ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎن :ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻧەﺑﯿﻦ ژﯾﺎن و ﻧﺎﻣﻮوﺳﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﯚ ﮔﯚڕان :ﺑڕﯾﺎری ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺑڕﯾﺎری ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە
10
11
ﻣەﺳــﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﺑﺎﻧﮕەﺷــە دەﻛــەن و دەڵێﻦ” :ھﯿﻨﯿﺶ“ دەﻛەﯾﻦ ﺟﺎن دۆﺳﺖ :ﺗﺎ ﺳەری ﺳﺎڵ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺗەواو دەﻛەم
18
ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟــە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
6
د .ﻛﺎوە ﻣەﺣﻤﻮود ھەڵﻮێﺴﺘﻤﺎن ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧــــﻮوﺳــــــﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم 12
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
15
www.wishe.net
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
ﻳەك ﻣﻠﻴﺎر دۆﻻری ﻫﺎوو�ﺗﻴﻴﺎن دزراوە
ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر ﭘﺸﻜﯽ ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑﯚرﺳەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا
2
وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ: ﻛﺎر ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ
ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻟە ﭘﺸﺘﯽ ﻛﺎﻣێﺮاوە ھﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەدەن
ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺷــﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ،زۆر ﺋەرێﻨﯽ ﺑﻮوە و ﻋەﺑﺎدی دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴــەی ﻧەﻛﺮدووە .ﺋەوﯾﺶ
ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت ،ﭘﺎش ﮔەڕاﻧــەوەی ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﻟە ﺑەﻏﺪا، ﺳەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰی دﻧﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ. ﺷــﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو رۆژە ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾە و ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺑﺎڵﻮێﺰی وﺗﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە
ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﻛﺎم ڕﯾﺰداﯾە ﺣەﻣە ﻏەﻓﻮور
4
ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗﻮو ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤەﻛە دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر دەدەن .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮردﯾــﺶ رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ,ﻻﯾەﻧە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎن ﻟە دﯾﺪارە ﺑو ﻧەﻛﺮاوەﻛﺎﻧﺪا ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ.
”ﭘەرژﯾﻦ“ێﻜﯽ ﻗﺎﯾﻢ ﺑێﺖ ﻟە رووﺗﺎن
3
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
3
9
ﻧەوزاد ھﺎدی: ﭘێﺸﻮازی ﻟە ﻛﺮدﻧەوەی ”ﺗﺮەﻣﭗ ﺗﺎوەر“ دەﻛەﯾﻦ 5
ﭘێﻨﺠﻮێﻦ داوای داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮوری دەﻛﺎت ﺋێﺮان 8
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
2
ﻳەك ﻣﻠﻴﺎر دۆﻻری ﻫﺎوو�ﺗﻴﻴﺎن دزراوە
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣە :ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر ﭘﺸﻜﯽ ھەﺑﻮوە ﻟە ﺑﯚرﺳەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا
ﭘﺎش ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدﻧــﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻟە ھﺎووﺗﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﺑەﻧﺎوی ﺑﯚرﺳەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەوە ،دەرﻛەوﺗﻮوە ﭘﺎرەﻛە رەواﻧەی ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوە ﻛﺮاوە و ژﻣێﺮە ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەﻛە ﺳــﻔﺮ ﻛﺮاوەﺗــەوە .ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣﺎﻧەی دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮون ،ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە و ﭘﺸﻜﯽ ھەﺑﻮوە ﻟەو ﺑﯚرﺳەﯾەدا. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﮔەدار ﻟە دادﮔەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی ﺑەﻧﺎوی ﺑﯚرﺳەی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەوە ﻟەﻻﯾەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕاوی دراوەوە ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑﺮاوە ،ﻧﺰﯾﻜەی 100ﻛەس دەﺑﻦ ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺑە ﺋﺎڵﺘﻮون و ﺋەواﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑە ﭘﺎرە ﺑەﺷــﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﺑەﺳــەر ﯾەﻛەوە ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرﯾﺎن داوە. ﺑەﭘێﯽ ﭼەﻧﺪ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾــەك ﻛە ﻟە ﺧﻮارەوە دەﻗــەی ﺑــە ”وەرﮔێڕاﻧــﯽ ﻛــﻮردی“ ﺑو ﻛﺮاوەﺗەوە ،ﺳــﯚران ﻋﻮﻣــەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﯚﻣەڵــﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟــەو ﺑﯚرﺳەﯾەدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە و ﭘﺸﻜﯽ ھەﺑﻮوە. ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎن ﺋەوەﯾﺶ ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛەن ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ،واژووی ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮو دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺘــەﻛﺎن ﻛﺮدووە و دداﻧﯽ ﺑەوەدا ﻧﺎوە ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ زﯾﺎن و ھەر ﻛێﺸەﯾەك دەﮔﺮێﺘە ﺋەﺳﺘﯚ ﻛە ﻟەرێﮕەی ﺋەو ﻣﺎﻣەڵە داراﯾﯿﺎﻧەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﺒێﺖ. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە ﻛە ﺑەردەوام وا ﺧﯚی دەرﺧﺴــﺘﻮوە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧەڵﻜﺪا ﻗﺴە دەﻛﺎت و ﺷەڕ ﺑﯚ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت، ﻟە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﺪا ”ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﺋەوەﯾﺸــﯽ ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ﻛــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﺳــەﻧﺘەرەﻛە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺗــەواوی ﻣﺎﻣەڵە ﺑە ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەﯾەوە ﺑﻜەن و ھەر ﻛێﺸــەﯾەك رووی دا ﺑەھــﯚی ﺗەﻟەﻓــﯚن وەم ﻧەداﻧەوە ﯾﺎن ھەر ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ،ﺧﯚی ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ دەﮔﺮێ“. ﺳــەﻧﺘەرﻛە ﻧــﺎوی ”ﺗﺮﯾﺪەر ﺳەﻧﺘەر“ـــە، ﺑەڵﻨﻨﺎﻣەی ﺋەوەﯾﺸــﯽ ﺑە ”ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر“ ﭘڕ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋەﮔەری ﺋەوە ھەﯾە ﺋەو ﭘﺎراﻧە ﻟەﻧــﺎو ﺑﭽﻦ ﺑەھﯚی ﺋﺎڵﯚﮔــﯚڕە ﺧێﺮاﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺑﺎزاڕە ﻛە دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﺑە ﭘەﻟە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳەر دروﺳــﺖ دەﻛەن ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛــەی ﻛﯚﻣــەڵ واژووی ﺋەوەی ﻛﺮدووە ﻛە ﺧﯚی ﻟەﻣەﯾﺶ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە. ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑەﮔﻮێﺮەی ﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻋەﻟﯽ ﺣەﻣە ﺳــﺎڵﺢ ﻛە ﺋﺎراﺳﺘەی داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮدووە و وێﻨەﯾەﻛﯽ دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺋەو ﻛەﺳــەی ﺷﺎﺷەﻛەی ﺑەﻧﺎوی ﺑﯚرﺳــەوە داﻧﺎوە ،ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕاوی دراو ﺑە ﻣﯚڵەﺗــﯽ ژﻣﺎرە 141 ﻟە 21ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2005وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراو ،ﺑەﭘێﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2008 ﺑەدواوە ﻟەﺳــەر ﺗﺎزە ﻧەﻛﺮدﻧــەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ،ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی دراوەﻛەﺷﯽ ھەڵﻮەﺷێﻨﺮاوەﺗەوە. ﺳــﯿﺮوان ﻣﺤەﻣەد ،ﯾەك ﻟەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﺑە 700ھەزار دۆﻻر ﺑەﺷــﺪاری ﺋەو ﺑﯚرﺳەﯾە ﻛﺮدووە ،ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﻟە رێﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛەوە ﺑەﻧﺎوی )ﺗﺮﯾﺪەر ﺳەﻧﺘەر( ﻛە دواﯾﯿﻦ ﺟــﺎر ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﻛەی ﻟەﻧﺎو ھﯚﺗێﻞ
ﭘﺎس و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﯚڵ ﺑﻮوە ،ﺑەﺷﺪارﯾﻤﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم دواﺗﺮ دەرﻛەوت ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮدووەﺗــە دەرەوە ،ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن ﻧەﺑــﻮوە و ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ﺳﻜﺎﻣﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە، ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛە ﺳــەرەﺗﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــەوە ﺑەﻣﺎدەی 1124ﮔﯿﺮان ،ﭘﺎﺷﺎن ﻣﺎدەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ 456ﮔﯚڕدراوە و ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺑە دەﺳﺘەﺑەری ”ﻛەﻓﺎﻟەت“ی 50ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎزاد ﻛﺮان ،ﭘﺎش ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯿــﺎن ﻛەس ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺑﯚ ﻛﻮێ ﭼﻮون“. ﻣﺤەﻣەد زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺷــەو و ڕۆژێﻚ ڕەواﻧەی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﻛﺮا ،ﺋەوە ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە، ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﺑﺮدﻧە دەرەوەی ﭘﺎرە ﮔﺮﺗﺒﻮو ﻧەك ﻟەﺳــەر ﺳﻜﺎی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ھﺎووﺗﯽ ھەﯾە ﺑە ﺳــێ ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﺑەﺷﺪاری ﻟەو ﺑﯚرﺳەﯾەدا ﻛﺮدووە و ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ ﻧﺰﯾﻜەی ﯾەك ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرﯾﺎن ﺑﺮدووەﺗە دەرەوە و ژﻣێﺮە ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەﻛەﺷــﯿﺎن ﺳﻔﺮ ﻛﺮدووەﺗەوە“. ﺋەو ﺑەﺷــﺪارﺑﻮوەی ﺑﯚرﺳــەﻛەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد” ،ﺋەواﻧەی ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەﯾﺎن ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد ﺷەش ﻛەﺳﻦ ،ﭼﻮارﯾﺎن ﻋەرەﺑﯽ ﻣﻮوﺳــڵﻦ ﺑەﻧﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﯾﺎد زوێــﺮ ،ﻋەﻟﯽ ﻣﯚﻓەق ،ﺋەﺣﻤەد ﻣﯚﻓــەق و ﺣەﯾﺪەر ﺋەﯾﺎد، دوواﻧﯿﺎن ﻛﻮردن ﺑــە ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرزان ﺣەﻣە ﺷەرﯾﻒ و ﺳﭙﺎردە ﻧﻮری ﻛە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧە ﺑﻮون“. د .ﺷــێﺮﻛﯚ ﺟەودەت ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری، ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟــە راﭘﯚرﺗێﻜﺪا ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدووەﺗەوە” ،دوو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑە ﻧﺎوی ﺑﯚرﺳەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﻛــﺮدووە و ﭘﺎرەﯾﺎن ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺧﯚﯾﺎن واﻧﯿﺸــﺎﻧﺪاوە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە ،دواﺗﺮ ﮔﯿﺮاون ،ﺑەم ﺑﯚ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯿﺎن، ﺋــەو ﻣﺎدەﯾە ﮔﯚڕدراوە ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﭘێﯽ ﮔﯿﺮاون ،ﭘﺎﺷــﺎن ﺑە ﺋــﺎزادی ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳﻮڕاوﻧەﺗەوە“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﻛﺎﺗێﻚ ﻣﺎدەﯾــەك ڕێﺪەدات ﺑە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە و ﮔﯿﺮاون ،دواﺗﺮ ﮔﯚڕدراوە ﺑﯚ ﻣﺎدەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻛە ڕێﺪەدات ﺑە ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑە ﻛەﻓﺎﻟــەت ،ﺋــەوە ﺟێﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧــە ،ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺳەر ﺋەو ﻣﺎدەﯾەی ﻛە ڕێ ﺑە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەدات“. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ،ڕزﮔﺎر ﺣەﻣەڕەﺣﯿﻢ ﺑەڕێﻮەﺑەری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﻻی ﺋێﻤــە ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺸﯽ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺑێﺖ ﻻی ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑێﺖ“ .ﺣەﻣەڕەﺣﯿﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوەﻧﺪەی ﮔﻮت” ،ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻟەﺳەر ﻗەرزی ھﺎووﺗﯿﺎن ﻛەس ﻧﺎﮔﺮێﺖ“. ھــﺎوﻛﺎت ﺋەﺑﻮﺑەﻛــﺮ ھەڵەدﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻟەو راﭘﯚرﺗەدا ﻛە ”وﺷــە“ ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻟە
ژﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوودا ،دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدەوە، ”ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەﯾﺎن ﺑــەوە ﺧەڵەﺗﺎﻧﺪووە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺑڕێﻚ ﻗﺎزاﻧﺠﯿﺎن ﭘێﺪاون ،ﺑە ﮔﻮﺗەی ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 850ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻟە ڕێﮕەی ﺋەو ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕﺎﻧەوە ﺑﺮاوەﺗە دەرەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،ﺟێﮕەی ﮔﻮﻣﺎﻧە ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻣﻮﺳــوی ﺑێﺘــە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑــﻜﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﺑــە دوور ﻧﺎزاﻧﺮێﺖ دەﺳــﺘێﻜﯽ ﮔەورە ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﻛﺎرەوە ﺑێﺖ. ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺳەرەﺗﺎ ﮔﯿﺮاون و دواﺗﺮ ﻣﺎدەﻛەﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﯚڕدراوە و ﺋﺎزادﻛﺮاون“. دەﻗﯽ ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺳﯚران ﻋﻮﻣەر ﻟە ﺑﯚرﺳەی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎو :ﺳﯚران ﻋﻤﺮ ﺳﻌﯿﺪ ژﻣﺎرەی ﺣﯿﺴﺎب7077 : ﭘﺎرێﺰﮔﺎ :ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ رێﭙێﺪان ﻣﻦ ﻛە ﻧﺎوم ﺳــﯚران ﻋﻤﺮ ﺳــﻌﯿﺪە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ژﻣﺎرە ) ،(000000ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺗﺮﯾــﺪەر ﺳــەﻧﺘەر“ ﺑــﯚ ﻣﺎﻣەڵــەی داراﯾﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری ﺳــﻨﻮورداری ﻛــﺮاوە ﻟەﻻﯾەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺪەر ﺳــەﻧﺘەر ،رێﮕە ﺑــە ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە دەدەم ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺣﯿﺴــﺎﺑەﻛەم ﻟــە ﻛﺮدﻧەوە و داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳــەﻧﺘەرﻛﺎن و داﻧﺎن و راﻛێﺸﺎن ﻟەو ﺣﯿﺴﺎﺑە و ﺗەواوی ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯿﯿەﻛەش ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚ دەﮔــﺮم و رێﮕەﭘێﺪاﻧێﻜﯽ ﺗەواو و ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﻛﺮدﻧێﻜﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻟەھــەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵێــﻚ ﻟەو ﺣﯿﺴــﺎﺑە ﻛە روو ﺑﺪات ،ھەروەھﺎ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎﻣەﻧەی ﻟەو ﺣﯿﺴــﺎﺑەوە ﻛﺮاون راﺳﺘﻦ و ھﯿﭻ ﻛێﺸەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﯿﯿە ،ھەروەھﺎ ﺑەڵێﻦ دەدەم ھەر زﯾﺎن و زەرەرێﻚ ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ وەم ﻧەداﻧــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗەﻟەﻓﯚﻧــﯽ ﻟەﺑەر ھەر ھﯚﯾەﻛەوە ،ﯾﺎن ھەر ﻛێﺸەﯾەك ﻟە ھێڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘەرﻧێﺖ ﯾﺎن وەﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘڕۆﮔﺮاﻣەﻛە ﯾﺎن ھــەر ھەڵەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟە ﺣﯿﺴــﺎﺑەﻛەم ،دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚی ﺧﯚم و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑەرﭘﺮس ﻧﯿﯿە ﻟەو ﺣﺎڵەﺗە و ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘەش واژووم ﻛﺮد.
ﻧﺎوی رێﮕەدەر ﻧﺎوی ﺧﺎوەﻧﯽ ﺣﯿﺴﺎب ﺳﯚران ﻋﻤﺮ ﺳﻌﯿﺪ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﺑﯚڕﺳە و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دراودا ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوەڵ ﻟەﮔــەڵ ﻣﺎﻣەڵە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑﯚرﺳــە و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧــﯽ دراو روون دەﻛﺎﺗەوە، ﺟﮕە ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯽ ھــەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﻟە دووﻻﯾەﻧﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛەوە. وەك ﺋەوەی رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛــە ﺑە رووﻧﯽ ﺑﯚ ھەر ﻣەﻋﻤﯿﻠێﻜﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەری دەﺧﺎت ﻛە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺪەر ﺳەﻧﺘەر ﺑﯚ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﯚرﺳــەﻛﺎﻧﯽ داراﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛــە ﺑﺎرەﮔەی ﺳــەرەﻛﯽ ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺋەو ﻣەﻋﻤﯿﻠە ﺑە ﺗەواوی وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚی دەﯾەوێ ﻣﺎﻣەڵە ﻟە ﺑﯚڕﺳــە و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ داراﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﺪا ﺑﻜﺎت ﺑەﺑێ ﻛەوﺗﻨــﯽ ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرەﺗﯿﯿەك ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺪەر ﺳــەﻧﺘەر ،ھەروەھﺎ ﺑەڵێﻦ دەدات ﻛە ھەﻣﻮو ﭘﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﻟە رێﮕەی ﺋەو
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەوە ﺣەواڵە ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﺑﻮوە و ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻧە ﻟــە راﺑﺮدوو و ﻧــە ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷــﺪا و ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﺑە ﭘﺮۆﺳەی ﺳــﭙﯿﻜﺮدﻧەوەی ﭘﺎرە ﯾﺎن ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆردا ،ﺗێﭙەڕ ﻧەﺑﻮوە. ﺑــەو ﭘێﯿەی ﻛە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺪەر ﺳــەﻧﺘەر ﺑﯚ ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزاری داراﯾﯽ ﭘﺎﺑەﻧﺪە ﺑە ﯾﺎﺳــﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە رەواﻧەﻛﺮدن و ﭘێﺸﻮازﯾﻜﺮدن ﻟە ﺣەواڵە ﺑﺎﻧﻜﯿﯿەﻛﺎن. ﻟێــﺮەدا ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎر ددان ﺑــەوەدا دەﻧێﺖ ﻛە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ھەﻣﻮو ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳــﺮاوی رووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوەڵ ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەی ﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە و ﺗێﯿﺎن ﮔەﯾﺸﺘﻮوە. وێﻨەﯾەﻛــﯽ ﭘﺎﺳــﭙﯚرت ﯾــﺎن ﻧﺎﺳــﻨﺎﻣە و ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەی ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘەﺟێﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ ﻟەﮔەڵ رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛەدا ھﺎوﭘێﭻ دەﻛﺮێﺖ. ﻧﺎوی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎر :ﺳﯚران ﻋﻤﺮ ﺳﻌﯿﺪ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯽ :ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺧەﺑﺎت ژﻣﺎرەی ﺣﯿﺴﺎب7077 : ژﻣﺎرەی ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ07701571167 : ﺑەروار25/6/2012 : ﭘەﻧﺠەﻣﯚری ﺳﯚران ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣە رازﯾﻢ ﺑە ﺑەردەواﻣﺒــﻮون ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﯽ دراو ﻟەﮔەڵ ﺗەواوی زاﻧﯿﻨﻢ ﺑــەو ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و زرەرەﻛﺮدﻧەی ﻛە ھەﯾﺎﻧــە ،ھەروەھﺎ ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﻻرﯾﻢ ﻧﯿﯿــە ﻟە ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑــﻮون ﺑە ھەﻣــﻮو ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﻟــەو ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣەﯾــەدا ھﺎﺗــﻮوە و ﺗــەواوی ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯽ ﻣﺎدی و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﻣﺎﻧەوەی ﯾﺎن ھــەر ﻟێﻜەوﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﻟەو ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەوە دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ و ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﺋەﺳــﺘﯚی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺧﺰﻣەﺗﮕــﻮزار و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧﯽ ﻟە ھــەر راوەدووﻧﺎﻧێﻜــﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﯾﺎ ھەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ داراﯾﯽ ﻛــە رەﻧﮕە ﻟە ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺑەو ﺑڕﯾﺎرەدا دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ ﺋەﺳﺘﯚﭘﺎﻛﯿﯿەك ﻛە ﺑەھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەك ﻣﺎﯾەی ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە. -1ﺋﺎﺳﺘﯽ داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎن % 15ی ﻛﯚی رەﺳﯿﺪەﻛەﯾە. -2ﭘێﺸەﻛﯽ ھەزار دۆﻻر ﺑﯚ ﯾەك ﮔﺮێﺒەﺳﺘﯽ دراو و زێــڕ و زﯾــﻮ و ﻧەوﺗﯽ ﺧــﺎو و ﮔﺎزی ﺳﺮوﺷﺘﯽ. -3ﺋەو ﺳــەﻧﺘەراﻧە ﻛە ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻟە
ﻣﺎوەی دوو ھەﻓﺘەدا دادەﺧﺮێﻦ. -4ﻧﻮوﺳــﺮاوی ﺋﺎﺷــﻜﺮاﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﻣەﻋﻤﯿﻠــەﻛﺎن ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮێﺪەر ﺳەﻧﺘەر ﺗﺎ دوا ھەﻓﺘەی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﺑەﺗەﻧﯿــﺎ دەﻣێﻨێﺘەوە و ﺋەوەش ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوی ﻛەﺷــﻔﯽ رۆژاﻧە دەﺧﺎﺗە ﺋەﺳﺘﯚی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎر ﺧﯚﯾەوە. -5ﺣﯿﺴــﺎﺑﺎﺗە ﺳــڕاوەﻛﺎن ﯾﺎن ﻧــﺎﻛﺎراﻛﺎن ﺑە ﯾەﻛﺠﺎری ﻟــە ﭘڕۆﮔﺮاﻣــﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻻدەﺑﺮێﻦ. ﺑەرواری 25/6/2012 ﻧﺎوی ﻣەﻋﻤﯿﻞ :ﺳﯚران ﻋﻤﺮ ﺳﻌﯿﺪ واژووی ﻣەﻋﻤﯿﻞ
ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﯾــەك ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوەڵ ﺑﯚ ﭘڕۆﺳــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎن روون دەﻛﺎﺗەوە: ﺑــﯚ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻟــە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜــﺮدن ﻟە ﺑﺎزارەﻛﺎﻧــﯽ دراوی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿــﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘە وەﺑەرھێﻦ ﺑە ھەﻣﻮو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ﻟەو ﻛﺎرەدا ھەن ﺑﺰاﻧێﺖ و ﺗﻮاﻧﺎی ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑەو ﻛﺎرەی ھەﺑێﺖ: ﻧﻮوﺳﺮاوی رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەﻛە 13ﺧﺎڵ ﻟەﺧﯚی دەﮔﺮێﺖ ﻛە ﺳــﯚران ﻋﻤﺮ ﺳــﻌﯿﺪ واژووی ﻛﺮدووە و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ،وەك ﻟەو ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﭘڕۆﺳەی ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟە رێﮕەی ﭘێﺸــەﻛﯽ ﭘﺎرە زۆر ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە و ﭘڕۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﻗەﺑڵێﻨــﺪراوە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋــەو وەﺑەرھێﻨەراﻧــە ﮔﻮﻧﺠﺎوە ﻛــە درك ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە رەﻧﮕە ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ھەﻣﻮو رەﺳﯿﺪی ﺑﺎﻧﻜﯿﺖ. ھەروەھﺎ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﻧﺮخ ﻟــەو ﺑﺎزاڕاﻧەدا زۆر ﺧێﺮاﯾە و ﺑــەزۆر ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەوە ﻛﺎرﯾﮕەرە وەك رووداوە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن و ھﯿﺘﺮﯾــﺶ ،ﻟــە ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣــەدا ھﺎﺗﻮوە ﻛە ﺑــە واژووﻛﺮدﻧﯽ ،وەﺑەرھێﻨــەر ددان ﺑەوەدا دەﻧێﺖ ﻛە ھﯿﭻ ﮔەرەﻧﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺪەر ﺳــەﻧﺘەر وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ھﯿﭻ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻟەﺑﺎرەی ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﻛــە وەﺑەرھێﻨەر ﻟەﺳەر ﺣﺴــێﺒﯽ ﺧﯚی دەﯾﺎﻧﻜﺎت ،ﻟە ﺋەﺳﺘﯚ ﻧﺎﮔﺮێﺖ و ﻗەرەﺑﻮوﺷﯽ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە،
ﻛﻮرد دەﻳەوێﺖ ﻻری ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑۆ رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم وەرﺑﮕﺮێﺖ
ﺋێﺴــﺘە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواوﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﻛــﺮدووە ،دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟــەو رێﮕەﯾەوە رای ﮔﺸــﺘﯽ ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜﺮێﺖ .ﺑەھﯚی ﺋەوەی ھﯿﭻ ﭼﺎودێﺮﯾﯽ و ﻟێﭙﺮﺳﯿﻨەوەﯾەك ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆری ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ و ﺗەﺳــﻔﯿەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑێﺘە ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎن ،ھەروەك ﺋەوەی ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ھێﺰ و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺷﻜﺴــﺘﺨﻮاردووەﻛﺎن ،ﻟە رێﮕەی ﻛﺮدﻧەوەی ﭼەﻧﺪ ﭘەﯾﺞ و ﺋەﻛﺎوﻧﺘێﻜﯽ ﻧەﻧﺎﺳﺮاو ،ﺑە ﭘﻼن و ﺑەرﻧﺎﻣەڕێﮋﯾﯿەوە ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەن. ﺋێﺴــﺘە ﻛە ﺑڕﯾﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا و ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﻧێﻮان ﺑﺎرزاﻧﯽ و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دراوە ،ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ دژ ﺑە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە رێﮕەی ﺧﺘﻮﻛەداﻧﯽ ﺳــﯚزی ﺧەڵﻚ و زۆرﺟﺎرﯾﺶ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪﻧەوە، زۆرﺑﺎش ﺳــﻮودﯾﺎن ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑەھﯚی ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﯾەﺧەﻛەی ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو رووداوەﻛﺎﻧﯽ رۆژدا ﻛێﺸــﺎوە ،ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ھەﺳــﺖ ﻛــﺮدن ﺑە ﺑﺎﯾەﺧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﺑە ھەر ﮔﻮﺗﺎر و ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑەو ﭘﺮﺳــە ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرن. ﺑەرەی دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﭘﺎﺳــﺎوێﻜﯽ ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑﺨﺎﺗــە روو ،ﻟەﻻﯾەك ھەوڵﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧە دەدات ﻛە ﺑڕﯾﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن داوە و ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەوڵﯽ ﺗﯿﺮۆرﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳــێﺘﯽ ﺋەواﻧە دەدەن ﻛە ﻟە رێﮕەی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﯾﺎن ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ،ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دووﭘﺎت دەﻛەﻧەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺑﺎﺑەﺗەی دەﻣەوێﺖ ﻟێﺮەدا ﺑﺎﺳــﯽ ﺑﻜەم ،ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرەﯾە ﻛە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ھەﻓﺘەی راﺑﺮدوو ﻟەﺑﺎرەی ﺑڕﯾﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﻛﺮد ،وﺗﺎرەﻛە وەﻣﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﮔﺮﻧﮕﯽ داﯾەوە ،ھەروەك ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ زۆر ﻛەﺳــﯽ ڕەواﻧﺪەوە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرەی دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ،ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮاﺑﻮو، ﺑەرەی دژە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺑﯚ ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﮔﻮﺗﺎرەﻛە ،ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﺑەرﻓﺮەواﻧــﯽ ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺑەڕێﻮە ﺑﺮد ،ﺋەو ھەڵﻤەﺗە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛە ﺋەوەﯾە ﺳەرﻧﺠﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﭘەﯾﺎﻣەﻛــە ﺑﮕﻮازرێﺘەوە ﺑﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺳــﺎﺧﺘە و داﺗﺎﺷــﺮاو ﻛە ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻟێڵﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﮔﻮﺗﺎرەﻛە ،ﺑەرھەم ھێﻨﺮاوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﭼەﻣﻚ و دەﺳــﺘەواژاﻧەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛەﯾﺪا ﺑەﻛﺎری ھێﻨﺎ و ﺑەرەی دژە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ﺗﯚڕە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ھەوڵﯽ ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯿﺎن دا، ﭼەﻣﻜﯽ )ﭘەرژﯾﻦ( ﺑﻮو .ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەو ﮔﻮﺗﺎرەﯾﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ،ﺑە )ﭘەرژﯾﻦ(ێﻚ وێﻨــﺎ ﻛﺮد ،ﭘﻮﺧﺘەی دەرﺑڕﯾﻨەﻛــەی ﺋەوە ﺑــﻮو ﻛە ﺋێﻤــە ﭘەرژﯾﻨێﻜﻤﺎن ﻧﯿﯿــە ﺑﻤﺎﻧﭙﺎرێﺰێﺖ .ﺋەو وێﻨﺎﻛﺮدن و ﮔﻮزارﺷــﺘە ،ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯿــﺪا ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﭘڕ ﺑﺎﯾەﺧە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھەڵﻮەﺳﺘەﻛﺮدﻧێﻜﯽ رژد ھەﯾە. ”ﭘەرژﯾﻦ“ ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ زارەﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ،ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺋﯿﺪﯾﯚم و ﮔﻮزارﺷــﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑــەﻛﺎر ھﺎﺗﻮوە ،ﺑــەم ھەﻣــﻮو ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﻣەﺑەﺳــﺘێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوﯾــﺎن ھەﯾە ﻛە ﻟە ﺧﻮارەوە رووﻧﯽ دەﻛەﯾﻨــەوە .ﻛﻮرد ﻟە دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎﺑەت و رووداوی ﻧەﺧﻮازراودا ،ﯾﺎن ھەﺗﺎ ﻟە دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﻧﺪێﻚ وﺷە و دەﺳﺘەواژە ﻛە رەﻧﮕە ﻟەڕووی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﭘەﺳﻨﺪﻛﺮاو ﻧەﺑﻦ ،ﺑﯚ ﺋەوەی رێﺰێﻚ ﺑــﯚ ﺑەراﻣﺒەرەﻛەی ﺑﮫێڵێﺘەوە ،دەڵێﺖ) ،ﭘەرژﯾﻦ ﺑێﺖ ﻟە رووﺗﺎن( ،ﺋەوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑەرﺑوﺗﺮﯾﻦ دەرﺑڕﯾﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردە و ھەر ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑەو ﺑﺎﺑەﺗە ،ﺋەﮔەر ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻗﺴــەﻛﺮدﻧﺪا رێﺰ ﺑﯚ ﺋەوﯾﺘﺮ داﻧەﻧێﺖ ﯾﺎن وەك دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ”ﺳﻨﻮوری ﺧﯚی ﺑﺒەزێﻨێــﺖ“ ،دەﮔﻮﺗﺮێﺖ” ،ﺑەﺑێ ﭘەرژﯾﻦ ﻗﺴــە دەﻛﺎ“ .ﻛەواﺗە ﻟێﺮەدا ﭘەرژﯾﻦ ”ﺳﻨﻮور“ـە ﺑﯚ ﺋەوﯾﺘﺮ. ”ﭘەرژﯾﻦ“ ﮔﺮێﺪراوﯾﯿەﻛﯽ ﺗەواوی ﺑە ﺳــﻨﻮورەوە ھەﯾــە .ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺳﻨﻮوری ﺧﯚﻣﺎن دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ و ﻛەس ﺳﻨﻮورﻣﺎن ﻧەﺑەزێﻨێﺖ .ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﭼەﻣﻜە ﻟە ﮔﻮﺗﺎرەﻛەی ﺑﺎرزاﻧﯿﺪا ،ﺟﮕە ﻟە ﭘﺎﺷﺨﺎﻧە ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯿەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﻛﻮرد ،ﻗﻮﯾﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ھەﯾە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ﮔﻮﺗــﺎری ﻛﻮرد ﺑﯚ دەوڵەت و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ. ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺑﺰاﭬــﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻛﻮرد ،ﮔﻮﺗﺎری ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﮔﻮﺗﺎرێﻜە روو ﻟــە دەرەوەی ﺧﯚی، ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﭘەﯾﺎﻣێﻜﯽ روون و ﺋﺎﺷــﻜﺮای ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ﻛە ﻛﻮرد ﺑەھﯚی ھێﺰە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ،ژﯾﺎن و ﭼﺎرەﻧﻮوس و ﻛەراﻣەﺗﯽ ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە، ﺑﯚ رێﮕﺮﺗﻦ ﻟەوەی ﺋەو ھێﺰە دەرەﻛﯿﯿﺎﻧە ،ﭼﯿﺘﺮ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﻧەﺑﻦ ﻟەﺳەر ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ،ﺋەوە ﭘێﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑە ﭘەرژﯾﻦ ﯾﺎن ﺷﻮرا و دﯾﻮارﺑەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑەرز ھەﯾە ،ﻛە ﻧﺎوی دەﻧێﯿﯿﻦ ”ﺳﻨﻮور و دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﻛەواﺗە ﻟە ﭘﺸــﺖ ﮔﻮﺗﺎری ﻛﻮردەوە ﺑﯚ دەوڵەت ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯽ ھەﯾە ﻛە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮردە ﻟە ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺧﯚی ،ﻧەك ﻟە ﺧﯚی .وەك ﺋەوەی دژە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿەﻛﺎن ﺑە ھەﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﯾﺎﻧــەوە دەﯾﺎﻧەوێﺖ ،ﺋەو دوژﻣﻨە دەرەﻛﯿﯿە ﺑﺸﺎرﻧەوە و ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﺳەر ﺧﯚی /ﻧﺎوﺧﯚ /ﺑﮕﻮازﻧەوە. ﺋەو ھەوڵەی دەﯾەوێ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚ دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﯾﺎن ﻣﺎھﯿەﺗﯽ دەوڵەت وەك ﭘەرژﯾﻦ ﯾﺎن وەك ﺷــﻮراﯾەك ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺷﻮێﻨﺒﺰر ﺑﻜﺎت ،ھەوڵێﻜﯽ ﺑﯿﮋۆﻛە و ﺑەﺗەواوەﺗﯽ دەﭼێﺘە ﺧﺰﻣەت ﺋەﺟێﻨﺪای دوژﻣﻨەوە ،ﺋەو دوژﻣﻨەی ﺧﺎﻛەﻛەی داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووﯾﻦ ،ﺋەﻧﻔﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران و ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻛﺮدﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ،ﭼﯿﺘﺮ ﺳەرﻧﺠﯽ ﺋێﻤە ﻟەﺳەر ﺋەو ھێﺰەی ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻛﺮدووﯾﻦ، ﻻ دەﺑﺎت ،ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە وا ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ﺋەوەی ﺋەﻧﻔــﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران و ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪی ﻛﺮدووﯾﻦ ،دوژﻣﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دوژﻣﻦ ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﻣﺎﻧە .ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﻟەﻻﯾەن دوژﻣﻨەوە ،ﺑە ﭘﺎرە دێﺘەﻛڕﯾﻦ. ﺑەڵێ ،ﻛﻮرد ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ”ﭘەرژﯾﻦ“ێﻚ ھەﯾە ،ﻟە دوژﻣﻨە راﺳــﺘەﻗﯿﻨەﻛەی ﺑﯿﭙﺎرێﺰێﺖ ،ﺋەو ﭘەرژﯾﻨە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە و ﺷﻜﯚ و ﻛەراﻣەت ﺑﯚ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دەﮔێڕێﺘەوە .ﻛﻮرد ھەرﻛﺎﺗێﻚ ﺗﻮاﻧﯽ دەوڵەﺗێــﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﯿﻨﺎ ﺑﻜﺎت و ﺗێﯿﺪا ﭘﺸــﻮو ﺑﺪات ،دوای ﺋەوە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﺋﺎزادﯾﯿــەﻛﺎن ،ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ..ھﺘــﺪ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﭘەرژﯾﻨە ﭘﺎرێــﺰراوەدا ﺑﻜﺎت. ﭘەرژﯾﻨێﻚ ﻛە ھێﺰە دەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯿﺒەزێﻨﻦ.
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد
ﺋەﻧﺪاﻣێﻜﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق، زۆر ﺋەرێﻨﯽ ﺑﻮوە و ﻋەﺑﺎدی دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻗﺴــەی ﻧەﻛﺮدووە .ﺋەوﯾﺶ ﺋﺎﺷﻜﺮا دەﻛﺎت ،ﭘﺎش ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪە ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺳــەرداﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺋێﺮان و وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰی دﻧﯿﺎ دەﻛﺮێﺖ. ﺷــﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوو رۆژە ﻟە ﺑەﻏﺪاﯾە و ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺑﺎڵﻮێــﺰی وﺗﺎن ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە ﺑﯚ ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟــە 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ داھﺎﺗــﻮو ﺧەڵﻜﯽ ھەرێﻤەﻛە دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر دەدەن. ﻣﺤەﻣــەد ﺋﯿﻠﺨﺎﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،دوای ھﺎﺗﻨەوەی ﺷــﺎﻧﺪەﻛە ﻟە ﺑەﻏﺪا ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﯚ دەﺑێﺘەوە و ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪن ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا دەﻛﺎت ،ڕۆژاﻧەﯾــﺶ ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋﺎﮔــەدار دەﻛﺮێﻨــەوە، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺳــەرداﻧەﻛە زۆرﺑﺎش ﺑــﻮوە ،ﺋەوەی ﭼﺎوەڕێﻤــﺎن دەﻛﺮد ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ﻟەﮔەڵ ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی زۆر ﺋەرێﻨﯽ ﺑﻮوە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﭘﺎﺷــﺎن ھەﻧﮕﺎوی ﺗﺮ دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﻤە داﻣﺎﻧﻨﺎﺑﻮو ﺳــەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﯚﯾە دوای ﺳــەرداﻧە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺳەرداﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێﻮە دەﺳــﺖ ﭘێ دەﻛەﯾﻦ ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋەو وﺗﺎﻧەش وادەی ﺳــەرداﻧەﻛﺎن دﯾﺎری دەﻛﺮێﻦ .دواﺗﺮ ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ڕووﺳﯿﺎ دێﻨە ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺳەرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە“. ﺋﯿﻠﺨﺎﻧﯽ ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ وەك ﺋێﺮان و ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﻟەﺑﺎرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ،دەڵێ” ،ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺋێﺮان ﻟەﺳەر ﻛﺎﺗەﻛەی ﻛێﺸەﯾﺎن ھەﯾە“. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ھەرﯾەك ﻟە ﺋێﺮان
و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ دژاﯾەﺗــﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺎن ﻧەﻛــﺮدووە و ﺗەﻧﯿــﺎ دووﭘﺎﺗﯿﺎن ﻟــەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ”ﻛﺎﺗەﻛەی ﺑە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﺎزاﻧﻦ“ .ﻛﻮرد دەﯾەوێﺖ ﻟە رێﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺷﺎﻧﺪەﻛەﯾەوە ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،ﺳﻮود ﻟە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻋەﺑﺎدی وەرﺑﮕﺮێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﻋەﺑﺎدی دژاﯾەﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺋــەوەش ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر دەﺑێﺖ ﻟەوەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﯽ وردﺗﺮ ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻏﺪا ﻻری ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ﻧەﺑێﺖ ،ھــﺎوﻛﺎت ﺋﯿﺮادەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دواﺟﺎردا وﺗﺎن ﻧﺎﭼﺎر دەﻛﺎت رێﺰ ﻟە ”ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮔەل“ ﺑﮕﺮن. ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿــﺐ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻮرد ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ھﺎﺗﻨﯽ ﺷــﺎﻧﺪەﻛە زۆر ﮔﺮﻧﮕە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﺑﻮوە ﻟە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ھەﻧﮕﺎوێﻜــﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو و ﺑە ﺗــەواوی ﺋەرێﻨﯽ ﺑﻮوە، ﺋەﻣەش ﻣﺎﻧــﺎی واﯾە ﻋەﺑﺎدی ﻻری ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿە“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋێﻤە ﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑــە ﺑﺎوەڕێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻛــە ﺷــەراﻛەت و ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻣﺎوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەردووﻻ ﺑﺒﻦ ﺑە دوو دراوﺳێﯽ ﺑﺎش ،ﺋەﻣەش ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەردووﻻﯾە، زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ڕەزاﻣەﻧــﺪی ﯾﺎن دژاﯾەﺗﯽ ﻧەﻛﺮدﻧــﯽ ﺑەﻏﺪا ﺑــﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺋەﻣە ﺳــەرﻛەوﺗﻨێﻜﯽ ﮔەورەﯾە و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧێﻜﯽ ﮔەورە دەﺑێ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ، ﺑﯚﯾە ﭼەﻧﺪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻛێﺸــەﻛﺎن ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺑﺎوەڕ ﺑــە ﺑەﻏﺪا ﺑێﻨﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ھێﻨﺪەی ﺗﺮ ڕێﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻮرﺗﺘﺮ دەﺑێﺘەوە“ .ﺳەرداﻧەﻛەی ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾەﻛەﻣﺠﺎرە ﻟە دوای 2003ـــﻮە ﻛــە دەﭼﻨە ﺑەﻏﺪا ﺑﯚ ”ﻗﺴــەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ﺟﯿﺎﺑﻮﻧەوە ﻧەك ﭼﺎرەﺳەری ﻛێﺸەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق“دا ﻧەﺟﯿﺒــە ﻧەﺟﯿﺐ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻣﻦ ھەﺷــﺖ ﺳــﺎڵە وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻟە ﺑەﻏــﺪام و ﻟەﮔەڵ ﺗەواوی ﻻﯾەﻧە
ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻣﺎن ھەﯾە ،ﺋەوان ﺑە ﺳەرﺟەم ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿﺎﻧــەوە دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﻦ و ﺑڕوای ﺗەواوﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﻧﺎوێﺮن ﺋەﻣە ﺑڵێــﻦ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟە ﭘێﺸــە و ﻧﺎﯾﺎﻧەوێ ﺷــەﻗﺎم ﻟە ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺘﯚرێﻨــﻦ ،ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋێﺮاﻧە ﻟەﺳــەر ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻛە ﺑە ﺗەواوی ﺑەﺳەرﯾﺎﻧﺪا زاڵە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧﺎﯾەوێ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێﺖ“. ”دوور ﻟــە ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﻟــە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎن ،ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻧﺎﯾﺸﺎرﻧەوە ﻛە ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﺑەوەﯾە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑێ ،ﺋــەو ھەﻧﮕﺎواﻧــەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻟە ﻧەﻧﺎردﻧﯽ ﭼەك ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی 140و ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﻟە ﺳــﻮﭘﺎ و ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﻮرد ،ﭘﺎڵﻨەرن ﻛە ﺋەوان ﺑە ﻛﺮدار دەﯾﺎﻧەوێ ﭘێﻤﺎن ﺑڵێﻦ ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨەوە“ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﻋێﺮاق وای ﮔﻮت. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرەی ﻋێﺮاق ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ دەزاﻧێﺖ، ”ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﺮادەی ﺧﯚی ﭘێﺸــﺎن ﺑــﺪات ،ﺋەو ﻛﺮداراﻧەی ﺋەوان ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ھەڵﻮێﺴــﺖ و ﭼﯿﺘﺮ ڕازی ﻧەﺑﯿﻦ ﻟــە ﻋێﺮاق ﺑﻤێﻨﯿﻨەوە ،ﺋەﮔــەر ﺋێﻤە ﺋﯿﺮادەی ﺧﯚﻣﺎن ﭘێﺸﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺋەوان ﻻرﯾﺎن ﻧﺎﺑێ“. ﻧەﺟﯿﺐ ﺋەوەﯾــﺶ روون دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ”ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻋەﺑﺎدی و ﺷــﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧﯿﺸﺎﻧەی رەزاﻣەﻧﺪی ﺳــەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێــﺮاق و ﻓەرﻣﺎﻧﺪەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھێﺰە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎﻧە ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەو دەﯾەوێ دەرﮔەی ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟــە ﻧێﻮان ھەردووﻻ ﺑﻜﺎﺗــەوە ،ﺋەﻣەش ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ 90 %ی ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــە ،ﻛەواﺗە ﻛێﺸــە ﻟەﮔەڵ ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔــەر ﺑﺘﻮاﻧــﺮێ ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋێﺮان ﻧەﺑــﻦ ،ﯾﺎن ﺋێــﺮان ڕازی ﺑﻜﺮێ، ھﺎوﻛﺎت ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯿﺎن ھﺎوﺳﻨﻮورە ﻟەﮔەڵ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺋﯿﺪارەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﮔەر ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺮێ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ،ھﯿﭻ ﻛێﺸەﯾەك ﻧﺎﻣێﻨێ و ھەﻣﻮو ﻛێﺸەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ“.
ﺑەﻏﺪا ﻫەڵﺒﮋاردن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك رادەﮔﺮێﺖ
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛﻮرد :ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛێﺸەی ﻛەرﻛﻮوك ﯾەﻛﻼ دەﻛەﯾﻨەوە وﺷە /ﻓەرﻣﺎن ﺳﺎدق
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ھەردوو ﻣﺎدەی 37و 52ی ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ و دوو رۆژی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﭘێ داون .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەڵێ ”ﺋەﮔــەر ﻧەﮔەﯾﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺋەوا ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟەﮔــەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ“. دوای ﭼەﻧﺪان داﻧﯿﺸــﺘﻦ ،ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟەﺳــەر ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەﯾﺎن ،ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺗﺎ دوێﻨێ 15ی ﺋــﺎب ،ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ھەﻣﻮاری ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮد و ﺗــﺎ رۆژی ﭘێﻨﺠﺸــەﻣﯿﺶ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑــە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك داوە ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﯾﺎن رێﻚ ﺑﻜەون ﻟەﺳــەر ھەردوو ﻣﺎدەی 37و 52ی ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك. رێﺒﻮار ﺗەھﺎ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳەر ﭘﺸﻜﯽ ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،دواﺧﺴﺘﻨﯽ دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳەر ﺋەو دوو ﻣﺎدەﯾە و ﻧەﺧﺴﺘﻨە دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ﻟەﺳەر داوای ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻮو ،ﺑەو ﻣەﺑەﺳﺘەی ﻟە ﻣــﺎوەی ﺋەم ھەﻓﺘەﯾەی ﻟە ﺑەردەم ﻣﺎوە ،ﺑﮕەﯾﻦ ﺑە ﭼﺎرەﺳەر و رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ. ﺑەم ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛەرﻛﻮوك ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،دەڵێ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻛﺮاوە چ ﻟــە ﺑەﻏﺪا ﯾﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ،ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﯿﻦ ﺑــە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﻣــﺎوەی دوو ھەﻓﺘەﯾە ھﯿﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەك ﻧەﻛﺮاوە. ﺷــﺎﺧەوان ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوە ﻛــﺮد ﻛــە ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە
ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھەﻧﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دراون ،ﺑەم ﻟەﺳــەر ھﯿﭻ رێﻚ ﻧەﻛەوﺗﻮوﯾﻦ. ﺋﺎﻣﺎژەی دا ”وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﻛﻮردی ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوﯾﻦ ﭘﯚﺳﺘە ﺑﺎﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ھەرﺳــێ ﭘێﻜﮫﺎﺗە داﺑەش ﺑﻜﺮێﺖ، رازی ﺑﻮوﯾﻦ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚن ھەر ﺑڕﯾﺎرێﻚ ﻟەﺳەر ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران ﺑﺪات ،ﻟەﺳەر داھﺎﺗﻮوی ﻛەرﻛﻮوك ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەﭘێﯽ دەﺳــﺘﻮور ،ﻟەﮔەڵ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧەرﻣﯽ ﻧﻮاﻧﺪﻧەﺷﺪا ،ﺋەوان ھەر رازی ﻧەﺑﻮون“. ﺳــەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺑە ﺟﯿﺎ ﻟەﮔەڵ ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻛﺮدﺑﻮو ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑە ﺋێﻤەی ﮔﻮت ﺋەوان ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ھەڵﺒﮋاردن ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ﺑﻜﺮێﺖ، ھﯚﯾەﻛەﯾﺸﯽ ﺋەوەﯾە ﺗﺮﺳﯿﺎن ﻟە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﭘێﮕەی ﺟەﻣﺎوەری و ﻛﻮرﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ھەﯾە .ﺷﺎﺧەوان وای ﮔﻮت. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺑــە ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﻢ ﮔﻮت ﺋەﮔــەر ھەڵﺒــﮋاردن ﻟــە ﻛەرﻛﻮوك ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋەوا ﺋێﻤە ھەڵﺒﮋاردن ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﺋەوﯾﺶ ﮔﻮﺗــﯽ ﺋێﻮە ھەﻣﻮو دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەرﯾﯿەﻛﺘﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەﺑﻦ ﻟەوەی ﻟە داھﺎﺗﻮو ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﭼﯽ روو دەدات. ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻻی ﺋێﻤە دەڵێــﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺧﯚﺗﺎن رێــﻚ ﺑﻜەون و ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﯿﻦ ﺋەﮔەر ھەڵﺒــﮋاردن ﺑﻜﺮێﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ ،وەك ﻛﻮرد زۆرﯾﻨەن ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەن ،ﺑەم ﭘﺮﺳﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺗەواو ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و دەﺳﺘێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﺎﯾەوێﺖ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﻮێ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺑڕﯾــﺎردان ﻟە ﮔەڕاﻧەوەی ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺑــەم ﺋەﻣﯿــﻦ ﺑەﻛﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق
ﻟەﺳەر ﭘﺸــﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،دەڵێ ،ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻋەرەب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ھەڵﺒﮋاردن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﯾﺎﺳــﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋەﻧﺠﺎم ﺑــﺪرێ ،ﺋەﻣە ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﯿە ﻟەوەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻧﺎﮔەن ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ھەڵﺒــﮋاردن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑەو ﯾﺎﺳــﺎﯾەی ﺋێﺴــﺘە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدرێ و ﺋەﻣــەش ”ﺋەو ھەڵەﯾەﯾە ﻛە ﻛﺮدووﻣﺎﻧە“. ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﻛﻮردە ﺋــەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە دەﺑﻮو ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑﺎﯾﻜﯚﺗﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﺑﻜــەن ﻟەﺳــەر ﯾﺎﺳــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن و ﮔﻮﺗــﯽ ”ھﯚی ﺑﺎﯾﻜﯚت ﻧەﻛﺮدﻧەﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﭘەرﺗەوازەﯾﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧەوە ھەﯾە“. ﺑەم ﺷــﺎﺧەوان ﻋەﺑﺪو رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛﯚدەﻧــﮓ ﻧەﺑــﻦ ،ﺋــەو دەڵێ ”ھەﻓﺘەﯾــەك زﯾﺎﺗﺮ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ھﺎﺗە وەﺳﺘﺎن ،ﺑەم ھﯿﭻ ﺋﺎﺳﯚﯾەك ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﯾﺎﺳــﺎﻛەی ﺧﺴﺘە دەﻧﮕﺪان و دوو رۆژﯾﺶ وەك ﻣﯚڵــەت دراوە ﺑە ﻧﻮێﻨەراﻧــﯽ ﻛەرﻛﻮوك .ﺋەﮔەر ﻧەﮔەﯾﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ،ﺋەوﻛﺎت ھەڵﻮێﺴﺘﻤﺎن دەﺑێﺖ و ﻟەﮔەڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛێﺸەی ﻛەرﻛﻮوك ﯾەﻛﻼ دەﻛەﯾﻨەوە“. دوای رووﺧﺎﻧــﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ ،ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧێﻚ ﺑﯚ ﺋﯿﺪارەداﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﺷﺎرە ھﺎﺗە داﻣەزران ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2005ﯾەﻛەم ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺋەﻧﺠﺎم درا و ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺑﺮاﯾەﺗﯿﯽ ﻛەرﻛﻮوك 26ﻛﻮرﺳــﯽ ﺑﺮدەوە ،ﺑــەرەی ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ھەﺷــﺖ ﻛﻮرﺳﯽ ،ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەی ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق /ﻋەرەﺑەﻛﺎن/ ﭘێﻨﺞ ﻛﻮرﺳــﯽ و ھەرﯾەﻛە ﻟە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﺑە ﺟﯿﺎ ﯾەﻛﯽ ﯾەك ﻛﻮرﺳﯿﯿﺎن ﻣﺴﯚﮔەر ﻛﺮد.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
”ﭘەرژﯾﻦ“ێﻜﯽ ﻗﺎﯾﻢ ﺑێﺖ ﻟە رووﺗﺎن
ﻋەرەﺑەﻛﺎن ﻟە ﭘﺸﺘﯽ ﻛﺎﻣێﺮاوە ھﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەدەن
3
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4 ﺣەﻣە ﻏەﻓﻮور
2017/ ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/8/8/169 ، ژﻣﺎرە )(197
ﻛەﻣﭙﻴﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﻛﺎم ڕﻳﺰداﻳە
ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوە و رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵﺪا ﺗەواو دەﻛﺮێﺖ وﺷە /ﺑڵﻨﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﭘڕۆژەﯾەك ﺑﻮون ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨەوەی ھەﯾﻜەﻟﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ،ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ٣٥ﺧﺎڵ ﭘێﻚ دێﺖ و ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﯾەﻛﺨﺴﺘﻨەوەی ھەردوو ﯾەﻛەی ٧٠و ٨٠ی ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾە. ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەش دەڵێﺖ، ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــەك ﺑەﻧﺎوی ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە دروﺳــﺖ ﻛﺮا و ﭘڕۆژەﻛە دەﺑێﺖ ﻟە ﻣﺎوەی ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳێ ﺳﺎڵ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ "وﺷە" ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە دروﺳﺖ ﻛــﺮاوە و ھەﯾﻜەﻟﯽ ﺑــﯚ داﻧﺮاوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣەﺷــﻘﺪان ﻟەﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ،ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎوە و ﺑﯚ ھەردوو ﺋەﻓﺴــەری ﻛﻮرد، ﺋەﻓﺴــەرێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﺑﯿــﻦ ﻛﺮاوە ﺗﺎ راوێﮋﯾﺎن ﭘێ ﺑــﺪات و راھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘێ دەﻛەن ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳــەر
ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﺪا و ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﺠﺎم. ﻋەﻣﯿــﺪ ھەڵﮕــﻮرد ﺣﯿﻜﻤــەت ﺑەڕێﻮﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە"وﺷــە"ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ، "ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەﺷﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﺎن ،ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ٣٥ﺧﺎڵﯿﯿﺎن ﺑــﯚ رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ھەﯾﻜەﻟــﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎﻣﺎدە ﻛــﺮد و ﻟەﻻﯾــەن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾــﺮان ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮا و رەواﻧەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدن. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋێﺴﺘە وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە وەك دەﺳﺘﭙێﻚ ﺑﯚ ھەﻧﮕﺎوﻧﺎن ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ،ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی دروﺳﺖ ﻛــﺮدووە .ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺞ و ﭘﻼﻧــﯽ ﻛﺎری ﺧﯚی دادەﻧێﺖ ﺑــﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺟێﯿﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە و دەڵێ" ،ﺋەواﻧەی ﻟەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿــە ﻛﺎر دەﻛەن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋەﻓﺴــەری ﻟێﮫﺎﺗﻮو و ﺷــﺎرەزان و ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﻣەﺷــﻘێﻜﯽ ﭼڕﯾﺎن ﭘێ دەﻛﺮێــﺖ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﺗەواو ﻛﺮد ،دەﺳﺖ ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە ﺑﻜەن ﻟەو ﻣﺎوەی ﺑﯚﯾﺎن دﯾﺎری ﻛﺮاوە".
"ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺋەوەﯾە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﻛﺎرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﻛــﺮدووە ھــەردوو ﯾەﻛــەی ٧٠و ٨٠ﻛە ﻟە دەرەوەی وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەن و ﻟەڕووی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯿەوە ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ دەﻛﺮێﻦ ،ﺑڕﯾﺎرە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﯾەك ﺑﺨﺮێﻦ و ﻟەﻻﯾەن ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺋەرﻛﺎﻧﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯽ ﺑﻜﺮێﻦ" ھەڵﮕﻮرد وای ﮔﻮت. ﺋﺎﻣﺎژەی دا" ،ﺋەﻣــە ﺧﺎڵێﻜﯽ زۆر ﺟەوھەرﯾﯿە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە، ﺟﮕەﻟــەوەش رێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ھەﯾﻜەﻟﯽ وەزارەت و ﻟﯿﻮاﻛﺎﻧﯽ وەزارەت ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮو ﺑــە ﻗﯚﻧﺎغ دەﺑێﺖ و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾە ﻟە دوای ﺳێ ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮودا". ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن و ھﯚﺷﯿﺎری وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ٧٠و ٨٠وەك ١٢ﻟﯿﻮا رێﻚ دەﺧﺮێﻦ و ﺟﮕەﻟەوەش ھێﺰێﻜﯽ ﯾــەدەگ دەﺑێﺖ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە . ﺣﻜﯿﻤــەت ﻟەﺑــﺎرەی ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ
ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﺑﯚ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺋﺎﻣﺎژەی دا" ،ﺋەو ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــە ﺑﯚ ﺋەدای ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو دژی داﻋﺶ دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ دۆﺳﺘێﻜﯽ زۆر ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿﺎ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﭘێﯿﺎن واﯾە ﺋەو ھێﺰە ﻗﺎرەﻣﺎﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﯾە زﯾﺎﺗﺮ رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ و ﺧﺰﻣەت ﺑﻜﺮێﺖ و ﭘڕﭼەك ﺑﻜﺮێﺖ و ﻣەﺷﻖ و راھێﻨﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑﻜﺮێﺖ". ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە ڕوو ،ﺗﯿﻤﯽ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــەی وەزارەﺗــﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ھﺎوﻛﺎر دەﺑﻦ ﺗﺎ ﻟەو ﻣﺎوەی دﯾﺎری ﻛﺮاوە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن ﻣەﺷﻖ و راھێﻨﺎﻧﯽ ﺑە ﺋەﻓﺴەراﻧﯽ ﺋەو ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿە دەﻛەن. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵــێ" ،دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﻣەﺷــﻖ و راھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی، دواﺗــﺮ ﺑەھــﺎوﻛﺎری ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﺎن دەﺳــﺖ ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دەﻛﺮێــﺖ و ﺋەوﻛﺎت ﺑڕﯾﺎر دەدرێﺖ ﻟە چ ﺧﺎڵێﻜەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەن ،ﺑەم ھەر ﭼﯚﻧێﻚ ﺑێﺖ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ﻣﺎوەی ﺳێ ﺳــﺎڵ ﻛەﻣﺘﺮ ﭘڕۆژەﻛە ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن".
