień. Bo, mimo swego

czo

wyj

niewątpliwego powabu, będzie pewnie

cią amerykańskiego, piszącego

cia były nagrania terenowe: Jaca-

w jidysz, poety Yermiayahu Ahroma

szek nagrywał m.in. szum li

Tauba i dopisał do jego wierszy muzykę.

gatunków drzew oraz d

więkowe przyrody

ci ró

nych obca wielbicielom współczesnej muzyki

inne fenomeny . Poddał je obróbce,

wzbogacił o brzmienia zespołu Kwart ludium i

w dwóch utworach

grupy

wokalnej 441Hz. Katalog drzew zainspirowany jest, zgodnie z tytułem, przyrodą. Jak mówi sam autor, próbował znale

własny język, by

ich

opisać drzewa

formę, zmianę, tajemnicę

. Temu pragnie -

niu towarzyszy wydrukowany na okładce fragment wiersza Bolesława Le

cie podlana

miana.

popularnej. Z całego serca polecam!

fot. materiały organizatorów

sztuka

Uniwersum Antoniego Starczewskiego wystawa w Galerii Piekary Od 12 września będzie można oglądać monograficzną

Starczewski nie odtwarzał rzeczywisto

wystawę zmarłego w 2000 r. artysty. Ekspozycja Antoni

łach, ale proponował jej plastyczną alternatywę, kreując

ci w swych dzie-

Starczewski. Artysta i uniwersum, zorganizowana z okazji

w nich swoje własne uniwersum. Budował je albo na bazie

jego dziewięćdziesiątych urodzin, ma na celu przybliżenie tej

abstrakcyjnych znaków, jak litery alfabetu, albo wykorzystu-

ciekawej i ciągle jeszcze niedocenianej w Polsce sztuki.

jąc pojedyncze, biologiczne elementy rzeczywistego

Znany z du

wyabstrahowane i multiplikowane, jak ciągi ceramicznych

ego poczucia humoru, Starczewski (1924-2000)

stworzył prace, które poprzez swój wewnętrzny ład i logikę przeciwstawiają się chaosowi współczesnego dyscyplinarno

wiata. Inter -

wiata,

jabłek, marchwi czy ziemniaków, umieszczone na specjalnych stołach , przez co nadawał im zupełnie nowe, zaskakujące

enie do syntezy sztuk, przenoszenie cech znaczenia.

ć, dą

z jednej dziedziny artystycznej na inną, jak dostrzegane przez

Początkowo zajmował się ceramiką, tak

krytyków:

by następnie skierować swoje zainteresowania artystyczne

cji,

rze

architektoniczno biarsko

przede wszystkim

ceramicznych rzeinstalab i

tkaniny,

muzyczno

reliefowo ć

w stronę tkaniny. Równolegle ideę linearyzmu realizował prac na papierze czy

plastycznych realizacji te

charakterystyczne cechy pojawiły się w twórczo czewskiego stosunkowo wcze

ci Star -

nie. Ich zapowiedzią był prze -

w dziedzinie gra jak linoryt, kola

ki warsztatowej, uprawiając takie techniki, , gofra

czy serigra

nik, jakimi się posługiwał. Jednocze

wili podkre

szej Szkoły Sztuk Plastycznych, gdzie w latach 1945-1951

wówczas okazję korzystać z do

kę, ceramikę rze i

bę. Miał

wiadczeń takich profesorów,

jak: Julia Kotarbińska w dziedzinie ceramiki, Ludwik Tyrowicz prowadzący pracownię gra

ki, czy Stefan Wegner pracownia

a barwna.

Ekspozycja prezentuje szerokie spektrum gatunków oraz tech-

bieg studiów na Wydziale Architektury łódzkiej Państwowej artysta studiował malarstwo, gra

e monumentalną,

lić wielowymiarowo

nie jej autorzy postano ć jego twórczo dą ci i enie

do syntezy sztuk. Na przygotowanej przez Fundację 9/11 Art Space wystawie zobaczyć będzie mo snego okresu twórczo a tak

e gra

na pochodzące wczez

ci prace ceramiczne, rysunki tuszem,

kiprace i wykonane w technice gofra

u. Ponadto

malarstwa, ale zasadniczy wpływ na ukształtowanie formacji

pokazane zostaną tkaniny, instalacje drewniane oraz ró

artystycznej Starczewskiego wywarły osobowo

kie realizacje ceramiczne, równie

ć koncepcje i

nora-

z porcelany.

Władysława Strzemińskiego. To z jego teorii unizmu wypro-

Wystawie, która potrwa do 24 pa dziernika, towarzyszy publika-

wadził artysta ideę linearyzmu realizowaną we własnej twór-

cja opracowana przez Sebastiana Dudzika i wydana przez Fun-

czo

cia prowadzonych pionie, w

dację 9/11 Art Space, przybli ająca postać twórczo i ć artysty,

poziomie albo po skosie linearnych kompozycji, nierzadko ze

która, co jest swoistym paradoksem, nie zajęła jeszcze nale nego

sobą skontrastowanych, był tekst zbli

jej miejsca w historii polskiej sztuki drugiej połowy XX w.

ci od 1960 r. Punktem wyj

turalnych, tak

ony do układów fak -

e pismo odręczne, którego rytm stanowił dla

Agnieszka Salamon-Radecka

na papierze wzbogacał Starczewski poprzez zastosowanie roz-

¦ Antoni Starczewski. Artysta i uniwersum, 12.09-24.10,

wiązań fakturowych (gofra

Galeria Piekary, organizator: Fundacja 9/11 Art Space

więcej na

artysty ekwiwalent rytmu muzycznego. Efekty optyczne prac

fot. A. Skowrońska

sztuka Galeria Miejska Arsenał

nał podczas tegorocznego Tygodnia Lite-

Stary Rynek 6

rackiego. Na wydarzenie składać się będą

tel./fax 61 852 95 01, tel. 61 852 95 02

zarówno warsztaty dla młodzie y, jak te

www.arsenal.art.pl

mini wystawa prac łączących w sobie

arsenal@arsenal.art.pl

w kreatywny sposób słowo i obraz.

czynna: wt.-sob. g. 12-19, niedz.

¦ od 29.09, Sala Kameralna, pokaz prac

g. 11-15

inspirowanych sztuką ASCII Artu, repre-

¦ Życie bardziej jedwabiste w ra-

zentatywną dla pionierskiej ery inter-

mach cyklu Relacje złożone

netu, mediów cyfrowych i komputerów

arty

osobistych. Specjalnie na potrzeby

ci: Tymek Borowski, Kamil Stru -

Tygodnia Literackiego ikoniczne dzieła

dziński

Piotr Korduba poleca Pomnik Autobusu (traumy)

kuratorki: Sylwia Czubała, Magdalena

sztuki współczesnej zostaną tak prze-

Popławska

tworzone, by uwydatnić ich poten-

czynna do 28.09.

cjał jako obiektów wizualnej lektury.

oprowadzania kuratorskie: 8 i 27.09, g. 18

W powstałych ilustracjach

¦ Lokalsi

styczne zastąpione będą w znacznej

Trudno o bardziej wła ciwe miej-

czynna do 28.09

mierze cytatami twórców tych dzieł.

sce dla tej wystawy ni

Centrum

Wystawa organizowana przez Galerię

¦ 2-10.10 wystawa ksią

dawna rezyden-

Miejską Arsenał jest efektem wielomie-

nych młodych twórców

cja cesarza Wilhelma II, przewi-

sięcznych, interdyscyplinarnych dzia-

¦ 4.10, g. 14, Sala Kameralna, warsz-

dziana w czasie ostatniej wojny

łań podejmowanych w ramach projektu

taty dla młodzie

na siedzibę Adolfa Hitlera. W jego

LOKALSI. Projekt, o charakterze anima-

Poprowadzi je wrocławski malarz,

przestrzeni znajdą się fragmenty

cyjnym, realizowany jest przy współ-

Mariusz Wilderman, w swej twórczo

poznańskiej pływalni, którą oku-

pracy z poznańskimi organizacjami

czerpiący pełnymi gar

panci urządzili w synagodze,

pozarządowymi: Stowarzyszeniem Ja-

lat 80. i 90. Konwencje popularne parę

a przed gmachem stanie szary

sna Rola, Fundacją Animatornia oraz

dekad temu, gdy o Photoshopie słyszeli

autobus, dokładnie taki, jakich

tylko nieliczni, a okładki ksią

u ywali nazi ci do przewo enia

oprowadzania kuratorskie: 15 i 24.09, g. 16

zynów czy płyt projektowano prawie

wię niów do komór gazowych.

¦ Tydzień Literacki W Poznaniu

bez u

W obu tych z pozoru zwyczajnych

lubimy czytać

swoje wierne grono fanów. Nawrót do

gestach zawiera się wielka sym-

29.09-5.10

bolika, upamiętnienia o ar tam-

Sztuki plastyczne to nie tylko obraz

tego re imu, silniejsza ni

hasło przy wieca Galerii Miejskiej Arse -

Kultury Zamek

wysta-

ycką Fundacją Senioralną.

rodki pla -

ek artystycz -

y w wieku 13-18 lat. ci

ciami z estetyki

ek, maga -

ycia komputera, do dzi

mają

tej estetyki stanowić będzie punkt wyjtakie

cia do przeprowadzenia z m łodzie

działań plastycznych oraz zapoznania

wienie im kolejnego spi owego pomnika. To tak e działanie profanujące miejsce władzy i siły, jaką w czasie II wojny stanowił zamek. Autorami tych kontr-pomników są Horst Hoheisel i Andreas Knitz, którzy od wielu ju

lat zajmują

się tworzeniem alternatywnych form upamiętniania. Ich Pomnik Szarych Autobusów znalazł się dodać,

fot. K. Strudziński

w wielu miastach Niemiec. Warto e Hoheisel urodził się

wła nie w Poznaniu w 1944 roku. (więcej o wystawie na s. 89) Galeria Miejska Arsenał zaprasza od 29.09 na pokaz prac inspirowanych sztuką ASCII Artu

sztuka z ówczesnymi regułami projektowania gra

cznego. Cało

ci dopełni miniwy -

stawa kilku prac prowadzącego warsztaty, który rok temu uhonorowany został Najlepszym Dyplomem Roku 2013 wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. ¦ 5.10 podsumowanie Tygodnia Literackiego, do odczuwania ksią zmysłami ni

ek innymi

wzrok zachęci poznański

Teatr Post Factum.

Galeria Art Stations Stary Browar ul. Półwiejska 42, tel. 61 859 61 22 of

ce@artstationsfoundation5050.com

www.artstationsfoundation5050.com czynna codziennie w g. 12-19 ¦ Instalatorzy czynna do 31.10 kurator: Mateusz Bieczyński współpraca i aran

acja wystawy: Maciej

Kurak ci: Wojciech Bąkowski, Jan Ber -

fot. materiały organizatorów

arty

dyszak, Izabella Gustowska, Jarosław Kozłowski, Katarzyna Krakowiak, Mariusz Kruk, Maciej Kurak, Piotr Kurka, Agata Michowska, Antoni Mikołajczyk, Andrzej Pepłoński, Monika Sosnowska

Artykwariat

Graficzny warsztat ekspresjonisty. Linoryty i rysunki Stefana Szmaja (1893-1970)

ul. Paderewskiego 8, Bazar Poznański tel. 61 855 10 16, fax 61 853 11 88

W Galerii Piekary jeszcze tylko do 5 września oglądać można nieco-

www.artykwariat.pl, info@artykwariat.pl

dzienną ekspozycję prac Stefana Szmaja, grafika związanego z poznań-

czynna: pon.-pt. g. 11-19, sob. g. 10-16

ską grupą ekspresjonistów „Bunt”.

Artykwariat

Prace Szmaja znane są zapewne wszystkim, którzy interesują się polską sztuką

umiejscowiony w histo-

rycznym budynku hotelu Bazar

pierwszej połowy XX w. Jego ekspresyjne linoryty stanowią przykład na to,

w swojej kolekcji szeroką gamę dzieł

w jaki sposób sztuka niemiecka oddziaływała na polskich artystów. W wielu

sztuki europejskiej XIX i początku XX w.

przypadkach mogłyby z powodzeniem te

uwaga! w dniach 4-8.09 galeria będzie

ekspresjonisty. Wyjątkowo ć poznańskiej ekspozycji polega jednak na tym,

nieczynna.

oprócz dwudziestu trzech odbitek po raz pierwszy prezentowanych jest tak e

¦ we wrze

niu prezentacja prac zwią -

uchodzić za prace niemieckiego e

dwadzie cia dziewięć pochodzących ze zbiorów prywatnych płyt linorytniczych,

zanych z projektem Shifting Africa

z których artysta odbijał swoje gra ki, oraz dziesięć wykonanych na kalce pro -

w ramach 4. Biennale Mediation

jektów rysunkowych do rytych na linoleum kompozycji. Zestaw prac daje okaw sobie niejedną zagadkę, o czym przeczytać będzie mo na w towarzyszącym

ul. Paderewskiego 8, Bazar Poznański

wystawie katalogu, który wydany zostanie na zakończenie ekspozycji.

tel. 61 883 42 43 www.forform.pl

Agnieszka Salamon-Radecka

więcej na

zję do przyjrzenia się procesowi twórczemu gra ka-ekspresjonisty, kryjącemu

ForForm

sztuka PBG Gallery Skalar Of

ce Center

ul. Górecka 1 ¦ Artyści z Poznania – wystawa zbiorowa (malarstwo, wiklina, małe formy rze

biarskie, płaskorze

ba)

Iwona Bis, Joanna Bobrzyk, Ilona Górecka-Sonnewend, Mariusz Frankowski, Edward Gąsior, Przemysław Kaleński, Lidia Prętka, Piotr Sonnewend, Jędrzej Stępak, Andrzej Strabel czynna przez cały wrzesień

Galeria Piano Bar Stary Browar, ul. Półwiejska 42 www.pianobar.poznan.pl ¦ Explicite wystawa malarstwa abstrakcyjnego Romualda Błaszczyka czynna do 31.10

fot. materiały organizatorów

Galeria Piekary

Fundacja 9/11 Art Space i Galeria Piekary: A. Starczewski, Układ samogłoskowy 1981-1983

ul. Św. Marcin 80/82 Dziedziniec Ró

any CK Zamek

www.galeria-piekary.com.pl czynna: pon.-pt. g. 10-18 wstęp wolny ¦ Graficzny warsztat ekspresjonisty. Linoryty i rysunki Stefana Szmaja (1893-1970)

info@forform.pl

edukacja:

czynna: pon.-pt. g. 11-19, sob. g. 10-16

¦ Mała Akademia Sztuki

To wyjątkowe miejsce na mapie Pozna-

plastyczne dla dzieci w wieku 4-9 lat,

¦ Antoni Starczewski. Artysta i uni-

nia specjalizujące się we wzornictwie

odbywają się raz w tygodniu w ponie-

wersum

oferujące sztukę europejską i polską

działki w g. 17-18.15

wernisa

drugiej połowy XX w.

¦ Spotkania z Wyobraźnią

Galeria Profil

kuratorka: Agnieszka Salamon-Radecka zajęcia

zajęcia

12.09, g. 19

czynna do 24.10

plastyczne dla dzieci w wieku 7-14 lat

organizator: Fundacja 9/11 Art Space

(grupy zorganizowane)

partner: Galeria Piekary

CK Zamek

więcej na s. 67

ul. Św. Marcin 80/82

PBG Gallery

tel. 61 646 53 20

Wysogotowo k. Poznania

Galeria Miejska Mosina

www.zamek.poznan.pl

ul. Skórzewska 35, tel. 61 665 17 00

pod patronatem ZPAP Okręgu Poznań-

czynna: wt.-niedz. g. 11-19

czynna: pon.-pt. g. 8.30-16.30

skiego, UA w Poznaniu i MOK

¦ Figury Ciała II Ogólnopolskie Bien-

¦ Okolicznościowe wystawy z oka-

ul. Niezłomnych 1

nale Rysunku i Malarstwa

zji Jubileuszu 20-lecia PBG

tel. 61 819 15 91

wystawa pokonkursowa prac uczniów

czynne od 8.09

www.galeriamosina.pl

szkół plastycznych

¦ Bitwa o Monte Cassino – wystawa

galeriamosina@kultura.gmina.pl

wernisa

z okazji 70. rocznicy bitwy

kier. artystyczny: Dorota Strzelecka

czynna przez cały wrzesień

czynna: wt.-pt. g. 9-15, niedz. g. 10-13

17.09, g. 18

czynna 9-21.09

czynna do 5.09

sztuka ¦ Drzewnokształty Łukasza Gruszczyńskiego z cyklu Debiuty wernisa

12.09, g. 18.15

czynna do 5.10 Galerie – oprac. Tomasz Bombrych

4. edycja Mediations Biennale When nowhere becomes here (Kiedy nigdzie staje się tutaj) 21.09-26.10 wystawy ¦ Berlin Heist, czyli dlaczego miasta naznaczone murami tak nas fascynują kuratorzy: Shaheen Merali i Kerimcan G

lery

Muzeum Narodowe w Poznaniu i Biblioteka Raczyńskich fot. materiały organizatorów

¦ Shifting Africa kurator: Harro Schmidt Galeria

U Jezuitów,

Bazar

Poznański, Artykwariat, Nowa Synagoga ¦ Borders of globalisation/ Granice globalizacji w ramach projektu Polish Art Tomorrow

Galeria Piano Bar zaprasza na wystawę malarstwa abstrakcyjnego Romualda Błaszczyka Explicite

kurator: Sławomir Sobczak Centrum Kultury Zamek wydarzenia towarzyszące:

We wrześniowym Arteonie

¦ Konferencja PostGlobal Future

¦ We wrze

25-27.10

parę: Edgara Degasa i Mary Cassatt, w kon-

prowadzący: Saul Ostrow, Nowy

tek

Jork, Peter Funken, Berlin, Jaro-

w Waszyngtonie, omawia Justyna Żarczyńska.

sław Lubiak, Łód

¦ O twórczo

Bazar Poznański

dniu wystawy w paryskim Grand Palais pisze

program edukacyjny

Wojciech Delikta, kontrowersje wokół szczecińskiej Trafostacji Sztuki przy-

Długofalowy program eduka-

bli

cyjny zło

recenzuje Michał Haake, a prezentację Papieże w MOCAK-u komentuje Ola

cie wystawy w National Gallery of Art ci Niki de Saint Phalle w przede-

a Karolina Staszak.¦ Wystawę Instalatorzy w Art Stations w Poznaniu

tkań i warsztatów dedykowany

Koehler. ¦ Na pytania ankiety

dla studentów, uczniów oraz

niak i Bartosz Beda. W kolejnym z serii artykułów przybli

dzieci, prowadzony przez Mama-

aspekty eksperymentu fotogra

dou Diouf.

W ramach

więcej informacji na s. 12-13

Guernicę Pabla Picassa. ¦ W najnowszym Arteonie równie

oraz na www.mediations.pl

komentarze, recenzje ksią

Czytania sztuki

Sztuka młodych i Kamila Le Krystyna Ró

odpowiadają Paulina Bu ających wybrane

niak pisze fotoobiektach. o ańska-Gorgolowska interpretuje

kowe, aktualia i inne stałe rubryki.

jak zwykle

więcej na

ony z wykładów, spo-

niowym Arteonie artystyczną

muzea

Kompozycje z bałtyckiego piasku

fot. C. Toma

nowa wystawa czasowa w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci

Jedna z fotogra

i z wystawy Piaskowe kompozycje w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci

Piękno piasku z nadbałtyckich plaż, przedstawione

Percepcja obiektów i struktur daje mu energię, a umiejęt-

w naturalnej formie będącej efektem działania wiatru

i fal, zostało ujęte na fotografii przez Cezarego Tomę.

podziwia, głęboki spokój. Fotografując, jest poza czasem.

Fotografie będzie można zobaczyć na nowej wystawie

Sposób prezentacji fotogra

czasowej w Rezerwacie Genius loci od 2 września.

końcowy przypomina bardziej malarstwo ni

Piasek, jego tworzące się przez wieki nawarstwienia

Jest tak równie

i struktura to

ywioł archeologów, stąd pomysł, aby

w Rezerwacie Genius loci, gdzie podziwiać mo

na pro

redniowiecznych forty

kacji, zago

sku z nadbałtyckich pla

, będących efektem naturalnego

w obiektach historycznych i galeriach

jest artystą poszukującym, naukowcem,

Sopot, Hel; tak

się w fotogra

nię,

są łatwo rozpoznawalne, ukazują głębię drugiego i trzeArtysta miał kilka prezentacji indywidualnych na Pomorzu

lozofem, specjalizuje

i artystycznej struktur przyrodniczych.

Szczecin, Słupsk,

e w rodkowej i południowej Polsce

Warszawa, Bydgoszcz, Katowice, Kraków, Bielsko-Biała. Teraz czas na Poznań.

Poprzez obrazy uzyskane w nietypowym kadrowaniu

¦ Wystawa czasowa Piaskowe kompozycje, autor:

artysta wyra

prof. Cezary Toma, Rezerwat Archeologiczny Genius

więcej

a siebie, ale fotogra

a jest dla niego czym

jest formą medytacji nad pięknem natury.

ę.

tymi, z które przedstawiają obrazy z pia-

Autor wystawy Piaskowe kompozycje prof. Cezary Toma pasjonatem. Fotografuje od ćwierć wieku

e efekt

fotogra

ciła wystawa ciego planu.

ukazująca naturalne piękno tego surowca.

i powoduje niekiedy,

le działania wiatru i fal. Jego prace pobudzają wyobra

ziemne wałów grodu poznańskiego i konstrukcje wczesno

ć dostrzegania piękna naturalnych kompozycji, które

loci, czynna: 2-30.09

muzea ¦ 20.09, g. 11.30 (I grupa), g. 13.30 (II grupa) warsztaty dla dzieci Życie codzienne

Archeologiczne

w średniowiecznym Poznaniu. Archeolo-

Pałac Górków, ul. Wodna 27

giczne zajęcia dla dzieci w wieku 5-10 lat.

tel. 61 852 82 51

Najmłodsi będą mogli sprawdzić, jak pra-

www.muzarp.poznan.pl

cował

wt.-czw. g. 10-16, pt. g. 12-19, sob.

konać się, czy rycerz rzeczywi cie musiał

11-19, niedz. 12-17

być odwa ny, a redniowieczny artysta

redniowieczny rzemie lnik,przei

bilety: 8 zł, ulgowe 4 zł

mógł chodzić głową z w chmurach . Na

w soboty wstęp wolny (na niektóre

zajęcia obowiązują zapisy od 12.09, osobi-

wystawy czasowe równie

w soboty

fot. A. Skowrońska

muzea w Poznaniu

cie w kasie biletowej muzeum lub tel.: 61

obowiązują bilety)

852 82 51. Bilety w cenie 5 zł.

ekspozycje stałe

¦ 13.09 oraz 21.09, g. 11 bezpłatne

Jacek Kowalski poleca

zwiedzanie z przewodnikiem wystawy

Powrót groźnej Trylogii

Tu powstała Polska. Zwiedzanie roz-

Przed stuleciem mój Dziadek

pocznie się jednocze

zakładał

¦ Pradzieje Wielkopolski

prezentuje

ycie ludzi w Wielkopolsce od epoki kamienia do schyłku staro ¦ Tu powstała Polska

ytno

obejmuje czasy

nie w gmachu

dru

ynę

skautową.

Muzeum Archeologicznego w Poznaniu

Jego notatki z pierwszych zbió-

redniowiecza i przedstawia rolę, jaką

przy ul. Wodnej 27 oraz w Rezerwacie

rek zalecają:

odegrał nasz region w tworzeniu polskiej

Archeologicznym na Ostrowie Tumskim.

następujące

państwowo

Po zakończeniu zwiedzania osoby chętne

Sienkiewicza [...], Pan Tadeusz

¦ Śmierć i życie w starożytnym Egipcie –

będą mogły samodzielnie przej

Obok pytanie do zastępowych:

jedna z najlepszych w Polsce ekspozycji

watu do Muzeum lub z Muzeum do Rezer-

zabytków ze staro

watu, aby kontynuować zwiedzanie.

ytnego Egiptu

ć Rezerz

Ka ksią

Trylogia

Czy karabiny były czyszczone?

Archidiecezjalne

przekrojowy dzieje tego kraju od paleolitu

w Akademii Lubrańskiego

prezydenckie Narodowe Czyta-

ostra

polityka. Nie dziw,

ul. Lubrańskiego 1

nie w tym roku wła

¦ Sztuka naskalna Afryki Północnej –

tel. 61 852 61 95, www.muzeum.poznan.pl

komentuje się jako polityczne.

ryty naskalne sprzed tysięcy lat

wt.-pt. g. 10-17, sob. g. 9-15

Ma wszak współtworzyć prezy-

ekspozycje czasowe

bilety: 8 zł, ulgowe 5 zł

dencki

¦ Biskupin – miejsce magiczne –

17.09 nieczynne

wyrazem

wystawa fotogra

tatusiowy styl

, będący

spokoju konserwatyi

ekspozycje stałe

zmu

¦ Sztuka gotycka, Skarbiec, Salon ofia-

cytat z GW). Niemniej czytanie

autor: Marek Skubisz

rodawców, Galeria sztuki nowożytnej

owo

kuratorzy z ramienia muzeum: Maciej

ekspozycja czasowa

radosnej twórczo

Przybył, Patrycja Silska

¦ Motyw sakralny w ekslibrisie

rów, którzy wymazali Trylogię

czynna 2-26.09

kolekcja ekslibrisów Ryszarda Wagnera

z listy lektur; a wymazali, jak

więcej w ramce na s. 76

wernisa

sądzimy, m.in. dlatego,

¦ Przeobrażone krajobrazy. 10 000 lat

czynna do 31.10

26.09, g. 18

gia

, którego

chcą Polacy

jednocze

spokoju

nie

(to

zaprzecza

ci reformato -

e Trylo -

nie zapewnia (vide

karabiny), co się mogło wyda-

Armii „Poznań”

wać gro

czynna: 10.09-9.11

Oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk

do Narodowego Czytania (patrz

więcej w ramce na s. 75

Niepodległo

s. 82) w od

wydarzenia

Cytadela-Mała Śluza, tel. 61 820 45 03

popołudnie 6 wrze

¦ Europejskie Dni Dziedzictwa 2014

www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl

nadzieję,

Dziedzictwo – źródło tożsamości:

wt.-sob. g. 9-16, niedz. g. 10-16

na listę lektur powróci. A przy

¦ 13-14.09 oraz 20-21.09 bezpłatny

bilety: 6 zł, ulgowe 3 zł

okazji

wstęp na wystawy w muzeum

w piątki wstęp wolny

ciowych

ne. Namawiam więc

e ju

więtne, sobotnie nia, mając

wkrótce Trylogia

co z tymi karabinami?

więcej na

przemian kurator: Mateusz Stró

nie Trylogii

spotkania z…

czna z cyklu Bliskie

e Trylogia to

w Polsce kolekcja prezentująca w sposób po podbój Arabów

Sąsiedztwo Trylogii i karabinów mówi jasno,

¦ Archeologia Sudanu – największa

dy przeczyta ki:

muzea ekspozycja stała ¦ Meble z apteki w Miłosławiu w stylu neorenesansu

północnego

z końca

XIX w., naczynia apteczne: porcelanowe, cynowe, szklane od XVII w., sprzęt

rys. R. Wagner

apteczny z XIX i XX w.

