ﭘﺎرەی ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ﺣﺰﺑﯽ ﭘێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ
2
دۆﺳﯿە و داﺗﺎ ..دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ 10
ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛﯚن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت
9
رازاوە ﺳێ ﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ﺑﯚ ﭘﺎرە ﺑە ﺷﻮو دراوە
15
ﻛﻮردێﻚ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﺑﯚ ﭘێﺶ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ دەﮔەڕێﻨێﺘەوە
9
ﺋﺎﻣﺎر ﻗﻮرﺑﺎﻧﻴﻴﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼۆ ﻟە ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﻴﻴﺎﻧﯽﺷەڕی داﻋﺶ زﻳﺎﺗﺮە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە ﻧﺮخ 500 :دﯾﻨﺎر ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە
www.wishe.net
8
ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ دەرﺑڕﯾﻦ ﻟە وﺷەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜە
”ﻓﻴﺸەﻛێﻜﻴﺎن ﺑۆ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە داﻋﺸەوە ﻧەﻧﺎوە“
ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ دژی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە
3
راﺋﻴﺪ ﻓەﻫﻤﯽ:
ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻮرد دەﻛەﯾﻦ
ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﮔﯚڕان دەﻛﺎت ﺑە دوو ﺑەرەوە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾەﻛەم/دﯾﺴێﻤﺒەری ،2016ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻟە ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ، ھﺎوﺳەری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑە“ﻟەﺷﻔﺮۆش“ ﻧﺎو ﺑﺮد ،ﺋێﺴﺘە ﺑﺰووﺗﻨەوەی
ڕﯾﻔﺮﻧﺪۆم ﭼﯿە؟ ﻟەﭘێﻨﺎو ﭼﯿە؟ ﻓەرھﺎد ﭘﯿﺮﺑﺎڵ
ﮔﯚڕان ﭘﺎداﺷﺘﯽ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی دەﻛﺎت و ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛەی ﭘێ دەدا .ﺑەم ﺋەوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە دوو ﺑەرەوە و ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪان ﻧﯿﮕەراﻧﻦ و ﺳﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﺶ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺪا ﻛﺮاوە.
5
رەھەﻧﺪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎﻧە و ﻧﺎﺣﺰﺑﯽ ”ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ“
13 12
ﻋﺎدل ﻗﺎدری
راﺋﯿــﺪ ﻓەھﻤــﯽ ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﻛﯚﻣﯿﺘــەی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﺰﺑﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻋێﺮاق،ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ“وﺷــە“دا، ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛــﻮرد رادەﮔەﯾەﻧێــﺖ ﻛــە وەك ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﭘێﯿەﺗﯽ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻓەھﻤــﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛــە ھەر ﻟە زووەوە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە رێڕەوی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەرﭼﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸــە و ﺗەﻧﮕــﮋە ﺑە دوای ﯾەﻛﺪاھﺎﺗﻦ.
4
ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی داوای ﻣﺎﻓﯽ ﭘەﻧﺎﺑەری دەﻛەن ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳــەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ڕەواﻧەی دەرەوە ﻛﺮان ﺗﺎ دواﺟﺎر ﺑــە زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﭘڕەوە ﺑﮕەڕێﻨەوە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺑﺨــﻮا ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھەر ﺋەوەﻧﺪەی دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە دەرەوە ﮔەﯾﺸﺘﻮوە، ﺣﺎﺷــﺎﯾﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــﺮدووە و داوای ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺋەو وﺗە ﻛﺮدووە ﻛە ﻟێﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ.