ڕێﮕﺮی ﻟە ﺑەﺷﺪاری ﺋەﻧەﻛەﺳە دەﻛﺎت و ﺋﺎوارەﻛﺎن ﺑۆ ﺧۆی ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ
ﭘەﯾەدە ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳێ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗﺎﻛڕەواﻧە ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﭘەﯾەدە“ ﺑڕﯾﺎری داوە ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺳــێ ھەڵﺒــﮋاردن ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺎت و ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﭘﺮﺳﯽ ﺑەھﯿﭻ ھێﺰ و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ڕۆژﺋــﺎوا ﻧەﻛﺮدووە. ھﺎوﻛﺎت ڕێﮕﺮی ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮرد ”ﺋەﻧەﻛەﺳە“ دەﻛﺎت و ھەوڵﯿﺶ ھەﯾە دەﻧﮕﯽ ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی ﯾەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋــەو ﺳــێ ھەڵﺒﮋاردﻧەی ﻛــە ﺑڕﯾــﺎرە ﻟە ﺑﺎﻛﻮری ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑەڕێﻮە ﺑﭽــﻦ ،ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨــەﻛﺎن ﻛە ﻟە ٢٠١٧/٩/٢٢ ﺑەڕێﻮە دەﭼێﺖ ء ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ و ﻛﺎﻧﺘﯚﻧەﻛﺎن ﻟە ٢٠١٧/١١/٣دەﻛﺮێﺖ ،ھەروەھﺎ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ھەرێﻤەﻛﺎن و ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﮔەﻻﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات ﻛــە ﻟە ٢٠١٨/١/١٩ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ. ﺑﯚ ﺋەوە ﺋێﺴﺘە ﭘەﯾەدە ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿە و ﺋەو ھێﺰ و ﻻﯾەﻧﺎﻧەش ﺑەﺷﺪاری ﭘێ دەﻛﺎت ﻛە ﻟەژێﺮ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪان و ﻧﺎﺑﻨە ڕێﮕﺮ ﻟە ﺑەردەم ﺗﺎﻛڕۆﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ. ھەدﯾە ﯾﻮﺳﻒ ھﺎوﺳــەرۆﻛﯽ داﻣەزرێﻨەری ﻛﯚﻣەڵﮕەی دﯾﻤﻮﻛﺮات ”ﺗەﭬﺪەم“ ھێﻤﺎی ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ،ﯾﺎﺳﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺎن دەرﻛﺮدووە و ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەﺷــﯿﺎن دﯾﺎری ﻛــﺮدووە ﻛە ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛە دەﻛەن. ﻟــە ڕۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەران ﻧﯿﯿــە ،ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷە“ ،ﭘەﯾەدە ھەوڵ دەدات ﺋــەو ﺋﺎواراﻧەی ﻟــە ﻧﺎوﭼــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﺳــﻮورﯾﺎن ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧــﯚی ﺑﯿﺎﻧﺒﺎﺗە ﺳەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان و ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺨﺎﺗە ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎری دەﻧﮕﺪەراﻧەوە. ھەدﯾە ﯾﻮﺳﻒ ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺳــەرژﻣێﺮﯾﯿەﻛﯿﻦ ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻧﺎوی ﺗﯚﻣــﺎری دەﻧﮕــﺪەران و دەﻣﺎﻧەوێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﭼەﻧﺪ ﻛەس ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪاﻧﯽ ھەﯾە“. ﻟەﺑﺎرەی ڕێﮕﺮی ﻟە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧەﻛەﺳە ﻟەو ھەڵﺒﮋاردﻧە ،ھەدﯾە ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە ﺋەوان دەرﻓەﺗﯽ ﯾەﻛﺴــﺎن ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەڕەﺧﺴێﻨﻦ و ﺋەوەی ﺑەﺷﺪاری ﻧەﻛﺎت ﺧﯚی ﻧﺎﯾەوێﺖ .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەﻧەﻛەﺳە دەﯾەوێﺖ ﺑە ﺋەﺟێﻨﺪای دەرەﻛﯽ
ﺑەﺷــﺪاری ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن و ﺣﻜﻮﻣڕاﻧــﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜﺎت ،ﺋێﻤەش ڕێﯽ ﭘێ ﻧﺎدەﯾﻦ“. ﻓﯿﺪڕاڵﯿﯽ ﺑﺎﻛﻮری ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺳێ ھەرێــﻢ ﭘێﻚ دێــﺖ و ھــەر ھەرێﻤێﻚ دوو ﻛﺎﻧﺘﯚن ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێــﺖ و ھەر ﻛﺎﻧﺘﯚﻧێﻚ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﯾەك ﭘێﻚ دێــﺖ ،ﺑە ﺟﯚرێﻚ ھەرێﻤﯽ ﺟﺰﯾﺮە ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ )ﻗﺎﻣﯿﺸﻠﯚ ،ﺣەﺳەﻛە( ﭘێﻚ دێــﺖ ء ھەرێﻤﯽ ﻓﻮرات ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ )ﻛﯚﺑﺎﻧێ و ﮔﺮێ ﺳــﭙﯽ( ء ھەروەھﺎ ھەرێﻤﯽ ﻋەﻓﺮﯾﻦ ،ﻟە ﻛﺎﻧﺘﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ )ﻋەﻓﺮﯾﻦ و ﺷەھﺒﺎ( ﭘێﻚ دێﺖ. ﻧﻮوری ﺑﺮﯾﻤﯚ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯽ
ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻮورﯾﺎ، ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﺋێﻤە ﺑەﺷﺪاری ھﯿﭻ ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮرﺳــﺘﺎن ﻧﺎﺑﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜە ﺷەرﻋﯿەﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿە و ﻟەژێﺮ ﭼﺎودێﺮی ﭘەﯾەدە و ڕژێﻤﯽ ﺳــﻮورﯾﺎدا ﺑەڕێﻮە دەﭼﻦ، ﺑﯚﯾە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺸﯿﻤﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻧﯿﯿە“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋێﻤە ﻟــە ھەڵﺒﮋاردن ،ﺑڕﯾﺎری ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ٤٠٠ ،ھەزار ﻛﻮرد ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە ٣٠٠ھەزار ﻛﻮردی ڕۆژﺋــﺎوا ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪان ،ﭘەﯾەدە ﻣﺎﻓﯽ دەﻧﮕﺪان ﻧﺎدات ﺑەواﻧە و ﻋەرەﺑێﻜﯽ ھﺎوردە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮاو دەﻧﮓ دەدات ،ﺋەوە چ ھەڵﺒﮋاردﻧێﻜە“. ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــﺎو ﺋەﻧەﻛەﺳــە و ﺗەﭬﺪەم ﻛە ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن ،ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷــەڕ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧــەوەی ھەرێﻤــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮرد ﺧﯚﯾەوە ،ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﺳﯿﺎﺳــەت ،ﺑەڕێﻮەﺑــەردن و ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛەوﺗﻨە ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿەوە و ﺋێﺴﺘە ﭘەﯾەدە ڕێﮕە ﺑــە ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﭘﺎرﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧەﻛەﺳــە ﻧﺎدات ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺋەﻧەﻛەﺳەﯾﺶ ﭘەﯾەدە ﺑە ﺗﺎﻛڕۆ ﻧﺎو دەﺑﺎت و ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺋــەوان دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﺑــەس ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﺑێﺖ. ﺑﺮﯾﻤﯚ زﯾﺎﺗﺮ دەوڵێ” ،ﺋێﻤە ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧەی ڕۆژﺋــﺎوا وەك ﻛﺎرداﻧەوە دەﺑﯿﻨﯿــﻦ ﺑەراﻣﺒەر ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﻛــە وادەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺰﯾﻚ و ھﺎوﻛﺎﺗﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤە“.
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا 100ﺳــﺎڵ زﯾﺎﺗــﺮە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەوڵەﺗە ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯿەﻛﺎن ﺑە زۆر ﻟﻜێﻨﺮاوە ﺑە ﻋێﺮاﻗەوە ،ﺋەم ﺑەزۆرﻟﻜﺎﻧﺪﻧە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺷﯚﭬێﻨﯿﺴﺘﯽ و ﺳەرﻛﻮﺗﻜەراﻧەی دەوڵەﺗە ﻧﺎوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ، زەوﯾﻨە و ھەﻟﻮﻣەرﺟێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﺑــﯚ ڕﻛﺎﺑــەری و ﻛێﺒەرﻛێــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧێﻮان ﻛــﻮرد و ﻋەرەﺑﯽ ﻓەراھەم ﻛﺮد ﻛــە ﻟە ﻣﺎوەی ٧٠ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،دەوڵەﺗە ﻋەرەﺑﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و ھێﺰە ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻮوەﺗە ﺑەراﻣﺒەر ﯾەﻛﺘﺮ و ﻛێﺸــە و ﻟەﺷﻜﺮﻛێﺸﯽ و ﺷەڕ و ﭘێﻜﺪاداﻧﯽ دەﯾﺎن ﺳﺎڵەی ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﯽ ﺑەﺷﻮێﻦ ﺧﯚﯾﺪا ھێﻨﺎوە. ﻛێﺸﻤەﻛێﺸــێﻚ ﻛە ﺟﮕە ﻟە ﻧﺎھەﻣــﻮاری و ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﯽ و ﺋﺎوارەﯾــﯽ و ﺋەﻧﻔﺎل و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ،ژﯾﺎﻧﯽ ھەرە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ و ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﻧﺸﯿﻨەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ﺋێﺠﮕﺎر ﺋەﺳــﺘەم و ﻧﺎﻟەﺑﺎر ﻛﺮدووە .ﺋەم ﺷــەڕ و ﭘێﻜﺪاداﻧە و ﺋەم دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯿﯿــە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــە ھﯿﭻ ﺑﻮارێﻜﯽ ﺑــﯚ ھﺎوژﯾﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ﻧەك ﻓەراھەم ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑﮕﺮە ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﮔﺮﻓﺘــﺎری و دڕدۆﻧﮕــﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﻟێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە. ”ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎدا“ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوای ﺳەدەﯾەﻛﯽ ڕەﺑەق ﻟە ﺷــەڕ و ﭘێﻜــﺪادان و دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳەرﻛﻮت و ڕاوﻧﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دواﯾﯿﻦ ﺑﺰﻣﺎر ﻟە ﺗﺎﺑﻮوﺗﯽ ﻓﯿﺪڕاڵﯿﺰﻣﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺗﺎﯾﻔﯽ دراوە و ھﯿﭻ ﺑﻮارێــﻚ ﺑﯚ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻧەﻣﺎوەﺗەوە ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوای ﺋەوەی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەوەداﯾە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺳــﺎز ﺑﺪرێ و ﺧەڵﻚ ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪا ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﻟەم ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەدا، ﺗەﻧﯿــﺎ دەرﻓەﺗێﻚ ڕەﺧﺴــﺎوە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﺑﯚ ﯾەك ﺟﺎر ﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﺎن ﻟێ ﺑﻜﺮێ، ﺋﺎﯾﺎ دەﯾﺎﻧەوێ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەم دۆزەﺧەی ﻧﺎوی ﻋێﺮاﻗە ﺑﻤێﻨﻨەوە ﯾــﺎ دەﯾﺎﻧەوێ ﺟﯿﺎ ﺑﺒﻨەوە و ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﺒﻦ و دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن داﺑﻤەزرێﻨﻦ ،ھﺎﺗﻮوەﺗە ﻣەﯾﺪان و ﺑﺎﻧﮕەﺷە دەﻛﺎت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻤێﻨێﺘەوە! ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻚ ﻟەوە ڕووﻧﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺋەم ﻛەﻣﭙﯿﻨە ﺧﺰﻣەت ﺑە دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺎت. ﺋەواﻧەی ﺋــەم ﻛەﻣﭙﯿﻨەﯾــﺎن ڕێﻚ ﺧﺴــﺘﻮوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ڕوون ﺑﻜەﻧەوە ﻛــە ﻣﺎﻧەوە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﻮێﯽ ﺑﺎﺷە و چ ﺧێﺮوﺑێﺮێﻜﯽ ﺗێﺪاﯾە ﺑﯚﯾﺎن .ﺋەوان ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﺑەﺷــﺪاری ﺑﻜەن ﻟە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﯾەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﻟــە ﺟﯿﺎﺗــﯽ ھەوڵــﺪان ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛەﺷــﻮھەواﯾەﻛﯽ ﺋــﺎزاد و ﺷﻮوﺷــەﯾﯽ ”ﺷــەﻓﺎف“ و ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ﺗﺎ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺋﺎزاداﻧە و ھﯚﺷﯿﺎراﻧە ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻦ و ﻟە ﻧێــﻮان ”ﺑەڵێ و ﻧەﺧێﺮ“دا ﯾەﻛێــﻚ ھەڵﺒﮋێﺮن، ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە ﻣەوﻗﯿﻌێﻜﯽ ﺟێ ﮔﻮﻣﺎﻧەوە دەﺳــﺘﯿﺎن داوەﺗە ﻛەﻣﭙﯿﻨێﻜﯽ ﺗــﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن و دڵەڕاوﻛــێ ﻧﺎﻧەوە ﻟەﻧﺎو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا. ﺋەوان ﻟــە ﺟﯿﺎﺗﯽ ھــەر ھﺎوﻛﺎرﯾﯿەك ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، ﺧەرﯾﻜﻦ ﯾەﻛﻼﯾەﻧە و ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ڕێﻜﻼم و ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دوای ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛەن! ﺋەوان ﺑە ﻛەﻣﭙﯿﻨەﻛەﯾﺎن ﻛﯚﺳــﭗ و ﺗەﮔەرە ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دروﺳــﺖ دەﻛەن، ﺑــەوەی ﭘێــﺶ ڕووداوەﻛﺎن دەﻛەون و ﺑە ھەﻧﺎﺳــەی ﺷــﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺗﺎران و ﺋەﻧﻜەرە ھەوڵﯽ ﻧﺎﻧەوەی دڵەڕاوﻛــێ و ﺗﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن دەدەن ﻟەﻧﺎو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا، ﺑەڵﻜﻮ ﺳﺎردﯾﺎن ﺑﻜەﻧەوە ﻟە ﺑەﺷﺪاری رژد ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑە وەﻣﯽ ﺑەڵێ و ھەوڵــﺪان ﺑﯚ دەرﭼﻮون ﻟە ﻋێﺮاﻗێــﻚ ﻛە ﺑﻮوەﺗە ﻛﻮورەی ﺷــەڕی ﺗﺎﯾﻔﯽ و ﺋەﻣﺎﻧﯿﺶ دەﯾﺎﻧەوێ ﺷەڕی ﻧەﺗەوەﯾﯿﺶ ھەروا ﺑەردەوام ﺑێﺖ ﺗﯿﺎﯾﺪا. ”ﻛەﻣﭙﯿﻨــﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺋێﺴــﺘﺎدا“ ﺟەوھــەری ﺋەﺟێﻨﺪا ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛەی دژی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕاوەﺳــﺘﺎوە و ھﯿﭻ ﺑﺎﻧﮕەﺷــە و ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﯾﺎﺧﯚ ڕﺷــﺘﻨﯽ ﻓﺮﻣێﺴﻜﯽ ﺗﯿﻤﺴﺎﺣﯽ ﺑﯚ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺳــەر ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﯿﺎﻧﻜﺎت ﺑە دڵﺴــﯚز و ﺧەﻣﺨﯚری ﺧەڵﻜﯽ و ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرﭼﺎوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺮدووەﺗە ﺧەﻣﺨﯚری ﺑەرﭘێﮕﺮﺗﻨﯿﺎن ،ﺋەم ﻛێﺸەی ھﺎوژﯾﻨﯿﯿەﯾــە ﻟەﮔــەڵ ﻋێﺮاق .ﻟەم 100ﺳــﺎڵەدا ھەﻣﻮو ھەوڵەﻛﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧەوە ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻋێﺮاق ﺷﻜﺴﺘﯽ ھێﻨﺎوە و ﺗەواو ﺑﻮوە .ﺋەوان ﺑــە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﯾﺪەﺧەن ﻛە ﻟە ڕﯾــﺰی ﺑەرەی ﺷــﯚﭬێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و دەوڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ڕاوەﺳﺘﺎون. ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﻟەوە ھﯚﺷﯿﺎرﺗﺮن ﺋەم ﻛەﻣﭙﯿﻨە ﺑﺘﻮاﻧێ ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺳﻜﯿﯚﻻر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﺷﯿﻤﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە .ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﻨــﺪە ﺋەزﻣﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ڕاﺷــﻜﺎواﻧە ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺧﯚﯾــﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﯾﺎن ﺑﻜەن ﻟە ﻋێﺮاق. دەزاﻧﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ و ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ ھەﯾــە و دەﺑێﺖ ،ﺑەم دەﯾﺸــﺰاﻧﻦ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم وەﻣﯽ ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺋەم ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾە دەداﺗەوە ،ﻛێﺸــەی ھﺎوژﯾﻨﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق ﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە ﺑﻨﺒەﺳﺖ.
%
ﻧﺎوەﻧﺪە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەر ﻟە 2014ھەوﻟێﺮﯾﺎن ﺑە ﺳــﯿﻤﺒﯚﻟﯽ ﺑﻮوژاﻧەوە و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ﻧﺎو دەﺑﺮد ،ﺋﺎﺧﯚ دوای ﺳێ ﺳﺎڵ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ھەوﻟێﺮ ﻟە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪاﯾە و ﭘﺮﺳﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ و دۆﺧﯽ ﺑﺎزاڕ و ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺷﺎر و ﭘڕۆژەﻛﺎن ﭼﯚﻧﻦ؟ ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺑﻮوژاﻧەوە و ﺟﻮوڵەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ھەوﻟێﺮ دەﺳــﺘﯽ ﭘــێ ﻛﺮدووەﺗەوە؟ .ﻧەوزاد ھﺎدی ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ھەوﻟێﺮ ﻟەم ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەی ”وﺷە“دا ،وەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە دەداﺗەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد -ﺑەرھەم ﻋەﺑﺪو • ﺋــەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ وەﺳــﺘﺎن ﭼەﻧــﺪ ﺑﻮون؟ ﺋێﺴــﺘە دەﺳــﺖ ﭘێﻜﺮدﻧەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە چ ﺋﺎﺳﺘێﻜﺪاﯾە؟ ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی وەﺳــﺘﺎون ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە دەﺳﺘﯿﺎن ﭘــێ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﻮدﺟەﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺑﻮدﺟەی ﭘەرەﭘێﺪان و ﭘﺘﺮۆدۆﻻر و وەﺑەرھێﻨــﺎن ﺑﻮوە ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﯾەك ﻟەو ﺑﻮدﺟﺎﻧــە ﻧەھﺎﺗﻮوە ،ﺑڕێﻚ ﭘــﺎرە درا ﺋەوﯾﺶ ﭼەﻛــﯽ ﺋــەو ﺑەڵێﻨﺪەراﻧە ﺑﻮو ﻛــە ﭼەﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜﯿﺎن ﭘێ دراﺑﻮو و ﭘﺎرەﯾــﺎن ﭘێ ﻧەدراﺑﻮو، ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەﯾﺶ ﻛە ﺑەردەواﻣﻦ ﻟەﺳــەر ﻗەرز دەﻛﺮێــﻦ ،وەك ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗــﺮی و ﭘڕۆژەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑەﺣﺮﻛە و ڕێﯽ ھەوﻟێﺮ ﺗﺎ ﮔﻮﻣﺮگ ﺑە ﻗەرز ﻛﺮاون .ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ﻟە وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ % 20داھﺎت ﻛە دراوەﺗەوە وەزارەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﻗﯿﺮﺗﺎوﻛﺮدن و ﭘڕۆژەی ﻓﺮەﺟﯚری ﭘــێ دەﻛﺮێ ،ﺋــەوەی دەﺑﯿﻨﺮێ ﺗﻮاﻧــﺎی داراﯾــﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەرەو ﺑﺎﺷــﺘﺮ دەڕوات ،ﺋﻮﻣێﺪ و ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺎن ﺑەراورد ﺑﻜەﯾﺖ ﺑە 2014ڕەوﺷﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺷﺘﺮە. • ﻣﺎوەﯾەﻛە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن دەﻧﮕﯚی داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺳــﻨﻮور ﺑو دەﻛەﻧەوە و ﺑە ﻧﺮﺧێﻜﯽ ﮔﺮان ﻛﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳــﺎغ دەﻛەﻧەوە ،چ ڕێﻮﺷﻮێﻨێﻚ ﮔﯿﺮاوەﺗە ﺑەر ﺑﯚ ڕێﮕﺮی ﻟە ﮔﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻛﺎ ﻟە ﺑﺎزاڕ؟ ﻟە ھەوﻟێﺮ ھﯿﭻ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﻧەﺑﻮوە و ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪە ﺑﻮو ،ﺑەﭘێﭽەواﻧەوە ﻧﺮﺧــەﻛﺎن داﺑەزﯾﻮن و ﺑــەرز ﻧەﺑﻮوﻧەﺗەوە، دەرﮔــەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ و ﺳــﻨﻮور واﯾــە و ﻛێﺸــەی ﻧﯿﯿە ،ھەﻧﺪێﻚ ﻛﺎ ھەﯾە وەرزﯾﯿە، ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾــﯽ وەرزەﻛﺎن ﻧﺮﺧەﻛەی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا دێﺖ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﭘێ دەﮔەن، ﺑﺎج ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑەروﺑﻮوﻣﺎﻧە ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎن زﯾﺎد دەﻛــﺮێ ،ﻗﯚرﺧﻜﺎری ﻧﯿﯿــە و ھەوﻟێﺮ ﺑﻮوەﺗە ﭼەﻗﯽ ھەﻧﺎردە ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ،ﭼﻮﻧﻜە ڕۆژاﻧە ﻛەﻟﻮﭘەﻟێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺧەﻟﯿﻠەوە
ﭘێﺸــﻮازی ﻟــە ﻛﺮدﻧەوەی ﻫۆﺗێﻠﯽ ﺗﺮەﻣــﭗ ﻟــە ﻫەوﻟێــﺮ دەﻛەﻳﻦ دێﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑە ھەوﻟێﺮدا دەڕۆن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﻋێــﺮاق ،ﺑﯚﯾە داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮور ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەی ﺗﻮرﻛﯿﺎﯾﺶ وای ﮔﻮت ،ﻛﻮﻧﺴﻮڵﮕەی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑــە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺳەرﭘێﭽﯽ ﯾﺎﺳﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺳــﺰای ﻟێ ﺑﻜەوێﺘەوە ،ﻟەواﻧە وﺗﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑێ ،ﺑەم ﺋەﻣە ھﯚﻛﺎر ﻧﯿﯿە ﺑﯚ ﺳــﺰاداﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﺘﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە. • ﻛﺎی ﺧــﺮاپ ﻟە ﺑــﺎزاڕ زۆرە و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎن دەﯾﺎﻧﮕــﺮن ،ﺑﯚﭼــﯽ ﺳــﺰای ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧە ﺗﻮﻧﺪ ﻧﺎﻛــﺮێ ﻛە ﻛﺎی ﺧــﺮاپ دەھێﻨﻦ و دەﯾﻔﺮۆﺷﻦ؟ ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺷــﺘﯽ ﻟەو ﺟــﯚرە ھەﯾە و ﺑە ﺗەواوی ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻧﺎﻛﺮێ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺋێﺴــﺘە ﻟــە ﺋەوروﭘﺎ ﻟەﺳــەر ھێﻠﻜە ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﮔــەورە ھەﯾە ،ﺋەوروﭘﺎ ﻛە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوی ھەﯾە ،ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻛﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑــﻜﺎت ،ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑــە ﺑەردەواﻣﯽ ﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن و ﭘﺎداﺷﺖ ﺑﯚ ﻛﺎری ﺑﺎش و ﺳﺰا
ﺑﯚ ﻛﺎری ﺧﺮاپ ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﺑﻜﺮێ و ﺑە ڕێﮋەی ﺟﯿﺎواز ھەﯾە. • دەﻧﮕــﯚی ﮔﺮاﻧﺒﻮوﻧﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﺑەﻧﺰﯾﻦ ﺑو ﺑﻮوەﺗەوە ،ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺳﭙﯽ ﻟە ھﺎوﯾﻨﯿﺸﺪا ﮔﺮاﻧە ،ﺋەﻣە ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯿﯿە؟ ﻧــەوت و ﺑەﻧﺰﯾــﻦ ﻻی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧەو ﭘێﻮەﺳﺖ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺋێﻤەوە، ﺋــەوان ﺑڕﯾــﺎری ﻟەﺑــﺎرەوە دەدەن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﻣﻮوﭼە، ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎزاڕی ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺋــﺎزادە و ﺋێﻤە ﻟە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﻣﯚڵەت ﺑە ھەﻣﻮو ﻛەﺳــێﻚ دەدەﯾﻦ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ ﺑﮫێﻨێﺖ و ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎرﯾﺸــﯿﺎن ﺑﯚ دەﻛﺮێ ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﻛﻮاﻟێﺘﯿــﺶ ڕەﭼﺎو دەﻛﺮێ و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺑﯚ ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﻛــﺮێ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺮﺧﯿﺶ ﻛﺮاوەﯾە و ﺑەﻧﺰﯾﻦ ڕەﻧﮕە 25دﯾﻨﺎرێﻚ زﯾﺎد ﯾﺎن ﻛەم ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوە ﻧﯿﯿە ﻧﺮخ زۆر ﺑەرز ﺑێﺘەوە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋەﻣە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿە و ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﻗﺎزاﻧﺞ ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت. ﻟەﺑﺎرەی ﻧەوﺗﯽ ﺳــﭙﯽ ،ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەﻏــﺪا ﻧەوﺗﯽ ﺳــﭙﯽ ﺑــە ڕێﮋەی ﺗــەواو ڕەواﻧە ﻧــﺎﻛﺎت و وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎھێﻨێﺖ ،ﺑﯚﯾە دەرﮔەی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻤﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەوﻟێﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە 100ﻣﻠﯿﯚن ﻟﯿﺘﺮە،
داھﺎﺗە ،ﺋێﻤە ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋــەو ﻛەرﺗەﻣﺎن ﻛﺮدووە و ھەوﻟێﺮ ﻟە 2014ﺑﻮوە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎری وﺗﺎﻧــﯽ ﻋەرەﺑــﯽ ،ﺋەﻣە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻦ و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿە زۆرەﻛﺎن ﺑﻮو ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ڕووی دا ،ﺑەم ﺑە داﺧەوە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺑەدوادا ھﺎت ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﻤە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری و ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿە ﻟە ﻣﯚڵ و ڕێﺴــﺘﯚراﻧﺖ و ﺗەﻟەﻓﺮﯾﻚ و ﺷــەﻗﺎم و ﺋــﺎو و ﻛﺎرەﺑــﺎ و ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،ھەﻣــﻮو
ﻟەﮔەڵ ﻟﻴﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟە ﻛﺎری ﺑەردەواﻣﺪاﻳﻦ ﺑۆ ﻳەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی دۆﺳﻴەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋەﮔەر ھەر ﻣﺎڵێﻚ ﺑەرﻣﯿﻠێﻜﯽ ﺑەﺳەر داﺑەش ﺑﻜەﯾﻦ .ﻟەﺑەرﺋەوە ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری و ﻛێﺒەرﻛێ ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە ،ﺋەو ﭘﺸﻜە ﻛەﻣەﯾﺶ ﻛە ﺑەﻏﺪا دەﯾﻨێﺮێ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯚﻣﺎن و ﺳــﯚران و ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ داﺑەﺷــﻤﺎن ﻛﺮد. • ﻣﺎوەﯾەﻛــە ﺑﯚﻧێﻜــﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﻟــە ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑــو ﺑﻮوەﺗەوە ،ھﯚی ﭼﯿﯿە؟ دەﮔﻮﺗﺮێ ﭘﺎوﮔە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ھﯚﻛﺎرن ،ﺋەﮔەر ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ ﺑﯚﭼﯽ داﻧﺎﺧﺮێﻦ؟ ﺟﮕە ﻟە ﻛەوروﮔﯚﺳــﻚ و ﺑﺎزﯾــﺎن ،ھەﻣﻮو ﭘﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻦ، ﭘێﺸــﺘﺮ وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوی دەداﻧێ و ﮔﺎزواﯾﻞ و ﻧەﻓﺘﺎی ﻟێ وەردەﮔﺮﺗﻨەوە ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺳﻮوﺗەﻣەﻧﯽ وێﺴﺘﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ،ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرەﺑﺎ ﻛەم ﺑﻮوە، ھﯚﻛﺎرەﻛــەی ﻧەﺗﻮاﻧﯿﻨﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی وەزارەﺗﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻟە داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺎزواﯾﻞ ،ھﺎوﻛﺎت ﺋێﺴــﺘە وەزارەﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻧەوﺗﯽ ﺧﺎوﯾﺶ ﺑەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﻧﺎدات ،ﺑﯚﯾە ﺋەوان ﻧەوت ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻋێﺮاق دێﻨــﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋــەو ﻧەوﺗەی ﻟە ﮔەﯾﺎرە دێ ،ﺋەﻣە ھﯚی ﺑﯚﻧە ﻧﺎﺧﯚﺷەﻛەﯾە. ﺋێﻤە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن ﻛﺮد ﻛە ﺋەو ﻧەوﺗەی ﻟە ﮔەﯾــﺎرە دێ ڕێﮋەی ﮔﯚﮔﺮدی زۆرە و ﺋەو ﺑﯚﻧەی ﻟێ دروﺳــﺖ دەﺑێ ،ﻟەﺳەر ﺋەﻣە 23 ﭘﺎوﮔەی ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ داﺧﺮان ،ﺋەو ﭘﺎوﮔﺎﻧە ﮔﺎزواﯾﻠﯿﺎن ﻟــەو ﻧەوﺗە ﺑەرھــەم دەھێﻨﺎ و دەﯾﺎﻧﺪا ﺑە ﻣﯚﻟﯿــﺪەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯿﺶ ،ﺑﯚﯾە ﻟە ھەﻧــﺪێ ﮔەڕەك ﺋەو ﺑﯚﻧە ﻧﺎﺧﯚﺷــە ﺑو دەﺑﻮوەوە 25 ،ﻣﯚﻟﯿــﺪەی ﺋەھﻠﯿﺶ ﺑەھﯚی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﮔﺎزواﯾﻠە ﺳﺰا دران، ﺑەھەﻣﻮو ﺷــێﻮەﯾەﻛﯿﺶ ﻗەدەﻏــە ﻛﺮاوە و ﺋێﺴﺘە ﺑﯚﻧەﻛە ﻧەﻣﺎوە. • چ ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەك ﺑە ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری دراوە و ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎران ﭼەﻧﺪ ڕۆڵﯽ ھەﺑﻮوە ﻟە ﺟﻮوڵە ﺧﺴــﺘﻨە ﺑﺎزاڕ و ﺑﺎﺷﺘﺮﺑﻮوﻧﯽ ڕەوﺷﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ھەوﻟێﺮ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﺑەﺷێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ
ﭘێﻮەﺳــﺘﻦ ﺑە ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎرﯾﯿەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﮔەﺷﺘﯿﺎری زۆری ﻧەﺧــﯚش ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﻋێﺮاﻗەوە ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ دێﻦ ،ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻛﺮاوە و ﺋێﺴﺘە ھﺎﺗﻨﯽ ﮔەﺷﺘﯿﺎر ڕێﮋەﻛەی زۆر ﺑﺎش ﺑﻮوە. • ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﺎس ﻟەوە ﻛﺮاوە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھﯚﺗێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەﻣــﭗ ﺗﺎوەر ﻛە زﻧﺠﯿﺮە ھﯚﺗێﻠێﻜﻦ ھﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎن ﻟە ﻋەﻧــﻜﺎوەی ھەوﻟێﺮ دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﺋەﻣە ﺗﺎﭼەﻧﺪ ڕاﺳﺘە؟ ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭽﻤﺎن ﻟەوﺑﺎرەوە ﻧەزاﻧﯿﻮە، ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﺑﯿﺴــﺘﻮوﻣﺎﻧە ،ﺑــەم ﭘێﻤﺎن ﻛﺎرێﻜــﯽ زۆرﺑﺎﺷــە و ھەﻣﻮو ھــﺎوﻛﺎری و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ ﺋەﮔەر ﺷﺘێﻜﯽ وا ھەﺑێ. • ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺋێﻮە ﻟەﮔەڵ ﻟﯿﮋﻧەی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚﻧە ﺑﯚ ڕﯾﺸەﻛێﺸﻜﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻟە ھەوﻟێﺮ؟ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﻟﯿﮋﻧەﻛەﯾﺶ ﺑﭙﺮﺳــﻦ ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻮەﻧــﺪی و ﺋﯿﺸــﻜﺮدن و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎرﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﯾەك ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤﺎن ھەﯾە ﻛــە ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿە ،ﺑەردەوام ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ھﺎوﻛﺎری ﯾەﻛﺘﺮﯾﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﻛﺎرﻣــﺎن ﻛــﺮدووە و ﺋەو دۆﺳــﯿﺎﻧەی ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەﺑﻮوە ﻛﺎری ﺑەردەوام دەﻛەﯾﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯿﺎن. • ﺋﺎوارەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ھەوﻟێﺮدا ھەن ،ﺋێﺴﺘە ڕەوﺷــﯽ ﺋەوان ﭼﯚﻧە و چ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﺳەر ھەوﻟێﺮ ھەﺑﻮوە؟
ﺟﻮوڵــەی ﺑــﺎزاڕ و دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟەﮔەڵ 2014ﺟﻴﺎوازی ﻫەﻳە و ﺑﺎﺷﺘﺮە
ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ژﻣــﺎرەی ﺋــﺎوارەﻛﺎن ﻋەرەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﻣەﺳﯿﺤﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﻮرداﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوان، 115ھەزار ﻛﻮردی ڕۆژﺋﺎوا ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەن، ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻧﺰﯾﻜــەی 700ھەزار ﺋــﺎوارە ﻟە ھەوﻟێــﺮدا ھەن و ڕێﮋەی % 43ﺋﺎوارەﻛﺎن ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﻟەڕووی ﻣﺮۆﯾﯿﯿەوە ﺋەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﮔــەورە ﺑﻮو ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﻛﺎت ﺗێﭽﻮوﯾﺸﯿﺎن دەوێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﭘڕۆژەی ﺋﺎو و ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺗەواوی ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە ،ﺑەم ﺋەﻣە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ زۆر ﺑەڕێــﺰەوە ﺗەﻣﺎﺷــﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ،ﺳەرەڕای ﺷەڕی داﻋﺶ و ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺋێﻤە ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜەﻣﺎن ﺣەواﻧﺪەوە ،ﺋەﻣە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ و 800ھــەزار ﺋﺎوارە ﺑﺤەوێﻨﯿﻨەوە ﺑێ ﺋەوەی ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚ ڕوو ﺑﺪات ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە ﺋەواﻧﯿﺶ ﺑﻮوﻧەﺗە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺎزاڕ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەواﻧﯿﺶ ﻛەﻟﻮﭘەل دەﻛــڕن و ﺟﻤﻮﺟﯚڵ دەﺧەﻧە ﺑــﺎزاڕەوە ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺳــەرووی 60ھــەزار ﺧﺎﻧﻮوﯾﺎن ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە.
ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرەﺑﺎ ﻛەم ﺑــﻮوە ،ﻫۆﻛﺎرەﻛەی ﻧەﺗﻮاﻧﻴﻨــﯽ ﺗﻮاﻧــﺎی وەزارەﺗــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﻴﻴەﻛﺎﻧە ﻟــە داﺑﻴﻨﻜﺮدﻧﯽﮔﺎزواﻳﻞ، • ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻟــە 2014 ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺟــێ ھێﺸــﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﮔەڕاوﻧەﺗەوە؟ ﺋەوەﻧــﺪەی ﺋﺎﮔەدارﯾﻦ ﺋەواﻧــەی ﻟە ﺑﻮاری ﻧەوت ﻛﺎرﯾــﺎن دەﻛــﺮد ،ﺑەﺷــﯽ زۆرﯾﺎن ﮔەڕاوﻧەﺗەوە ،ﺋەواﻧەی ﺗﺮﯾﺶ وەك ﺑەڵێﻨﺪەر ﻛﺎرﯾﺎن دەﻛــﺮد ﻟە ﭘڕۆژەﻛﺎن ،ﻛە ﭘڕۆژەﻛﺎن وەﺳﺘﺎ ﺑﻦ ،دێﻦ و دەﭼﻦ ،ﺑەم ﺗﺎ ﭘڕۆژەﻛﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻧەﻛەﻧەوە ،ﻛﺎر ﻧﺎﻛەن. • ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﺘــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﭼﯚﻧە؟ ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﻻﻣەرﻛەزی ﭼﯽ دەڵێﻦ؟ ﯾﺎﺳــﺎی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﺧــﯚی ﻻﻣەرﻛەزﯾﯿەﺗــە و ھــەوڵ ﺑﯚ ﺋــەوە ھەﯾە دەﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻻﻣەرﻛەزﯾﯿەﺗە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺮێ ،ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻟەﺳەر ﻛﺮاوە و ﺑڕﯾﺎرﺑﻮو ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەﺳەﺗﯽ ﺗﺮ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﺑﯿﺪات ﺑە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎﻛﺎن ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻟە ﯾﺎﺳــﺎﻛەدا ھﺎﺗﻮوە ،ﭼەﻧﺪی دەﺳەﺗﯿﺶ ﺑێﺘە ﺧﻮارەوە
ﻫەوﻟێﺮ ﺳــەﻧﺘەری ﻫەﻧﺎردەﻛﺮدﻧــە ﺑۆ ﻋێﺮاق و ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن داﻧﺎﺧﺮێﻦ ﻟە ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺧەڵﻚ دەﺑــێ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋێﻤــەش ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻟەوﭘەڕی ﺑﺎﺷــﯿﺪاﯾە و ﺋەوان ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑە ﺋێﻤە و ﺑەڕێﻮەﺑــەر و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺷــﺎرەدێﻜﺎن ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛﺎن ،ھەم ﺧﯚم و ﺟێﮕﺮی ﭘﺎرێﺰﮔﺎ و ﻗﺎﯾﻤﻘﺎم و ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺋﺎﻣﺎدە ﺑﻮوﯾﻦ، ﻟەﺳــەر ھەﻣﻮو ﺑﺎﺑەﺗێــﻚ ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ھەﺑﻮوە و ﭘێﻜەوە ﺋﯿﺸــﻜﺮدن زۆر ﺑەﺑﺎﺷــﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە. • ﺋﺎراﻣــﯽ ھەوﻟێﺮ ﺟێﯽ ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯿە ،ﺑەم ڕێﻜﻜﺎری و ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆرە ،ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎن ﮔﯿﺮاون و ﻟە ﺑﺎزاڕ ﺷﻮێﻨﯽ ھﺎﻣﯚﺷﯚ ﻧﯿﯿە و دووﻛﺎﻧەﻛﺎن ﺷﯚﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗــﻮوە ،ﺑﯚﭼــﯽ ڕێﻮﺷــﻮێﻦ ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن ﻧﺎﮔﯿﺮێﺘە ﺑەر؟ ھەوﻟێﺮ ﺷــﺎرێﻜە ﻛﺎﺳــﺒﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ھەوڵ دەدرێ ﺧەڵــﻚ ھەﻟــﯽ ﻛﺎری زﯾﺎﺗــﺮی ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴێ ،ﺟﮕەﻟەوەش ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺷــﺘﯽ ﻟەو ﺟﯚرە ھەﯾە ،ﻟە ھەوﻟێﺮ ﯾەك ﺋﯿﺴﻜﺎن ھەﯾە ،ﺷــﺎر ﻣەرج ﻧﯿﯿە ھەﻣﻮوی ﺑەﯾــەك ﺷــێﻮە ﺑــێ ،ھەﻣﻮو ﺷــﺎرێﻜﯿﺶ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪی ﺧﯚی ھەﯾە ،ھﯿﭽﯽ ﻟەوەﯾﺘﺮ ﻧﺎﭼێﺖ ،ھەرﯾەك ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺟﯿﺎوازی ھەﯾە، ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﻋەرەﺑﺎﻧﭽﯿﯿەﻛﺎن ھەر ھەﺑﻮون، ﻟەوەﺗەی ھەوﻟێﺮ ھەﯾە ،ھەوڵﯽ زۆر دراوە و ﻟەو ﺷﻮێﻨﺎﻧەی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮون ڕێﻚ ﺧﺮاون، ﺋەواﻧەی ﺳــەرﭘێﭽﯽ دەﻛەن ﺳﺰا دەدرێﻦ و ڕۆژاﻧە ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت ﺳــﺰای ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎران دەدات ،ﺟﮕەﻟەوەش زۆرﺟﺎر ﺳەرﭘێﭽﯿﻜﺎران ﻛە ﻟێﻤﺎن ﻛﯚڵﯿﻮوﻧەﺗەوە ،ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﯾﺎن ﻣﻮوﭼەﺧﯚر ﺑﻮون ،ﺋــەو ﻣﻮوﭼەﯾەی ھەﯾﺎﻧە ﺑەﺷــﯿﺎن ﻧــﺎﻛﺎت و ﭘەﻧﺎﯾﺎن ﺑــﯚ ﻛﺎری ﻟەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑﺮدووە ﺗﺎ ﺑﮋێــﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن داﺑﯿﻦ ﺑﻜەن. • ﮔﻠەﯾــﯽ ﺋــەوە دەﻛــﺮێ ﺳــەرۆﻛﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ ﺗەﻧﯿــﺎ ﺷﻮێﻨﮕﯚڕﻛێﯿﺎن ﭘێ دەﻛﺮێ ،ﻧەك ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری، ﺋەﻣە ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯿﯿە؟ ﺋەﻣــە ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿــە ،ھەﯾــە ﺳــەرﻛەوﺗﻮوە و ﭘێﻤــﺎن ﺑــﺎش ﺑــﻮوە ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜەوە ﺑﭽێﺘە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ،ھەﯾﺸە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺗێﺪا ﻛﺮاوە ،ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ﺷەش و ﺳــێ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە ﮔﯚڕﯾــﻦ ،ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﭘﯚﺳﺘەﻛﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻛﺮاوە.
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻟەﺳەر ﺑﯚﻧە ﻧﺎﺧﯚﺷەﻛە 23ﭘﺎوﮔە داﺧﺮان و 25ﻣﯚﻟﯿﺪەش ﺳﺰا دران
5
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻧەوزاد
ھﺎدی 43 :ی ﺋﺎوارەﻛﺎن ﻟە ﻫەوﻟێﺮن و 60ﻫەزار ﺧﺎﻧﻮوﻳﺎن ﺑەﻛﺮێ ﮔﺮﺗﻮوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻧﺎڕێﻜﯽ ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎر و ﭘێﺪاﻧﯽ ﻣﻮوﭼەدا
ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان زﯾﺎدی ﻛﺮدووە
وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ
ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟە دەروازە ﺳﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋێــﺮان ،ﻟە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺗەﻣــﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺑــەراورد ﺑە ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺣەوزەﯾﺮاﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑــە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو زﯾﺎدی ﻛﺮدووە .ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ دەروازە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎن ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺘﯽ داﺧﻮازﯾﯽ ﻟــە ﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ دەﮔێڕﻧەوە. ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟــە دەروازەی ﭘەروێﺰﺧﺎن ﺑە رێﮋەی % 45و ﻟە دەروازەی ﺑﺎﺷﻤﺎخ ﺑە رێﮋەی % 10 زﯾﺎدی ﻛﺮدووە .ﺋەوەش ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە دەﻧﮕﯚی داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ھەﺑﻮو. دوای ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺋێــﺮان زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎ ھەﻧﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛﺎت ﻛە ﺳــﺎﻧە ﻗەﺑﺎرەی ھەﻧﺎردەی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺗێﺪەﭘەڕێﻨێﺖ،
ﺑەوەش % 11ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺮاوی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻚ دێﻨێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھەﻧــﺎردەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑــەراورد ﺑە ﺋێﺮان زۆر زﯾﺎﺗﺮە ﻛە ﺧﯚی ﻟە % 44ی ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯽ ھەﻧﺎردە دەدات. ﺷﺎﺧەوان ﺑەﻛﺮ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ دەروازەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوزی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑــەراورد ﺑە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚی ،ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە، ﺑەو ﭘێﯿە داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﺑەڕێﮋەی ﻟە 10 %ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە“. ﺑەﻛﺮ زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ھــﯚی زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ داھﺎت ﺑﯚ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﻛﺎ ﺧﯚراﻛﯿﯿەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑــەو ھﯚﯾەوە ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎی ﺧﯚراﻛﯽ ھــﺎوردە دەﻛــەن ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻮون و ﺑــڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن وەردەﮔﺮت ،ﺋێﺴﺘە ﻧەﻣﺎون و ﺋەوەش ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﭘەروێﺰﺧﺎن ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮە ﻟە دەروازە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ
ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان ﻛە رێﮋەی % 45ی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ ﻧێﻮان ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان ﻟە رێﯽ ﺋەو ﻣەرزەوە دەﻛﺮێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﮔﻮﻣﺮﮔﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ داھﺎﺗﯽ ﺋەو دەروازەﯾە ﺳــێ ﻣﻠﯿﺎر و 373ﻣﻠﯿﯚن و 898 ھــەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻮوە ،ﺑــەم داھﺎﺗەﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗەﻣﻮوزدا ﺑﯚ ﺷــەش ﻣﻠﯿﺎر و 357ﻣﻠﯿﯚن و 475 ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﺋﺎﻣﺎرەﻛە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﯾەك ﻣﺎﻧﮕﺪا داھﺎﺗﯽ ﺋەم دەروازەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﻣﻠﯿﺎر و 983 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺘێﻜﺪاﯾە ﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺰﯾﻚ دەﺑێﺘەوە، ﺋﺎڵﻮﮔــﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﻣــەرزەﻛﺎن ﮔەرﻣﺘﺮ دەﺑێﺖ ،ﺑەﭘێﭽەواﻧــەی ﺋەو ھەوﻧەی ﺑﺎس ﻟە داﺧﺴﺘﻨﯽ ﻣەرزەﻛﺎن دەﻛەن. ﺟﮕــە ﻟــەو دوو ﻣــەرزە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە ،ﭼەﻧﺪ ﻣەرزێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەن و ھــەزاران ﻛﺎرﻣەﻧﺪ و ﻛﺮێﻜﺎر ﻛﺎرﯾﺎن ﺗێــﺪا دەﻛەن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﯚﻣەران ،ﺳەﯾﺮاﻧﺒەن ،ﺷﯚﺷﻤێ ،ﭘﺸﺘە
و .ھﺘــﺪ ،رۆژاﻧە ھەزاران ﺗﯚن ﻟــەو ﻣەرزاﻧەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ. ﺋــەزوەر ﻣەﺣﻤــﻮود ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻣــەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷــﻤﺎخ ﭘێﺸﺘﺮﯾﺶ ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪﺑــﻮو” ،ﺋێــﺮان داوای ﻟــێ ﻛﺮدووﯾﻦ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﻮەڕۆدا ﻛە ﯾەك ﺳــەﻋﺎت ﭘﺸــﻮوی ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧە ،ﺟﻤﻮﺟﻮڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ راﻧەﮔﯿﺮێﺖ و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﺑەردەوام ﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻛﺎر دەﻛەن ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﺋەو ﺳەﻋﺎﺗە ﭘﺸﻮوە ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ راﻧەﮔﯿﺮێﺖ“. ﻛﺎرزان ﺧەﻟﯿﻞ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛە، ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺟﻤﻮﺟﻮڵــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕەدا زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە ﻟــە رێﯽ ﻣەرزەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەرێــﻢ و ﺋێﺮان ،ﺗەﻧﺎﻧــەت ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻣــەرزە ﻻوەﻛﯿﯿــەﻛﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻟێﯿﺎﻧەوە وەﺳﺘﺎﺑﻮو ،ﺋێﺴﺘە دووﺑﺎرە ﻛﺮاوﻧەﺗەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋێﺴﺘە ﺧەرﯾﻜە ﭼەﻧﺪان ﭘڕۆژە ﻟە ھەرێﻢ ﺑەﮔەڕ دەﺧﺮێﻨــەوە ،ﺑەوەش ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻓﺮەواﻧﺘــﺮ دەﺑێــﺖ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەو ﻛەﻟﻮﭘەﻟە ﺑﯿﻨﺎﺳــﺎزﯾﯿﺎﻧەش ﻛە ھﺎوردە دەﻛﺮێﻦ ﺑﯚ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﻣﻮوﺳڵ دێﻨە ﻧﺎردن“.
ﺑۆﭼﯽ ﺑڕﻳﺎری ﻫﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵە ﺑۆ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درا؟
ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﻛەﻧەدا و رووﺳﯿﺎ ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘڕ ﮔەﻧﻢ دەﻛەن
وﺷە /ﺳەرﺧێڵ ھەردوو وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻟەﮔــەڵ وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑە ﺳــەرﺟەم ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺖ ،ﺋەوەش ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺳــﺎڵ دەﺑێﺖ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ڕێﮕە ﺑە ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺳەرﺟەم ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑﺪات. ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﺎزاڕە و ﻟە ﻣــﺎوەی دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻜە ھەﺳــﺖ دەﻛەن ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻢ و داﻧەوﯾڵەﻛﺎن ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش داﺑەزﯾﻮە. ﺑﯚﭼــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ داﻧەوێڵــە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درا؟ ﻟە ﻧﻮوﺳــﺮاوێﻜﺪا ﻛە ﺑە ژﻣــﺎرە 2554دەرﭼﻮوە و ﻟەﻻﯾــەن وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزی و وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ دەرﻛﺮاوە ،ﺗێﯿــﺪا ﺑڕﯾﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵە دراوە و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە ﻛﺮاوە ﻛە ڕێﮕە ﺑە ﺗەواوی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و ﺋﺎﺷە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەدرێﺖ ﺑﯚ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵە ﺑە ﺳــەرﺟەم ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿﯿەوە. ﺧﺎڵﺲ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑڕﯾﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەﻣﺴــﺎڵ دراوە ﻛە ﭼەﻧــﺪ ھﯚﻛﺎرێﻚ ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ دەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﻛەن و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪرێﺖ. ”ھــﯚی ﯾەﻛەﻣﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە ،ﺋەوەﺑــﻮو ﮔەﻧﻢ ﻟە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻣﺎ و ھەوڵ دەدرێﺖ ﺑەم ﺑڕﯾﺎرە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﺎزاڕ راﺑﮕﯿﺮێﺖ و
ﺋەو ﺑەﺷەی ھەڵﮕﯿﺮاوە ﻟە ﺳﺎﯾﻠﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷــﯽ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ زۆری ﻧەدەﻛــﺮد ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻧﺮﺧــﯽ ﮔەﻧــﻢ و ﺟﯚ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەرز ﺑﻮوﺑﻮوەوە“ ﺧﺎڵﺲ وای ﮔﻮت. ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە، ﺋــەو ﺑڕﯾﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ ﮔەﻧﻤە ،ﺗﺎ ﭘێﺶ ﺋەو وادەﯾە ﻛە ﮔەﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێ دەﮔﺎت ،دواﺗﺮ ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻗﺴەی ﻟەﺑﺎرەوە دەﻛﺮێﺖ. ﺧﺎڵﺲ ﺋەﺣﻤەد ﮔﻮﺗﯽ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻣەرج و ﺟﯚرێﺘﯽ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵەﻛﺎن داﻧﺮاوە ﻛە ھﺎوردەﻛﺎر دەﺑێﺖ ﭘێــﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﺑﻦ ،ﺟﯿﺎ ﻟە ”ﺑﻨەﺗﯚ“ ﻛە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدووش ھﺎوردە دەﻛﺮا. ھﺎوﻛﺎت ﻧــەوزاد ﺋەدھەم ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑڕﯾــﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2014راﮔﯿﺮاﺑﻮو ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﮔەﻧﻤێﻜﯽ زۆری ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﺑــەم ﺑەھﯚی زۆری رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ دەﻛﺮد ﺑڕﯾﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەرﺑﻜﺮێﺖ. زﯾﺎﺗﺮ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ھﺎوردەﻛﺮدﻧەﻛە ﺑەﭘێﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑﺎزاڕی ﻧﺎوﺧﯚ دەﺑێﺖ ﺟﯿﺎ ﻟە ”ﺑﻨەﺗﯚ“، ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ھﺎوردەﻛﺮدﻧــﯽ داﻧەوێڵە ﺑە ھەﻣﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿەوە ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە. ھﺎوﻛﺎت ﻏەرﯾﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑڕﯾﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ درەﻧﮕﻮەﺧﺘە و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو زووﺗﺮ ﺋەو وەزارەﺗﺎﻧە ﺑڕﯾﺎری ﻟەو ﺷێﻮەﯾە ﺑﺪەن. ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔەﻧﻢ ﻧﺎﻛڕێﺘەوە ﺧﺎڵﺲ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و داراﯾــﯽ ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ رەﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋــەو ﮔەﻧﻤەی ھــﺎوردە دەﻛﺮێــﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ﺑێﺘە ﻛڕﯾﻦ.
رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ”ﺋەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺑﺎزاڕ و ﻛﺎرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎردە و ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﻛڕﯾﻨﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧﯿﯿە. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗــﯽ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﻢ ھــﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە و ھﯿﭻ ڕێﮋەﯾەك دﯾﺎری ﻧەﻛﺮاوە ﺑﯚ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺑﺎری ﺋەوەی ھﯿﭻ وﺗێﻚ دﯾــﺎری ﻧەﻛﺮاوە ﻛە ﮔەﻧﻤــﯽ ﻟێ ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ. ھــﺎوﻛﺎت ﻏەرﯾــﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﻮﺗــﯽ ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺧﯚراك دەﺑــﻮو ﺋەوﻛﺎﺗە ﺧەﻣﯽ ﻟــێ ﺑﺨﻮرێﺖ ﻛە ﮔەﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڕاﺟﻔﺮۆش ﻛﺮا ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧە ﻋەرەﺑــەﻛﺎن ﻛە ﺋەوەش ھێﻤﺎی ﺑــێ ﭘﻼﻧﯽ ﺋەو وەزارەﺗﺎﻧە ﺑﻮو. دوای ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻧﺮﺧﯽ داﻧەوێڵە ھﺎڕەی ﻛﺮد ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕــﯽ راﺑﺮدوو ﺑە رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻧﺮﺧــﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑەرز ﺑﻮوﺑﻮوەوە، ﺑەم ﻻﯾەﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪار دەڵێﻦ ،دوای ﺑڕﯾﺎرەﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻢ داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑە ﺧﯚوە ﺑﯿﻨﯿﻮە. ﺧﺎڵﺲ ﺋەﺣﻤەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻛﺎرﮔێڕی و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ ،رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ، دوای دەرﻛﺮدﻧــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﻢ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوردەﻛﺎری زۆر داوای ﻣﯚڵەﺗﯽ ھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە و ھەﺳــﺖ دەﻛﺮێﺖ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺮﺧﯽ داﻧەوێڵــە ﻟە ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن دێﻨێﺘە ﺧﻮارەوە. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە ﻧــەوزاد ﺋەدھــەم ﺑەرﭘﺮﺳــەﻛەی وەزارەﺗــﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد ﻛە ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھەﺑێﺖ، دەﺗﻮاﻧێﺖ ﮔەﻧﻢ ھﺎوردە ﺑﻜﺎت و ڕێﮕﺮی ﻟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻤﯽ ﻟــە ﺑــﺎزاڕەﻛﺎن ھێﻨﺎوەﺗە ﺧــﻮارەوە و ﻛﺎرﯾﮕەری راﺳﺘەوﺧﯚی ﻟەﺳەر ﺑﺎزاڕەﻛﺎن ھەﺑﻮوە. ﻟەﺑﺎرەی ﺋــەوەی رێﮕە ﺑﺪرێﺖ ﺋﺎردی زﯾﺎﺗﺮ ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ ﺟﯿﺎ ﻟە داﻧەوێڵە ،ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳەی وەزارەﺗﯽ
ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ،ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ،ﺋﺎرد رێﮕﺮی ﻟێ ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ڕۆژاﻧە دەﯾــﺎن ھەزار ﺗﯚن ھﺎوردەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛﺮێﺖ ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﻣﯚڵەﺗﺎﻧەی دراوە. ”ﺗەﻧﯿﺎ ﮔەﻧﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺑﺎزاڕ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺧﻮاردەﻣەﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺋەو ﮔەﻧﻤەی ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ ،ﻧﺎدرێﺖ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﻟە ﻛﯚﮔەﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ھەڵﺪەﮔﯿﺮێﺖ“ .ﻏەرﯾﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ وای ﮔﻮت. ﻓﺎرس ﻋەﻟﯽ ﻛە ﻛﺎری ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ داﻧەوێڵە دەﻛﺎت، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟەﮔــەڵ ﺑوﺑﻮوﻧەوەی دەﻧﮕﯚی ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧــﻢ ﺑە ڕێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧــﻢ و ﺟﯚ ھــەرزان ﺑﻮو .زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ، ﻧﺮﺧەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ رۆژ ﮔﯚڕاﻧﮕﺎری ﺑەﺳــەردا دێﺖ و ﺋێﺴــﺘە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑەھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﻮاﻟﯿﺘﯽ ﺋﺎرد، رووﯾﺎن ﻟە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺋــﺎردی ﺑﺎزاڕ ﻛﺮدووە ﻛە ﺑﯚ ھەر 50ﻛﯿﻠﯚﯾەك 23ھەزار دﯾﻨﺎرە. ﺋەو ﻓﺮۆﺷــﯿﺎرە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ﻛــە ﻟەﮔەڵ ھﺎوردەﻛﺮدﻧﯽ داﻧەوێڵە ،ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەن ﻧﺮﺧﯽ ﮔەﻧﻢ و ﺟﯚ زﯾﺎﺗﺮ داﺑەزێﺖ. ﺋەم وﺗﺎﻧە ﮔەﻧﻤﯽ ﭘﻠە ﯾەﻛﯿﺎن ﻟێﯿە ﺑﯚ ھﺎوردەﻛﺮدن ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋەو ﮔەﻧﻤەی ھﺎوردە دەﻛﺮێﺖ ،زۆرﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ھﯽ رووﺳﯿﺎ و ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺎن ،ﺑەم ھﺎوردەﻛﺎران ﺋﺎزادن ﻟە ھێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﻧﻢ و رەﻧﮕە ﻟــە ھەﻧﺪێ وﺗەوە ﺑﺎزاڕی ھەرێﻢ ﭘڕ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە ﮔەﻧﻢ. ﺑەﭘێﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــە ،ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﻛەﻧەدا و رووﺳــﯿﺎ ﮔەﻧﻤﯽ ﭘﻠەﯾەﻛﯿﺎن ھەﯾە و دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ھــﺎوردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﺶ دەﻛﺮێﺖ ھەر ﻟەو وﺗﺎﻧەوە داﻧەوێڵە ھﺎوردە ﺑﻜﺮێﺖ. ھﺎوﻛﺎت ﻏەرﯾﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ رای ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﻛــﻮرد دەﺗﻮاﻧــﻦ ﺋــەو ﻛﺎرە ﺑﻜــەن و ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘڕ ﺑﻜەن ﻟە داﻧەوێڵە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎزاڕ ﺑەھﯚی ﺋەو ﺳــەرﻣﺎﯾەی ھەﯾﺎﻧــە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدوون.