Wystawę Motyw sakralny w ekslibrisie mo

Historii Miasta Poznania Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu ratusz, Stary Rynek 1 tel. 61 856 81 93, www.mnp.art.pl wt.-czw. g. 11-17, pt. g. 12-21, sob.

na zobaczyć w Muzeum Archidiecezjalnym

i niedz. g. 11-18 ekspozycja stała

z naczółkiem. Zabytek przedstawiony

bilety: 7 zł, ulgowe 5 zł, 1 zł

¦ Wierni przysiędze – Armia „Poznań”

zostanie w niecodzienny sposób

w wieku 7-16 lat

w kampanii wrześniowej 1939 r.

obiekt konserwatorski. Spotkanie popro-

w soboty wstęp wolny

wadzą: Aldona Kłapouch i Małgorzata

Bambrów Poznańskich

ekspozycja stała

Malinowska z Pracowni Konserwacji

¦ Historia Poznania od XV w. do 1945 r.

ul. Mostowa 7

Zabytków

pt.-sob. g. 10-14 grupy po wcze

niejszym umówieniu

tel. 602 658 961

Etnogra cznych.

jako

dzieci

Spotkanie

towarzyszy wystawie Rzeczy mówią. 100

Instrumentów Muzycznych

lat zbiorów etnograficznych w Poznaniu.

Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

Wstęp wolny.

Stary Rynek 45

wstęp wolny

tel. 61 852 08 57, www.mnp.art.pl

ekspozycja stała

Farmacji

wt.-czw. g. 11-17, pt. g. 12-21, sob.

¦ Dzieje osadników z Bambergu, którzy

Al. Marcinkowskiego 11

i niedz. g. 11-18

przybyli na zaproszenie władz miasta

tel. 61 851 66 15

bilety: 7 zł, ulgowe 5 zł, 1 zł

Poznania do wsi podmiejskich w 1. poł.

pon.,

w wieku 7-16 lat

XVIII w.

wstęp wolny

r., pt. g. 9-15

dzieci

w soboty wstęp wolny

Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu ul. Grobla 25 (wej

cie od Mostowej 7)

tel. 61 852 30 06, www.mnp.art.pl wt.-czw. g. 11-17, pt. g. 12-21, sob. i niedz. g. 11-18 bilety: 7 zł, ulgowe 5 zł, 1 zł

dzieci

w wieku 7-16 lat w soboty wstęp wolny ekspozycja czasowa ¦ 100 lat zbiorów etnograficznych w Poznaniu Wystawa z cyklu Rzeczy mówią. Ka

obiekt jest samodzielnym bohaterem biogra

, własną histo -

rią do opowiedzenia. wydarzenia ¦ 27.09, g. 16 z cyklu Przedmiot do rozmowy spotkanie Rozmowa z… czepcem

Czepiec z naczółkiem, Niemcy, Saksonia, B na jego temat w Muzeum Etnogra cznym

ckenburg, poł. XIX w. Spotkanie

fot. T. Andrzejczak

z indywidualną

muzea ekspozycja stała ¦ Kolekcja instrumentów lutniczych, fortepianów, instrumentów drewnianych i blaszanych. ekspozycja czasowa ¦ Oskar Kolberg w Wielkopolsce autor prezentacji: Janusz Jaskulski fot. B. Schulz Paulsson

więcej w ramce na s. 78

Komunikacji Miejskiej MPK Poznań ul. Głogowska 131/133

Rekonstrukcja krajobrazu

tel. 61 839 62 07 czynne dla grup po wcze

niejszym uzgod-

Wystawa po

więcona wpływowi człowieka na przestrzeń i rodowisko. Za

nieniu telefonicznym

pomocą ró

ekspozycja stała

soby dostosowywania się przez dawne społeczno

nych multimediów autorzy poka

ą, jak badacze rekonstruują spo -

¦ Pamiątki związane z historią komunikacji

naturalnych i jak wyglądał proces dokonywania przez nie mody

miejskiej w Poznaniu: przedwojenne bilety,

wiska. Wystawę przygotowała Szkoła Doktorantów Human Development in

mundury, torby i akcesoria konduktorskie,

Landscapes z Kilonii. Prezentuje ona wyniki badań podjętych w ramach pro-

kasowniki i automaty biletowe oraz orygi-

jektów doktorskich: Monumentalizm i ryty, Innowacyjność i wymiana dóbr oraz

nalne elementy wagonów tramwajowych.

Człowiek i środowisko.

ci do panujących warunków kacji

rodo -

¦ Wystawa czasowa Przeobrażone krajobrazy. 10 000 lat przemian,

Literackie Henryka Sienkiewicza

Muzeum Archeologiczne, 10.09-9.11

Oddział Biblioteki Raczyńskich zwiedzanie codziennie (równie

wt.-pt. g. 9-17, sob. g. 9-16

obcojęzyczne), g. 11-19.15

¦ Męczeństwo więźniów Fortu VII

poniedziałki, niedziele i

bilety: 14 zł, dzieci 10 zł, grupowe 10 zł

w okresie II wojny światowej

bilety: 4 zł, ulgowe 2 zł

¦ W podziemiach klasztoru Franciszka-

¦ Więźniowie Fortu VII w więzieniach

w soboty wstęp wolny

nów mo

i obozach III Rzeszy – zmarli i zaginieni

na oglądać makiety dawnego

Poznania. Pierwsza przedstawia gród

¦ Wysiedlenia mieszkańców Poznania

W czerwcu muzeum zostało otwarte po

na Ostrowie Tumskim w czasach pierw-

i Wielkopolski do Generalnej Guberni

gruntownej przebudowie.

szych Piastów, druga

w latach 1939-1941

wydarzenia

XVII w. Półgodzinnym prezentacjom

ekspozycje czasowe

¦ 6.09, g. 12, przed budynkiem muzeum,

towarzyszą komentarz historyczny oraz

¦ …i ślad po nich zaginął. Zagłada

inauguracja wydarzenia Narodowe Czyta-

efekty specjalne. Trzecia makieta, przed-

chorych psychicznie w komorze gazo-

nie Trylogii Henryka Sienkiewicza, więcej

stawiająca Stary Rynek, przeznaczona

wej w Forcie VII

na s. 82

jest dla osób niewidomych.

¦ Ja szukam życia i umrę cicho… –

¦ Ekspozycja pamiątek po nobli

¦ 11.09, g 10, warsztaty gra

cie.

miasto z początku

ycie i twórczo

czneAfry-

ć Stefana Balickiego

¦ 25.09, g. 10, warsztaty plastyczne

Martyrologii Wielkopolan Fort VII

Rycerskie potyczki, koszt 5zł

Oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk

Mieszkanie-Pracownia Kazimiery Iłłakowiczówny

Niepodległo

Oddział Biblioteki Raczyńskich

kańska przygoda, koszt 5zł

ciowych

Makiety Dawnego Poznania

ul. Polska, tel. 61 848 31 38

ul. Gajowa 4 m. 8, tel. 61 847 36 45

www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl

pon. g. 13-15, czw. g. 16-18, grupy wyciecz-

podziemia klasztoru Franciszkanów na

wt.-sob. g. 9-17, niedz. g. 10-16

kowe prosimy zgłaszać: tel. 61 885 89 24

Górze Przemysła, wej cie od ul. Ludgardy

bilety: 2 zł, ulgowe 1 zł

w g. 13-15 lub 61 847 36 45

tel. 61 855 14 35, www.makieta.poznan.pl

we wtorki wstęp wolny

wstęp wolny

więcej na

więta nieczynne

wersje

ekspozycje stałe

Stary Rynek 84, tel. 61 852 89 71 (72)

fot. archiwum MNP

muzea

Portret trumienny Jana Gorzeńskiego dzie punktem wyj

bę-

cia do spotkania w cyklu

Piątkowe wieczory w Muzeum Narodowym w dniu 5.09

Pietrzak (go cinnie), Adriana Podmost-

¦ 13.09, g. 15 cykl warsztatów pla-

ko-Kłos. W ród portretów trumiennych

styczno-projektowych dla gimnazjalistów

eksponowanych w Galerii Sztuki Polskiej

i licealistów Kreatywni, pierwsze spotka-

XVI-XVIII znajduje się przedstawienie

nie, zgłoszenia do 11.09, zajęcia płatne za

łowczego litewskiego i starosty sta-

cały cykl 190 zł/os.

rogardzkiego Jana Gorzeńskiego (zm.

¦ 19-20.09, g. 11.15 dwudniowe warsz-

1695). Wspomniany obraz stanowi punkt

taty dla osób dorosłych Kintsugi – japoń-

odniesienia dla ukazania

ska sztuka klejenia ceramiki po więcone

ycia tego

szlachcica.

kintsugi

¦ 6.09, g. 11.15 w cyklu Muzealna Aka-

nowego

japońskiej sztuce

tchnienia

demia Dziecięca zajęcia dla dzieci w wieku

W trakcie warsztatów uczestnicy poznają

6-12 lat. Przygoda I – Wszyscy na pokład,

tradycyjną japońską metodę naprawy

czyli morskie opowieści, wstęp 12 zł

ceramiki przy u yciu laki orientalnej złota. i

¦ 6.09, g. 11.15 wykład z cyklu Świat

Warsztat będzie się składał z dwóch spo-

ycia uszkodzoną w ceramikę.

obrazów wygłosi Piotr Szaradowski –

tkań po ok. 120 minut ka de. Całkowity

ekspozycja stała

o obrazie Heinricha von Z

koszt

¦ Dorobek literacki, materiały ikonogra-

1911, wstęp wolny

¦ 19.09, g. 19 wykład w cyklu Miejsca

¦ 13.09, g. 11.15 zajęcia plastyczne dla

i ludzie pt. Stambuł – miasto na granicy

dzieci Sito sztuki pt. Poranna akcja – abs-

światów, prowadzenie Piotr Szaradow-

trakcja, obowiązują zapisy, wstęp 12 zł

ski, obowiązują zapisy, wstęp wolny

czne, pamiątki po poetce.

Narodowe Galeria Malarstwa i Rzeźby

gelaPrzez las,

90 zł/os., obowiązują zapisy

Al. Marcinkowskiego 9 tel. 61 856 80 00, 61 852 59 69 www.mnp.art.pl wt.-czw. g. 11-17, pt. g. 12-21, sob. i niedz. g. 11-18 bilety: 12 zł, ulgowe 8 zł, 1 zł

dzieci

w wieku 7-16 lat w soboty na wystawy stałe wstęp wolny ekspozycje stałe (od o

wiecenia do współczesno

fot. M. Skubisz

¦ nowy gmach: Galeria Sztuki Polskiej ci)

¦ stary gmach: Galeria Sztuki Starożytnej, Galeria Sztuki Średniowiecznej,

Magiczny Biskupin

Galeria Sztuki Polskiej XVI-XVIII w., Galeria Malarstwa Obcego

Autorska ekspozycja fotogra

ekspozycja czasowa

imprez kulturalnych związanych z obchodami Roku Józefa Kostrzewskiego.

¦ Mediations Biennale

Prace artysty ukazują inne oblicze najbardziej znanej pradziejowej osady

czynna: 21.09-26.10

obronnej w Polsce, której odkrywcą i długoletnim badaczem był wła

więcej na s. 12-13

prof. Kostrzewski. Autor wystawy, Marek Skubisz

wydarzenia

sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego

¦ 5.09, g. 19 w cyklu Piątkowe wie-

kowskich Wieliczka w dziale Sztuki i Etnogra

czory w Muzeum Narodowym spotkanie

rzemiosłem

Z Wielkopolski do Wielkiego Księstwa

ją, prowadząc pokazy historyczne w kraju i za granicą.

Litewskiego. Działalność polityczna i woj-

¦ Wystawa czasowa Biskupin – miejsce magiczne, Muzeum Arche-

skowa Jana Gorzeńskiego w kręgu Jana

ologiczne, 2-26.09

III Sobieskiego. Prowadzenie Jarosław

powro

i Marka Skubisza wpisująca się w s zereg

nictwem

nie

absolwent historii

jest zatrudniony w Muzeum Żup Krai. Zainteresowany dawnym

zgłębia wiedzę na jego temat propaguje i

muzea wt.-pt. g. 10-17, sob. i niedz. g. 10-15 Polacy w niemieckich mundurach w czasie I wojny

bilety: 6 zł, ulgowe 3 zł

wiatowej

w soboty wstęp wolny ekspozycja stała ¦ Polskie państwo powstańcze 1918-1919 w byłym zaborze pruskim ekspozycje czasowe ¦ Fotografowie wojny fot. archiwum MNP

wybór prac Gustava Bo

Ginęli nie za swoją Ojczyznę

a, Jana My

ičky

oraz Jendy Rejmana z okresu I wojny wiatowej. Wystawa współorganizo wana z Czeskim Centrum w Warszawie. czynna do 7.09 ¦ Wielkopolscy pancerniacy 1919-1945

Celem wystawy jest przypomnienie i uczczenie Polaków z zaboru pruskiego

kurator wystawy, autor scenariusza:

wbrew swojej woli

Anna Kosmowska

ołnierzy armii niemieckiej. Walczyliginęli i nie za swoją

Ojczyznę, ale w interesie państwa zaborczego, poniewa

byli jego obywatelami.

czynna do 31.12

Przez lata losy ich zostały zapomniane. Wystawie towarzyszyć będzie cykl wykładów oraz konkurs plastyczny dla dzieci i młodzie upamiętniającej setną rocznicę wybuchu I wojny

y na projekt pocztówki

wiatowej 1914-1918.

Pracownia-Muzeum Józefa I. Kraszewskiego

¦ Ekspozycja czasowa W 100-lecie wybuchu I wojny światowej. „Obcy

Oddział Biblioteki Raczyńskich

mundur – dola taka…”. Polacy z zaboru pruskiego w armii niemieckiej

ul. Wroniecka 14

1914-1918, Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, otwarcie 21.09, g. 12,

tel. 61 855 12 44

czynna do 4.01.2015, kurator: Alina Sokołowska

pon.-pt. g. 10-15 (inny termin mo

na uzgodnić telefonicz-

nie)

Powstania Poznańskiego – Czerwiec 1956

wstęp wolny

styczno-projektowych dla gimnazjalistów i licealistów Kreatywni, drugie spotkanie

Oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk

¦ Dary i pamiątki, które otrzymał pisarz

¦ 26.09, g. 17 Minikurs rysunku i malar-

Niepodległo

w 1879 r. z okazji 50-lecia pracy literac-

stwa, prowadzenie Magdalena Parna-

CK Zamek, ul. Św. Marcin 80/82

kiej (depozyt PTPN).

sow-Kujawa i Monika Shaded, zgłoszenia

tel. 61 852 94 64

ekspozycja czasowa

do 21.09, zajęcia płatne 400 zł/os.

www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl

¦ Grafiki i rysunki Jacka Wolnego

¦ 26.09, g. 18 cykl warsztatowy Kali-

wt.-pt. g. 9-17, sob. i niedz. g. 10-16

czynna do 25.09

grafia dla osób dorosłych, pierwsze spo-

bilety: 6 zł, ulgowe 3 zł

tkanie, termin zgłoszeń do 19.09, zajęcia

w soboty wstęp wolny

płatne za cały cykl 120 zł/os.

ekspozycja stała

Rezerwat Archeologiczny Genius loci

¦ 27.09, g. 11.15 zajęcia plastyczne dla

¦ Powstanie Poznańskie 1956 – ocalona

Oddział Muzeum Archeologicznego

dzieci Sito sztuki pt. Stoliczku nakryj się!,

pamięć

w Poznaniu

ciowych

ekspozycja stała

ul. ks. Posadzego 3

obowiązują zapisy, wstęp 12 zł

www.muzarp.poznan.pl/rezerwat/

styczno-projektowych dla gimnazjalistów

Powstania Wielkopolskiego 1918-1919

i licealistów Kreatywni, trzecie spotkanie

Oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk

wt.-czw. g. 10-16, pt. g. 12-19, sob.

¦ 27.09, g. 16.30 cykl warsztatów

Niepodległo

g. 11-19, niedz. g. 10-15 (ostatnie wej-

Dekoder na temat obrazu: Adam Graczyk,

Odwach, Stary Rynek 3

Cień II, 1983, prowadzenie Agnieszka

tel. 61 853 19 93

bilety: 6 zł, ulgowe 4 zł

Szwachła, wstęp wolny

www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl

w niedziele wstęp wolny

¦ 27.09, g. 15 cykl warsztatów pla-

ciowych

tel. 61 852 21 67

cie na pół godziny przed zamknięciem)

więcej na

¦ 20.09, g. 15 cykl warsztatów pla-

muzea Archeologicznym Genius loci. Dzieci poznają smakołyki, jakie uwielbiali ich rówie

nicy

yjący na Ostrowie Tumskim

1000 lat temu. Krótka prezentacja multimedialna, samodzielne przygotowanie i degustacja. Zajęcia przeznaczone są dla dzieci w wieku 5-10 lat, obowiązują rys. T. Mielcarzewicz, Muzyka wielkopolska, szkic, 1837 r.

zapisy do 13.09, na adres: rezerwat@ muzarp.poznan.pl. Bilety: 4 zł

Rogalowe Muzeum Poznania Stary Rynek 41/2 (wej

cie od ul. Klasz-

tornej) tel. 690 077 800 (rezerwacje) www.rogalowemuzeum.pl godziny pokazów: 12.30, 13.45, 15, w poniedziałki nieczynne. Na pokazy o g. 9 i 10 potrzebna wcze wacja, dla grup mo

niejsza rezer -

liwe ustalenie osob -

nej godziny pokazu.

Kolberga instrumenty ludowe Monogra

Bilety na pokazy w j. polskim: osoby 3-16

e regionalne Oskara Kolberga, kompozytora, etnografa folklorysty i

osoby powy

tak

pokaz z koziołkami); pokazy odbywają się

e informacje o ludowych instrumentach muzycznych. Pojawiają się one

w monogra

ach przy opisach obrzędów, zwyczajów, w komentarzach, przy-

pisach i pochodzą bąd

bezpo

rednio od Kolberga, bąd

od ró

nych przez niego autorów. Wystawę czasową na ten temat mo

ej 16 lat: 14 zł (16 zł za

w grupach 4-30-osobowych.

nych cytowa- ¦ Pokaz wypieku rogali

na zwiedzić

więtomar -

cińskich, prezentacja historii Poznania,

w Muzeum Instrumentów Muzycznych.

poznańskiej

¦ Wystawa czasowa Oskar Kolberg w Wielkopolsce

zabytkowych wnętrz kamienicy, w której

autor prezentacji: Janusz Jaskulski, Muzeum Instrumentów Muzycznych

mie

gwary

oraz

zwiedzenie

ci się placówka.

wstęp na wystawy w muzeum

Salon Muzyczny – Muzeum Feliksa Nowowiejskiego

nia drewniano-ziemnych wałów grodu

¦ 14 i 20.09, g. 12 gra terenowa Szu-

al. Wielkopolska 11

Mieszka I i Bolesława Chrobrego z X/

kamy swoich średniowiecznych przod-

tel. 61 853 40 76

XI w. oraz fundamenty muru ceglanego

ków. Zabawa, w której będzie mo

inf. o koncertach: www.nowowiejski.pl

otaczającego wyspę, wybudowanego

odkryć, jak wyglądałoby nasze

z inicjatywy biskupa Jana Lubrańskiego

gdyby

w początkach XVI w.

Zajęcia z mapą, rozgrywać się będą

bilety: 5 zł, ulgowe 4 zł, grupy szkolne

ekspozycja czasowa

na trasie pomiędzy Muzeum Arche-

bezpłatnie

¦ Piaskowe kompozycje

ologicznym w Poznaniu a Rezerwatem

¦ Salon istnieje w miejscu, gdzie

autor: prof. Cezary Toma

Genius loci na Ostrowie Tumskim.

i tworzył Feliks Nowowiejski w latach

czynna: 2-30.09

Liczba miejsc ograniczona, zapisy:

1929-1939 i gdzie zmarł 18 stycznia

więcej na s. 72

rezerwat@muzarp.poznan.pl do g. 15

1946 r., po powrocie z wojennej tułaczki.

wydarzenia

(13.09 i 19.09)

W mieszkaniu pozostawiono pierwotny

¦ Europejskie Dni Dziedzictwa 2014

¦ 14.09, g. 11 warsztaty dla dzieci Śre-

układ wystroju wnętrz z bogatym zbiorem

Dziedzictwo – źródło tożsamości:

dniowieczne śniadanie w Rezerwacie

pamiątek po kompozytorze.

ekspozycja stała ¦ Doskonale

lat: 12 zł (14 zł za pokaz z koziołkami),

o najokazalszym dorobku XIX-wiecznej nauki o kulturze tradycyjnej, zawierają

zachowane

¦ 13-14.09 oraz 20-21.09 bezpłatny umocnie-

na ycie,

my urodzili się 1000 lat temu.

wt.-sob. g. 10-16 (grupy prosimy o wczeniejsze zgłoszenie)

ył

muzea Unitry

¦ Broń pancerna Wojska Polskiego

ul. Przełajowa 4

1918-1945

Muzeum mie Łączno

ci się w Zespole Szkół

muzea wokół Poznania Adama Mickiewicza w Śmiełowie

¦ Lotnicy Armii „Poznań”

ci, tel. 784 783 874

pon.-pt. g. 8-16

Wielkopolskie Muzeum Wojskowe

wstęp wolny

Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

wt.-pt. g. 9-16, sob. i niedz. g. 10-16

Stary Rynek 9, tel. 61 852 67 39

bilety: 10 zł, ulgowe 7 zł

zrzeszenia Unitra, które powstało w latach

www.mnp.art.pl

w soboty wstęp wolny

60. ubiegłego wieku. Firmy te były jednak

wt.-czw. g. 11-17, pt. g. 12-21, sob.

¦ Klasycystyczny pałac otoczony par-

nastawione głównie na eksport. Jeszcze

i niedz. g. 11-18

kiem krajobrazowym jest przykładem

w latach 80. sprzęt był bardzo trudno

bilety: 7 zł, ulgowe 5 zł, 1 zł

dostępny. Mo na było kupić go na gieł-

w wieku 7-16 lat

Wnętrza pałacowe mieszczą muzeum

dach lub zobaczyć na Międzynarodowych

ekspozycja stała

Targach Poznańskich.

¦ Pamiątki po kryptologach Enigmy,

cza, który spędził tu lato 1831 r.

e-mail: unitra-muzeum@unitra-muzeum.pl

¦ Ekspozycję tworzy sprzęt audio

Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu tel. 62 740 31 64, www.mnp.art.pl

dzieci

XVIII-wiecznej

siedziby

szlacheckiej.

więcone pamięci Adama Mickiewi-

broń i oporządzenie wojska w XVII w.,

Uzbrojenia – Cytadela Poznańska

broń i pamiątki narodowe z XVI-XIX w.,

Oddział Wielkopolskiego Muzeum Walk

starej broni, pamiątki z powstania wiel-

ul. Kolegiaty 2, tel. 61 426 37 78

Niepodległo

kopolskiego 1918/19 (największy zbiór

www.muzeumag.pl

al. Armii Poznań, tel. 61 820 45 03

w kraju), pamiątki po Wojsku Polskim

pon.-sob. g. 9-17, niedz. g. 9-16

www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl

II Rzeczypospolitej i PSZ na Zachodzie.

bilety: 6 zł, ulgowe 4 zł

wt.-sob. g. 9-16, niedz. g. 10-16

ekspozycje czasowe

ekspozycje stałe

bilety: 6 zł, ulgowe 3 zł

¦ 95. rocznica powstania Wielkopol-

¦ Skarby gnie nieńskie, barokowa goi

w piątki wstęp wolny

skiego Muzeum Wojskowego

tycka rze ba sakralna, barokowe malar -

ekspozycje stałe

kurator: Jarosław Łuczak

stwo sakralne, tkaniny i hafty liturgiczne,

¦ Między Wehrmachtem a Armią Czer-

czynna do 7.09

Castrum doloris – portrety trumienne.

woną – poznaniacy w bitwie o swoje

Przypomnienie dziejów muzeum z rozbi-

miasto w 1945 roku

ciem na okres przedwojenny, dotyczący

¦ Wystawa plenerowa ciężkiego sprzętu

przede wszystkim ekspozycji w siedzibie

Gospodarki Mięsnej w Sielinku

wojskowego XX w.

przy ul. Artyleryjskiej (ob. ul. Powstańców

ul. Parkowa 2, 64-330 Opalenica

ekspozycje czasowe

Wlkp.), i okres powojenny, obejmujący

tel./fax 61 447 36 14

¦ Za mundurem panny sznurem. Mun-

pięćdziesięciolecie muzeum w nowym

wt., pt. g. 9-13,

dury, broń i oporządzenie polskich for-

miejscu, na Starym Rynku w Poznaniu.

sob.-pon. nieczynne

macji wojskowych w latach 1914-1945

¦ 15 lat Polski w NATO

bilety: 2 zł, ulgowe 1 zł

czynna do 7.09

¦ Ekspozycja ukazuje historię rzemiosła

Na wystawie prezentowane są obiekty

rze

ze zbiorów własnych Wielkopolskiego

połowy XVII w. do lat 60. XX w. Zebrane

Muzeum

muzealia dokumentują przetwórstwo

Poznańska Karta Turystyczna Do większo ci poznańskich muzeów z Poznańską Kartą Turystyczną wstęp wolny. Kartę mo na nabyć m.in. w punktach CIM, szczegóły: tel. 61 851 96 45.

uterii patriotycznej, galeria

Wojskowego:

odznaczenia,

oznaki rozpoznawcze, fotogra nictwa okoliczno

e wydawi

ciowe oraz materiały

Archidiecezji Gnieźnieńskiej w Gnieźnie

r., czw. g. 9-15

nickiego i przemysłu mięsnego od

mięsa od chwili uboju po wyrób wędlin i sprzeda

pozyskane od Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie.

Gród w Grzybowie

¦ W 100-lecie wybuchu I wojny świa-

Rezerwat Archeologiczny

towej. „Obcy mundur – dola taka…”.

Oddział Muzeum Pierwszych Piastów na

Polacy z zaboru pruskiego w armii nie-

Lednicy

mieckiej 1914-1918

Grzybowo k. Wrze

więcej w ramce na s. 77

tel. 507 513 798

więcej na

ciowych

kolekcja bi

muzea e-mail: grod.grzybowo@onet.eu

(półziemianki i chaty naziemne), zarówno

tel./fax 67 26 10 515

pon.-pt. g. 9-17, sob. i niedz. 10-17

mieszkalne, jak te

wt.-sob. g. 9-16, niedz. g. 11-17

bilety: 5 zł, ulgowe 3 zł

wyspecjalizowanego rzemiosła. To rekon-

bilety: 5 zł, ulgowe 3 zł

¦ Gród w Grzybowie pochodzi z okresu

strukcja grodu z X w.

¦ Muzeum powstało na terenie czę-

formowania się państwa Piastów. Jest

ekspozycja stała

największym (4 ha powierzchni) grodem

¦ Życie codzienne mieszkańców Giecza

Tworzą je zrekonstruowana stajnia przy-

z X-XI w. na terenie Wielkopolski. Zacho-

we wczesnym średniowieczu

młyńska, młyn wodny oraz dom młynarza

wane do dzi

wydarzenia

z ekspozycją muzealną po

ko ci.

¦ 23.09 Święto plonów. Zapoznanie

rii społecznej młynarstwa.

ekspozycja stała

dzieci z tradycjami związanymi z zakoń-

¦ Między plemieniem a państwem

czeniem lata i podziękowanie za plony

ekspozycja czasowa

w formie zabawy podczas przygotowy-

¦ Śladami Cyryla i Metodego – od

wania wieńców do

wały osiągają 8-9 m wyso -

mieszczące warsztaty

ci dawnej osady młyńskiej w Jaraczu.

ynkowych.

Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie Szreniawa, ul. Dworcowa 5

Moraw do Chorwacji

Martyrologiczne w Żabikowie

tel. 61 810 76 29

Prezentacja wkładu obrządku słowiańskiego i głagolicy, będących

Luboń, ul. Niezłomnych 2

wt.-pt. 9-17, sob. i niedz. 9-18

działalno ci CyrylaMetodego, i w kształto-

tel. 61 813 06 81, www.zabikowo.home.pl

bilety: 12 zł, ulgowe 7 zł

wanie się współczesnego państwa Chor-

wt.-pt. g. 9-15, sob. i niedz. g. 10-14

w soboty wstęp wolny

watów. Wystawa przygotowana przez

wstęp wolny

¦ Rolnictwo polskie od VIII do XVIII w.,

Narodowy O rodek Informacji Turystycz-

ekspozycje stałe

nej Republiki Chorwackiej w Polsce.

¦ Więzienie

wydarzenia

i Wychowawczy Obóz Pracy

¦ 06.09 w ramach Grzybowskich Spo-

Historia hitlerowskiego obozu karno-

tkań z Archeologią, spotkanie Czy kolos

czego funkcjonującego w latach 1943-45

i maszyny rolnicze oraz historia społeczna

na glinianych nogach? Zajęcia edukacyj-

w Żabikowie.

wsi, dzieje lecznictwa zwierząt i wetery-

no-historyczne, warsztaty i pokazy oraz

¦ Obozy Pracy Przymusowej dla Żydów

narii na ziemiach polskich, transport wiej-

Wiejski Targ produktów lokalnych i rze-

1941-1943. Reichsautobahnlager

ski, zaopatrzenie wsi w wodę.

miosł. Wstęp wolny.

ekspozycja czasowa

¦ 07.09 Europejskie Dni Dziedzictwa

¦ „Raj” niemieckiej wspólnoty naro-

¦ Rosjanie – historia i kultura

„Dziedzictwo – źródło tożsamości”. Piknik

dowej. Kąpielisko nadmorskie KdF

czynna do 12.10

edukacyjny, poznawanie historii państwa

Rugia w realizacji idei niemieckiej

wydarzenia

Piastów, historii Grzybowa i

wspólnoty narodowej

¦ 21.09 impreza plenerowa Jesień

czynna do 30.09

w domu i zagrodzie. Retro Show

Wystawa przedstawia działania Trzeciej

¦ 15-26.09 impreza edukacyjna Jesień

Gród Wczesnopiastowski w Gieczu

Rzeszy zmierzające do pozyskania maso-

na wsi

Rezerwat Archeologiczny

zadanie powierzono m.in. organizacji Ku Sile

Oddział Muzeum Pierwszych Piastów na

poprzez Rado ć (Kraft durch Freude– KdF),

Pierwszych Piastów na Lednicy

Lednicy

która organizowała masowy wypoczynek

Lednogóra, tel. 61 427 50 10

Grodziszczko, 63-012 Dominowo

urlopowy, a której główną inwestycją była

www.lednicamuzeum.pl

tel. 61 285 92 22

budowa w latach 1936-39 budynku wcza-

wt.-pt. g. 10-18, sob. i niedz. 10-18

pon.-pt. g. 9-17, sob. i niedz. 10-17

sowego

bilety: 10 zł, ulgowe 5 zł

czynna do 30.09 wiadectwem

ycia grodu

w X-XII wieku.

Policji

www.muzeum-szreniawa.pl

gleboznawstwo, uprawa roli i ro Bezpieczeństwa

¦ Wczesno czu mie drewnianą

przetwórstwo i przemysł rolno-spoled-

ywczy, rzemiosło wiejskie, narzędzia

Prora

na wyspie Rugii.

¦ Wyspa z reliktami architektury kamien-

redniowieczny gród w Gie-

ci się na terenie otoczonym palisadą,

lin,

chów i hodowla zwierząt, pszczelarstwo,

wego poparcia niemieckich robotników. To

bilety: 5 zł, ulgowe 3 zł

gdzie

pobudo-

wane są lekkie konstrukcje drewniane

więconą histo -

Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu Jaracz 45, 64-610 Rogo

nej

pałacowej isakralnej

zokresu

panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego (X-XI w.); podwodne pozostałoci dwóch mostów traktu poznańsko-

muzea ki A. Fiedlera,

Wielkopolski Park Etnograficzny

y) oraz kolekcja monu-

Dziekanowice-Lednogóra

gnie nieńskiego (przeprawa promowa na

¦ Ekspozycja w starym domu rodzin-

Ostrów Lednicki czynna do 15.10 w godzi-

nym Fiedlerów (ksią

nach otwarcia ekspozycji); widoczny wał

pamiątki z podró

grodowy; na podgrodziu

mentów egzotycznych w Ogrodzie Tole-

Oddział Muzeum Pierwszych Piastów na

rancji.

Lednicy

ekspozycja czasowa

tel. 61 427 50 40

¦ Ekspozycja rocznicowa z okazji

www.lednicamuzeum.pl

40-lecia muzeum

wt.-pt. g. 10-18, sob. i niedz. 10-18

rekonstrukcja

fragmentu zabudowy drewnianej.

Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie ul. Kostrzewskiego 1

(ostatnie wej

cie na pół godziny przed

zamknięciem)

wt.-niedz. g. 9-18

Przyrodniczo-Łowieckie w Uzarzewie

bilety: 10 zł, ulgowe 7 zł

Oddział MN Rolnictwa w Szreniawie

ekspozycja stała

w niedziele wstęp wolny

tel. 61 818 12 11

¦ Rekonstrukcja

wsi

ekspozycje stałe

www.muzeum-szreniawa.pl

kilkadziesiąt zró

nicowanych chronolo -

¦ Początki państwa polskiego

wt.-pt. g. 9-16, sob. i niedz. g. 10-16

gicznie (od XVII do XX w.) i społecznie

¦ Broń w dawnej Polsce

(ostatnie wej

obiektów

¦ Piastów malowane dzieje

zamknięciem)

z historycznej Wielkopolski z kompletnie

¦ Gniezno w dawnych wiekach

bilety: 8 zł, ulgowe 6 zł, pawilon trofeów

urządzonymi wnętrzami.

ekspozycje czasowe

egzotycznych 3 zł

wydarzenia

¦ Otwarte okno ikony. Ikony sta-

w soboty wstęp wolny

¦ 14.09 festyn Pożegnanie lata. Pokazy

roobrzędowe ze zbiorów Muzeum

ekspozycje stałe

dawnych prac gospodarskich, rzemie

Południowego Podlasia w Białej Pod-

¦ W pałacu: historia łowiectwa.

czych i rękodzielniczych w scenerii wiej-

laskiej

¦ W powozowni: zwierzęta Wielkopolski

skich zagród i wnętrz. Obróbka plonów

czynna do 28.09

w ich naturalnym

i zabezpieczenie zapasów koniecznych

kurator: Waldemar Górny

ptaków i jaj.

do przetrwania zimy i przednówka. Oka-

Wystawa prezentuje około 250 obiek-

¦ W pawilonie: trofea egzotyczne oraz

zja do udziału w zbiórce chmielu, obser-

tów sztuki starowierów, które przez bli-

zbiór papug.

wacja obróbki zbó

sko czterdzie

ekspozycja czasowa

krojących kapustę do kiszenia, sma

tel. 61 426 46 41, www.mppp.pl

ci lat gromadziło muzeum

bilety: 10 zł, ulgowe 5 zł

cie na pół godziny przed

rodowisku, kolekcja

Sienkiewicz

w Białej Podlaskiej.

¦ Henryk

¦ Zaginione – Ocalone

i myśliwy

kurator: Krzysztof Kowalski (Muzeum

czynna: 2.09-20.11

–

pisarz

wielkopolskiej:

budownictwa

wiejskiego

lni-

lnu i oraz gospodyń ą-

cych powidła i przygotowujących inne przetwory. Muzea – oprac. Jan Gładysiak

Narodowe w Szczecinie) czynna do 01.02.2015 Wystawa opowiadająca o dziejach najstarszej czę staro

ytno

ci szczecińskiej kolekcji ci pomorskich. Na ekspozycji

zaprezentowane są te spo

ród pomor -

skich zabytków archeologicznych, które odbyły najdłu

szą wędrówkę, zanim po

wielu latach tra

ły ponownie do

macie -

rzy miast pomorskich .

Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie

wt.-niedz. g. 10-15 bilety: 9 zł, ulgowe 8 zł

edler.pl

Zachowany czę ciowo skarb przedmiotów brązowych z Mielenka, mo na obejrzeć na wystawie Zaginione – Ocalone w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnie nie

więcej na

tel. 61 813 37 94, www.

fot. G. Solecki

ul. Słowackiego 1

muzea

książki spotkania / wydarzenia

plastyczne, językowe i teatralne oraz konkursy, gry i zabawy integracyjne. Więcej

fot. M. Ciesielski

Biblioteka Raczyńskich

Piotr Śliwiński poleca

informacji na s. 18 i na www.bracz.edu.pl

ci 19

dyr. Anna Gruszecka

Centrum Kultury Zamek

tel. 61 885 89 62

ul. Św. Marcin 80/82

www.bracz.edu.pl

tel. 61 646 52 76

wystawy

kasa tel. 61 646 52 60

¦ Wystawa grafiki i rysunku Jacka

dyr. Anna Hryniewiecka

Wolnego

www.ckzamek.pl

Pracownia-Muzeum J.I. Kraszewskiego,

¦ 13.09, g. 17.15, Scena Nowa

Wyznaję…

ul. Wroniecka 14

My, mieszczanie – spotkanie z Ignacym

Powie

wystawa czynna do 25.09

Karpowiczem, prowadzenie: prof. Prze-

wciąga, pochłania, wywołuje

¦ 600 lat kontaktów polsko-tureckich

mysław Czapliński, wstęp wolny

głód, ale w odró

1414-2014

Ignacy Karpowicz

10.09, g. 18, Galeria Atanazego

szych pisarzy młodego pokolenia, lau-

wydarzenia

reat Paszportu Polityki, okre

ć to rodzaj narkotyku nieniu od koki

i pokrewnych substancji nie niszczy duszy, lecz ją o

ywia.

Niestety, tak działająca powie

¦ Narodowe Czytanie Trylogii Hen-

jeden z najciekawlany jako

twórca o niebanalnej wyobra

ni, wyra-

jest zjawiskiem rzadkim.

ryka Sienkiewicza

zistym stylu i du

Wyznaję, gło

6.09, g. 12, przed Muzeum Sienkiewicza,

spo

lończyka Jaume a Cabré, ma

Stary Rynek 84

niego powie

silniejsze i nieco słabsze strony,

W programie m.in.:

Nagrody Literackiej Nike. Były to Gesty,

w cało

¦ wspólne czytanie wybranych scen

Balladyny i romanse oraz ości. Jego

z Potopu, Ogniem i mieczem, Pana Woło-

ostatnie dzieło to Sońka.

jest romansem, pozbawionym

dyjowskiego

¦ 30.09, g. 18, Scena Nowa

naiwno

¦ koncert i pokaz gry na tarabanach

Spotkanie z Kaliną Bła

W formie spowiedzi, gigan-

¦ zwiedzanie wystawy Wokół Trylogii

ksią

tycznego listu do ukochanej,

¦ oglądanie

odsłania się

Trylogii

wstęp wolny

¦ improwizacje aktorskie w wykonaniu

Jak pisze wydawca:

Teatru mplusm

ny utwór Kata -

ci jednak jest jak kontro -

lowany zawrót głowy. Ksią

ci, lecz nie cynicznym.

się i cię

ycie starzejącego

ko chorego intelektu -

alisty. Jest te

powie

ciąnie o

tylko hiszpańskiej i katalońskiej historii, która stawia przed

fragmentów

¦ konkurs znajomo

ekranizacji

ci Trylogii

nał o g. 21 w Bibliotece Raczyńskich,

ród sze

ej wra

liwo

ejowską, autorką

kiUparte serce. Biografia Poświa-

towskiej, prowadzenie: Anna Jaworska, Biogra

wiatowskiej to (

dze i pragnieniu

) ksią

a Haliny kaodwao

ycia, o sprzeciwie

wobec nieuniknionego. To historia nie-

taras od Al. Marcinkowskiego

zale

wstęp wolny

i uciec od przeznaczenia .

¦ Bajeczna Niedziela u Raczyńskich:

Kalina Bła

Artur Andrus zaprezentuje Bzdurki, czyli

kultury Tygodnika Powszechnego.

czną nad upły -

miercią, a zarazem powie sensacyjno-kryminalną.

cią

nej kobiety, która próbuje okpić los ejowska jest redaktorką działu

Jest

bajki dla dzieci i innych Artura Andrusa

studium

i Piotra Bałtroczyka. Bezpłatne zaproszenia

Księgarnia Z Bajki

ni zdrady, i przechadzką

do odbioru w CIM i Bibliotece Raczyńskich

os. Przyja

po bibliotece Europy. I jest

21.09, g. 12.30

os. Wichrowe Wzgórze 124

wreszcie do gruntu przemy-

¦ Warsztaty dla nauczycieli oraz kier-

tel. 61 820 05 82

masz ksią

www.ksiegarnia-bajka.com.pl

portretem przyja

artysty,

laną, meandryczną na pozór,

ek w ramach akcji W Poznaniu

ni 125

lubimy czytać

bajka-ksiegarnia@tlen.pl

30.09, g. 16.30-18.30

spotkania i warsztaty

ków. Egzystencjalną symfonią,

¦ Akcja Jesień z Mikołajkiem

¦ 13.09, g. 10.30 Uroczyste wręczenie

wzruszającą, piękną.

Akcja skierowana do dzieci szkolnych, na

nagród uczestnikom konkursu Na skrzy-

którą składają się: warsztaty literackie,

dłach książek (os. Przyja

w istocie za

misterną precyi

zyjną kompozycją ró

nych wąt -

. Trzy

ci otrzymały nominacje do

medytacją

lozo

ciu wydanych dotąd przez

człowiekiem pytanie o zło. Jest wem czasu, rolą przypadku,

pl. Wolno

ni)

książki ¦ 19.09, g. 19 Spotkanie z Joanną

zapisy w połowie wrze

Jodełką, autorką dobrze znanych krymi-

naukowcow.pl

stawia portret kobiety oskar onej o zbrod-

nałów oraz powie

¦ 30.09, g. 16-19

nię, która wzbudza skrajne emocje opinii

Dziecięce emocje w książkach o Albercie

publicznej. Jest wa nym głosem w spra-

¦ 29.09, g. 18 Z dzieckiem w świat war-

Albertsonie

wie depresji i psychozy poporodowej.

tości

Biblioteka Raczyńskich, wstęp wolny

ci dla młodzie Ars y ni)

wykład i warsztaty dla rodziców,

dziadków i nauczycieli (os. Przyja

ni)

jak czytać przedszkolakami. z

¦ Hilarie Cash, Kim McDaniel, Dzieci konsoli

wybrane nowości poznańskich wydawnictw

poranki literackie ¦ Poranek literacki, czyli godzina radoci dla najmłodszych. Czytaniezabawy i

Autorki radzą, co robić w sytuacji, gdy dziecko lub nastolatek zaczyna przedkła-

integracyjne z rodzicami, dziadkami, opiekunami. W ka

dą sobotęod 13

do 27.09, g. 11 (os. Przyja

ni), wstęp

wolny

Ta przejmująca powie ć obyczajowa przed-

dać

wiat wirtualny nad rzeczywisto

Ksią

ka skierowana jest do rodziców

Kontekst

zarówno tych, którzy nie zdają sobie

www.wkn.com.pl

sprawy z niebezpieczeństwa wystąpienia

¦ Prof. dr phil. Stanisław Pawłowski

u dziecka uzale

nienia, jak tych, i którzy e ich dziecko jest uzale

1882-1940. Zebrał i opracował prof.

podejrzewają,

Księgarnia Zysk i S-ka

Zbigniew Pawłowski

nione, ale nie wiedzą, jak radzić sobie z tą

ul. Wielka 10

Wydanie albumowe. Biogra

¦ Słoń o ptasim sercu

warsztaty literac-

a przedwo -

jennego geografa prof. Stanisława Paw-

ko-plastyczne dla dzieci w wieku 4-7 lat

łowskiego, zastrzelonego przez Niemców

¦ Zeszyt z aniołami

w Forcie VII w 1940 r. przywołuje

warsztaty literac-

wzór

¦ Suzanne Collins, Kosogłos

Publicat – Grupa Wydawnicza

patrioty, naukowca, geografa miłującego

www.publicat.pl

rezerwacja terminów i więcej informacji

swoją ojczyznę

Wydawnictwo Dolno

tel. 510 086 296

tuł ksią

ki:

Geografnauczyciel. i Profe-

ląskie

¦ Torsten Diedrich, Paulus. Trauma

sor i rektor Uniwersytetu Poznańskiego,

Stalingradu (premiera 8.09)

Wydawnictwo Zakamarki

Patron Collegium Geographicum UAM

Czy Paulus był tragiczną postacią w tra-

ul. Romana Maya 1

w Poznaniu

gicznej wojnie? Był nie tylko członkiem

¦ 26.09 Zakamarki na Nocy Naukowców

jego syn

. Autorem opracowania jest prof. Zbigniew Pawłowski.

Warsztaty wokół serii o Biurze Detekty-

elity dowódczej państwa niemieckiego w jego czterech ró

nych formach ustro -

wistycznym Lassego i Mai

Media Rodzina

jowych, lecz tak

g. 17, 18 i 19, wiek: 7-10 lat, wstęp

www.mediarodzina.com.pl

wicielem pewnego pokolenia o

wolny

¦ Drusilla Campbell, Dobra siostra

Publikacja stanowi pierwszą kompletną biogra

Na rynku pojawiły się dwie nowe ksią

e typowym przedstacerów.

ę człowieka, którego skompli-

kowana osobowo

Nowości od Kolberga

ć przyczyniła się

zarówno do błyskawicznej kariery, jak

ki wydane przez działający w Poznaniu

i do jego bolesnego upadku. ¦ Christian Dior, Dior i ja (premiera

Instytut im. Oskara Kolberga. Pierwsza to Aż tu nagle… Bajki ze zbiorów Oskara Kolberga. Pochodzą z wielu

15.09)

regionów dawnej Polski i prezentują ró

Autobiogra

ne typy ludowych opowie

ci: od bajek

magicznych o cudownych bohaterach i zdarzeniach, poprzez legendy o tre

a Christiana Diora (1905

‑1957) po raz pierwszy ukazała się dru-

religijnej, po pełne komizmu dowcipnych i konceptów anegdoty. Wyboru tek-

kiem w roku 1956, dosłownie na kilka

stów dokonała El

miesięcy przed

bieta Millerowa.

Drugie wydawnictwo to biogra

trudną sytuacją.

ko-plastyczne dla dzieci w wieku 7-10 lat

. Był to, jak mówi podty-

ć.

aOskar Kolberg 1814-1890, której autorką jest

opowie

miercią autora. Swoją

ć zaczyna od chwili, gdy zdecy-

Agata Skrukwa. Kolberg w połowie XIX w. opracował wielki program badania

dował się

kultury ludowej. Realizował go poprzez wieloletnie badania terenowe i opraco-

tywnego stanowiska w znanym paryskim

wywanie monogra

domu mody i zało

i regionalnych.

ć na swoje

, odejlukrać z

yć własny, stworzyć

¦ Aż tu nagle…, oprac. E. Millerowa

osobistą kolekcję...

¦ A. Skrukwa, Oskar Kolberg 1814-1890

¦ Robert Galbraith (ps. J.K. Rowling), Jedwabnik (premiera 15.09)

więcej na

Dragonia (os. Przyja

nia na www.noc -

książki Pisarz Owen Quine zaginął. Jego

ona

zleca sprawę prywatnemu detektywowi, sądząc,

e mą

¦ Patrick Tyler, Twierdza Izrael (pre-

dy instrument przedstawiono na

miera 9.09)

ej, kolorowej fotogra

Zakulisowa historia elit wojskowych,

potrzebował kilku dni dla du

siebie, jak to zdarzało się ju W trakcie

XIX w. po współczesne cuda techniki.

wcze

i wrazhistorią z

niej. jego powstania, dokładną specy

kacją

ródeł, w tym odtaj-

czem do płyty, na której uwieczniono

nionych

jego brzmienie.

archiwów oraz wywiadów z politykami

¦ Walter Moers, Labirynt śniących

Papillon

i wojskowymi, Patrick Tyler snuje nie-

książek (premiera 15.09)

¦ Kate O’Hearn, Pegaz. Ogień Życia

zwykłą opowie

Ksią

(premiera 1.09)

polityków, gehennę uchod

zniknięcia Quine powa

niejszy, ni

a mo

e być znacznie

podejrzewa

ona.

nica

¦ Philippa Gregory, Żona oficera (pre-

dokumentów,

prywatnych

ć. Opisuje bitwy spory i ców akcje i

komandosów, niekończące się zamachy

miera 1.09)

Dom Wydawniczy REBIS

i naloty, operacje wywiadów i rokowa-

¦ Mika Waltari, Turms, nieśmiertelny

www.rebis.com.pl

nia pokojowe

(premiera 15.09)

¦ Tadeusz Antoni Kisielewski, Jan-

¦ Maraton. Wywiad rzeka z Ryszar-

czarzy Berlinga. 1. Armia Wojska Pol-

dem Grobelnym (premiera 16.09)

skiego 1943-1945 (premiera 9.09)

Prezydent Poznania opowiada

dziecko od krzesełka i przywrócić mu

Pierwsza ksią

mie

wyobraźnię (premiera 1.09)

łowo kulisy powstania 1. Armii Wojska

tyce, która kocha jego, i o sporcie, bez

¦ Terry Burrows, Gitary (premiera

Polskiego. W okresie PRL była ona pro-

którego nie mo

22.09)

pagandowym symbolem

¦ Piotr Zychowicz, Opcja niemiecka,

Publicat ¦ Elżbieta

Drygas,

Jak

odkleić

ka ukazująca tak szczegó -

przyja

ni brai

cie, które kocha nad e

yć

o swoim ycie, polio

Ilustrowany katalog gitar wszech cza-

terstwa broni ze Związkiem Radzieckim .

czyli jak polscy antykomuniści pró-

sów

W III Rzeczypospolitej stała się tym, za

bowali porozumieć się z okupantem

od akustycznych modeli z początku

co większo

W Poznaniu lubimy czytać! Od 29 wrze

nia do 5 pa

dzier -

ć Polaków uwa

ała ją od (premiera 23.09)

początku: jednostką sowieckich jancza-

Podczas II wojny

rów, którzy osadzili w Polsce namiestni-

tyków i szereg organizacji starało się

ków Stalina.

podjąć kolaborację z III Rzeszą i u jej

Była zbieraniną, jakich mało: tworzyli ją

wiatowej wielu poli -

boku stworzyć okrojone państwo pol-

nika trwać będzie w stolicy

komunistyczni renegaci, którzy opano-

Wielkopolski akcja W Poznaniu

wali jej aparat polityczny, sowieccy o

lubimy czytać.

cerowie, którzy mieli dopilnować,

W jej ramach czekają nas m.in.

nie wymknęła się ona z ręki Stalina, ale

z największym wrogiem

warsztaty dla dzieci, dla dorosłych

i przedwojenni polscy wojskowi, którym

Sowieckim. Mimo patriotycznej moty-

i skierowane do profesjonalistów,

marzyła się kariera legionistów Piłsud-

wacji ich działania stanowią w Polsce

spektakle, panele dyskusyjne,

skiego...

tabu. Równie

konkursy, spotkania autorskie,

¦ Adam Makos, Rycerze wojennego

uwa

festiwal literacki Poznańskie Dni

nieba (premiera 9.09)

i niewygodny.