ﺋﺎدەم ﺳﻤﭗ ﻛە ﺑە ﺑﺎوﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﻓەﻟﺴەﻓەی ﺋەﺧﻼق دادەﻧﺮێﺖ ﻟەﺑﺎرەی ”ﻛﺎرﻛﺮدن“ـــەوە دەڵێﺖ: ﺋەوەم ﭘێ ﺑﺪەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻢ ﭘێﯿەﺗــﯽ ،ﺋەوەﺗﺎن ﭘێ دەدەم ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺘﺎن ﭘێﯽ ھەﯾە .ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﮔﻮﺗەی ﺋەم ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە وەك ﮔﺎڵﺘەﺟﺎری ﻟێ ھﺎﺗﻮوە ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺑەرز ﺑە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر و ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘﻠە ﺗﺎﯾﺒەت و ﭼەﻧﺪان ﭘﯚﺳﺖ و ﭘﻠەی ﺗﺮی ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ دەدات ﺑێ ﺋەوەی ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﺮێﺘەوە ،ﺑﮕﺮە ﻛێ ﻣﻮوﭼەﻛەی ﺑەرز ﺑێﺖ دەﻧﮕﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ زوڵﺘﺮە و ﻟەﺳــەر ﺷﺎﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭﯽ ھــﺎت و ھﺎوارێﺘﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﺑــەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗەی ﻣﻮوﭼەﻛەی ﭘێ دەدات ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ھەﻣﻮو ﺧەوش و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و ﺋەو ﺑﻮارەی ﻛە ﺧﯚﯾﺸﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرە ﺗێﯿﺪا ﺧﯚی ﺑێﺒەری دەﻛﺎت ،ﺑەھﺎوﺷێﻮەی ﺋــەو ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﭘێﯿەﻛﯿﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻓەزای ﺣﻜﻮوﻣەﺗێﻜﯽ ﺑﻨﻜە ﻓﺮاواﻧﺪاﯾــە و ﭘێﯿەﻛەی ﺗﺮﯾﺎن ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﺪاﯾە. ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ھەزاران ﮔەﻧﺠﯽ ﺋەم وﺗە ﺑەﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﺑێ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾﺸەوە ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ھەﻟﯽ ﻛﺎر و دەرﻓەﺗﯽ دۆزﯾﻨەوەی ﻛﺎر ﺑێﺒەﺷــﻦ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔەﻧﺠە داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟەﺑەر ﻛەﻣﯿﯽ ﻣﻮوﭼە و ﭘﺎﺷــەﻛەوﺗە زۆرەﻣﻠێﯿەﻛە ﻛﺎرەﻛەﯾﺎن ﺑێ ﺑەھﺎ ﻛﺮاوە ،ﺑێ ﺑەھﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎر ﻟــە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﺪا ﻛە ﻟــە % 60ی ﺧەڵﻜەﻛەی ﻟە ﻧێــﻮان ﺗەﻣەﻧﯽ 15-35ﺳــﺎڵﯿﺪان و ﺑە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﮔەﻧﺠﺎن دادەﻧﺮێﺖ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺷــﺎراوەی ﺧﯚی ھەﯾە. ﺳــﻤﯿﺲ ﭘێﯽ واﯾە راﺳــﺘە ﭘﺎرە ﭘﺎڵﻨەرێﻜﯽ ﻏەرﯾﺰﯾﯽ ﻣﺮۆﭬە ،ﺑەم ﺑەدەر ﻟە ﭼەﻣﻜﯽ ﺋەﺧﻼق ﺋﺎﻣﺮازێﻜﯽ ﺧێﺮ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەی ﺋەﻣڕۆش ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﻣﻮوﭼەدا روو دەدات ،ﺋەو ھەڵﭙەﯾەی ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻗﺎزاﻧﺞ و ﭘﺎرەﯾە ﻛە زۆر ﻟــە ﻣﻮوﭼە ﺑەرزەﻛﺎن و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و دەوڵەﻣەﻧﺪ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﻮان ﺗێﯽ ﻛەوﺗﻮون. ﺑﻮوﻧــﯽ ﺋەو ھەﻣــﻮو ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟــە ﺑﻮاری ﻛﺎر و ﻣﻮوﭼــەدا ھەﯾە ،رێﮕﺮە ﻟە ﺑــەردەم ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺠێﻜﯽ داھێﻨەر و ﺑەﺗﻮاﻧﺎ ،ﺋەﮔەر ﻣﺮۆڤ ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻟە ﺑەرھەﻣﺪا ﺑﻮوە ،ﺋەوا ﮔەﻧﺠﯽ ﺋەﻣڕۆ ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﺟﺎران و ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻧﺎو ﺑﺎزﻧەی ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ و ﺧﻮﻟﯿﺎ و ﺋﺎرەزووداﯾە ،ﺋەو ﻟەم 25ﺳــﺎڵەدا ﺗێﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﻗﺴەی ﺑﺎق و ﺑﺮﯾﻖ و ﻟێﺪوان و ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ھﺎﺗﻮھﺎوار. ﮔەﻧــﺞ ھەﻟﯽ ﻛﺎری راﺳــﺘەﻗﯿﻨە و ﭘڕ ﻟــە داھێﻨﺎن و ﺑەرھەﻣﯽ دەوێﺖ .ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘــە ﮔەورەﻛە ﻟە ﺑێ دﯾﺪی و ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﺪا دەﺑﯿﻨﻢ ﻧەك ﻟە ﻓﺮﺗﻮﻓێڵﯽ ﻟێﺪوان و ﻗﺴــەی ﻣﻮوﭼە ﺑەرزەﻛﺎن ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﮔﻮێﺒﺴﺘﯽ ﺑەﮔەڕﺧﺴــﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دەﺑﻢ ،ﺋەو ﻛەرﺗە ﺗﺎﯾﺒەﺗەی ھەر ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﺑڕوای ﭘێﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺑەدەر ﻧەدەﺑﻮو ﻟە رﯾﻔﯚرم و ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ. ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﮔەﻧﺠێﻜﯽ ﺋــەم وﺗە ﺑەھەﻣــﻮو ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﺷــﺎرەزاﯾﯿﯿەوە روو ﻟــە ﻛﺎرێــﻚ ﺑــﻜﺎت ﺋەوەﻧﺪە ﻻی ﺧﺎوەن ﻛﺎرەﻛە ﺑێ ﺑەھﺎ ﻛﺮاﺑێﺖ ،ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﻛﺮێﻜﺎرێﻜﯽ ﺋەﺳــﯿﻮوﺑﯽ و ﺋﺎﺳﯿﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ،ﺋەﻣڕۆ ﻛﺎر ﺋەوەﻧﺪە ﺑێ ﺑەھﺎ ﻛﺮاوە و ﻧﺎدادﭘەروەری ﺗێﺪا ﻛﺮاوە ،ﺑەڕووﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸﺪا ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﮔەورەﯾە دەﺑﯿﻨﯿﺖ ،ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻚ ﺋەﮔەر ﻣﻮوﭼەﺧﯚرێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﯾەك دوو ﻛﺎری ﺗﺮ ﻟە ﭘەﻧﺎی ﻛﺎرەﻛەﯾﺪا ﻧەﻛﺎت ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾــﻦ و ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ دەﺳــﺘەﺑەر ﺑێﺖ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﻣﻮوﭼە ﺑەرزەﻛﺎن ﻛە ﺋەوەﻧﺪە ﺳــەﻗﻔﯿﺎن ﺑەرز ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﺋەﻧﺪام ﭘەرﻟەﻣﺎن و دەﺳــﺘﻜەوﺗﻨﯽ ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﺧﺎﻧەﻧﺸﯿﻨﯽ ﺗﺎھەﺗﺎﯾﯽ دەﯾﺎن ﭘﺎڵەوان و ﺳﯚﭘەرﻣﺎﻧﯽ ﺳەر ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯿﭭﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﻟە ھەﻣﻮوﯾﺸﯽ ﺳەﯾﺮﺗﺮ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺳــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری دەﻛەن ،ﺳــەرﺟەم ھﺎوﻛێﺸە و ﺗﯿﯚر و زاراوە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــەﻛﺎن ﺗێﻜــەڵ و ﭘێﻜــەڵ دەﻛەن و ﺗێﻜەڵەﯾەك ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری وا دەﺧەﻧە ڕوو، ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎس رووی ﻧﺎﯾەت ﺗەﻧﺎﻧەت ﮔﻮێﺒﺴﺘﯿﺸﯽ ﺑێﺖ. ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋەم واﻗﯿﻌە ﺑە ﭘﺎڵەواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﭼە ﺑەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺳەر ﺗﯿﭭﯽ و ﭼەﻧەﺑﺎزەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﮔەڕاﻧــەوەی ﺑەھﺎی ﻛﺎر و ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ رێﻜﻮﭘێﻜﯽ ﻣﻮوﭼە و دادﭘەروەراﻧە ﻟە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﺑﻮوﻧﯽ داﻣەزراوەﻛﺎﻧﺪا ﻧەك ھەر ﺋەﺳــﺘەﻣە ،ﺑەڵﻜﻮ زۆرﯾﺶ ﺋەﺳﺘەﻣە و ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﺋەو داﻣەزراوەﯾە ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﯾﺎﺧﯚ ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــە ،ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻓﺮﯾﺎی ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧﺎدادﭘەروەرﯾﯿــەی ﻧێﻮان ﺟﯿﺎوازی ﻣﻮوﭼەﻛﺎن ﺑﻜەوﯾﻦ و ﺑەھﺎ ﺑﯚ ﻛﺎر ﺑﮕەڕێﻨﯿﻨەوە و ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻣﻮوﭼە ﺑەﭘێﯽ ﺑەرھەم و داھێﻨﺎن ﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧێﻮان ﻣﻮوﭼە و داھﺎت واﻗﯿﻌێﻜــﯽ وای ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووە ،رێﮋەی ھەژاری و ھەوﺳﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺮدووە ،ﺑەﻣەﯾﺶ ﻣﻮوﭼە ﺑەرزەﻛﺎن ﮔەﻧﺠﺎن دەﺧەﻧــە ﻧﺎو ﺗﯚڕی واﻗﯿﻌێﻜەوە ﻛە ﺑڕواﯾﺎن ﺑە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻧەﺑێﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﺑەراﻣﺒــەر و رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﺋەوﯾﺘﺮ ﺑﻜــەن ،ﺑﮕﺮە رێﯽ ھﺎﺗﻮﻧەھﺎﺗﯽ ھەﻧــﺪەران ﺑﮕﺮﻧە ﺑەر و ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯿﺎن ﺑەداھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﻣێﻨێﺖ.
ﺣەﺑﯿﺐ ﺗەرﻓﯽ :ﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەم ﻛﻮرد دەوڵەﺗﯽ 7 ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
*راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ وەك ﺧــﯚم ﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەم ﻛــﻮرد دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێــﺖ و رێﺰ ﻟــە ﺧﻮاﺳــﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﮔەﻟێﻜﯽ ﺳــﺘەﻣﻠێﻜﺮاوە ،ﺑــەم دەﺑێﺖ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻛە دۆﺧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە ھەر وﺗێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رووﺳﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ ،ﺑﯚﯾە رەﻧﮕە ﻟەو رێﯿەوە ﭼەﻧﺪ ﻛێﺸەﯾەك ﺑێﺘە ﺋــﺎراوە ﻛە رەﻧﮕە دۆﺧــﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ ﺑەرﮔەی ﻧەﮔﺮێﺖ. *ﺷــﺎﻧﺪی ﻛــﻮرد ﺳــەرداﻧﯽ ﺑەﻏﺪای ﻛــﺮدووە و ﻛﺎرﻧﺎﻣەﻛەﯾــﺎن دﯾــﺎرە ،ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ ﻛﺎرﻧﺎﻣەﻛەﯾــﺎن ﻟەﻻﯾــەن ﺑەﻏــﺪا و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﭼەﻧﺪە؟ ﺑەﻏﺪا و ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮاوەن ﺑەڕووی ﺋەو ﺷــﺎﻧﺪەوە ،ﺑەم ﻟە رێﯽ ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎن ﻧﺎ، ﺑەڵﻜﻮ ﻟە رێﯽ وﺗﻮێﮋی ھێﻤﻨﺎﻧە و ﺑﺮاﯾﺎﻧەوە و ﺗﯿﺎﯾﺪا ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ .ﮔﯚڕاﻧﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺑەﻏﺪا و رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺷﺎﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺑەﻏﺪا ،ﺗﯚ دەزاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەت دوور و ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە، ﭘێﻮﯾﺴﺘە وەك ﺳﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌە و ﻛﻮرد ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻋێﺮاﻗﻤﺎن ﻟە ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﺪا ﺑﻮوێﺖ. *ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﻛﻮرد ﺑﺎش و ﻣێﮋووﯾﯽ ﺑﻮو، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺳــﺎردی و دوورﻛەوﺗﻨەوە و ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧەﯾﺎری دروﺳﺖ ﺑﻮوە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﭼﯿﯿە؟ ﺑەڵێ ﺳﺎردی ھەﯾە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺋەوەﯾە ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ وت ﻧەﺑێﺖ ،ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﺋێﺴــﺘەش رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾــﻦ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﻦ ﻟە ﻛﻮرد ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺑەﺗەﻛــە دەﮔﺎﺗــە ﻧەﻣﺎﻧــﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ وت، ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟــەی ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻟە ﺑەﺳــڕە ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺧﺮاﯾە روو، ﺑەﺗﻮﻧــﺪی وەم دراﯾــەوە ،ھﺎوﻛﺎت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دۆﺧێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾــە وەﻣەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺑﻮون ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧــەدان ﺑەو داواﯾەی ﻛﻮرد ﻛە ﺋەوەش ﭘەﯾﺎﻣێﻜە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەوەی ﺋێﻤە رازی ﻧﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﻛﺎرێﻚ ﻛــە ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ وت ﺗێﻚ ﺑﺪات و ﺑﻤﺎﻧﺨﺎﺗە ﻧﺎو ﭼەﻧﺪ ﻛێﺸەﯾەك ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ ﻟێ ﻻﺑﺪەﯾﻦ. *ﻋەﻣــﺎر ﺣﻜﯿﻢ و ﺧێﺰاﻧەﻛەی ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ ﺑﻮون ﻟە ﻛﻮردەوە ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮون ،ﺑەم ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ دواﯾﯽ زۆر ﻧەﯾﺎری ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺗێﺪاﺑﻮو ،ﺑﯚﭼﯽ؟. ﻟــەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺣەﻛﯿــﻢ ﺳــەرەڕای ﻧﺰﯾﻜﯽ ﻟە ﻛــﻮردەوە ،دﯾــﺎری دەﺧﺎت ﺋــەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭼەﻧﺪ
ﺋەﮔەرﺋەورﻳﻔۆاﻧﺪۆﻣە ﻛــﺮا ،و�ﺗﺎﻧــﯽ دﻧﻴﺎ
ﺑــەدوای ﺑەرژەوەﻧﺪﻳﯽ ﺧۆﻳﺎﻧــﻦ ،ﺑۆﻳــە ﺋەوان
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەژەوەﻧﺪﻳﻴﺎن ﻟە و�ﺗێﻜﯽ ﺗﺮازاو دەﺳﺖ ﺑﻜەوێ
ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوەﯾﺎن وەك دروﺷــﻢ و ﺋەدەﺑﯿﺎت ﻟە ﺑﯚ ﮔەﻻﻧــﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮاو ﻟە ﻧﺎوەﻧــﺪە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ھﺎﺗﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻛــﻮرد ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺧﯚی و ﻋێﺮاﻗﯿــﺶ دەﻛﺎت ،ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣــﺎر و ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ژﻣﺎرەﯾــەك وەزﯾــﺮی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﻛﻮردن ،ﺑەڵﻜﻮ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﻧﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﺟێﮕﺮی وەزﯾﺮ ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻛﻮردن ،ﺋــەو داﻣەزراوەی ﺋێﻤــە وەك ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر دەﭘﺎرێﺰێﺖ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﻛﻮردﯾﯿە. ﭘﺮﺳــەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﯿە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺳــەﯾﺮی دوای ﺋەوە ﺑﻜەﯾــﻦ ،ھەﻣﻮو دەوروﺑــەری ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﯾــﺎری ﭘﺮۆﺳەﻛەن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮان ،ھەرﭼﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗە، ﻛﻮرد ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺖ و رێﺰﻟێﮕﯿﺮاو و ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗە ،ﺑەم ﻣﺎﻓﯽ ﺋــەوان ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﯿﯿە ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻋێﺮاق ﺑﺪەن ﻛە ﻟەﻻﯾەن ھەﻣﻮو ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دﯾﺎری دەﻛﺮێﺖ. ﺋەﮔــەر ﺋەو رﯾﻔﯚاﻧﺪۆﻣە ﻛــﺮا ،وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑەدوای ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧــﻦ ،ﺑﯚﯾــە ﺋــەوان ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟە وﺗێﻜﯽ ﺗﺮازاو دەﺳــﺖ ﺑﻜەوێ، ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ دەوروﺑــەری ﻋەرەﺑﯽ رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ، ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﮔەر ﻛــﻮرد ﺟﯿــﺎ ﺑﻮوﻧەوە ،ﺷــﯿﻌە ﻟە ﺳــﻌﻮودﯾە و ﻗﯿﺒﺘﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﻣﯿﺴــﺮ و ﺗەوارﯾﻖ ﻟە ﺟەزاﺋﯿــﺮ دەوڵەﺗﯿﺎن دەوێ ،ﺋــەو ھەﻧﮕﺎوە ﺣەزی ﺋەواﻧﯿﺶ زﯾﺎد دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ،ﺑﯚﯾە رەﺗﯽ دەﻛەﻧەوە .ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دوا ﺑﺨﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەﯾەﻛﯿﺶ ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮرد ھەﯾە دەﺗﻮاﻧﺮێــﺖ ﺑە وﺗﻮێﮋ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺮێــﺖ ،ﺑەم داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻚ ﺑەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘەوە ﺑﺎش ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﺋەو ﭘﺮﺳــە دوا ﺑﺨﺮێﺖ و ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ دەﺳــﺘﻮور ﺑﺒەﯾﻦ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻛﻮرد ﺧﯚﯾﺎن دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێﯽ داوە ،ﺋەو ﻣﺎداﻧەش ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە ﺟێﯽ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ھەردووﻻ ﺑﻮو ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﻏﺪا ددان
ﺑەھﯿﭻ ﺷﺘێﻜﺪا ﻧﺎﻧێﺖ و ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧﯿﯿە .ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔﻮرزەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەوەﯾە ﻛە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﭘێــﻮەی ﭘﺎﺑەﻧــﺪ ﻧﯿﯿە ،ھەروەھــﺎ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ھەﯾە ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەی ﻛێﺸەی ﻧﺎوەﺧﯚﯾﯿﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ﻟەو ﺣﺎڵەﺗەدا. *دەﻛــﺮێ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵــﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق ﺑەدﯾﻠﯽ ﭘڕۆژە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺑێﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺋەو ﺑێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾﯿﯿــەی ﻟە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋﺶ ھەﯾە؟ دەﺑێ ﺗەﺳــەور ﻧەﻛەن ﻛە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﻧەﺧﺮاوﻧەﺗە روو ،ﺑەم دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق و رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗەدا ﻧﺎڕوات ،ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯽ ﻟە ﺋەوروﭘﺎ و ﺑﺎﺷﻮوری رۆژھەﺗﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ ھەﯾە و ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺑەم وەك ﻋێﺮاق ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋێﺴﺘە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە دۆﺧﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯿە ﻧەك ﻓﯿﺪراڵﯽ و ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺑە ﺑەﻏﺪا ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺳەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﻋێﺮاق ﻛــﻮردە ،ﻛەﭼــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرێﻜﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻋەرەب ﻟە ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە ،ﭘﯚﻟﯿﺴێﻜﯽ ﻋەرەب ﯾﺎن ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻓﯿﺪراڵ ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ھەرێﻢ ﻧﯿﯿە ،ﺋەوە ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯿــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺑﯚﭼﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﺑەﻛﺮدەﻧﯽ ﻟە ﻋێــﺮاق ﭘێڕەو دەﻛﺮێﺖ ،ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﻏﺪا ﯾەﻛەم ﻻﯾەن ﺑێﺖ ﻛە دداﻧﯽ ﭘێ ﺑﻨێــﺖ و ﺑەﻏﺪاﯾﺶ ﻟە دۆﺧێﻜﺪاﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑڕﯾﺎری ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدن و رەﺗﻜﺮدﻧەوە ﺑﺪات ،ﺋەﮔەرﭼﯽ دداﻧﯽ ﭘێــﺪا ﻧﺎﻧێﺖ ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﻛــە داﻧﻨﺎن ﭘێﯽ ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎوە ﺋەﺳﺘەم ﺑێﺖ. * ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﺣەﻛﯿﻢ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﭼﯽ ﺑﻮون؟. ﺋەوەی رووﯾﺪا ﻛﺎرداﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺑەﭘەﻟە ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ و ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮاو ﺑــﻮو ،دوو ھﯚی ھەﯾە، ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑــﺎ و ﺋەوەی دەرەﻛﯿﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە
ﻟەو ﻛێﺸــە و ﮔﺮﻓﺘــە زۆراﻧەی ﭘﺎرﺗــە ﻛﯚﻧەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ رووﺑەڕووی ﺑﺒﻨەوە ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﺑﻜەن، ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺪێﻜﯽ روون ﺑﯚ ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧە ،ﻟەﻧﺎو ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎ ﺳــەرﻛﺮدەی ﺑەﺗەﻣەن ھەﺑﻮون و ﺣەﻛﯿﻤﯿﺶ ﺗﺎﻛە ﺳەرﻛﺮدەی ﮔەﻧﺞ ﺑﻮو ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا، ﺑﯚﯾە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺑﯚﭼــﻮون وای ﻛﺮد ﺋەو ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻧەرم و ﻟەﺳــەرﺧﯚﯾەی رووی دا دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ. رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە دەزاﻧێــﺖ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻮڵﻜﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺣەﻛﯿﻤە ﻟەوەﺗەی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30ﺳــﺎڵە، ﺑﯚﯾە ﻛە ﺣەﻛﯿﻢ ﻟێﯽ دەرﭼﻮو ﺑە ھەﻣﻮو دﯾﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧەﻛــە دەرﭼﻮوە ،ﺟﯿﺎ ﻟــەوەی ﻛە ﭼﯚن ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏەی ﺋێﺴﺘە ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜەﯾﻦ و رووﺑەڕووﯾﺎن ﺑﺒﯿﻨەوە ،ﺑە ﺑڕوای ﻣﻦ ﭘﺎرﺗە ﻛﯚﻧــەﻛﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑەرھەﻣﺪار ﺑــﻦ ﺋەﮔەر ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮێ ﺑﻜەﻧەوە وەك ﺋەوەی ﺣەﻛﯿﻢ ﻛﺮدی ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ. * ﭘڕۆژەﻛــەی ﻋەﻣﺎر ﺣەﻛﯿﻢ ﺑــﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭼﯽ ﺑەﺳەر ھﺎت؟. ﺋەو ﭘڕۆژە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧەﺑﻮو ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛــە ﺑﻮو ،دەﺑــﻮو ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای داﻋﺶ ﻧەﺧﺸــەڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﯚﻛﻤــە ھەﺑێــﺖ ،ﭘڕۆژەﻛە ﺑــﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜــﺮدن راﮔەﯾەﻧﺮاوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟەﻻﯾەن رەوﺗــﯽ ﺣﯿﻜﻤــەوە ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛﺮێــﺖ ،دوای ﺋەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەش دۆﺧەﻛە ﻟەﺑﺎرﺗــﺮ دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﭘڕۆژە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯿەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺑﯚﯾە رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە و ﺑﺎرﺳﺘەﻛەی ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑەھﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ دەزاﻧﻦ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟێ دەﻛەن. ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﻣﺎوەی ﺳــەﻧﮕەر ﻟە ﯾەﻛﺘﺮﮔﺮﺗﻦ و ﻗەوارەی ﺗەﺳــﻚ ﺑﻮو ﻛە ﻋێﺮاﻗﯽ داﺑڕی و ﻛﺮدﯾﯿە ﻋێﺮاﻗﯽ ﺷــﯿﻌە و ﺳــﻮﻧﻨە و ﻛﻮرد ،ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺒﻮون ﻟە دەﺳــﺖ درا و ﻟە ﺑــﺮی ﺋەوە ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾﯽ ﺑﻮوە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺒﻮون ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﻧﺎو ﺑﺎرﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺗﺎﯾﻔﯽ ﺑﺘﻮێﻨەوە ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ وﺗێﻜﯽ ھﺎوﭼەرخ داﻣەزرێﻨﯿﻦ.
ﺳەرۆﻛﯽ ﻛﻮﺗﻠە و ﻓﺮاﻛﺴﻴۆﻧەﻛﺎن ﻟە ﻫەﻣﻮوان ﺧﺮاﭘﺘﺮن
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ڕوو ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق وەردەﮔێڕن
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل
ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ڕێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎزەی ﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەر ﺑــﯚ ھێﻨﺎﻧەوەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻧــﺎو ھﯚڵﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ،ﺑــەم ﺋــەو ﻟێﭙﺮﺳــﯿﻨەواﻧە ﻧەﺑﻮوﻧەﺗە ھــﯚﻛﺎری ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧــەوەی ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧەوەی ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣــﺎن ﻟەﻣﺴــﺎڵﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 180ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ،ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﭘێﺸەوەی ﻏﯿﺎﺑەﻛﺎﻧﺪان. ﻟەﺑــەر ﻏﯿﺎﺑــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻟــە ﺳــەرﺟەم داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺳەﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮوری ﺳەرۆﻛﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑڕﯾﺎری ﻛەﻣﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺑﯚ ھەﺷــﺖ داﻧﯿﺸﺘﻦ ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎری ﻧﻮێﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا دەرﻛﺮد و ﺳــەرەڕای ﻟێﺒڕﯾﻨﯽ 500ھەزار دﯾﻨﺎر ﻟە ﻣﻮوﭼەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ھەر ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮوﻧێﻚ ،ﺑەم ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە و ﺳەرەڕای ﺋەوەش ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﮔﻮێ ﺑەو ڕێﻮﺷــﻮێﻨﺎﻧە ﻧﺎدەن و ﺋﺎﻣﺎدەی داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎن ﻧﺎﺑﻦ. ﺋەﻣﯿــﻦ ﺑەﻛــﺮ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔــﯚڕان ﺑــە "وﺷــەﮔﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ،
ﺟــﺎری وا ھەﯾە داﻧﯿﺸــﺘﻦ دەﻛﺮێــﺖ ھﯚڵەﻛەی ﻧﯿــﻮەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻏﯿﺎﺑﻦ و ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﺎن ﻣﯚڵەﺗﯿــﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺋــەو دەڵێ" ،ﺳــەرەڕای ڕێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎن ،ﺑەم ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﭘێﻮەی ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧﺎﺑﻦ و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟە ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوە و ﺳﺰاداﻧەﻛﺎن رژد ﻧﯿﯿە".
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارە ،دەزاﻧﺮێﺖ ﺣەﻛﯿﻢ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﻛەس ﺑﻮوە ﻟە ﻛﻮرد ،ﺑەم ﺋەوﻛﺎﺗەی ﭘﺮﺳــەﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾــﯽ وت و ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی رای ﮔەﯾﺎﻧﺪووە ﺋەرێﻨﯿﯿە ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﻧەك ﻧەرێﻨﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ وت ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﻟەﺳــەر ﻧﺎﻛﺮێﺖ و ﺋەو ﻣﺎڵەی ھەردووﻛﻤﺎن ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺗێﻜﯽ ﺑﺪەﯾﻦ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە دوای وﺗﻮێﮋێﻜﯽ ھێﻤﻨﺎﻧە و ﺋﺎزاﯾﺎﻧە ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﺗﯿﺎﯾﺪا ﻣﺎف و ﺋەرﻛــﯽ ھەﻣﻮوان دﯾﺎری ﺑﻜﺮێﺖ ،دواﺗﺮ ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺣەﻛﯿﻢ ﻧەﻛەوﺗﻨە ﻛێﺸــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی ﻟە ﻋێﺮاق ،ﻛە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــە رووﺑەڕووی ﺑﺒﻨەوە ،ﺋەوەش ﻟەو ﺳﯚﻧﮕەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻻی ﺋێﻤە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘە. *ھەڵﻮێﺴﺘﯽ رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد ﭼﯿﯿە؟ ھەﻣــﻮو وﺗﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ ﻟــە دﻧﯿــﺎ ﭼەﻧﺪ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙێﻜﯽ ﺟێﮕﯿــﺮ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿــﺎن دەﻛﺎت و رێﻜﯿــﺎن دەﺧﺎت ،ﻟــە ﻋێﺮاﻗﯿﺶ دەﺳــﺘﻮورێﻚ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﻤــﺎن دەﻛﺎت ﻛــە ﻟەواﻧەﯾــە ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮرد زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪی ﺋەو دەﺳــﺘﻮورە ﺑﻦ، ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺳەﯾﺮی دەﺳــﺘﻮورەﻛە دەﻛەﯾﻦ ھەر ﻟە ﯾەﻛەم ﻣﺎدەﯾەوە ﺗﺎ 144ﻣﯿﻦ ﻣﺎدە ،ھﯿﭻ ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿــە ﺑەﻧﺎوی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﯾﺎن ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ،ﯾەﻛەم ﻣﺎدەی دەﺳﺘﻮور دەڵێ ﻋێﺮاق دەوڵەﺗێﻜﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣەﻛەی ﻓﯿﺪراڵﯿﯿــە و ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾﯿﯿەﻛــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﯿە و ﺋەو دەﺳﺘﻮورە ﮔەرەﻧﺘﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ ﻋێﺮاق دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ھەر رێﻮﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەدەر ﻟەوە ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﻮورە و ﺑﯚ ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﻧﯿﯿە.
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﺣەﺑﯿﺐ ﺗەرﻓﯽ ﺳــەرﻛﺮدەی رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﻋێــﺮاق ،ﻟە دﯾﻤﺎﻧەﯾەﻛﯽ ”وﺷە“دا دەڵێ ،ﺋﻮﻣێﺪ دەﻛەم ﻛﻮرد دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺑێﺖ و رێﺰ ﻟە ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ .ھﺎوﻛﺎت دەڵێ ﻛە دۆﺧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﺎﺷــﺘﺮە ،ﺑﯚﯾە ﺣەز ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﺑﻜەوﯾﻨە ﻛێﺸەوە. ﺗەرﻓﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە رەوﺗﯽ ﺣﯿﻜﻤە ﻟە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﻦ ﻟە ﻛﻮرد ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎﺑەﺗەﻛە دەﮔﺎﺗە ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛﭙﺎرﭼەﯾﯽ وت ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻣﻮﺟﺎﻣەﻟەی ﺗﯿﺎدا ﺑﻜﺮێﺖ.
ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺋەوەﺷــﯽ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛــﺮد ڕێﮋەی ﻏﯿﺎب و ﻣﯚڵەت ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﯽ وەرزی ﻧﻮێﯽ ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧــﯽ 180ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎری ﺗێﭙەڕاﻧــﺪ ،ﺋــەوەش ﻛەﻣﻮﻛﻮرﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﯿﺸــﻮﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﻟﯿﮋﻧەﻛﺎن و ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ﺋێﺴــﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟــە ﺑەرﻧﺎﻣەﯾﺪاﯾــە ڕووﭘێﻮﯾﯿەك ﺑﯚ ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە ﺑﻜﺎت ﻛە ﺑەﺑێ ھﯚی ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﺎﺑﻦ و ڕێﮋەی ﻏﯿﺎب و ﻣﯚڵەﺗەﻛﺎﻧﯿﺸــﯿﺎن ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە .ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا ھەردوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻣﺤەﻣەد ﺗﺎﺋــﯽ و ﻋەواﺗﯿﻒ ﻧﯿﻌﻤــە ﺑەھﯚی ﻏﯿﺎﺑە زۆرەﻛﺎﻧﯿﯿﺎﻧەوە ﻟە داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن دوور ﺧﺮاوﻧەﺗەوە. ڕێﺰان دﻟێﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﯾەﻛێﺘــﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ "وﺷــە" ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا" ،ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە ﺑﯚ ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟە ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران و دواﺗﺮ ﻧﺎوەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺧﺮێﺘــە ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚوە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧە ﻟێﯿﺎن". زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ" ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻛێﺸــەﻛە ﺋەوەﯾە ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەو ﻟێﭙێﭽﯿﻨەواﻧە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛﺎن ﻧﺎﮔﺮێﺘەوە ﺋەوەش وای ﻛﺮدووە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚن ﻟە ﭘێﺸەوەی ھەﻣﻮو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﺑﻦ". ﻣﺎدەﯾەك ﻟە ﭘێڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛە ﻣﺎدەی 18ﯾــە ،دەڵێﺖ ﺋەﮔــەر ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێــﻚ ﭘێﻨﺞ ﺟﺎر ﻟەﺳەر ﯾەك ﯾﺎن 10ﺟﺎر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺋﺎﻣﺎدەی
داﻧﯿﺸــﺘﻨەﻛﺎن ﻧەﺑﻮو ،ﺳــەرﻧﺠﯽ ڕادەﻛێﺸﺮێﺖ و ﺋەﮔەر ﭘﺎﺑەﻧﺪﯾــﺶ ﻧەﺑﻮو ،ﺋەوا ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ ﻟەﺑﺎرەی دەرﻛﺮدﻧﯽ ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎن دەﻛﺮێﺖ. زۆرﯾﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﻣﻮوﭼە و ﺋﺎﺳــﺎﻧﻜﺎری ﺑﯚ ﮔەﺷﺘﯽ دەرەوەی وﺗﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران وای ﻛﺮدووە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎران ﻛﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭼێﮋ و وﯾﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻦ و ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ھەﯾە ﻧەك ﻧﺎزاﻧێﺖ ﭼــﯽ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەﮔﻮزەرێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەو ﭘڕۆژە ﯾﺎﺳــﺎﯾﺎﻧەش ﻧﺎﺧﻮێﻨێﺘەوە ﻛە ﭘەرﻟەﻣﺎن دەرﯾــﺎن دەﻛﺎت .ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﮔــەی ﯾەﻛێﺘﯽ وای ﮔﻮت. ھﺎوﻛﺎت ﻣﻮﺳــەﻧﻨﺎ ﺋەﻣﯿﻦ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﭘﺸﺘڕاﺳــﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛــﺮدەوە و ﺑە "وﺷە"ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻛێﺸــەﻛە ﻟە ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺪاﯾە. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ" ،ڕێﻮﺷــﻮێﻨەﻛﺎن رژد ﻧﯿﻦ و ھەروەھﺎ ﺋﺎﺳــﺎﻧﻦ ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑەھﯚی ﺑﺮادەراﯾەﺗﯽ و ﻧﺰﯾﻜﯽ و دووری ﻟە ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧەﻛﺎن ﺑڕﯾــﺎر ﻧــەدات و ﭘێﺪاﮔﺮ ﺑێﺖ ﻟەﺳەر ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ڕێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎران ﻟە داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛﺎﻧﺪا.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﻨەﺳﺘﺎن ﻛﺎﺗێﻚ دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﺑﺎﻧﻚ ،ﺑەو واﺗﺎﯾەﯾە ﻟە زۆرﺑەی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮوری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە دراو و ﺑﺎزاڕ ﺑەﺷــﺪاره ،ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەرﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﻧﯿﺎ داﺑەﺷﻜﺮدن و ﻛﯚﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺎرەﯾە ،ﺋەرﻛێﻚ ﻛە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دراوﯾﺶ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﯿﻜﺎت .ﺑە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺴﭙﯚڕێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋەﮔەر ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺗەواوی ﺧﯚﯾﺎن ھەﺳﺘﺎﻧﺎﯾە ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری رووی ﻧەدەدا. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺑەر ﻟەوەی ﺋــەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿــە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑێﺘە ﻛﺎﯾەوە ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻗەرزی ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدا و ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺋەو ﻗەرزاﻧەش رۆڵﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ھەﺑﻮو ﻟە ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی، ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﻟەو ﻛﺎﺗەوە ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗــەرزی راﮔﺮﺗﻮوە ،ﺋەوا ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯿﺶ ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻛێﺸە ھﺎﺗﻮون. ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﺧــﺎوەن ﭘڕۆژاﻧە ﺑــەو ھﯿﻮاﯾەی ﺣﻜﻮوﻣــەی ﻗەرزی ﭘــێ دەدات ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺳــەرﻣﺎﯾەﻛەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮد و ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺣﻜﻮوﻣەت ﻗــەرزی راﮔﺮت، ﺋەواﻧﯿــﺶ ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن وەﺳﺘﺎن. ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﻛــە ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ رێﻜﻮﭘێﻜــﯽ ﺑﺎﻧﻜﯿــﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە
ﻧﺎﭼﺎﻻﻛﯿــﯽ ﺑﺎﻧﻜــە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺑﺎﻧﻜــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿــﻮە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛە ﭘڕ ﺑﻜەﻧەوە. ﺋەﮔەر ﺑﺎﻧﻜە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻗەرزﯾﺎن ﺑە ﺧەڵﻚ ﺑﺪاﯾە ،ﺋەوا ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧەدەوەﺳﺘﺎن و ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺶ ﺑەردەوام دەﺑﻮو. ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺳﻨﻮوردارە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەرﻛﯿﺎن ﭘێــﺪان و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎرەﯾە و ﺋێﺴﺘە ﻛە ﭘﺎرە ﻧﺎدەن ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرە وەردەﮔﺮن. ﻗەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2013ەوە وەﺳﺘﺎون .ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋەوەی ﺧﺴﺘە ڕوو ،ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﻧﻜە ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﺋەرﻛﯿﺎن ﺗەﻧﯿﺎ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋەو ﺑڕە ﻗەرزەﯾە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺑە ﺧەڵﻜﯿﺎن داﺑﻮو. ﺋەو ﮔﻮﺗــﯽ ،دوای ﺋەوەی ﻣﻮوﭼــە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳــەر ھــﺎت و ﻣﻮوﭼەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒــەران ﻛەم ﻛﺮاﯾــەوە .ھــﺎوﻛﺎت ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻗــەرزی
ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻓەرﻣﺎﻧﺒەرن وەﺳﺘﺎوە ﺗﺎ ﺋەو ﻛﺎﺗەی ﻣﻮوﭼە ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەﺑێﺘەوە، ﺋەواﻧەی ﺗﺮﯾﺶ ﺋەﮔەر ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻗەرزەﻛە ﻧەﮔەڕێﻨﻨەوە ،ﺋەوا ﺑەﮔﻮێﺮەی رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﺳﺰا دەدرێﻦ. ﻟەﺑــﺎرەی ﺑــڕی ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوەی ﻗــەرزەﻛﺎن ﺑەرﭘﺮﺳەﻛەی ﺑﺎﻧﻜە ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿەﻛﺎن ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻗــەرزەﻛﺎن ﮔەڕێﻨﺮاوﻧەﺗەوە و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ وەﺳــﺘﺎون و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوە دەﻛەن ﺳﻮﻟﻔەی دووەﻣﯿﺎن ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑە وردی ﻧﺎزاﻧﻦ چ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﮔەڕێﻨﺮاوەﺗەوە و ھەرﯾەك ﻟە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑە ﺟﯿﺎ ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺧﯚی ھەﯾە. ﺋەﮔەر ﺋەم ﺑﺎﻧﻜﺎﻧە ﺋەو ﭘﺎرەﯾەی ﻛﯚی دەﻛەﻧەوە دووﺑــﺎرە ﺑە ﻗــەرز ﺑە ﺧەڵﻜﯿــﺎن ﺑﺪاﯾە ،ﺋەوا ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ زۆر ﭼﺎرەﺳــەر دەﺑﻮو و ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرزﯾﺶ ﻧەدەوەﺳﺘﺎ ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەت ﭘﺎرەی ﮔەڕاوەی ﻛﺮدووەﺗە ﺑەﺷێﻚ ﻟە داھﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ داراﯾﯽ ﭘێ ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺑﺎﻧﻜــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋەﮔــەر ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ھەﺳــﺘﺎﻧﺎﯾە ،ﺋەوا ﻧەﯾﺎﻧﺪەھێﺸــﺖ ﭘڕۆژەﻛﺎن ﻟە ﺟﻮوڵە ﺑﻮەﺳــﺘﻦ .ﺋەوان دوای دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑــﯚ دەرەوەی وت ﮔﻮاﺳــﺘەوە و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﻧەﮔﺮت.
ﻣﺎوەﯾەﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯽ دەﺳﺘﯿﺎن ﺑــە ﺟﻤﻮﺟﯚڵ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻟــە ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرز ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻛە دەﻛــﺮێ ﮔﺮﻧﮓ ﺑێﺖ ﺑــﯚ ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و دووﺑﺎرە ﺑەﮔەڕﺧﺴﺘﻨەوەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن. ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەو ﺑﺎﻧﻜﺎﻧە ﺑــە ﻧــﺎوی RTﺗﺎ 50 ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻗەرز ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدات و ﻗەرزەﻛەش ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻣەرج و رێﻨﻮێﻨﯿﯽ ھەﯾە
ﻋەﺑﺪوﻟﻘﺎدرﻋﻮﺳﻤﺎن ﺑەڕێﻮەﺑەری ﮔﺸﺘﻴﯽ
ﺑﺎﻧﻜە ﭘﺴــﭙۆڕﻳﻴەﻛﺎن:
ﺋێﺴــﺘە
ﺑﺎﻧﻜــە
ﭘﺴــﭙۆڕﻳﻴەﻛﺎن ﺗەﻧﻴــﺎ ﭘﺎرەی ﻗــەرز ﻛۆ
دەﻛەﻧەوە.
ﻛە ﻛەﺳــﯽ وەرﮔﺮ دەﺑێﺖ رەﭼﺎوﯾﺎن ﺑﻜﺎت و ﺑڕی ﺳﻮودەﻛەش ﻟە ﻧێﻮان 5ﺗﺎ % 5.6ە. دﻛﺘﯚر ﺋەرﺷــەد ﺗەھﺎ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە ﺋــەو ﺟﯚرە ﺑﺎﻧﻜﺎﻧە ﺋەوەﻧﺪە ﻣەرج ﺑەﺳــەر ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪا دەﺳــەﭘێﻨﻦ ،ﻛە ﻟــە ﺑﺎﯾەﺧــﯽ ﭘﺎرەﻛە ﻛەم دەﻛەﻧەوە و ھﺎوﺷێﻮەی وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻧﺎﻛەن. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺴــﭙﯚڕە ﺋەﮔــەر ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎﻧﻚ ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ھەﺳﺘﺎﯾە، ﺋەوا ﺋەو ﻛێﺸە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەم ﻗەﺑﺎرە ﮔەورەﯾە رووی ﻧەدەدا .ھەروەك ﭼﯚن ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯽ رۆڵﯽ ھەﯾە ﻟە ﺟﻮوڵەﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻣەﻛﯿﻨە ،ﺋەوا ﺑﺎﻧﻜﯿﺶ ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وﺗﺎن ﺋەو رۆڵە دەﺑﯿﻨێﺖ. ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زۆر ﻛەس ﭘــﺎرەی ھەﯾە و ﻧﺎزاﻧێﺖ ﭼﯽ ﻟێ ﺑــﻜﺎت ،ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا زۆر ﻛەﺳﯿﺶ ﺑﯚ ﭘڕۆژەﻛەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘﺎرەﯾە و ﺋەوە ﺋەرﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ و ﺑﺒێﺘە ھــﯚی ﭘەرەﭘێﺪاﻧــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن. ھەﻣﻮو ﺋەو ھﯚﻛﺎراﻧەش ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚی ﺋەوەی ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺑە ﺑﺎﻧﻜــەﻛﺎن ﻻواز ﺑێﺖ و ﺑﺎﻧﻚ ھﯿﭻ رۆڵێﻜﯽ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ھەڵﺴــﻮوراﻧﺪﻧﯽ ﭼەرﺧﯽ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻋەﻟﻮەش دادی ﺑەرﻫەﻣﯽ ﺟﻮوﺗﻴﺎراﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻧﺎدات
داوای داﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮورەﻛﺎن ﺑەڕووی ﺑەروﺑﻮوﻣﯽ ھﺎوردەی ﺋێﺮاﻧﯽ دەﻛﺮێﺖ
ﺳﻮودﻣەﻧﺪﺑﻦ ﻟە ﻓﺮۆﺷــﺘﻨەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﺑەم ﭘێﺸــﺘﺮ ﻧﯿﮕەران ﺑﻮون ﻛە ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻋەﻟــﻮەوە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــﺎغ ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە. ﺋەو دەڵێ” ،ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەوە راﺳﺘەوﺧﯚ ﺑێﻨە ﻛڕﯾﻨەوە ﻛە ﻋەﻟﻮەﯾﺎن ھەﯾە ،واﺗە ﺧﯚﯾﺎن راﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑﯿﺪەن ﺑە ﻛڕﯾــﺎری ﯾەﻛەﻣﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ،ﺑەﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﺋەوەی ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟــە دەرەوەی ﻧﺎوﭼەﻛــە ﻧەﯾەت ﺑەﻧﺮﺧێﻜــﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﺑﻜڕﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘە ژﻣﺎرەﯾەك ﻋەﻟﻮەی ﻛﺎﺗﯽ داﻧﺮاوە“. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿﺎﻧەی ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ھەﯾﺎﻧە و داوای داﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻋەﻟﻮەﻛﺎن دەﻛەن ،زاﻧﺎ رەﺣﻤﺎن ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 12ﻋەﻟﻮە ھەﯾە و ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎزادن ﻟەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﻟەو ﻋەﻟﻮاﻧــەدا ﻛﺎر دەﻛەن ﯾﺎ دەﯾﺒەن ﻟــە ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ھەوﻟێﺮ ﺳﺎﻏﯽ دەﻛەﻧەوە.
وﺷە /رێﺒﯿﻦ ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ
ﺋێﺴــﺘە زۆرﺑــەی ھــەرە زۆری ﺑەرھەﻣــە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻨﻮوری ﺷﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ و دەوروﺑەری ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی وەرزی ﺑەھــﺎرەوە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﺑەﺋﻮﻣێــﺪی ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻗﺎزاﻧﺞ و ﭼﻨﯿﻨــەوەی ﻣﺎﻧﺪووﺑﻮوﻧﯿﺎن رووﯾــﺎن ﻟە زەوﯾﯿە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺳەرﺑﺎری رێﮕەدان ﺑەﻛﺮدﻧەوەی ژﻣﺎرەﯾەك ﻋەﻟﻮە ،ﺟﻮوﺗﯿﺎران ﻧﺎﯾﺸــﺎرﻧەوە ﻛە ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎرە ﻧﺎﻛﺎت و ﺋەوە ﮔﺮﻓﺘﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدوون. ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ ﻣﺎﯾەﭘﻮوﭼﻦ ﺳــﯚران ﻛﺎوە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻨە، ﺑــەم ﺑەھــﯚی ﻟێﻨەﭘﺮﺳــﯿﻨەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﭘــﻼن ﺑــﯚ ﺧﺰﻣەﺗﻜﺮدﻧــﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎران، ﺑەرھەﻣەﻛﺎن ﭘــﺎرە ﻧﺎﻛﺎت ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑەرھەﻣﯽ )ﺷــﻮوﺗﯽ ،ﺗەﻣﺎﺗە ،ﺧەﯾﺎر و ﻛﻮوﻟەﻛە( .ﺋەو دەڵێ، ”ﺋەﮔەر وا ﺑڕوات ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻣﺎﯾەﭘﻮوچ دەردەﭼﯿﻦ، ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻗەرزێﻜﯽ زۆرﻣﺎن ﻛﺮدووە و زۆرﺑەی ﺷــﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑە ﻗەرز ھێﻨﺎوە ،ﺑەم زۆر ﺑەداﺧەوە ﻧﯿﻮەﺷﯽ دەرﻧﺎھێﻨﯿﻨەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﮔﺮﻓﺘەﻛە ﻟەوەداﯾە راﺳﺘە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺟﯽ ﺳــەر ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ھﺎوردەﻛﺮاو ﻟە ﺋێﺮاﻧەوە ﻟەرێﯽ ﻣەرزی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷﻤﺎخ زﯾﺎدی ﻛﺮدووە ،ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﺋەوە ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎن ،ﺑﯚﯾــە داواﻛﺎرﯾﻦ ﭼﯿﺘﺮ ﺑەرھەﻣﯽ دەرەﻛﯽ ﻧەﯾەﺗە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ،ﻻﻧــﯽ ﻛەم ﺋەم ﻣﺎوەﯾــە ﻛە ﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﻤﺎﻧە، ﺳﻨﻮور داﺑﺨﺮێﺖ ﺗﺎ ﺳﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﯿﻦ“. ﺋــەو ﺟﻮوﺗﯿــﺎرەی ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﺋەو
ﺑەرھەﻣﺎﻧەﯾﺸﯽ دەﯾﻔﺮۆﺷﻨەوە ،ﻟەﻻﯾەن ژﻣﺎرەﯾەك ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻋەرەب ﻛە ﺋەﻣﺴﺎڵ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دێﻨە ﻛڕﯾﻨەوە ،ﺋــەوەش ﻟەرێﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﻋەﻟﻮەوە ﻛە ﻟەﻻﯾەن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەت و ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــەوە رێﮕەی ﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﭘێ دراوە.
ﻋەﻟﻮەی ﺗێﺪاﯾە ،داﺑﺨﺮێﻦ .ﭼﻮﻧﻜە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﻮودی ﺑﯚ ﭼەﻧﺪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﻋەرەب ھەﯾە ﻛە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ و ﺑﺎﺷــﻮورەوە ھﺎﺗﻮون و ﺑەﻧﺮﺧێﻜﯽ زۆر ﻛەم ،ﺑەرھەﻣە ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دەﻛڕﻧەوە“.
”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻋەﻟﻮەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ داﺑﺨﺮێﻦ“ زاﻧﺎ ﻟەﺗﯿــﻒ ﺟﻮوﺗﯿﺎرێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ،ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟــە داﻧﺎﻧﯽ ﺋەو ﻋەﻟﻮاﻧە و ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە ﻛﺮد ﻛە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر و ﻟەﻣﺴﺎڵﺪا ﭼەﻧﺪ ﻋەﻟﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ ﻟە ﺳــﻨﻮورەﻛەﯾﺎﻧﺪا ﻛﺮاوەﺗەوە، ”ﺑــەم داواﻛﺎرﯾــﻦ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿﯿەﺗــﯽ ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﺋەو ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەی داﻧﺮاوە و ژﻣﺎرەﯾەك
ﺑەرھەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑە ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺳەح ﻛەﻣﺎل ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﻛە ھﺎوﻛﺎت ﻟە ﭘێﻨﺠﻮێﻦ دووﻛﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە، ”ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی وەرزی ﺑەھــﺎرەوە ﺟﻮوﺗﯿــﺎران رەﻧﺠێﻜﯽ زۆرﯾﺎن داوە ﻟــە ﻛڕﯾﻨﯽ ﺗﯚ و دەرﻣﺎن و ﭘەﯾﻨﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ،ﺋێﺴﺘە ﺑەرھەﻣێﻜﯽ زۆر ﺟﻮاﻧﯿﺎن
ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺑــەم ﺑەداﺧەوە ﻛێﺸــەی ﺑە ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﺋەﻣەش ﮔﺮﻓﺘێﻜﯽ ﮔەورەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑەزووﺗﺮﯾﻦ ﻛﺎت ﭼﺎرەﺳەری ﺑﻜﺮێﺖ“. ”ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﻤﺎن رەواﻧﺪووەﺗەوە“ زاﻧــﺎ رەﺣﻤــﺎن ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﭘێﻨﺠﻮێﻦ، ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ،ﺋێﺴــﺘە وەرزی ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ زۆرﺑەی ﺑەرھەﻣە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮوری ﭘێﻨﺠﻮێﻨە ،ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺳﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ،ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﺠﺎر ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻋەﻟﻮەﯾەك ﺑﯚ ﻛڕﯾﻨەوەی ﺑەرھەﻣــﯽ ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و رەوﯾﻨــەی ﻧﯿﮕەراﻧﯿﺎن ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺑەرھەﻣــەﻛﺎن ﭘﺎرە ﻧﺎﻛﺎت، ﺑەم ﻛﺎرە ﻧﻮێﯿەی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ،ﺟﻮوﺗﯿــﺎران دەﺗﻮاﻧﻦ
ﺋﺎﻣﺎری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜــﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﭘێﻨﺠﻮێﻦ ﻛە وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت دراوەﺗە ”وﺷــە“، رووﺑەری زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 24ھــەزار و 450دۆﻧﻢ زەوﯾﯽ ﺑەراو ھەﯾە ،ھەروەھﺎ 57ھەزار و 303دۆﻧﻢ زەوﯾﯽ دێﻤﯽ ھەﯾە ﻛە ﺳﺎﻧە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ ھەزار ﺟﻮوﺗﯿﺎر ﻛﺎری ﺗێﺪا دەﻛەن و ﺑەرھەﻣێﻜﯽ زۆری ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ ﺗﯿﺎ ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ﭘێﻨﺠﻮێــﻦ ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﻧﺎوﭼە ﺳــﻨﻮورﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھەڵﻜەوﺗەی ﺷﻮێﻨەﻛەی و ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﻛەﺷــﻮھەواﻛەی ﺑﻮوەﺗــە ھﯚی ﺋەوەی ﺳــﺎﻧە ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟــە دوای ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺷــﻮﺑﺎﺗەوە دەﺳــﺖ ﺑﻜەن ﺑە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە زەوﯾﯿە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺗﺎ ﻧﺰﯾﻚ ھﺎﺗﻨﯽ وەرزی زﺳﺘﺎن، ھەوڵﯽ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧەوەی ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن دەدەن.
ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻢ ﻣﺤەﻣەد ﺑەڕێﻮەﺑەری دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەﯾﻨەوا:
ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋــەو داﺗﺎﯾﺎﻧــەی ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛەن، ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 36ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە ،ﺑەم رەوﺷــﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﻧﻚ ،دوو ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەرﺑەرﺳــﺘﻦ ﻟە ﺑەردەم وەﺑەرھێﻨەران .ﺑەڕێﻮەﺑەری دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا رای دەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛە دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــە وەﺑەرھێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺪەن .ﺋەو دەڵێ” ،دەﻣﺎﻧەوێ ﺑەو رێﮕەﯾەوە ﭼﺎﻛــەی ﻟە ﺑﺎوەﺷــﮕﺮﺗﻨﯽ ھەزاران ﺋﺎوارەی ﻣﻮوﺳڵ ﺑﺪەﯾﻨەوە“. ﺋﺎﯾــﺎ دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ،ﺟﻮوڵەی وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟەو ﺷﺎرە دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە؟ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرە ﺳــەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ،دووﺑﺎرەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮﻧەوەی ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 36ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻرە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎن، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋــەو ﺑﻮدﺟەﯾــە زﯾﺎﺗــﺮ % 50ی دەﭼێﺘــە وەﺑەرھێﻨﺎﻧــەوە و ﺑەﺷــێﻜﯿﺶ وەك ﻛﺎری ﺑەڵێﻨﺪەری ﺋﯿﺸــﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ .ﭘێﺶ ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﻣﻮوﺳــڵ داواﻛﺎری ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژە ﻟەﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ھەﺑــﻮوە ،ﺑەم ﺳــێﻜﺘەری وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﯿــﺎوازی ھەﯾە .ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــەی ﻟەوەداﯾە ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻛﺎﺗﯽ زۆرﯾﺎن دەوێﺖ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻛﺎﺗﯽ دەوێﺖ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ رەزاﻣەﻧﺪی و دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ زەوی و دەﺳﺖ ﺑەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯽ. ﺋێﺴــﺘە ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟە دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎن، ﭘﻼﻧﺪاﻧــﺎن و ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ رێﻮﺷــﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻦ ﻟەﺳــەر ﺗەواوی ﺳــێﻜﺘەرەﻛﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە وەك دەزاﻧــﻦ ﺗەواوی ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳــڵ دووﭼﺎری رووﺧﺎن و داﺗەﭘﯿــﻦ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻻی راﺳــﺘﯽ
ﻣﻮوﺳڵ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە % 80ی وێﺮان ﺑﻮوە .ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺳێﻜﺘەراﻧەی رێﻮﺷــﻮێﻨﻜﺮدﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە ﭘﺮﺳﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻗە و ﺧﺎﻧﻮوە ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑە ﻛەﻣﺘﺮﯾــﻦ ﺗێﭽﻮو ،ﺋەﻣەش دەﺑێﺘە ﯾەﻛەم ﺳــێﻜﺘەر ﭘڕۆژەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻣﻮوﺳــڵ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﯾەك ﻣﻠﯿﯚن ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧە .ﺟﮕە ﻟەﻣە ﺑﯿﺮ ﻟــەوە ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛەرﺗــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﺪرێﺖ ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ،ﺋەوان وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻛﺎرەﺑﺎدا ﺑﻜەن وەك ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوە، ھەروەھﺎ ﺳــێﻜﺘەری ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﻜەﯾﻦ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻣﻮوﺳــڵ ﺋﺎوی رووﺑﺎری دﯾﺠﻠــەی ﭘێﺪا دەڕوات .ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛەﯾﻦ ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە رێﻮﺷــﻮێﻨﯽ ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎن ﺗەواو ﺑﺒﻦ و دەﺳﺖ ﺑە ﭘڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ. ﺳﻮودﺗﺎن ﻟە ﺷــﺎرەزاﯾﯽ دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻣﻮوﺳڵ؟
ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎﻧﻜــﯽ و ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺧۆﺟێــﯽ ﻣﻮوﺳــڵﻴﺶ ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەڵێﻨﻴــﺎن داوە ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ دوای ﺗەﻟەﻋﻔەر ،ﻟﻘﯽ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨﻨەوەﻣﻮوﺳڵ
ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ،ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر داﻧﯿﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﻛــﺮاوە ،دەﻣﺎﻧەوێﺖ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟێﻚ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺒﯿﻨــەوە و ﻛﺎری ھﺎوﺑەش ﺑﻜەﯾــﻦ ،ﻟە ﻣﺎوەی داھﺎﺗﻮوﯾﺸــﺪا ﻛﯚﻧﮕﺮەﯾەﻛﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﻧێﻮان دەﺳﺘەی وەﺑەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و دھﯚك ﺋەﻧﺠﺎم دەدەﯾﻦ ﺑﯚ ﻛﺎری ھﺎوﺑەش و ﺳﻮودوەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان.
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧــﺪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە؟ راﺳﺘﯿﯿەﻛەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ھﯿﭻ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﭘێﺸــﻜەش ﻧەﻛــﺮدووە ،ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜــە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ،ھەردوو ھﯚﻛﺎر زۆر ﭘێﻮەﺳــﺘﻦ ﺑە وەﺑەرھێﻨﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻛە ﺳــەرﻣﺎی ﮔەورە دێﻨێﺘە ﺋەو ﺷﺎرە .ﺋەو وەﺑەرھێﻨە ﺳەرﻣﺎﯾەﻛەی ﻟە ﻛﻮێ ھەڵﮕﺮێﺖ ﻛﺎﺗێﻚ ھﯿــﭻ ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻧەﺑێــﺖ .ﻟەﺑﺎرەی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺎوﺧــﯚ ،ﺋەواﻧــەی ﭘڕۆژەﯾــﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛــﺮدووە ﺑــە داﺧەوە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﻦ ،ﺳــەرﻣﺎﯾەی داراﯾﯿﯿﺎن ﻻوازە و ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﮔەورەﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﻟەﺑﺎرەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە رێــﯽ رۆژﻧﺎﻣەﻛەﺗﺎن ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ داوا ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎ ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛــەم ھەﻟێﻜــﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻟە ﺑەردەﻣە ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺳێﻜﺘەرەﻛﺎن، داواﯾﺎن ﻟێ دەﻛەﯾﻦ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﮫێﻨﻨە ﻣﻮوﺳڵ و ﺋێﻤەش ھﺎوﻛﺎرﯾﯿــﺎن دەﻛەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻟێﻘەوﻣﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜەﻛەﻣﺎن دەرﮔەﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوە و ﻟە ﺑﺎوەﺷــﯿﺎن ﮔﺮﺗﯿﻦ ،ﺋێﺴﺘە ﻧﯚرەی ﺋێﻤەﯾە ﭼﺎﻛەﻛەﯾﺎن ﺑﺪەﯾﻨەوە .ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﮔەورە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەك ﭘڕۆژەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە ،ﻟەواﻧەی ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻧﺠﺎن ﺳــﺘﯽ و ﮔﻮﻧﺪی ﻟﺒﻨﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەن ،ھﺎوﻛﺎت ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﺎﺟﯿــﺪی ﻣﯚڵ داوای ﻛﺮدووە ﻣﯚڵێﻜﯽ ھﺎوﺷــێﻮە ﻟە ﻣﻮوﺳڵ دروﺳﺖ
ﺑــﻜﺎت ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﺣﻤــەد رێﻜﺎﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوای ﭘڕۆژەﯾﺎن ﻛﺮدووە. ﺋەﮔــەر ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎﻧﻚ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﯾەﻛێﻜە ﻟە ھــﯚﻛﺎرەﻛﺎن ،داواﺗﺎن ﻛﺮدووە ﻟــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێــﺮاق ﭘەﻟە ﺑــﻜﺎت ﻟە ﻛﺮدﻧــەوەی ﻟﻘﯽ ﺑﺎﻧﻜە ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن؟ ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوەﻧــﺪی و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯿﺶ ﻗﺴــەﻣﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺑەڵێﻨﯿــﺎن داوە دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧــﯽ ﺗەﻟەﻋﻔەر ،ﻟﻘﯽ ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن ﺑﮕەڕێﻨﻨەوە ﻣﻮوﺳــڵ، ﺟﮕە ﻟەﻣە ،ﺑﺎﻧﻜێﻜﯽ زۆری ﺗﺮی ﻛەرﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﻟﻘﯿﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳڵ دەﻛەﻧەوە. ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەرێﻤﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺶ ﻗﺴەﻣﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﺑﺎﻧﻜﺎﻧــە ﻛﺮدووە ﻛە ﻟﻘﯿﺎن ﻟە ﻋێﺮاق ھەﯾە ،ﺗﺎ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەﯾﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻜەﻧەوە، ﺑەم ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮی ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯿەوە. ﻟەﮔەڵ ھەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ھەﻣﻮو ھێﺰە ﺟﯚراوﺟﯚرە، وەك دەزاﻧﺮێ ﺳــەرﻣﺎﯾە ﻟە ﻧﺎوﭼــەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﻛﺸــێﺘەوە .ﭘﺮﺳﯿﺎرەﻛە ﺋەوەﯾە ﭼەﻧﺪ
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەھﯚی ﻧﺎﻟەﺑــﺎری ﺗەﻧﺎھﯽ و ﮔێﭽەڵﯽ ﮔﺮووﭘە ﭼەﻛﺪارەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻛﺸﺎوﻧەﺗەوە؟ ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿــە رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎن وەك ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻓﯿﺪراڵــﯽ و ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ھێــﺰی ﺑەرەﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﯿﺮۆر ،رۆڵــﯽ ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ھەﯾە ﻟە ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻣﻮوﺳــڵ، ﺋێﻤــە ﮔﺮﻓﺘﻤﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋەواﻧﺪا ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ﮔﺮﻓﺘﻤﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋەو ھێﺰاﻧەﯾە ﻛە رێﻚ ﻧەﺧﺮاون، ﻟەواﻧە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ و ﺣەﺷــﺪی ﻋەﺷــﺎﯾەری ،ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﻟێﯿــﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﯿــﻦ ،زۆر ﻟــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳــەر ﺧﺮاﭘﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮدووە ﻛە ﻟە ﺑﺎزﮔەﻛﺎﻧــﺪا رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێ دەﻛــەن ،ﻟەواﻧە ﺣەﻧﯿﻦ ﻗــەدۆ ﻛە ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ دەﻛﺎت .ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺗەﺳــﻔﯿەی ھەﻣﻮو ﺋەو ھێﺰاﻧە ﺑﻜﺮێﺖ ﻛە رێﻚ ﻧەﺧــﺮاون و ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎر ﺑﭽﻨــە دەرەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﻛە ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼەی ﻣﻮوﺳڵﯿﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە و ﻛﺮدووﯾﺎﻧەﺗە ﺑﺎرەﮔﺎ ﻛە ﻧﺎوﭼــەی ﻛﯚﺷــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿــە ،ﺋەوە ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدووﯾﻦ.