Fantastyki odbywający się w CK

Niezwykła, autentyczna historia dwóch

¦ Peter Hart, I wojna światowa 1914

Zamek, a tak e Nocna Wymiana

pilotów. Grudzień 1943 roku. Powa

‑1918. Historia militarna (premiera

Ksią ek iBieg z Ksią ką wokół

uszkodzony amerykański bombowiec

23.09)

Jeziora Maltańskiego.

z trudem utrzymuje się w powietrzu po

Toczona w latach 1914-1918 wojna była

Więcej informacji oraz szczegó-

misji nad terytorium Niemiec. Za sterami

pierwszym kon

łowy program mo na znale ć na

siedzi podporucznik Charlie Brown. Nagle

balnym, gruntownie przekształcającym

stronie: lubimyczytac.pl/poznan

z tyłu wyłania się charakterystyczna

bieg historii. Zrozumienie tego, w jaki

sylwetka messerschmitta, pilot to Franz

sposób doszło do jej wybuchu, oraz jej

Stigler, as my

przebiegu jest niezbędne dla zrozumienia

skie. Uwa -

eby

nie

liwski. O tym, co się stało,

ali,

e kompromisokupanz

tem pozwoli ograniczyć cierpienia ludno

ci cywilnej skupić i wysiłki na walce

współcze

Związkiem

ni historycy

ają ten temat za niebezpieczny

iktem prawdziwie glo -

gdy Charlie i Franz wysoko nad ziemią

historii XX w.

spojrzeli sobie w oczy,

¦ Conn Iggulden, Imperator. Śmierć

adnemu z nich

długo nie wolno było mówić

które uparcie bronią się przed pokojem. Czerpiąc z wielu

e powód techniczną oraz komentarzem i odsyła-

ledztwa okazuje się,

królów (premiera 23.09)

książki Simple Publishing

90. rocznica urodzin poety skłania do

simplepublishing.pl

ponownego spojrzenia na jego dorobek

Rok w rozmowie. Pisarze krytycznym

twórczy, charakteryzujący się wra

liwo -

cią na los innych, wyczuleniem na ich

okiem Zbiór trzynastu rozmów z polskimi pisa-

cierpienia i wykluczenia, nierzadko będą-

rzami, które przeprowadził Jarosław

cym głosem zabieranym w imię tych,

Czechowicz: wa

którzy sami mówić nie mogli.

ne nazwiska, nietu -

zinkowi rozmówcy, szczere wyznania.

¦ Marcin Orliński, Zabiegi

Dwana

Tom wydany w ramach Biblioteki Prozy

cie wywiadów ukazywało się

Współczesnej.

w regularnym cyklu na blogu krytycznoliterackim autora, trzynasty publirozmówców są m.in. Joanna Bator,

Wydawnictwo Miejskie Posnania

Justyna Bargielska, Ignacy Karpowicz,

www.wmposnania.pl

Inga Iwasiów.

¦ Tomasz Ratajczak, Kościół Bożego

kowany jest po raz pierwszy. W

ród

Ciała

W drodze

Kolejna monogra

a serii z Zabytki Pozna-

www.wdrodze.pl

Wysokie ogniska to wybór wierszy obej-

nia, tym razem po

¦  Guy Gaucher, Agonia Teresy

mujący wszystkie tomiki poznańskiego

Ksią

więcona ko

ciołowi

ego Ciała, którego historia zaczęła

autora: od debiutanckiego Marlewa do

się od cudu eucharystycznego z końca

zmagań Teresy z Lisieux w obliczu nad-

tegorocznego (czekającego na wyda-

XIV w. Ksią

chodzącej

nie) Owocu spóźnionej radiofonizacji.

poznańskiego sanktuarium od czasów

jest

zapisem

decydujących

mierci. Postawa chorej zdu-

miewa, intryguje i porusza. Rzeczowy

Paweł Kaczmarski, autor posłowia do

język autora i jego kompetencja idą

wyboru, twierdzi,

w parze z nieukrywanym oczarowaniem

e poezja So

wietno

ciXV w i XVI w. po lata współ-

nickiego czesne. Autor szczegółowo omawia

w szczególny sposób skłania do wielokrotnej lektury: jest w

¦  Wojciech Prus OP, O Elku, złama-

wielowątkowa

nym skrzydełku i nauce języków

spektywę, z jakiej spoglądamy na wiersz

miejsca po

i na

tektury

Autor, Wojciech Prus OP, w ka dzielę podczas mszy

dą nie -

więtej w klasztorze

wiat

¦ Darek

cisłym sensie

legendę o trzech hostiach, która wią

osobą Świętej.

oraz

się z powstaniem ko

zmienia- per Karmelitów

. Foks,

ka przedstawia dzieje

Debordaż.

Wybór

Trzewiczkowych.

wiątyni i opis zabytkowych

elementów jej wyposa

enia. Cało

bogato ilustrują współczesne fotogra

bajki. Inspiracją do nich jest Ewangelia.

Wybór wierszy tegorocznego laureata

Piotra Skórnickiego i ikonogra

Zachęcony przez przyjaciół postanowił je

Nagrody Poetyckiej Silesius. Tytuł zbioru

ryczna.

spisywać.

nawiązuje do eksperymentalnych

¦  Agnieszka Grzelak, Córka szczę-

Guya Deborda.

ścia

¦ Stanisław Czycz, Wiersze wybrane,

www.press.amu.edu.pl

Córka Szklarki, dwunastoletnia Mori, ma

wybór i posłowie Anna Kału

¦ Piotr Okulewicz, Obóz sanacyjny

dominikanów

niezwykłe zdolno

opowiada

a histo -

Wydawnictwo Naukowe UAM a

w województwie poznańskim w latach

nigdy się nie uczyła, widzi emocje innych

w 2014 roku: jako brakujące ogniwo mię-

1926-1935

ludzi w postaci kolorowych po

dzy poezją lingwistyczną a konkretną?

W maju 1926 r., w drodze zamachu

e przenosić przedmioty siłą woli

A mo

ć e

lmów

wie rzeczy, których Jak czytać teksty Stanisława Czycza wiat,

więca na analizę archi -

wierszy

poznańskich

cioła i klasztoru

e jako wyraz ciągło

ci polskiej stanu, marszałek Józef Piłsudski obalił

historii ekspresjonizmu i nadrealizmu?

urzędującego prezydenta Stanisława

Jakie są przyczyny zapomnienia twórczo-

Wojciechowskiego oraz zmusił do

Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury

ków? Na te pytania starają się odpowie-

samym w Polsce rozpoczął się dziewię-

www.wbp.poznan.pl

dzieć Wiersze wybrane.

cioletni okres rządów sanacji. Próby

¦ Dariusz Sośnicki, Wysokie ogniska.

¦ Jerzy Ficowski, Lewe strony wido-

Wybór wierszy

ków, wybór i posłowie Piotr Sommer

ci Czycza przez współczesnych czytelni-

dymisji rząd Wincentego Witosa. Tym

cisłego podporządkowania państwu instytucji samorządowych spotykały

więcej na

książki Ciągle od pół W pierwszej chwili mo na dać się wyprowadzić w pole, ale zaraz, po kolejnym tek cie

Świetne! W Uroczysku B. Suwiński błyska krótkimi esencjonalnymi tek-

stami, pełnymi dysonansów, urwanych niedopowiedzeń i re eksji. Dawno nie czytałem takich wierszy! Tętni,

yje w zgodzie ze stale odradzającą się siłą przyrody.

Poeta i krytyk literacki, autor kilku zbiorów, staje po stronie przeczucia, które wmiela się w zapomnienie i w niepowtarzalny sposób zaprasza do zatrzymania (jak w przeciągu) przy rzeczach, zdarzeniach i miejscach, które uwa Delikatnie oswaja z niespodziewanym, które mo

e dopa

a za istotne.

ć, nad rozchyloną skibą

pola, w rewirze terminujących puchaczy, przy podaniu dłoni lub nad wapiennym brzegiem Kamionki

tyle razy słońce opu

ciemno./ Z tamtej strony/ jeszcze nas widać

ci się ni

. Rzeczywi

ej.// Po drugiej/ stronie ju cie. Andrzej Sikorski

¦ Bartosz Suwiński, Uroczysko, WBPiCAK

się z oporami przyzwyczajonych do

z gomułkowskiej szarzyzny? Mę

aktywnej działalno

stanu przyjmowanym i szanowanym

ci Wielkopolan

Klichowski,

wadziła do zmiany w sposobie my

lenia

o wojsku, taktyce, uzbrojeniu.

Narodziny

zarówno na Kremlu, jak i w Białym

cyborgizacji. Nowa eugenika, trans-

Domu? Komunistycznym aparatczykiem

humanizm i zmierzch edukacji

i sprytnym koniunkturalistą, którego na

Wydawnictwo Święty Wojciech

¦ Piotr Jabkowski, Anna Kilarska,

stołek I sekretarza KC PZPR wywindował

www.swietywojciech.pl

Poczucie bezpieczeństwa i poziom

Leonid Bre

¦ Christopher Kaczor, 7 wielkich

przestępczości w Poznaniu. Miesz-

chciał usypać polską wyspę w rejonie

mitów o Kościele katolickim

kańcy – samorząd lokalny – instytucje

Antarktydy, poprawiać Wyspiańskiego

Nauczanie i działalno ć Ko cioła katolic -

państwa

oraz Wajdę?

kiego obrosły w półprawdy i stereotypy.

¦ David French, Armia brytyjska 1919

Ta ksią ka bada obja i nia siedem najbar -

¦ Michał

niew? Człowiekiem, który

Wydawnictwo Poznańskie

‑1945 (premiera 24.09)

dziej kontrowersyjnych i najpowszechniej

www.wydawnictwopoznanskie.com

Wielka Wojna 1914-1918 była najbardziej

funkcjonujących w wiecie mitów na jego

krwawą w dziejach Wielkiej Brytanii.

temat, m.in. takich jak: Ko ciół sprzeciwia

Stała się tak wielką traumą,

się nauce; Ko ciół sprzeciwia się wolno -

¦ Anuradha ojczyzna.

Bhattacharjee,

Polskie

dzieci

Druga tułacze

w Indiach (premiera 10.09)

e do pro-

ci szczę i ciu; Ko ciół nienawidzi kobiet;

Gdy we wrze niu 1939 roku wojska radziec -

Ko ciół nienawidzi homoseksualistów

kie wkroczyły do Polski, tysiące obywateli

¦ Constanze Bohg, Cztery i pół tygo-

deportowano do obozów pracy przymuso-

dnia. Historia naszego małego Juliusa

wej w ZSRR. W roku 1941 Stalin wydał

Constanze i Tibor nareszcie zostaną rodzi-

zgodę na wyjazd osieroconych polskich

cami. Podczas rutynowego badania oka-

dzieci. Poruszony ich tragicznym losem

zuje się jednak,

maharad a z Nawanagaru, Jam Saheb

na nieuleczalną chorobę. Rodzice stają

Digvijaysinhji, otworzył drzwi swego stanu

wobec dramatycznego pytania: Czy uro-

i w Balachadi stworzył im nowy dom.

dzić niezdolne do

¦ Vincent Curcio, Henry Ford (pre-

przedwcze

miera 10.09)

decyzji zajmuje im 4,5 tygodnia, w ciągu

¦ Piotr Gajdziński, Gierek. Człowiek

których zmagają się z samymi sobą,

z węgla (premiera 24.09)

swoją wiarą,

Kim był najbarwniejszy przywódca PRL?

¦ Denise Hildreth Jones, Pierwszy

Cudotwórcą, który wyzwolił Polaków

Ogrodnik

e ich synek Julius cierpi

ycia dziecko, czy te

nie zakończyć cią

ę? Podjęcie

yciem i otoczeniem.

książki Zakamarki

wynika,

www.zakamarki.pl

była outsiderką, zgodnie z wykreowanym

¦ Martin Widmark, Antykwariat pod

przez nią samą mitem...

Błękitnym Lustrem

¦ Sławomir Cenckiewicz, Atomowy

Pierwsza czę marka

szpieg. Ryszard Kukliński i wojna

ć nowej serii Martina Wid-

autora ksią

wywiadów

ekBiurze o Detekty-

wistycznym Lassego i Mai

e przyszła kanclerz Niemiec nie

Ksią

tym razem

ka nie jest kolejnym głosem w dys-

skierowanej do nieco starszych czytelni-

kusji pod hasłem

ków. To

Jest próbą rzetelnego przybli

wietnie skonstruowane historie,

bohater czy zdrajca . enia szpie -

w których wątek detektywistyczno

gowskiego rzemiosła, jakim posługiwał

‑przygodowy prowokuje do re

się Kukliński. Opierając się na nieznanych

współczesnym

eksji nad

i niepublikowanych dokumentach z archi-

wiatem mechanizmami i

jego funkcjonowania.

¦ Józef Baran, Sławomir Mrożek,

wów tajnych słu

Scenopis od wieczności (listy)

literaturze z Rosji i USA, autorzy opisują

Zderzenie dwóch osobowo ci: poety

szpiegowską działalno

i dramaturga. Józef Baran odkrywa kulisy

w perspektywie wojny wywiadów.

narodzin korespondencyjnej znajomo ci

¦ Stephen Hawking, Wszechświat

ze Sławomirem Mro kiem. Trwająca przez

w skorupce orzecha

lata wymiana listów to zapis relacji, jaką

Obowiązkowa lektura dla wszystkich,

nawiązali arty ci, relacji Mistrz-Czeladnik.

którzy chcą zrozumieć wszech

Mro ek występujący w roli Mistrza z cier-

w którym

b PRL oraz bogatej ć Kuklińskiego

wiat,

yjemy.

pliwo ciąwyrozumiało i cią odpowiada na

Do zobaczenia w Barcelonie

pytania młodego poety, prostuje i wery wiecie, poli-

tyce, kobietach, naturze człowieka.

Oto debiutancka powie

¦ Antoni F. Ossendowski, Lisowczycy

B. Kahn, pod którym to pseudo-

¦ Daron Acemoglu, James A. Robin-

nimem ukrywa się Anna Kochno-

son, Dlaczego narody przegrywają

wicz. Ksią

Ksią

jako

ka odpowiada na pytania aktualne

ć Anny

ka reklamowana jest

przesycona magicznym kli-

¦ Pija Lindenbaum, Pobawimy się?

od stuleci: dlaczego niektóre narody są

matem Barcelony i gorącymi ryt-

Kolejna wnikająca w psychikę dziecka

bogate, a inne biedne, dlaczego tak je

mami

obrazkowa ksią

ró

jak szukając szczę

cia, niespo -

i choroba, dostatek i głód? Autorzy dowo-

dziewanie

dzą,

siebie

ka Pii Lindenbaum.

Zysk i S-ka

cesu le

www.zysk.com.pl ¦ Stanisława

Kuszelewska-Rayska,

Kobiety Bohaterkami ksią

nicują majętno

ki są kobiety, które

ćubóstwo, i zdrowie

e u podstaw gospodarczego suką tworzone przez ludzi instytucje

amenco opowie odnale

ćtym, o samego

. Jej bohaterkami są trzy

przyjaciółki, które wyje

ają do

polityczne i gospodarcze (lub ich brak).

Barcelony, by w najsłynniejszej

¦ Ralf Georg Reuth, Günther Lach-

katalońskiej szkole uczyć się

mann, Pierwsze życie Angeli M.

amenco. A wszystko zaczęło

biorą czynny udział w walce z Niem-

Na podstawie nieznanych do tej pory

się w Poznaniu, gdzie poznały

cami. Łączy je jedno: miło

dokumentów oraz rozmów ze

wiadkami

Paco, przystojnego Hiszpana

ają fałsz powielanego

i uwielbianego nauczyciela. To,

i miło

ć do ojczyzny

ć do synów oraz mę

ów walczą- epoki autorzy obna

cych w obronie swego kraju. W obliczu

przez większo

zagro

mieckiej kanclerz. Przedstawiają w zupeł-

ulotki, ukrywają Żydów, tworzą szpitale

nie nowy sposób pierwsze 35 lat jej

z polskiej perspektywy

powstańcze, szyją ubrania z tego, co

które ich zdaniem silnie determinują jej

¦ Anna B. Kahn, Do zobacze-

mają pod ręką...

dzisiejsze działania polityczne.

nia w Barcelonie, wyd. Pascal

¦ Bohdan Urbankowski, Józef Piłsud-

Z zachowanych akt oraz relacji osób

ski. Marzyciel i strateg

pamiętających ją z czasów młodo

enia same stają do walki. Drukują

ć biografów obrazu nie ycia,

jak czytamy,

pierwsza powie

amenco napisana przez Polkę . T.J.

Książki – oprac. Tomasz Janas

więcej na

kuje wyobra enia o pisaniu,

centra kultury Centrum Kultury Zamek

¦ 22.09, g. 19 Rejs, re

ul. Św. Marcin 80/82

Polska 1970

tel. 61 646 52 76

¦ 26.09, g. 19 Efekt domina, re

kasa tel. 61 646 52 60

E. Niewiera, P. Rosołowski, Niemcy,

Agnieszka Mazur

dyr. Anna Hryniewiecka

Polska 2014

Sompoliński

www.ckzamek.pl

¦ 13.09, g. 21.30, Dziedziniec Ró

¦ My, mieszczanie: program performa-

Wrze

tywny kuratora Tomasza Platy

wstęp wolny

¦ 12.09, g. 20, Sala Kinowa, pro-

¦ Mała drużyna, re

jekcja

lmu Narodziny narodu Davida

Resines, Hiszpania 2011

W. Grif

tha z 1915 roku, słowo wstępne:

¦ Wielkie piękno, re

wykonawcy:

Orkiestra

Kameralna

Collegium F, Chór Teatru Muzycznego .

any,

niowe Pałacowe Kino Plenerowe;

w Poznaniu pod dyr. Michała Łaszewicza, prowadzenie, Marcin

dyrygent, prowadzenie

¦ 17.09, g. 20, Hol Kolumnowy, Moja Muzyka #27 Jarek Kostka

. Roger Gómez, Dani

Hildegarda z Bingen

– Wizje wstęp wolny

. P. Sorrentino,

¦ 24.09, g. 20, Sala Wielka, Nowa Klasyka na Zamku

Tomasz Plata; bilety: 5 zł

Francja, Włochy 2013

¦ 13.09, g. 16, Scena Nowa, wykład

¦ 14.09, g. 11, Sala Kinowa, pokaz

Agaty Bielik-Robson; wstęp wolny

mów: Len (odnowiona wersja), To pewna

bilety: 15, 20 zł

¦ 13.09, g. 17.15, Scena Nowa, spotka-

wiadomość, Złota jabłoń, Kostka zagadki;

Dokładnie w 100. rocznicę urodzin

nie z Ignacym Karpowiczem, prowadze-

bilety: 6 zł

Andrzeja Panufnika, jednego z najwy-

nie: Przemysław Czapliński, wstęp wolny

¦ 19.09, od g. 15, przed Salą Kinową,

bitniejszych polskich kompozytorów XX

¦ 13.09, g. 18.30, Scena Nowa, wykład

Plakatobranie

kochasz kino, uwielbiasz

wieku, zapraszamy na koncert-spektakl,

prof. Henryka Domańskiego; wstęp

plakaty

lmowe, to zapraszamy przed

podczas którego zostanie wykonane jego

wolny

Salę Kinową, będziemy rozdawać pla-

¦ 13.09, g. 20, Sala Wielka, Tocqueville.

katy i na pewno ka

Życie codzienne po wielkiej rewolucji,

siebie

łączy oryginalne wykonania ewokacji z ich

¦ 19.09, g. 21 Maraton niepokorny, czyli

remiksami elektronicznymi, improwizacją

. Grzegorz Laszuk; bilety: 20 zł

¦ Trillme Festival

Międzynarodowy

Andrzej Panufnik

Arbor cosmica

dzieło Arbor cosmica

12 ewokacji na

dla 12 instrumentów smyczkowych. Koncert

dy znajdzie co

instrumentalną, z wizualizacjami i tańcem.

lmy z wodą w tle; bilety: 18, 20 zł ¦ Morze twoimi oczami, re

szczegółowy program na www.girlscho-

Polska 2010

irfestival.pl

¦ Rejs, re . M. Piwowski, Polska 1970

bilety: 30 zł

kino

¦ Wielki błękit, re

teatr/taniec

¦ Legendy Muzyki, Sala Kinowa

USA, Włochy 1988

¦ 6.09, g. 20 i 22, przestrzenie zamku,

bilety: 10 zł

¦ 20.09, g. 20, Sala Kinowa, National

Glosolalia Teatru Usta Usta Republika,

Theatre Live: Dziwny przypadek psa

Macdonald, USA, Wielka Brytania 2012

nocną porą; bilety: 25, 30 zł

bilety: 20 zł

¦ 11.09, g. 21 The Doors. Historia nie-

¦ 25.09, g. 13, Sala Kinowa, Kuchnia

¦ 19.09, g. 20, Dziedziniec Ró

opowiedziana, re . Tom DiCillo, USA 2009

filmowa. Jak przyrządzić dobry film?

Teatru Ba-Q, re

¦ 18.09, g. 21 Rolling Stones. W blasku

Kuchnia Filmowa to projekt edukacyjny

świateł, re . Martin Scorsese, USA, 2008

pokazujący

¦ 25.09, g. 21 Lou Reed – Berlin, re

. Kevin

. L. Mikulski,

¦ 27.09, g. 20, Sala Wielka, Ørganek

Festiwal Chórów Dziewczęcych, 18-21.09

¦ 4.09, g. 21 Marley, re

– Głupi . L. Besson, Francja,

kuchnię kina , czyli

. W. Wiński any,Szrot

. P. Prasnowski

bilety: 15 zł

lm odspotkania

strony realizatorskiej; bilety: 5 zł

¦ 30.09, g. 18, Scena Nowa, spotkanie

Julian Schnabel, USA, Wielka Brytania

koncerty

z Kaliną Bła

2007

¦ 3.09, g. 18, Dziedziniec Zamkowy,

Uparte serce. Biografia Poświatowskiej

¦ Klub Krótkiego Kina, Sala Kinowa

Gramy u siebie: The open windows /

prowadzenie: Anna Jaworska

bilety: 5 zł (jeden pokaz), 10 zł (karnet

Demontasz / Eryk Kaliński

wstęp wolny

miesięczny)

wstęp wolny

¦ Czwartki o sztuce, Hol Balkonowy;

¦ 8.09, g. 19 Czy Noam Chomsky

¦ 5.09, g. 20, Dziedziniec Zamkowy,

wstęp wolny

jest wysoki czy szczęśliwy, re

Pustki; bilety: 30 zł

¦ 4.09, g. 18.30 Dlaczego mówimy

Gondry, Francja 2013

¦ 16.09, g. 12 i 17, Sala Wielka,

o sztuce?

¦ 15.09, g. 19 Podejrzany: Ai weiwei,

Speaking Concerts: Zaczarowany Klucz –

¦ 11.09, g. 18.30 Dom Ludu – naj-

koncert familijny

większy budynek Europy

bilety: 15 zł

Fenrych

. Michel

. Andreas Johnsen, Chiny, Dania,

Wielka Brytania 2013

. M. Piwowski,

Informacje o wydarzeniach literackich na s. 82-87 w dziale Książki

ejowską, autorką ksią

wykład Macieja Szymaniaka wykład Marii

centra kultury z synagogi poznańskiej do gabinetu Hitlera w zamku. Przed zamkiem postawią Pomnik Szarych Autobusów, które w hitlerowskich Niemczech przewoziły o

ary do komór gazowych. Pierwszy tego

typu pomnik pojawił się w styczniu 2007 roku, w Ravensburgu, od tego czasu pomnik

wędrował

po wielu miastach

Europy. W zamku zobaczymy równie rysunki Horsta Hoheisela, który od kilkudziesięciu lat szkicuje, codziennie dokumentując wydarzenia z

ycia.

Prace na papierze pokazane zostaną w formie instalacji razem z rysunkami innego artysty ¦ Mobilny

Rodriga Yanesa.

System

Wystawienni-

czy – projekty 8-26.09, Hol Wielki, wstęp wolny Mobilny System Wystawienniczy to projekt School of Form we współpracy z Centrum Kultury Zamek. Celem dziafot. F. Styliński

łania było zaprojektowanie systemu

Zespół Pustki zagra 5.09 na Dziedzińcu Zamkowym

wystawienniczego na potrzeby pracowni plastycznych działających przy instytucji. kurator: Agata Dąbrowska

¦ 18.09, g. 18.30 Koty i dziewczęta.

¦ 20.09, g. 12, Hol Wielki, zwiedzanie

¦ Mladen Bizumic Bankruptcy and

Twórczość Balthusa

zamku dla dzieci

Reorganization

Miatkowskiej-Gołdyn

bilety: 5 zł (liczba miejsc ograniczona)

20.09-26.10

zwiedzanie

¦ 24.09, g. 18, Hol Wielki, zwiedzanie

Galeria Fotogra

zamku z przewodnikiem

kuratorka wystawy:

bilety: 5 zł (liczba miejsc ograniczona)

Dorota Walentynowicz

warsztaty

wystawa w ramach projektu kurator-

w g. 11-19

¦ Warsztaty z recyklingu i upcyklingu

skiego time-specific

¦ g. 11.15, Hol Balkonowy, wykład

¦ 8.09, g. 17, Hol Wielki, zajęcia prak-

Wystawa Bankruptcy and Reorganization

tyczno-techniczne dla dzieci i rodziców

Mladena Bizumica jest pierwszą indywi-

¦ g. 12, Hol Wielki, zwiedzanie zamku

Zrób sobie mebelki

dualną wystawą artysty w Polsce. Na

z przewodnikiem

¦ 22.09, g. 17, Hol Wielki, warsztaty

wystawie artysta zaprezentuje prace

¦ 16.09, g. 20, Hol Wielki, zwiedzanie

Recyklingowa biżuteria; bilety: 5 zł

stanowiące ostatni etap projektu fotogra-

PS (piwnice i strychy)

wystawy

bilety: 25 zł (liczba miejsc ograniczona)

¦ Oko Pamięci. The eye of the memo-

Kodak. Bizumic, w serii fotogra i, publika-

¦ 19.09, g. 18, ko

cji, obiektów, kola y, jakie składają się na

¦ 7.09 Niedziela na Zamku biletów

dzień bez

na wszystkie wystawy wstęp

wolny, a ekspozycje zwiedzać mo

więcony historii zamku

ciół Świętego

i pf; bilety: 2, 3 zł

cznego po więconego produktom marki

wystawa prac Horsta Hoheisela

ten długofalowy i wielowątkowy projekt,

Marcina, spacer po ulicy Święty Marcin

i Andreasa Knitza

z przewodnikiem

12.09-12.10 przestrzenie zamku

obrabia

wstęp wolny

bilety: 8 zł (normalny); 6 zł (ulgowy);

rmy Eastman-Kodak, pokazując, jak nie -

¦ 19.09, g. 21, Hol Wielki, nocne zwie-

5 zł (grupowy)

dzanie zamku

W ramach wystawy arty

bilety: 15 zł (liczba miejsc ograniczona)

niosą fragmenty niemieckiej pływalni

wycinki historii materialnej

bywały wpływ wywarł ów najpopularniejci prze -

szy producent materiałów fotogra cznych na współczesną kulturę wizualną.

więcej na

wykład Agaty

centra kultury edukacja –

¦ 10.09, g. 16-19, sala 248, O kompo-

do... kina! Podczas projekcji będzie

nowy sezon artystyczny

zycji w obrazie

Od wrze

przeznaczony dla osób dorosłych

nia rusza nowy sezon w zam-

ceramiki

na zobaczyć na białym ekranie

przedstawienie Jaś i Małgosia w wyk.

i rzeźby

najmłodszej grupy oraz Baśń o rycerzu

kowych pracowniach. W tym roku na

¦ Pracownia

uczestników czeka 15 pracowni, klu-

(instruktor: Małgorzata Jędrzejczak-

bez konia Marty Gu

bów i zespołów.

-Tomczak)

starszej grupy

niowskiej w wyk.

Pociągu Teatralnego .

¦ 2-12.09, g. 16-19, sala 21, zapisy do

¦ Studio Teatralne Próby (instrukto-

Artystycznej, p. 231, tel. 61 646 53 17,

pracowni

rzy: Bogdan Żyłkowski, Tomasz Mazur,

edukacja@zamek.poznan.pl

¦ 4.09, g. 17, sala 21, W cieniu pira-

Agnieszka Gierach)

mid

¦ 2-5 oraz 9-12.09, g. 17-20, sala 218

Informacji

udziela:

Dział

Edukacji

plastyczna

¦ Pracownia

Tartak

(instruktor: Sylwia Chudy-Le

warsztaty dla dzieci w wieku 7-12

lub 322a, informacji o pracy Studia

lat

nik)

¦ 2, 4 i 8.09, g. 16-18, sala 248,

¦ 5.09, g. 17, sala 21, U źródeł ceramiki

udzielają instruktorzy

Lokomotywa, wagon, przedział... – moje

użytkowej

¦ 13.09, g. 19.05, Scena Nowa, Hallo

zapiski z podróży... warsztat w technice

młodzie

tłustych pasteli z elementami techniki

¦ Pracownia

mieszanej dla dzieci w wieku 8-10 lat

(instruktor: Jędrzej Stępak)

Bogdan Żyłkowski, Tomek Mazur

¦ 9 i 11.09, g. 16-18, sala 248,

¦ 2 i 9.09, g. 16-21, Warsztatownia

¦ 20.09, g. 19.05, Scena Nowa,

Podróżować to dwa razy żyć – moje kartki

46, zapisy do pracowni

Wyoutowane

z kalendarza... zapiski ołówkiem,

¦ 2 i 9.09, g. 16.30-18, Warsztatownia

z piosenek, kierownictwo muzyczne

strem, cienkopisem i elementy techniki

46, Tajemnice Pracowni Tkackich –

Tomek Mazur, współpraca Sylwia

mieszanej dla dzieci w wieku 11-13 lat

gobeliny

Nowak, Bogdan Żyłkowski

¦ Pracownia malarstwa (instruktor:

młodzie

Sebastian Krzywak)

¦ Pracownia rysunku i form pla-

gent: Alicja Szeluga, Julia Łynsza)

¦ 5.09, g. 18-21, sala 248, Comic

stycznych (instruktor: Jędrzej Stępak)

¦ 9, 11, 23, 25.09, g. 17-18, sala 230,

Heroes

¦ 2 i 9.09, g. 16-21, Warsztatownia

przesłuchania

46, zapisy do pracowni

Kandydatki

superbohaterami.

¦ 2 i 9.09, g. 18-20, Warsztatownia

dowolną piosenkę a cappella (bez towa-

Towarzyszyć nam będą ikony popartu,

46, Tajemnice Rysunku – postać

rzyszenia instrumentów) oraz poddać

zagadnienia kompozycji i antytechnika.

ludzka – rysunkowy warsztat otwarty

się krótkiemu egzaminowi sprawdza-

dla młodzie

jącemu słuch muzyczny i poczucie

dzie

ama-

warsztat malarski dla mło-

y i dorosłych, podczas którego

pobawimy

się

¦ Pracownia

grafiki

(instruktor:

warsztaty ceramiczne dla

Frank?!

y i dorosłych tkaniny

unikatowej

tkacki warsztat otwarty dla

piewodram Bartka Figaja,

oprawa artystyczna Agnieszka Gierach,

piosenki,

wyoutowani

¦ Chór Dziewczęcy Skowronki (dyry-

y i dorosłych

powinny

przygotować

Sebastian Krzywak)

¦ Pracownia fotografii (instruktor:

rytmu.

¦ 4, 5, 8, 11 i 12.09, g. 18-20, sala

Jarosław Klup

¦ Pracownia słowa i poezji śpiewa-

248, zapisy do pracowni

¦ 2, 3, 8, 10.09, g. 19-20, sala 8,

nej (instruktor: Piotr Dehr)

¦ 4.09, g. 18-20, sala 248, Zooropa –

zapisy do pracowni

¦ 12.09,

podczas warsztatu przygotowane zostaną

¦ 2 i 3.09, g. 17-18.30, sala 8, Open

Ingrediencje i Imponderabilia II

linorytowe matryce najró

Studio

cert, na który zło

niejszych istnie -

)

Mechaniczne

rysowanie

–

19,

Scena

Nowa, kon-

ą się prezentacje

jących i nieistniejących zwierząt, które na

warsztaty dla dzieci w wieku 9-12 lat

tekstów

końcu zostaną wydrukowane w kolorze.

¦ 9 i 10.09, g. 17-18.30, sala 8, Open

w minionym sezonie

Studio Cyjanotypia

¦ 16.09 i 7.10, g. 14-19, sala 349,

dy zabierze ze sobą odbitkę. Warsztat

dla młodzie

dzie

y i dorosłych.

warsztaty dla mło-

piewanych i mówionych

zapisy i przesłuchania

y i dorosłych

¦ Pracownia malarstwa i rysunku

¦ Grupa „Pociąg Teatralny” (instruk-

¦ Pracownia filmowa (prowadzący:

dla

tor: Marek Cyris)

Janusz Piwowarski)

dorosłych

(instruktor:

Anna

Kozłowska-Agacińska)

¦ 8 i 15.09, g. 17, Bawialnia, przesłu-

¦ 17 i 24.09, g. 17-19, sala 240, zapisy

¦ 3.09, g. 17-19, sala 248, nowa

chania kandydatów i krótki warsztat

¦ Warsztaty filmowe

pracownia plastyczna

¦ 28.09, g. 17, Scena Nowa, tegoroczny

¦15 i 22.09, g. 17-19, sala 240, zapisy

zapisy do

pracowni

warsztat rysunkowy

Pociąg Teatralny

wyruszy swoją w

¦ 4, 5, 8, 11 i 12.09, g. 18-21, sala 248,

kolejną podró

zapisy do pracowni

wszystkich zainteresowanych na pokaz

nietypowo. Zapraszamy

¦ Klub Filmowy AWA (prowadzący: Paweł Zabel) ¦16 i 23.09, g. 17-19, sala 240, zapisy

centra kultury ośrodki kultury Austriacki Ośrodek Kultury UAM Centrum Egzaminacyjne ÖSD kier. Bernadeta Sturzbecher ul. Zwierzyniecka 7 tel. 61 829 24 24 fot. materiały organizatorów

tel./fax 61 829 25 20 austruni@amu.edu.pl www.austria-uniwersytet.poznan.pl czynne: pon.-pt. g. 9.30-15.30, od 20.09 równie

sob. g. 10-14

Ubiegłoroczne warsztaty dramatopisarskie w Obrzycku

¦ od 8.09 zapisy na kursy języka niemieckiego; wszystkie poziomy ¦ 16.09, g. 12, Biblioteka Uniwersy-

¦ 25.09, g. 10 i 17, Multikino 51,

tecka UAM, ul. Ratajczaka 38-40,

seanse

otwarcie wystawy Gorączkowa cisza

Międzynarodowego Festiwalu Filmów

Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT Brama Poznania ICHOT

przed burzą – Czas przed rokiem 1914,

Młodego Widza Ale Kino!

ul. Gdańska 2

dwujęzyczna wystawa w języku pol-

¦ 29.09, g. 18, Scena Czytana, tek-

wt.- pt. g. 9-18, sob. i niedz. 10-19

skim i niemieckim przedstawia sytuację

sty laureatów konkursów dramato-

bilety: 9/15 zł ulgowy/normalny, 8 zł

w Europie przed wybuchem I wojny

pisarskich: Rysio z Klanu. Second

grupowy (od 10 os.), 30 zł rodzinny

będące

zapowiedzią

32.

life Piotra Przybyły oraz zwycięska

wiatowej; wstęp wolny

miniatura dramatyczna, dla młodzie

uwaga! wystawa czynna do 17.10

i 5 zł dla posiadaczy Poznańskiej Karty y

Rodziny Du

od 14 lat i dorosłych; wstęp wolny,

tel. 61 647 76 34

Centrum Sztuki Dziecka

zapisy grup

www.bramapoznania.pl

ul. Św. Marcin 80/82

uwaga! szczegółowe informacje i zapisy

¦ 6, 13, 20.09, g. 16 oraz 27.09,

dyr. Jerzy Moszkowicz

na wydarzenia: Lucyna Perz, rezerwa-

g. 16.30 i 28.09, g. 14 Przepis na suk-

tel. 61 646 44 70, www.csdpoznan.pl

cje@csdpoznan.pl, tel. 61 646 44 73,

ces. Wycieczka słodko-gorzka; bilety do

¦ 13-15.09 warsztaty dramatopisar-

666 391 233

pobrania w Śluzie Katedralnej.

skie w Obrzycku

¦ wrzesień 20. Biennale Sztuki dla

¦ 7, 14, 21.09, g. 16 oraz 27.09, g. 18.30

Dziecka, więcej w ramce na s. 93

i 28.09, g. 16 Jesteśmy w kontakcie.

Spotkania warsztatowe umo

liwiają

młodym autorom podnoszenie kwali

kacji poprzez wnikliwe omawianie

Spływ kajakowy wokół Ostrowa Tumskiego

nadesłanych prac ze specjalistami, spotkania i dyskusje na temat literatury i teatru z wybitnymi pisarzami i re rami, a tak

yse -

e zapoznanie się z najnow-

szymi tekstami, tematami i trendami w dramaturgii. Go

ćmi tegorocznych spotkań będą

m.in.: Prze

Halina

Waszkiel,

Malina

luga, Artur Pałyga, dr Paweł

Schreiber i Marzena Sadocha.

na podstawie ksią

ki Ulfa Starka,

re Laura . Słabińska; bilety: 15 zł

więcej na

spektakl Czy umiesz gwizdać, Johanno?

fot. Ł. Gdak

¦ 24.09, g. 9 i 11, Scena Wspólna,

centra kultury Estrada Poznańska ul. Masztalarska 8 tel. 61 852 88 33 sekretariat@estrada.poznan.pl www.estrada.poznan.pl ¦ 6.09, g. 19.30, Brama Poznania, koncert Viva Biancaluna Bif

w ramach

Poznań Baroque 2014; wstęp wolny ¦ 13.09, g. 19.30, Brama Poznania, koncert Eleny Andreyev w ramach Poznań Baroque 2014; wstęp wolny

fot. J. Czubak

Fundacja Artystyczno-Edukacyjna PUENTA ul. Leszka 25a www.artpuenta.eu

Koncerty Poznań Baroque 2014 w Bramie Poznania

tel. 603 743 888

¦ 14.09, g. 10.30, 13 i 15.30 spływy

Dom Bretanii Fundacja Poznań – Ille-et-Vilaine

imprez artystycznych A w niedzielę po

kajakowe wokół Ostrowa Tumskiego

Stary Rynek 37

sumie na moście; wstęp wolny

dyr. El

Wycieczka pod wysokim napięciem; bilety do pobrania w Śluzie Katedralnej.

miniprelekcją,

miejsce

zbiórki:

¦ do 7.09, g. 13.15 (co druga niedziela), most Biskupa Jordana, cykl

bieta Sokołowska

Poznania; bilety: 15 zł

www.dombretanii.org.pl

Fundacja Mały Dom Kultury

uwaga! podczas EDD przedostatni raz

¦ wrzesień kursy j. francuskiego, hisz-

ul. Zamkowa 3/4

w 2014 r. poznańską wyspę podziwiać

pańskiego, włoskiego i portugalskiego

mdk@krzyk.pl

będzie mo

dla młodzie

www.mdk.krzyk.pl

nabrze

e rzeki Cybiny przy Bramie

na zpoziomu rzeki. Tym

tel. 61 851 68 51

y i dorosłych oraz dla

razem spływ urozmaici spotkanie na

dzieci w wieku przedszkolnym i z klas

¦ 6.09, g. 12.30 i 7.09, g. 15.30

trasie z osobą, która przedstawi cieka-

I-VI, zapisy w sekretariacie O

warsztaty dla dzieci w ramach cyklu

wostki związane z Wartą i Cybiną

Nauczania (III piętro) lub pod adresem:

Poczytanki

¦ do 21.09, Śluza Katedralna, wystawa

kursy@dombretanii.org.pl

wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona,

fotogra

rodka

i Poznań inaczej. Wysmyk,

Witsoe, Gdak; wstęp wolny ¦ 21.09, Ostrów Tumski, Zabytkowe Rodowody w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa Życie budynków na Ostrowie Tumskim jest bardzo długie. Przy wybranych zabytkach na Ostrowie Tumskim znajdować się będą tablice, z których na dowiedzieć się więcej

o rodowodzie obiektu. ¦ 27-28.09 IX Weekend z Historią na Trakcie Królewsko-Cesarskim pt. Wyspa spotkań. Nowy kierunek zwiedzania, więcej na s. 99 oraz na www. poznan.pl/trakt i www.bramapoznania.pl

fot. materiały organizatorów

będzie mo

Zajęcia wokół ksią

ek w Fundacji Mały Dom Kultury

Małego

Domu

Kultury;

centra kultury zapisy: tel. 696 310 592 lub mailowo: julia@fundacjamdk.pl ¦ 6.09 warsztaty dla dzieci w wieku 4-6 lat Poczytanki Mniejsze wokół ksią

ki Jana Bajtlika Sztuka latania

¦ 7.09 zajęcia dla dzieci w wieku 7-10 lat Poczytanki Większe, tym razem z ksią

ką Ireny Cie

lińskiej Dźwięk z ilu-

20. Biennale Sztuki dla Dziecka

stracjami Patricii Bliuj-Stodulskiej

5-6.09 i 22-23.09

¦ 7.09, g. 12.30 z cyklu Zakamarki

¦ 5 i 6.09, Scena Wspólna, warsztaty kompozytorskie Laboratorium twór-

Małego Domu Kultury warsztaty dla

cze Field Recording

dzieci w wieku 4-8 lat i ich rodziców

W ramach przygotowań do czę

wokół ksią

dzie się w czerwcu 2015 roku, Centrum Sztuki Dziecka zaprosiło do

ki Evy LindströmMats i Roj.

ci festiwalowej 20. Biennale, która odbę wiad -

Ktoś się wprowadza; wstęp wolny,

czonych młodych twórców do dyskusji i pracy nad projektem Muzyka

liczba miejsc ograniczona

twojej dzielnicy. Warsztaty mają słu

zapisy: tel. 696 310 592 lub mailowo:

zamieszczone w banku d

julia@fundacjamdk.pl

pracy zarówno młodych eksperymentatorów, jak i do

warsztaty trwają ok. 60-90 min

stów zło

Ogród Botaniczny Uniwersytetu

im.

yć pozyskaniu nagrań, które zostaną

więków będą i dostępne dla młodzie

y. Efekty

wiadczonych arty -

ą się na biennalową ekspozycję.

¦ 22 i 23.09, g. 10 i 13, Scena Wspólna, warsztaty dla dzieci w wieku 8-10 lat Muzyka w teatrze – Edukacja i kreacja; wstęp wolny, obowiązują

Mickiewicza

zapisy grup

w Poznaniu

Praca warsztatowa ma uzmysłowić uczestnikom rolę muzyki w teatrze

ul. Dąbrowskiego 165

przez pokazanie procesu tworzenia spektaklu. Re

Pawilon

zytor umo

Ekspozycyjno-Dydaktyczny

czynny w okresie 1.05-31.08, g. 9-19

formy teatralnej. Zajęcia poprowadzą dwa zespoły młodych twórców zawo-

Ogród otwarty do 31.10

dowych. Ka

(wej

tem sztuki współczesnej lub adaptacją ba

cie od ul. Dąbrowskiego)

dy nich z przygotuje ok. 10-minutową scenę, będącą fragmen-

tel. 61 829 20 23

umowne, ale ró

www.ogrod.amu.edu.pl

pozbawione warstwy muzycznej. Re

¦ 13 i 14.09, g. 10-17 koncert,

ikt, wska

ni. Zastosowane zostaną tylko

norodne znaki (rekwizyt, fragment kostiumu, maska),

e napięcia okre i

yser, wspólnie z dziećmi ustali kon-

li nastroje, ale to widownia wykreuje warstwę

wystawy, wykłady, zabawy eduka-

cyjne, kiermasz ro

kretne melodie. Stworzy to okazję do wyja

lin i wiele innych

yser, aktorzy kompoi

liwią dzieciom kreatywne działania przy powstawaniu krótkiej

więkową przez opisanie jej słowami, kompozytor tylko zaproponuje kon nienia dzieciom ró

nic między

atrakcji w ramach Urodzin Botanika;

muzyką ilustracyjną a budującą klimat, nastrojem i cytatami z istniejących

wstęp wolny

¦ od 13 września wystawa foto-

¦ Centrum Sztuki Dziecka, 20. Biennale Sztuki dla Dziecka

gra

czna Iwony Stoińskiej-Kairskiej

utworów, poka

e te

podstawy warsztatu kompozytora. oprac. A.S.

Tango, dinozaury i kamienny las, czyli Argentyna – kraj o wielu twarzach; wstęp wolny

Skład Kulturalny

¦ 13.09 Warsztaty Eko

¦ 17.09, g. 18, Sala Wykładowa im.

Galeria MM

¦ 20.09 Pani Jesień

Z. Czubińskiego, Pawilon Ekspozycyjno-

ul. Św. Marcin 24

¦ 27.09 Podróże małe i duże

-Dydaktyczny, spotkanie poznańskiej

tel. 500 683 092

uwaga! na wszystkie warsztaty obo-

Grupy OTOP z cyklu Ptaki dla laika

skladkulturalny@gmail.com

wiązują zapisy; bilety: 10 zł

i przyrodnika; wstęp wolny

www.skladkulturalny.pl

¦ 7.09, Tor Poznań

¦ 21.09, g. 16, Pawilon Letni, kolejne

¦ 6, 13, 20 i 27.09, g. 10.30 (2-4/5 lat)

warsztaty dla dzieci w ramach Track

spotkanie z cyklu Ławeczka literacka;

i g. 12 (od 5 lat) warsztaty dla dzieci

Day i kiermasz ksią

wstęp wolny

¦ 6.09 Zaczarowany piórnik

z EnterArt; wstęp wolny

ek we współpracy

więcej na

strefa sztuki,

centra kultury Benedykt Żyto

Szkoła Języka Francuskiego UAM

m.in.: zwiedzanie Wielkopolskiego Parku

kier. El

Rosa Mundi w Brze nie oraz inne atrak -

Etnogra cznego w Dziekanowicach i Ogrodu

bieta Tchórz

Collegium H. Cegielskiego

cje; bilety: 50 zł, do nabycia w Pracowni

ul. 28 Czerwca 1956 r. nr 198

Krajoznawczej przy ul. Kramarskiej 32

tel./fax 61 829 29 47 www.amu.edu.pl/alliance

Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna Suchy Las

sekretariat i biblioteka: pon.-pt. g. 9-15

ul. Szkolna 16

szczegóły na stronie www.amu.edu.pl/

tel. 61 250 04 00, www.osrodekkultury.pl

francuski

ekontakt@osrodekkultury.pl

fot. materiały organizatorów

francuski@amu.edu.pl

¦ 17.09, g. 13 Club de scrabble, czyli

¦ 13.09, g. 19, sala widowiskowa, koncert

partyjka scrabble we a francuskiej wersji

Tribute to Andrzej Zaucha w wykonaniu

językowej; wstęp wolny

Kuby Badacha z zespołem; bilety: 40-50 zł

¦ od 22.09, g. 14-17, sekretariat, zapisy

¦ 27.09, g. 18, sala widowiskowa, spek-

na kursy językowe

takl Seks dla opornych; bilety: 40-50 zł

¦ cały

wrzesień,

wystawa fotogra

siedziba

szkoły,

czna Żelazna Dama

Paryża autorstwa Karoliny Fabi

oraz

więcej na s. 95 uwaga! bilety na oba wydarzenia do nabycia w sekretariacie CKiBP w Suchym Lesie (pon.-pt. g. 8-16) oraz na stronie

Małgorzaty Kowalskiej; wstęp wolny

www.bilety24.pl, rezerwacja: tel. 612 500 ¦ 27 i 28.09, Arena

strefa sztuki

Luxart, warsztaty dla dzieci w ramach Luxfest i kiermasz ksią

ek we współ -

pracy z EnterArt; wstęp wolny

Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury

400, e-mail: kontakt@osrodekkultury.pl

domy kultury

ul. Bolesława Prusa 3 tel. 61 664 08 50, www.wbp.poznan.pl ¦ 4.09, g. 17 wernisa

ul. Kochanowskiego 2a

cji Ogólnopolskiego Konkursu Foto-

tel. 61 866 57 47

biuro@stisk.pl

gra

cznego Przestrzeń Wyobraźni

mdk3@tmpsc.pl, www.mdk3lazarz.pl

www.stisk.pl

uwaga! wystawa czynna do 10.10 w dni

¦ 5.09, g. 17.30 po egnanie lata w rytmach

¦ od 1.09, Galeria 2.piętro, ul. Dru-

robocze w g. 8-16, organizatorzy: Galeria

disco dla dzieci ze szkół podstawowych

skienicka 32, w SP nr 62 na Podolanach,

Fotoplastykon i WBPiCAK

¦ 5.09, g. 17-19 i 6.09, g. 11-13 prze-

wystawa Plener malarski – Skoki 2014,

¦ 6.09, g. 9 wycieczka Jakie tajemnice

słuchania i zapisy do Dziecięcego Zespołu

prac Renaty Bielińskiej z Konina Notatki

kryją suknie i spódnice, w programie

Folklorystycznego

Żylińskiej,

zwycię

prac Bo

czyni

XIV

¦ do 6.09, Młodzie

eny edy-

w kolorze

ul. Jarochowskiego 1

Cepelia-Poznań

¦ 6.09, g. 11 warsztaty plastyczne

owa Green Galeria, Palmiarnia Poznańska i Zespół

Kalejdoskop z cyklu Tworzymy dla dzieci

Poznania: Cztery kolory: żółty, zielony,

Parków Krajobrazowych Woje-

w wieku 3-6 lat z rodzicami

czarny i biały

wództwa Wielkopolskiego zawystawyNa prze-

praszają na wystawę fotogra

¦ 12.09, g. 16-19 otwarte warsztaty i

fotogra

i studyjnej dla dzieci młodzie i

strzeni lat…, malarstwo Benedykta

autorstwa Tomasza Skorupki

w wieku 10-19 lat

Żyto z Leszna

Ptasie menu. Bohaterami zdjęć

¦  13.09, g. 11 warsztaty plastyczne

¦ do 30.09, Galeria Ferwor w Green

są ptaki, które w ró

Makieta parku z cyklu Tworzymy dla

Way, ul. 23 Lutego 11, wystawa prac

sób zdobywają po

Natalii Brodackiej Szkicownik

¦ wystawa czynna od 29.08

¦ 19.09, g. 17.30 impreza Ożywiamy

uwaga! wstęp wolny na wszystkie

do 28.09

słowa z cyklu W krainie baśni i teatru dla

wystawy

dla

dzieci w wieku 7 lat; wstęp wolny

ul. Taczaka 2a, wystawa Młode talenty

¦ 6.09 wernisa

Młodzieżowy Dom Kultury nr 3

Stowarzyszenie Twórców i Sympatyków Kultury

noraki spo ywienie.

dzieci w wieku 3-6 lat z rodzicami

dzieci w wieku 8-11 lat

centra kultury ¦ 20.09, g. 11 warsztaty plastyczne

omówienia prosimy wysłać na: jerzybe-

¦ 29.09, g. 9 i 11.30, Teatr Wielki, spek-

Instrument akustyczny z cyklu Tworzymy

niaminzimny@o2.pl; wstęp wolny

takl muzyczny Piotruś Pan w wyk. Grupy

dla dzieci w wieku 3-6 lat z rodzicami

¦ 30.09, g. 18 prezentacja tomiku

Artystycznej Erato z DK Orle Gniazdo;

¦ 26.09, g. 17.30 impreza W bajkowych

poetyckiego Edyty Kulczak i twórczo

bilety: 15 zł

ogrodach Berlina i Poczdamu z cyklu

plastycznej Andrzeja Hamery Kołysze

Poznajemy świat; dzieci w wieku 7-10 lat

się w Tobie huśtawka, omówienie Jerzy

niczona, zapisy i informacje: tel. 618 777

¦ 27.09, g. 11 warsztaty plastyczne

Grupiński; wstęp wolny

842 lub dkorlegniazdo@o2.pl.

dzieci w wieku 3-6 lat

DK Orle Gniazdo

ODK Pod Lipami

uwaga! Rysunek, malarstwo, gra ka,

os. Lecha 43

Biblioteka Raczyńskich

rze ba, muzyka, studio piosenki, taniec

tel. 61 877 78 42, dkorlegniazdo@o2.pl

os. Pod Lipami 108a, tel. 61 820 07 93

ludowy, taniec współczesny, teatrzyk, tury-

www.osiedlemlodych.pl

odkpodlipami@psmwinogrady.pl

styka, j. angielski i j. niemiecki, Akademia

¦ 6.09, g. 11-19, stadion Olimp na os.

www.psmwinogrady.pl

Przedszkolaka. prowadzi zapisy dla dzieci

Rusa, impreza plenerowa Dni Chartowa.