ﻋێﺮاق ﺑﻮدﺟەی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە و ﭘﺘﺮۆدۆﻻرﯾﺶ دەﺑڕێﺖ
ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭼﻮار ﺳــﺎڵە ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻧەدراوە ،ﺋەﮔەری ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﯾەﻛﺠﺎرﯾﺸــﯽ ھەﯾە ﻟە ﺑﻮدﺟەی 2018ی ﻋێﺮاﻗﺪا .ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑــە دەﻧﮕﯚی دەزاﻧێ و رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑەم ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺑەﺳڕە دەڵێ ”ﭘێﺸﻨﯿﺎز ﻛﺮاوە ﺑﯚ ﺑڕﯾﻨﯽ“. وﺷە /ﻓەرﻣﺎن ﺳﺎدق ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﯾﺎﺳــﺎی ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ،ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺑﯚ ھەر ﺑەرﻣﯿﻠێﻚ ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەﻣﮫﺎﺗﻮو ﭘێﻨﺞ دۆﻻرﯾﺎن وەك ﺷﺎﯾﺴﺘەﯾﯽ ﭘێ دەدرێﺖ ،ﺑەم ﻟە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و ﭘﺎﺷــﺎن ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺶ ،ﺋەو ﺑڕﮔە ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺳەرەڕای ﺟێﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ،ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮا. ﺋێﺴﺘە ﻟﯿﮋﻧەی ﭘﺴﭙﯚڕ ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی 2018ی ﻋێﺮاق ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﻦ ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟە و ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ داھﺎﺗﻮو ﭘــڕۆژەی ﺑﻮدﺟە دەﺧﺮێﺘــە ﺑــەردەم ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ وەزﯾﺮان ﺑﯚ دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳەری و ﭘﺎﺷــﺎن دەﭼێﺘە ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن و ﭘەﺳــﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ .ﺑﯚﯾە دەﻧﮕﯚی ﻻداﻧﯽ ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﭘﺘﺮۆدﻻر ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟــێ ﻛەوﺗﻮوەﺗەوە، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﭼﻮار ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدووﯾﺶ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاون. ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی دوو ﺳــﺎڵە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەرھەﻣﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ھەﻧﺎردەی ﺑﺎزاڕەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ دەﻛﺎت ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺸــﺪا ﺑە ﺣﯿﺴــﺎﺑێﻜﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە 10ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر وەك ﺷﺎﯾﺴــﺘەی داراﯾﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺑــە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێــﯽ ﻛەرﻛــﻮوك دەدات .ﺑــەم ﻋێﺮاق ﻟە 2013ەوە ﺷﺎﯾﺴــﺘەی ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﺑە ﻛەرﻛﻮوك ﻧەداوە ﻛە ﺑە ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺧەﻣﻧﺪن.
ﻋەﻟﯽ ﻋەﺳــﻜەری ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﮔﺎزی ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑێ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﺑڕﯾﻨــﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻر دەرﺑڕی .ﻋەﺳﻜەری ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﻜە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﺑە ﻛەرﻛﻮوك ﻧــەداوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﯿﺒڕن ﯾﺎن ﻧﺎ ،ھﯿﭻ ﻟە ﭘﺮﺳەﻛە ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ“. ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺑەﺳــڕە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﮔەورە ﺑەرھەﻣﮫێﻨەرەﻛﺎﻧــﯽ ﻧــەوت ،ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺷﺎﯾﺴﺘەی داراﯾﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﺷﺎرەﻛە زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە، ﺑﯚﯾە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛە ﻧﯿﮕەراﻧﻦ ﻟە ﺑڕﯾﻨﯽ. ﻋەﻟﯽ ﺷەداد ﻓﺎرس ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧەوت و ﮔﺎز ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺑەﺳڕە ﺋﺎﺷﻜﺮای دەﻛﺎت ﻛە ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ھەﻣﻮواری ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪار ﺑە ﺷﺎﯾﺴﺘە داراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﻛﺮاوە. ﺷەداد ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑڕﯾﻨﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺑﯚ ﺑەﺳــڕە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﮔەورە دادەﻧێﺖ ﺑەﺳــەر ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﻛەوە ،ھﺎوﻛﺎت ﺑەھﯚﯾەوە ﺋەوەی % 90ی داھﺎﺗﯽ ﺷﺎرەﻛە ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە. ”ﺋەو ﭘێﺸﻨﯿﺎزە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﻧﯽ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی داھﺎﺗــﯽ وﺗــە ﺑەھــﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻧــەوت و دووﺑــﺎرە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼــە زﯾﺎﻧﻠێﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧــﯽ دەﺳــﺘﯽ داﻋــﺶ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە وەك ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺑەﺳــڕە ﻟەﮔەڵ ﺣەﯾﺪەر ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ دەﻛەﯾﻦ“ ﺷەداد وای ﮔﻮت.
ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺳــڕﯾﻨەوەی ﺑڕﮔە ﭘێﻮەﻧﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺷﺎﯾﺴﺘەی داراﯾﯽ ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ھەﻣﻮار ﯾﺎن رەﺗﻜﺮدﻧەوەی ﯾﺎﺳــﺎی ﭘێﻮەﻧﺪار ھەﯾە ﺑە ﭘﺘــﺮۆدۆﻻر ،ﺑەم ﻟە واﻗﯿﻌﺪا ھەر ﺑڕاوە .ﻟەو ﺑﺎرەﯾەوە ھﻮﻣﺎم ﺷــەﻣﺎع ﭘﺴــﭙﯚڕی ﺋﺎﺑﻮوری ﭘێﯽ واﯾە ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﺑە ﯾﺎﺳﺎ رێﻜﺨﺮاوە و ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸــﺘﯽ ﺑﺎس ﻛــﺮاوە و ﺟێﮕﯿﺮ ﻛﺮاوە، ﻛەﭼﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە. ھﻮﻣﺎم ﺷەﻣﺎع ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﻛﺮد ،ﺳﺎڵﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑﻮدﺟەی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑەھــﯚی دووﺑــﺎرە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەی ﻧﺎوﭼە زﯾﺎﻧﻠێﻜﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ. ھﻮﻣــﺎم دەڵــێ ”دەﻛــﺮێ رێﮋەی ﺷﺎﯾﺴــﺘەی داراﯾﯽ ﭘﺘــﺮۆدۆﻻری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە،
ﺑەم ھەر دەﺑێﺖ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟــێ ﺧەرج ﺑﻜﺮێﺖ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘﺎرێــﺰﮔﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــە ﻧەوﺗﯿﯿەﻛﺎن ﭘﺸﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ داھﺎت ﭘێﻚ دێﻨﻦ ،ﻟەﻣەﺷﺪا زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑــەر ژﯾﻨﮕەﯾﺎن دەﻛەوێﺖ ،ﺑەم ﻟە راﺑﺮدوو ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﮔەورە ﻟــە ﭘﺘﺮۆدۆﻻردا ﻛﺮاوە، ﺑﯚﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻟﯿﮋﻧەﯾەك ﻟە دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودێﺮی داراﯾﯽ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺧەرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻜﺎت“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋەﺣەﻣەد ﺣﺎﺟﯽ ڕەﺷﯿﺪ ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑــﻮوری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺑﯚ ”وﺷە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ھﯿﭻ ﭘﺮﺳێﻚ ﭘێﻮەﻧﺪ ﺑە ﻻﺑﺮدﻧــﯽ ﺑڕﮔەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪ ﺑــە ﭘﺘﺮۆدۆﻻری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺋــەوەی ھەﯾە ھەﻧﺪێﻚ ﻟێﺪواﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎراﻧە. ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی داراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاق ﻧەﯾﺸــﺎردەوە ﺑەھﯚی داﺑەزﯾﻨــﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت و
ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼــە زﯾﺎﻧﻠێﻜەوﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ داﻋﺶ ،ﭘێﺪەﭼێ ﺑﻮدﺟەی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن ﻛــەم ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﮔﻮﺗﯽ” ،ﭘﺘﺮۆدۆﻻر ﻟە دوای 2013ەوە ﺑە ﻛﺮدار ﻧــەدراوە ﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەﻛﺎن ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟــە ﺑﻮدﺟەدا ﺑﺎس ﻛﺮاوە و ﻟــە 2018ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق دەﺳــﺖ ﭘێﻮەﮔﺮﺗﻨﯽ رژد ﺑﻜﺎت“. ﺑﻮدﺟەی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 100 ،2017 ﺗﺮﻟﯿــﯚن دﯾﻨﺎر ﺑــﻮو ) 84،7ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر( ﻛە 21 ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨــﺎری ) 17ﻣﻠﯿــﺎر دۆﻻر( ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎن ﺑﻮو ،ﺑــەم ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑڕی ﺣەوت ﺗﺮﻟﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﻛە ﻧﯿﻮەی ﭘﺎرەﻛەی داھﺎﺗﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑــﻮو ،ﻧﯿﻮەﻛەی ﺗﺮﯾﺸــﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻧﺮﺧﯽ ﻓﺮۆﺷــﯽ ﻧەوت ﺑﻮو ،وەك ﺑﻮدﺟەی ﺗەواوﻛﺎری ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دەﻧﮕﯽ ﻟەﺳەر درا.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ وەﺑەرھێﻨﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳڵ ﺑﯚ وەﺑەرھێﻨەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮاوﻧەﺗەوە
9
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
وﺷە /ﻓەرﻣﺎن ﺳﺎدق
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دۆﺳﻴە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﺳەرۆﻛﯽ ﻳەﻛێﺘﻴﯽ زاﻧﺎﻳﺎن :ﺳەرﺑەﺧۆ ﻧەﺑﻴﻦ ژﻳﺎن و ﻛەراﻣەت و ﻧﺎﻣﻮوﺳﻴﺸﻤﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﻴﺪاﻳە
دەوڵەﺗێﻜﻤﺎن دەوێ ﻧە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑێﺖ ﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،وەك دەوڵەﺗەﻛەی ﭘێﻐەﻣﺒەر ﻣەدەﻧﯽ ﺑێﺖ
ﻣەﻻ ﻋەﺑﺪو وەﯾﺴــﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛەن و ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮێﮋی ﻛﯚﻣەڵﮕەن ﺑﯚﯾە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﯾەﻛەم ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾﺪا ﺋەواﻧﯽ ﺑەﺳــەر ﻛﺮدەوە .ھﺎوﻛﺎت ﺋەوەش دەﺧﺎﺗە ڕوو ”دەوڵەﺗێﻜﻤﺎن دەوێ ﻧە ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑێﺖ ﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،وەك دەوڵەﺗەﻛەی ﭘێﻐەﻣﺒەر ﻣەدەﻧﯽ ﺑێﺖ“. ﺳەرۆﻛﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ زاﻧﺎﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەی ”وﺷە“دا ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚی ﻧﺎﺷﺎرێﺘەوە ﺑەراﻣﺒەر ﻣەرﺟەﻋەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﻛە رۆڵﯿﺎن ﻧەﺑﻮو ﻟە راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﺪا ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻮدﺟەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑڕی .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ”ﻣﺎدام ﻛﺎﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ 23دەوڵەﺗﯽ ﻋەرەب و ﺗﻮرك و ﻓﺎرس ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﻮو و ھﯿﭻ ﻣەﻻﯾەك دژی ﻧەﺑﻮو ،ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﮔﻮﻧﺠﺎوە و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەن“. دﯾﻤﺎﻧە /ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن *ﺋﺎﯾﺎ دەوڵەت ﻟە ڕواﻧﮕەی ﺋﯿﺴﻼﻣەوە ،ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﺋﺎﯾﻨەوە ﯾﺎن ﺑە ﻧەﺗەوە؟ ﺋﯿﺴﻼم ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ زاﻧﯿﻮە ھەر ﻧەﺗەوەﯾەك ﺑﺘﻮاﻧێ ﺧﯚی ﻛﺎروﺑــﺎری ﺧﯚی ڕاﭘەڕێﻨــێ ،ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯽ ﺋەو ﻧەﺗەواﻧەی ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەر وردە وردە دەﺑﻮون ﺑە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ،وەك ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺑﯚ دەﻧﺎردن ﻓێﺮی ﺋﺎﺷﻨﺎﯾەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺎن ﺑﻜﺎت و ﺋەو ﻣﺎﻓەی ﭘێ دەدان ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺮاﮔەورەﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەن ،ﻛەواﺗە ﺑﻨﭽﯿﻨەﻛە ﻟە ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿە ﻧەك دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ. ﺋەو دەوڵەﺗــەی ﭘێﻐەﻣﺒەر ﻟە ﻣەدﯾﻨە دروﺳــﺘﯽ ﻛﺮد ،دەوڵەﺗﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺒﻮون ﺑﻮو ،ﺑە ﺗەواوی دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻮو ﻧەك ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾــﻦ ﺑێﺖ ،ﺑــە ﺑەڵﮕــەی ﺋــەوەی ﺋەواﻧەش ﻛە ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻧﯿﻦ وەك ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺟﻮوەﻛﺎن ﻟەژێﺮ ﭼەﺗــﺮی ﺋەو دەوڵەﺗــەدا ﺑﻮون ،ﺑﯚﯾــە ﭘێﻐەﻣﺒەر دووﭘــﺎت ﻟەﺳــەر دەوڵەﺗﯽ ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺒﻮون دەﻛﺎﺗەوە ﻧەك دەوڵەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ. *ﺋێﻮە دەﺧﻮازن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﺗﯽ داھﺎﺗﻮو ﭼﯚن ﺑێﺖ ،ﺋﺎﯾﻨﯽ ﯾﺎن ﻧەﺗەوەﯾﯽ؟ وەك ﭘێﺸﺘﺮ ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮد ،ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﭘێﻐەﻣﺒەرﯾﺶ دەوڵەت ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﺎﯾﻦ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﻮوە ،ﺋێﻤەﯾﺶ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻣەدەﻧﯽ دەﺧﻮازﯾﻦ ،ﻧە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺋﺎﯾﻦ ﻧە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻧەﺗەوە، دەوڵەﺗێﻚ ھەﻣــﻮو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺟــێ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺋێﻤە ﻛﺎر ﺑﯚ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دەﻛەﯾﻦ ،ﺑﯚ
ﺋەوەی ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻧەﺗەوەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێﻤە ﺟﯿــﺎوازە ،وەك ﭼﯚن ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێــﮋوو ﭘێﻜەوە ﺑﻮوﯾﻦ ،ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﭘێﻜەوە ﺑﯿــﻦ .ﻟەو دەوڵەﺗەی ﺋێﻤــە ﻛﺎری ﺑــﯚ دەﻛەﯾﻦ ،ﺗﺎﻛێﻜــﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮەی ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻣﺎﻓﯽ ھەﯾە ،ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻣەﺳــﯿﺤﯽ و ﺋێﺰﯾﺪی وەك ھەر ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن ﻣﺎﻓﯽ ھەﯾە. *ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ﻛە زەوﯾﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮاو ﻟە ﺋﯿﺴﻼﻣﺪا ،ﻋﯿﺒﺎدەﺗﯿﺶ ﺗێﯿﺪا ﺣەراﻣە، ﺑﯚﯾە ﺋێﺴــﺘە ﺧﺎﻛﯽ ﺋێﻤە ﻛە داﮔﯿﺮﻛﺮاوە ،دەﭼێﺘە ﺋــەو ﻗﺎڵﺒەوە .ﺋﺎﯾﺎ ﻟــە ﻓﯿﻘﮫﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﺪا زەوﯾﯽ داﮔﯿﺮﻛﺮاو ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻟە زەوﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﯾﺎن زەوﯾﯽ ﮔﺸﺘﯽ؟ زاﻧﺎﯾــﺎن دوو ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە ،ﭘەﺳــﻨﺪﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺋەوەﯾە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟەوە زەوﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗە ﻧەك زەوﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر زەوﯾﯽ ﮔﺸــﺘﯽ داﺑﻨێﯿﻦ، ﺋەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣــﻮوی زەوی داﮔﯿﺮﻛﺮاوە. ﺋێﻤــە ھەﻣﻮوﻣﺎن ﻛﯚﻛﯿــﻦ ﻛە زەوﯾﻤــﺎن داﮔﯿﺮ ﻛﺮاوە و دەﺑــێ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺑــﯚ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺧﯚی ﻛە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﺑەم ﻧﺎﭼێﺘە ژێﺮ ﺋەو ﺣﻮﻛﻤە ﻓﯿﻘﮫﯿﯿەوە. *ﺋﺎﯾــﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ ﻟەﮔەڵ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ ﻟەم ﻛﺎﺗەدا؟ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﺋﺎواﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ﺑــﻮوە و ھەوڵﯿﺎن ﺑﯚ داوە ،ﭼﻮﻧﻜە ھﯿﭻ ڕێﮕﺮﯾﯿەﻛﯽ ﺷــەرﻋﯽ ﻧﯿﯿە ﻛە ﻛﻮرد ﺑﺒێﺘــە ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚی .ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯿﺶ وەك زۆرﺑــەی ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵ ﺑﺎش دەزاﻧﻦ ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺋﯿﺘﺮ
ﻧﺎﻛﺮێ ،ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺋێﻤە وەك ﻣەﻻی ﻛﻮرد ﮔﻠەﯾﯽ و ﮔﺎزﻧﺪەﯾەﻛﯽ زۆرﻣﺎن ﻟە ﻣەرﺟەﻋە ﺷﯿﻌەﻛﺎن ھەﯾە، ﺋەوﻛﺎﺗــەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﺑە ﻧﻮوﻛﯽ ﻗەڵەﻣێﻚ و ﺑﻮدﺟە و ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺑڕی ،ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﻛﯿﺶ دەرﺑﺒــڕن ،ﺑە ﻣەرﺟێــﻚ ﺋێﻤە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺋەم ﺗەﻧﮕﮋەﯾەوە ﺷــﺎﻧﺪێﻜﯽ ﺑﺎﻣﺎن ﭘێﻚ ھێﻨﺎ و ﻟەﮔەڵ زۆرﺑەی ﻣەرﺟەﻋــە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻛــﯚ ﺑﻮوﯾﻨەوە ﺗﺎ ﻛﺎرﯾﮕەری ﻟەﺳــەر ﺣﻜﻮوﻣەت دروﺳــﺖ ﺑﻜەن، ھﯿﭽﯽ ﺋەوﺗﯚﻣﺎن ﻧەﺑﯿﻨﯽ. ﺋێﻤە دەﻣﺎﻧەوێ ﻟە داڕﺷــﺘﻨەوەی ﻧەﺧﺸەی ﻧﻮێﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺷﻮێﻦ و ﭘێﮕەﻣﺎن دﯾﺎر ﺑێﺖ. وەك ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘێﻤﺎن واﯾە ،ھەﻟﻮﻣەرﺟەﻛە ﮔﻮﻧﺠــﺎوە و ﻛﺎﺗەﻛە ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑە ﺗەواوی ﻟەﻻﯾەن زۆرﯾﻨەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ڕاﭬەی ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﺟێــﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ﺋەﻣەش ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زۆرﯾﻨــەی ھەرە زۆری ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ،ﺑەم زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ڕێﮕەﺧﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردە. *ﭘێﺘﺎن واﯾــە ﻟەم دۆﺧەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﺧەڵﻚ ﻟە ﭼەﻧــﺪان ﺗەﻧﮕﮋەداﯾە ،دەﻧﮓ ﺑە ﺑەڵێ ﺑﺪەن؟ ﺋێﻤــە وەك زاﻧﺎﯾــﺎن ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﺧﯚڕاﮔﺮﯾــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەﯾﻦ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺳﻮﭘﺎﺳــﯿﺎن ﺑﻜەن ﻛە ﺑەرﮔەی ﺋەو ھەﻣﻮو ﺑﺎرودۆﺧە داراﯾﯿﯿە ﺳــەﺧﺘەﯾﺎن ﮔﺮت، ﺑەم ﻧﺎﻛﺮێ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑەر ھەر ﺑﺎرێﻚ ﻓەراﻣﯚش ﺑﻜەﯾﻦ .ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﺸــەوە دەڵێﻢ
ﺋــەو ﻛﺎﺗەی ﺑﻮوﯾــﻦ ﺑە دەوڵەت ،ﻛێﺸــە داراﯾﯽ و ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎﻧﯿﺸــﻤﺎن وردە وردە ﭼــﺎرە دەﺑــﻦ. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەﻻوە ﮔەورەﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﺋەﮔەر ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەڵﻨەﺑﮋێﺮﯾﻦ ،دەﺑێ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ھەر ﺟﯚرە ھێﺮﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە دوژﻣﻨﺎن ﺑﯿﻜەﻧە ﺳەرﻣﺎن ،ﺋەﮔەر ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ھەڵﻨەﺑﮋێﺮﯾﻦ ،ژﯾﺎن و ﻛەراﻣەت و ﻧﺎﻣﻮوﺳﯿﺸﻤﺎن ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاﯾە. *ﺋﺎﯾﺎ ڕۆڵﯽ زاﻧﺎﯾﺎن ﭼەﻧﺪ ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑە دەﻧﮕﺪان ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ھەﻣــﻮو ﻛــەس دەزاﻧــێ ﺑﯿــﺮی ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟەﻧﺎو ﺣﻮﺟﺮە و ﻻی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭼەﻛەرەی ﻛﺮدووە و ﺑەﺧﺸﺮاوە ﺑە ﺧەڵﻚ ،ﻣێﮋوو ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن ﻓەراﻣﯚش ﻧﺎﻛﺎت ،ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺎﺗێﻚ ﺑڕﯾﺎری دا ﻟەﮔــەڵ ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟەﺳــەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﺪوێ ،ﯾەﻛەم ﺗﻮێﮋ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ھەڵﺒﮋارد ،ﺋەﻣە ﮔەواھﯿﺪەرە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋێﻤە ﻟە ڕووی ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻚ ﭼەﻧﺪە
زۆرە و ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﭘﺎرێﺰراوی ھەﯾە .ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن زۆر ﺑە ڕاﺷﻜﺎواﻧە ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻛﺮد و ﺋەوﯾــﺶ وەﻣﯽ داﻧەوە ﻛە ﭼﯚن ﺋەم ڕۆژە ھﺎﺗە ھەڵﺒﮋاردن و ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎن ﭼﯽ ﺑﻮون ،ﺑﯚﯾە دڵﻨﯿﺎم ھەﻣﻮو زاﻧﺎﯾﺎن ڕۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ دەﮔێڕن و ﺑە ﺧەڵﻜﯿﺶ دەڵێﯿﻦ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻻی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑەرز و ﭘﯿﺮۆزﺗﺮە. *ﭼﯽ ﺑەو ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﺎﻧە دەڵێﯽ ﻛە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛەن؟ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻋــەرەب 23دەوڵەﺗﯽ ﺧــﯚی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﮔﻮێﻤﺎن ﻟە ھﯿﭻ ﻣەﻻﯾــەك ﻧەﺑﻮو ﺑڵێ ”ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﯿە ﻟە ﺋێﺴــﺘەدا“ ،ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺗــﻮرك دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﯿﻮە ﻣەﻻﯾەﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺗﻮرك ﺑڵێ ”ﺋێﺴــﺘە ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿە“ ﻓﺎرﺳﯿﺶ ھەروا ،ﺑﯚﯾە ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿﯿەوە دەڵێﻢ ھﯿﭻ ﻣەﻻﯾەﻛﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎڵێ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ ﻧﯿﯿە و ھەﻣﻮو ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەن ،ﺑەم دووﭘﺎﺗﯿﺶ ﻟــە ﯾەﻛڕﯾﺰﯾﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد و ﭼﺎرەﺳەرﯾﯽ ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن دەﻛەن.
ﻻﻳەﻧە ﺳﻴﺎﺳﻴﻴەﻛﺎن )ﻛەﻣﭙﻴﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎدا( رەت دەﻛەﻧەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو :ﺟﻮوﻧەوەی ﻧەﺧێﺮ دژی ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە راﺑﮕﯿﺮێﺖ وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺳــەرەڕای ﺋﺎﻣــﺎژەدان ﺑەوەی ﺋــەو ﻛەﻣﭙﯿﻨەی ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯚ رەﺗﻜﺮدﻧەوەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دروﺳﺖ ﻛﺮاوە ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟەﺳەر ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺑێﺖ .ﺑەﺷێﻜﯿﺸﯿﺎن داوای راﮔﺮﺗﻦ و ﻛﯚﺗﺎ ﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﻛەن. ﻟە دوو ھەﻓﺘەی راﺑــﺮدوودا) ،ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎدا( ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺷﺎﺳﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎﻟﯿــﺎ و ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗــﯽ راﮔەﯾەﻧــﺮا .ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨەﻛــە ﻟە دوو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕان و ﻧﻮوﺳەر و ﭼەﻧﺪ ﮔەﻧﺠێﻚ ﭘێﻚ ھﺎﺗﻮون ،ﯾەﻛێﺘﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﺧﯚی دەرﻛﺮد و ﮔﯚڕاﻧﯿﺶ ﺧﯚی ﻟە ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەی ﺑێﺒەری ﻛﺮدووە. ﺳــﺪﯾﻖ ھەوراﻣــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ
ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻧﯿﺎزی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﭘﺸﺖ ﺋەو ﻛەﻣﭙﯿﻨەی ﺷﺎﺳﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا دﯾﺎرە، ﺋەﻣەش ﻟە ﻗﺴــە و ﺳەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی دﯾﺎرە ﻻی ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە دەرەوەی وت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوەﻧﺪەی ﺳەرداﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﻻی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻧﯿﻮھێﻨﺪە ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧﯿﻦ“. ھەوراﻣﯽ دەڵێ” ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﯾﺎن رەوﺗێﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟەﻻﯾەن ﺷﺎﺳــﻮارەوە ﻟەﮔەڵ ھەر ﻛەﺳــێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻟــەڕووی دەﻧﮕــەوە ،ﺋێﻤە وەك ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ھﯿﺞ زﯾﺎﻧﯽ ﻟێ ﻧﺎﻛەﯾﻦ و دەﻧﮕﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺧﯚﻣﺎن ھەﯾە“. ﺣەﺳــەن ﻋەﺑــﺪو ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوی ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا، ”دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰب ﯾﺎن ﻟﯿﺴــﺖ ﯾﺎن رەوﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺷﺎﺳــﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﯾﺎن ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ،ﺑەم دەﺑێﺖ رێﺰ
ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﯽ ﺷــەھﯿﺪان و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان داﺑﻨﺮێﺖ و ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺋەواﻧﺪا دەﻧﮓ ﻛﯚ ﻧەﻛﺮێﺘەوە و ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﻧەﻛﺮێﺖ“. رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﻮوﻧەوەی ﻧەﺧێﺮ ﻛﺎرێﻜە دژی ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﻣﻦ ﺗێﻨﺎﮔەم ﭼﯚن و ﺑە چ ﻣەﺑەﺳﺖ و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﺋەوان دەﯾﺎﻧەوێﺖ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدرێﺖ ،رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم واﺗە ﺑەڵێ و ﻧەﺧێﺮ ،ﺧەڵﻚ ﺋﺎزادە ﻟەوەی چ ﺑڕﯾﺎرێﻚ دەدات ،ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە و ﻛەﻣﭙﯿﻨەﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە راﺑﮕﯿﺮێﺖ“. ﻟەﻻی ﺧﯚﯾەوە ﺷﯚڕش ﺣﺎﺟﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋ و ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺧﺎﻧەی راﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚران ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد” ،ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەك ﻧﺎﻛەﯾﻦ ﻟەﺑﺎرەی ﺑەرەی ﻧەﺧێﺮ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ رەوﺗێــﻚ ﯾــﺎن ﻟﯿﺴــﺘێﻚ ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە ﺳــەرﻗﺎڵﯿﻦ ﺑــەﻛﺎری ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑەﻛەﻣﺎﻧەوە“.
ﺣﺎﺟﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی دا” ،ﻟە ﭼەﻧــﺪ رۆژی داھﺎﺗﻮودا ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻗﺴــە ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــە دەﻛەﯾﻦ و ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن رادەﮔەﯾەﻧﯿﻦ“. ھــﺎوﻛﺎت ﻓەرﯾــﺪ ﺋەﺳەﺳــەرد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﯾەﻛێـﺘﯿﯽ ﻧﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑﯚ ”وﺷە“ دەڵێ” ،ھەر ﻛەﺳێﻚ ﺋﺎزادە ﭼﯚن دەﻧﮓ دەدات و ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻟەو ﺷێﻮەﯾەش ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە“ .زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨەﻛەی دەﻛەن و دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻦ ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧە“. ﺋەو ﻟێﺪواﻧەی ﺋەﺳەﺳەرد ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﺣﺰﺑەﻛەی راﺳــﺘەوﺧﯚ ﭘﺎش دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻓەرھﺎد ﺳەﻧﮕﺎوی ﻟەﻧﺎو ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ،ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺎرەی ﻟــە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺑێﺒــەری ﻛﺮد و دووﭘﺎﺗﯽ ﻟە ﮔﺮﺗﻨەﺑەری رێﻮﺷﻮێﻨەﻛﺎن ﻛﺮدەوە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨەوەی ﭘﻠەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرێﺘﯽ ﻟە ﺳەﻧﮕﺎوی، ﺋــەوەش ﺑەھــﯚی ﻻدان ﻟە ﭘێــڕەوی ﺣﺰﺑەﻛە و ﭘێﺸێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ.
ﺑەم ﻓﺎزڵ ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﯽ واﯾە” ،ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﻧەﺧێﺮ ،ﻛﺎرێﻜــﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺎراﻧەﯾــە و ﺋەواﻧەی ﻟە ﭘﺸﺘﯿﯿەوە وەﺳﺘﺎون ،ﺷەرم ﻟە ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪان ﻧﺎﻛەن“ .ﺑەﺷــﺎرەﺗﯽ ﺑە ”وﺷە“ی ﮔﻮت ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە رێﮕــﺮی ﻟــەو ﻛﺎرە ﺑﻜﺮێﺖ ،دڵﻨﯿﺎم ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان رێﮕە ﻧﺎدەن ﻛەس ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ﺧﻮێﻨــﯽ ﺷــەھﯿﺪاﻧەوە ﺑﻜﺎت و دژ ﺑە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ رەﻓﺘﺎر ﺑﻜﺎت“. ”ﺑەداﺧــەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ وا رێﯽ ﺋﺎﺳــﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ﻛەﺳﺎﻧێﻜﯽ ﺑێﺸەرم ﺗێﻜەڵﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﺑﻦ“ ﺑەﺷﺎرەﺗﯽ وای ﮔﻮت. ﻣﺎﻧﮕﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧێﻮان ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ١٥ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھەرێﻢ )ﺟﮕە ﻟە ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ( ﺑڕﯾﺎر درا رۆژی ٢٥ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪرێﺖ.
دۆﺳﻴە
ﯾەﻛێﺘﯽ :ﺑڕﯾﺎری ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺑڕﯾﺎری ھێﺰ چ وەﻣێﻜﯽ ﺑﺎوﻛــﻢ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎﻧﺘﺎن دەدەﻧەوە؟ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮە ﻣﺎﻣﻜــﺎك
ﺑﺎوﻛـــﻢ ،ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠﻮل ﺑﻮو .ﻗﺎزی دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێﺮ ﺑﻮو .ﻟــە ﺑەر ﺳــﺎم و ھەﯾﺒەﺗﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮔەورەدا، ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﯾەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺋﺎن و ﺑە ﮔﻮێﺮەی ﻓەرﻣﺎﯾﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺤەﻣەد )دخ( ﻛﺎروﺑــﺎری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ دەﭬەری دەﺷــﺘﯽ ھەوﻟێﺮی ڕادەﭘەڕاﻧﺪ و )ﺑﺎﯾﯽ ﻣﻮوێﻚ( ﻟە ڕێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ھەڵﻨەﺑﺎراﻧﺪ .ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﺷــﺪا ﺑﺎوەڕی ﺑە ﺋﯿﺴﺘﻘﻼﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑﻮو و ﺧﯚزﮔەی ﺑەو ڕۆژە دەﺧﻮاﺳﺖ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭼــﺎوی ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨێــﺖ و ﻟــەوان ڕۆژە ﺗﺎرﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەﻣﺪا ﻧﻮوﺳﯽ: ﮔەر ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەﻛەم ﺳەد ھـەزار ﻛﺎوڕﺑەراﻧﯽ ﻛـــﻮرداﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎن ﺋەﻛــەم ﺑێ ژﻣﺎر ﺣەﯾﺮان و ھﯚرە و ﻻوﻛﯽ ﭘێ ھەردەڵێﻢ ﺗﺎ ﺑﻤێﻨﻢ ﺑەزم و ڕەزم و ﺋەﮔﻠەﻧﺠە و ﺳەﯾﺮان ﺋەﻛەم ﻧﺎﻣەوێ ﻛﭻ ،ﺑﯚ ﭼﻤە ﻛﻮڕ؟ ﻧﺎﻣەوێ ،ﺋﯿﻠﻼ ﻣەﮔەر وەك ﺳەﻗەڕ دەرﻛﺎ دوو ﭼﺎوی دوژﻣﻦ و ﺑێﮕﺎﻧەﻛەم ﺑﺎوﻛــﻢ ،ﭼــﻮوە ﺑەر دڵﯚﭬﺎﻧــﯽ ﺧﻮدێ و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧەدﯾﺖ .ﺋەﻣــڕۆش ﻛە ﻛەڵــە ﻣﺮۆﯾەﻛﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﺪار و ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺳﯿﺎﺳەﺗﺪا ﻗﺎڵەوە ﺑﻮو ،ﺧەﺑﺎت ﻟەﭘێﻨﺎوی ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺧەوﻧﯽ ﺑﺎوﻛـﻢ و ﻣﻠﯿﯚﻧەھﺎ ﻛﻮردی دڵ ﺳــﻮوﺗﺎو و ﺷــەﯾﺪای ﺋــﺎزادی ،وەك ﺑﺎوﻛﻢ دەﻛﺎت، ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﺳﺖ ﻟە ﻧﺎو دەﺳــﺘﯽ ﺑﯿﻦ ،ﺷﻮێﻨﯽ ﺑﻜەوﯾﻦ، ﭘﺸــﺘﯽ ﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺗﺎ ﺑە ﺷێﻨەﯾﯽ و ﺑە ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﻛەﺷﺘﯿﯿە ﻧﺎﺳــﻜەﻛەی ﻛﻮردەواری ﻟەم دەرﯾﺎﯾە ﺷــەﭘﯚﻻوﯾﯿەی ﺋەﻣڕۆی ﺧﯚرەﺗﯽ ﻧﺎﭬﯿﻦ دەرﺑﺎز ﺑﻜﺎت و ﻟە دوای ﭼﻮاردە ﺳــەدەی ژێﺮدەﺳــﺘﯽ و ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺷﻤﺸــێﺮ و ﺟەﻻد و ﺋەﻧﻔﺎﻟﭽﯽ و ﮔﺎز و ﻗەﻧﺎرە ،ڕزﮔﺎری ﺑﻜﺎت. ڕێﮕەم ﺑﺪەن ﺑﺎ ﺑەو ﻛەﺳــﺎﻧەش ﺑڵێــﻢ ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەﻧە ﺑەردی ﺳــەر ڕێﮕــەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪەم و ﻟە ﭘﺎﺷــﯽ دەﻧﮕﭙﺮﺳﯿﺶ دەﺑﻨە ﻛﯚﺳﭙﯽ دوواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن –ﺗﻜﺎﯾە! ﺑە ھەڵﻮێﺴﺘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺎﻧﺪا ﺑڕۆﻧەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﯿﻤڕۆ ﻟە ھەﻣﻮو ڕۆژێﻚ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ھەﻣﻮواﻧﻤﺎن ھەﯾە؛ ﯾەك ﺑﯿﻦ ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﺑﯿﻦ؛ ﯾەك ﺑﯿﻦ دەﻧﮕﻤﺎن ﮔەورەﺗﺮ و ﺳــەرﻣﺎن ﺑەرزﺗﺮ و ﺧﻮاﺳﺘەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺳەﻧﮕﯿﻨﺘﺮ دەﺑﻦ .ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳەرﺑەﺧﯚ دەﺑێﺖ ،ﻣێﮋوو ﺷەرﻣﯽ ﻟە ﻛەس ﻧەﻛﺮدووە و ﺷەرم ﻟە ﻛەﺳﯿﺶ ﻧﺎﻛﺎت و ﻣﯚری ﺷــەرﻣەزاری ﺑــە ﻧێﻮﭼەواﻧــﯽ ﮔەﻟێﻜەوە ﻧﺎوە ﻛە ﻟە زۆران ﭘﺎرەدارﺗــﺮ و ﺧێڵەﻛﯿﺘﺮ ﺑﻮون و ﭼەﻛﺪاری زۆرﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ھەﺑﻮوە ،ﺳەدام ﺣﻮﺳێﻦ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧە ﺑﻜەن. ﺋەواﻧەی ﺋێﺴــﺘێﻜە ﺑﻮوﻧەﺗە ﻟەﯾﺴــﺘﯚﻛﯽ ﺳەر ﺳﻜﺮﯾﻨە ﻧەﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ڕۆژێﻚ دێﺖ ﭘەﻧﺠەﯾﺎن دەﻛﺮۆژن ﺑەم وەك ﻋﺎرەب ﯾەژێﺖ :ھەﯾﮫﺎت ،ﻧﺎﮔەڕێﺘەوە! ﺑەڕێﺰان ،ھەﺗﺎ ﻟە دەﺳــﺖ ﻧەﭼﻮوە ،ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺗﺎزە ﺑﻨﻮێﻨﻦ؛ ﺋەﮔەر ﻧﺎ ..ﺋەم ھەڵﻮێﺴﺘەی ﺋێﻮە ،ﺧﻮا ﻧەﺧﻮاﺳﺘە – ﺳــەر ﺑﻜەوێﺖ ،دﯾﺴــﺎﻧەﻛە ،ﻛﻮرد ڕەواﻧﯽ ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ ﻋﺎرەب دەﻛﺎﺗەوە و ﺋەم ﻋﺎرەﺑﺎﻧەی ﺋێﺴــﺘێﻜە وا ﭼﺎوﯾﺎن ﻟــە ھەرەﺳــﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮردە ،ﻟــە ﺋەواﻧﯽ ﭘێــﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺘﺮﯾﺎن ﺑﯚ ﻛــﻮرد ﻧﺎوێﺖ و ﺋەﮔەر ﺑﯚﯾﺎن ﺑﻠﻮێﺖ ،ﺋەﻣﺎﻧەش وەك ﺋەواﻧــﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺗەﻟە دڕﻛﯿــﺎن ﺑە دەورەﺗﺎﻧﺪا دەﺳــﻮوڕێﻨﻨەوە و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﻛﻮرد ،وەك ﺟﺎری ﺟﺎران ،ڕەواﻧەی ﻧﻮﮔﺮە ﺳــەﻟﻤﺎن و ﻗﺼﺮ اﻟﻨﮫﺎﯾە و ﺋەﻣﻨە ﺳــﻮورەﻛە و ﺋەﻣﻨﯽ ﻛەرﻛﻮوك و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻌﺪاﻣﯽ ﺑــە ﻛﯚﻣەڵ و ﭘەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳــێﺪارەی دوژﻣﻦ دەﻛەﻧەوە و ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﺘﺎن وێﺮان دەﻛەﻧەوە و ﻛﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯿﻤەﻧﺘﯚ دەﻛەﻧەوە و ﮔﯚڕی ﺑە ﻛﯚﻣەڵﺘﺎن ﺑﯚ ھەڵﺪەﻛﯚڵﻦ و ﻛﭽەﻛﺎﻧﺘﺎن دەﻛەﻧەوە ﻛەﻧﯿــﺰەی ﺋەﻣﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﻗﮋەﻛﺎﻧﯿﺎن دەﺳــﻜەﻧە دەﻛەﻧەوە و ﺋەﮔەر ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ زەﻣﺎن ڕێ ﺑــﺪات و ﻛﻮرد ڕاﭘەڕﯾﻨێﻜــﯽ دﯾﻜە ﺑﻜﺎﺗەوە، ڕەﻧﮕە ھەﯾﻨێﻜە ﺑﺘﻮاﻧﻦ دەرﭘێ و ﻣەﻣﻜﺪاﻧﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ﻛﻮرد، وەك ﺋەوەی ﻧﺎو ﺋەﻣﻨە ﺳﻮورەﻛە ،ﻟە ﻧﺎو ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺋەﻣﯿﺸﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﺑێﺖ .دەﺑێ ﺋەو ﻛﺎت چ وەﻣێﻜﯽ ﺑﺎوﻛﻢ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﺪەﻧەوە؟
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ھەﻓﺘەی ڕاﺑﺮدوو ﺑە ﻓەرﻣﯽ داوای دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﺮد و ھﺎوﻛﺎت داوای ﻛﺎراﻛﺮدﻧەوەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺑﺎﺷــﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺑﮋێﻮی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دوا ﻧﺎﺧﺮێــﺖ .ﯾەﻛێﺘﯿﺶ ڕای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە ﺑڕﯾــﺎری ﺋەوان ﻟەﮔەڵ ﺑڕﯾــﺎری ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھەرێﻤە. ﺑڕﯾﺎری دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ وادەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑڕﯾﺎری ﺳەرﺟەم ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﺑﻮو ﺟﮕە ﻟــە ﺑﺰوﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ،ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋێﺴــﺘە دەڵێﻦ ﺑڕﯾﺎری دواﺧﺴﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﺪا ﺑەدەﺳــﺖ ﺗــەواوی ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧە ﻧەك ھێﺰ و ﻻﯾەﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو، ﺑەم ﮔﯚڕان داوای دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﺮد. ﻋەدﻧﺎن ﻣﻮﻓﺘﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﯾەﻛێﺘــﯽ ﺋەوەی ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻛﺮد، ”ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺋەو ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﯾە ﺑﻮون ﻛە ﺑڕﯾﺎری دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ وادەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺗێﺪا درا و ﻧﻮێﻨەرﯾﺸﻤﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﯿﺘەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﺪا ھەﯾە“. ﻟەﺑــﺎرەی داواﻛــەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ
ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻣەﻛﺘەب ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛەی ﯾەﻛێﺘﯽ دەڵێ” ،ﺑڕﯾﺎری دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﯾﺎن ﭘەرﻟەﻣﺎن دەری دەﻛﺎت ،ﯾﺎن ﺋەﮔەر ﺑڕﯾﺎر ﺑێﺖ دوا ﺑﺨﺮێﺖ ،ﺋەوا ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑەﯾەﻛەوە ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺑﺎرەوە دەدەن“. دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ وادەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟە ھەرێﻢ ﻛﺎرداﻧەوەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯽ ﻟێ ﻛەوﺗەوە و ﻟەﻧﺎو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ ﺑەڵﯽ و ﻧەﺧێﺮ ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دروﺳﺖ ﻛﺮا و ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ و ﻋێﺮاق و دﻧﯿﺎوە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەﺑﯿﻨﺮێﺖ. ﻋەﻟﯽ ﻋەوﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯽ ﭘﺎرﺗﯽ، ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە ،دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋەﮔەرێﻜــﯽ دوورە و ھﯿــﭻ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯽ ﻧﯿﯿە وا ﺑﻜﺎت ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دوا ﺑﺨﺮێﺖ. ﻟەﺑــﺎرەی داواﻛــەی ﮔﯚڕان ﺑﯚ دواﺧﺴــﺘﻨﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﻋەوﻧﯽ دەڵێ” ،ﭘﺎرﺗﯽ ﻧەرﻣﯿﯿەﻛﯽ زۆری ﻧﻮاﻧﺪووە ﺑەراﻣﺒەر ﮔﯚڕان ،ﺑەم ﺋەوان ھەر ﻧﺎﯾەﻧە ﭘێﺸــەوە ،دﯾﺎرە ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘە ﭼﺎوەڕواﻧﻜــﺮاو ﺑــﻮو ﻟەوان ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــێﻚ ﻧەﺑﻮون ﻟە دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەو ڕۆژە ﻣێﮋووﯾﯿﯿە و دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ھەرﭼﯚﻧێﻚ ﺑێــﺖ ڕێﮕﺮی ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺑﻜەن“. ”ﺑﯚ ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺑﺎﺷــﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧﯽ ھەرێﻢ و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ھەﻣﻮو ﺳﺎزﺷــێﻜﻤﺎن ﻛﺮدووە و ﺋەرﻛــﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑەﺟێ ھێﻨﺎوە ،ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ
ﺑەوەﻧﺪەﯾﺸــەوە ﻧﺎوەﺳــﺘێﺖ و ﻛﻮرﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﺑﺎت“ ،ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧﯽ وای ﮔﻮت. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ھەﯾــە و ﻟە دواﯾﯿــﻦ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺪا ﻛە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳــەﻋﺎﺗﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧــﺪووە ،ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻚ ھەﺑــﻮوە ﮔﻮﺗﻮوﯾەﺗﯽ ﺋەﮔەر ﮔﯚڕان ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋەوا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ھەﺳﺘﺎرﯾﯿەوە ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﺑڕﯾﺎر ﺑﺪات و ﻣﺎﻣەڵە ﺑﻜﺎت ،ﺑەم دواﺟــﺎر ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﺳــەﭘێﻨﺮاوە ﻛە داوای دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﻜﺮێﺖ.
ﺳەرﭼﺎوەﯾەك ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕان ﻛە ﻧەﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت” ،دوو ﺑﯚﭼﻮون ﻟەﻧﺎو ﮔﯚڕاﻧﺪا ھەﺑﻮون ،ﺑەﺷێﻚ ﭘێﯿﺎن ﺑﺎش ﺑــﻮو ﺗﺎ ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗــﺮ و ڕووﻧﺒﻮوﻧەوەی ﺑﺎرودۆﺧەﻛﺎن ،ﮔــﯚڕان ھﯿﭻ ھەڵﻮێﺴــﺘێﻚ ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەڵێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﺋەواﻧەی ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧەﯾﺎن ھەﺑﻮو دەﯾﺎﻧﮕــﻮت ﺋەﮔــەری ھەﯾە ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دوا ﺑﺨﺮێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛە دوا ﺧﺮا ،وەك ﻛﺎرت دژی ﮔﯚڕان ﺑەﻛﺎر ﻧەھێﻨﺮێ و ﭘەﻟە ﻟەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزە ﻧەﻛﺮێ ،ﺑەم ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ دووەم ﺋەوەﺑﻮو ﻛە دەﺑێ ﺋەو ﭘێﺸــﻨﯿﺎزە ﺑﻜﺮێ و ﮔــﯚڕان داوای دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑﻜﺎت“.
دەوڵەت ﺑۆ ﮔﺮﻧﮕە ﺑۆ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﺮﯾﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود ﻣێﮋووی ﻣﯿﻠەﺗێﻚ ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﺷــەڕی ﺑەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿە، ﻟەو ﭘێﻨﺎوەدا ﺷــەھﯿﺪ و ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ ،ھەوڵە ﻧەﭘﺴﺎوە و ﺑەردەواﻣەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﺗﺮﯾﻦ ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺘەﻣﺪا ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟە ژێﺮ زەوﯾﻨﯽ ﺋەﺷــﻜەوﺗەﻛﺎﻧﺪا ،ﺧﯚڕاﮔﺮی ﺑەراﻣﺒــەر ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣە و ﭘﯿﻼﻧــﯽ وﺗﺎن ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧــﯽ ،ﺋەﻣﺎﻧە ﮔەواھــﯽ دەدەن ﻛﻮرد دەﺑێﺖ ﺑﮕﺎت ﺑە ﻛﯚﺗــﺎی رێﮕەﻛەی .ﺑەم ﺑﯚ ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوە ﺑە دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺧﯚی، ﺋﺎﯾﺎ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻮو ﯾﺎن زﻟﮫێﺰەﻛﺎن رێﮕەﯾﺎن ﻧەدا دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﺒێ؟ ﯾﺎﺧــﯚ ھــﯚی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿــﻚ و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ وﺗﺎن وای ﻛﺮدووە ﻛﻮرد دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺑێﺖ؟ ﺑەم ھەرﻛﺎم ﻟەﻣﺎﻧە ﺑە رێﮋەﯾەك ﺑەﺷﺪارە ﻟە ﺳەرﻛﻮﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺋەم دەرﻓەﺗەی ھﺎﺗﻮوە ﮔﺮﻧﮕە ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺗﻮﻧﺪ ﺑﺎوەﺷﯽ ﭘﯿﺎدا ﺑﻜەن ﺗﺎ ﻟە دەﺳﺖ دەرﻧەﭼێ. ﻻﯾەﻧە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﻛــەی ﻛﻮرد ﺟێ دێڵﯿﻦ ﺑﯚ ﺗﻮێﮋەران ﺗﺎ واﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺑﮕﻮازﻧەوە ﺑﯚ ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗــﻮو و ﺑﯚﯾــﺎن روون ﺑﻜەﻧــەوە ﻛﻮرد ﺑﯚ ﻧەﮔەﯾﺸــﺖ ﺑە دەوڵەت ،ﺑەم ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺋێﺴــﺘە دەﻛەﯾﻦ ﻛــە دەوڵەت ﻟــە ﺑەردەم دەرﮔەﻣﺎﻧە و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋﯿﺮادەی ﺧﯚﻣﺎﻧﯽ دەوێ. ﺋەی ﺑﯚﭼﯽ دژاﯾەﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻦ؟ ﺳەﯾﺮە ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻣﯿﻠەﺗێﻜﯽ ﻣێﮋوو ﭘڕ ﺳــﺘەم و ﭼەوﺳــﺎﻧەوە
ﺋەوەﻧﺪە وڕﻛﮕﺮ ﺑێﺖ ﭘﺎﺳــﺎوی ﺋەوە ﺑێﻨێﺘەوە ﻛــە ﻟەﺑەرﺋــەوەی ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دەﺳﺘﭙێﺸــﺨەری دەوڵەﺗﯽ ﻛﺮدووە ،دەﺑێﺖ ﺋﯿﺘﺮ دژاﯾەﺗﯽ ﺑﻜەﯾﻦ. دەﻛــﺮێ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟە ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋێــﻮە ﺋەﻣە ﺑﻜەن ،ﺧﯚ ﺋەﮔــەر ﭘﺎرﺗﯽ رژد ﻧەﺑﻮو ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾەدا ﻛە 70ﺳــﺎڵە وەك ﺣﺰﺑــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت ،ﺋــەوە ھﯿﭻ ﻟە دۆﺧەﻛــە ﻧﺎﮔﯚڕێﺖ و ﺋەرﻛێﻜــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯿﻤــﺎن ﺑەﺟێ ھێﻨﺎوە و ﭘﺎرﺗﯿــﺶ ﺗﺎﻗﯽ دەﺑێﺘــەوە ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺑە ﻛﺮدەوە دەوڵەت دروﺳــﺘﻜﺮدن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﺘﯽ ،ﯾﺎن وەك دەڵێﻦ ﺑﯚ رێﻜﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺮﺳﯽ دەوڵەت دەورووژێﻨێ ،ﺋێﻤە ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﮔﺮﻧﮕە ھەﻣﻮو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﺑێﺖ ﭼﯚن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﯿﻦ ﺑﯚ ﻧەﺗەوەﻛەﻣﺎن و ﭘﺎﺳــﺎو ﺑﺪۆزﯾﻨەوە ﺑﯚ ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﻤﺎن ،ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺋەواﻧەی دەوڵەﺗﯿﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ﺧﯚﯾﺎن ﻧەﻣﺎون و ﻧەوەﻛﺎﻧﯽ وت ﺑەﭘێﯽ ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﯿــﺎن وﺗەﻛە ﺑەڕێﻮە دەﺑەن ،ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺋەﻣــە ھەرواﯾە، ﺋەﮔەر ﻛێﺸــەﯾەﻛﻤﺎن ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗﯽ ھەﯾە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ھەڵﺒﮋاردن دەﻧﮕﯽ ﭘێ ﻧەدەﯾﻦ، ﺑەم زۆر ﺳﺎدەﯾﯿﯿە ﭘﺎرﺗﯽ و داھﺎﺗﻮوی ﮔەﻟێﻚ ﭘێﻜەوە ﺑﺒەﺳﺘﯿﻨەوە. دەوڵەت ﻛە دروﺳــﺖ ﺑﻮو ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﻟە ڕووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﻮو ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ دێﺘە ﻧﺎو ژﯾﺎن و ھەر ﺣﺰﺑێﻚ ﺑە ﭘﺎرﺗﯿﺸــەوە
ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﺧﺰﻣــەت ﻧەﻛﺎت و ﺧــﯚی ﻧﻮێ ﻧەﻛﺎﺗــەوە ،دەﺑێﺖ ﺑە ﻣێــﮋوو و ھێﺰی ﻧﻮێ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ و ﺷﻮێﻨﯽ دەﮔﺮێﺘەوە .ﺑەم ھﯿﭻ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ﻧەدۆزﯾﻨــەوە ﻛە دەوڵەﺗﻤﺎن ﻧــﺎوێ ،ﺑﮕــﺮە ﺋەﻣــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤﺎن ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧەوە ﺗﺎ ﻣﺮدن. ﻣەﺳﻌﻮود ﻣﺤەﻣەد ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪی ﻛﻮرد ﻟەﺑﺎرەی دەوڵەﺗەوە دەڵێﺖ" ،ﺋەﮔەر ﺧﺎﻛێﻚ داﮔﯿﺮ ﻛﺮا، ﻧﻮێﮋی ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﻧﯿﯿە ،ﺑﯚﯾە ﻣﻦ ﻟە ﻛﺎﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﻧﻮێﮋاﻧە ﻗەزا دەﯾﮕێڕﻣەوە ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە ﺳﺎﯾەی ﺑێ دەوڵەﺗﯿﻤﺪا ﺑەﺟێﻢ ھێﻨﺎون و دروﺳــﺖ ﻧەﺑﻮوﻧــە" .ﺧﯚ ﺋــەم ﭘﯿﺎوە ﮔﺮﻧﮕــەی ﺋێﻤە رێﻜﻼﻣﯽ ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ﻧەﻛﺮدووە ،ﺑەڵﻜﻮ دەوڵەت ﺑەﺷــێﻜە ﻟە ﻏــﺮوور و ﻛەراﻣەﺗﻤﺎن ،دەﺑێﺖ ﻟێﺒڕاواﻧە ﻛﺎری ﺑﯚ ﺑﻜەﯾﻦ. ﺑﺎ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان و جووﻧەوەی ﻧەﺧێﺮ ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ،ﺋەوە ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑەھﺎری ﻋەرەﺑﯽ دروﺳــﺖ ﺑــﻮو ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮوﻧــﺲ ،ﻟﯿﺒﯿﺎ، ﯾەﻣەن و ﻣﯿﺴــﺮ ھﺎﺗﻨە ﮔﯚڕﯾــﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺳــﻮورﯾﺎ ھێﺸــﺘﺎ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗــەوە ،ﺑەم ﺋەﺳەد ﺑەﺷێﻜﯽ وﺗەﻛەی ﺑەدەﺳﺘەوە ﻣﺎوە، ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ھێﺰی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺣﻮﻛﻤﯽ دەﻛەن ،ﺑەم ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺧﺎﻛﯽ ﺳﻮورﯾﺎدا ﻛە ﺑﺴﺘێﻜﯽ ﻟێ داﮔﯿﺮ ﻧەﻛﺮاوە ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ راﺳــﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻧەﻣﺎ ،ﺑەم دەوڵەﺗەﻛە ﻣﺎوە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺮی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ﺑﺎ داﻋﺶ ﺑە ﻧﻤﻮوﻧــە وەرﺑﮕﺮﯾﻦ ﻛە ﭘەﻻﻣﺎری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ دا ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺳــﻨﻮوری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿە ﺋەﮔەر ﺋﯿــﺮادە ﮔەورەﻛەی ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻧەﺑﻮواﯾە ،ھەرﭼﯽ ﺋﺎواﺗﻤﺎن ھەﯾە ﺑﯚ دەﯾﺎن ﺳــﺎڵ دەﭼﻮوﻧە ﮔﯚڕەوە ،ﯾەﻛێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿــﺶ ﻧەدەﻣﺎن ،ﺑﯚﯾە ﺗﯚ ﺋەﮔەر دژﯾﺸــﯽ ﺑەم ﺋﯿﺪارەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﭘڕە ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﻧــﺎدادی ،وەرە دەوڵەت دروﺳــﺖ ﺑﻜە ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ و ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑﮕﯚڕﯾﺖ و دڵەڕاوﻛەی ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺧﺎﻛﺖ ﻧەﺑێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوﻛﺎت ﺋﺎﻛەﻣﺎن ﻟە ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن دەﺷەﻛێﺘەوە. ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٢٠ﺋەﺗﺎﺗﻮرك وای ﻛﺮد ،ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺗەﻣﺎع و ﭼﺎوﺗێﺒڕﯾﻨﯽ ﻓڕەﻧﺴﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑﭙﺎرﯾﺰێﺖ و ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﯾﯚﻧﺎن ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ﺑێﻨێﺖ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی "ﺳﯿﭭەر" ﻛە ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯽ ﺗێﺪا دراﺑﻮو ،ھەڵﺒﻮەﺷێﻨێﺘەوە و ﻟە ﺑﺮی ﺋەو ،ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی "ﻟﯚزان" ﻛە ﺧەوﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺗێﺪا ﻟەﺑﺎر ﺑﺮا ،ﺑﭽەﺳﭙێﻨێ. راﺳــﺘە ﺋەﺗﺎﺗﻮرك دژی ﻛﻮرد ﺑــﻮو ،ﺑەم ﺑﯚ ﻧەﺗەوەﻛەی ﺧﯚی ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﻧەﺧﺸــﺎﻧﺪ ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸە ﺗﻮرك ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە ﺑﻜەن ،دەی ﻣﻦ دەﺑﻢ ﺑە دەروێﺸﯽ ﺋەو ﺳەرﻛﺮدە ﻛﻮردەی ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﻻوازی دەﺳــەﺗﯽ ﺑەﻏﺪا ،ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋێﺮان ﺑە ﺷەڕی ﻣەزەوی و ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﮔﯿﺮۆدە ﺑــە ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧــﯚی ﺧﯚی، ﺑﻘﯚزێﺘەوە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی راﺑﮕەﯾەﻧێﺖ و ﺋەو ﮔﺮێ ﻣێﮋووﯾﯿﯿەی ﺑﺎوﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎن ﺑﻜﺎﺗەوە.
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﮔۆڕان داوای دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ڕﻳﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻛﺎت
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم
ﻧﺎڕەزاﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﺑەرﭼﺎوی دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە .ﺋەم ھەﻟﻮﻣەرﺟە ﺑەھﯚی زاڵﺒﻮوﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘﯽ ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن ،ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳــەر ھﺎووﺗﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎڵﻮزﺗﺮ ﻛﺮدووە. 7ـ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺣﺎڵەﺗــﯽ دڵەڕاوﻛێﯿەﻛــﯽ رەوا ﻟەﻧﺎو ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﻛە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎن ﻟە ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ھەﻧﮕﺎوی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ھەﯾە. ﺋەم دڵەڕاوﻛێﯿــە ﺑەھﯚی ﺋەو ﺷــەڕە دەرووﻧﯿﯿە ﻛە ھەﻧــﺪێ ﻛەس ﻟــە رواﻧﮕــەی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﺎﻛەﻛەﺳﯽ و ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺑەرﺗەﺳﻚ ،ھەڵﻮێﺴﺘێﻜﯽ ﻧەﯾﺎراﻧەﯾﺎن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﮔەﺷە دەﻛﺎت. 8ـ ﺑوﺑﻮوﻧــەوەی ﺟﯚرێــﻚ ﻟــە ﻓەرھەﻧﮕــﯽ ﻧەﺗــەوەی ﺑﺎدەﺳــﺖ ﻛە وﺗە دراوﺳــێﻜﺎن و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺗﯿﺎﯾﺪا وای ﺑــو دەﻛەﻧەوە ﮔﻮاﯾە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗﻮاﻧﺎی داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە ،ﻟەواﻧەﯾە ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ دروﺳــﺖ ﺑێﺘەوە ﯾــﺎن ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەﻛﺮدن ﻛە ﺋەو دەوڵەﺗەی رادەﮔەﯾەﻧﺮێﺖ ﺷێﻮازی ﻣﯿﺮﻧﺸﯿﻨێﻚ وەردەﮔﺮێﺖ ﺑــﯚ ﻛﯚﻣەڵە ﺧەڵﻜێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاو و ﻟە ھەﻣﻮو ﺣﺎڵەﺗێﻜــﺪا وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ دژاﯾەﺗﯽ دەﻛەن. ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸــێﻮە ﺋەو دەوڵەﺗــە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣﻮوﭼە ﺑﯚ ﺧەڵﻚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت .ﺋەم ﺋﺎراﺳﺘەﯾە ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮ دووﭘﺎﺗﯽ ﻟەﺳــەر دەﻛﺮێﺘەوە ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﺎردﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻚ ﻟە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. 9ـ ﺑﻮوﻧﯽ ﺟﯚرێــﻚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺗﻮێﮋە ﻛﺎرﮔێڕی و ﺑﯿﺮۆﻛﺮاﺗﯿﯿــەﻛﺎن و ﻧﺎوەﻧــﺪە ﻣﺸــەﺧﯚرە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻛــە ﻟــە دوای 2003وە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎن ﻟە رێﯽ ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﻟەﮔــەڵ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗﺪا ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺮێﺖ .ﭘێﯿﺎن واﯾە ﻟە ﻛﺎﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﺋەو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە دەدۆڕێﻨﻦ. 10ــ ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەرێﻢ ﻛە ﻣــﺎدەی 140دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە و ﯾــەﻛﻼ ﻧەﻛﺮدﻧەوەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻓەرﻣﯽ .ﺋەﻣە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟەﺑﺎرەی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺧﺎﺗە روو ،ﺟﮕە ﻟە ﺋەﮔەری ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی دژ ﺑەم ﭘﺮۆﺳەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﻋێﺮاق و دەوڵەﺗە دراوﺳێﻜﺎن. 11ــــ ﺋــەو ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮕﺎﻧەی ﻟــە ﺋﺎﻛﺎﻣــﯽ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی ﺗﯿــﺮۆر و ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎرﮔﺮژی ﺳــەرﺑﺎزی ﻟەﺳەر ﺳــﻨﻮوری ﻣێﮋووﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە درێﮋاﯾــﯽ ﺳــەدان ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ رووﺑــەڕووی ﭼەﺗەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﺧەﻻﻓەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﺑﻨەوە ،ﺟﮕە ﻟەو ﺑﺎرﮔﺮژﯾﯿەی ﻟە ﻧێﻮان ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ھەﯾە. 12ــــ ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺮدن ﺑــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﻟەﻻﯾــەن ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن داﻧــﯽ ﭘێــﺪا ﻧﺎﻧﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەم ﻛﺎﺗــەدا ﻟەﮔەڵ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ زﻟﮫێﺰان ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێــﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە وﺗە زﻟﮫێــﺰەﻛﺎن راﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪووە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻛﺎرا ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەردەوام دەﺑێﺖ ﺗﺎ دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺶ ﻛە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿە. ھەڵﺒﮋاردەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟــە ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺷەﺷــەﻣﯿﻦ ﻛﯚﻧﮕﺮەی ﺣﺰﺑﺪا ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﺑەوە ﻛﺮد ﻛــە واﻗﯿﻌــﯽ ﺋەﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺋەرك دەﺧﺎﺗــە ﺑەردەم ﺳــەرﺟەم ھێــﺰە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە رێﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺑﺎﺑەﺗــﯽ و ﺗﻮاﻧــﺎ زاﺗﯿﯿــەﻛﺎن و دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺋەﮔەرەﻛﺎن ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ
رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق. ﺋەﻣــەش وا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺳــەرﺟەم ﺧﺎڵە ﺋەرێﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت ﻛﺎرا ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑەرﺑەﺳﺖ و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎن ﻟــە ﺑــەردەم ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﺋــەم ﭘﺮۆﺳــەﯾەدا وەﻻ ﺑﻨێﯿــﻦ .ﺋــەم ﺋﺎراﺳــﺘەﯾە وا دەﺧﻮازێــﺖ ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺋەﻧﺪام و رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺎن و دۆﺳــﺖ و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺨەﻧە ﻛﺎر ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎﻧﮕەﺷــەﻛﺮدن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑە ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن، ﻛﺎر ﺑﻜﺮێــﺖ ﺑــﯚ رێﺰﮔﺮﺗــﻦ ﻟە ﺋﯿــﺮادەی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ .ﭘێﻮﯾﺴﺘە دووﭘﺎت ﻟەﺳەر ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻜەﯾﻨەوە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻛــە ﻣﯚرﻛﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪە دەوڵەﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻋەﻟﻤﺎﻧﯽ ﺑێﺖ. ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن 1ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدنﻟەﮔەڵ ﭘﺮۆﺳــەی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم وەك ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،دوورﻛەوﺗﻨەوە ﻟە ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە وەك ﭘﺮۆﺳەﯾەﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﻛەﺳــﺎﯾﯽ و ﺗﺎﻛﻼﯾەﻧﯽ ،ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺑەﺷﺪاری ﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرﺟەم ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎری و ﺋەرك وەرﮔﺮﺗــﻦ و ﺑەدواداﭼﻮون و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑە ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەی ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕەﻛﺎن. 2راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳەراﻧﺴەریﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ .ﺋەﻣەش ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺳەرﺟەم ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺟەﻣﺎوەری ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن دەﻛﺮێﺖ. - 3ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ دۆﺳــﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ واﺑەﺳــﺘە ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ و ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەت. 4ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوەی دەﺳــﺘﻮوریﻛﻮردﺳﺘﺎن و دەﻧﮕﺪان ﻟەﺳەری دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. - 5ﺑەدواداﭼﻮون ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داڕﺷــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻧﻮێ ﻛە ﻛﻮرﺗﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑﻮدﺟە ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــﻜﺎت و داھﺎﺗﯽ ﻧﻮێ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑﺎری داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻗﻮرﺗﺎرﺑﻮون ﻟە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەرﺧﯚر و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و داراﯾﯽ. - 6رووﻛﺮدﻧە ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻣﺎدەی 140دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە و رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ھێﺰە ﻛﺎراﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە رێﻜﻜەوﺗﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زاﻣﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە و ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﺣﻮﻛــﻢ و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدن ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر. ﺋەﻣەش ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت ﺑﯚ ﮔەڕاﻧەوەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻓەرﻣﯽ ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. - 7ﺋﺎراﺳﺘەﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر ﺑﯚ دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ و دﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. - 8ﺳــﺎزداﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜــﯽ ﻛــﺮاوە ﻟەﮔــەڵ رای ﮔﺸﺘﯽ و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﻟە رێﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﻋەﻗﻧﯽ ﻛە دووﭘﺎت ﻟەﺳــەر ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﺷــﺘﯿﯽ و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﭼﺎوﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎرﮔــﺮژی ﺑﻜﺎﺗــەوە .ﺋەﻣەش ﺑﺒێﺘە ﺑﻨﺎﻏەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دەرەﻛﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم .ﺋەﻣە وا دەﺧﻮازێﺖ دووﭘﺎت ﻟەﺳــەر رێﺰﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳــەروەری وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﺎﻏەی ﺑەڵﮕەﻧﺎﻣــەی ﻧەﺗەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑەردەوام ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــەدا ﺑﻜﺮێﺖ .ﺑەم ﺟــﯚرە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﮔــەﻻن و دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻣﺴﯚﮔەر دەﺑێﺖ. 9ﺑەدواداﭼﻮوﻧــﯽ ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧە ﻧﻮێﯿــەﻛﺎن ﻟەﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺳەرﺟەم ﻻﯾەﻧەﻛﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗێﻜﯽ دەرەﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ و ﭘێﻮەری ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﮫەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری و
ھێﺰە ھەرێﻤﺎﯾەﺗــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ،دوور ﻟە داﺑەﺷﺒﻮوﻧﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﻻﯾەﻧە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﺑەﺳﺘﻨەوە ﯾﺎن ﺧﯚﺑەھێﺰﻛﺮدن ﺑە ﺟەﻣﺴەرە ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ و ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ﻛــە ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔــەڵ ﺗێﻜڕای ﭘێﺸﮫﺎﺗەﻛﺎن ،ﻟەواﻧەش ﭘﺮﺳﯽ ﺗﯿﺮۆر دەﻛەن. 10ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕەراﻧە ﻟە ﺗێﻜڕای ھەوڵو ﻛﯚﺷﺸــەﻛﺎﻧﯽ دژاﯾەﺗﯽ ﺗﯿــﺮۆر و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺷــﺘﯽ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﻟــە رێﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﺑەﺳــەر ﺗﯿﺮۆر ،ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑە رێﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ رۆڵــﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دژ ﺑە ﺗﯿــﺮۆر ﻛە ﺑﻮوەﺗە دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ .دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە رێﯽ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدرێﺖ، ﺑەڵﻜﻮ دەﺑــێ ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﺋەرﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﭘﺮۆﺳــەی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ ﻟە رێﯽ دۆزﯾﻨەوەی رێﮕەﭼﺎرەی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧە ﺑﯚ ﮔﺮﻓﺘەﻛﺎن و ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺴــﺘﻦ و ﺑەﻓﯿﺮۆداﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە .ﻟەم رواﻧﮕەﯾەوە ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧــﻮوس ﻓﺎﻛﺘــەر و ﺑﻨەﻣــﺎی ﭘێﻜەوەژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش و ﺋﺎﺷــﺘﯿﯿﺎﻧەی ﮔەﻻﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﺴــﺎﻧﯽ و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺖ.
داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ رەوای ﻛﻠﺪان ﺋﺎﺷﻮوری ﺳﺮﯾﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎن وەك ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘێﺸــﺘﺮ ﺣﺰﺑﻤــﺎن دووﭘﺎﺗــﯽ ﻛﺮدووەﺗــەوە ﻛە ھﺎووﺗﯿﺒﻮوﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ و ﺑﺎوەڕﺑــﻮون و ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ھﺎوﻛﺎﺗە ﻟەﮔەڵ ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﺎﻓــە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻛﺎرﮔێڕی و رۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻠﺪان ﺋﺎﺷﻮوری ﺳﺮﯾﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎن ،داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟــە داﻣــەزراوە ھەڵﺒﮋێــﺮدراو و ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــﺪا ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﺧﯚﯾﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼە ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧــە ﻟە رێﯽ ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻦ و رووﻛﺮدﻧە ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن. ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟــە 22ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2017ﺣﺰﺑﻤﺎن ﺋــەم ﺧﺎﻧەی ﺧﻮارەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو وەك ﻧەﺧﺸەڕێﮕەﯾەك ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم: ﺣﺰﺑﻤﺎن ﺋــەم ﺧﺎﻧە دەﺧﺎﺗە ﺑەرﭼــﺎوی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و رای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن: 1ـ داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟــە ﺗێﻜڕای ﺣﺰﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﺗﺎوﺗﻮێﻜﺮدﻧــﯽ ﺗێﻜڕای ﺋەو ﻧەﺧﺸــەڕێﯿﺎﻧەی ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺧﺴــﺘﻮﯾﺎﻧەﺗە روو ،ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ داﻧﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾەك ﻛە ﺳــەرﺟەم ﺧﺎڵە ﻧﺰﯾﻚ و ھﺎوﺑەﺷەﻛﺎن ﺑﮕﺮێﺘە ﺧــﯚی و زەوﯾﻨەی ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ و رێﻜەوﺗﻦ ﺑﯚ ﺧﺎڵە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺋﺎﺳــﺎن ﺑﻜﺎت ،ھەﻧــﮕﺎوی ﻛﺮدەﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧــﯽ ﭘەرﻟەﻣــﺎن و ﭼﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ و ﺣﻜﻮوﻣەت دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺎت و زەوﯾﻨەی ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺳــﺎز ﺑﻜﺎت. 2داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی داﻧﻮﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽﻧﺎوەﻧﺪ و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑﯚ داﻧﻮﺳﺘﺎن ﻛە ﭘﺸﺖ ﺑﺒەﺳﺘێﺖ ﺑە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣــﺎن و ﺋﯿﺮادەی ﺋﺎزاداﻧــەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ،ﺋەﻣەش ھﯚی ﺑﻨەڕەﺗﯿﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ دەوڵەت ﻟــە ﻋێﺮاﻗﺪا .ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳــﺘە ﺣﺰﺑﻤﺎن ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮی ھەﯾــە .ﮔﺮﻧﮕە ھﯿﭻ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟەم ﻟﯿﮋﻧەﯾــەدا ﭘەراوێﺰ ﻧەﻛﺮێﺖ و ﺑەﺷــﺪارﻛﺮدﻧﯽ ﻟەﮔــەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻟەو ﻟﯿﮋﻧەﯾەدا ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜﺮێﺖ. 3داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛەﺳەرﺟەم ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘەرﻟەﻣﺎن ﺑﮕﺮێﺘە ﺧﯚی
و ﻧﻮێﻨەری ﺗﻮرﻛﻤﺎن و )ﺋﺎﺷﻮوری ﻛﻠﺪان ﺳﺮﯾﺎن(ی ﺗێﺪا ﺑێﺖ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ژﻧﺎن ﻟە ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎ و ﻟﯿﮋﻧەی داﻧﻮﺳﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا.
ﺋەرﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺑﺎﯾە ﺑەرﻧﺎﻣەڕێﮋی ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜﺎت ﻟە رێﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺋەم ﻛﺎراﻧە: ـ داﻣەزراﻧﺪی ﻟﯿﮋﻧەﯾﻜﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ھﯚﻛﺎرە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻛە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ وەك ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەك ﻓــەرز ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣەش ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﮔەﻻن ﻛە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﻟە ﻻﯾەك و ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ﺧﻮدی دەﺳﺘﻮوری ﻋێﺮاق ﻛە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﻮور ﻣەرﺟﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺋﺎزاداﻧــەی ﺧﺎك و ﮔــەل و ﺳــەروەرﯾﯽ ﻋێﺮاﻗە، ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ دەﯾﺎن ﻣﺎوەی دەﺳﺘﻮور ﻛــە ﻣﯚرﻛﯽ ﺑــە ﻓﯿﺪراڵﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق دادەﻧێــﺖ دوای 13ﺳــﺎڵ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛﺮاوە، ﻛﺎرﻛــﺮدن ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑڕﯾــﺎری ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺋﺎﻣﺎژەﻛﺮدن ﺑەو ﺑڕﯾﺎرە ﻟە داڕﺷﺘﻨﯽ ﮔەڵەﻧﺎﻣەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ــ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ ﻟﯿﮋﻧەﯾەﻛﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺳەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪن ﺑﻜﺎت ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟــە ﺑﻮاری داڕﺷــﺘﻨﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎﺧﺎﻓﺘﻦ ﻟەﮔەڵ رای ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﻋێﺮاق و ﻋەرەب و ﮔەﻻﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ. ـ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە ﻟەﮔەڵ ﺳــەرﺟەم راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚ داﻧﺎﻧــﯽ ﺑەرﻧﺎﻣــەی ھﺎوﺑەش ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھەڵﻤەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ،دووﭘﺎﺗﻜﺮدن ﻟەﺳــەر ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ وەك دروﺷــﻤێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﺟەﻣﺎوەر. ـ داﻧﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺳەﺗەﻻﯾەت ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺑە ﻧﺎوی )اﻟﻜﻮردﺳﺘﺎﻧﯿە( ﻛە ﮔﻮﺗﺎری ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. ـ داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ رێﻜﺨﺮاوە ﻣەدەﻧﯽ و ﻧﺎﺣﻜﻮوﻣﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ــ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە ﻟەﮔەڵ رێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﻧێﻮان ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧە ﺳەر ﮔەﻻﻧﯽ دۆﺳﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻜﺮدن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ـ ﻧﺎردﻧــﯽ ﺷــﺎﻧﺪی ھﺎوﺑــەش ﺑــﯚ ﻻی ﺣﺰﺑــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳێ و وﺗﺎﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺑــەردەوام ﻟە ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوەﻛﺎن ﺑﯚ رووﻧﻜﺮدﻧــەوەی ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ـ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺋﺎﺷــﻮوری و ﻛﻠﺪان ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻣــﺎدەی .140ﺧﺴــﺘەڕووی ﭘڕۆژەﯾــەك ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﻟــە ﻛﺎﺗﯽ ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯚ ھەرێﻢ ﺑە رەﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ و ﻣﺴﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری و ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯿﺎن. ـ ﺳەرﻟەﻧﻮێ داﻣەزراﻧﺪﻧەوەی ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھەڵﺒﮋاردن و ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﺑێﺖ و ﻟە ﺑەﺷﺒەﺷێﻨەی ﺣﺰﺑﯽ ﺑەدوور ﺑێﺖ. ــ دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دوای ﺗەواوﻛــﺮدن و ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﻟﯚﺟﯿﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ. 5داﻧﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧێﻮان ﺣﻜﻮوﻣەت وﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺑﯚ ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭼﺎﻛﺴــﺎزی و ﭼﺎرەﻛﺮدﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا. دەرﺋەﻧﺠﺎم ﻟــە ﻛﯚﺗﺎی ﺋــەم ﺑﺎﺑەﺗە ،ﺣﺰﺑﻤــﺎن دووﭘﺎت ﻟەوە دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﺑﺎﺑەﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﭼﺎرەﻧــﻮوس ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ھﯿــﭻ ھێﺰێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رێﯽ ﻟــێ ﺑﮕﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺷێﻮازێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﺎﻧەی دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﺋﯿﺮادەی ﮔەﻟە و ﺗێﻜــڕای ﭘەﯾﺎﻣﺎﻧﻨﺎﻣــە و رێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن دداﻧﯿــﺎن ﭘێﺪا ﻧــﺎوە ،ﺑەم ﺋﺎﺳــﺘەﻧﮓ و ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ دژوار ﻟە ﺑەردەﻣﯽ ھەﯾە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻛە ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە
ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻗﻮرﺳﺎﻳﯽ ﺋۆﺑﺎڵﯽﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ دۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﻫۆی ﺳﻴﺎﺳەﺗﯽﺷۆﭬﻴﻨﻴﺴﺘﺎﻧەی ﺣﻮﻛﻤڕاﻧەﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو و ﺋێﺴﺘە ،ﺑﺨﺮێﺘە ﺋەﺳﺘۆی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﻧﺎﻛﯚﻛەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە رواﻧﮕەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑەرﺗەﺳــﻜﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ﻣﺎﻣەڵە ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛەن. ﻟەم ھەﻟﻮﻣەرﺟەدا ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوس ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾﯽ ﺗێﻜﯚﺷەراﻧەﯾە ﺑەو ﻣﺎﻧەﯾەی دۆﺳــﯿەﯾەﻛﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزە و ﻛﺎر ﻟە دۆﺳــﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ وەك دۆﺳﯿەی ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ ھەرێﻢ و ﺣﻜﻮوﻣەت و دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧەڵــﻚ دەﻛﺎت .ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮان ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛﺎرﺗێﻜﺮدن و ﻛﺎر ﻟە ﯾەﻛﻜﺮدﻧە ﻧەك ﺑــە ﻣﺎﻧــﺎی ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﻜــﯽ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑــە ﻣﺎﻧﺎی دﯾﺎﻟﯿﻜﺘﯿﻜﯽ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋێﻤە ﺑﺎﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﺪا دەﻛەﯾﻦ ﻛــە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺘە و ﺟێﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ھەرێﻤﺎﯾەﺗــﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿە ،ﺋەﻣەش ﺑەو واﺗﺎﯾــەی ﺗێﻜڕای ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دەرەﻛﯽ ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛﺎت. ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﺣەوﺗﯽ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ھەروەك ﻟە راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛە ھﺎﺗﻮوە، ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎن ﻛﺮاوە .ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە رەﭼﺎو دەﻛﺮێ ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟەم ﺑــﻮارەدا زۆر ﺑە ﺧــﺎوی دەڕوات ،ﺋەﻣەش ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧێﻜــﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎﻧەی دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ھﯚی زاﺗﯽ ﺑﯚ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛە ﻧﺎﻛﺮێ ﺑە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ رێﮋەی ﭘەﻧﺠﺎ زاﺋﯿﺪ ﯾەك ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەﯾﻦ. ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺋــەم ﺧﺎڵــەدا راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰﺑﯿﯽ ،رۆڵێﻜﯽ ﺧﺮاپ دەﺑﯿﻨێ ﺑﯚ ﭘﯚﻟێﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون ﺑﯚ دوو ﺟەﻣﺴەر ﻛە ﻧﺎوی دەﻧﺮێ ﺑــەرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺑــەرەی دژ ﺑە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ھﺎوﻛﺎت ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەدا ﺳﯿﻔەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەر و ﺧﯿﺎﻧەﺗﻜﺎر ﺑەﺳــەر ﺋەم دوو ﺑەرەﯾەدا داﺑەش دەﻛﺮێﺖ .ﺋەم ﺟــﯚرە ﭘﯚﻟێﻨﻜﺮدﻧــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛە ﻟە ﻻی ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛﺮێــﺖ ،راﺳــﺘەوﺧﯚ زﯾﺎن ﺑە ﭘﺮۆﺳەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ھەڵەﯾەﻛــﯽ ﮔەورەﯾــە ﺋەﮔەر ھــەر ﻛەس و ﻻﯾەﻧێﻚ ﺗێﺒﯿﻨﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەﺑێﺖ ﺑە دژە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻗەڵەم ﺑﺪرێﺖ ﯾــﺎن ﻧﺎووﻧﺎﺗﯚرەی ﻟێ ﺑﻨﺮێﺖ و دەﺳــﺘەواژەی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەر و ﺧەﯾﺎﻧەﺗــﻜﺎر ﻟەﺳــەر ﺋەم ﺑﻨەﻣﺎﯾــە داﺑەش ﺑﻜﺮێــﺖ .ﺑــەردەوام ﻟــە ﭘﺮۆﺳــە ﮔــەورە و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەﻛﺎﻧﺪا راوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز دێﺘە ﻛﺎﯾەوە و دوودڵﯽ و ﻣەﺗﺮﺳــﯽ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧە ﺑە ھەﻧﺪ وەرﺑﮕﯿﺮێﻦ. رەوﯾﻨەوەی ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧە ﺑە رووﻧﻜﺮدﻧەوە و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳــﺘﺎن و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛێﺘﯿــﯽ رﯾﺰەﻛﺎن و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەرﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚ و زاﺗﯿﯿەﻛﺎن دوور ﻟە ﻋەﻗڵﯿەﺗﯽ دۆڕاو و ﺑﺮاوە و ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗەﺳﻜﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾەﺗﯽ ،ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێ.
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ـﮕﺮەی ﺣﺰﺑﯽ ﺷﻴﻮﻋﻴﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ــﻮوﺳــــــﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن و رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم
13
ﺋﺎﺑﻮوری
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺗﺎ ﻛۆﺗﺎی 2018ﺑﺎزﻧەی 120ﻣەﺗﺮی ﺗەواو دەﻛﺮێﺖ
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻗەرزی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﻟەﺳەر ﺣﻜﻮوﻣەت دەﮔﺎﺗە 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر
ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﭘڕۆژەی 120ﻣەﺗﺮی ﻛە درێﮋﯾﯿەﻛەی ﺳــێ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ و ﻧﯿﻮە ،ﺑڕﯾﺎرە ﺗﺎ ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺋەو ﺑەﺷــەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ 120ﻣەﺗﺮﯾﺶ ﻛە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺋﯿﻜﺠﻠەر“ی ﺗﻮرﻛﯿﺎ دراﺑﻮو ،ﺑە ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣێﻜﯽ ﺗﺮ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێ ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳﺎڵﯽ 2018 ﺳــەرﺟەم ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑێﺖ ﻛە ﺑە ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﺘﺮﯾﻦ ﭘڕۆژەی رێﮕەوﺑﺎن ﻟەﻧﺎو ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ. وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ﺋﺎﻣێﺮ و ﺷﯚﻓڵ و ﻛﺮێﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ“ ﺷــەو و رۆژ ﻟــە ﭼﺎﻻﻛﯿﺪان ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟــە وادەی دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوی ﺧﯚﯾﺪا ﻛــە ﻛﯚﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵە ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﭘڕۆژەﻛە ﺗەواو ﺑﻜەن .ﻟەو ﺑەﺷەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪاﯾە ،ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾە ﺑە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﺳەرەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ-ﺷەﻗوە ﮔﺮێ دەدرێﺖ ﻛە ﻣەوداﻛەی ﺳێ ھەزار و 500ﻣەﺗﺮە. ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺑەرۆﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗــﻮوە و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﻟــە ﭘڕۆژە ﮔﺮﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ راﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەوەی ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﺟێﺒەﺟێﻜــﺮدن ﺑــەردەوام ﺑــﻮوە ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﺑﺎزﻧەﯾــﯽ 120ﻣەﺗــﺮی ھەوﻟێﺮ ﻛە ﺑــە ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ھەژﻣﺎر دەﻛﺮێﺖ .درێﮋﯾﯽ ﺋەو ﺷــەﻗﺎﻣە 40ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە و ﺗێﭽﻮوەﻛەی ﺑــە 450ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺧەﻣﻧﺪن. ﺋەو ﭘڕۆژەﯾــە ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻛەوﺗە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــەوە و ﺑــە ﺳــێ ﺑەش ﺑــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن درا .ﺋەو ﺑەﺷــەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻣﻮوﺳڵ ﮔﺮێ دەدات11 ، ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە و ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ”ﺋﯿﻜﺠﻠەر“ی ﺗﻮرﻛﯽ درا ﻛە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد و ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻮدﺟەی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت، ﭘڕۆژەﻛە وەﺳﺘﺎ. ﺷــﻮان ﯾﻮﺳــﻒ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺗەﻛﻨﯿﻜــﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎﺳﯽ ﻟەوە ﻛﺮد ،ﺋەو ﺑەﺷــەی ﭘڕۆژەﻛە ﺑڕﯾﺎرە ﻟەﻻﯾەن وەزﯾﺮی ﺷــﺎرەواﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﯿﯽ ھەوﻟێﺮ ﺷــﯚڕ ﺑﻜﺮێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی
ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚی ﺑﻜــەن و ﭼﺎرەﯾــەك ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺪۆزﻧەوە .ﺋەو دەڵێﺖ ”ﻛﺎرەﻛە ﮔﺮﻧﮕە و دەﻛﺮێــﺖ ﺑە ﺑەڵێﻨﺪەرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑێﺘە ﺳﭙﺎردن ﺗﺎ ﺷﺎﻧﺒەﺷــﺎﻧﯽ ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ“. دوو ﺑەﺷــەﻛەی ﺗﺮ ،ﯾەﻛەﻣﯿﺎن 16ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە
ﺋەﻣﻴﺮﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ رێﮕە ﻟە ﻛۆﻣﭙﺎﻧﻴﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﻫێﻤــﻦ :ﺑە ﭘــﺎرەی ﺧۆﻣــﺎن درێــﮋە ﺑــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽﭘڕۆژەﻛە دەدەﻳﻦ. و رێﯽ ﻣﻮوﺳــڵ ﺑە رێﯽ ﺷەﻗوە ﮔﺮێ دەدات. ﺋەو ﺑەﺷــە ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ھﺎت ﻛە ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﭘﺮد و ﺋەﻧﺪەرﭘﺎس ﻟە ﺧﯚ دەﮔﺮێــﺖ و ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻜە ﺑەڕووی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﺪا ﻛﺮاوەﺗەوە. ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ ﺑە ﭘﺎرەی ﺧﯚی ﭘڕۆژەﻛەی ﺗەواو ﻛــﺮدووە و وەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎر ﺋەﻣﯿــﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟﻖ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ رێﮕە ﻟــە ﮔﺮووﭘﯽ
ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ھێﻤﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژی ﭘێ ﻛﺮد، ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿﭻ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺎن ﻟە ﺣﻜﻮوﻣەت وەرﻧەﮔﺮﺗــﻮوە و ﺑــە ﭘﺎرەی ﺧﯚﯾــﺎن درێﮋە ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە دەدەن. ﻟــەو ﺑەﺷــەی ﭘڕۆژەﻛە ﺑــە ﮔﻮﺗــەی ﺋەﻣﯿﺮ ﻋەﺑﺪوﻟﺨﺎﻟــﻖ ،ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑــڕی 160ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗەرزداری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە و ﺑەﺷەﻛەی ﺗﺮﯾﺶ 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە ﻛە ﻟە رێﮕەی ﺷــەﻗوە ﺗﺎ رێﯽ ﻛەرﻛﻮوك درێﮋەی دەﺑێﺘەوە. ﺋــەو ﺑەﺷــە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺧﯚی ﺑــە دوو ﻗﯚﻧﺎف ﺟێﺒەﺟێــﯽ دەﻛﺎت ،ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ ﯾەﻛەم ﻣەودای ﻧێﻮان ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻛﯚﯾە و ﺷەﻗوەﯾە ﻛە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2017ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ دەھێﻨﺮێﺖ .ﺋەو ﺑەﺷە ﺳــێ ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ و ﻧﯿﻮ درێﮋﯾﯿەﺗــﯽ و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺑەرەوﭘێﺶ دەﭼێﺖ ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ھەﻧﺪێﻚ ﻛێﺸەی وەك ﻛﺎرەﺑﺎ و ﺋﺎو دەﺑﻨە ھﯚی ﺳﺴﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە. ﺗێﭽﻮوی ﺋەو 11ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮە 147ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻرە و ﺑڕﯾــﺎرە ﺗﺎ ﻛﯚﺗــﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2018ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﺖ .ﺋەﮔەر ﺣﻜﻮوﻣەت ھﯿﭻ ﺑڕە ﺑﻮدﺟەﯾەك
ﺑە ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ ﻧەدات ،ﺋەوا ﻟە ﻛﯚﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2018ﺑە ﺑــڕی ﺳــەرووی 300ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﻗــەرزداری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە دەﺑێــﺖ .ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭘڕۆژەﻛە ﻧەوەﺳــﺘێﺖ ،ھەﻧﺪێﻚ ﻟە ﻣﻮڵﻚ و داراﯾﯽ ﺧﯚی ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە و ﭘﺸﺖ ﺑە ﺑﻮدﺟەی ﺧﯚی دەﺑەﺳﺘێﺖ. ﺋێﺴــﺘە ﻟەﺳــەر ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛﯚﯾــە، دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرزەﭘــﺮد و ﺋﯚﭬەرﭘﺎﺳــەﻛە ھەﻧﮕﺎوی ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺎوە و ﻟە ﺷەﻗﺎﻣەﻛەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺷەﻗﺎﻣﯽ ھەوﻟێﺮ-ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ﻛﺎری ﺧﯚڵﻜﺎری و ھەڵﻜەﻧﺪن ﺑەردەواﻣــە .وەك ﺋەﻧﺪازﯾﺎرەﻛەی ھێﻤﻦ ﮔﺮووپ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ ﻛﺮد ،ﻟەو ﻣەوداﯾە ﺳــێ ﭘﺮدی ﮔەورە و ﭘێﻨﺞ ﺋەﻧﺪرﭘﺎس دروﺳﺖ دەﻛﺮێﻦ ﺑﯚ ﺑەﺳﺘﻨەوەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎن ﺑە ﯾەﻛﺘﺮ. ﺑەﮔﻮێــﺮەی رێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ ﻧێــﻮان ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺟێﺒەﺟێــﻜﺎر و ﺣﻜﻮوﻣــەت ،ھەر ﺑەﺷــێﻜﯽ ﭘڕۆژەﻛــە دوای ﺋــەوەی ﺗــەواو ﺑــﻮو ،دوای رادەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑﻮدﺟەﻛەی ﺑــﯚ داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت، رێﻜﻜەوﺗﻨێــﻚ ﻛــە ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻧەﻛﺮدووە.
ﺷــﻮان ﻳﻮﺳــﻒ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺗەﻛﻨﻴﻜﯽ ﺳەرۆﻛﺎﻳەﺗﯽ ﺷــﺎرەواﻧﻴﯽ ﻫەوﻟێﺮ: ﻫەوڵــﯽ رژد ﻫەﻳە ﺑۆ ﺋەوەی ﺑەﺳــﺘﻨەوەی ﺷــەﻗﺎﻣﯽ ﻛەرﻛﻮوك ﺑە ﻣﻮوﺳــڵﻴﺶ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ.
ﭼﻮار ﻣﻠﻴﺎر و 628ﻣﻠﻴۆن دﻳﻨﺎری ﺑۆ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو
ﭘڕۆژەی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ١٠٨ﺷـﻮﻗەﻛەی ﻛﯚﯾە وەﺳﺘﺎوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ھﺎوﻛﺎری و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪاﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣەت و ھــەژار ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺎڵﯽ ٢٠١١ﺑڕﯾﺎری دا ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ١٠٨ﺷﻮﻗە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﻛﯚﯾە ﻛە ﺑە ﭘڕۆژەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ھەژاران ﻧﺎﺳﺮاوە .ﻟە دوای ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ﺷەش ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن، ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧەﺑﻮوە. وﺷە /ﻛﯚﯾە -زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد ﭘــڕۆژەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ١٠٨ﯾەﻛــەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﯾــە ﻛــە ﺑــە ﯾەﻛــەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ھەژاراﻧﯿﺶ ﻧﺎو دەﺑﺮێ ،ﺳﺎڵﯽ ٢٠١١ﻟەﻻﯾەن وەزارەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ﺑڕی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﺎر و 628ﻣﻠﯿــﯚن دﯾﻨﺎری ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاوە ،ﻛە دەﻛەوێﺘــە ﻧﺰﯾﻚ ﮔەڕەﻛﯽ ھەرﻣﯚﺗە و ﻟەﻻﯾەن ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮێ. ﺧەڵﻜــﯽ ھــەژار و ﻛەﻣﺪەراﻣەﺗــﯽ ﻛﯚﯾە ،ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ١٠٨ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﯾــە دڵﮕــەش ﺑــﻮون ،دەﯾﺎﻧﺨﻮاﺳــﺖ زوو ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾــە ﺑەﻛﯚﺗﺎ ﺑــێ و ﺑﺒﻨە ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛــە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵ ﺑەﺳەر ﻛﺎﺗﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﺧــﯚی ،ﻟە ﺳــﻮود وەرﮔﺮﺗﻦ ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪ ﺑﻮون. ﻓەرﻣﺎن ﻣﺤەﻣەد ﮔەﻧﺠێﻜــﯽ ﻛﯚﯾەﯾە و ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﭘێﻚ ھێﻨــﺎوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ، ”ﭘڕۆژەی ھــەژاران ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮو ﻟە ﭘڕۆژە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘڕ ﺑﺎﯾەﺧــەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧەڵﻜــﯽ ﻛەﻣﺪەراﻣەت، ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﮔەﻧﺠﺎﻧەی ﺗﺎزە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ﭘێــﻚ دێﻨــﻦ ،ﺳــەرەﺗﺎی ﭘڕۆژەﻛــە ﺋﻮﻣێﺪ و ﺗﺮووﺳﻜﺎﯾﯽ دەﺑﯿﻨﺮا ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺒﯿﻦ ﺑە ﺧﺎوەن ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ و ﺗﺎﯾﺒەت،
ﺑەم ﻟە دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەش ﺳــﺎڵ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﻧەﻛــﺮاوە و دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛەی ﺗەواو دەﻛﺮێ“. ﻣﺎھﯿﺮ ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١١ﺑڕﯾﺎری دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەی ١٠٨ﯾەﻛەی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟە ﻛﯚﯾە درا ،ﺋەرﻛــﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﻟە ﺋەﺳــﺘﯚی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی )ﻣﯿﻠەت( ﺑﻮو ،ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ دووﻻﯾەﻧە دەﺑــﻮو ﻟە ﻣﺎوەی 400
ڕۆژ ،ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺗەواو ﺑﻜﺮاﯾە. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ،دەڵێ” ،ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ ﻓﺎﻛﺘــەری ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑــﯚ ﺗــەواو ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﭘڕۆژەﯾە ،ڕاﺳــﺘە ﺳــەرەﺗﺎی ﻛﺎرﻛــﺮدن ﻟــەو ﭘڕۆژەﯾە ﺑﺎرودۆﺧــﯽ داراﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺎش ﺑﻮو ،ﺑەم ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ﻣﺎوەی زﯾﺎدﻛﺮاو ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮاو دراوە، ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎراﻧﺒﺎرﯾﻦ و ڕێﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن، ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﻛەﺷــﻮھەوای ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛە دﯾﺎری دەﻛــەن ،ﻣﺎوەی ﺋەوەﻧﺪە ڕۆژە ﺑەھﯚی ﻛەﺷﻮھەواوە دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻧەﺑﻮوە .ھﺎوﻛﺎت ﺳﺎﻧە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن 29 ،ڕۆژ ﻣﯚڵەﺗﯽ ڕەﻣەزاﻧﺎﻧە دەدا ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ“.
”ﺗــەواوی ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دواﻛەوﺗﻦ و ﺳﺴــﺖ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﻛﺎرەﻛﺎن ،ﺑــە دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺖ و ﺑەڵﮕە ﻟەﻻی ﺋێﻤە ﭘﺎرێﺰراوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋێﺴﺘە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ وەزﯾﺮان ﻣﺎوەی ﻟەﺳــەر ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻻداوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑڕە ﭘﺎرە و ﭘێﺸــﯿﻨەی ﻧەﺑﻮوە ﺑﯿﺪات ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن .ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ٢٠١٤ەوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە زۆر ﺑەﺳﺴﺘﯽ و ﻟەﺳەرﺧﯚ دەﭼێ“ ﺣەﻣەدەﻣﯿﻦ وای ﮔﻮت. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻋەﺑﺎس ﻓەﺗﺎح ﺟێﮕﺮی ﺳەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدن ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛﺮدەوە ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎدا ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ورد ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯿــﺎن ﺑﯚ ﭘــڕۆژەی ھەژاراﻧﯽ ﻛﯚﯾە ﻛﺮد ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەزووﺗﺮﯾــﻦ ﻛﺎت و ﻟە وادەی ﺧﯚﯾــﺪا ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗــەواو ﺑﻜﺮێ .ﺑــەم ”ﻟە
ﺳەرەﺗﺎی ﺑەدواداﭼﻮوﻧﻤﺎن وەك ﻧﻮێﻨەری ﺷﺎری ﻛﯚﯾە ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎن ،ﺑﯚﻣﺎن دەرﻛەوت ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﺳﺴﺘﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ ﺑەڕێﻮە ﭼﻮوە و ﺷــێﻮازی دروﺳــﺘﻜﺮدن و ﺑﯿﻨﺎﻛﺮدﻧﯽ ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﺒﻮون ﻟەﺳــەر ﺷێﻮازی ﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﯚدێﺮن و ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەﻧﺪازﯾﺎری ﻧﯿﯿە. ﻟەﺑەرﺋــەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﻤﺎن ﻟــەو ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﺎﻧە ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدەوە ،ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت و ﭘﺴﭙﯚڕ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﻟەو ﯾەﻛﺎﻧەی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮون دروﺳﺖ ﻧەﺑێ“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﻟﯿﮋﻧــەی ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑەﮔﻮێﺮەی ڕێﻨﻮێﯿــﯽ و ﯾﺎﺳــﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ،ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد ،ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﻟــە ﺋﺎﯾﻨﺪە ﺗﺮس ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﻧەﻣێﻨێ .ﺋێﺴﺘە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳﺴﺖ و ﻟەﺳەرﺧﯚ ﻟە ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑەردەواﻣە و ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت“. ﺑــەم ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوە و ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەوﻟێﺮە ،ﻟەﺑــﺎرەی ﺧﺮاﭘﯽ ﻛﻮاﻟێﺘــﯽ ﯾەﻛــەﻛﺎن دەڵــێ” ،دوای ﺋەوەی ﺑﯚﻣــﺎن دەرﻛــەوت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﺟێﺒەﺟێﻜﺎر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەڕێﻮە ﻧەﺑﺮدووە، دەﺳــﺘﻤﺎن ﻛﺮد ﺑــە ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوە ﻟەﺑﺎرەی ﺷــێﻮازی ﻛﺎرەﻛﺎن و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﻨﺎﺳﺎزﯾﯿەﻛەی ،ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺎﻧەﻛﺎن )ﺳەﻗﻒ( ﻟە ﺗﺎﻗﯿﮕەی ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﻛەرەﺳﺘە دەرﻧەﭼﻮون، ﺑﯚﯾە ﻟﯿﮋﻧەی ڕاوێــﮋﻛﺎری ﻛﯚﻟﯿﮋی ﺋەﻧﺪازﯾﺎری وەك ﻻﯾەﻧﯽ ﺳێﯿەم ھﺎﺗە ﻧﺎو ﻛێﺸە و ﮔﺮﻓﺘەﻛە و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻨﯽ ﻟﯚت ﺗﯿﺴــﺖ واﺗە ﺑﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەﻗﻔەﻛﺎن ﻛﺮد و ﻟەو ﻧﺎوەدا دوو ﺳەﻗﻒ ﻟەو ﭘﺸﻜﻨﯿﻨە دەرﻧەﭼﻮون و ھەڵﻮەﺷێﻨﺮاﻧەوە“.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
15
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
ﻣەﺳﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ﺑﺎﻧﮕەﺷە دەﻛەن و دەڵێﻦ :ھﯿﻨﯿﺶ دەﻛەﯾﻦ وەك ھەر ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﺷــﺎن و ﭘﺸﺘﯽ ﮔﺮژ ﺑﻮوە و دەﯾەوێ ﺑە ﺷــێﻼن و ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧێﻚ ﺧﯚی ﭼﺎرە ﺑﻜﺎت” ،ﺋەﺣﻤەد“ ﺑە ھﺎوڕێﻜەی ﮔﻮت ،ﺗﯚزێ ﺷــﺎﻧﻢ ﺑﯚ ﺑﺸێﻠە ،ﺋەوﯾﺶ وەﻣﯽ داﯾەوە ،ﺟﺎ ﻛەی ﻣﯚدی ﺋەو ﺷــﺘﺎﻧە ﻣﺎوە ،ﺋەﮔەر ﭘﺎرەت ﭘێﯿە ﺑﺎ ﺑﭽﯿﻦ ﺑﯚ ﻣەﺳــﺎج” ،ھﯿﻦ“ﯾﺸﺖ ﺑﯚ دەﻛەن ،ﺑەم دەﺑێ ﭘﺎرەی ﻣﻨﯿﺶ ﺑﺪەی ،ﺷﻮێﻨێﻚ دەﻧﺎﺳﻢ ﻓﻠﯿﭙﯿﻨﯽ و ﺑەﻧﮕﻼدﯾﺸﯽ ﻧﯿﻦ ،ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟﺒﻨﺎﻧﯿﻦ. ﺋەﻣە ﺑﺎوﺗﺮﯾﻦ و ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ڕێﮕەﯾە ﻛە ﮔەﻧﺠﯽ ﻛﻮرد ﻟە ڕێﯽ ھﺎوڕێﻜﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﻓێﺮی ﺋەو ﻣەﺳﺎﺟﺎﻧە دەﺑﻦ ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﺳــڵ ﻟە ھﯿﭻ ﺋﺎﻛﺎﻣێﻜﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜەﻧەوە ،دڵﻨﯿﺎن ﻟەوەی ﻛەﺳﯿﺶ ﻟﯚﻣەﯾﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،ھەرﻛﺎت ﭘﺎرەﻛەﯾﺎن ﮔەﯾﺸﺘە 70دۆﻻر ،ﺳەرداﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﺗێﻠەﻛﺎن ﯾﺎن ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪ دەﻛەن و ﺟﮕە ﻟە ﻣەﺳﺎج ،ﻛﺎری ﺗﺮﯾﺸﯽ ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗێﺪا دەﻛەن. وﺷە /ﺳەرﺧێڵ و ﻛﻮردۆ ﻣەﺳﺎﺟێﻚ و دوو ﻣﺎﻣەڵە ”ﺋەﺣﻤــەد“ ﮔەﻧﺠێﻜﯽ 26ﺳــﺎڵﯿﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە ،ﺑە ﺗەواوی ﺋﺎﻟﻮودەی ﺋەو ﻣەﺳﺎﺟﺎﻧە ﺑﻮوە و ﺷــﺎرەزاﯾە ،ﻛﺎﻣﯿﺎن ﻛﭽﯽ چ وﺗێﻜﯽ ﻟێﯿە ،ﺋەو، ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ،ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻧەﺑــێ ﻛە ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﻜــەم ﭼﻮوم ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﭘﺸﺘﺸــێﻼن ﺑﻮو، ھەرﮔﯿﺰ ھﯿﭻ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑــﯚ ﺋەوە ﻧەﭼﻮوم .ﺋەﻣﺎن وەك ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﺷﻔﺮۆﺷــﯽ ﻧﯿﯿە و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺋەزﻣﻮون ﻧﺎﻛﺎت و ﺗﺮﺳﯿﺸــﯽ ﻧﺎوێﺖ ،ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻛەن و ھــەر ﻛە دەﭼﯿﺘە ژوورەوە ،ﺋەو ﻛﭽە ﯾﺎن ﺋەو ﻛﻮڕەی ﻟە ﭘێﺸﻮازﯾﺪاﯾە، ﭘێﺖ دەڵێ ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳــﺎج ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮێﻦ ،ﺑﯚﯾە ھەر ﻟەوێﺪا ﺑﯚت دەردەﻛەوێ ﻛە ھﯿﭻ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑە ﺷێﻼﻧەوە ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﯾەﻛێﻚ ﺑﯚ ﻣەﺳﺎج ﺑﭽێﺖ، ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﺑەﻻﯾەوە ﺑە ﭘەﻧﺠەی ﻛێ دەﯾﺸــێﻠﻦ، ﺑەم ﺑﯚ ”ھﯿﻦ“ ﻣــەرج ﻧﯿﯿــە ﺗەﺑﯿﻌەﺗﻢ ﺧەڵﻜﯽ ھەﻣﻮو ﺷﻮێﻨێﻚ ﺑﺒﺎت.
”وﺷــە“ وەك ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺳــەﻧﺘەراﻧەوە ﻛﺮد ﻛە ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﺳﭙﯚﻧﺴــەری رێﻜﻼم ﻛﺮاون و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەﻧﺘەری ﻣەﺳــﺎﺟﯽ ”م.ه.ن“ ،ﺑەﺑێ ﺋەوەی ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟەﺑﺎرەی ﻛەﺳــەﻛﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣەﺳــﺎﺟەﻛە ﺧﯚی ﮔﻮﺗﯽ ،ھەﻣﻮو ﺋەو ﻛــﭻ و ژﻧﺎﻧەی ﻟێﺮەن ﻋێﺮاﻗﯿﻦ، ﺑەم ھﯿــﭻ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻣەﺳــﺎﺟﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەﺣﻤــەد” ،ﻋێﺮاﻗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﯿﺎﯾﯿﯿەﻛﺎن ڕەواﺟﯿــﺎن زﯾﺎﺗﺮە ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﭘێــﺖ دەڵێ ﻛﭽەﻛﺎﻧﯽ ﻻی ﻣﻦ ﻋێﺮاﻗﯿﻦ ،وەك ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪی ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت“. ﺧﺎوەﻧﯽ ﺋەو ﻣەﺳــﺎﺟە ﻟەﺑﺎرەی ﻧﺮﺧەﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ، 40ﺧﻮﻟــەك ﺑە 50دۆﻻر و 50ﺧﻮﻟەك ﺑە 70دۆﻻرە و ﻛﺎرەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﺳــﺎج دەﮔﺮێﺘەوە و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮی ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﯿە. ﺑەم ﺋەﺣﻤــەد ڕووﻧــﯽ دەﻛﺎﺗەوە ،ﻟە ﺷــﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻮازی ﻛﺎﻣێﺮای ﻟێﯿە و ﺋەو ﻣﺎﻣەڵەﯾەی دەﯾﻜەﯾﺖ، ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﺳﯽ ﻧﺮخ و ﻛﺎﺗە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ دەﭼﯿﺘە ژوور، ﺋەو ﻛﭽەی ﻟــە ﺑەردەﻣﯽ ﭘﺎڵ دەﻛەوی ،دوای دوو
ﺳێ ﭘەﻧﺠەﻛﺎری ،ﭘﺮﺳــﯿﺎرت ﻟێ دەﻛﺎت ﺋﺎﯾﺎ ھﯿﭻ ﺧﺰﻣەﺗێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺖ ﻧﺎوێ؟ ،ﺋەﻣەش ﺑە ﻛﯚﻣەڵێ وﺷــە و ﺋﺎﻣﺎژەی ﺟﯿﺎ ﺗێﺖ دەﮔەﯾەﻧێ ،ﺋەﮔەر ڕازی ﺑﻮوﯾﺖ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟەﺳــەر ﻧﺮﺧەﻛە ڕێــﻚ دەﻛەون و دەﺳــﺖ ھەڵﺪەﮔﺮێ ﻟە ﺷــێﻼن و ﺑە ڕۆﺑەوە دەﺑێ ﺑﭽﯿﺘە دەر و ﭘﺎرەی ﺋەوﯾﺶ ﺑﺪەی. ”ﺧﯚ ﺋەﮔەر ﮔﻮﺗﺖ ﻧﺎﻣەوێ ﺗەﻧﯿﺎ دەﻣەوێ ﭘﺸــﺘﻢ ﺑﯚ ﺑﺸــێﻠﯽ ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھﯿﭽﺖ ﺑــﯚ ﻧﺎﻛﺎت و دەﺑێ ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ ﺑێﯿﺘە دەر ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺸــﯽ ﻧﺎﭼﺎرە ﺑە ﻧﺎﺑەدڵﯽ ﭘﺸﺘﺖ ﺑﯚ دەﺷێﻠێ“ ﺋەﺣﻤەد وای ﮔﻮت.
ﻓەﯾﺴﺒﻮوك ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮاﯾە ﺑﯚ ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ھﯿﻦ ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷﺎﻧەی ﻣەﺳﺎﺟەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ڕێﯽ ﻓەﯾﺴﺒﻮوﻛەوە ﺑﯚ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﯽ دەﻛەن ،ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷﻮێﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛە ﻟە ﭘﺸﺘەوە وێﻨە ﯾﺎن ﭬﯿﺪﯾﯚی ﻛﭽەﻛﺎن دەرﻛەوﺗﻮون و ڕووﯾﺎن ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺷﺎردﻧەوە ،ﺟﻠﯽ ﻛﻮرت و ﺗەﺳﻜﯿﺎن ﻟەﺑەرداﯾە و ﺑە ﻟەﻧﺠەوﻻر وەﺳــﺘﺎون و دەڕۆن ﻛە ھﯿﭽﯿﺎن ھێﻤﺎ ﻧﯿــﻦ ﺑﯚ ﻛﺎرێﻜﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯽ ﭘﯿﺸــەﯾﯽ .ﻣﺤەﻣەد ﮔﯚﻣەﺷــﯿﻨﯽ ﺗﻮێــﮋەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﻮوە ﺑە ﺷــﺘێﻜﯽ ﺑﺎو ﻛە زۆرﺟﺎر ﺑﯚ ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﯽ ھەر ﺷﺘێﻚ ﺑﯚ ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،وێﻨەی ﺋﺎﻓﺮەت وەك ﻛﺎ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ ﺑﯚ راﻛێﺸﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﺎر. ﺋــەم ﺗﻮێــﮋەرە ﭘێﯽ واﯾــە ،ﺋﺎﻓﺮەت ﻟــە ھﯚﺗێﻞ و ﻣەﺳﺎﺟەﻛﺎن ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ڕووی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە و ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردەواری ،ﺋﺎﻓﺮەت ھەﻣﯿﺸە وەك ﺷﺘێﻜﯽ ﮔەورە
ﺳەﯾﺮ ﻛﺮاوە. ﻟە ﭘەﯾﺠﯽ ﺳەﻧﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻣەﺳﺎج ،ﻛﯚﻣێﻨﺘﻨﻮوﺳەﻛﺎن ﺑە ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﭘﺮﺳــﯿﺎر دەﻛــەن ﻛﭽــﯽ ﺋﯚﻛﺮاﻧﯿﺘﺎن ﻻﯾە؟ ﺋــەی ﺋێﺮاﻧــﯽ؟ ﺋەدﻣﯿﻨــﯽ ﭘەﯾﺠەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑەﭘێــﯽ ﺋەواﻧەی ھەﯾﺎﻧــە وەم دەدەﻧەوە .ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﻛﯚﻣێﻨﺘﻮوﻧەﺳــەﻛﺎن ،ھﺎوڕێﯿەﻛﯽ ﺧﯚی ﺗﺎگ ﻛــﺮدووە و ﭘێﯽ دەڵێ” ،ﺋەﻣــە ﺧڕەﻛە ﺑﻮو ﻛە ﺑﯚم ﺑﺎس ﻛﺮدی“. ﺗﻮێﮋەرە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﻛــە دەڵێ ”ﺋەو ﻛﺎراﻧەی ﻛە دەﻛﺮێﻦ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر دەرووﻧﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯿﺶ دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋﺎﻓﺮەت ﺑــە زﯾﺎﺗﺮ ﻟەوە ﺳــەﯾﺮی ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن ﻛە ﺋــەو وێﻨﺎﻧەﯾﺎن ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە و ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﻦ“.
ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳەﻧﺘەرێﻚ: ﺋەو ﻛﭽﺎﻧەی ﻻﻣﺎﻧە، ﻧە ﭘﺸﻜﻨﻴﻨﻴﺎن ﺑۆ ﻛﺮاوە و ﻧە ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺋەو ﻛﺎرەﻳﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە.
ﺣﻜﻮوﻣەت ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺋﺎﮔەدارە؟ د .ﺧﺎڵﺲ ﻗﺎدر ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑەھﯿﭻ ﺷــێﻮەﯾەك ﺋەو ﻣەﺳﺎج و ﺳﭙﺎﯾﺎﻧە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ رێﻜﻼم ﺑﻜــەن و ﺑەﺷــێﻮەﯾەك ﺧەڵﻚ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن راﺑﻜێﺸــﻦ ،ﻟــە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدووش ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻨێﻚ ھەﺑﻮوە ﻛە ﺑﯚ ﺷــﺘﯽ ﺗﺮ ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮا، داﺧﺮاون .ﺑەﭘێﯽ ﺋەم ﻟێﺪواﻧە ﺑێﺖ ،ﺋەو ﺑﺎﻧﮕەﺷﺎﻧەی ﻟە ﻓەﯾﺴﺒﻮوك دەﻛﺮێﻦ ،ﯾﺎن وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻟێﯿﺎن ﺑــێ ﺋﺎﮔﺎﯾــە ،ﯾﺎﺧــﯚ ﻧەﯾﺎﻧﺨﺴــﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﯾﺎﺳــﺎوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺧێﺮاﺗﺮﯾﻦ ڕێﮕەی ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﻦ. ﻟەﺑﺎرەی ﺋەو ﯾﺎﺳﺎ و ڕێﻮﺷــﻮێﻨﺎﻧەی ﮔﯿﺮاوﻧەﺗە ﺑەر، ﮔﻮﺗەﺑێﮋەﻛــە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑەﭘێﯽ رێﻨﻮێﻨﯿﯽ وەزارەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗەﻧﯿﺎ ھﯚﺗێﻠﯽ ﭼﻮار ﺋەﺳــﺘێﺮە و ﭘێﻨﺞ ﺋەﺳــﺘێﺮە دەﺑێﺖ ﻣەﺳﺎج ﺑﻜەﻧەوە ،ﻟــە دەرەوەی ھﯚﺗﯿﻠەﻛﺎﻧﯿﺶ رێﻨﻮێﻨﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻛﺮدﻧەوەی ﺳﭙﺎ ﻛە ﺷﻮێﻨەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻣەﺳﺎج ﻧﯿﯿە و ﺟێﯽ ﻣەﻟەواﻧﯽ و ﻣەﺷﻘﯽ وەرزﺷﯿﯿە. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯽ ﺑﯚ ﺷﻮێﻨەﻛە و ﺑﯚ ﻛﺎرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯿﺶ ھەﺑێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا دەﺑێﺖ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯿﺎن ھەﺑێﺖ. ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﻛﭽﺎﻧەی ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎن ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوە ،ﯾﺎن ﺋﺎﯾﺎ ھﯿــﭻ ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯿﺎن ھەﯾــە؟ ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﯾەﻛێــﻚ ﻟە ﺳــەﻧﺘەرەﻛﺎن ﮔﻮﺗــﯽ ،ﺋــەوان ھﯿــﭻ ﻛﺎرێﻜــﯽ ﻧﺎﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻧﺎﻛەن ﺗﺎ ﭘﺸﻜﻨﯿﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێ و ھﯿﭻ ﺑڕواﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﻣەﺳﺎﺟﯿﺸﯿﺎن ﻧﯿﯿە.