¦ 3.09, g. 18 otwarcie wystawy modeli

i młodzie y do kół i zespołów w g. 8-17

Pożegnanie wakacji, w programie m.in.

lotniczych z Pracowni Modelarstwa

występy i prezentacje dzieci, zabawy spor-

Lotniczego Astra działającej przy ODK

Klub Literacki „Dąbrówka”

towe i koncert muzyki włoskiej w wyk.

Pod Lipami; wstęp wolny

os. Bolesława Chrobrego 117

Alberto Amatiego; wstęp wolny

¦ 17.09, g. 19 pokaz i prelekcja multi-

¦ 16.09, g. 18 warsztaty literackie

¦ 13.09, g. 12 spektakl dla dzieci Magiczny

medialna Maurycego Strugały z Klubu

Jerzego B. Zimnego Klubowe debiuty –

miód w wyk. Teatru Lalek Igraszka w ramach

Obie

Patryk Nadolny, Maciej Ra , teksty do

Sobotnich Bajdurek; bilety: 10 zł

2014; bilety: 5 zł

uwaga! liczba miejsc na spektakle ogra-

Tory dla resoraków z cyklu Tworzymy dla

wiatów Ekspedycja Pik Lenina

¦ 19.09, g. 17 zabawa taneczna dla seniorów Dzień Złotego Wieku; prowa-

Nie dla opornych widzów

dzenie: DJ Grze

; bilety: 15 zł

W tym miesiącu mija rok, od kiedy spektaklSeks dla opornych jest z powo-

¦ 22.09, g. 17 spotkanie autorskie

dzeniem grany w Centrum Kultury i Bibliotece Publicznej w Suchym Lesie. Od

promujące

tamtej pory obejrzało go blisko 4 tys. widzów. CKiBP we wrze

Gąsowskiej W pajęczynie kroków połą-

eństwem dwudziestoparoletnim z

em wiodącym zwyczajne, wręcz banalne

związek i obudzić dawną namiętno

ycie. Pragnąc o

najnowszą

ksią

kę

Lidii

czone z otwarciem wystawy obrazów

ywić swój

autorki; wstęp wolny ¦ 24.09, g. 19 Kabaret Nowaki

ć, para wybiera się na weekend do eks -

w skła-

kluzywnego hotelu z podręcznikiem Seks dla opornych. Co z tego wyniknie?

dzie: Adrianna Borek, Tomasz Marciniak

Trzeba zobaczyć.

i Kamil Piróg, bilety: 70 zł

Będzie emocjonująco, burzliwie,

zem, jak to zresztą w mał

eństwie bywa

miesznie gorzko i zara-

¦ 26.09, g. 19 recital Michała Augu-

zapowiadają organizatorzy. oprac. A.S.

styniaka One Man Madness Limboski

¦ 27.09, CKiBP w Suchym Lesie, spektakl Seks dla opornych,

Solo; bilety: 15 zł

reż. Bożena Borowska

¦ 29.09, g. 19 XVI PeStKa czyli Poznańskie

Spotkanie

Kabaretowe,

wystąpią: Czesuaf, Czołówka Piekła, Wyj

cie Ewakuacyjne, Kabaret Krzesełko,

Kabaret Od Jutra oraz go

ć specjalny:

fot. materiały organizatorów

Kabaret 7 Minut Po; bilety: 18 zł ¦ wrzesień grzybobrania w Puszczy Noteckiej

wycieczki autokarowe (ter -

miny wyjazdów będą ustalane na bie ąco) Centra kultury – oprac. Anna Solak CK Zamek – oprac. Katarzyna Milecka

więcej na

na kolejne spotkanie z Alice i Henrym, mał sta

niu zaprasza

varia

Senioralni. Poznań 2014 już po raz czwarty miasto opanują seniorzy 27 września w samo południe Centrum Inicjatyw

celem tego projektu jest promowanie miejsc działających

Senioralnych wraz z pięcioma poznańskimi uniwersy-

na terenie Poznania, takich jak kawiarnie, sklepy, insty-

tetami trzeciego wieku zainauguruje czwartą edycję

tucje kulturalne, u

imprezy edukacyjnej „Senioralni. Poznań”.

dających na potrzeby starszych mieszkańców poprzez

yteczno

ci publicznej inne, i odpowia-

Tworząc analogię do studenckich Juwenaliów, orga-

oferowanie atrakcyjnych produktów i usług, stosowanie

nizatorzy pragną zwrócić uwagę na fakt,

zni

względu na swoją liczebno a ich obecno

e seniorzy ze

ć są drugą siłą w mie

ć potrzeby i warte są zauwa

cie,

enia. Głównym

ek czy dostosowanie do ich wymagań swojej archi -

tektury. Inauguracja to równie

czas, w którym

celem wydarzenia jest zorganizowanie czasu i przestrzeni

zaprezentować swoje pasje

dla seniorów i seniorek, pobudzenie ich do działania

przyj

poprzez edukację, a tak

wieczorową i zatańczyć walca.

e manifestacja ich potencjału

więtujący mogą

przyjechać na rowerze,

ć z kijkami, z psiakiem czy te

ubrać się w kreację

i zasobów.

Centrum Inicjatyw Senioralnych zaprasza tak

Dojrzali poznaniacy będą mogli przekonać się, jak wiele

czenia się do akcji

liwo

e do włą -

W(i)EKOBRANIE , której głównym

ci czeka na nich na uniwersytetach trzeciego przesłaniem jest podzielenie się przetworami domowej

wieku, w stowarzyszeniach, klubach, fundacjach i wielu

roboty z seniorami i seniorkami, którzy z ró

innych miejscach, które na co dzień dbają o to, by osoba

dów nie mogą sami ich przygotować. CIS zachęca senio-

chcąca rozwijać się, uczyć nowych rzeczy, spełniać

rów i seniorki do przyniesienia jednego lub kilku słoików

marzenia, być mo

z domowymi przetworami. Mogą to być powidła, kom-

uniwersytetu

e po raz pierwszy przekroczyć progi

poty, d

mogła to uczynić. W ubiegłym roku na

seniorów czekało a

220 wydarzeń związanych m.in.

z kulturą, nauką języków, podró

ami. Są w

emy, ale przetwory i niesłodkie: ogórki kiszone

i małosolne, cukinie, papryki. Co kto mo

ród nich: spi

nych powo -

e ma i w swojej

arni. Podczas inauguracji wolontariusze i wolonta-

wykłady, warsztaty, drzwi otwarte w instytucjach,

riuszki zbierać będą przetwory, by pó

klubach, organizacjach pozarządowych i w miejscach

listopada i grudnia, podarować je seniorom i seniorkom

przyjaznych seniorom. Dodatkowo w siedzibie Centrum

w prezencie. Wa

Inicjatyw Senioralnych organizowane będą bezpłatne

listę składników, pozwoli to rozsądnie rozdysponować

warsztaty, głównie psychologiczne i rozwojowe, prowa-

smakołyki i podarować je równie

dzone w mniejszych grupach

specjalną dietę. Czę

do 15 osób.

czą równie

Impreza inaugurowana jest co roku w ostatnią sobotę wrze

nia trwa i do końca pa

dziernika. Tradycyjnie ju

schodach ratusza prezydent Poznania przeka

na się w zdrowiu

e seniorom

ne jest,

eby na ka

niej, w okolicach dym weku wypisać

osobom, które stosują

ć przetworów organizatorzy przezna -

na cele kampanii

We love eating! Rozsmakuj

(o tej akcji piszemy na następnej stronie).

Inauguracja zakończy się występem duetu operetkowego,

klucze do miasta. Następnie dyrektor Centrum Inicjatyw

podczas którego wysłuchać będzie mo

Senioralnych Wojciech Bauer wręczy uroczyste certy -

Teatru Muzycznego

katy kolejnym wyró

rzyniak. Zaprezentują oni utwory ze swojej najnowszej

Seniorom

nionym w akcji

organizacjom,

Miejsce Przyjazne

rmominstytucjom. i Głównym

na artystów

Bartosza Kuczyka Agnieszki i Waw-

płyty Usta milczą, dusza śpiewa. Organizatorzy planują równie

jazzową niespodziankę. oprac. M.M.

¦ Szczegółowy program wydarzeń rozdawany będzie podczas inauguracji. Programy będą dostępne również w październikowej Tytce Seniora, w Centrum Inicjatyw Senioralnych, w Centrum Informacji Miejskiej oraz na stronie: www.centrumis.pl. Informacji zasięgnąć można także pod tel. 61 847 21 11

varia wrześniowe rocznice

w ydarzenia

wania, jak i kosztowania kolorowych i zdrowych posiłków. W tym celu zorga-

1.09.1939 Około godziny 12 Poznań prze-

¦ Uczta na Zamku

nizowane zostaną warsztaty kulinarne,

Centrum Inicjatyw Senioralnych oraz

porady dietetyczne, stragany z lokal-

7.09.1939 Na skutek odniesionych ran

Lokalna Grupa Promująca zainaugu-

nymi produktami i stoiska informacyjne

zmarł Jerzy Ger

rują 17.09 kampanię informacyjną We

dotyczące aktywnego i zdrowego stylu

ył pierwszy nalot bombowy. abek (ur. 1903), poeta,

ycia. Będzie mo

na równie

połączyć

współtwórca poznańskich kabaretów

love eating! Rozsmakuj się w zdrowiu.

literackich.

Potrwa ona prawie rok (do czerwca

przyjemno

8.09.1994 Zmarł Włodzimierz Ścisłowski

2015), przeprowadzona będzie pod

z orze

(ur. 1931), pisarz, satyryk.

patronatem

10.09.1939 Około południa do miasta

w siedmiu krajach partnerskich Europy

odbędą się zajęcia z jogi, tai-chi, a tak

wkroczyły pierwsze oddziały niemieckie.

i skierowana do: dzieci, ich rodziców,

tańce.

12.09.1814 Urodził się August Cieszkow-

kobiet w cią

Więcej informacji:

ski (zm. 1894),

celem kampanii jest zapobieganie cho-

Centrum Inicjatyw Senioralnych

współtwórca i pierwszy prezes Poznań-

robom wynikającym z otyło

ul. Mickiewicza 9a, Magda Szewciów

skiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

wagi poprzez promocję działań słu -ą

magdalena.szewciow@centrumis.pl;

16.09.1974

cych zmianie stylu

Maria Sitarska maria.sitarska@centru-

lozof, działacz społeczny,

W stulecie

utworzenia

Komisji

Europejskiej

y oraz seniorów. Głównym

ycia od i

ci i nadywiania.

ć płynącą z ucztowania

wiającą ciało umysł i aktywno-

cią ruchową. W parku przy CK Zamek

w Poznaniu ogrodu zoologicznego otwarto

Poznańska inauguracja projektu, ze

mis.pl, tel. 61 847 21 11 lub 618 42 35 09

Nowe Zoo.

względu na miejsce, odbędzie się pod

oraz na www.centrumis.pl

19.09.1939 Zmarł Stefan Sonnewend

hasłem Uczta na Zamku. Pomysł zro-

(ur. 1885), malarz, rysownik, m.in. autor

dził się podczas poszukiwań miejsca

¦ XXII Święto Aptekarzy pod patro-

karykatur

dostępnego mieszkańcom Poznania,

natem świętych Kosmy i Damiana

wysoko cenionego, kojarzonego z ró -

Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekar-

21.09.1839 Wmurowany został kamień

norodną ofertą na dobrym poziomie.

ska w Poznaniu oraz Oddział Poznański

węgielny pod budowę Bazaru, jednej

Organizatorzy zapraszają na Ucztę

Polskiego

z najwa

w godzinach 9.30-13 i mają nadzieję

tycznego i jego Sekcja Historii Farma-

w zaborze pruskim.

zachęcić poznanianki i poznaniaków

cji serdecznie zapraszają na Święto

21.09.1944 Zmarł Witold Celichowski

do wspólnego ucztowania, czerpania

Aptekarzy w dniu 27.09, które roz-

(ur. 1874), prawnik, pierwszy wojewoda

przyjemno

pocznie msza

osobisto

poznańskiego

wiata kultury i polityki.

niejszych polskich instytucji

poznański po odzyskaniu niepodległo 27.09.1834 Zmarła księ

ci zarówno z przygotowy-

Towarzystwa

Farmaceu-

w. w poznańskiej farze

ci.

niczka Eliza

Radziwiłłówna (ur. 1803), córka namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Jej uczucie do pó

niejszego cesarza Wil-

helma I to jeden z najgło

niejszych roman-

sów dziewiętnastowiecznej Europy. 28.09.1894 W Poznaniu powołano Związek Popierania Niemczyzny w Prowincjach Wschodnich, od nazwisk zało

ycieli

zwany Hakatą. 29.09.1484 Zmarł

w. Jan z Dukli

(ur. ok. 1414). Przez pewien czas przebywał w poznańskim klasztorze Bernardynów. 30.09.1834

Powstało

ewangelickie

w jego budynku mie

ci się III Liceum

Ogólnokształcące im.

w. Jana Kantego. Oprac. J. P.

więcej na

gimnazjum Fryderyka Wilhelma. Dzisiaj

varia o g. 9. Nabo

eństwo będzie celebrował

ks. kan. Mateusz Misiak para

proboszcz

Jaszczura

i farnej, ahomilię wygłosi ks.

Złotego

Uniwersytetu Medycznego im. K. Mar-

najlepszemu

w kontakcie. Wycieczka pod wysokim

Srebrnego Jaszczura lmowi autorstwa osób

wycieczka z latar-

kami ¦ 28.09, g. 11-16 Zamelduj się! –

cinkowskiego w Poznaniu przedstawi

dojrzałych. Fotogra

seniorów oceniać będzie jury zło

Następnie wręczona zostanie statuetka

z fotogra

im. profesora Franciszka Adamanisa,

Organizatorzy czekają na prace kon-

kulinarne nad rzeką; Bukiniści nad

kursowe do 15.09. Filmy oraz fotogra-

Cybiną

fie należy przesłać pod adres: Polskie

Początek Polski. W Poznaniu

zakończy koncert w wykonaniu organi-

Towarzystwo Artystów, Autorów,

oraz: g. 11.30 i 13.30 Z biegiem rzeki –

sty Krzysztofa Wilkusa i oboisty Piotra

Animatorów Kultury PTAAAK ul. Jac-

spływ kajakowy; g. 13-13.30 Spotkanie

Maćkowiaka. Po uroczysto

kowskiego 5/7, 60-508 Poznań, tel.

z rzekoznawcą; g. 12 Brama do miasta –

wielkopolskiej farmacji. Uroczysto

ci orga -

nizatorzy zapraszają na poczęstunek w salce na piętrze. Tam te promocje ksią

e wykonane przez

spacer audiowizualny;g. 20.30-22 W mgnieniu oka

referat pod tytułem Wino i zdrowie.

przyznawana szczególnym postaciom

one

ek: Marii Ellnain-Woj -

historyczny punkt meldunkowy i gra terenowa; Wrześniówka

ków członków ZFP.

61 661 10 79 lub 501 264 565.

targ ksią

spotkania

ek warsztaty; i questing

wycieczka na Trakcie Królewsko-Cesarskim; g. 13 Gra w kadry, czyli Brama

odbędą się ¦ Zajrzyj do schronu

Poznania od środka; Przepis na sukces.

z okazji

Europejskich

Wycieczka słodko-gorzka; g. 14.45-

taszek Pamięć i… przemijanie, Teresy

¦ 13-14.09

Alicji Mielczarek Wokół Leszczyńskich

Dni Dziedzictwa grupa Poznańczycy

-15.15 Spotkanie z architektem; g. 16

Aptek, Lecha Konopińskiego Pierwsze

zaprasza na zwiedzanie zimnowojen-

Gra w kadry, czyli Brama Poznania od

kroki

seria dla najmłodszych czytelni-

nego schronu przy ulicy Babimojskiej

środka; g. 16 Jesteśmy w kontakcie.

ków, Marii Magdaleny Pocgaj A włosy

w Poznaniu w oprawie mundurowej

Wycieczka pod wysokim napięciem;

im czesał biblijny wiatr, Anny El

z lat 60. XX wieku. Wstęp wolny. Wię-

g. 16.30 Muzyka źródeł

cej o naszych działaniach na www.

z Adamem Strugiem; g. 19 Koncert

poznanczycy.dobroni.pl

Adama Struga

biety

Zalewskiej Nadzieją pisane. ¦ Jaszczury na start W pa

¦ IX Weekend z Historią

chciałyby zwiedzić ekspozycję w Bramie

Artystów, Autorów, Animatorów Kul-

Centrum Turystyki Kulturowej

tury PTAAAK organizuje VI Wy

zaprasza w ostatni weekend wrze

lmowym i fotogra zale

warsztaty

Osoby, które podczas Weekendu

dzierniku Polskie Towarzystwo cig

Jaszczurów. Do udziału w konkursie cznym staną nie -

ni twórcy, którzy ukończyli 60 lat.

Trakt nia

na wycieczki i spotkania z historią

Poznania, organizator zaprasza na stronę www.bramapoznania.pl i zachęca do wcze

niejszego zakupu biletu.

Ostrowa Tumskiego ¦ 27.09, g. 15-19 Tłum na Tum: hap-

¦ Park(ing) Day odbywa się co roku

Podczas dwóch dni festiwalu w poznań-

pening i bieg na orientację; Zamelduj

Wydarzenie

skim kinie Muza zostaną zaprezento-

się!

w trzeci

wane niezale

i gra terenowa; Na szlaku kupców –

mieszkańcy miast na całym

stwa seniorów.

sukno (warsztaty otwarte); Bukiniści

przekształcają

Do udziału w konkursie mogą zgłaszać

nad Cybiną

ekspotkania i

w przestrzeń przyjazną człowiekowi.

się autorzy, których dzieła nie są reali-

z autorami; Początek Polski. W Pozna-

Na poznańską odsłonę akcji Park(ing)

zacjami komercyjnymi. Dopuszcza się

niu

questing oraz:g. 15 Brama do

Day Poznań zaprasza Generator Malta:

jednak

e realizowane

miasta – wycieczka na Trakcie Kró-

19.09, pl. Kolegiacki. Więcej na: www.

nych producentów, które

lewsko-Cesarskim; g. 16.30 Przepis

malta-festival.pl

współ

lmy fotogra i

lmy i fotogra

przez niezale

nansowane są ze

e autor -

historyczny punkt meldunkowy

targ ksią

piątek

wrze

miejsca

nia,

kiedy wiecie

parkingowe

rodków na sukces. Wycieczka słodko-gorzka;

publicznych, takich jak Polski Instytut

g. 16 Gra w kadry, czyli Brama Pozna-

¦ Środowe widowiska. Seanse

Sztuki Filmowej, Regionalne Fundu-

nia od środka; g. 18-21 Poznaj wyspę

mowe w Sali Kameralnej Towarzystwa

sze Filmowe, Samorządy Gmin, Miast

z lotu ptaka (balon na linie); g. 17.45-

Muzycznego im. Henryka Wieniaw-

i Województw, a tak

-18.15

skiego, zawsze w ostatnią

e TVP SA. Filmy

konkursowe zostaną ocenione jedy-

Poznania od środka; g. 18.30 Jesteśmy

bę wykonaną przeznapięciem; g. 20-22 Zabytki mówią

rze

prorektor denckie przyzna

kowiak

ć, która w wyniku

Kazimierza Rafalika. Natomiast jury stu-

dr Adam Sikora. Po mszy prof. dr hab. n. farm. Edmund Grze

nie przez publiczno

głosowania przyzna nagrodę

Spotkanie

z architektem;

g. 18.30 Gra w kadry, czyli Brama

-l

rodę mie -

siąca o g. 18, ul. Świętosławska 7.

varia dry, al. Niepodległo nia i Sybiru.

852 26 42, biuro@wieniawski.pl, wię-

Więcej na www.poznan.uw.gov.pl

¦ Obchody

rocznicy

ci pod pomnikiem O

¦ Wycieczka dla osób niepełnosprawnych

wycieczki

wybuchu

ć Początek każdej wycieczki o g. 11,

udział bezpłatny. ar Katy -

czona, konieczna rezerwacja: tel. 61 cej na www.wieniawski.pl

¦ 20.09 Autokarowa wycieczka na ziemię czarnkowską, wyjazd sprzed

II wojny światowej oraz napaści

¦ Koło przewodników PTTK im. Mar-

Starego Zoo, g. 8.30, czas trwania:

sowieckiej na Polskę organizuje

celego Mottego zaprasza na prze-

8.30-17, informacje i zapisy pod tel.:

Wojewoda Wielkopolski:

chadzki i wycieczki:

61 867 17 62 i 606 413 388, więcej na:

¦ 7.09 75. rocznica wybuchu II wojny

www.przewodnicy-pttk.org

1.09 75. rocznica napa

ci Niemiec

hitlerowskich na Polskę, g. 14 msza

w intencji poległych i pomordowanych w latach II wojny

wiatowej, ko

światowej, spotkanie przed głównym wej

¦ Grupa przewodników Po Poznaniu

ciem do Zamku Cesarskiego

ciół ¦ 14.09 Europejskie Dni Dziedzictwa

zaprasza na wycieczki w konwen-

Karmelitów Bosych, ul. Działowa 25,

Kulturowego – Instytucje – symbole

cji Free Walking Tours. Je

po mszy uroczysto

walki o tożsamość narodową w XIX

cer spodoba się uczestnikom, mo

wieku, spotkanie przy wej

podziękować przewodnikowi napiw-

ci pod pomnikiem

Armii Poznań 17.09 75. rocznica napa

ci wojsk

sowieckich na Polskę, g. 16 msza w ko

ciele oo. Franciszkanów na Wzgó -

rzu Przemysła, po mszy uroczysto

reklama

ci; dalsza czę

uroczysto

ciu do Pałacu

li spa na

Działyńskich na Starym Rynku

kiem.

¦ 21.09 Europejskie Dni Dziedzictwa

¦ 13.09, g. 10 i 15 Fortyfikacje Pozna-

Kulturowego – Dzieje miasta wodą

nia, czas trwania: ok. 2,5 godz., zbiórka

zapisane, spotkanie przy krzy

na placu przed katedrą, zakończenie na

u na ul.

pod pomnikiem 15. Pułku Ułanów

Chwaliszewo

Cytadeli

Poznańskich, następnie Marsz Pamięci

¦ 28.09 Poznańskie ulice – Grun-

¦ Pokoziołki

przejdzie ulicami Ludgardy, Paderew-

waldzka cz. II, spotkanie u zbiegu

wszystkie soboty i niedziele spacery po

skiego, pl. Wolno

ul. Niecałej i Grunwaldzkiej.

historycznym centrum miasta, początek

owego obiegu muzyki, którzy ę uzyskanymi h, takich jak , domaga się awa cyfrowe. my, w jaki spość. Waldemar nym z ameryulturą: piraci, rzec w swoim dwie grupy: ę artystyczną zczania Piotra owstały w wya. Plagiatowi skiego, który a Poego Złoty anym losom” iej (Zan), esej za Różewicza e artystyczno-

ury.pl

. Krzysztof

Dzięciołowski, liczba miejsc ograni-

ci, 27 Grudnia, Fre -

do końca wrze

nia we

Od chwili objęcia rządów przez Victora Orbána Węgry stają się innym krajem. Zmianom z niepokojem przyglądają się europejscy politycy, dziennikarze, artyści, ale także węgierscy obywatele. Autorzy numeru „Czasu Kultury” zatytułowanego WĘGRY: KONIEC REPUBLIKI przedstawiają ustrojowe, ekonomiczne i kulturowe „reformy” w ostatnich latach (Waldemar Kuligowski), mechanizmy rekonstruowania węgierskiej tożsamości – jej „wartości i misji” (Richárd Papp), a także przykłady manipulowania społeczną pamięcią i historią (Miklos Szabo). Péter Portörő analizuje proces zmian nazw budapesztańskich ulic i placów, natomiast Jerzy Celichowski opowiada o kontrowersjach powstałych wokół pomników. W numerze prezentowane są także oddolne, kontrkulturowe ruchy oraz wspólnotowe zrzeszenia we współczesnym Budapeszcie, których symbolem jest Gólya (Soma Ábrahám Kiss). Ponadto esej Jana Gondowicza oraz rozmowa z autorem.

Pismo dostępne w dobrych księgarniach i EMPIK-ach Księgarnia wysyłkowa:

www.sklep.czaskultury.pl

za darmo w internecie

CzytajSprawdzajPisz:

e@czaskultury.pl

więcej na

¦ 24.09 Efekt Chopina, re

varia zaraz

po koziołkach

(ok. g. 12.05)

przed ratuszem; w sobotę wersja polska i angielska, w niedzielę wersja polska Więcej informacji na www.popoznaniu.pl ¦ Kino, kawiarnia i spacer... Miasto Poznań zaprasza na kolejną edycję Przechadzek po Chwaliszewie – kino, kawiarnia i spacer... organizowaną fot. M. Malinowski

w ramach Miejskiego Programu Rewitalizacji. Przechadzki odbywają się na Chwaliszewie, Śródce oraz Je

ycach.

Widok na ul. Chwaliszewo

Wszystkie są bezpłatne! ¦ 14.09 Chwaliszewo – Gołębia – Wro-

¦ 28.09 Jeżyce, zbiórka o g. 11 przy

Krzy

Biblioteki Raczyńskich przy ul. Chwa-

bramie głównej Starego Zoo przy

oraz Domu Tramwajarza i omówienie jego historii

reklama

cławska, zbiórka o g. 11 przed

lią 11

liszewo 17, u zbiegu ulic Estkowskiego

ul. Zwierzynieckiej; trasa: przej

i Chwaliszewo; trasa: przej

cie ulicami

Starego Zoo oraz do Starej Zajezdni,

Na zakończenie każdej przechadzki

Chwaliszewa, zwiedzanie ko

cioła pw.

spacer

(omówienie

przewidziany jest słodki poczęstu-

cie na Rynek

nek oraz projekcja filmu w miejscach

ycki, następnie ulicami Słowackiego

zlokalizowanych na trasie. Więcej

ulicami

Wszystkich Świętych i Starej Gazowni,

historii dzielnicy), przej

przej

cie ulicami Starego Miasta, omó -

cie do

a Św. przy ul. Szamarzewskiego

wienie historii pl. Kolegiackiego i Zespołu

(zabytkowe budynki) i Staszica (omó-

Kolegiackiego, zwiedzanie Fary Poznań-

wienie akcji Odmień swoje podwórko),

skiej, zakończenie na ul. Wrocławskiej

zwiedzanie

cioła

Podwy

szenia

informacji na stronie poznan.pl Varia – oprac. Mateusz Malinowski

Na początku XXI wieku piractwo powróciło do zbiorowego obiegu świadomości najpierw za sprawą dystrybutorów filmów i muzyki, którzy tak właśnie określili nielegalne korzystanie i dzielenie się uzyskanymi za darmo treściami, a później ruchów społecznych, takich jak Partia Piratów, która w wielu krajach, także w Polsce, domaga się wolnego dostępu do dóbr kultury i walczy o nowe prawa cyfrowe. W „Czasie Kultury” zatytułowanym PIRACTWO analizujemy, w jaki sposób to pojęcie pomaga opisywać kulturową rzeczywistość. Waldemar Kuligowski, nawiązując do zajęć, które odbyły się na jednym z amerykańskich uniwersytetów, Intensywne studia nad kulturą: piraci, charakteryzuje stare i nowe formy piractwa. Lucyna Marzec w swoim tekście różnicuje piratów własności intelektualnej na dwie grupy: archiwistów i innowatorów. Piractwo jako strategię artystyczną opisują Marek Wasilewski na przykładzie sztuki zawłaszczania Piotra Uklańskiego i Małgorzata Kłoskowicz, która analizuje powstały w wyniku tak zwanej plądrografii obraz Ryszarda Woźniaka. Plagiatowi literackiemu poświęcony jest tekst Wojciecha Hamerskiego, który ujawnia korsarski podtekst opowiadania Edgara Allana Poego Złoty żuk. Ponadto w numerze artykuły poświecone „siostrzanym losom” poetki Kazimiery Iłłakowiczówny i Barbary Czerwijowskiej (Zan), esej Małgorzaty Grygielewicz o „byciu ku śmierci” Tadeusza Różewicza oraz rozmowa z Andrzejem Turowskim o jego Manifeście artystyczno-politycznym.

Pismo dostępne w dobrych księgarniach i EMPIK-ach

100

Księgarnia wysyłkowa:

www.sklep.czaskultury.pl

kalendarium wydarzeń 1 września (poniedziałek) 75. rocznica napa ci Niemiec hitlerowskich na Polskę Wernisaż wystawy Skarby Poemy na IX Urodziny PoemaCafe PoemaCafe, g. 18.30 Koncert zespołu Sedaa Blue Note, g. 20

2 września (wtorek) Pierwszy dzień wystawy fotograficznej z cyklu Bliskie spotkania z…: Biskupin – miejsce magiczne Muzeum Archeologiczne, g. 10 Pierwszy dzień ekspozycji czasowej Piaskowe kompozycje Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 10 Warsztat w technice tłustych pasteli z elementami techniki mieszanej dla dzieci w wieku 8-10 lat Lokomotywa, wagon, przedział... – moje zapiski z podróży... CK Zamek, sala 248, g. 16-18 Tajemnice Pracowni Tkackich gobeliny tkacki warsztat otwarty dla młodzie y i dorosłych CK Zamek, Warsztatownia 46, g. 16.30-18 Warsztaty dla dzieci w wieku 9-12 lat Open Studio Mechaniczne rysowanie CK Zamek, sala 8, g. 17-18.30 Tajemnice Rysunku postać ludzka rysunkowy warsztat otwarty dla młodzie y i dorosłych CK Zamek, Warsztatownia 46, g. 18-20

3 września (środa) Warsztaty dla dzieci w wieku 9-12 lat Open Studio Mechaniczne rysowanie CK Zamek, sala 8, g. 17-18.30 Wernisaż wystawy modeli lotniczych z Pracowni Modelarstwa Lotniczego Astra ODK Pod Lipami, g. 18 Gramy u siebie: The open windows / Demontasz / Eryk Kaliński CK Zamek, Dziedziniec Zamkowy, g. 18

w rzesień 2014

Słoik cukru spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 18 i 20.30

Warsztaty ceramiczne dla młodzie y i dorosłych U źródeł ceramiki użytkowej CK Zamek, sala 21, g. 17

Warsztaty dla dzieci Zaczarowany piórnik Skład Kulturalny, g. 10.30 (2-4/5 lat) i g. 12 (od 5 lat)

Dzieci zony spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.15

Przesłuchania i zapisy do Dziecięcego Zespołu Folklorystycznego Cepelia-Poznań dla dzieci w wieku 7 lat MDK nr 3, g. 17-19

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 11

4 września (czwartek) Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10 Warsztat w technice tłustych pasteli z elementami techniki mieszanej dla dzieci w wieku 8-10 lat Lokomotywa, wagon, przedział... – moje zapiski z podróży... CK Zamek, sala 248, g. 16-18 Wernisaż prac Bo eny Żylińskiej WBPiCAK, g. 17 Warsztaty dla dzieci w wieku 7-12 lat W cieniu piramid Zabawa z tworzywem ceramicznym podczas magicznej podró y w czasie do staro ytnego Egiptu. Będzie to opowie ć o tajemniczym s nksie, egipskich bóstwach, hieroglifach... CK Zamek, sala 21, g. 17

Pożegnanie lata w rytmach disco dla dzieci ze szkół podstawowych MDK nr 3, g. 17.30 Ruska śmierć spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 18 i 20.30 Warsztat malarski dla młodzie y i dorosłych Comic Heroes CK Zamek, sala 248, g. 18-21 uwaga! premiera! Świętych obcowanie scen. i re . M. Kwiecień Scena Robocza, g. 19 Mayday R. Cooneya Teatr Muzyczny, g. 19 Firma P. Demirskiego re . M. Strzępka Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19

Warsztat Zooropa, podczas którego przygotowane zostaną linorytowe matryce najró niejszych istniejących i nieistniejących zwierząt, które na końcu zostaną wydrukowane w kolorze. CK Zamek, sala 248, g. 18-20

W cyklu Piątkowe wieczory w Muzeum Narodowym spotkanie Z Wielkopolski do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Działalność polityczna i wojskowa Jana Gorzeńskiego w kręgu Jana III Sobieskiego Muzeum Narodowe, g. 19

Wykład Macieja Szymaniaka Dlaczego mówimy o sztuce? CK Zamek, Hol Balkonowy, g. 18.30

Koncert zespołu Naturally 7 Blue Note, g. 20

Dzieci zony spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.15 Pokaz filmu Marley, re . Kevin Macdonald, USA, Wielka Brytania 2012, w ramach cyklu Legendy Muzyki CK Zamek, Sala Kinowa, g. 21

Przesłuchania i zapisy do Dziecięcego Zespołu Folklorystycznego Cepelia-Poznań dla dzieci w wieku 7 lat MDK nr 3, g. 11-13 Impreza plenerowa Dni Chartowa. Pożegnanie wakacji stadion Olimp na os. Rusa, g. 11-19 W cyklu Muzealna Akademia Dziecięca zajęcia dla dzieci w wieku 6-12 lat. Przygoda I – Wszyscy na pokład, czyli morskie opowieści Muzeum Narodowe, g. 11.15 Wykład z cyklu Świat obrazów wygłosi Piotr Szaradowski o obrazie Heinricha von Z gela, Przez las, 1911 Muzeum Narodowe, g. 11.15 Narodowe Czytanie Trylogii Sienkiewicza przed Muzeum Sienkiewicza, g. 12 Warsztaty dla dzieci w wieku 4-6 lat w ramach cyklu Poczytanki Małego Domu Kultury Fundacja Mały Dom Kultury, g. 12.30

Koncert jazzowy na IX Urodziny PoemaCafe PoemaCafe, g. 20

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Przepis na sukces. Wycieczka słodko-gorzka Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16

Koncert zespołu Pustki CK Zamek, Dziedziniec Zamkowy, g. 20

Mayday R. Cooneya Teatr Muzyczny, g. 18

6 września (sobota)

Festiwal Opera Know-how, 5-7.09, inf. na s. 7

Finał konkursu dramaturgicznego Metafory Rzeczywistości Teatr Polski, Du a Scena inf. na s. 8-9

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10

Wycieczka Jakie tajemnice kryją suknie i spódnice WBPiCAK, g. 9

5 września (piątek)

Warsztaty plastyczne Kalejdoskop z cyklu Tworzymy dla dzieci w wieku 3-6 lat z rodzicami MDK nr 3, g. 11

uwaga! premiera! Świętych obcowanie scen. i re . M. Kwiecień Scena Robocza, g. 19 Firma P. Demirskiego re . M. Strzępka Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19 Lekcje miłości spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.15

101

kalendarium wydarzeń Koncert Viva Biancaluna Bif w ramach Poznań Baroque 2014 Brama Poznania ICHOT, g. 19.30 Koncert Szymanowski: Inspiracje Blue Note, g. 20 Spektakl Romeo i Julia kabaretu literackiego Bohdana Bła ewicza PoemaCafe, g. 20 Glosolalia Teatru Usta Usta Republika, re . W. Wiński Przestrzenie CK Zamek, g. 20 i 22

7 września (niedziela) Warsztaty dla dzieci w ramach Track Day i kiermasz ksią ek Tor Poznań cały dzień Finał konkursu dramaturgicznego Metafory Rzeczywistości Teatr Polski, Du a Scena inf. na s. 8-9 Wycieczka 75. rocznica wybuchu II wojny światowej zbiórka przed głównym wej ciem do Zamku Cesarskiego, g. 11 Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 11 Ostatni dzień wystawy 95. rocznica powstania Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, g. 11 Ostatni dzień wystawy 15 lat Polski w NATO Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, g. 11 Wykład po więcony historii zamku CK Zamek, Hol Balkonowy, g. 11.15 Zwiedzanie zamku z przewodnikiem CK Zamek, Hol Wielki, g. 12 Warsztaty dla dzieci w wieku 4-8 lat i ich rodziców z cyklu Zakamarki Małego Domu Kultury Fundacja Mały Dom Kultury, g. 12.30 Warsztaty dla dzieci w wieku 7-10 lat w ramach cyklu Poczytanki Małego Domu Kultury Fundacja Mały Dom Kultury, g. 15.30

102

w rzesień 2014

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Jesteśmy w kontakcie. Wycieczka pod wysokim napięciem Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16

Tajemnice Pracowni Tkackich gobeliny tkacki warsztat otwarty dla młodzie y i dorosłych CK Zamek, Warsztatownia 46, g. 16.30-18

Zapiski ołówkiem, amastrem, cienkopisem i elementy techniki mieszanej dla dzieci w wieku 11-13 lat Podróżować to dwa razy żyć – moje kartki z kalendarza... CK Zamek, sala 248, g. 16-18

Chory z urojenia Moliera wyk. Teatr 6. piętro Organizator: Sollus Entertainment Sala Ziemi MTP, g. 17

Warsztaty dla młodzie y i dorosłych Open Studio Cyjanotypia CK Zamek, sala 8, g. 17-18.30

Marzec spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 17.30 i 20.30

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 18

Wernisaż festiwalu VIII Międzynarodowy Plener Rze biarski Puszcza Zielonka 2014 Pławno, gmina Murowana Go lina, g. 17

Koncert zespołu Turbo Blue Note, g. 19 Koncert w ramach Akademii Gitary Arianna Savall i Petter U. Johansen: Hirundo Maris. Pieśni Południa i Północy Aula UAM, g. 19

Tajemnice Rysunku postać ludzka rysunkowy warsztat otwarty dla młodzie y i dorosłych CK Zamek, Warsztatownia 46, g. 18-20

10 września (środa)

Firma P. Demirskiego re . M. Strzępka Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19

The September Concert Poland, 10-27.09 inf. na s. 59

Lekcje miłości spektakl w ramach Sceny Debiutów Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.15

Pierwszy dzień wystawy czasowej Przeobrażone krajobrazy. 10 000 lat przemian Muzeum Archeologiczne, g. 10

8 września (poniedziałek) Warsztat w technice tłustych pasteli z elementami techniki mieszanej dla dzieci w wieku 8-10 lat Lokomotywa, wagon, przedział... – moje zapiski z podróży... CK Zamek, sala 248, g. 16-18 Zajęcia praktyczno-techniczne dla dzieci i rodziców Zrób sobie mebelki CK Zamek, Hol Wielki, g. 17 Pokaz filmu Czy Noam Chomsky jest wysoki czy szczęśliwy, re . Michel Gondry, Francja 2013, w ramach cyklu Klub Krótkiego Kina CK Zamek, Sala Kinowa, g. 19

9 września (wtorek) Zapiski ołówkiem, amastrem, cienkopisem i elementy techniki mieszanej dla dzieci w wieku 11-13 lat Podróżować to dwa razy żyć – moje kartki z kalendarza... CK Zamek, sala 248, g. 16-18

Zajęcia dla osób dorosłych O kompozycji w obrazie CK Zamek, sala 248, g. 16-19 Warsztaty dla młodzie y i dorosłych Open Studio Cyjanotypia CK Zamek, sala 8, g. 17-18.30 Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 18 Hamlet W. Szekspira re . P. Szkotak Teatr Polski, Malarnia, g. 18 Wystawa 600 lat kontaktów polsko-tureckich Biblioteka Raczyńskich, g. 18

Hamlet W. Szekspira re . P. Szkotak Teatr Polski, Malarnia, g. 18 Wykład Marii Fenrych Dom Ludu – największy budynek Europy CK Zamek, Hol Balkonowy, g. 18.30 Koncert Osoka z zespołem Afroband Klubokawiarnia Meskalina, g. 19 Recital Bartosza Figaja Kobiety trzeba trzymać krótko Blue Note, g. 19.30 Pokaz filmu The Doors. Historia nieopowiedziana, re . Tom DiCillo, USA 2009, w ramach cyklu Legendy Muzyki CK Zamek, Sala Kinowa, g. 21

12 września (piątek) Otwarcie wystawy prac Horsta Hoheisela i Andreasa Knitza Oko Pamięci. The eye of the memory Przestrzenie CK Zamek Warsztaty jazzowe Kocham grać! dla młodych skrzypków, 12-14.09 inf. na s. 61 Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10

Koncert David Virelles Trio (USA) Blue Note, g. 20

Otwarte warsztaty fotogra i studyjnej dla dzieci i młodzie y w wieku 10-19 lat MDK nr 3, g. 16-19

11 września (czwartek)

Smacznego! Teatru Strefa Ciszy Scena Robocza, g. 19

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10

Landru, morderca kobiet R. Perinellego, re . A. Szymczak Studio-Teatr Castingowy mplusm, g. 19

kalendarium wydarzeń Musicalowy talent-show Face to face inauguracja sezonu 2014/2015 Teatr Muzyczny, g. 19 Mister Barańczak re . J. Satanowski Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19 Piszczyk J. Czaplińskiego i P. Rowickiego, re . P. Ratajczak Teatr Polski, Du a Scena, g. 19 Wernisaż wystawy Antoni Starczewski. Artysta i uniwersum Galeria Piekary, g. 19 Koncert Ingrediencje i Imponderabilia II, na który zło ą się prezentacje tekstów piewanych i mówionych w minionym sezonie CK Zamek, Scena Nowa, g. 19

III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Halina Czerny-Stefańska in memoriam, 13-21.09 Akademia Muzyczna inf. na s. 10 Wycieczka Fortyfikacje Poznania zbiórka przed katedrą na Ostrowie Tumskim, g. 10 i 15 Koncert, wystawy, wykłady, zabawy edukacyjne i kiermasz roślin w ramach Urodzin Botanika Ogród Botaniczny, g. 10-17 Wręczenie nagród uczestnikom konkursu Na skrzydłach książek Księgarnia Z Bajki, g. 10.30 Warsztaty Eko dla dzieci Skład Kulturalny, g. 10.30 (2-4/5 lat) i g. 12 (od 5 lat)

Związek partnerski, scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 11

Projekcja filmu Narodziny narodu Davida W. Grif tha z 1915 roku w ramach programu performatywnego My, mieszczanie, słowo wstępne: Tomasz Plata CK Zamek, Sala Kinowa, g. 20

Warsztaty plastyczne Makieta parku z cyklu Tworzymy dla dzieci w wieku 3-6 lat z rodzicami MDK nr 3, g. 11

Oszust C. Goldoniego re . S. Maifredi Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 20.30

13 września (sobota)

w Poznaniu

.2¥&, %2¿(*2 &,$ $

Europejskie Dni Dziedzictwa: zwiedzanie zimnowojennego schronu ul. Babimojska inf. na www.poznanczycy. dobroni.pl

.2¥&, %2¿(*2 &,$ $ : 32=1$1,8

= $ % < 7 . , 32=1$1,$

Wydarzenia w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, bezpłatny wstęp na wystawy w dniach 13-14.09 Muzeum Archeologiczne, g. 11 Zwiedzanie z przewodnikiem wystawy Tu powstała Polska w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, wstęp wolny Muzeum Archeologiczne, g. 11 Wydarzenia w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, bezpłatny wstęp na wystawy w dniach 13-14.09, Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 11

w rzesień 2014 Zajęcia plastyczne dla dzieci Sito sztuki Poranna akcja – abstrakcja, obowiązują zapisy Muzeum Narodowe, g. 11.15 Spektakl dla dzieci Magiczny miód DK Orle Gniazdo, g. 12

Wykład prof. Henryka Domańskiego w ramach programu performatywnego My, mieszczanie, CK Zamek, Scena Nowa, g. 18.30 Smacznego! Teatru Strefa Ciszy Scena Robocza, g. 19

Cykl warsztatów plastyczno-projektowych dla gimnazjalistów i licealistów Kreatywni, zgłoszenia do 11.09, zajęcia płatne, pierwsze spotkanie Muzeum Narodowe, g. 15

Koncert Kuby Badacha Tribute to Andrzej Zaucha CKiBP Suchy Las, g. 19

Wykład Agaty Bielik-Robson w ramach programu performatywnego My, mieszczanie CK Zamek, Scena Nowa, g. 16

Koncert Eleny Andreyev w ramach Poznań Baroque 2014 Brama Poznania ICHOT, g. 19.30

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Przepis na sukces. Wycieczka słodko-gorzka Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16 Piszczyk J. Czaplińskiego i P. Rowickiego, re . P. Ratajczak Teatr Polski, Du a Scena, g. 17 i 19.30 Spotkanie z Ignacym Karpowiczem w ramach programu performatywnego My, mieszczanie, prowadzenie: Przemysław Czapliński CK Zamek, Scena Nowa, g. 17.15 Randka w ciemno scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 18 Musicalowy talent-show Face to face inauguracja sezonu 2014/2015 Teatr Muzyczny, g. 18 Mister Barańczak re . J. Satanowski Teatr Nowy, Du a Scena, g. 18

Hallo Frank?! piewodram Bartka Figaja, CK Zamek, Scena Nowa, g. 19.05

Rokendrol albo mów mi teściu, scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20 Tocqueville. Życie codzienne po wielkiej rewolucji re . Grzegorz Laszuk w ramach programu performatywnego My, mieszczanie CK Zamek, Sala Wielka, g. 20 Oszust C. Goldoniego re . S. Maifredi Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 20.30 Koncert Ani Rusowicz Blue Note, g. 21 Wrześniowe Pałacowe Kino Plenerowe CK Zamek, Dziedziniec Ró any, g. 21.30

14 września (niedziela) Europejskie Dni Dziedzictwa: zwiedzanie zimnowojennego schronu, ul. Babimojska inf. na www.poznanczycy. dobroni.pl

Kościół z legendą w tle Wydawnictwo Miejskie Posnania poleca monografię z serii „Zabytki Poznania”, tym razem poświęconą kościołowi Bożego Ciała, którego historia zaczęła się od cudu eucharystycznego z końca XIV w. Książka przedstawia dzieje poznańskiego sanktuarium od czasów świetności w XV i XVI w. po lata współczesne. Autor –Tomasz Ratajczak – omawia legendę o trzech hostiach, która wiąże się z powstaniem kościoła i klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych. Analizuje architekturę świątyni i opisuje zabytkowe elementy jej wyposażenia. Całość ilustrują współczesne fotografie Piotra Skórnickiego i ikonografia historyczna. Tę i inne książki Wydawnictwa Miejskiego Posnania kupisz na sklep.wmposnania.pl

103

kalendarium wydarzeń Gra Studia Teatralnego Blum Concordia Design ul. Zwierzyniecka 3, g. 10 i 11.30

Mister Barańczak re . J. Satanowski Teatr Nowy, Du a Scena, g. 18

Koncert, wystawy, wykłady, zabawy edukacyjne i kiermasz roślin w ramach Urodzin Botanika Ogród Botaniczny, g. 10-17

Portret z magnolią scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 19

Spływy kajakowe wokół wyspy z miniprelekcją nabrze e rzeki Cybiny przy Bramie Poznania, g. 10.30, 13 i 15.30 Pokaz filmów: Len (odnowiona wersja), To pewna wiadomość, Złota jabłoń, Kostka zagadki CK Zamek, Sala Kinowa, g. 11 Wycieczka Instytucje – symbole walki o tożsamość narodową w XIX wieku zbiórka przy wej ciu do Pałacu Działyńskich na Starym Rynku, g. 11 Wycieczka Kino, kawiarnia i spacer… – Chwaliszewo – Gołębia – Wrocławska zbiórka przed lią Biblioteki Raczyńskich, ul. Chwaliszewo 17, g. 11 Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 11

Oszust C. Goldoniego re . S. Maifredi po egnanie z tytułem! Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 20.30

VI Letnia Akademia Muzyki Dawnej, 15-21.09 Akademia Muzyczna inf. na s. 59 uwaga! premiera! Egzorcyzmy. Święte krowy monodram T. Janiszewskiego Teatr Ósmego Dnia, g. 19 Pokaz filmu Podejrzany: Ai weiwei, re . Andreas Johnsen, Chiny, Dania, Wielka Brytania 2013, w ramach cyklu Klub Krótkiego Kina CK Zamek, Sala Kinowa, g. 19

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10

Gra terenowa Szukamy swoich średniowiecznych przodków, wstęp wolny Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 12

Wernisaż wystawy Gorączkowa cisza przed burzą – Czas przed rokiem 1914 Biblioteka Uniwersytecka UAM, g. 12

Z cyklu Nowy czyta dzieciom: Elmer. Słoń w kratkę D. McKee Teatr Nowy, foyer Du ej Sceny, g. 15

Speaking Concerts: Zaczarowany Klucz koncert familijny CK Zamek, Sala Wielka, g. 12 i 17

Piszczyk J. Czaplińskiego i P. Rowickiego, re . P. Ratajczak Teatr Polski, Du a Scena, g. 17 i 19.30

T. Janiszewskiego Teatr Ósmego Dnia, g. 19 Dr@cula. Vagina dentata re . A. Biziuk Teatr Polski, Galeria, g. 19 Koncert Blindside Blues Band, Dudley Taft Blue Note g. 19.30

16 września (wtorek)

Polski Dzień Bluesa 2014, Uliczny Spontan Blues ul. Wierzbięcice/Kwiatowa, g. 15-18 Warsztaty literackie Jerzego B. Zimnego Klubowe debiuty Klub Literacki Dąbrówka , g. 18 uwaga! premiera! Egzorcyzmy. Święte krowy monodram

Spotkanie z kreatorką mody Jolą Załecką Poezja mody. Stylistyka i styl PoemaCafe, g. 18.30 Wykład Agaty Miatkowskiej-Gołdyn Koty i dziewczęta. Twórczość Balthusa CK Zamek, Hol Balkonowy, g. 18.30