ﺋﺎﻣﯿﻨە ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿەوە ﻟە ﻣﺎڵەﻛەی دەرﻛﺮا
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺋﯿﭭﺎن ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﻟە ھەوﻟێﺮ ژﻧێﻜﯽ ﺗەﻣەن ٥٠ﺳﺎڵ دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛــەی ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻟــە ﻣﺎڵەﻛەی دەری دەﻛەن و ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑەﺷــﻮوی ﺑﺪەﻧەوە ﺑە ﭘﯿﺎوێﻜﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەدار ،ﺋەو ژﻧە دوای ﺋەوەی ﻟەﻻﯾــەن ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿــەوە ﻟێﯽ دەدرێ و ھەوڵﯽ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ دەدرێــﺖ ،دەﭼێﺘە ﻣﺎڵﯽ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﺋێﺴﺘە ﺳﻜﺎی دژ ﺑە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە. ﺋﺎﻣﯿﻨە ﺋەو ژﻧە ﺗەﻣەن ٥٠ﺳــﺎڵەﯾە ﻛە ﺷەش ﺳــﺎڵە ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑەھــﯚی ڕووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚوە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە ،دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەی ﻟەﮔەڵ ﺳێ ﻛﻮڕ و ﻛﭽە ﺗﺎﻗﺎﻧەﻛەﯾﺪا دەژﯾــﺖ ،ژن ﺑــﯚ دوو ﻟە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧــﯽ دێﻨێﺖ، ﻣﺎوەی ﺳﺎڵێﻜە ﻧێﻮاﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺗێﻚ ﭼﻮوە و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺎت ﻛە زۆر ﺑەﺧﺮاﭘﯽ ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵﺪا ﻛﺮدووە ،ﻟەﺳەر ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮﯾﻦ ﺷــﺖ ﺋﺎزارﯾﺎن داوە و ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﺑەراﻣﺒەر ﻛﺮدووە .ﺋﺎﻣﯿﻨە ﺑﺎﺳﯽ ﻛێﺸەی ﺧﯚی ﺑﯚ ”وﺷە“ دەﻛﺎت. ﺋﺎﻣﯿﻨە ژﻧێﻜﯽ ﺑﺎﺑەرزی ﺳﭙﯽ ﭘێﺴﺘە ،ﻗﮋەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﭽەواﻧەی ڕووﺧﺴــﺎری ڕەش دەﺑﺮﯾﻘێﻨەوە، ھێﺸﺘﺎ دڵﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﺮﻧﮕﯿﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ژﻧﺎﯾەﺗﯽ
ﺧﯚی ﻣــﺎوە و ﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ژﯾــﺎن ﭘێﺪەﻛەﻧﻦ، ﺑــەم دەڵێﺖ ﺑــﯚ ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧــﻮێ ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ڕێﮕﺮن ﻟە ﺑەردەﻣﯽ. ”ژﯾﺎﻧﻤــﺎن ھﯿﭻ ﻛێﺸــەﯾەﻛﯽ ﻧەﺑــﻮو ﺗﺎ دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەﺷــﻢ ،ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻜﻢ دا ﺑﯚ ﺋەوەی ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ﺧێﺰاﻧەﻛەم ﻟــە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﻣێﺮدەﻛەﻣﺪا ڕاﺑﮕﺮم ،ﺑەم دوای ﮔەورەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ و ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿﺎن، ﺋﯿﺘﺮ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻚ ﺑەﺗەواوی ﺗێﻚ ﭼﻮو“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵــێ” ،دوای ﻣﺮدﻧــﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺎن ،ﻛﻮڕە ﮔەورەﻛــەم ﺧﺎﻧــﻮو و ﻣﻮڵﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺑــە ﻧﺎوی
ﺧﯚﯾەوە ﻛﺮد و ھەرﭼــﯽ ھەﺑﻮو ﻟە ﻣﺎڵﺪا ﺧﯚی ﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ دەﻛﺮد ،ھەﻣﯿﺸە ﺑەﻣﻨﯽ دەﯾﮕﻮت ﺗﯚ ﺗەﻧﯿــﺎ دەﺑێﺖ ﺧﺰﻣەﺗﻤﺎن ﺑﻜــەی ،ﺋەوەی ﺑﺎوﻛﻢ ﺟێﯽ ھێﺸــﺘﻮوە ﺑﯚ ﺋێﻤەﯾە ،ﺗﯚش ﺋەوە ھەﺗە دەﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋێﻤە ﺧەرﺟﯽ ﺑﻜەﯾﺖ“. ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻜﺪا ﺷــەش ﺟــﺎر ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﻟێــﺪان ﺋﺎﻣﯿﻨــەی داﯾﻜﯿﺎن ﻟــە ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚﯾﺪا دەرﻛﺮدووە ،ﺋﺎﻣﯿﻨە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿەﺗﯽ ،دەﺧﻮازێ ﺑﭽێﺘەوە ﻻی ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ و ﻛﭽە ھەﺷﺖ ﺳــﺎﻧەﻛەی ﭘەروەردە ﺑﻜﺎت، ﺑەم ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ڕێﯽ ﻧﺎدەن.
ﺋەو ﻧﺎﯾﺸــﺎرێﺘەوە ﻛە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎر ھەوڵﯽ ﺋەوەی داوە ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺑە ﭘــﺎرە ڕازی ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ڕێﯽ ﭘێ ﺑــﺪەن ﻟەﮔەڵ ﻛﭽەﻛەﯾــﺪا ﺑﮋﯾﺖ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻛﺎرەش ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ داوای ھەﻣﻮو زێﺮەﻛﺎﻧﯽ داﯾﻜﯿﺎن ﻛﺮدووە ﻛە ٩٠ﻣﺴﻘﺎڵ ﺑﻮوە. ﺋﺎﻣﯿﻨە دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺮدەوە ﭼەﻧﺪ ﻣﺴﻘﺎڵ زێڕی داوە ﺑە ﺳــێ ﻛﻮڕەﻛەی ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑــەر ﺋەوەی ﻛﭽەﻛــەی ﻟەﻻی ﺧــﯚی ﺑﺒێــﺖ و ﺋەواﻧﯿﺶ ﭼﯿﺘــﺮ ﺋﺎزاری ﻧــەدەن ،ﺑــەم ﻣﺎﻧﮕێﻚ دوای وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زێڕەﻛﺎن ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ ﻣﺎﻣﯿﺎﻧﺪا ھەڵﺪەﻛﻮﺗﻨە ﺳــەر ﺋﺎﻣﯿﻨە و ﻛﭽەﻛەﺷــﯽ ﻟێ دەﺳﺘێﻨﻨەوە. ﺋێﺴﺘە ﻛﭽەﻛەی ﺋﺎﻣﯿﻨە ﻟەﻻی ﻣﺎڵﯽ ﻣﺎﻣﯿەﺗﯽ، ﻛﻮڕە ﺑﭽﻮوﻛەﻛەﺷــﯽ ﻛە ﺗەﻣەﻧﯽ ١٨ﺳــﺎڵە، ﺑﺮاﻛﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻣە ﮔەورەﻛەی دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﯿﻨێﺮن ﺑﯚ دەرەوەی وت. ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﯿﻨە داﯾﻜﯿﺎن ھەڵﺪەواﺳﻦ ،ﺋﺎﻣﯿﻨە ﭼﺎوە ڕەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﭘڕ ﺑﻮون ﻟــە ﮔﺮﯾﺎن ،ﺟێﯽ ﻟێﺪان ﺑە ﺷــﯿﺶ و ھەڵﻮاﺳــﯿﻨﯽ ﻣﻠﯽ ﻧﯿﺸﺎن دەدا و دەڵــێ” ،ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ ﻟە ﻣﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ڕام ﻧﺎﮔﺮن ،ﻣﺎڵﯽ ﺑﺮاﻛﺎﻧﯿﺸﻢ ﺑﯚ ﻣﻦ ﺗﺎ ﺳەر ﻧﺎﺑﻦ، داواﻛﺎرﯾﻢ ھﺎت و ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ ﭘێﯿﺎن ﮔﻮﺗﻢ ﺷﻮو ﺑﻜە، ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﯿﺸﻢ ﻛە ﺑەﻣەﯾﺎن زاﻧﯽ ﻣﻨﯿﺎن ﺑﺮدە ﻣﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺋەوەی دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺋﺎﺷــﺖ ﺑﺒﻨەوە ،ﺑەم ﻟەوێ ﺋەوەی ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﻢ ﻧەدەﻛﺮد
ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎن ﺋەﻧﺠﺎﻣﯿﺎن دا“. ﺋﺎﻣﯿﻨــە ﮔﻮﺗﯽ” ،ھــەر ﻟەﮔەڵ ﮔەﯾﺸــﺘﻨﻤﺪا، ھەرﺳێ ﻛﻮڕەﻛەم ﺑەﺷﯿﺶ و ﺑە زﻟە و ﺷەق ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟێﯿــﺎن دام ،دواﺗﺮ ﭘەﺗﯿﺎن ﻛﺮدە ﻣﻠﻢ و ھەڵﯿﺎﻧﻮاﺳــﯿﻢ ،ﺑەم ﺑﻮوﻛەﻛﺎﻧﻢ ﻓﺮﯾﺎم ﻛەوﺗﻦ، ﻟەﺑەر ﺋــەوەی ﻛﻮڕەﻛﺎﻧﻢ ﺗﻮوﺷــﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧە ﻧەﺑﻦ ،ﻧەﭼﻮوم ﺑﯚ ﻧەﺧﯚﺷــﺨﺎﻧە ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ھﺎﺗﻮوم ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﺗﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻜﺮێﻦ و ﺑەڵێﻨﻨﺎﻣەﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ ﻛە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎزارم ﻧەدەن“. ﺋﺎزاد ﺑﺮای ﮔەورەی ﺋﺎﻣﯿﻨەﯾە ،ﻟەﺑﺎرەی ﻛێﺸەی ﺧﻮﺷﻜەﻛەی ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺋێﻤە ھەﻣﻮو ڕێﮕەﯾەﻛﻤــﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻛﻮڕی ﺧﻮﺷــﻜەﻛﺎﻧﻢ ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدەوە ،ﺋەوان داﯾﻜﯿــﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﭘﺎرەوە دەوێﺖ ،ﺋێﺴــﺘە ﺧﻮﺷﻜەﻛەﻣﺎن ھﯿﭽﯽ ﻧەﻣﺎوە ﺗﺎ ﺑﯿﺎﻧﺪاﺗــێ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ھەﻣﻮو ڕێﮕەﯾەﻛﯿﺎن ﻟێ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﻧە ڕێﯽ دەدەن ﺑﭽێﺘەوە ﻻﯾﺎن ،ﻧە ﺋێﻤە ﻣﺎڵﯽ ﺑﯚ داﺑﻨێﯿــﻦ و ﻛﻮڕ و ﻛﭽەﻛەی ﺑێﻨەوە ﺑﯚ ﻻی ،ﺋەوان ﻟەژێﺮ ﺋەﻣﺮی ﻣﺎﻣﯿﺎﻧﺪان“. ﺋێﺴــﺘە ﺋﺎﻣﯿﻨە ﻟە ﻣﺎڵــﯽ ﺑﺮاﻛﺎﻧــﯽ دەژﯾﺖ و ﻛﭽەﻛەﺷﯽ ﻟە ﻣﺎڵﯽ ﺷــﻮوﺑﺮاﻛەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﻣﯿﻨە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﺗەﻧﯿﺎ وﯾﺴــﺘﯽ ﺋەوەﯾە ﺋەو ﺗەﻣەﻧەی ﻣﺎوﯾەﺗﯽ ﺑە ﺳەرﺑەرزی ﺑﯿﺒﺎﺗە ﺳەر ،چ ﺑە ﺷﻮوﻛﺮدﻧەوە ﺑێﺖ ﺑەﭘﯿﺎوێﻚ ﻛە ﺷﯿﺎوی ﺋەو ﺑێﺖ ،چ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑێﺖ ﻟەﮔەڵ ﻛﭻ و ﻛﻮڕەﻛەﯾﺪا.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16 ﭘەﯾڕەو ﺋەﻧﻮەر ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
دوا ﺋﺎوزﻳﻨﮕﯽ ﺋەﻛﺮاد ﻣﺎﻟﻴﻜﻴﻴەﻋێﺮاﻗﭽﻴﻴەﻛﺎن ﯾەﻛێﻚ ﺑﻮوم ﻟەواﻧەی ﺑە ﭘەرۆﺷــەوە ﭼﺎوەڕواﻧﯿــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەﻣﻮﭼﺎوەﻛﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﭙﯿﻨــﯽ )ﻧەﺧێــﺮ(م دەﻛــﺮد ،ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺑەرﭼﺎوڕووﻧﯿﯿەﻛــﯽ زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﯾﻨــﺪە و ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھەردوو ﺑەرەی )ﺑەڵێ( و )ﻧەﺧێﺮ( ھەﺑێﺖ. ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ھەر ﻟە دەﺳــﺘﭙێﻜﺪا ﻛﻮﻧﯿە و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳەرﺗﯚﭘﯽ ﭘێڕەﻛە دﯾﺎر ﺑﻮو ،ﺑەوەی ﺋەو زاﺗە ﻧﯿﯿە ،ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﺑﺪاﺗە دەﺳﺖ ،ﺷێﺦ ﺟەﻋﻔەر ﮔﻮﺗەﻧﯽ )ﺋەو ﭘﯿﺎوە ﻧﯿﯿە وەﻣﯿﺸــﯽ ﺑﺪرێﺘەوە( ،وەﻟێ ﺧﯚﺷﺒەﺧﺘﺎﻧە دەرﻛەوت ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟە دەﻣﻮﭼﺎوەﻛﺎن ھﯽ ﺋەوە ﻧەﺑــﻮون و ﻧﯿﻦ ،ﺧەڵﻚ ﻧەك ھەر ﺧەوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻮﻧﯿﺎت ﺑﻨێ ،ﺑەڵﻜﻮ ھﯽ ﺋەوە ﻧﯿﻦ و ﻧﺎﺑﻦ ،ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪﯾﺸﯿﺎن ﻟە ﺑﺎری ﺳﺎدەﺗﺮﯾﻦ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧە و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﻟەﺳەر ﺑﻮﻧﯿﺎت ﺑﻨﺮێ. ﺋەﻛﺮاد ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿە ﻋێﺮاﻗﭽﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەرﻛەوﺗﻨﯽ ﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻗﻮوڵﻜﺮدﻧەوەی ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن، ھﺎﺗــﻦ و ﻟە ﻣﯿﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗــﺎری ﺣﺰﺑــﯽ و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﺟﯿــﺪا ﻛەوﺗﻨە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ و ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەوەﯾﺎن ﺑﯚ داﺗﺎﺷﯽ ﻛە ﺷەڕی داﻋﺸﯽ ﻛﺮدووەﺗە ﭘﺎﺳــﺎوی دەﺳﺘﮕﺮﺗﻦ ﺑە ﻛﻮرﺳﯿﯽ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯽ و ﺋﺎواﻛﺮدﻧﯽ دەﺳــەﺗێﻜﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری .وەﻟێ ھەرزوو ،ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻓﺮاواﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەی ﺣﺰﺑەﻛﺎن ،ﺑە ڕوون و ڕاﺷﻜﺎوی ﺑﯚ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ﺷەﻗﺎم ،ﺑە دەرزﯾﯽ ھەڵﻮێﺴﺘێﻚ ،ﻣﯿﺰڵﺪاﻧﯽ ﺗﯚﻣەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەو ھێﺰە ﺋﯚﭘﯚرﺗﯚﻧﯿﺴــﺘە ﺧــﺎوەن ﮔﻮﺗــﺎرە ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴــﺘﺎﻧەی ﻓــﺶ ﻛﺮدەوە .ﻛﺎﺗێــﻚ ﭼەﻧﺪان ﺟــﺎر ڕای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻓەرﻣﻮون ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﺑﻜەن و ﺳــەرۆﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ھەڵﺒﮋێﺮن ﺑﺎ ﺳــەرۆﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛەی ڕادەﺳــﺖ ﺑﻜەم .ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﻓەرﻣﻮون ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﺗﺎﻧﺪا ﻛەﺳێﻚ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜەن و ﺑەﺑێ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﯿﻜەن ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ،ﻣﻨﯿﺶ ھﺎوﻛﺎر و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﺑﻢ“. ﺋﯿﺘﺮ وەك ﺋەوەی ﻣﯿﺰڵﺪاﻧﯽ ﺗﯚﻣەت و ﺑﻮﺧﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻛﺮاد ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺣﺰﺑﯽ ﻋێﺮاﻗﭽﯽ ﻓﺶ ﻛﺮدەوە ،ﺋﺎواش درۆ و ﺑﻮﺧﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ،ﭘێڕی ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ )ﻧەﺧێﺮ( و ھﺎوﺋﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﺳﭙﯽ ﻛﺮدەوە. ﺋــەو ﭘێڕە و ﻟەﮔەڵﯿﺎﻧــﺪا ھەﻧﺪێ ﻛﺎﺋﯿﻨﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻧﺎوی ﻧﻮوﺳــەر و ڕۆژﻧﺎﻣەﻧــﻮوس ،ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺋەوەﯾــﺎن ﺑﯚ ﺑﺎرزاﻧﯽ داﺗﺎﺷــﯽ ﺑەوەی )ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﯚ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿــە ،ﻧەك ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ،دواﺟﺎر ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻢ ھــﺎت و )دوا ﺑﺰﻣــﺎری ﻟە ﻧﺎڵــﯽ ﭘێﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن دا( و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾﯿەﺗﯽ ﺋــﺎﻛﺎم و ﺋەﻧﺠﺎﻣــە ﻧەرێﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دوای ﭘﺮۆﺳەﻛەی ﺧﺴﺘە ﺋەﺳــﺘﯚی ﺧﯚی .ﺑەﻣەش ھەردوو ﮔﻮﺗﺎر دوا ﺋﺎوزﯾﻨﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن دا و ﺧەرﯾﻜە ﮔﯿﺎن دەدەن. ﺋەﻛــﺮادە ﻣﺎﻟﯿﻜﯿﯿــە ﻋێﺮاﻗﭽﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻟە ﻻﯾەك ﺋــەو ھێﺰاﻧەی دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﻟﯚﺟﯿﻜﯽ )ﻟەﮔەڵ ﮔﻮرگ ﮔﯚﺷﺖ دەﺧﻮا و ﻟەﮔەڵ ﻣەڕ ﺷــﯿﻦ دەﻛﺎ( و ﺑە ﮔەﻣەﻛﺮدن ﻟەﺳــەر ژێﯽ ھەﺳﺘﯽ ﺧەڵﻚ، ھەوڵﯿﺎن دا وەك ھﯿﻨەﻛەی ﻧﺎو ﺟﯚﮔە ،ﻟە ﺧەرﻣﺎﻧەی دەﺳــەت ﺑﻠەوەڕێــﻦ و ﻟە ﭘەرێﺰ و ﻗەرﺳــﯿﻠﯽ ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻛﺎوێﮋ ﺑﻜەن .ﻟە ﻻﯾەﻛەی ﺗﺮ ،ﺋەو ﭘێڕەی ﻟە ﭘﺰداﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑێﺪادی ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗەوە و ﺗــﺎ ھەﻧﻮوﻛە ﻟە ﻟەوەڕی ﺋەو ﭘﺎواﻧﯿﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑێﺪادﯾﯿە ﻛﺎوێﮋ دەﻛەن .ﺑــە ﺟﯚرێﻚ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑەھﯚﯾەوە ﺑﻮوﻧە ﺳەرﻣﺎﯾەدار و ﺑەﻋﺰێﻜﯿﺸــﯿﺎن ﺑەﻧﺎوی ﻛﯚﻣەك و ﺑﻮدﺟە ﺑﯚ ﭘڕۆژە )ڕووﻧﺎﻛﺒﯿــﺮی ،ﻣەدەﻧﯽ ،ﭼﺎﻛﺴــﺎزی(ﯾەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﯿﺮﻓﺎن و ورﮔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘێ ﭘﻒ دا. ﺳــەﯾﺮە ﺗــﺎ ھەﻧﻮوﻛە ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻛﺎراﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ھێﺰە ﺋﯚﭘﯚرﺗﯚﻧﯿﺴﺘە و ﺋەو ﭘێڕە ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘە ،ﺷەرم ﻟەوە ﻧﺎﻛەﻧەوە و دێﻦ ﺑە ﺋﺎﺷﻜﺮا دروﺷﻤﯽ ﺋەوە ﺑەرز دەﻛەﻧەوە ﻟە ﺧەﻣﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ و ﭼﺎﻛﺴﺎزی و دادﭘەروەری و ژﯾﺎﻧێﻜﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘە ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﺪان. ﺋﺎﺧﺮ ھێﺰﮔەل ﺑە چ ڕووﯾەك ﺑﺎﻧﮕەﺷە ﺑﯚ ﺋەوە دەﻛەن ﺧەﻣﺨﯚری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ و ﺋەوان ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘڕۆژەی ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﻦ؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑە ﭘﻼن و ﭘڕۆژە و ﺑە ﻛﯚﻣەﻛﯽ ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ و ﺷــﻠﻠەﻛەی، ﻛﺎری رژدﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوە ﻛﺮد ﺑەﺷێﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺒەﻧەوە ﺑﺎوەﺷﯽ ﻋێﺮاق .ﯾﺎن ﺋەوە چ ڕووﻗﺎﯾﻤﯿﯿەﻛە ﻛەﺳــێﻚ ﻛە ﭘﺸﻜﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﺧﻮاردووە و ﺑە ﻛﯚش ﻗەرزاری ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤە )ﺋەو ﻗەرزەی ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻜە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا( و دەﺳــﺘﺪرێﮋی ﻛﺮدووەﺗە ﺳەر ﻣﺎف و ﻣﻮڵﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ،ﻛەﭼﯽ ﺋەﻣڕۆ ﺑێﺖ و ﺑﺎس ﻟەوە ﺑﻜﺎت داﻛﯚﻛﯽ ﻣﺎف و ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ دەﻛﺎت؟. ﺋەم دوو ﮔﻮﺗﺎرە ﻛە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەك ﺑەرەی ھﺎوﺑەﺷــﻦ ،ﺑەم ﻟە ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﺟﯿﺎواز و ﺑە ﺣﻮﻛﻤﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ھﯚ و دۆخ ،ﺑە زﻣﺎن و ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣــﯽ ﺟﯿﺎواز ﺧﯚﯾﺎن دەﻧﻮێﻨﻦ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﭽێﺘﯽ دەﻛەن ،ﻋێﺮاق ﺧﯚی ﺑﺎوەڕ ﺑەوە ﻧﺎﻛﺎت ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋــەوەی ﺗێﺪا ﺑێﺖ ﺑﭽێﺘەوە ژێﺮ ھەژﻣﻮوﻧﯽ دەﺳــەت و ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ،ﺑەو ﭘێﯿــەی ﻣەرﺟﯽ ﻛﻮرد ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ڕاﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑﻮوە ﻟە ﻋێﺮاﻗﯽ دوای ﺑەﻋﺲ ،ﻧەك ﭘﺎﺷﻜﯚﯾەﺗﯽ و ﺑﺮا ﺑﭽﻮوﻛﯿﯽ ﮔﻮێڕاﯾەڵ. ﻋێﺮاﻗێــﻚ داروﭘەردووی ﺑەﺳــەرﯾەﻛەوە ﻧەﻣــﺎوە و ھەر ھێﺰە و ﺣﺰﺑــە و ﻧەﺗەوە و ﺋﺎﯾــﻦ و ﻣەزەوێﻜﯽ ﻟە ﺋﺎوازێــﻚ دەﺧﻮێﻨێ و ھەرﯾەﻛەﯾﺸﯿﺎن ﺷﻮێﻨﻜەوﺗە و ﺳێﺒەری ﺋەﺟێﻨﺪای ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەم وت و ﺋەو وﺗﻦ .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟەﻧﺎو ﯾەك ﺋﺎﯾﻦ و ﻣەزەودا ،ﺳــەﺗﺎن ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﯾەك ﻧﺎﻛﯚك ھــەن .ﻛەواﺗە ﺋەم ﮔەﻣە و ﮔﺮەوەی ﺋەو ﭘێڕە ﻋێﺮاﻗﭽﯿﯿەی ﺷﻠﻠەی ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دژی وت و ﻧەﺗــەوەی ﺧﯚﯾﺎن دەﯾﻜەن و ﺧەرﯾﻜــﯽ دوا ﺋﺎوزﯾﻨﮕﺪاﻧە ،وەك دەڵێﻦ ﮔەﻣە و ﮔﺮەوێﻜە ھەر ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە دۆڕاوە ﻛە دواڕۆژ ﻟە ﺷﻮورەﯾﯽ و ﺷەرﻣەزارﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ،ھﯿﭽﯽ ﺗﺮی ﻟێ ﻧﺎﭼﻨﻨەوە.
ﺳــەرەﺗﺎ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ھﺎﺗﻨە ﻧﺎوەوەی ﺷــﯿﻌە ﺑﯚ ﻋێﺮاق ﺟێﯽ ﺗێڕاﻣﺎﻧە! ﺷــﯿﻌە ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯽ ھەﻧﺪەﺳەﯾەﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ دەﺳەت ﻟە ﻋێﺮاق ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﺖ و ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨﯽ داﻋﺸﯿﺸــەوە ھەﻣﻮو ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەم دەﺳــەﺗە ﻧﯚژەن و ﺗﺎزە ﺑﻜﺎﺗــەوە .داﻋﺶ ﻟێــﺮە دەﺑێﺘە ھێﺰێﻚ ﺑﯚ ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ،ﺑــەم دەرﻓەﺗﯽ ھەﺳﺘﺎﻧەوەی ﯾەﻛﺠﺎرەﻛﯽ ﺑە ﺷﯿﻌە دەدات. ﻟە دوای ڕووﺧﺎﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴەوە ﻟە ،٢٠٠٣ ﻋێﺮاق دووﺑﺎرە دادەڕێﮋرێﺘەوە .داڕﺷﺘﻨەوەی ﻋێﺮاق واﺗە ﭘەﯾﻜەرێﻜﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺗﺎزە ،ﺑەم ﻟەﺑﺮی ﺋەوەی ﺳﻮﻧﻨە ﻟە ﺳەرەوەی ھەڕەﻣەﻛــە ﺑێﺖ ،ﺋەم ﺟﺎرە ﺷــﯿﻌە دەﭼێﺘە ﺳەری ﺳەرەوەی ھەڕەﻣەﻛە ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ﻣێﮋووی ﺋەو وﺗەدا. ﺋێﺮان ﻟە ڕێﯽ ﺑﮋاردەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﺷــﯿﻌﯿﯿەوە ﺑەﻗﻮوڵــﯽ دێﺘە ﻧــﺎو ﻋێﺮاﻗەوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﻻﯾەن ﺋەﻣەرﯾﻜﺎوە ﻟە ،٢٠١١دەﺑێﺘە ﺧﺎوەن ھەژﻣﻮون و ﺑڕﯾﺎر و زۆرﯾﻨەی ﭘﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ داﮔﯿﺮ دەﻛﺎت .ھەر ﻟە ﺳــێﻜﺘەری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺳێﻜﺘەری ﺋﺎﺑﻮوری ،ھەر ﻟە ﺳێﻜﺘەری ﺳــەرﺑﺎزﯾﯿەوە ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوە و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ھەرێﻤﯿﯿەﻛﺎن. ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺗﻮێــﮋەران ﭘێﯿﺎن واﯾــە ﻟە دوای
ﺷﺎھﯚ ﺣﻮﺳێﻨﯽ ێﺸەﻛﯽ ﺑﺎس ﻟە دەﺳــەت وەك ﭘﺎراداﯾــﻢ ﻟە ﺑﻨەﻣﺎدا ﺑﺎس و ﺷﺮۆﭬەی دەﺳەﺗە وەك ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﺮﺗﻮو و ﻣﺴــﯚﮔەر ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا، ھەروەھﺎ ﺟﯚری ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋەو ﭘﺎراداﯾﻤە ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣەڵﮕە و ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ .ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳــەت ﯾﺎن ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت دەﻛﺮێ ،ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﺑــﺎس ﻟــە ﭘﺎراداﯾﻤێﻚ دەﻛﺮێــﺖ وەك دەق و ﻧﺎوەﻧﺪ ﻛــە ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﭘﺎرادﯾﻤە ﭘەراوێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی دەﺳەت ﻛە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿــﺎن ھەﯾە ﺧﺎوەﻧﯽ رێﮋەﯾەﻛﯽ ﺑەرﭼــﺎو ﻟە ھەژﻣﻮون و ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎﯾﯿە ﻛە دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺑــەو دوو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە و ﻟە رێﯽ ﺑە ﺧﺰﻣەﺗﮕﺮﺗﻨــﯽ ﭘﺎرداﯾﻤە ﭘەراوێﺰەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەت ،وەك دەﺳەﺗﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ،ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺋﺎﺑــﻮوری ،ھﺰری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ،ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەری ﺟﯚرێﻚ ﻧــەزم ،دﯾﺴــﯿﭙﻠﯿﻦ و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ھەﻣﻮو دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﺖ .ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ دەﺳــﺘێﻜﯽ ﻧەﺑﯿﻨﺮاوە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێﻮان ھەﻣــﻮو ﺑەﺷــە دﯾﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە. ﻛﺎﺗێﻜﯿﺶ ﺑﺎﺳﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت دەﻛﺮێﺖ، ﻟە راﺳﺘﯿﺪا ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺋەو ﭘﺎراداﯾﻤە ﻧﺎدﯾﺎرەﯾە ﻛە ﺑێﺖ و ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺑەھێﺰە ﺳــﺎز ﺑﻜﺎت، واﺗە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت ﺑﺎﺳﯽ ﺳەرﻟێﺸێﻮاوی و ﻏﯿﺎﺑــﯽ ﻧەزﻣێــﻚ دەﻛﺎت ﻛــە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟە ﺳــﺎﯾەﯾﺪا ﺑﺘﻮاﻧێــﺖ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارە و ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﺪا ﺑەرەو ﭘێﺶ ﺑﺒﺎت. دﯾﺎردە ﺑەرﭼﺎوەﻛﺎن و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت، ﺷەڕ ،ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ،ﭘەرەی ﺗﯿﺮۆر و ﻟەﻧﺎوﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎراﻣﯿﯿە. ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ دەﺳــەت ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ﺗﺎ ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘەﯾە ﻛە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴــﺘﯽ ،رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ﺑە دوو ﭼەﻣﻜﯽ رﯾﺎﻟﯿﺰم و دەﺳــەت ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛەن و دەڵێﻦ ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﻦ رﯾﺎﻟﯿﺰم ﻗەڵﺒەزە دەﻛﺎت. دەﺳــەت ،دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ دﯾﺎردەﻛﺎﻧــﯽ رﯾﺎﻟﯿﺰم ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪان ،ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯿﯽ ﻧێﻮدوڵەﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎوەڕەدان ﻛە دەﺳەت ﺋەو راﯾەڵە ﮔﺮﯾﻨﮕەﯾــە دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر دەﻛﺎت .واﺗــە ﻟە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﺋەو دﯾﺎردە ﻧﺎوەﻧﺪی و ﺳــەرەﻛﯿﯿە ،دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺗەﻧﮕﮋە دەﺑێﺖ. ﺟێــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﻛە دەﺳــەت ﻟێــﺮەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﻣەﺑەﺳــﺖ دەﺳــەﺗﯽ رەق و رواڵەﺗﯽ ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜﻮ دەﺳــەﺗﯽ ﻧەرم ﻛە ﻟە ﺧﯚﮔﺮی ﮔﻮﺗﺎر، ﺋەﻧﺪێﺸە و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑەھێﺰ وەك ﺑﻨەﻣﺎی دەوڵەت و ھەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮێﺖ.
ﺷﻴﻌە دوای داﻋﺶ
داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﻮێــﺖ ﻟەﻻﯾــەن ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻨەوە و ﭘﻮوﻛﺎﻧەوە و ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق و ڕژێﻤەﻛەی ،ﺋێــﺮان ﺑﯿﺮی ﻟەم ھەژﻣﻮوﻧﯿﯿە ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﭘﻼﻧــﯽ ﺑــﯚ داڕﺷــﺘﻮوە ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨــﯽ ﻟــە ٢٠٠٣دا .ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ﺋــەم ھەژﻣﻮوﻧــە ﮔەورەﯾــەی ﺋێﺮان، دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ﺑە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠێﻜﯽ ڕوون و ﺋﺎﺷــﻜﺮا ﻟەﻻﯾەن ھەرﯾەك ﻟــە ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﻋێﺮاق و ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺑﻠﯚﻛﯽ ﺳﻮﻧﻨﯽ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺳــﻌﻮودﯾە و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،وەك دوو ﺟەﻣﺴــەری ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧﺎو ﺑﻠﯚﻛەﻛە. ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﺋێﻤە ﭼﯚن ﺷﯿﻌە ﻟە دوای داﻋﺸەوە ﺑﺨﻮێﻨﯿﻨەوە ﯾﺎ ﺑﻨﺎﺳﯿﻦ؟ ﺷﯿﻌە وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻦ ﯾﺎن وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺗﯚﺗﺎﻟﯿﺘﺎر و ﺧﯚﺳــەﭘێﻦ و ھێﺰێــﻚ ﺑﯿەوێﺖ ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ﺑﯚ ﻋێﺮاﻗﯿﯿــەﻛﺎن ﺑێﻨێﺖ. دەﻛﺮێﺖ وەھﺎی ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ ﻛــە ﻋێﺮاﻗﯽ دوای داﻋﺶ ،وﺗێﻜە ﺷــﯿﻌە ﺗێﯿﺪا ھێﺰێﻜﯽ ﺑﺎ و ﮔەورەﯾە و دوو ﺷﻮﻧﺎس ﺑەرھەم دێﻨێﺖ: ﯾەﻛــەم :ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺒﻮون .ﺋەﻣە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺳــەﺧﺘە ،ﻛﻮرد ﻛﺎﺗێــﻚ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟە ﻋێﺮاﻗــﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﺑێﺖ ﻛــە ﻋێﺮاق ﯾﺎ ﺑێ ﺷــﻮﻧﺎس ﺑێﺖ ،واﺗە ھﺎووﺗــﯽ ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺘــەوە ،ﯾﺎ ﻓﺮەﺷــﻮﻧﺎس ﺑێــﺖ و ھەﻣﻮو ﮔﺮووﭘەﻛﺎن ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﻟﯚﻛﺎﯾﯿﺎﻧەی ﺧﯚﯾﺎن
ﺑەرز ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋەﻣــەش ﺧەﯾﺎڵێﻜﯽ ﮔەورەﯾە ﻟە ﺧﯚرھەت و ﺋەم ﻣﯚدێڵە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧﯚرﺋﺎوا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھەﯾە. دووەم :ﺑەﺷــﯿﻌەﻛﺮدﻧﯽ ﻋێــﺮاق .واﺗە ﻋێﺮاق ﺷﻮﻧﺎﺳــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ )ﻛﻮرد و ﺳﻮﻧﻨە( ﺑﺘﻮێﻨێﺘەوە و ﺑﯿﺎﻧﺨﺎﺗــە دەرەوەی ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮون و ﺷــﻮﻧﺎس ،ﺷــﯿﻌە وەك ھێﺰێﻜﯽ ﺑﺎ ،وەك ﺑﺮا ﮔەورەﯾەك ﻟەﻧﺎو ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﺑێﺖ. ھەردوو ﺷﻮﻧﺎس ﺑﯚ دﻧﯿﺎی ﻛﻮردی ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿە، ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪێﻜﯽ ﭘێﻜەوەﯾﯽ و ﻟەﮔەڵ ﯾەﻛﺒﻮون ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﻧەﻣــﺎوە .ﺣﯿﻜﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜەوەژﯾﺎن ﻟــە ﻋێــﺮاق درۆﯾەﻛﯽ ﮔەورەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳﯚﺳﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿە. ڕاﺳﺘە ﺷﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺋێﺴﺘە ﭘەرﺗەوازەن و داﺑەش ﺑﻮون ﺑــﯚ ﭼەﻧﺪ ﯾەﻛەﯾەﻛﯽ ﺑﭽﻮوك و ﮔەورە ،ﺑەم ھەوڵێﻜــﯽ ﮔەورە دەدەن ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪ .ﻧﺎوەﻧﺪ ﺋێﺴﺘە ﻛێﯿە و ﭼﯿﯿە؟ ﺋەﻣە ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻜە دەﺑێﺖ ﻟەﺳەری ﺑﻮەﺳﺘﯿﻦ و ﺗێ ﺑﮕەﯾﻦ ﻛە ﺷﯿﻌەﻛﺎن چ ﺟﯚرە ﻧﺎوەﻧﺪێﻜﯿــﺎن دەوێﺖ؟ ﺷــﯿﻌەﻛﺎن ﻟە دوای ٢٠٠٣وە دﯾﺪێﻜــﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەﺷــﺪاری و ﮔەڕاﻧەوەﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼەﻛــە )ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ﻟە ﻧﺎوﯾﺸــﯿﺪا ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾﺎ( ھەﺑــﻮو .ﺋەم دﯾــﺪە زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚدەرﺧﺴــﺘﻦ و ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻣﺎﺳﻮﻟﻜەﯾە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ
ﺗــﺮی وەك ڕۆژﺋﺎوا و ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ،ﺗﺎ ﺑﺰاﻧﺮێﺖ ﺋەوان ﭼﯚن ﺷﯿﻌە دەﺑﯿﻨﻦ و دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﭼﯚن ﻣﺎﻣەڵەی ﻟەﮔەڵﺪا ﺑﻜەن. ﺷــﯿﻌەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣــڕۆ دﯾﺪێﻜﯽ ﺗﺮﯾــﺎن ھەﯾە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻮوﺳڵ و ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ،وا ھەﺳﺖ دەﻛەن دەﺑێﺖ ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ھەﺑێﺖ و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری ﺑێﻨﻨە ﻛﺎﯾەوە و ﺑڕﯾﺎر و ھەژﻣﻮون ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒەﻧەوە .ڕووﺳﯿﺎ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟەﺳــەر ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻚ و ﺟﯿﯚﺋﺎﺑﻮوری دەﻛﺎت و دەﯾەوێ ﺑﺒێﺖ ﺑــە ﻧﺎوەﻧﺪ .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەم ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪﺑﻮوﻧەوەی ڕووﺳــﯿﺎ ،ﺷﻮێﻦ ﺑﯚ ﺋێﺮان و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺷﯿﻌﯿﺰم دەﻛﺎﺗەوە. ﻟێﺮەوە ﺷــﯿﻌﯿﺰم ﺗﺮﺳــﯽ ﻣﺎﻧــەوە و ﺑﻮون و ﭘﺮﺳــﯽ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﺗێﺪەﭘەڕێﻨێﺖ و ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ دێﻨێﺖ .ڕووﺳــﯿﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﭼﺎوی ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳــﻮورﯾﺎﯾە ،ﺋەم دوو ﯾەﻛەﯾە ڕۆڵﯽ ڕووﺳﯿﺎ ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا دادەڕێﮋﻧەوە .ﻟەڕووی ﻣﻠﻤﻼﻧــێ و داﺑەﺷــﻜﺮدﻧەوەی ڕەﮔەزەﻛﺎﻧﯽ ھێﺰەوە ،ﺳــﻮورﯾﺎ ﺑﯚ ڕووﺳﯿﺎ ﺋﺎﺳــﺎﻧە ،ﺑەم ﻋێﺮاق ﺳــەﺧﺖ و ﺋﺎڵﯚزە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺳﺘﻮەردان ﺑﻜﺎت .ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧەوەی ﺷﯿﻌە ﻟە ڕووﺳــﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺋەم ﺋﺎڵﯚزﯾﯿەی ﺑﯚ ﺋﺎﺳــﺎن ﺑﻜﺎت و ﻟەوﻻﯾﺸەوە ﺷﯿﻌە ﺑﺒێﺖ ﺑە ﺑﺮا ﮔەورە و ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﺑە ﺷــﯿﻌەﻛﺮاو ﻟە ھەﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺪا ﺑەرھەم ﺑێﻨێﺘەوە.
ﺑۆﺷﺎﻳﯽ دەﺳە�ت و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا
ﺋﺎﺧﯚ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە؟ ﻋێﺮاق چ وەك ﺟﯚﭘﯚڵەﺗێﻜێﻜﯽ دروﺳﺘﻜﺮاو و چ وەك ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ دروﺳﺘﻜﺮاو ﻟەﻻﯾەن ھێﺰﯾﻜﯽ دەرەﻛﯽ و زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧەوە ،ﺑەﺷــێﻮەی ﻧەرێﻨﯽ، واﺗــە ﺑە ﺑﻨەﻣﺎﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷــﻮﻧﺎس ،ﺑەھﺎ و ﻧﯚرﻣﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﻛــﯽ زۆرﯾﻨە و ﺑﺎدەﺳــﺖ و ھەوڵ ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺪﻧەوە و ﺋﺎﺳــﯿﻤﻠەﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﻣﯿﻨەﻛﺎن، ﺧﺎوەﻧﯽ ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜە ھەﻣﻮو ﻛﺎت ﺗــﺎ ﺋەﻣڕۆﯾﺶ ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێ و ﻛێﺸەدا ﺑﻮوە و ھەﯾە ﻟە ﻏﯿﺎﺑﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ ھەژﻣﻮوﻧــﯽ و ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎدا ،ﺑــەم ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﻟە ﻋێﺮاق زۆرﺑەی ﻛﺎت داﭘﯚﺷﺮاو ﺑﻮوە ،ﭘێﺶ و ﭘﺎش ﺷــەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑەھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەزﻣێﻚ ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ ﻛە ﺑەرھەﻣــﯽ ﺑﻮوﻧﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی زﻟﮫێﺰێﻜﯽ وەك ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﺑەر ﻟە ﺷــەڕی دووەﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺳﯚﭬﯿﯿەت ﻟە ﭘﺎش ﺷەڕی دووەم ﺑﻮو ،ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت ﺑەﮔﺸﺘﯽ ھەم ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە و ھەﻣﯿﺶ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی وﺗەﻛﺎن ﺟﯚرێﻚ ﺳەرﭘﯚﺷﯽ ﻟەﺳەر داﻧﺮاﺑﻮو. ﺑەم ﻟە ﭘﺎش رووﺧﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەت و ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ھێﺰ و دوو ﺟەﻣﺴــەری ،رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت ھﺎت ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی زﻟﮫێﺰ و ﺟەﻣﺴــەری ﭼەپ وەك دەﺳەت و ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛــﯽ ﺣﻜﻮوﻣﯽ ﺗێﻜەڵ ﺑە ﻣێﮋوو ﺑﻮو و داڕﻣﺎ ،رۆژﺋﺎواﯾﺶ وەك ﺟەﻣﺴــەرێﻜﯽ ﺗﺮی ﻧەزﻣﯽ دوو ﺟەﻣﺴــەری ﻟە ﻏﯿﺎﺑﯽ ﺟەﻣﺴەری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿەت ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺒێﺘە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەری ﻧەزم و ھﺎڕﻣﯚﻧﯿﯿەك ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ،ھەر ﺋەﻣە وای ﻛﺮد رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ﺑﻜەوێﺘە ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺑەرﭼﺎوﻣﺎﻧە ،رۆژھەﺗێﻜﯽ ﻧﺎوﯾــﻦ ﻛــە ﺧەرﯾﻜە ﻟــە ﺋﺎﮔﺮی ﺷــەڕێﻜﯽ ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﻜەری ﺋﺎﯾﻨﯿﺪا دەﺳﻮوﺗێﺖ. ﺋەو رەوﺗەی ﺋەﻣــڕۆی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ ،واﺗە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت ﻟە ﻋێﺮاق وای ﻛﺮدووە ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺘە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﻣﺎﻧﯚڕی ﺑﻨﺎژۆﺧﻮازی ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە )ﺋێﺮان و داﻋﺶ و ﻋەرەﺑﺴﺘﺎن و ﺗﻮرﻛﯿﺎ(، ﺑەﻛﻮرﺗﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﯾﻦ و ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی ﻋێﺮاق وای ﻛﺮدووە ﻋێﺮاق ﺑﺒێﺘە ﺟﯚﭘﯚڵەﺗێﻜێﻜــﯽ دوور ﻟە ﻧەزم ،ﻟە وەھﺎ دۆﺧێﻜﺪا ﺋﺎراﻣــﯽ و ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟەوﭘەری ﻣەﺗﺮﺳﯽ و ﻟەژێﺮ ھەڕەﺷەداﯾە. ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺑﻮوﻧﯽ دﯾــﺎردەی ﺗﯿــﺮۆری رۆژاﻧە ﺑەڕێﮋەﯾەﻛــﯽ ﺑەرﭼــﺎو ،داﺑڕاﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺟﯚﭘﯚڵەﺗێﻜــﯽ ﻋێــﺮاق ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸــەوە، ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻧەزﻣێﻜﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﺮﺗﻮو ،ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﺑەھێﺰ ﻟــە دەرەوەی ﭘێﻜﮫﺎﺗەی
ﺣﻜﻮوﻣﯽ ،ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺎژەی رووﻧﻦ ﺑﯚ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت رۆڵﯽ دەﺳەت ﺑﯚ رێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺳــەﺗێﻜﯽ ھەژﻣــﻮون و ﺧﺎوەن ﻛﺎرﯾﺰﻣــﺎ ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﻛــە ھەڵﻘﻮوی ﻧﺎﺧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻛﯚﻣەڵﮕە ،وﯾﺴــﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﻛﯚﻣەڵﮕە و ﺑەرھەﻣﯽ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺋﯿﺮادەی راﺳﺘەﻗﯿﻨەﯾە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﺷــەرﻋﯿەت و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮاو ﻟەﻧــﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا، دەﺑێﺘــە ﺳــەرﭼﺎوە و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨــەری ﻧــەزم، ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﯾﯽ و ﺋﺎزادی ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﺋەو دەﺳﺘە ﻧﺎدﯾﺎرەی ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨە ﺑﯚ ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑە دﯾﺎری دێﻨێﺖ ،ﺋەو دەﺳــﺘەی ﻧەزم و ھﺎڕﻣﯚﻧﯽ ﺑەﺧﺸﯽ ﺑە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕە ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﯽ و ﺋﺎراﻣﯽ، ﻟەوەھــﺎ ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛــﺪا ﻛە دەﺳــەﺗێﻜﯽ ھەژﻣﻮون و ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ﺷەرﻋﯿﯿەت و ﻣەﻗﺒﻮوڵﯿﯿەت ﻟە ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە وەردەﮔﺮێﺖ، ھﯿﭻ دەﺳــەت و ھێﺰێﻜــﯽ دەرەﻛﯽ ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﺎرﺗێﻜﺮدن و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﻧەزﻣەی ﻧﯿﯿە ،ﺋەو دەﺳەﺗەی ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەری ﺋەو ﻧەزﻣەﯾە ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﺳــەﺗﯽ رەق وەك ھێــﺰی ﻧﯿﺰاﻣــﯽ ،ﯾﺎن دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﻣﺎﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺗﯚﻗێﻨەر ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ دەﺳەﺗێﻜە ﺑەرھەﻣﯽ ﺋﯿﺮادەی ﺋﺎزادی ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﺋﯿﺮادەﯾەﻛە ﻛە ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑەدی دێﻨﻦ ﺑﯚ ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ و ﺋﺎراﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻋێــﺮاق وﺗێﻜﯽ ﻓﺮە ﻧەﺗەوە، ﻓﺮە ﻛﻮﻟﺘﻮور و ﻓﺮە ﺋﺎﯾﻨە ،ﺑﻮوﻧﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﻛﯚﻟﻜەزێڕﯾﻨەﯾــﯽ ﻛە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻓﺮەﯾﯿﯿﺎﻧە ﺑﺘﻮاﻧــﻦ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﺒﯿﻨﻨەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯿە و ﻟــە ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾــﯽ دەﺳــەﺗێﻜﯽ وادا ،ﺑەو ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿە ھﯿﭻ دەﺳــەﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺗﻮاﻧﺎی ﻧەزم ﺑەﺧﺸــﯽ و ﺳــﺎزﻛﺮدﻧﯽ ھﺎڕﻣﯚﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﻣەﺷــﺮووع و ﻣەﻗﺒــﻮوڵ ﺑێﺖ و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨــەری ﭘێﻮەﻧــﺪی ﻧێــﻮان دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﺖ. ﻟە ﻛﺎﺗﯽ ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻟە دەﺳــەت، ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺑێﺖ ،واﺗە ﺑەو ﭘێﯿەی دەﺳــەت دەﺑێﺖ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەری ﺋﺎزادی و ﭘﺎرێــﺰەری ﻛەراﻣەت و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﺑەڕێﻮە ﺑەرێــﺖ و رەوﺗەﻛــە ﭘێﭽەواﻧــە دەﺑێﺘەوە، دەﺳــەت دەﺑێﺘە ﭘێﺸــێﻠێﻜﺎری ﻛەراﻣەت، ﻣﺎف و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎك و ﻛﯚﻣەڵﮕە ،ﺋﯿﺘﺮ ﺋەو دەﺳﺘە ﻧﺎدﯾﺎرە ﻧﺎﻣێﻨێﺖ و ھەژﻣﻮون و ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ ﺧﯚی ﻟە دەﺳﺖ دەدات ،ﺋەو رەوﺗە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﭘێﻜﮫﺎﺗﻨﯽ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑەﺷێﻮەی ﺋەرێﻨﯽ ،ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،دەﺑێﺘە ھﯚی ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯽ دەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎدﯾــﺎر و ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭫ ﻛە ھــەوڵ دەدات ﺋەو
ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﺑە ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ھەژﻣﻮون و ﻛﺎرﯾﺰﻣﺎ ﭘڕ ﺑﻜﺎﺗەوە و ﭘﺸــﺘﯽ ﭘێ ﺑﺒەﺳﺘێﺖ. ﺋﺎﻛﺎم رووﺧﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺳــﯚﭬﯿﯿەت و ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰی دوو ﺟەﻣﺴەری ﻟە دﻧﯿﺎ ﻛە ﻟەودا ﺟەﻣﺴــەرەﻛﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەوﯾﺘﺮ ﭘێﻨﺎﺳە دەﻛﺮد و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺞ و ﺳﯿﺎﺳەﺗەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر و دژ ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﮔەڵە دەﻛﺮد ،ﺑﻮو ﺑەھﯚی ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت ھەم ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ھەم ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ھەﻣﯿﺶ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ. رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ،ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی ﺳﯿﺴــﺘﻤﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧــﯽ و دەﺳــەﺗﺪاری و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﻟێ ﻛەوﺗــەوە ،ﺑﯚ وێﻨــە ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﺗەواوی ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘەﻛﺎن ﺗێﻜﻘﺮﻣﺎن و ﻛﯚﻣەڵﮕــەﻛﺎن ھەﻧﮕﺎوﯾــﺎن ﻧﺎ ﺑﯚ ﺷــێﻮەی دەﺳــەﺗﺪارێﺘﯽ دێﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ ،وﺗێﻜــﯽ دەﺳﻜﺮدی وەك ﭼﯿﻜﯚﺳــﻠﯚﭬﺎﻛﯿﺎ ﺑﻮو ﺑە دوو وﺗﯽ ”ﭼﯿﻚ ،ﺳــﻠﯚﭬﺎﻛﯿﺎ“ ،ھەﻣــﻮو ﻧەﺗەوە ژێﺮدەﺳەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿەت ﺑﻮون ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ دەﺳەت و دەوڵەت. ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﺋﺎﺳﯿﺎ ﺗەﻧﮕﮋەی ﭼەﻛﯽ ﻧﺎوەﻛﯽ دوورﮔەی ﻛﯚرﯾﺎ و ﻛێﺸــەی ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮر و ھەڕەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەر دﻧﯿﺎ ،دەﻛﺮێ ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە دﯾﺎردەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت ﺑێﺖ .ﻟە درێﮋەدا ھەرﭼەﻧﺪ ﺑــە درەﻧﮕﺎﻧێﻜﯽ ﻧﺰﯾﻚ 10 ﺳﺎڵە ،ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﻛﺎرﺗێﻜﺮدﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە رۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوﯾﻨﯿﺶ ﻧﯿﺸــﺎن دا ،ھﺎﺗﻨە ﺳــەرﻛﺎری ﺗﺎڵﯿﺒﺎن ﻟە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ،رووﺧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﺳــەدام و ﺑەھــﺎری ﻋەرەﺑﯽ، ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳــﻮورﯾﺎ ،ﯾەﻣەن و ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ داﻋــﺶ ،دەﻛﺮێــﺖ وەك ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﯿە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﭘێﻨﺎﺳە ﺑﻜﺮێﺖ. ﺋەو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿە ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚی ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ﺑﻮو ﺑەھﯚی ھﺎﺗﻨــە ﺳــەرﻛﺎری دەوڵەﺗﮕەﻟێﻚ ﻟە ﻋێــﺮاق ﻛە ھﯿــﭻ ﻛﺎﻣﯿــﺎن ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە وەك ﻛﯚﻟﻜەزێڕﯾﻨەﯾەك رەﻧﮓ و رووی ﻓﺮەﯾﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻧﺎو ﻋێﺮاق ﻟەﺧﯚ ﺑﮕﺮێﺖ ،دەﺳــەﺗێﻚ ﻛە ﻧە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــە و ﻧە ﻓﺮەﯾﯿﯿە ،ھــەر ﺑﯚﯾە ﻋێﺮاق ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەت ﻟە دﻧﯿﺎ و ﻧﺎوﭼەﻛەدا ،ﺗﻮوﺷــﯽ ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳەت ھﺎﺗﻮوە .ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ دەﺳــەت ﻟە ﺗەﻧﯿﺸــﺖ ﻓﺎﻛﺘەرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋﺎﻣﺮازی ﮔﺮﯾﻨﮕﻦ ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻮون ،ﺑەﺟﯚرێﻚ ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ،ﺋﺎﺳﯚی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ روون ﻧﯿﯿە، ﺑەم ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪن ﺑەو وت و ﻧەﺗەواﻧەی ﺑە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻮون ،ﻧﯿﺸــﺎﻧﺪەری ﺋەو راﺳــﺘﯿﯿەﯾە ﻛە ھەﻣﻮوﯾﺎن ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ دەﺳەﺗﺪا ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﻜەن.
وﺗﺎر
ھەﻣــﻮو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ﺑــەردەوام ﻟە ھەوڵﯽ ﺋەوەداﯾە ﭘﯚﺳــﺖ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺧــﯚی ﺑﺨﺎﺗــە ڕوو و ﻟەوێــﻮە ﺑﮕﺎت ﺑــە ﭘﻨﺘێﻜﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ،ﻣەﺑەﺳﺘﯿەﺗﯽ داﺑڕاﻧێﻚ ﻟەﮔەڵ راﺑﺮدوو دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﻛﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی وەﺳﭙﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﺘﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی دەﻛﺎت ،ﺳەرەﺗﺎ ﻟەرێﯽ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەوە دەﺑێﺖ ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەت ﭘێﺸﻜەش ﺑﻜــەن وەك داﺑڕاﻧێﻚ ﻟــە راﺑﺮدوو ،ﺋەﮔەرﭼــﯽ ھەﻣﻮو ﺣﺰﺑێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری دﻧﯿﺎدا ﺳﯿﻔەﺗێﻜﯽ ﭘﯚﭘﯚﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗێﺪاﯾە، ﺑەم ﺳــەرەﻧﺠﺎم دژی ھﯿﭻ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﻦ ،وەك رێﯽ ﺳێﯿەم ﺑﯚ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﮔﺸﺖ ﺑەرەو ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزﺗﺮ. ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﻓەزا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﺑﯚ ﻧەﺑﻮون و ﻧﺎﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ھێﺰ و ﮔﺮووﭘە ﭼەﭘەﻛﺎن دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﺎﻧﺴﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜەن ﻟە ھﺎوﻛێﺸەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﺪا ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﻧﺎڕەﺳــەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــﺎﺧﺘە دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺋەﻣە ﺑەﺷــێﻜﯽ ھﯚی ﺷﻜﺴﺘﭙێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺑە ﭘڕۆژەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺸــەوە ﻛە ﻟە ﺑەردەم ﺋەﮔەری ﻧەرێﻨﯿﺪاﯾە و دژەﻛﺎﻧﯿﺸــﯽ ھێﻨﺪەی ﻛﻮردن ،ھێﻨﺪە ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺎری ﻧﯿﻦ. ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﺗەواوی دﻧﯿﺎدا داﺑڕاﻧێﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە و ﺑﯚ رزﮔﺎرﺑﻮوﻧە ﻟە دۆﺧﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿﺮ ،ھەوڵﺪاﻧە ﺑﯚ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی و دەرﻛﻜﺮدن ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺮدن ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ دۆﺧێــﻚ ﻛە ھــەم دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳــەت ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺑــﻜﺎت و ھەم ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﺎن ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑێﺖ ﺑەرەو ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯽ، ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﮔﻮزەرێﺖ ﺑەﻧﺎوی ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷــەﻛﺮدﻧەوە ﻟەﺑﺎرەی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻚ ﻛە ﭘێﻮەﺳﺘە ﺑە ﮔﺸﺘەوە ،ﻧەك ھەر ھەوڵﯽ رژد ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ھەوڵێﻚ ھەﯾە ﺑﯚ ﺷﻜﺴﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ چ ﻟە ﻧﺎوەوە و چ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرەوە ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﺟﺎرێ ﯾەﻛەم ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﻮردەﻛﺎن ﺳــەرﻗﺎڵﯽ ﺑﺎﺑەﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻦ ﻛە دەﺑﻮو ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ وەك ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻛﻠﺪو ﺋﺎﺷــﻮوری ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻜﺮاﺑﺎن ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﻛێﺸــەی ﮔەورەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان ﺋەو ﻧەﺗەواﻧەﯾە ﻛە ﭘێﻜەوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮرد دەژﯾﻦ و ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘێ ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻧــەك ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﮔەرەﻧﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،وەﺧﺘێﻚ ﺋەو ﻣﻮﻧﺎﻗەﺷەﯾە ﻧﯿﯿە ،ﺋەوان ﻣەﺗﺮﺳﯿﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋەو دەوڵەﺗــەی ﻛﻮرد ﮔەرەﻛﯿەﺗﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧەی ﺗﺮی دەرەوەی ﻛﻮرد ،ﻛێﺸــەی ھەرە ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﺪا ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻧەك وﯾﺴﺘێﻜﯽ ﺗﺮی دژ ﺑە ﻧەﺗەوەی ﻛﻮرد. ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ھەﯾە ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﺳــﺎﺗﯽ دەرەﻛﯽ و ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﺪا ﻧەﺑﻮوەﺗە ﮔﺮێﯿەﻛﯽ ﻧەﻛﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚدا ﺑﻮوەﺗە ﮔﺮێﯿەك ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﭘێﻨﺎو ”ﺑەڵێ و ﻧەﺧێــﺮ“دا ،ﺑﻮوەﺗە ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯽ ﺑﯚ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺷــﯿﺮازەی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋەﻣە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺋەو ﭘﯚﺳــﺖ ﺳﯿﺎﺳــەﺗەی ﻛﻮردە ﻛە ﻟە دوای 27ﺳﺎڵ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووەﻛﺎن دووﺑﺎرە دەﻛﺎﺗەوە ،ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺋەو ﻓﯚڕﻣە ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿەﯾە ﻛە ﺗــﺮس و دڵەڕاوﻛێﯿەﻛﯽ ﻗﻮرﺳﺘﺮی ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭫ، ﺋەﮔەر ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳﯿەﺗێﻚ ﻧەﺑێﺖ ﺟێﮕﺮی ﺋەو ﺳﺘﺎﯾﻠەی ﺋێﺴﺘە ﺑە ﭼﺎو دەﺑﯿﻨﺮێﺖ ،ﺑڕواﯾەك ﻧﺎﻣێﻨێ ﺑﯚ دەرەوەی ﻛﻮرد ﺗﺎ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑە ﭘێﻜەوەژﯾﺎن و ﻓﺮەﯾﯿﯿەوە ﺑﻜﺎت. ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺧﺎڵێﻜﺪا ﻛﯚ ﻛﺮاوەﺗەوە ﻛە ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﭘﺸﻜﯿﺎن ھەﺑێﺖ ﻟە ﺑەھەدەرداﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠەت ،ﺑەو ﭘێﯿەی ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﺗﺮ ﺟﮕە ﻟە ﮔﻮﺗﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ،ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑەدەﺳﺘەوە ﻧﯿﯿە ،ﺋەم ﻓەزا ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە زەوﯾﻨەی ﺑﯚ ﺣﺰﺑە ﺷﯿﻌﯽ و ﺳــﻮﻧﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚش ﻛﺮدووە ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ھەرێﻤﺎﯾەﺗﯿﺸەوە ﻛە ﻟەﺑﺮی ﻟە ﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﯚﺳــﺖ ﺳﯿﺎﺳــەت ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و دەرەﻛــﯽ ،ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ھەﻣﻮو ﺷﻜﺴــﺘێﻜﯽ ﺧﯚﯾەوە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧەﻣﺎوە ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﻛﻮرد. ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮردەﻛﺎن ﺋەم ﺋەزﻣﻮوﻧە ﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردووەﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە، ﺋەم ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزە ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺗﺎ دەﺳــﺘﺒەرداری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻦ ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟــە ھەوڵﯽ ﺋێﺮان ﻟەﮔــەڵ ﭘﺎرﺗە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی دژ ﺑە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻦ ،ھەروەھﺎ ھەوڵــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﯚ ﮔەﻣﺎرۆداﻧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻛە ﺑﺎﻧﻜەﻛﺎن رادەﮔﺮێ ،ھﯿﭽﯽ ﻛەﻣﺘﺮ ﻧﯿﯿە ﻟەﮔەڵ ﺋەو وﯾﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە دوورﻣەوداﯾەی ﻛﻮرد ﺧﯚﯾﺎن زەوﯾﻨەﯾﺎن ﺑﯚ ﺳﺎز داوە ﻟە ﻗﯿﻨﯽ ﯾەﻛﺘﺮ. دەﺑﻮو ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟە دوای ﺋەو ﺋەزﻣﻮوﻧە ﭼﺎرەﻛە ﺳەدەﯾەی چ وەك ھەرێﻤێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ و چ وەك ﺑەﺷﺪاری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﻧﻤﻮوﻧەﯾﯽ ﺑێﺖ و ﺟﯿﺎواز ﺑێﺖ ،ھەم دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟەڕێﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧەوە ﺑەرەو دەرەوەی ھەرێﻢ ﻟە ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑەرزدا ﺑﺨﺮێﺘە ڕوو ،ھەم ﺧﯚی وەك دەوڵەﺗێﻜﯽ راﻧەﮔەﯾەﻧﺮاو ﺋەو ﺳــﯿﻔەﺗە ﻟە ﺧەڵﻚ وەرﻧەﮔﺮێﺘەوە و وەك ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺑﻤێﻨێﺘەوە و داﺑەﺷــﯽ ﺳــەر ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋەم ﺋﯿﺮادە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﻛە ﺑێ ﺑﺎوەڕﯾﯿەﻛﯽ ﮔەورەی ﻟە ﭘﺸــﺘەوەﯾە ،ھﯚﯾەﻛﯽ ﺳەرەﻛﯿﯿە وای ﻛﺮدووە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧە دەﺳــەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﺋﺎﺷﻜﺮا دﯾﺎر ﺑێﺖ ،ﻧە ﺧەڵﻜﯿﺶ دﯾﺎر ﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮێﯽ ﺑﺎﻧﺴــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﻗﻮدرەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﺳــﺰای ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑەﺳــەر ﺗﺎواﻧﺒﺎراﻧﯽ راﺑﺮدوو و ﮔەﻧﺪەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەدا ﺑﺴەﭘێﻨﻦ ،دﯾﺴــﺎن ﺋەم ﻓەزا ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﯿە ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﻛە ﺑﯚ ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺷﻜﺴــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘڕۆژەی ﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯿﺸــەوە ﺗﺎ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑﮕﺎﺗە ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەت ،ﺳەرەﻧﺠﺎم ﻣﻦ ﻟەوە ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوم ﭘﯚﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳەت ﺋەﮔەر ﻛﻮرد ﺑەﻧﯿﺎز ﺑێﺖ ﺟﻤﻮوﺟﯚڵﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت ،دەﺑێ ﺋەم ﺟﻤﻮوﺟﯚڵە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺑێﺖ ﻛە ﻧﺎوی ﻧﺮاوە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺧﯚی ﻟەو ﺋەزﻣﻮوﻧەدا ﺑﻨﺎﺳێ ﻧەك ﺧﯚﺳڕﯾﻨەوە.