Zwiedzanie PS (piwnice i strychy) CK Zamek, Hol Wielki, g. 20

Koncert grupy Plum Klubokawiarnia Meskalina, g. 19

17 września (środa)

Pokaz filmu Rolling Stones. W blasku świateł, re . Martin Scorsese, USA 2008, w ramach cyklu Legendy Muzyki CK Zamek, Sala Kinowa, g. 21

15 września (poniedziałek)

Warsztaty dla dzieci Średniowieczne śniadanie w Rezerwacie Archeologicznym, wstęp wolny Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 11

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Jesteśmy w kontakcie. Wycieczka pod wysokim napięciem Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16

104

Koncert The Adam Taubitz Fusion Band Blue Note, g. 20

w rzesień 2014

75. rocznica napa ci wojsk sowieckich na Polskę We love eating! Rozsmakuj się w zdrowiu CK Zamek, g. 9.30-13 inf. na s. 97 Club de scrabble, czyli partyjka scrabble a we francuskiej wersji językowej Szkoła Języka Francuskiego UAM, Collegium H. Cegielskiego, g. 13 Spotkanie poznańskiej Grupy OTOP z cyklu Ptaki dla laika i przyrodnika Sala Wykładowa im. Z. Czubińskiego, Ogród Botaniczny, g. 18 Wernisaż wystawy pokonkursowej prac uczniów szkół plastycznych Figury Ciała II (Ogólnopolskie Biennale Rysunku i Malarstwa) Galeria Pro l, g. 18 Dr@cula. Vagina dentata re . A. Biziuk Teatr Polski, Galeria, g. 19 Pokaz i prelekcja multimedialna Maurycego Strugały z Klubu Obie y wiatów Ekspedycja ODK Pod Lipami, g. 19 Moja Muzyka #27: Jarek Kostka Hildegarda z Bingen Wizje CK Zamek, Hol Kolumnowy, g. 20

18 września (czwartek) Trillme Festiwal Chórów Dziewczęcych inf. na s. 11

19 września (piątek) Poznań Park(ing) Day pl. Kolegiacki inf. na www.malta-festival.pl Trillme Festiwal Chórów Dziewczęcych inf. na s. 11 Najmniejszy Bal Świata M. Prze lugi, re . J. Ryl-Krystianowski Teatr Animacji, g. 10 Warsztaty dla osób dorosłych Kintsugi – japońska sztuka klejenia ceramiki, obowiązują zapisy, czas trwania 19-20.09 Muzeum Narodowe, g. 11.15 Polski Dzień Bluesa 2014, Uliczny Spontan Blues ul. Wierzbięcice/Kwiatowa, g. 14-17 Akcja Plakatobranie CK Zamek, przed Salą Kinową, od g. 15 Zabawa taneczna dla seniorów Dzień Złotego Wieku ODK Pod Lipami, g. 17 Impreza Ożywiamy słowa z cyklu W krainie baśni i teatru dla dzieci w wieku 8-11 lat MDK nr 3, g. 17.30 Spacer po ulicy Święty Marcin z przewodnikiem start: ko ciół Świętego Marcina, g. 18

kalendarium wydarzeń Partytury rzeczywistości Teatru Porywacze Ciał Scena Robocza, g. 19 Carmen G. Bizeta, re . D. Krief Teatr Wielki, g. 19 Spotkanie z J. Jodełką Księgarnia Z Bajki, g. 19 Wykład w cyklu Miejsca i ludzie: Stambuł – miasto na granicy światów, prowadzenie: Piotr Szaradowski, wstęp wolny Muzeum Narodowe, g. 19 uwaga! premiera! Elsynor re . G. Gołaszewski dramat. Sz. Adamczak, Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.30 inf. na s. 30-31 Koncert w ramach Polskiego Dnia Bluesa Blue Note, g. 20 uwaga! premiera! Faceci na wybiegu, scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20 uwaga! premiera! Open Field chor. N. Rosano, wyk. Polski Teatr Tańca MP2 na terenie MTP, g. 20

Morze twoimi oczami, re . Lech Mikulski, Polska 2010; Rejs, re . Marek Piwowski, Polska 1970; Wielki błękit, re . Luc Besson, Francja, USA, Włochy 1988 CK Zamek, g. 21 Nocne zwiedzanie zamku start: CK Zamek, Hol Wielki, g. 21

20 września (sobota) Otwarcie wystawy Mladen Bizumic Bankruptcy and Reorganization CK Zamek, Galeria Fotogra i pf Trillme Festiwal Chórów Dziewczęcych inf. na s. 11 Książeczka Bajeczka Studia Teatralnego Blum Concordia Design ul. Zwierzyniecka 3, g. 10 i 11.30 Warsztaty dla dzieci Pani Jesień Skład Kulturalny, g. 10.30 (2-4/5 lat) i g. 12 (od 5 lat)

Tysiąc kolorów, chor. T. Matsuda, muz. F. Chopin wyk. Polski Teatr Tańca MP2 na terenie MTP, g. 20

Wydarzenia w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, bezpłatny wstęp na wystawy w dniach 20-21.09 Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 11

Szrot Teatru Ba-Q re . P. Prasnowski CK Zamek, Dziedziniec Ró any, g. 20

Najmniejszy Bal Świata M. Prze lugi, re . J. Ryl-Krystianowski Teatr Animacji, g. 11

Maraton niepokorny, czyli lmy z wodą w tle. W programie:

Warsztaty plastyczne Instrument akustyczny z cyklu

w rzesień 2014 Tworzymy dla dzieci w wieku 3-6 lat z rodzicami MDK nr 3, g. 11 Wydarzenia w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, bezpłatny wstęp na wystawy w dniach 20-21.09 Muzeum Archeologiczne, g. 11 Warsztaty dla dzieci Życie codzienne w średniowiecznym Poznaniu, obowiązują zapisy do 12.09 Muzeum Archeologiczne, g. 11.30 i 13.30 Zwiedzanie zamku dla dzieci CK Zamek, Hol Wielki, g. 12 Gra terenowa Szukamy swoich średniowiecznych przodków, wstęp wolny Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 12 Cykl warsztatów plastyczno-projektowych dla gimnazjalistów i licealistów Kreatywni, zgłoszenia do 11.09, zajęcia płatne, drugie spotkanie Muzeum Narodowe, g. 15 Wycieczka po Ostrowie Tumskim Przepis na sukces. Wycieczka słodko-gorzka Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16 Wieczór autorski grupy poetyckiej Poeci po Godzinach PoemaCafe, g. 16.30

Umówmy się na dziś. Ballady i romanse rosyjskie recital A. Lajborka Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 17 Faceci na wybiegu scen i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 18 i 20 Kocha, lubi, szanuje M. Branda i A. Haracz Teatr Ósmego Dnia, g. 19 Carmen G. Bizeta, re . D. Krief Teatr Wielki, g. 19 Wyoutowane piosenki, wyoutowani z piosenek kier. muz. Tomek Mazur CK Zamek, Scena Nowa, g. 19.05 Elsynor, re . G. Gołaszewski, dramat. Sz. Adamczak Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.30 Inauguracja sezonu jazzowego w Blue Note: Jacek Kochan N.A.K. Blue Note, g. 20 uwaga! premiera! Open Field, chor. N. Rosano, wyk. Polski Teatr Tańca MP2 na terenie MTP, g. 20 Tysiąc kolorów, chor. T. Matsuda, muz. F. Chopin wyk. Polski Teatr Tańca MP2 na terenie MTP, g. 20

National Theatre Live: Dziwny Koncert Jubileuszowy z okazji po więcenia ko cioła Łaski Bo ejprzypadek psa nocną porą Para i Ewangelicko-Augsburskiej CK Zamek, Sala Kinowa, g. 20 ko ciół Łaski Bo ej Koncert grupy GusGus ul. Obozowa 5, g. 17 inf. na s. 59 Klub Eskulap, g. 22

105

kalendarium wydarzeń 21 września (niedziela) Akcja Zabytkowe rodowody w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa Ostrów Tumski cały dzień Trillme Festiwal Chórów Dziewczęcych inf. na s. 11 Śpiewanki Studia Teatralnego Blum Concordia Design ul. Zwierzyniecka 3, g. 10 i 11.30 Wycieczka Dzieje miasta wodą zapisane spotkanie przy krzy u na ul. Chwaliszewo, g. 11 Najmniejszy Bal Świata M. Prze lugi, re . J. Ryl-Krystianowski Teatr Animacji, g. 11 Zwiedzanie z przewodnikiem wystawy Tu powstała Polska, wstęp wolny Muzeum Archeologiczne, g. 11 Otwarcie wystawy „Obcy mundur – dola taka…” Polacy z zaboru pruskiego w armii niemieckiej 1914–1918 Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, g. 12 Bajeczna niedziela u Raczyńskich: Artur Andrus Biblioteka Raczyńskich, g. 12.30

Faceci na wybiegu scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 19

Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10

Elsynor, re . G. Gołaszewski, dramat. Sz. Adamczak Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.30

Środowe widowiska: Efekt Chopina ul. Świętosławska 7, g. 18

Koncert Budki Suflera w ramach po egnalnej trasy zespołu hala Arena, g. 19.30

22 września (poniedziałek) Warsztaty dla dzieci w wieku 8-10 lat Muzyka w teatrze – Edukacja i kreacja Scena Wspólna, g. 10 i 13 Spotkanie autorskie promujące najnowszą ksią kę Lidii Gąsowskiej W pajęczynie kroków ODK Pod Lipami, g. 17 Warsztaty Recyklingowa biżuteria CK Zamek, Hol Wielki, g. 17 Pokaz filmu Rejs, re . Marek Piwowski, Polska 1970, w ramach cyklu Klub Krótkiego Kina CK Zamek, Sala Kinowa, g. 19 Arka, czyli dwoje na kanapie scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20

23 września (wtorek)

Szewcy S.I. Witkiewicza re . A. Rozmianiec Teatr Animacji, Scena Młodych, g. 18 Zwiedzanie zamku z przewodnikiem CK Zamek, Hol Wielki, g. 18 Dziady A. Mickiewicza re . R. Rychcik Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19 Dr@cula. Vagina dentata re . A. Biziuk Teatr Polski, Galeria, g. 19 Występ kabaretu Nowaki ODK Pod Lipami, g. 19 Nowa Klasyka na Zamku: Andrzej Panufnik Arbor cosmica CK Zamek, Sala Wielka, g. 20

25 września (czwartek) Smoki M. Prze lugi re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10 Seanse będące zapowiedzią 32. Międzynarodowego Festiwalu Filmów Młodego Widza Ale Kino! Multikino 51, g. 10 i 17

26 września (piątek) Noc Naukowców inf. na s. 14 Smoki M. Prze lugi, re . M. Pecko Teatr Animacji, g. 10 Ostatni dzień wystawy fotograficznej z cyklu Bliskie spotkania z…: Biskupin – miejsce magiczne Muzeum Archeologiczne, g. 12 Minikurs rysunku i malarstwa, zgłoszenia do 21.09, zajęcia płatne Muzeum Narodowe, g. 17 Impreza W bajkowych ogrodach Berlina i Poczdamu z cyklu Poznajemy świat dla dzieci w wieku 7-10 lat MDK nr 3, g. 17.30 Opera za trzy grosze B. Brechta re . P. Szkotak Teatr Polski, Du a Scena, g. 18 Kopciuszek S. Proko ewa chor. P. Chalmer Teatr Wielki, g. 18 Weekend Młodego Teatru: Pamiętajmy o Osieckiej koncert go cinny Teatr Nowy, Du a Scena g. 18 i 20 Cykl warsztatowy Kaligrafia dla osób dorosłych, pierwsze spotkanie, zgłoszenia do 19.09, zajęcia płatne Muzeum Narodowe, g. 18

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Jesteśmy w kontakcie. Wycieczka pod wysokim napięciem Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16

Najmniejszy Bal Świata M. Prze lugi, re . J. Ryl-Krystianowski Teatr Animacji, g. 10

Spotkanie z cyklu Ławeczka literacka Pawilon Letni, Ogród Botaniczny, g. 16

Warsztaty dla dzieci w wieku 8-10 lat Muzyka w teatrze – Edukacja i kreacja Scena Wspólna, g. 10 i 13

Projekt edukacyjny Kuchnia Filmowa pokazuje kuchnię kina , czyli lm od strony realizatorskiej. Program adresowany jest zarówno do grup zorganizowanych (uczniowie gimnazjów i liceów), jak i go ci indywidualnych CK Zamek, Sala Kinowa, g. 13

Umówmy się na dziś. Ballady i romanse rosyjskie recital A. Lajborka Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 17

Dziady A. Mickiewicza re . R. Rychcik Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19

Opera za trzy grosze B. Brechta re . P. Szkotak Teatr Polski, Du a Scena, g. 18

Po sezonie K. Wojtaszak re . A. Szymczak Studio-Teatr Castingowy mplusm, g. 19

Dr@cula. Vagina dentata re . A. Biziuk Teatr Polski, Galeria, g. 19

Osiecka. Byle nie o miłości – recital J. Rybakowskiej re . P. Kruszczyński Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.30

Recital Michała Augustyniaka One Man Madness Limboski Solo ODK Pod Lipami, g. 19

Antywestern L. Leish scen. i re . E. Kaczmarek Scena Robocza, g. 18 Hamlet W. Szekspira re . P. Szkotak Teatr Polski, Malarnia, g. 18 Carmen G. Bizeta, re . D. Krief Teatr Wielki, g. 18

106

w rzesień 2014

24 września (środa) Czy umiesz gwizdać, Johanno? N. Wooda, re . L. Słabińska Scena Wspólna, g. 9 i 11

Pokaz filmu Lou Reed – Berlin re . Julian Schnabel, USA, Wielka Brytania 2007, w ramach cyklu Legendy Muzyki CK Zamek, Sala Kinowa, g. 21

Wernisaż wystawy Motyw sakralny w ekslibrisie, kolekcja ekslibrisów Ryszarda Wagnera Muzeum Archidiecezjalne, g. 18 With Unarmed Forces Clipa Theater/Teatr Novogo Fronta Scena Robocza, g. 19

Pokaz filmu Efekt domina, re . Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski, Niemcy, Polska 2014, w ramach cyklu Klub Krótkiego Kina CK Zamek, Sala Kinowa, g. 19

kalendarium wydarzeń Portret z magnolią scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20

27 września (sobota) Międzynarodowa Wystawa Kotów Rasowych, 27-28.09 Klub Sportowy Cityzen ul. Droga Dębińska 10c

Cykl warsztatów Dekoder na temat obrazu: Adam Graczyk, Cień II, 1983, wstęp wolny Muzeum Narodowe, g. 16.30

Spektakl Dziady wg A. Mickiewicza kabaretu literackiego Bohdana Bła ewicza PoemaCafe, g. 20

Wycieczka po Ostrowie Tumskim Przepis na sukces. Wycieczka słodko-gorzka Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16.30

Koncert Ørganek Głupi CK Zamek, Sala Wielka, g. 20

Poznań Old Jazz Festiwal inf. na s. 16

Weekend Młodego Teatru: Zabawa jak nigdy Teatr Nowy, Trzecia Scena, g. 17

Warsztaty dla dzieci w ramach Luxfest i kiermasz ksią ek Arena cały dzień

Związek partnerski scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 18

IX Weekend z Historią Ostrów Tumski inf. na s. 17 i Varia

Opera za trzy grosze B. Brechta, re . P. Szkotak Teatr Polski, Du a Scena, g. 18

XXII Święto Aptekarzy Fara Poznańska, g. 9.30-13

Kopciuszek S. Proko ewa chor. P. Chalmer Teatr Wielki, g. 18

Warsztaty dla dzieci Podróże małe i duże Skład Kulturalny, g. 10.30 (2-4/5 lat) i g. 12 (od 5 lat) Warsztaty plastyczne Tory dla resoraków z cyklu Tworzymy dla dzieci w wieku 3-6 lat MDK nr 3, g. 11 Trzy klucze warsztaty dla rodziców w ramach cyklu TE_ATRakcje Teatr Nowy, Stara Sala Prób, g. 11 i 15.30 Zajęcia plastyczne dla dzieci Sito sztuki pt. Stoliczku nakryj się!, obowiązują zapisy Muzeum Narodowe, g. 11.15 Inauguracja Senioralni. Poznań 2014 Stary Rynek przed ratuszem, g. 12 inf. na s. 96 Festiwal Rockowy LuxFest, 27-28.09, hala Arena, g. 12 inf. na s. 15 Cykl warsztatów plastyczno-projektowych dla gimnazjalistów i licealistów Kreatywni, zgłoszenia do 11.09, zajęcia płatne, drugie spotkanie Muzeum Narodowe, g. 15 Spotkanie z cyklu Przedmiot do rozmowy. Rozmowa z… czepcem z naczółkiem Muzeum Etnogra czne, g. 16

w rzesień 2014

Spektakl Seks dla opornych CKiBP Suchy Las, g. 18 Osiecka. Byle nie o miłości – recital J. Rybakowskiej re . P. Kruszczyński Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 18.30 Wycieczka po Ostrowie Tumskim Jesteśmy w kontakcie. Wycieczka pod wysokim napięciem Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 18.30 Antywestern L. Leish scen. i re . E. Kaczmarek Scena Robocza, g. 19 Koncert finałowy II Ogólnopolskiego Festiwalu Chórów Lekarskich, g. 19.30 ko ciół oo. Franciszkanów, Góra Przemysła Jazz Top w Blue Note: Philip Catherine & AMC Trio Blue Note, g. 20 Usta Angeliny scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20 Weekend Młodego Teatru: Dyplom z kosmosu spektakl go cinny Teatr Nowy, Du a Scena, g. 20

28 września (niedziela) Warsztaty dla dzieci w ramach Luxfest i kiermasz ksią ek Arena, cały dzień IX Weekend z Historią Ostrów Tumski inf. na s. 17 i Varia Wycieczka Poznańskie ulice – Grunwaldzka spotkanie u zbiegu ul. Niecałej i Grunwaldzkiej, g. 11 Wycieczka Kino, kawiarnia i spacer… – Jeżyce zbiórka przy bramie głównej Starego Zoo, ul. Zwierzyniecka, g. 11 Kish Kush spektakl w ramach cyklu TE_ATRakcje Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 12.30 i 15 Wycieczka po Ostrowie Tumskim Przepis na sukces. Wycieczka słodko-gorzka Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 14 Wycieczka po Ostrowie Tumskim Jesteśmy w kontakcie. Wycieczka pod wysokim napięciem Brama Poznania Śluza Katedralna, g. 16 Złodziej – komedia kryminalna Obsada: I. Kuna, R. Dancewicz, R. Królikowski, L. Lichota, C. Żak. Organizator: WojArt Teatr Muzyczny, g. 17 i 20 Opera za trzy grosze B. Brechta re . P. Szkotak Teatr Polski, Du a Scena, g. 18 Straszny dwór S. Moniuszki re . E. Wesołowski Teatr Wielki, g. 18

Weekend Młodego Teatru: Dyplom z kosmosu spektakl go cinny Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19

29 września (poniedziałek) Spektakl muzyczny Piotruś Pan Teatr Wielki, g. 9 i 11.30 Scena Czytana – teksty laureatów konkursów dramatopisarskich czytają aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu Scena Wspólna, g. 18 Prezentacja tekstów laureatów konkursów dramatopisarskich Scena Czytana, g. 18 Wykład i warsztaty Z dzieckiem w świat wartości Księgarnia Z Bajki, g. 18 Złodziej – komedia kryminalna. Obsada: I. Kuna, R. Dancewicz, R. Królikowski, L. Lichota, C. Żak. Organizator: WojArt kinoteatr Apollo, g. 18 i 21 XVI PeStKa czyli Poznańskie Spotkanie Kabaretowe ODK Pod Lipami, g. 19 Faceci na wybiegu, scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 20

30 września (wtorek) Wąż M. Gu niowskiej re . J. Ryl-Krystianowski Teatr Animacji, g. 10 Ostatni dzień wystawy czasowej Piaskowe kompozycje Rezerwat Archeologiczny Genius loci, g. 10 Prezentacja tomiku poetyckiego Edyty Kulczak i twórczo ci plastycznej Andrzeja Hamery Kołysze się w Tobie huśtawka Klub Literacki Dąbrówka , g. 18

Koncert z okazji 75-lecia Polskiego Państwa Podziemnego Tadek symfonicznie – Burza 2014 Aula UAM, g. 18

Spotkanie z Kaliną Bła ejowską, autorką ksią ki Uparte serce. Biografia Poświatowskiej CK Zamek, Scena Nowa, g. 18

Rokendrol albo mów mi teściu scen. i re . M. Zgaiński Mój Teatr, g. 19

Przyjęcie dla głupca F. Vebera re . T. Bradecki Teatr Nowy, Du a Scena, g. 19

107

kalendarium wydarzeń Kotka na rozpalonym blaszanym dachu T. Williamsa re . K. Kowalski Teatr Polski, Malarnia, g. 19 Straszny dwór S. Moniuszki re . E. Wesołowski Teatr Wielki, g. 19 Elsynor, re . G. Gołaszewski dramat. Sz. Adamczak Teatr Nowy, Scena Nowa, g. 19.30 Kalendarium zamknięto 21.08.2014 r. Redakcja nie bierze odpowiedzialno ci za zmiany wprowadzone w repertuarze i terminach imprez po oddaniu numeru do druku.

kalendarium sportowe 30 sierpnia (sobota) Posnania Poznań – Arka Gdynia, mecz o mistrzostwo ekstraklasy rugby, stadion Posnanii przy ul. Słowiańskiej, g. 15

31 sierpnia (niedziela) Lech Poznań – Cracovia Kraków, piłkarski mecz o mistrzostwo T-Mobile Ekstraklasa, Inea Stadion przy ul. Bułgarskiej, g. 18

6 września (sobota) Bieg po zdrowie, dystans 5 km, dla uczestników pakiet trzech bezpłatnych badań do wykorzystania na pikniku medycznym, Cytadela, g. 11

Warta Poznań – Grunwald Poznań, mecz o mistrzostwo I ligi w hokeju na trawie, stadion AWF przy zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej, g. 16

6-7 września (sobota-niedziela) Track Day. Trening otwarty dla wszystkich chętnych na wy cigową jazdę. Tor Poznań w Prze mierowie przy ul. Wy cigowej, g. 8-17 Żeglarski memoriał Jacka Sobkowiaka, regaty wszystkich klas i grup wiekowych, przystań JKW nad Jeziorem Kierskim przy ul. Wilków Morskich, g. 11

7 września (niedziela) IX Bieg Chartowo 2014, park przy os. Tysiąclecia, g. 11 AZS Politechnika Poznań – LKS Gąsawa, mecz o mistrzostwo I ligi w hokeju na trawie, stadion przy ul. Przystań (przy mo cie w. Rocha), g. 12

13 września (sobota) Solid Logistics POZnań Bike Challange, rowerowe wy cigi amatorów na dowolnych rowerach, trasa 6, 15 lub 100 km, start przy ul. abpa Baraniaka, g. 9

w rzesień 2014 Mistrzostwa województwa wielkopolskiego w kajakarstwie, tor regatowy na Jeziorze Maltańskim, g. 10 Warta Poznań – MKS Siemianowiczanka Siemianowice, mecz o mistrzostwo I ligi w hokeju na trawie, stadion AWF przy zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej, g. 16

14 września (niedziela) Poznań Bussines Run, sztafetowy bieg charytatywny, start i meta przy Centrum Kultury Zamek, g. 10.30 Kajakowy memoriał Andrzeja Królikowskiego, tor regatowy na Jeziorze Maltańskim, g. 11 Politechnika Poznańska – AZS AWF Poznań, mecz o mistrzostwo I ligi w hokeju na trawie, stadion przy ul. Przystań (przy mo cie w. Rocha), g. 12

20 września (sobota) Track Day. Trening otwarty dla wszystkich chętnych na wy cigową jazdę. Tor Poznań w Prze mierowie przy ul. Wy cigowej, g. 8-17 Posnania Poznań – Ogniwo Sopot, mecz o mistrzostwo ekstraklasy rugby, stadion Posnanii przy ul. Słowiańskiej, g. 15

Azalia

108

w nowym numerze rowertouru

reklama

ul. Św. Marcin 34 tel. 61 853 24 42 czynna codziennie w g. 12-22.30 • bogate menu • dania na wynos dowóz gratis

21 września (niedziela) Lech Poznań – Zawisza Bydgoszcz, piłkarski mecz o mistrzostwo T-Mobile Ekstraklasa, Inea Stadion przy ul. Bułgarskiej, g. 18

27-28 września (sobota-niedziela) Szermiercze mistrzostwa Polski seniorów we florecie (indywidualnie i dru ynowo), sala UAM na Morasku przy ul. Zagajnikowej, g. 10 Mistrzostwa Poznania w wioślarstwie, tor regatowy na Jeziorze Maltańskim, g. 11

27 września (sobota) Grunwald Poznań – AZS AWF Poznań, mecz o mistrzostwo I ligi, stadion AWF przy zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej, g. 14

28 września (niedziela) Grunwald Poznań – LKS Gąsawa, mecz o mistrzostwo I ligi, stadion AWF przy zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej, g. 12 AZS AWF Poznań – Warta Poznań, mecz o mistrzostwo I ligi, stadion AWF przy zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej, g. 14 Kalendarium – oprac. Tomasz Bombrych Kalendarium sportowe – oprac. Leszek Gracz

Bajkowy Poznań Kalendarz z fotografiami Agnieszki Meissner ju do nabycia w Salonie Posnania

hit z broadway’u

10-11.10 / PREMIERA 15-25.10 / spektakle

fragmenty już podczas musicalowego talent-show:

inauguracja sezonu

12-13.09 / koncert face to face

przeboje musicalowe / wielkie gwiazdy

nowe twarze / zwycięzcy castingu Bilety www.teatr-muzyczny.poznan.pl mecenas teatru muzycznego w poznaniu