ﻟەﻧــﺎو ﺋــەم ھەﻣــﻮو ژاوەژاوەی دۆﺧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و داﺑەﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەی ﺑەﺳــەر دوو ﺟەﻣﺴــەری دژ ﺑەﯾەك ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻛــە ﻛﺎر دەﻛەن ﺑﯚ ﺳــڕﯾﻨەوەی ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە ﻣــﺮۆڤ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﺑﮕﺎت ﺑــە ﺑڕﯾﺎرێﻜﯽ ڕەھﺎ ﺑﯚ ﮔﺸﺖ ﭘﺮﺳــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﭘﺮﺳــﺎﻧەی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ رژدﯾﺎن ھەﯾــە ﻟەﺳــەر ﺗﺎﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﻟە ﺋێﺴــﺘە و ﺋﺎﯾﻨﺪەدا و ﺑﻮار دەڕەﺧﺴێﻨﻦ ﺑﯚ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﺑڕﯾﺎردان ﻟەﺳەر ﮔﻮزەراﻧﯽ ڕۆژاﻧەی ھﺎووﺗﯽ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﯾﺎ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯽ ﻛە ﭘﺎڵﻨەرێﻜە ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯿﯿﺎﻧە. ﻟەم ڕواﻧﮕەﯾەوە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﺗﺎﻛــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە
ﻛﺎر ﻟەﺳــەر زادەی ﺑﯿﺮوھﯚﺷﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎت ﻟە ﭘﺎی ﺋەو ڕووداو و ﭘێﺸــﮫﺎﺗﺎﻧەی دروﺳﺖ دەﺑﻦ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧەﯾﺪا ،ﺋێﻤە وەك ﻛﻮرد ﻟەو ڕۆژەوەی ﭼﺎوﻣﺎن ﺑەدﻧﯿﺎ ھەڵﮫێﻨﺎوە ،ﺑەﺋﺎواﺗﯽ ﻗەوارەی ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﺑﻮوﯾﻦ و ھەﻣﯿﺸــە ﻟە ﻣێﮋووی ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەﯾە و دەﺑێﺖ ﺑەدی ﺑێﺖ . ﺋێﺴﺘە ﻧﺰﯾﻜﺘﺮﯾﻦ دەرﻓەت ﺑﯚ ﺑﻮون ﺑە دەوڵەت و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ وت ھﺎﺗﻮوەﺗە ﭘێﺸــەوە، ﺑەداﺧــەوە ﺑەھﯚی ﺋەو ھﯚﻛﺎراﻧــەی ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ داوە ﺗﺎ ﺋﺎﺳــﺘێﻚ ﺑﻮوﻧەﺗە ھﯚﻛﺎر و ﻟەﻣﭙەر ﻟە ﺑــەردەم ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرددا ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﻮێﺮاﻧە ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳــەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛەی ﺑەدی ﺑێﻨێﺖ ﯾﺎ ﻣﺎﻧەوەی ﺑﻮێﺖ ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗێﻚ ﻛە ھﯿﭻ ﺧﯚﺷﮕﻮزەراﻧﯿﯿەﻛﯽ
ﭘێ ﻧەﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋەم ﮔەﻟە ﺳﺘەﻣﺪﯾﺪەﯾە. زۆرﯾﻨەﻣﺎن ھەﺳــﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ﺧﯚﺷﻮﯾﺴــﺘﻨﯽ ﺧﺎﻛﻤــﺎن ﺑە ﺋــەرك زاﻧﯿﻮە، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەی ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﺎوێﺰاﻧﯽ ﺑﯿــﺮ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿــﺎی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻓﻜﺮی ﻧﺎﺳــﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺰم ﻛﺮدووە ،ھەﻣﯿﺸە ﻛﺎر دەﻛەن ﺑﯚ ﻧەﺗەوە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ،ﺑەم ﺋێﻤەش ﺑەدوور ﻧەﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﮔﻮﻣــﺎن و ھەڵﮕﺮی ﺋەو ﭘەﯾﺎﻣەی ﻛﺎرەﻛﺘەر و ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم وﺗە وەك ﭘەﯾﺎم و ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ ﭼەﺳــﭙﺎﻧﺪووﯾﺎﻧە ﻟە ﭘێــڕەو و ﭘﺮۆﮔﺮاﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە دروﺷــﻢ و ﺑەڵێﻦ ﺋﺎﺳــﺎﻧﺘﺮن ﻟە ﻛــﺮدار و ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟە دوای ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﺳەرۆك ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺑە ﯾەﻗﯿﻨەوە دەڵێﻢ ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺋەم
ﮔەﻟە دڵﻨﯿﺎﯾــﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە و ﺳــەرﻛەوﺗﻮو دەﺑێﺖ ،ﭼﯿﺘﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﺑە ﮔﻮﻣﺎﻧەوە ﻟەم ﭘﺮﺳە ﺑڕواﻧﯿﻦ و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨﯽ ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻨەوە ،دەﺑێﺖ ھەﻣﻮوان ﺑﺒﯿﻦ ﺑە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺋەو ھەواڵە ﭼەواﺷەﻛﺎری و ﺑێ ﺋﯿﺮادەﻛﺮدﻧەی دێﻨە ﺑوﻛﺮدﻧەوە ﺑەدەﺳــﺘﯽ ﭼەﻧﺪ ﻧﺎﺣەزێﻜﯽ ﻛــﻮرد و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺨﻮازی ﻛەﺳــﯽ ﺑەھﺎوﻛﺎری ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﻟە ڕۆژی 5ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ داھﺎﺗﻮو ﺑەوﭘــەڕی ﺋﯿﺮادە و ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەوە ﺋەم ﭘﺮۆﺳەﯾە ﺳەر ﺑﺨەﯾﻦ و ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ھەﻣﯿﺸە ﺋﺎﺳﻮودە ﺑﻜەﯾﻦ ،ﺑەھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ و ﮔەﻻن ﺑڵێﯿﻦ ﺋێﻤەﯾﻦ ﻧﻤﻮوﻧەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان و ﺗێﻜﯚﺷــﺎن ﺑﯚ ﺑەدەﺳﺘﮫێﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎواﺗﯽ ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەﻣﺎن.
ﺟەﻻد ﻟە ﻧێﻮان رۆﺣﯽ ﺟەﻧﮕﺎوەری و ﻛۆﻳﻠەﻳﺪا ﻋﺎدل ﻗﺎدری ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺟەﻻد ﺑە دەﻣﺎﻣﻜەوە دەﻧﺎﺳﺮێﺖ ،ﺋەو ﺣەز دەﻛﺎت ﻟە ژێﺮ ﺳــێﺒەر )the shadow)-1 دا ﺑﻤێﻨێﺘــەوە و ﺑــە دوای رەﺷــﺎﯾﯽ و ﺗﺎﭘﯚی ﺳــێﺒەرەﻛەی ﺑﻜەوێﺖ ،ﺋەﻣــەش ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ دەرووﻧﯿﯿە ﺑﯚ ھەڵﺒەﺳــﺘﻨﯽ دەﻣﺎﻣــﻚ و ”ﺧﯚ“ ﺷــﺎردﻧەوە و ”ﺋەوﯾﺘﺮ“ ﻛﻮﺷــﺘﻦ واﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ، ”ﺟەﻻد“ ﺋەو ﻛەﺳــەﯾە ﻛە ﺋــﺎرەزووە)(desire ﺗﺎرﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟەڕێﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەوە ﺗێﺮ دەﻛﺎت و زۆر ﻛﺎت ﺋــەم ﺗێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋــﺎرەزووەی ﺑەﺑێ دەﻣﺎﻣﻚ و ﻟە دەرەوەی ”ﺳێﺒەر“ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧﺎدات. ﺋێﻤە ﻧﻤﻮوﻧەی ﺟەﻻدی ﺑێ دەﻣﺎﻣﻚ و رووﺧﺴﺎر دﯾﺎرﻣﺎن ﻟە ﻣێــﮋوودا زۆر ﻛەﻣە ،ﺋەوەﯾﺶ ﻛە ﻟە دﻧﯿﺎی ﺋێﻤە وەك ﺟەﻻدی دﯾﺎر و ﺑە رووﺧﺴــﺎر دەﺳــﺖ ﺧﺮاوەﺗە ﺳــەری )ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ و (...ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەﻛێﻚ ﻟە رووﺧﺴﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺟــەﻻد ﺑﻮوە و زۆرﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎژەﯾــەك ﺑﻮوە ﺑە ﻻﯾەﻧە ﺧﻮازەﯾﯽ و ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯿﯿەﻛەی ﺟەﻻد. ﺟەﻻد ھەﻣﯿﺸــە ﺑە ﺧﯚی و ﺷﻤﺸێﺮەﻛەﯾەوە، ﺑەﺧــﯚی و ﭼەﻛەﻛەﯾەوە ،ﺑەﺧــﯚی و ﺋﺎﻣێﺮی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋﺎرەزووەﻛەﯾــەوە ”ﺑــەم ﺑە دەﻣﺎﻣــﻚ و ﺑــێ رووﺧﺴــﺎر“ دەردەﻛەوێــﺖ. ﺋﺎرەزووﯾــەك ﻛــە ﺑەھﯚﯾەﻛــﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾــﯽ، ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ،دەرووﻧﯽ ﯾﺎن ﭘەروەردەﯾﯽ ﺧﺘﻮوﻛە دراوە و و ھەڵﺨڕێﻨﺮاوە و دەﺑێ ﺗێﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،دەﺑێ ﺑە ﺧﻮێﻦ و ﺗﺮس و ﺳﺎﻣێﻚ ﻛە دەﯾﺨﺎﺗە رووﺧﺴﺎر و ﺟەﺳــﺘە و دوا ﻧﯿﮕﺎی ﭼــﺎوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺗێﺮ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺟەﻻدێﻚ ﻛە ﭘێ دەﭼێﺖ ﺧﯚی ﻧەزاﻧێ چ ﺋﺎرەزووﯾەك دەﯾﺠﻮوڵێﻨێﺖ و ”ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ“ ﺗەﻧﯿﺎ وەك ژەﻣێﻜﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺋﺎرەزووەﻛەی دەروون و ھەﻧﺎوی ﺑﺒﯿﻨێﺖ. ﺋەم ﺣﺎڵەﺗە دەرووﻧﯿﯿــە ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑﯚ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــﯽ ”ھەﺑــﻮون“ی ﻛﺎرەﻛﺘــەری ﺟەﻻد و ﺷــێﻮاﻧﯽ ﺑﺎﻧﺲ ﻟــە ﻧێــﻮان دوو ﺟﻮﻣﮕە و ﺟەﻣﺴــەرە ﮔــەورەی دەرووﻧﯿــﯽ ﺋــەو ،واﺗە وﺷﯿﺎری و ﻧﺎوﺷﯿﺎرﯾﯽ .ﻟێﺮەداﯾە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﺟــەﻻد ﻣﺮۆﭬێﻜــە ھەﻣﻮو ھێﺰی وﺷــﯿﺎری) (The consciousﺧﯚی وردە وردە و ﻟــە ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ درێﮋﻣــﺎوەدا دۆڕاﻧﺪووە و ﺋەوەی ﺋێﺴــﺘە ﺋەوی زﯾﻨﺪوو راﮔﺮﺗﻮوە ،ﻻﯾەﻧﯽ ﻧﺎوﺷــﯿﺎراﻧە) (The Unconsciousی دەروون و ﺧەون و ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺋــﺎرەزووە ﺗﺎرﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ دۆزەﺧﯽ ﻧﺎوﺷﯿﺎری ﺋەون .ﺋەﮔەر ﺑە رواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﯾﯚﻧﮕــﯽ ﻣــﺮۆڤ وەك ﺟەﻧﮕﺎوەری ﻧێــﻮان دوو ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ وﺷــﯿﺎری و ﻧﺎوﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺑﺰاﻧﯿﻦ و ﺋەم ﺟەﻧﮕﺎوەرە ﺋەرﻛێﺘﯽ ،ﺑﺎﻧﺲ و ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﯿەك ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺧــﯚی ﻟەﮔەڵ واﻗﯿــﻊ و دﻧﯿﺎ ﻟەم ھﺎوﻛێﺸەﯾەدا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋەوا ﺟەﻻد ﺋەو ﻛەﺳــەﯾە ﭼەﻛﯽ ﺟەﻧﮕﺎوەراﻧە و ﻣﺮۆﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە دێﺮزەﻣﺎﻧەوە ﻓــڕێ داوە و ﻟە ھﯿﻮا و ﺧەوﻧﯽ ﺋەوەی ﺑﺎﻧﺴــێﻚ ﻟە ﻧێﻮان ”ﺧــﯚی“ و واﻗﯿﻊ و دﻧﯿﺎ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،دەﺳﺘﯽ ﺷﻮوﺷﺘﻮوە و ھﯿﭻ ﺑﺎوەڕێﻜﯽ ”رۆﺷــﻦ“ی ﺑە داھﺎﺗﻮوی ﺋەم ﺟەﻧﮕە ﺳــەﭘێﻨﺮاوەی ﻧێﻮان وﺷﯿﺎر و ﻧﺎوﺷــﯿﺎر ﻧﯿﯿە و ﭘێﺸﻮەﺧﺖ ﺧﯚی داوە ﺑەدەﺳﺖ ﺗﺎرﯾﻜﯽ و ھێﺰە ﻧەﻧﺎﺳــﺮاو و ﻟە ﺑﻦ ﻧەھﺎﺗﻮوەﻛﺎﻧﯽ ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﺎرﯾﻚ و رەﺷــﯽ زەﯾﻨﯽ ﻧﺎوﺷــﯿﺎرەوە ،ﺑﯚﯾە ﻟە ھەﻧﺎو و ﺑﺎوەﺷــﯽ ”ﺳــێﺒەر“دا دەژی ،ﺋەو ﭘێﺶ ﺋەوەی رۆﺣــﯽ ﺟەﻧﮕﺎوەراﻧە ﻓﺎم ﺑﻜﺎت ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺋەم ﺑﺎﻧﺴە دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،رۆﺣﯽ ”ﻛﯚﯾﻠەﯾﯽ“ ﻻی ﺧﯚی ﭘەﺳــﻨﺪ ﻛﺮدووە و ﭘێڕەوی دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەر ﺑﭙﺮﺳﯿﻦ ﺟەﻻدەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎم ﺳەرﭼﺎوەوە ﺋﺎو )ﺗﯚ ﺑڵێ ﺧﻮێﻦ!( دەﺧﯚﻧەوە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺎك ﯾﺎن ﻛﺎرەﻛﺘەر و ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ
)ﻟە دوا ﺑﺰەی ﺟەﻻدەوە ﺑۆ دوا ﺑﺰەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ(
دﯾﺎری ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋەم ﻟﯚﺟﯿﻜە ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺑﻨﺞ و ﺑﻨﺎواﻧﯽ ﺧﯿﻠﻘەت و ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺟــەﻻد ھەڵەﯾە ،ﯾــﺎن ﻻﻧﯿﻜــەم ﻟﯚﺟﯿﻜێﻜﯽ ﺑەرﺗەﺳﻚ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯿﯿە. رواﻧﯿﻨێﻜﯽ ھەڵەﯾە ﺋەﮔەر ھﯿﺘﻠەر ،ﻣﯚﺳــﯚﻟﯿﻨﯽ، ﺳــەدام ﺣﻮﺳــێﻦ و ..ﺑە ﺑﺎوﻛﯽ ﮔﺮووﭘێﻜﯽ زۆر وردە ﺟەﻻد و ﺷﻤﺸێﺮ ﺑەدەﺳﺘە ﺑێ دەﻣﺎﻣﻜەﻛﺎن ﺑﺰاﻧﯿﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەﻣﺎﻧەﯾﺶ ﺳەرﺑە ﺣەڵﻘەی ھەﻣﺎن رۆﺣﯽ ﻛﯚﯾﻠەﯾــﯽ و ﻧﺎﺟەﻧﮕﺎوەرﯾﯿﺎﻧەن ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺟــەﻻدە ﺟێﺒەﺟێﻜﺎرەﻛﺎن ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ دەﻣﺎﻣﻜێﻜﯽ رواڵەﺗﯿﯿــە ،ﺋەم ﺟەﻻدە ﺑێ دەﻣﺎﻣﻚ و رووﺧﺴــﺎر دﯾﺎراﻧە رەﻧﮕە ﺧﯚﯾﺎن ﻛــﻮڕی ﮔــەورەی ﻛەڵــە ﺟــەﻻد و ﺟەﻻدی ﮔەورە ﺑــﻦ ،ﺑــەم ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ وەك ﺑﺎوﻛﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی ﺟەﻻد ﻧﺎوزەدﯾﺎن ﺑﻜەﯾﻦ، ﺑەڵﻜــﻮ دەﺑێــﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛەڵەﺟــەﻻد و ﺟەﻻدە ﮔەورەەﻛــە واﺗــە ﺑﺎوﻛﯽ ھەﻣﻮو ﺟــەﻻدەﻛﺎن ﻟە ﺷــﻮێﻨێﻜﯽ دووردەﺳــﺘﺘﺮ و ﺳەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎرﯾﻜﺘﺮ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧــﯚی وەردەﮔﺮێﺖ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺟەﻻدی ﮔەورە ،ﺑﺎوﻛﯽ ﺟــەﻻدەﻛﺎن و ..ﺗەﻧﯿﺎ دەرﺑڕﯾﻨێﻜﯽ ﻣﯿﺘﺎﻓﯚرﯾﻚ و ﺧﻮازەﯾﯿە و ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺸە ﺑﯚ ﭘﺎڵﻨــەر و ﻟێﺨﻮڕ)(Driveێﻜﯽ دەرووﻧﯽ ﻛە ﻟە ﻗﻮوﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺳﺘﯽ دەﺳﺘەﺟەﻣﻌﯽ ﻣﺮۆﭬەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ. ﺑﯚﯾــە ﺋێﻤە ﻟێﺮەدا ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ دەرﺑڕﯾﻦ و زﻣﺎﻧﺪا ﺑەﮔﺸﺘﯽ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎس ﻟە دوو ﺟﯚرە ﺟەﻻد ﺑە دوو ﻣﺎھﯿەﺗﯽ ﺟﯿﺎوازەوە ﺑﻜەﯾﻦ. 1ﺟــەﻻدی ﮔەورە ﻛــە ﺋﺎﺧێﺰﮔەﻛــەی ﻛﺰ وﻛﻮێﺮﺑﻮوﻧﯽ زەﯾﻨﯽ وﺷﯿﺎر و ﺑەڕەﻛﺮدﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺗﺎرﯾﻜﯽ و ﺳێﺒەرەﻛﺎﻧﯽ زەﯾﻨﯽ ﻧﺎوﺷﯿﺎرە ﺑەﺑێ ھﯿﭻ ﻓﯿﻠﺘەرﻛﺮدن و ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﻚ ،ﻣﻦ ﺋەم ﺟەﻻدە ﮔەورەﯾە ﻧﺎو دەﻧێﻢ ﺟــەﻻدی ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﯾﺎن ﺑﺎﻧﺰەﻣﯿﻨﯽ ،ﻛە رﯾﺸــەی ﻟە ﻣێﮋووی ﻛەوﻧﯿﻨەی دەروون و ﺳــﺎﯾﻜﯚی ﻣﺮۆﭬﺪاﯾــە و ﺑەﺷــێﻮەی ﻛﯚﻧەﭼەﺷــﻦ ﯾﺎن ﺋﺎرﻛﯽ ﺗﺎﯾﭗ )(archetypeی ﺳێﺒەر ﭘێﻨﺎﺳە ﻛﺮاوە و دەرﻛەوﺗﻮوە. 2ﺟــەﻻدە ﮔﭽﻜــە و وردەﻛﺎن ﯾــﺎن وردەﺟەﻻدەﻛﺎن ﻛە ﺧﯚی داﺑەش دەﺑێﺘە ﺳــەر دوو ﺷێﻮەی ”دەﻣﺎﻣﻜﺪار و ﺑێ دەﻣﺎﻣﻚ“ ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺑێ دەﻣﺎﻣﻜﻦ )وەك ھﯿﺘﻠەر ،ﻣﯚﺳﯚﻟﯿﻨﯽ ،ﺳەدام ﺣﻮﺳــێﻦ ،ھﯿﻤﻠەر( و ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن دەﻣﺎﻣﻜﺪارن وەك ھەﻣﻮو ﺋەو ﺟەﻻداﻧەی ﺳﯿﺴﺘەﻣە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚﺟﯽ و دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯿەﻛﺎن ﺑەرھەﻣﯽ دێﻨﻦ و ﺋێﻤە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــێﺒەر و دەﻣﺎﻣﻚ و ﺗﺎﭘﯚﯾﺎن ﻟە زەﯾﻨﻤﺎﻧﺪاﯾە )وەك ھەﻣﻮو ﺷﻤﺸــێﺮ ﺑەدەﺳﺖ و ﺳــەرﺑڕەﻛﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺗﺎڵﯿﺒﺎن و ﺳــەرﺑﺎزە زۆڵ ”ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺑێ ﺷــﻮﻧﺎس ﯾﺎن ﺷﻮﻧﺎس ﻧﺎدﯾﺎر“ و ﺑــێ داﯾــﻚ و ﺑﺎوﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﻋﺲ ﯾــﺎن وەك ﺋــەو ﺟەﻻداﻧەی ﻋەﺑــﺪو ﺋﯚﺟەﻻﻧﯿــﺎن ﻟەﻧﺎو ﻓڕۆﻛەﻛەدا دەﮔﻮاﺳﺘەوە ،ھەﻣﻮو ﺑە دەﻣﺎﻣﻜەوە ﺑﯿﻨﯿﻤﺎن ﻛە ﭼــﯚن ﺑە دەﺳــﺖ ﻛﻮﺗﺎﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺷــﺎدی ﺧﯚﯾــﺎن دەردەﺑــڕن ﻛە ﺑــەر ﻟەوەی ﺷﺎدﯾﻜﺮدن ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺳەرﻛەوﺗﻮواﻧەی ﻛﺮدەوەﮔەﻟێﻜــﯽ ”ﺋﯚﭘەراﺳــﯿﯚن“ی ﻧﮫێﻨــﯽ ﺧﯚﺷــﻨﻮودی ،ﺷﺎﮔەﺷــﺒﻮون ﺑﻮو ﺑﯚ ﺗێﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎرەزووﯾەﻛــﯽ رەش( ﺑﯚﯾــە ﺋەﻣﺎﻧە ﻧــﺎو دەﻧێﻢ ﺟــەﻻدە زەوﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن ،واﺗە ﺋــەو ﺟەﻻداﻧەی ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋﺎﻣﺮازی ﺑەرھەﺳــﺖ و و زەوﯾﻨﯿﻦ و ﻣﺎﺗﺮﯾﺎڵﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ رووداوێﻜﯽ ﺳــﺎﻣﻨﺎك ﺑــە ﻧــﺎوی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻜﺮدﻧﻦ ،ﺑەم ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗﻮﻧﺪوﺗــﯚڵ و ﺑﻨەڕەﺗﯿﺪان ﻟەﮔەڵ ﺟەﻻدە ﮔەورە و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯿﯿەﻛەی دەروون ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎژەم ﭘێ دا.
ﺋەﻣﺎﻧــە ﻟــە ﺳــەرﭼﺎوە ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨــﯽ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯿﯿەﻛەﯾﺎﻧــەوە رێﻨﻮێﻨــﯽ وەردەﮔﺮن و ﺑەﭘێــﯽ ﻟێﺨﯚڕ و ﻟﯚﺳــە )اھﺮم(ی ﺋــﺎرەزووە ﺗﺎرﯾﻜەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎی ﻧﺎوﺷــﯿﺎر و ﻻﯾەﻧە ﻧەﻧﺎﺳﺮاو و ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨﯽ و ﺳــﯿﺤﺮاوﯾﯿەﻛەﯾەوە دەﺟﻮوڵێﻨەوە و ﺧﻮێــﻦ دەﻛەن ﺑە ﻣﯿﺤﺮاﺑە ﻗﻮدﺳــﯿﯿەﻛەﯾﺪا. ﻟەم ھﺎوﻛێﺸــەﯾەدا وێﻨەی ﺟــەﻻدی زەوﯾﻨﯽ وەك ”ﻋەﺟﺎج ﺗﻜﺮﯾﺘﯽ“ ﺑەﺳــەرھﺎﺗێﻜﯽ ﺳەﯾﺮ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾە. ﻋەﺟﺎج ﺗﻜﺮﯾﺘﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋەﺷــﻜەﻧﺠەﺧﺎﻧە و ﮔەورەزﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺳﺎﻣﻨﺎﻛﯽ ”ﻧﻮﮔﺮە ﺳەﻟﻤﺎن“ ﺑﻮو، ﺋەو ﺷﻮێﻨەی ﺑە ﺳــەﮔە دڕ و ﮔەورەﻛﺎﻧﯽ ﻛە ﻟە ﺋەﻧﺪازەی ﺋەﺳــﭙﺪا ﻟە زەﯾﻨــﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ رزﮔﺎر ﺑﻮو! ﻣﺎوەﺗەوە ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دەرﻛﺮدووە .ﻋەﺟﺎج ﻟەو ﺟەﻻداﻧەﯾە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟەڕێﯽ ھەﻣﻮو ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰم و داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚﻗێﻨەر و ﺗﺮﺳێﻨەری ﺑەﻋﺴەوە ھــەوڵ درا دەﻣﺎﻣﻜەﻛەی ﻻ ﻧەﺑﺮێــﺖ و ﺑەﺑێ رووﺧﺴﺎرﯾﯽ و ﻧەﻧﺎﺳﺮاوﯾﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺑەم ﻟە دواﺟﺎردا )ھەرﭼەﻧﺪ درەﻧﮓ( دەﻣﺎﻣﻜەی ﻻ ﺑﺮا و رووﺧﺴﺎری ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ و ﮔﯚﺷﺘﯿﻨﯽ ﺑە ﺳﻤێڵ و ﺟﻠﻮﺑەرﮔێﻜﯽ ﻧەﺟﻤەداری ﺑەﻋﺴﯽ دەرﺧﺮا و ﺗﺎﺑﯚ و ﺗەﻟﯿﺴﻤەﻛەی ﺷﻜﺎ. ﺷﺘێﻚ ﻛە ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﺋەم دەﻣﺎﻣﻜە ﻻ ﺑﭽێﺖ و رووﺧﺴﺎری ﺳــﺎدە و ﺣەﻣﺎﺳەﺗﯽ ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕاﻧە و ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯿﯽ ﺋﺎﯾﺮۆﻧﯿﻜــﯽ ﻋەﺟﺎج دەرﺑﻜەوێﺖ وﺷﯿﺎرﯾﯽ و ﺗﺮس ﺷــﻜﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﺋەو ﺟەﻻدە و ﺷــێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھﺎوﻛێﺸە زەوﯾﻨﯽ و ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨﯿﯿەﻛەی ﻧێﻮان ﮔەورە ﺟەﻻد و وردە ﺟەﻻد ﺑﻮو ،ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی داﺳەﭘﺎوی ﻻﯾەﻧە ﺳــێﺒەرﯾﯽ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯿﯿەﻛەی ﺟەﻻد ﻟەﮔەڵ ﻻﯾەﻧە ﺑەرھەﺳــﺖ و دەﻣﺎﻣﻜﺪار ،ﺑەم زەوﯾﻨﯽ و ﻣﺮۆﯾﯽ ﺟەﻻد ﺑﻮو. دوای ﺋەم ﺗێﻜﭽﻮون و ﺷێﻮاﻧە ،ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺟەﻻد وەك ﻣﺮۆﭬێﻚ ﻛە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺑﻮوە ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻓﺎق و ﻟەﺗــەوە دەردەﻛەوێﺖ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺟەﻻدە ﺑە دەﻣﺎﻣﻜــەﻛﺎن وەك ﮔﻮﺗﻤــﺎن دوای دۆڕاﻧﺪﻧﯽ ﭘێﺸــﻮەﺧﺘﯽ رۆﺣﯽ ﺟەﻧﮕﺎوەراﻧەی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧــﯽ رۆﺣــﯽ ﻛﯚﯾﻠەﯾﯽ و ﻓەرﻣﺎﻧﺒەراﻧە ﻟە دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﻟە ﺗﺮس و ﻣﯚﺗەﻛەدا دەژﯾﻦ ،ﻋەﺟﺎج ﺑﯚﯾە ﺋەو دەﻣﺎﻣﻜەی ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺑە رووﺧﺴﺎرەوە ﻣﺎﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜە رۆﺣﯽ ﺗﺮﺳﻨﯚﻛﯽ و ﻛﯚﯾﻠەﻛﺎراﻧەی ﺧﯚی ﭘێ دەﺷﺎردەوە و ﻟە ﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑەو ﺑــێ رووﺧﺴــﺎرﯾﯽ و ﻧﺎدﯾﺎرﯾﯿەﯾەوە دەﯾﻮﯾﺴــﺖ ﻻﯾەﻧﯽ ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨــﯽ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﺟەﻻد ﻛە ﻧەﻧﺎﺳﺮاوی ،ﻧﺎدﯾﺎرﯾﯽ ،ﺑێ رووﺧﺴﺎرﯾﯽ ﺑﻮو ﺑــﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ و ﻟەھەﻣﺒــەر ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زەﻗﺘﺮ ﺑﻜﺎﺗەوە ﻛە ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺞ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ ﺟەﻻدە ﺑــﯚ ھەﯾﺒەت و ھەﯾﻤەﻧە ﺑەﺧﺸــﯿﻦ ﺑە ﺧﯚی ،ﺷﺘە ﻧﺎدﯾﺎر و ﺑێ رووﺧﺴﺎرەﻛﺎن ھەﻣﯿﺸە ﻣﺎﯾەی ﺗﺮﺳێﻜﯽ ﺋەﻓﺴﻮوﻧﺎوی و ”ﻛﯚﯾﻠەﻛەراﻧە“ و ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﺑﻮون ،ﺷــﺘﮕەﻟێﻚ وەك ”ﺑﺎ ،ﺑﯚن، ﺧﻮدا“ و ..ﻛە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھەﻣﯿﺸە و ﻟە رۆژﮔﺎرە ﻛەوﻧﯿﻨەﻛﺎﻧﺪا وەك ھێﺰ ﺳــەرﭼﺎوەی ﺗﯚﻗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵە ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ راﮔﺮﺗﻦ و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻜﺮدﻧﯽ زاڵﻤﺎﻧەﯾﺎن ﺑﻮوە. ﺟەﻻدی وەك ﻋەﺟﺎج دەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﻧەﻧﺎﺳﺮاوﯾﯽ و ﻧﺎدﯾﺎرﯾﯽ ﺑﻤێﻨﻨەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﺎم و ھەﯾﺒەﺗﯽ ﮔــەورە ﺟەﻻدێﻜــﯽ ﺧﻮازەﯾﯽ و ﺳــﯿﻤﺒﻮﻟﯽ وەرﺑﮕﺮن و وێﻨــﺎ و ھەﯾﻜەﻟێﻜﯽ ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨﯽ و ﭘڕ ھەﯾﺒەت و ﺗﯚﻗێﻨــەر ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻧﯿﮕﺎر ﺑﻜەن ،ﺋەﻣە ﺋەو دووﻓﺎق و ﻟﻘەی رووﺧﺴــﺎری ﺑەدەﻣﺎﻣﻜﯽ ﺟەﻻدە ﻛە دژوازﯾﯿەك ﻟە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ
و ﺗێﻜﭽﻮوﻧێﻚ ﻟــە ھەﻧﺎو و دەرووﻧﯿﺪا ﺋﺎﺷــﻜﺮا دەﻛﺎت .ﺋــەو دژوازﯾﯿــەی ﻛــە ﻻﯾەﻧێﻜــﯽ ﻟە ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛﯽ ﺟــەﻻدەوە ﺳــەرﭼﺎوە دەﮔﺮێﺖ و ﻻﯾەﻧێﻜﯿﺸﯽ ﻟە ﺣەز و ﺗﺎﺳەی ﺑﯚ ”ﺑەﺧﻮداﺑﻮون“ و ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨﯽ دەرﻛەوﺗﻦ ﻟە رێﯽ ﺳــﺎم و ﺗﺮﺳەوە ﻛە دەﻣﺎﻣﻜەﻛەی دروﺳــﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟەم ھﺎوﻛێﺸــەﯾەدا رۆڵﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ وەك ﺋﯚﺑﮋە و ﺑﻮوﻧەوەرێﻜــﯽ ﭘﻠەدوو و ﺑەﺳــﺘﺮاو و ﺗﯚﻗێﻨﺮاو، ھەڵﮕﺮی ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳــﯽ زۆرە ،ﺑــەم ﻟێﺮەدا ﺑــەزۆری ﭘەرژاوﯾﻨەﺗە ﺳــەر ﺟــەﻻد و ﻻﯾەﻧە زەوﯾﻨﯽ و ﺑﺎﻧﺰەوﯾﻨﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ. ﺋەم دوو وێﻨەﯾــەی ﻋەﺟﺎج ﺗﻜﺮﯾﺘﯽ ﺑە ھەوڵ و ﺗێﻜﯚﺷﺎﻧێﻜﯽ زۆری دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺎڵﯽ ”رووداو“ ﻟە ﻗﻮوﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎن و ﻟﻤﺴــﺘﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮﮔﺮە ﺳــەﻟﻤﺎﻧەوە ﺷــﻮێﻦ ﭘێﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ﺗﺎ ﺑەﻏﺪا و ﺷــﻮێﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﻟە دواﺟﺎردا ﺑــە ﻧﺎو ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ دەﯾﺎن ﻧﯿﮕﺎی ﺗﺮﺳــﻨﯚك و ﺗﯚﻗﯿــﻮ و ﺟەﻧﮕﺎوەر و ﭘێﺸــﻤەرﮔە و زﯾﻨﺪاﻧﯿــﺪا ﺗێﭙەڕﯾﻮە ﺗﺎ ﺳــﺎغ ﺑﻮوەﺗــەوە و دۆزراوەﺗەوە ،وێﻨەی ﻻی راﺳــﺖ ﻋەﺟﺎﺟــە ﻛە ﺧەرﯾﻜــە ﻣﺎرێﻚ ﺑــە زﯾﻨﺪووﯾﯽ دەﺧــﻮات وا دەردەﻛەوێــﺖ ﻟــە ﻓێﺮﮔەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑێﺖ ،ﺋەو ﻟەو وێﻨەﯾەدا وا ﺑە ﺣەﻣﺎﺳــەت و ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯽ و ھەﯾﺒەﺗەوە ﻣﺎرەﻛە دەﺧﻮات ،وا دەزاﻧێﺖ ﺑەﺳــەر ﻻﯾەﻧێﻜﯽ رەش و ﺳــﺎﻣﻨﺎﻛﯽ ﺳﺮوﺷﺖ و ﻗﻮوڵﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎن واﺗە )ﻣﺎر( دا زاڵ ﺑﻮوە و ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ﺑە ژەﻣێﻜﯽ ﺳــﺎدەی ”ﺧــﯚی“ ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێﺖ ﻗــەت ﺑﯿﺮی ﻟەوە ﻧەﻛﺮدﺑێﺘەوە ﺧﯚی ﭘێﺸﻮەﺧﺖ ﻛﯚﯾﻠە و ﺧڵەﻓﺎو و ﺗﺮﺳــﺎوی رەﺷــە ﻣﺎرە ﮔەورەﻛەی دەرووﻧﯽ ﺑﻮوﺑێــﺖ و ﺋﺎرﻛــﯽ ﺗﺎﯾﭙﯽ ﺳــێﺒەر )(Shadow ھەﻣﻮو دەرووﻧﯽ ﺧﻮاردﺑێﺖ ،وێﻨەی ﻻی ﭼەپ دﯾﺴــﺎن ﻋەﺟﺎﺟە ﻛە ﺧەرﯾﻜە ﻛەروێﺸﻜێﻚ ﺑە زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﻛەوڵ دەﻛﺎت ،ھەﻣﺎن ﺣەﻣﺎﺳــەت و ﭘﺎڵەواﻧێﺘﯽ ﺑەﺗﺎڵ و رووﺧﺴــﺎری ﭘڕ ھەﯾﺒەﺗﯽ ﺑﯚﺷﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﺧەرﯾﻜە ﺗﺮﺳﯽ ﺧﯚی ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻦ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑە ﻛەروێﺸــﻚ دەﺷــﻜێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی دواﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺷﺎﻧﯚی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿە ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﻧﺎﺋﺎژەڵﯿﯿەﻛﺎن ﭼــﺎوی ﻧەﺗﺮووﻛێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺟەﻻد ﻟــە دواﺟﺎردا ﺑەدەﻣﺎﻣﻜﯿﺸــەوە ﭼﺎوی ھــەر دﯾﺎرە و وردە ﺟــەﻻدەﻛﺎن ھەوڵ دەدەن ﺗﺮﺳــﻨﯚﻛﯿﯿەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑﺴڕﻧەوە و ﻟە ﺟێﮕەﻛەﯾﺪا ھەﯾﺒەت و ﻗﻮوﯾﯽ و ﻧﺎﻛﯚﺗﺎﯾﯿەﻛﯽ وەھﻤﯽ داﺑﻨێﻦ ،ﻛە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿە وﺷــﯿﺎر و ﺟەﻧــﮕﺎوەرەﻛﺎن ھێﻨﺪە ﺑەدەﺳــەﺗﻦ ﻟە دوا ﭼﺮﻛەی ژﯾﺎﻧﯿﺸــﯿﺎﻧﺪا دژوازﯾﯽ و ﻛەﻣﺎﯾەﺳﯽ و ﻧﺰﻣﯽ ﺟــەﻻد دەﺑﯿﻨﻦ و ﺑە ﭘێﻜەﻧﯿﻦ و ﺑﺰەﯾەﻛﯽ ﺗﺎرﯾﻚ و ﺗــﺎڵ و ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا درەوﺷــﺎوەوە ﺑەرەو ﭘێﺸــﯽ ﻣەرگ دەﭼﻦ ،ﻟــە رێﯽ ﭼﺎواﻧﯽ ﺑێ دەﻣﺎﻣﻜﯽ ﺟەﻻدەوە ﺗﺮس و ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿﯿەﻛەی ھەﻧﺎوی ﺑــەدی دەﻛەن ﺑﯚﯾە ﺑــﺰە دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺖ، ﺋەم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿە ﻛﺎﺷــﯿﻒ و ﺑﻮێﺮاﻧــە ﺋەواﻧەن ﺑەر ﻟەوەی ﺟــەﻻد ﺑﯿﺎﻧﻜﻮژێــﺖ و وەك ﺋﯚﺑﮋەﯾەﻛﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﻜﺮاو ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﺑێﺖ ،ﺧﯚﯾﺎن ”ﭘێﺸــﯽ، ﻣەرگ“ )ﭘێﺸﻤەرﮔە!( دەﻛەون و ﺟەﻻد دەﺧەﻧە دۆﺧێﻜﯽ ﻛﯚﻣﯿﺪﯾﯽ-ﺗﺮاﺟﯿﻜەوە. 1ﺋەم ﻧﻮوﺳﯿﻨە ھەوڵﯽ داوە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻨﺪاﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﻛﯽ ﯾﯚﻧﮕﯽ )ﻛﺎرل ﮔﻮوﺳﺘﺎڤ ﯾﯚﻧﮓ( ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪ و دەرووﻧﻨﺎﺳــﯽ ﮔەورەی ﺳﻮﯾﺴــﺮاﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗە ﻣﯿﺘﯚد و ﭘێڕەوی ﺧﯚی ﺗﺎ ھﺎوﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻻد و ﻟێﺨــﻮڕ و ﭘﺎڵﻨەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﯽ ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋﺎرﻛﯽ ﺗﺎﯾﭗ ﯾﺎن ﻛﯚﻧە ﭼەﺷﻨﯽ ﺳێﺒەر ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﺑــە ﻻﯾەﻧە دزێــﻮ و رەش و ﺗﺎرﯾــﻚ و ﻧﺰﻣەﻛﺎﻧﯽ دەرووﻧﯽ ﻣﺮۆڤ.
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم .ﭘۆﺳﺖ ﺳﻴﺎﺳەﺗﯽ ﻛﻮردی
ﺳەرﺑەﺳﺖ ڕەﻓﯿﻖ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤەﻣەد
ﻛـە ﺑﺎرزاﻧﻴﻢ ﺑﻴﻨﯽ زﻳﺎﺗﺮ دڵﻨﻴﺎ ﺑﻮوم17
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
18ﺟﺎن دۆﺳﺖ :ﺗﺎ ﺳەری ﺳﺎڵ ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺗەواو دەﻛەم ﺟﺎن دۆﺳــﺖ رۆﻣﺎﻧﻮوﺳﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻛﻮرد ،ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەی ”وﺷــە“دا ﺟﯿﺎوازی ﻧێﻮان ﻣێﮋووﻧﻮوس و رۆﻣﺎﻧﻮوس ﺑە وردی روون دەﻛﺎﺗەوە و ﺋەوەﯾﺶ رادەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە دوای ﺋەم دﯾﻤﺎﻧەﯾە ،ﺧەرﯾﻜﯽ ﻛﺎرێﻚ دەﺑێﺖ ﻛە ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ”زۆر ﮔﺮﻧﮕە“ و دەﯾەوێ ﺗﺎ ﺳەری ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ ﺗەواوی ﺑﻜﺎت .ﺋەو ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘەوە ﻛە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﻛﺎرﯾﮕەرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻣێﮋوودا ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻛﺎری ﮔەورەﯾﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم ھەڵەﯾﺸﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﺑﻜﺮێﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی واﻧەﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ .ھﺎوﻛﺎت ﻧﯿﮕەراﻧە ﻟەوەی ﻛﻮرد ﻣێﮋووی ﺧﯚی ﻧﺎﻧﺎﺳێﺖ و ﺳﻮودی ﻟێ وەرﻧەﮔﺮﺗﻮوە.
وﺷە /دﯾﺎر ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﺳــەرەﺗﺎ ﻟەوەوە دەﺳــﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ﺋﺎﯾــﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧــەوەی ڕۆﻣﺎﻧێﻚ ﺑﺎس ﻟە ﺳــەردەﻣێﻚ ﺑــﻜﺎت و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛﺘﯿﺒێﻚ ﺑﺎس ﻟە ھەﻣﺎن ﺳەردەم ﺑﻜﺎت، چ ﺟﯿﺎوازی و ﻟێﻜﭽﻮوﻧێﻜﯽ ھەﯾە؟ ڕۆﻣﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺧەﯾﺎڵە ﻟەﺳــەر ﺑەڵﮕە و دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺘــەﻛﺎن ،ﺧەﯾﺎڵ دﯾﻨەﻣﯚی رۆﻣﺎﻧــە ،ﻟــە ﻛﺘێﺒێﻜــﯽ ﻣێﮋووﯾﯿﺪا ﻣﺮۆڤ ھەﺳــﺘەﻛﺎﻧﯽ ﻗــﺎزی ﻣﺤەﻣەد ﻧﺎﺑﯿﻨێــﺖ ،ﻣﺮۆڤ ﺋێــﺶ و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ دڵﯽ ﺷێﺦ ﺳــەﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ، ﻣﺮۆڤ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟــە دەردەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﯽ ﮔەورە ﻧﻮوﺳــەری ﻣەم و زﯾﻦ ﺑﮕﺎت، رۆﻣــﺎن ﮔەردووﻧێﻜە ﻟە ﻣﻮﻋﺠﯿﺰەﻛﺎن و ﺧەﯾﺎڵ ،ﺟﯿﺎوازی ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و رۆﻣﺎن وەك ﺟﯿﺎوازی ﺷــەرﯾﻌەت و ﺗەرﯾﻘەﺗە. ﺋﺎﯾــﺎ ﺋــەو رەﮔــەز و ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە ﭼﯿﻦ ﻣێﮋووﻧــﻮوس و ﻟــە رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە؟ ﺑە واﺗﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻣێﮋووﻧﻮوس ﻛێﯿە؟ ﺋەی رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﻛێﯿە؟ ﻣێﮋووﻧﻮوس زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚ رادەﺳــﭙێﺮێﺖ ﺑە راﺳﺘﯽ ﻣێﮋوو ،ﺧﯚ رادەﺳﭙێﺮێﺖ ﺑە
دۆﻛﯿﯚﻣێﻨﺖ و ﺑەڵﮕەﻛﺎن ،ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺋەوەﯾە راﺳــﺘﯽ و رووداوەﻛﺎن ﺑێﻨێﺘە ﺑەرﭼــﺎو ،ﺑەم رۆﻣﺎﻧﻨــﻮوس ﻟەﮔەڵ ﺋــەوەی دۆﻛﯿﯚﻣێﻨــﺖ و ﺑەڵﮕــەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻦ ،ﺑــەم ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﺗﺮی ھەﯾــە ﻛە ﺋــەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑــﯚ ﮔﺮﻧﮕە، ﺋەوﯾــﺶ ﺧەﯾﺎڵ و زﻣﺎﻧــﯽ ﺋەدەﺑﯿﯿە. زﻣﺎﻧﯽ ﻣێﮋووﻧﻮوس زﻣﺎﻧێﻜﯽ وﺷــﻚ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿە ،ﺑەم زﻣﺎﻧﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ﺋەدەﺑﯽ و ﻧﺎﺳﻚ و ﻧەرﻣە. ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﯽ ﻧێﻮان ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣــە و ڕۆﻣﺎن ﭼﯿﯿــە؟ چ دەڵێﯿﺖ ﺑﯚ وﺗەی ﻛﯚﻟﺮﯾﺪج ﻛە دەڵێــﺖ :ژﯾﺎﻧﯽ ھەر ﻣﺮۆﭬێﻚ ﭼەﻧﺪ ھﯿﭽﯿﺶ ﺑێﺖ ﺋەﮔەر ﺑە ڕاﺳــﺘﮕﯚﯾﯽ ﺑﺪوێﺖ ﺧﯚﺷە؟ راﺳﺘە و راﺳــﺘﯽ ﮔﻮﺗﻮوە .رۆﻣﺎﻧﻨﻮوس ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ﺧﯚی ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺧــﯚی ﺟﯿــﺎ ﺑﻜﺎﺗەوە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋەو ﻛەﻣێﻚ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧەی دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳێﺖ ﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە ﺳــﻮود وەردەﮔﺮێﺖ و ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑەﻛﺎرﯾﺎن دێﻨێﺖ ،ﯾەك ﯾﺎن 100 رۆﻣﺎﻧﯿﺶ ﺑﻨﻮوﺳێﺖ دﯾﺴﺎن ﻧﺎﭼﺎرە ﺧﯚ راﺑﺴــﭙێﺮێﺖ ﺑە داﺗﺎ و ھﯚﮔﺮی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی و دەوروﺑەری ﺧﯚی.
ﻛەواﺗە ﺋﺎﯾﺎ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ڕۆﻣﺎﻧﯽ ﺟﺎن دۆﺳﺖ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﻣﺎﻣەڵەﻛﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو رووداو و زەﻣــەن و ﻛﺎرەﻛﺘەرە واﻗﯿﻌﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺑﯿﺮی ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرددا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾــە؟ ﺋەﮔەر واﯾە ﺋەﻣە ﺑﯚ؟ ﻣﻦ ھەر ﻟەو ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿﺎﻧە دەﮔێڕﻣەوە و ﻣێــﮋووی ﺋــەوان دەﺧﻮێﻨﻤــەوە، ﺑەﺳەرھﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺳەﯾﺮ دەﻛەم و دەڵێﻢ ﺋﺎﯾﺎ ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ﺳــەرﻧەوﻛەوت؟ ﺑﯚﭼﯽ ﺋــەوان ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻨﻨە دی؟ ﻟەوﻛﺎﺗەی ﻣێــﮋووی ﻛــﻮرد دەﺧﻮێﻨﻤــەوە زۆر ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ﺑﯿﺮی ﻣﻨﺪا ﻛﯚ دەﺑﻨەوە و دەﺑێﺖ وەﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨﻢ، ﯾﺎن ﺑە ﻛەﻣﯽ ﺋەو ﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧەی ﺧﯚم ﺑە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑەرز ﺑﻜەم .ﺋەو ﭘﺮﺳﯿﺎراﻧە ﺑﻜەم ﺑــە ﻛﺎرەﻛﺘەرێﻜــﯽ ﺋەدەﺑﯽ و رۆﻣﺎن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ. ﺑﯚ ﻣﻦ ﻣێــﮋوو ﺑﻨەﻣﺎی ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯿە، ﺋەﮔەر ﻣﺮۆڤ ﻣێﮋووی ﺧﯚی ﻧەﻧﺎﺳێﺖ، ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺗەﻧﺪروﺳــﺖ ﺑــەرەو دواڕۆژی ﺧــﯚی ﺑﭽێــﺖ، ﺋێﻤەی ﻛﻮرد ﻣێــﮋووی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺎش ﻧەﺧﻮێﻨﺪووەﺗــەوە ،ﺋێﻤــە واﻧەﻛﺎﻧﯽ
ﻣێﮋووی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺎش ﻟەﺑەر ﻧەﻛﺮدووە، ﺑﯚﯾە ﭼەﻧﺪان ﺟــﺎر دەﻛەوﯾﻨە ھەﻣﺎن ھەڵەوە ،ﻗــﺎچ و ﭘێﯽ ﺋێﻤــە ھەر ﻟەو ﺗەﻻﻧە ﮔﯿﺮ دەﺑﻦ ﻛە ﺑﯚﻣﺎن داﻧﺮاون. ﻣێــﮋوو ﺑﯚ ﺋێﻤەی ﻛــﻮردان ﻧەﺑﻮوەﺗە واﻧە ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەﻣﺎن ﺗێﻨەﭘەڕاﻧــﺪووە ،ﻣــﻦ ھﯿــﭻ ﻛﺎﺗێﻚ ﻣێﮋووﭘەرﺳــﺖ ﻧﯿــﻢ ،راﺳــﺘە ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد و ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺷێﺦ ﺳەﻋﯿﺪ ﺟێﯽ رێﺰن، ﺑــەم ﭘێﻐەﻣﺒەر ﻧەﺑــﻮون ،ﺋەواﻧﯿﺶ ھەڵەﯾﺎن ھەﺑﻮوە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋێﻤە ﻟە رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا و ﻟە ﻛﺘێﺒەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋووﻣﺎﻧــﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﻜەﯾﻦ ﺗــﺎ واﻧە ﻓێــﺮ ﺑﺒﯿــﻦ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻣﻦ ﺋەو ﻛەﺳﺎﻧە دەﻛەم ﺑە ﻛﺎراﻛﺘەر ﺑﯚ رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚم. ﺑﯚﭼﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨــەی ھەﻣــﻮو ڕۆﻣﺎﻧێﻚ واﻗﯿــﻊ و ﺧەﯾﺎڵە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﭼــﯚن ﺗﻮاﻧﯿﻮﺗە زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑە ﻻﯾەﻧﯽ واﻗﯿﻊ ﺑﺪەی ﻟە ڕۆﻣــﺎن؟ ﺑەو واﺗﺎﯾــەی ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ڕۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﺖ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯽ دﯾﺎر و ﻛﺎﺗێﻜﯽ دﯾﺎرە؟ ﻧە ھەﻣﻮو رۆﻣﺎﻧەﻛﺎن ،ﺋێﺴــﺘە رۆﻣﺎﻧﯽ ”ﻛﯚﺑﺎﻧﯽ“ ﺟﯿﺎﯾە ،رۆﻣﺎﻧێﻜﯽ واﻗﯿﻌﯿﯿە
و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑــەراوردی ﺑﻜەﯾــﻦ ﺑە رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮو” ،ﻣﮋاﺑﺎد“ رۆﻣﺎﻧﯽ ﯾەﻛەﻣــﯽ ﻣﻦ ﺑــﻮو ،ﻟەوێﺪا ﺑﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﻛەم ،ﻟە ”ﻣﯿﺮﻧﺎﻣە“ ﺑﺎﺳﯽ ﺋەﺣﻤەدی ﺧﺎﻧﯽ دەﻛەم” ،ﺳێ ھەﻧﮕﺎو و ﺳــێﺪارەﯾەك“ ﺑﺎﺳﯽ ﺷێﺦ ﺳەﻋﯿﺪە، ﺑەم رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەﯾﺎڵﯿﻦ ،ﻧە ﺧەﯾﺎڵﯿﻦ ﻧە ﻛﻮردﯾﺸﻦ. ﺗــﯚ وەك ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ رۆژﺋــﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ رازﯾﺖ ﻟەﺳەر ﺋەو ھەڵﺴــەﻧﮕﺎﻧﺪﻧەی ﻟەﺳەر رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﺖ ﻧﻮوﺳﺮاون؟ ﺳــﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧــﻮا ﻣــﻦ ﯾەﻛێﻜﻢ ﻟەو ﻧﻮوﺳەراﻧەی ﭼﺎﻧﺴــﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ھەﯾە و رۆﻣﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮوﻧەﺗــە وەرﮔێڕان ﺑﯚ ﺷــێﻮەزاری ﺳــﯚراﻧﯽ ،ﺑەداﺧەوە ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﻟە ﻧێﻮان ﺋەدەﺑﯿﺎت ﯾﺎن ﺑەﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ھەﯾە و زۆرن ،رێﮕــە ﻧــﺎدەن ﻧﻮوﺳــەراﻧﯽ ﻛﻮرد ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﻨﺎﺳــﻦ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ﺧﯚﺷــﺒەﺧﺘﺎﻧە ﭼەﻧــﺪان وەرﮔێڕی ﮔــەورە چ ﻛﺮﻣﺎﻧــﺞ ﯾــﺎن ﺳــﯚراﻧﯽ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨەوەﯾەﻛﯽ ﮔەرم و ﺑﺎش ھەﯾە و ﺑﺎزاڕێﻜﯽ ﮔەرم ﺑﯚ ھەردوو ﺋەدەﺑﯿﺎت ھەﯾە ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﻣﻦ ﺳﻮﭘﺎﺳﮕﻮزارم.
ﺋﺎﯾــﺎ ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﺑەرھەﻣێﻜﺖ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣەداﯾە؟ ﺑەڵێ ھەﯾە ،ﺑەم ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﻦ ﻛەم ﺑﻮوە، زۆر ﻛﺎرم ھەﯾە دەﺑێﺖ ﺗەواوﯾﺎن ﺑﻜەم. ﺑﯚﯾە ﻟەﻣڕۆوە ﺗﺎ ﺳــەری ﺳﺎڵﯽ ﻧﻮێ، ﺑەرھەﻣێﻜــﻢ ھەﯾە دەﺑێــﺖ ﺗەواوی ﺑﻜەم ﻛە ﻛﺎرێﻜﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮕە. ﭘڕۆﻓﺎﯾﻠﯽ ﻧﻮوﺳەر ﺟﺎن دۆﺳــﺖ ﺳــﺎڵﯽ ١٩٦٥ﻟە ﺷﺎری ﻛﯚﺑﺎﻧــﯽ ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە ،ﻟــە زاﻧﻜﯚی ﺣەﻟــەب ﺑەﺷــﯽ ﺑﺎﯾﻮﻟﯚﺟــﯽ ﺗەواو ﻛﺮدووە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ ٢٠٠٠ـەوە ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ دەژی ،ﺑە ﺷــﯿﻌﺮ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻛﺮدووە و ﯾەﻛەﻣﯿــﻦ دﯾﻮاﻧﯽ )ﻗەی دﻣــﺪم( ﻟە ﺳــﺎڵﯽ ١٩٩١ﻟــە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺑو ﻛــﺮدەوە .دواﺗﺮ ”دﯾﻮاﻧﯽ ﺟﺎن“ی ﻟە ﺋﯿﺴــﺘەﻧﺒﯚڵ و دوﺑەی ﭼﺎپ ﻛﺮد، ڕۆﻣﺎﻧﯽ ”ﻣﮋاﺑﺎد“ ” ،٢٠٠٤ﺳــێ ھەﻧﮕﺎو و ﺳــێﺪارەﯾەك“ ” ،٢٠٠٧ﻣﺎرﺗﯿﻨــێ ﺑەﺧﺘــەوەر“ ” ،2012ﻣﯿﺮﻧﺎﻣە“ ،٢٠٠٩ ”زەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ڕۆﻣﺎ“ ٢٠١٦و ﻛﯚﺗﺎ ڕۆﻣﺎﻧﯽ ”ﻋەﺷﯿﻘﯽ وەرﮔێڕ“ـە ٢٠١٥ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﮔەﺷﺘێﻜﯽ ٥٦ﺳــﺎڵﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎت.
ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﺷﺎﻋﻴﺮی ﻧﺎﺳﻴۆﻧﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﻛﻮرد
ﺑەھﯚی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺷێﺨەﻛﺎﻧەوە ﻛﯚﯾەی ﺑەرەو ﺋﯿﺴﺘەﻣﺒﯚڵ ﺑەﺟێ ھێﺸﺘﺒﻮو
وﺷە /ﻛﯚﯾە -زاﻣﺪار ﺋەﺣﻤەد
ﺣﺎﺟﯽ ﻗــﺎدر ،ﻟە دوای ﺋەﺣﻤــەدی ﺧﺎﻧﯽ ،ﺑە ﺷﺎﻋﯿﺮی ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻛﻮردی ﺳەدەی ﻧﯚزدە دادەﻧﺮێ ،ﻟەڕێــﯽ ﺷــﯿﻌﺮەوە داوای دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی و ﻗەوارەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑــﯚ ﻛﻮردەﻛﺎن ﻛــﺮدووە ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﮔەل و ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ .ﻟە دوای ﺧﻮێﻨﺪن و وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﻣەﻻﯾەﺗﯽ ،ﺣﺎﺟﯽ ﺑــەردەوام ﻟەﮔەڵ ﺷــێﺨەﻛﺎن ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﺪا ﺑــﻮون ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻛﯚﯾەی ﺑەﺟێ ھێﺸﺖ. ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻋەﺑــﺪو ﺋﻮﻣەرﮔﻮﻣﺒەﺗﯽ ،ﻧﻮوﺳــەر و ﻟێﻜﯚڵــەر و ﻟــە ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺣﺎﺟﯽ ﻗــﺎدر ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛــﻮری ﻣەﻻ ﺋەﺣﻤەدی ﻣەﻻ ﺳﺎڵﺢ ،ﺳﺎڵﯽ ) (١٨١٥ﻟە ﮔﻮﻧﺪی ﮔﯚڕﻗەرەج-ﺗەﻗﺘەق ﻟە داﯾــﻚ ﺑﻮوە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎن ﺳــﺎڵﯽ ) ١٨١٦و (١٨١٧ش ﺑە ﺳــﺎڵﯽ ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ دادەﻧێﻦ .ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾە ﻟە دەرﺑەﻧﯽ زەھﺎو ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ھﺎﺗــﻮون و ﻟە ﮔﻮﻧﺪی )ﮔﯚڕﻗەرەج و ﺋﻮﻣەرﮔﻮﻣــەت و ﻛﺎﻧﯽ ﻟەﻟە و ﺳــێﮕﺮدﻛﺎن و ﺳــێ ﻛﺎﻧﯽ( ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑﻮون و ﺷێﻮەزاری ﻗﺴەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻛەﻟﮫﻮڕﯾﯿە“. ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﻋەﺑﺪو ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚی و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺷــەﺟەرە دەﮔەڕێﺘــەوە ﺑﯚ ﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ،دەڵێ ”ﺣﺎﺟــﯽ ﻗﺎدر ﻻی ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﻻ ﺋەﺣﻤــەدی ﺑﺎوﻛﯽ ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪووە ،ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ﻧﯚ ﺳﺎڵﯿﺪا ﺑﺎوﻛﯽ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮدووە، ﻟەﺑەرﺋــەوە ﻟەﮔەڵ داﯾﻜﯽ دەﭼﻨــە ﻛﯚﯾە و ﻟە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﻣﻮﻓﺘﯽ درێﮋە ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ دەدا“. ﻟــە دوای ﺗەواوﻛﺮدﻧــﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﻣەﻻﯾەﺗﯽ ،ﻟەﮔەڵ ﻣەﻻ ﻋەﺑــﺪو ﺟەﻟﯿﺰادەی ﺑﺎوﻛــﯽ ﻣەﻻی ﮔەورە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ،ﺑەرەو ﻧﺎوﭼەی ﺑﺎڵەﻛﺎﯾەﺗﯽ ڕۆﯾﺸــﺘﻮون
و ﺣﺎﺟــﯽ درێــﮋەی ﺑــە ﮔەﺷــﺘەﻛەی داوە، ﺗــﺎ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺳــﺎﺑغ و ﻟــەوێ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﻣەﻻﯾەﺗﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑە دەﺷﺘﯽ ﻻﺟﺎﻧﺪا ﮔەڕاوەﺗەوە ﻛﯚﯾە. ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣــەی ﺑﻨەﻣﺎڵەی ﺣﺎﺟــﯽ ﻗﺎدر ﺑﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺳــەرەﺗﺎوە ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر و ﺷێﺨەﻛﺎن ﻛێﺸە و ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿﺎن ﻟە ﻧێﻮاﻧﺪا ﺑﻮوە، ﻟــە دوای ﮔەڕاﻧەوەی ﺑﯚ ﻛﯚﯾە ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان ﺣﺎﺟﯽ و ﺷــێﺦ و ﺗەﻛێ و ﺧﺎﻧەﻗﺎﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮوەوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺷێﺦ ﻧەﺑﯽ ﻣﺎوﯾﻼﻧﯽ و ﺷێﺦ ﻏەﻓﻮور ،ﭼﻮﻧﻜە ﺣﺎﺟــﯽ ﺑە ﺑەردەواﻣﯽ ھەوڵﯽ ھﯚﺷﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛﻮردی دەدا ﺑﯚ ڕزﮔﺎرﺑــﻮون ﻟە ﻛﯚﺗﻮﺑەﻧﺪی ﺋــەو ﻛﺮدە ﺑﺎواﻧەی ﺳــەردەﻣﯽ ﺧﯚی ،ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺷێﺦ و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدرا ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺷــێﺨەﻛﺎن دژاﯾەﺗﯿﯿــﺎن دەﻛــﺮد .ﺑەھﯚی ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑە ﺋەﻧﺠــﺎم و ﺑەردەواﻣــﯽ ﻛێﺸــەﻛﺎن ،ﺣﺎﺟﯽ ﺑەﻧﺎﭼــﺎری ﺑە ڕێــﯽ ﻛەرﻛﻮوك-ھەوﻟێﺮ-ڕواﻧﺪز ڕۆﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋﯿﺴــﺘەﻣﺒﯚڵ و ﻟــە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﻣﺎوەﺗــەوە ،ﻟەﻧﺎو ﺑﻨەﻣﺎڵــەی ﺑەدرﺧﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﭘێﮕــە و ﻣەﻗﺎﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﺑﻮو و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻮوە. ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺷــەرﯾﻒ ﺗﻮێﮋەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﺑەﺗﻮاﻧــﺎ و ﺟﯿﺎواز ﺑــﻮوە ،دﻧﯿﺎﺑﯿﻨــﯽ ﺑــﯚ ڕووداوەﻛﺎن ھەﺑﻮوە و ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ دوورﺑﯿﻨﺎﻧە ڕواﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ و دﯾﺪ و ڕواﻧﮕەی ﺑﯚ ﺷــﺘەﻛﺎن ﺟﯿﺎواز ﺑﻮوە ،ﺋەﻣەش ﻟە ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑەدەرﻛەوﺗﻮوە .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە :ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﻟە ﺳــەدەی ﻧﯚزدەوە ھەﺳﺘﯽ ﺑە ﻣەراﻣﯽ ﮔوی داﮔﯿﺮﻛەراﻧەی ﻧەﺗەوە دەﺳەﺗﺪارەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛــﺮدووە ،ﺑە دەﻧﮕێﻜﯽ ﺑــەرز ﺑﺎﻧﮕﯽ ﺧێڵﯽ ﻛﻮردان دەﻛﺎت و دەڵێ :زوو وەﺧﯚ ﻛەون و ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﻨەوە ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﻟە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺎن دەﺑﻨە ﺑێﮕﺎﻧــە و ﺑێﮕﺎﻧە دەﺑێﺘە ﻣﯚﺗەﻛەی دوای
ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﺘــﺎن .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑەﺳەرەوە ﺑﻮوە و ﻟەو ڕواﻧﮕەوە ڕواﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑــﯚ ڕووداوەﻛﺎن ،ﺑەم ھەﺳــﺘﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەری زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە. ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺷەرﯾﻒ دﻛﺘﯚراﻧﺎﻣەﻛەی ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﻟە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻛﯚﺗﺎﯾﺪاﯾە ،ھﺎوﻛﺎت ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜــﯚی ﻛﯚﯾەﯾــە ،ﻟــە درێﮋەی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻛﯚﭘﻠە ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر دەﻛﺎت ﻛە دەڵێ: ﺷﯿﺮو ﻗەڵەم ﺷەرﯾﻜﻦ ﻟەم ﻋەێﺮەدا درێﻐﺎ ﺷﯿﺮم ﻗەڵەم ﺗﺎﺷە و ﻛﺎﻧﯿﯿە ﻗەڵەﻣﺪان وەك ﺋەو ﺑﺎﺳﯽ دەﻛﺎت ،ﺳەﯾﺮ ﺑﻜەن ﻟە ﺳەدەی ﻧﯚزدەوە ﻟە ﮔﺮﻧﮕﯽ ڕۆڵﯽ ﻗەڵەم ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوە ﻛە ﭼەك ﺑەﺑێ ﻗەڵەم ﺳەرەڕۆﯾﯿﯿە و ﺳەرﮔەرداﻧﯽ ﺑەدواوەﯾــە ،ﺑــەم ﺋەﮔــەر ﭼــەك و ﻗەڵەم ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﯾەك ﺑڕۆﻧە ﭘێﺶ ،دەﺑﻨە داﯾﻨەﻣﯚی داﮔﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﯚڕش و ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﺑەدﯾﮫێﻨەری ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘەﯾﺶ ﻗەڵەم ﭘﺎﺷــﻜﯚی ﭼەﻛە ﻟەﻧﺎو ﻛﻮرد. ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﻟە ﻛﯚﺗﺎی دێڕەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺷﯿﻌﺮە ﺑﺎس ﻟەو ﻧەﺗەواﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺗێﻜﯚﺷﺎن و ﻛﯚﺷﺸﯽ ﺑێ وﭼﺎن و ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ﻧێﻮان ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑەﻛەس ﻧﯿﯿــە و ﺧﯚﯾﺎن ﺧەزێﻨە و ﭘﺰﯾﺸــﻚ و دەزﮔــەی ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﯿﺎن ھەﯾە و ﺣﺎﺟﯽ ﺋێﺮەﯾﯿﯿﺎن ﭘێ ﻧﺎﺑﺎت، ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوان ﺑﺮا و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮن و وەك ﺋێﻤە دژی ﯾەﻛﺘﺮ ﻧﯿﻦ ،ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ھﻮﻧەرەﻛﺎﻧﯽ ﺷــەڕ و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی و ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻟە ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﺎ ﺧەڵﻜﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دەﻧێﺮﻧە ﺋەوروﭘﺎ ﺑەﺑێ ﺟﯿﺎوازی. ﻻی ﺧﯚﯾــەوە دﻛﺘﯚر دەرﯾــﺎ ﺟەﻣﺎل ﺣەوێﺰی ﻟەﺑﺎرەی ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﻟە ڕواﻧﮕەی ﻓەﻟﺴەﻓﯿﯿەوە ﺑﯚ ”وﺷــە“ رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻣﺮۆڤ ﻟــە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻛﯚﻣەڵــﺪا دەژی ،ھەر دﯾﺎردەﯾەك و ھەر ﻛەﺳێﻚ ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەدا ﻛەم
ﯾﺎن زۆر ﺳەرﻧﺠﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ڕادەﻛێﺸــﻦ ،ﺷﺎﻋﯿﺮﯾﺶ ﻛە ﺧﺎوەن ھەﺳﺘێﻜﯽ ﻧﺎﺳﻜﺘﺮە ﻟە ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ، زﯾﺎﺗﺮ ﺑەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧــە ﻛﺎرﯾﮕەر دەﺑێﺖ و دەﯾﺎﻧﺌﺎﺧﻨێﺘە ﻧﺎو ﺷﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﯿەوە. ﺋەڵﺒەﺗە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿــەوە ،ھــەردەم ﻣﺮۆڤ ﺑــەدوای وەﻣــﯽ ﭘﺮﺳــﯿﺎرەﻛﺎﻧﺪا ﮔــەڕاوە ،ﺑەھــﯚی ﺋەو ﮔــەڕان و ﭘﺮﺳــﯿﺎرﻛﺮدﻧﺎﻧەوە ﻓەﻟﺴــەﻓە ھﺎﺗە ﻛﺎﯾەوە ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟــە ھﻮﻧەری ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑﯚ ﮔەڕان ﺑەدوای ﻣەﻋﺮﯾﻔە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﺳﺮوﺷﺖ و ﻣﺮۆڤ .ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﻟە زۆر ﺑﻮاری ڕۆﺷﻨﮕەرﯾﺪا ﺑەﭘێﺸڕەو دادەﻧﺮێﺖ، دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﻟەڕووی ﻓەﻟﺴەﻓﯿﺸەوە ﺧﺎوەن دﯾﺪ و ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﻮوە. ﺣەوێﺰی ﭘﻠەی زاﻧﺴﺘﯽ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚری ﯾﺎرﯾﺪەدەر و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﻛﯚﯾەﯾە و ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟە ﯾﺎدی 200ﺳــﺎڵەی ﻟەداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر، ﺑە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەك ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدری ﻛﯚﯾﯽ ﻛﺮد ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻛﯚﯾە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ،ﺳﯚرێﻦ ﻛﯿﯿەرﻛەﮔﺎر ،١٩١٣-١٨٥٥داﻣەزرێﻨەری ﺑﻮوﻧﮕەراﯾﯿﯿەﻛﺎﻧە و ﺑــﻮون ﻟە دﻧﯿﺎدا ﻟە ﺷــﯿﻌﺮی ﺣﺎﺟــﯽ ﻗﺎدردا ﺑﺮﯾﺘﯿﯿــە ﻟە ژﯾﻨﮕــە ،ﺧﻮد ،ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ، ﻧﺎﻣﯚﯾﯽ ،ﺗﺮس و ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ،ھەڵﻮێﺴﺖ ﺑەراﻣﺒەر ﻛەﺳــﺎﻧﯽ دەوروﺑەر ،ﯾﺎﺧﯿﺒــﻮون و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎن ،ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺗﺎك .ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﻟە ﺷﯿﻌﺮێﻜﺪا دەڵێ: ﺗﺎ ڕێﻚ ﻧەﻛەون ﻗەﺑﯿﻠﯽ ﺋەﻛﺮاد ھەروەھﺎ دەﺑﻨە ﺧەراﺑە ﺋﺎﺑﺎد ﺋەﻧﻮاﻋﯽ ﻣﯿﻠﻠەت ﻟە ﮔەورە ﺗﺎ ﺑﭽﻮوك ﺧەﻣڵﯿﻮە ﻣەﻣﺎﻟﯿﻜﯽ وەﻛﻮ ﺑﻮوك ﯾەك ﺑەرﮔﻦ و ﯾەك زوﺑﺎن و ﯾەك ڕەﻧﮓ ﺑێ ﻏەﯾﺐ و ﻋەﯾﺐ و ﻋﺎر و ﺑێ دەﻧﮓ
ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﺑﺎوەڕی واﯾە ﺗــﺎ ﻛﻮرد ڕێﻜﻜەوﺗﻮو و ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮو ﻧەﺑﻦ ،ﺋەوا ھــەر ﻣﺎڵﻮێﺮان دەﺑﻦ، ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻣــﻮو ﮔەﻻﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻮون و ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﻮردەﻛﺎﻧﯿﺶ واﺑﻦ. ھەروەھﺎ ﻟە ﻛﯚﭘﻠە ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺗﺮدا دەڵێ: ﻗﻮڕی ﻛﻮێ ﺑﻜەم ﺑەﺳەر ﺧﯚﻣﺎ ﻟە ﻏﻮرﺑەت ﺧەوم ﻧﺎﯾێ ﻟە داﺧﯽ ﻣﻮڵﻚ و ﻣﯿﻠﻠەت ﺋەﮔەر وەك ﻣﻦ ﺧەﺑەردار ﺑﻦ ﻟە دەوڵەت ﻟە ﺣەﯾﻔﺎن ﺧﯚ دەﺧﻨﻜێﻨﻦ ﺑەﺑێ ﭘەت ﻟەم ﻛﯚﭘﻠە ﺷــﯿﻌﺮەدا ﺑﯚﻣﺎن ڕوون دەﺑێﺘەوە ﻛە ﺣﺎﺟﯽ ﻟە دوورە وﺗەوە ﺧەم ﻟە ﮔەل و وﺗﯽ ﺧﯚی دەﺧﻮات و ﭘێﻤﺎن دەڵێ ﻛە ﺋەو زۆر ﺋﺎزا و ﺧﯚڕاﮔﺮ ﺑﻮوە ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ھەﻣﻮو ﺋێﺶ و ﺋﺎزارە، ﺋەﮔەرﻧﺎ ھەر ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺋەو ﺑﻮواﯾە، ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺑەرﮔەی ﻧەدەﮔﺮت و ﻛﯚﺗﺎی ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی دەھێﻨﺎ. ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﺣەﺟﯽ ﻧەﻛﺮدووە و وﺷەی ﺣﺎﺟﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻨﺎوێﻜە و ﺑﯚﯾﺎن داﻧﺎوە ،ﺣﺎﺟﯽ ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ زوﻟﺤەﺟە ﻟە داﯾﻚ ﺑﻮوە ،ﺋەوﻛﺎﺗە ﺑﺎوﻛﯿﺸــﯽ ﻟە ﺣەج ﺑﻮوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﻧﺎﺳﻨﺎو و ﭘێﺸﻨﺎوی ﺣﺎﺟﯽ ﺑﯚ داﻧﺮاوە. ﺣﺎﺟﯽ ﻗﺎدر ﺳﺎڵﯽ ) (١٨٩٧ﻟە ﺧەڵﻮەﺗﮕەی ﭘﯿﺮی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮدووە و ﻟە ﮔﯚڕﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻗەرەج ﺋەﺣﻤەد ﻟە ﺋﯿﺴﺘەﻣﺒﯚڵ ﻧێﮋراوە.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ﺧﻮﻣﺎر رەﺷﻴﺪ :ﺧەڵﻜﯽ ﺋێﻤە ﺑێﮕﺎﻧەﭘەرﺳﺘﻦ
وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ
ﺧﻮﻣﺎر رەﺷﯿﺪ ﺧﺎﻧﻤە ﺷێﻮەﻛﺎری ﻧﺎﺳﺮاوی ﻛــﻮردی ﻧﯿﺸــﺘەﺟێﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿــﺎ ،ﺗﺎﺑﻠﯚی زۆری ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛــەی ﺑەدﻧﯿﺎ، دەﻧەﺧﺸــێﻨێ و ﭼەﻧﺪان ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ﻟە دەرەوەی وت ﻛﺮدووەﺗــەوە و ﺗێﯿــﺪا ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮاﻧﺎی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دەرﺧﺴــﺘﻮوە .ﺋەو ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ "وﺷە"دا ﺋەزﻣﻮون و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە روو. ﭼﯚن ﺧﯚت ﺑە ﺧﻮێﻨەران دەﻧﺎﺳێﻨێ؟ ﻧﺎوی ﺗەواوم ﺧﻮﻣﺎری وەﺳــﺘﺎ ڕەﺷــﯿﺪی ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪ ،ﻟە ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﭼــﺎوم ﺑەدﻧﯿﺎ ھەڵﮫێﻨﺎوە و ﻟە ﻛﯚﯾە ﮔــەورە ﺑﻮوم ،ﺑﺎوﻛﻢ ﻛﯚﯾﯿە و زۆرﺟــﺎر ﺑە ﺧﻮﻣــﺎر ﻛﯚﯾﯽ ﺑﺎﻧﮓ دەﻛﺮێﻢ ،ھەر ﻟە ﻛﯚﯾە ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪﯾﻢ ﺗەواو ﻛﺮدووە ،دواﺗﺮ ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧــەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯿﻢ ﺑە ﭘﻠەی دووەم ﺗەواو ﻛﺮد ،ﻟەوﻛﺎﺗەی ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎن ﻛﺮاﯾەوە. ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸﺎﻧﮕەت ﻟە ﻧﺎوەوە و دەرەوەی وت ﻛﺮدووەﺗەوە؟ ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﭼەﻧﺪان ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھﻮﻧەری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑــە ﻛﺎرەﻛﺎﻧﻢ ﻟــە دەرەوەی وت ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛــە دەﮔﺎﺗە ﻧﺰﯾﻜەی 35ﺗﺎ 37 ﭘێﺸــﺎﻧﮕە ،ﺗﺎزە ﭼﻮوﺑﻮوﻣە دەرەوەی وت ﺑﺎﺳــﻢ ﻟە ﺗﺮاﺟﯿﺪﯾﺎی وﺗەﻛــەم دەﻛﺮد، ﺑــەم دوای ﻣﺎﻧەوەم ﺑەھــﯚی ﻛﺎرﯾﮕەری دەوروﺑەرەوە ،ﺳــﺘﺎﯾﻠﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﮔﯚڕی ﺑﯚ ڕەﻧﮓ و ﺷێﻮازێﻜﯽ ﺋﺎﺑﺴﺘﺮاﻛﺖ . دوای ﮔەڕاﻧەوەت ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺖ ﻧەﺧﺸﺎﻧﺪ ،ﺋەوە ﭼﯚن ﺑﻮو؟ ﺳــﺎﻧێﻚ ﻟــە دەرەوە ژﯾﺎم ،ﺑە ﺳــەردان ﮔەڕاﻣــەوە و ﭼــﻮوم ﺑــﯚ ﺳــەرداﻧﯽ ھﺎوﯾﻨەھەوارەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و دوای داﺑڕاﻧێﻜﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﭼەﻧﺪ ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەك ﺑﻜێﺸﻢ ﻟــە ﺟﻮاﻧﯽ ﭼﯿــﺎﻛﺎن و ﺳــەوزاﯾﯽ و ﺋﺎوی ﺳﺎزﮔﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﭼﯽ وای ﻟێ ﻛﺮدی ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﺗﺎﺑﻠﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﻜەﯾﺖ ﻛە ﺑﺎس ﻟە ﻛﺎری ھەرەوەزی دەﻛﺎت ﻟە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﻛﻮردەواری و ﺗێﯿﺪا ژﻧﺎن ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان دەرﻛەوﺗﻮون؟ ﻧﺎوەڕۆﻛﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛە ﺑﺎس ﻟــە رۆڵﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ
ﻛــﻮرد دەﻛﺎت ،ﺣــەزم ﻛــﺮد ﮔەورەﯾﯽ و ﺋﺎزاﯾەﺗﯿﯽ ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد دەرﺑﺨەم ﻛە ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ھەر ﻟە ﻛﯚﻧەوە ﺷﺎﻧﺒەﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎو ﺑە ھــەرەوەزی ﻛﺎر ﺑﻜﺎت و ﻟە ﭼﻮار دﯾﻮاری ﻣﺎڵ ﺑﭽێﺘە دەرەوە و ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺧﯚش ﺑەﺳەر ﺑەرێﺖ و ﭼێﮋ وەرﺑﮕﺮێﺖ ﻟەﮔەڵ ھﺎوڕێﯿﺎﻧﯽ و ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﻛﺎرێﻜﯿﺶ ﺋەﻧﺠﺎم دەدات . دەﺗەوێﺖ ﻟەڕێﯽ ھﻮﻧەرەوە رۆڵ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەﯾﺖ؟ ﻟــەو ﻛﺎرەم ﮔەورەﯾﯽ و ﭘﯿــﺮۆزی ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮردم ﻧﯿﺸــﺎن دا ﻛە ﻛﺎری ﺳەرەﻛﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎڵ و ﻣﻨــﺪاڵ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدن ﻧﯿﯿــە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەزاران ﺋﺎﻓﺮەﺗﯽ ﻛﻮرد ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎرﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑەﺧێﻮ ﻛﺮدووە و ﺑەﺑێ ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﭘﯿﺎو ﯾﺎ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺑﮋێﻮی ڕۆژاﻧەی ﺑﯚ ﭘەﯾﺪا ﻛﺮدوون. ﭘێﺖ واﯾە ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺧﺎوەن ﺑڕواﻧﺎﻣەی زاﻧﺴﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﺎرەﻛەی ﺑێﺖ؟ ﺑەڵــێ ﮔﺮﻧﮕە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ ﺑﺎﯾــەخ ﺧﻮێﻨﺪن ﺑﺪات ﺗﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻓێﺮ ﺑێﺖ، ﺳــﻮودی زﯾﺎﺗﺮە ﺋەﮔەرﭼﯽ ھﻮﻧەر ﺑەھﺮەی ﺧﻮداﯾﯿە ،ﺑەم ﺋەﮔــەر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێ ﺑﺪرێﺖ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﻛﺎری ﻟەﺳــەر ﺑﻜﺮێﺖ و ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺖ ،ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻗﻮوڵ دەﺑێﺘەوە ﻟە ﻛﺎرەﻛەی ،ﮔﺮﻧﮕﯿﺪان ﺑەﺗﻮێﻜﺎری و ڕواﻧﮕە ﻟە ﻛﺎری ھﻮﻧەری زۆر ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ﻛەی ﺑﯚت دەرﻛەوت ﺗﻮاﻧﺎی وێﻨەﻛێﺸﺎﻧﺖ ھەﯾە؟ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻣﻨﺪاڵﯿﻤەوە ﺧﻮﻟﯿﺎی ھﻮﻧەری ﺷــێﻮەﻛﺎری ﺑــﻮوم ،ﻟە ﭘﯚﻟــﯽ ﭘێﻨﭽەﻣﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی وێﻨە ﻣﻨﯽ دەرﺧﺴﺖ ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ھﻮﻧەری وێﻨەﻛێﺸﺎﻧﻢ ھەﯾە. ﯾەﻛەم ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﺖ ﭼﯽ ﺑﻮو و ﻟە ﻛﻮێ دەرﻛەوﺗﯽ؟ ﯾەﻛەم ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﻢ ﻟە ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــە ﺑــﻮو ،ﻟــە ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻛﺪا ﺑە ﺳێ ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺑەﺷﺪارﯾﻢ ﻛﺮد ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺷــﯿﺮﯾﻦ ،ﺑﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻟە ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛەم ﻟە ﭘێﺸﺒڕﻛێ ﭘﻠەی ﯾەﻛەﻣﻢ ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎ ﻛە ھەرﮔﯿﺰ ﻟە ﯾﺎدم ﻧﺎﭼێﺖ، ﺳەﻋﺎﺗێﻜﯽ ﺳــەرﻣێﺰم ﺑەﺧەت ﭘێ درا، ﺋەوە ﺑﻮوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑﺎش ﺑﯚم. ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻟەڕێﯽ ھﻮﻧەرەوە ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﯽ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﺎت؟ ﻧەﺧێﺮ ،ھﻮﻧــەر ھﯿﭻ ﻛﺎﺗێــﻚ ﻧﺎﺑێﺘە ھﯚی ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﯿﺖ ﭘێﯽ ﺑﮋﯾﺖ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻣﻦ ﺗﺎﺑﻠﯚم زۆر ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ،ﺑەم ھەر ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ
ﺑﻮوەﺗە ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎﻧﻢ . ﻛڕﯾﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﺖ ھەﯾە؟ ﻟە ﻛﻮێ ﺗﺎﺑﻠﯚی زﯾﺎﺗﺮت ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎ دەرەوە؟ ﻧەﺧێــﺮ ﻛڕﯾــﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﻢ ﻧﯿﯿــە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دەرەوەی وت ﺗﺎﺑﻠﯚم ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻻی ﺋێﻤە ﺗﺎ ﺗﺎﺑﻠﯚی ﻛﯚﭘﯽ و ﭼﯿﻨﯽ ھەﺑێﺖ، ﺗﺎﺑﻠﯚی رەﺳەن ﻧﺎﯾەﺗە ﻛڕﯾﻦ. ﺧەڵﻚ ﻟە وﺗﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺋﺎﻣﺎدەی ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎن دەﺑﻦ ﺑە ﺟﯿﺎواز ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚﭼﯽ دەﮔێڕﯾﺘەوە؟ ﺑەڵێ ،ﭘێﺸــﺎﻧﮕە ﻟە وﺗﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘێ دەدرێــﺖ ،ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋەﻣــڕۆ زۆر ﻛﺎری ﻛﺮدووەﺗە ﺳــەر ﻧەﭼﻮون ﺑﯚ ﭘێﺸﺎﻧﮕەﻛﺎن و ﺑەﺷــﺪاری ﻧەﻛــﺮدن ﺗێﯿــﺪا ،ﻻﯾەﻧــﯽ داراﯾﯿــﺶ رۆڵ دەﺑﯿﻨــێ وەك ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛە ﺧەڵﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﭽێﺘە ﺳــەرداﻧﯽ ﭘێﺸﺎﻧﮕە، ﻟــەو ڕووەوە زۆرﺟــﺎر راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺶ رۆڵ دەﺑﯿﻨێ .ﺧەڵﻚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەك ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ژن ﮔﻮاﺳــﺘﻨەوە دەﺑێﺖ ﻟێــﯽ ﺑﮕێڕﯾﯿەوە، ﺋەﮔەرﻧﺎ ﻧﺎﯾەﺗە ﭘێﺸﺎﻧﮕە ،ﻛەواﺗە ﺑﯿﻨەر ﺧــﯚی ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺋەو ﺋﺎﺳــﺘە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەی وێڵﯽ ھﻮﻧەر ﺑێﺖ و ﺑەدوای ﺑﭽێﺖ. ﭘێﺖ واﯾە ﺧﺎﻧﻤە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿﺎﻧە ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻜەن؟ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ زۆر ﺑەڕاﺷــﻜﺎواﻧە ﺑڵێﻢ، ﺑــەم دەﺑﯿﻨــﻢ ﺋﺎﻓﺮەﺗــﺎن ﻛﺎر دەﻛــەن ،ﻟەواﻧەﯾــە ﺑەﭘێــﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﺑێﺖ، ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪی ﻛــﻮردی ﺑﺎﺷــﻤﺎن ھەﯾە و ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷﯿﺸﯿﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﭼﯽ ﺑﻜەﯾــﻦ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە ﺣەز ﻟە ﺑێﮕﺎﻧەﭘەرﺳــﺘﯽ دەﻛﺎت، ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ﺗﺎﺑﻠﯚ ﻧﺎدات و ﺑﯿﻨەری ﺋێﻤە ﺟــﺎرێ ﻣﺎوﯾەﺗﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﺑە ﺗﺎﺑﻠﯚ ﺑــﺪات ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑەﺟێ ﭘەﻧﺠــە و ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﺑﺪات. وەك دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪان ﻛﺎر ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮی دەﻛەن ،ﺋەﻣە ﺑﯚﭼﯽ؟ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ وت رۆڵ دەﺑﯿﻨــﻦ ﺑــﯚ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ،ﺧﯚم وام ﺑەﺳــەر ھﺎت ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1998ﻟە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺗﺎزە ﻟە ﻛەﻣﭗ دەرﭼﻮوﺑــﻮوم ،ﭘﺎﺳــﭙﯚرﺗﻢ وەرﮔــﺮت ﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﺷﺎرەزاﯾﯿەﻛﻢ ھەﺑێﺖ ﻟەو ﺷﺎرە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﺷﯿﺮﯾﺘﯽ ﻣەﺗﺮﯾﺎل ﻛڕﯾﻨﻢ ﻧەدەزاﻧﯽ
2017/ ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/8/8/169 ، ژﻣﺎرە )(197
ﺋەڵﻤﺎﻧەﻛﺎﻧﻢ ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪ ھەڵەﺑﺠە ﭼﯽ ﺑﻮو ،ﺑەم ﻛﻮردێﻚ ﺷﻜﺎﺗﯽ ﻟێ ﻛﺮدم
و زﻣﺎﻧﻢ ﻧەدەزاﻧﯽ ،ﺑە ﭼﻮار ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺑﭽﻮوك و ﺷﯿﺮەﺧﯚر و ﺑێ ﭘﺎرە ﻟە دەﻣﯽ ﺧﻮاردﻧﯽ ﺧﯚم و ﻣﻨﺪاڵﻢ دەﮔﺮﺗەوە ﺑــﯚ ﻣﺎوەی دوو ھەﻓﺘە ﺷەو و ڕۆژ ﻛﺎرم دەﻛﺮد ،ﺑﯚ ﻣﻦ زۆر ﺳەﺧﺖ ﺑﻮو ﺋەرﻛﯽ ﻣﻨﺪاڵﻢ ﻟەﺳەر ﺑﻮو ،ﺧەوم ﻟە ﺧﯚم ﺗﺎڵ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻟە ﺑﯚﻧەﯾەﻛﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑەﺷــﺪار ﺑﻢ 27 ،ﺗﺎﺑﻠﯚم ﻧەﺧﺸــﺎﻧﺪ ﻟەﺳەر ھەڵەﺑﺠە، ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑە ﺧەڵﻜــﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎی ﺑﮕەﯾەﻧﻢ ﻛە ﺳــەدام ﭼﯽ ﻟە ﻛﻮرد ﻛﺮدووە و ﺑەﯾەك ڕۆژ ﭘێﻨﺞ ھەزار ﻛﻮردی ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران و ﺷــەھﯿﺪ ﻛﺮد ،ﺋەوەﺑﻮو ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﻛەم ﻛﺮدەوە و زۆر ﺳــەرﻛەوﺗﻮواﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان و ﺑﯿﻨەری ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﯿﺎن .ﺑەم ﻛﻮردێﻚ ﯾەﻛﺴــەر ﺧەﺑــەری داﺑﻮو ﺑە ﻓەرﻣﺎﻧﮕــەی ﭘەﻧﺎﺑەران ﻛە ﻣــﻦ ﺗﺎﺑﻠﯚم ﺑە ھەزار ﻣﺎرك ﻓﺮۆﺷــﺘﻮوە! ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎن ھەﻣﻮو ﮔﻮزارﺷﺘﯿﺎن ﻟە ﺗﺮاﺟﯿﺪﯾﺎ و دەردەﺳەری و ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﻛﻮرد دەﻛﺮد ،ﻟە ﺋﯿﺮەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻜﺎﯾﺎن ﻟێ ﻛﺮدم ،ﻛﻮردە ﺑەﺷــەرەﻓەﻛە ﭘﺎداﺷــﺘﯿﺎن داﻣەوە ﻛە ﻣﻦ ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻢ ﺋەوەﺑﻮو ﻛە ﻛﻮردم ﻧﺎﺳــﺎﻧﺪ ﺑە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺑﺎﺳﯽ ﺧەم و ﭘەژارە و ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردم ﻛﺮد.
ﺷﺎدە ﻋەﻟﯽ :ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﺳﯿﺪﯾﯿەك ﺑەدەﻧﮕﯽ ﺧﯚم ﺑو دەﻛەﻣەوە
وﺷە /ﻟێﻤﺎﻧﯽ -ڕێﺒﺎز و ﻛﺎﻧﯿﺎو ﺷــﺎدە ﻋەﻟﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﺷــێﻮەﻛﺎر ،ﻟە ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەدەی راﺑــﺮدووەوە دەﺳــﺘﯽ ﺑــە ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﺷــﯿﻌﺮ و ﺗﺎﺑﻠﯚﻛێﺸــﺎن ﻛــﺮدووە .ﺳﺮوﺷــﺖ و ژن ،ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯿﯿەﻛــﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﻟە ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮ ﻛﺮدووە .ﺷﺎدە ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا ﺑﺎس ﻟە ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەﻛﺎت. ﺳەرەﺗﺎی دەﺳﺘﻜﺮدﻧﺘﺎن ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺷﯿﻌﺮ و ﻧﯿﮕﺎرﻛێﺸﯽ ﺑﯚ ﻛەی دەﮔەڕێﺘەوە؟ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە دەﺳﺘﻢ ﺑە ﺷﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﻟە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺑە ﺗﺎﺑﻠﯚﻛێﺸﺎن ﻛﺮدووە و ﭘێﻜەوە ﺋەو دوو ﻛﺎرەم ﻟە ﺧﯚﻣﺪا ﻛﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە.
ﺷﯿﻌﺮ ﭼﯿﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻮوی؟ ﺷــﯿﻌﺮ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﻢ ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸــێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤــە ﺑەدوای
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد
ﺋﺎﺳــﻮودەﯾﺪا دەﮔەڕێﯿﻦ و ﺋﺎﺳﻮودەﯾﯽ ﻟە ﺷﯿﻌﺮدا دەدۆزﻣەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەردەوام دەﻧﻮوﺳﻢ. ڕۆڵﯽ ژﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟە دﻧﯿﺎی ﺷﯿﻌﺮدا ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ ژﻧــﺎن ھــەر ﻟــە ﻛﯚﻧــەوە رۆڵ و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــﺎن ﻟــە ﺑﻮاری ﺷــﯿﻌﺮ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ھەﺑﻮوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋێﺴﺘەش ﺋەو ﺗﻮاﻧﺎ و ﺑەھــﺮەی ھەﯾﺎﻧە ﻟە ﺑﻮاری ﺷﯿﻌﺮ ﺑێﺖ ﯾﺎن ﺷــێﻮەﻛﺎری ﯾﺎن ھەر ﺑﻮارێﻜﯽ ﺗــﺮ ،ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﻣﯿﻠەﺗەﻛەﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﺑﻜەن و ﺧﺎوەﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻦ. ﺑەﺷﺪاری ھﯿﭻ ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵ و ﻛﯚڕ و ﭘێﺸﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺷێﻮەﻛﺎرﯾﺖ ﻛﺮدووە؟ وەﻛﻮ ﺷﯿﻌﺮ ﺑەﺷﺪاری ﭼەﻧﺪ ﻛﯚڕێﻜﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﻢ ﻛﺮدووە و ھەروەھﺎ ﺑەﺷﺪاری 42ﭘێﺸــﺎﻧﮕەی ھﺎوﺑەﺷــﻢ ﻛﺮدووە و و ﭼەﻧﺪ ﭘێﺸــﺎﻧﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺸــﻢ ﻛﺮدووەﺗەوە.
دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﺖ زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە ژن دەدەی ﻟەﮔەڵ ﺳﺮوﺷﺖ ،ﺑﯚ؟ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻢ ﺗێﻜەڵﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎﯾﺰ و ﺳﺮوﺷﺘە، ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و دەروون و ﺟەﺳﺘەی ﺋﺎﻓﺮەت ﺑــە زﻣﺎﻧــﯽ ﻟێﻜﭽﻮواﻧﺪن ﺑە ﺳﺮوﺷﺖ .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎﺑﻠﯚﻛﺎﻧﻢ ﺑﺎﺳﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﺮوﺷــﺖ و ھێــﺰی ﺋﺎﻓﺮەت دەﻛەن. ﭘێﺖ واﯾە ﺷﯿﻌﺮ و ﺷێﻮەﻛﺎری ﻟە دوو ﻛﺎری ﺟﯿﺎوازدا دﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪووﯾﺖ؟ ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺷــﯿﻌﺮ و ﺷــێﻮەﻛﺎری دوو دﻧﯿﺎی ﭘێﻜەوە ﮔﺮێــﺪراوی ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﺎو ڕۆﺣﯽ ﻣﻨــﻦ و ھەردووﻛﯿﺎن ﻻی ﻣﻦ ﮔﺮﻧﮓ و ﭘڕ ﺑﺎﯾەﺧﻦ. ﺗﺎ ﭼەﻧﺪ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە وێﺴﺘﮕەﯾەك ﺑﯚ دەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ژن؟ ﻧﻜﻮڵــﯽ ﻟــەوە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺗﯚڕەﻛﺎﻧــﯽ
ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑﻮوﻧەﺗە وێﺴــﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑــﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و دەرﺑڕﯾﻨــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧــﯽ ژﻧــﺎن ﻟە ﺑﻮاری ﺷــﯿﻌﺮ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا و زۆر ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ﺧێﺮاﯾﯽ ﺑە ﺧﻮێﻨەر دەﮔەن. ھﯿﭻ ﺑەرھەﻣێﻜﯽ ﻧﻮێﺖ ﻟە
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
19
ﺑەردەﺳﺘە؟ ﺑەرھەﻣﯽ ﻣــﻦ ﻛﯚﺗﺎی ﻧﺎﯾە و ﺑەردەوام دەﺑﻢ ﻟەﺳەر ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻜە ﻟە ڕۆﺣﻢ و ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﺷﯿﻌﺮﯾﻢ ھەﯾە، ﺳﯿﺪﯾﯿەﻛە ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧﯚم ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﺑەم ﻧﺰﯾﻜﺎﻧە ﺑو دەﺑێﺘەوە.
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
ژﻣﺎرە ) ، (198ﭼﻮارﺷەم2017/ 8/ 16 ،
wishe@wishe.net
ﺑەدران ﺋەﺣﻤەد ﺣەﺑﻴﺐ ﺳەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺳــێ ﻛﺮژﯾﯽ ﺑە دەﺳﺘەوەﯾە ھەڕەﺷــە دەﻛﺎ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺑﯚ ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێ .ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻛﺮژﯾــﯽ ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﻛﻮرە ﻛە ﺑــە ﻗﺴــەی وەزﯾــﺮی دەرەﻛﯿﯽ رووﺳــﯿە ﮔەﯾﯿﻮە ﺑە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﻓﺮە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪار .دووەﻣﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﭬەﻧﺰوێﻠﻼ و ﺳــێﯿەﻣﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪاﯾە .دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭗ ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دەﺳــﻮەﻛﺎرﺑﻮوﻧﯿەوە ﺋــەو ﺳــێ ﺗەﻧﮕﮋەﯾەی ﺑە ﺗەرﯾﺒﯿــﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ھێﻨــﺎوە ﺑەم ﺑڕﯾــﺎری ﻧەداوە ﻛﯿﮫەﯾــﺎن زووﺗــﺮ ﯾــەﻛﻼ ﺑﻜﺎﺗەوە .راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑڕﯾﺎری ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﯾﺎن ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﯿە ﻟە ﻛﻮێــﺪا ﺗﻮﻧﺪﺗﻮﺗﯿﮋی ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨــێ و ﻟە ﻛﻮێﺪا ﻧەو. ﻧﮫێﻨﯿﯿەﻛﯽ ﺷﺎراوەت ھەڵﻨەداوەﺗەوە ﺋەﮔەر ﺑڵێﯽ ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﻟە ﻧﺎوەﺧﯚی ﺧﯚﯾﺪا ﻛﯚك ﻧەﺑێ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ روو ﻧﺎدەن ،ھەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻟە ﺷەڕدا ﺋەﮔەر ﻛﯚك ﻧەﺑێ ،ﺷەڕ رووﻧﺎدات .ﺟﺎران دەﯾﺎﻧﻮت ﺷــەڕ و ﺗڕ ﻟە وﯾﺴــﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەدەرن، ﺋێﺴــﺘە ﺋﯿﺴــﭙﺎت ﺑﻮوە ﺋەوەی ﯾەﻛەﻣﯿﺎن ﻟە ژێﺮ ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﺪاﯾە. ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ھەرە ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺋەو ﻗﺴــەﯾەی دواﯾﯽ، ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ﺳــەرﻛﯚﻣﺎری ﭼﯿﻨە ﻟە ﺑﺎرەی ﻛﺮژﯾﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﻛﻮرەوە .ﭘێﺶ ﭼەﻧﺪ رۆژێﻚ وﺗــﯽ ﺑێﺘﻮ ﺋەﻣەرﯾﻜــە دەﺳﭙێﺸــﻜەرﯾﯽ ﻟێﺪاﻧﯽ زەﺑﺮێﻚ ﻟە ﻛﯚرﯾە ﺑﻜﺎت ﺋێﻤە ﺑێﻼﯾەن ﻧﺎﺑﯿﻦ ﺑەم ﺋەﮔەر ﻛﯚرﯾە ﺑﯿﻜﺎت ﺋەوا ﺑﯚ ﺧﯚﻣﺎن ﺳەﯾﺮ دەﻛەﯾﻦ. ﺋەو ھەڵﻮێﺴﺘەی ﭼﯿﻦ رێ ﮔﺮﺗﻨەوەﯾە ﻟە ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﻛﻮر ﻟە ﺋەﮔەری وەﺷﺎﻧﺪﻧﯽ زەﺑﺮێﻚ ﺑە دوورﮔەی
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﺗﺮاﻣﭗ :ﺷەڕێﻚ ﻟە ﻧﺎو ﺳێ ﻛﺮژﻳﺪا
ﮔﻮاﻣﺪا .رێﯿﺸــﯽ ﺗێ ﻧﺎﭼــێ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟەﻻﯾەﻧﯽ ﺧﯚﯾەوە دەﺳﺖ ﺑﻮوەﺷێﻨێ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﺷــﻮور و ﺟﺎﭘﺎن دەﻛەوﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﮔەورەوە. ھﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺮ ﻟە داﻟەﮔﯿﻨﯽ ﺗﺎی ﺗﺮازوو ﺑە ﻻی ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی ﻛﯚرﯾەدا ﺋەوەﯾە ،ﯾەﻛەﺗﯿﯽ ﺋەوروﭘﺎ ﻟە داﻧەﭘﺎڵﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟەو ﻛﺮژﯾﯿەدا ،ﺑﯿﺮەﺑﯿﺮە و ﺧﯚی ﯾەﻛﻼ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە .ﺑە ﻧەﺧﺘﯽ ،ﺳەرەرای ھەﯾﺴﺎوﯾﯽ ﻛﺮژﯾﯿەﻛەی ﻧﯿﻮەدوورﮔەی ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﻛﻮر ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەرﯾﻜەدا ،رێﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ھێﺸﺘە ﭬەﻛﺮﯾﺘﺮە ﻟە رێﯽ ﺷەڕ. ھەرﭼﯿــﯽ ﻛﺮژﯾــﯽ ﭬەﻧﺰوێﻠﻼﯾــە ،ﻛﺮژﯾﯿەﻛە ﺑﯚ ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﻛێﺸــەی ﺗەﻧﯿــﺎ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﺧﯚﯾەﺗﯽ .ﺋەﻣەرﯾﻜەﯾــﺶ ھەرﭼەﻧﺪە ھێﺰەزﻟەی ﯾەﻛەﻣــﯽ دﻧﯿﺎ ﺑێ ﻟــە ﭼەﻛــﺪاری و ﺋﺎﺑﻮوری و ﺗەﻧﻜﻨﯚﻟﯚﺟﯿە و ﺑﺎدەﺳﺘﯿﯽ ﻗﺴەڕۆﯾﯿﻦ ﻟە ﻛﯚﯾﻨﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﺪا )ﻣﺤﺎﻓﻞ دوﻟﯿە( ﺑەم ﺑﯚ ﺟﺎرێﻜﯿﺶ رووی ﻧــەداوە ﺑــە ﺗەﻧﯿﺎﯾــﯽ ﭼﻮوﺑێﺘــە ﻛﯚڕی ﺷــەڕێﻜەوە ﺋەوﯾﺶ ﻧەك ﺗەﻧێ ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﺑﺎری ﮔﺮاﻧﯽ ﺷەڕەﻛە ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻮە ﺑﮕﺮە ﻟە رووی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ و ھەروەھﺎ ﻟە رووی ﭘﺮﺳﯽ ﺑەھﺎﯾەﻟــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿەوە .ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ و ﺑەﻛﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﭼەﻛﯽ ﻧﺎﺑێ و رێﭙێﻨەداوی ﻧﺎودەوڵەﺗﯽ ﻟە ﺷــەڕدا ،ﻛەوﺗﻨەوەی ﻧﺎﺑەﺟێﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟێ دەوەﺷــێﺘەوە ،ﻛە ﺋەو ﺧﯚی ﺑە ﺑەرﮔﺮﯾﻜەر و ﺳــﯿﻨﮓ رەﭘێﺸــﻜەری ﺑەھﺎﯾەﻟﯽ ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ داﻧﺎوە .ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﭼەﻛێﻜﯽ ﻓﺮەﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﺑﯚ ﯾەﻛەﻣﯿﻦ ﺟﺎر ﻟە ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﺪا ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮدەوە ﺑە ﻧﺎوی )داﯾﻜﯽ
ھەﻣﻮو ﺑﯚﻣﺒێــﻚ( .ﻟە ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﻏــﺪا و ﺑەزاﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻮﭘﺎی ﺳــەدام ﺣﻮﺳێﻨﯿﺸــﺪا ﻟە 2003دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﭼﯿﯽ ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎﺑێ ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺷــەڕێﻜﯽ ﮔەﻟەﻛﯚﯾﯽ ﺑﻮو .ﺳــەﺑﺎرەت ﺑەو ھﯚﯾەﻟەی ﺳەرەوە ﺷەڕی ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە دەﺑێﺖ ﻟە ﺟﯚری ﮔەﻟەﻛﯚﯾﯽ ﺑێﺖ. دەﻣێﻨێﺘــەوە ﻛﺮژﯾﯽ ﺳــێﯿەم ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان و ﻟەﻣەﯾﺎﻧﺪا ،ﺧﻮوﯾﺎﺗﺮ و ﺑە دەرەوەﺗﺮە ﻛەوا ﺋەﮔەری ﺷــەڕ ﻟەﮔﻮێﻨﺘــﺮە ﻧەك ﺋەﮔــەری ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯽ. ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯿﯿەك ﻟە 14ﺗەﻣﻮوز 2015ەوە ﻟە ﻧێﻮان ﺟﭭﺎﻛــﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ و ﺋێﺮاﻧــﺪا ھەﺑــﻮو ﺑەم ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﺋــەوەی دووەﻣﯿﺎن ﻟــە ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ھﺎژەﻛــﯽ دوورەڕۆ و ھەروەھــﺎ ﻟــە ھەوڵــﯽ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯽ ﮔەﯾﯿﻦ ﺑە ﭼەﻛﯽ ﻧﺎوﻛەﯾﯿﺪا، رەﻧﮕە ﺋەو ﺋﺎﺷــﺘەواﯾﯿﯿەی داﺑێﺘــە دواوە .وێڕای دەﺳــﻮەردان ﻟــە ﻛﺎروﺑﺎری وﺗەﯾﻠﯽ ھﺎوﺳــێ، ﻛە ﺋەﻣەﯾــﺎن ﻛﯚﻣەڵێﻚ دەوڵەﺗﯽ ﻟــە رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ھەڵﻮەﺷﺎﻧﺪووەﺗەوە ،وێڕای واﻛﺮدﻧﯽ رێ ﺑﯚ ﻛەڵەﮔﺎﯾﯿﯽ ﺗﻮرﻛﯿە ﻟە دەﺳــﻮەرداﻧە ھەﻣﻮو ﻛﺎروﺑﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛەدا .ﻟەوەش وێﻮەﺗﺮ ،ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ھێﻨﺪەی ﻋەرەب و زﯾﺎﺗــﺮ ،ﻟە دەﻣﯽ ﻣﯚرﻛﺮدﻧﯿﺪا، ﺑەو رێﻜﻜەوﺗﻨە ﻧﺎودەڵەﺗﯿﯿەی ﻧێﻮان ﺋێﺮان و ﭘێﻨﺞ ﻛﯚ ﯾەﻛﺪا ھەراﺳــﺎن ﺑﻮو .دﯾﺴﺎن ﻟەوەش وێﻮەﺗﺮ، ﻧﺎوﭼەی ﻋەرەب و ﺋﯿﺴــﻼم ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەوڵەت ﯾﺎن ھﯿﭻ ﺑﻨەواﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەی ﺗﯿﺎدا دەﺳــڕۆﯾﯿﻮ ﻧﯿﯿە ،ﺑﮕﺮە ﺑﺎژێڕێﻜﯽ دەرﮔە ﺑەﺗﺎﻛە ﺑﯚ ھﺎﺗﻨەژوورەوەی ھەر ﺟﯚرە ﭼەك و دەﺳﻮەرداﻧێﻚ ﺟﺎ ﻟە ھەر ﻛﻮێﻮە ھﺎﺗﺒێ ﻛە ﺋەﻣﺎﻧە ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻣەرج
دەﺳــﺎزێﻨﻦ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻛﺮژی و ﺷــەڕێﻚ .وەزﯾﺮی دەرەﻛﯿﯽ ﺋەڵﻤﺎﻧﯿە ﭘێــﺶ ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﺗﯿﺰی ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻛﺮد ﻟەﺑﺎرەی دەﺳﺘەوارەی ﺳــەودای ﻣﻠﯿﺎرﯾﻚ و ﭘێﻨﺴەت ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر ﭼەك ﺑە ﺳــﻌﻮودﯾەدا ،وﺗﯽ ﺋەو ﭼەﻛﺎﻧــە ﺑﯚ ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑەﻛﺎر دێﻦ ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دەﻧﮕﯽ ﻧﯿﯿە ﻟەو ﭼەﻛەﯾﻠەی ﻟــە ﺋەڵﻤﺎﻧﯿەوە دەﮔــەن ﺑە ﺗﻮرﻛﯿە. ﺑە ﻛﻮرﺗﯽ ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗــﯽ ﺑە ھﯚی ﻓﺮۆﺗﻨﯽ ﭼەﻛــەوە ھﯿﭻ ﭘێﭽﯿﻨــەوە و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەﯾەﻛﯽ ﻧەﻣﺎوە ﻟەو ﻣﺎڵﻜﺎوﻟﯿﯿەی ﺑــەم ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺋێﻤەدا رادەﺑﻮورێ .ﺷــەڕ ﺑﯚ ﺋەﻣەرﯾﻜە ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾەدا ﻓﺮە ﺋﺎﺳــﺎﻧە ﻟەﺑەرﺋەوەی ھێﻨﺎﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺟﯚرە ﭼەك و ﺑﮋێﻮﯾﯿەﻛﯽ ﺷــەڕ ،ﭘێﭽﯿﻨەوە و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﻟە ﺟﭭﺎﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﻮە ﺑﯚ ﻧﯿﯿە .ھەروەھﺎ ﺗﯚﺑڕﯾﻨەوەی ﻣﺮۆڤ و ﻛﺎوﻟﻜﺎری ،ﭘێﭽﯿﻨەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﯿە ﻟە ھﯿﭻ ﺳﺎزﯾﯿەﻛﯽ ﻧﺎودەوڵەﺗﯿﻮە. ﺑﺎ ﻟێــﺮەدا ددان ﺑەوەدا ﺑﻨێﻢ ﺋــەوەی ﭘێﯽ دەڵێﻦ )ﻧەزەرﯾﯿەی ﻣﻮﺋﺎﻣــەرە( ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەﯾەﻛﯽ ﺗەواوە. ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾــەی ﺋێﻤە ﻟە ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎوە ﭘﯿﻼﻧﯽ ﻟێ دەﮔێڕن ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﻻواز و داﺑەزﯾﻮ و رزاوەﯾە .ﺧﯚی راﺳــﺘﯿﺖ دەوێ ﺋەوە ﺧﻮەﺳــﺎ و ﻧەرﯾﺘێﻜــﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﻧەﯾە ﺧەڵﻚ ﭘﯿــﻼن ﻟە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﮕێڕن ،ﺑــەم ﺑێﮫێﺰ ﭘﯿﻼن ﻟە ھێــﺰدار ﻧﺎﮔێڕێ، ﭘێﭽەواﻧەﻛــەی راﺳــﺘە .ﮔەﻻن ﺳــەرﻟەﺑەر ﻟەم ﻧﺎوﭼەی رۆھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘەدا داوەﺷﺎو و داڕزاو و داﺗەﭘﯿﻮن ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەواﻧەی ﻟێﺮە ﺑە ﭘەﯾﮋەی دەﺳەﺗﺪا ﺳەرﻛەوﺗﻮون ،ﯾەﻛﺴەر و ﻧﮫێﻨﯽ و ﺑە ﭘەﻟە و ﺑێ دواﻛەوﺗﻦ ھــەر ﻟەﮔەڵ داوەراﻧەوەﯾﺎن
ﺑەﺳەر ﻛﻮرﺳﯿﺪا ﺷــێﻮەی دڕﻧﺪەی ﮔﯚﺷﺘﺨﯚری ﺑﯿﺎواﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە. دەﻣەﻗﺎڵەی ﻧێﻮان ﺷێﺘﯚﻛەﻛەی ﺋەﻣەرﯾﻜە دۆﻧﺎڵﺪ ﺗﺮاﻣﭗ و ﺧەﭘﯚﻛەﻛەی ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﻛﻮر ﻛﯿﻢ ﺟﯚﻧﮓ ﺋﻮون ،ھەرﭼەﻧﺪە زۆرﯾﺶ ﮔەرﻣە ﺑەم ﺑە ﺋەﮔەری زۆرەوە ﺑە ﺷەڕ دواﯾﯿﯽ ﻧﺎﯾەت ﻟەﺑەرﺋەوەی ﮔەﻻﻧﯽ ﻛﯚرﯾەی ﺑﺎﺷــﻮور و ﺟﺎﭘﺎن و ﺋەوروﭘە ﮔﺸــﺘﯿﺎن ﮔەﻻﻧﯽ ﺑەھێﺰن ،ﺗﺎ دەرﮔەﯾەك ﺑﯚ ﺷەڕ دەﻛەﻧەوە، ﺳــەت دەرﮔەی ﺑە روودا دادەﺧەن .دەﻣەﻗﺎڵەی ﻧێﻮان ﺗﺮاﻣﭗ ﻟەﮔەڵ ﭬەﻧﺰوێﻠﻼﺷــﺪا ﻧﺎﺑێ ﺑە ھﯚی ﺳــەرھەڵﺪاﻧﯽ ﺗﻮﻧﺪﺗﯿﮋی ﻟەﺑەرﺋەوەی ﺋەو ﻛﺮژﯾﯿە دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە وا ھﺎﺗﻮوە و ﻟەﮔەڵ ﻛﻮوﺑﺎﺷﺪا ھەر وا ﺑﻮوە .ﻛﻮوﺑﺎ و ﻛﯚرﯾــﺎ و ﭬەﻧﺰوێﻠﻼ ﺑە ﻛﯚﻧە ﻛﯿﻨەی ﺳەردەﻣﯽ ﺳﯚﭬﯿەﺗەوە ﻣﻠﻤﻼﻧە دەﻛەن و دەﺷﺰاﻧﻦ ﺳﻨﻮوری ﻣﻠﻤﻼﻧە ﻛﻮێﯿە. ﺋەوەی ﺳــﻨﻮور ﻧﺎزاﻧێ ﻧﺎوﭼەﻛەی ﻟەﻣەڕ ﺧﯚﻣﺎﻧە ﻛە ﭬەﻛﺮﯾﯿە ﺑﯚ ھەر ﺷــەڕێﻚ ھەر ﻻﯾەﻧێﻚ ﺑﯿەوێ ھەڵﯽ ﮔﯿﺮﺳــێﻨێ .ﻟە دوو ﺣەوﺗــﻮوی راﺑﺮدوودا دوو ﺟﺎر ھێﻨــﺪەی ﻧەﻣﺎﺑﻮو ﺗێﻜﮕﯿــﺮان ﻟە ﻧێﻮان ھێﺰەﯾﻠﯽ زەرﯾﺎﯾﯽ و ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜە و ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﻛەﻧــﺪاودا روو ﺑﺪات .ﺟﺎرێﻚ ﻟە ﺟﺎران ھــەر روو دەدات و ھەﻣــﻮو ﭼــەك و ﺑﻨﻜەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯽ وﺷﻜﺎﻧﯽ و زەرﯾﺎﯾﯿﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜەش ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳﺘە ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا ﺳﺎز و ﻟەﺳەرﭘێﯿە .ﺋەوەی دەﻣێﻨێﺘــەوە ،ﺷــﻜﺎﻧەوەی ﭼﯽ دەﺑێﺖ ﺑەﺳــەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا؟ ﺋەﻣەﯾﺎن ﺑﯚ ھەﺳــﺖ و ھﯚﺷﯿﺎرﯾﯽ ﻛﻮردەﺑﯚرەی ﺧﯚﻣﺎن ﻟێ ﮔەڕێ ،ﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧەﺷﯽ زۆر ﭘێﻮە ﻧﺎﯾەﺗە ﮔﺮێﺪان ﻧەﺑﺎدا ﺷەرﻣەزارت ﺑﻜﺎﺗەوە.