6
2ﭘﺎرەی ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ﺣﺰﺑﯽ ﭘێ دروﺳﺖ دەﻛﺮێ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﺧــﺎوەن ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ وازﯾﺎن ﻟە داوای وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﺞ ھێﻨﺎوە و ﺋێﺴﺘە داوای ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛــە دەﻛەﻧەوە و ڕای دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﭘﺎرەﻛەی ﺋەواﻧــﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﺧﺰﻣــەت ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ دوو و ﺋێﻦ ﺋﺎڕ ﺗﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ھﺎوﻛﺎت دەڵێﻦ، ﺷﺎﺳﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ دەﯾەوێﺖ ﺑە ﭘﺎرەی ﺋەوان ﺣﺰب دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ﻧﯚ ھەزار و 800ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜﯽ ھەﯾە و 30ﻣﻠﯿﺎر دﯾﻨﺎرﯾﺎن داوە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟە ﺣەﻗﯽ ﺋەو ﭘﺸــﻜﺎﻧەی ﻛڕﯾﻮﯾﺎﻧە ،ھەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑــە ﻣﻠﯿﯚﻧێﻚ ﺑەﺷــﺪاری ﻛﺮدووە و ھەﺷــە ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 150ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﭘﺸﻜﯽ ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛڕﯾﻮە، ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺋەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾە 1 %ﭘﺎرەﻛەی ﺧﯚﯾــﺎن ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﻧەداوﻧەﺗێ ،ﺋەواﻧﯿﺶ ﺋێﺴﺘە داوای ﭘﺎرەی ﻛﺎﺷــﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەﻧەوە ﺑەﺑێ ﻗﺎزاﻧﺞ. دڵﺸــﺎد ڕەﺳﻮوڵ 34/ﺳــﺎڵ ،/ﺑە
ﺑڕی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﺑەﺷﺪاری ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪی ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە 120ھــەزار دﯾﻨﺎری وەك ﻗﺎزاﻧﺞ ﭘێ دراوە ،ﺋەو ﺋێﺴــﺘە ھﯿــﭻ ﻗﺎزاﻧﺠێﻜﯽ ﻧﺎوێــﺖ و ﺗەﻧﯿﺎ ”ﭘﺎرەﻛەی ﺧﯚی“ دەوێﺘەوە. دڵﺸﺎد ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە واﻣﺎﻧﺰاﻧــﯽ ﻟەﻧــﺎو ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧﺪا ﺑەﺷﺪاری دەﻛەﯾﻦ، ﻧەﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﺑــە ﭘﺎرەی ﺋێﻤە ﻛەﻧﺎڵﯽ ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــﯽ دەﻛﺮێﺘەوە و ﺣﺰب دادەﻣەزرێﻨﺮێﺖ“. ھﺎوﻛﺎت ﻓەﺗــﺎح ﻣﺤەﻣەد ﺗەﻣەن 55/ﺳــﺎڵ ،/ﺑە ﺑــڕی 120ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎر ﭘﺸﻜﯽ ﻟە ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ﻛڕﯾﻮە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە 600ھەزار دﯾﻨﺎری وەك ﻗﺎزاﻧﺞ وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺋەو ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜە ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﭘەﻧﺎﻣﺎن ﺑﯚ دادﮔﺎ و داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺮدووە، ﻧﺎﻣەﻣــﺎن ﺑﯚ ﯾەﻛێﺘــﯽ و ﮔﯚڕان و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﻧﻮوﺳــﯿﻮە ،ﺑەم دادﮔﺎ و ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟە ﭘﺸــﺘﯽ ﺷﺎﺳﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪن و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗەﻧﺎﻧــەت ﻧەھﺎﺗــﻮون ﻟەﮔەڵﻤﺎن داﻧﯿﺸﻦ و ﮔﻮێﻤﺎن ﻟێ ﺑﮕﺮن“.
ﭼﺎﭬــﯽ ﻻﻧــﺪ ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﮔەﺷــﺘﯿﺎرﯾﯿە و ﻛەوﺗﻮوەﺗە ﺑﻨﺎری ﮔﯚﯾــﮋەی ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺳەرەﺗﺎی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﻛە، ﺧﺎوەﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﺑوی ﻛﺮدەوە ﻛە ﺧەڵﻚ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑەﺷێﻮەی ﭘﺸﻚ ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﺑﻜەن و ﺳﺎﻧە ﻗﺎزاﻧﺞ وەرﺑﮕﺮن ،ﺑەم ھەر دوای ﺳﺎڵێﻚ، ﺧــﺎوەن ﭘﺸــﻜەﻛﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﻛﺮدووە و ڕێﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر دەﮔﺮﻧەﺑەر .ﺑەم ﻛــەس ﺑەدەﻣﯿﺎﻧــەوە ﻧﺎﭼێ وەك ﺋەوەی ﺷــﺎر ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر و ﯾﺎﺳﺎی ﺗﯿﺎدا ﻧەﺑێ. ﺟەﻣﺎل ﺣەﻣەڕەﺷــﯿﺪ ﭘﺎرێﺰەری ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـــﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد” ،ﭘﺎرەی ﺧــﺎوەن ﭘﺸــﻜەﻛﺎن دراوە ﺑــە ﻛەﻧﺎڵــﯽ NRT2و NRTﻋەرەﺑﯽ و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﻦ ﺑە ﭘﺎرەی ﭘﺸــﻜەﻛﺎن ﺷﺎﺳــﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺳەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺣﺰﺑێﻜە“. ھەروەھــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﺳــﻜﺎی ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ دژی ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎﻟﯿﺎ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﺋێﺴﺘە ﻛەﯾﺴــەﻛە ﻻی دادﮔﺎﯾە،
ﺋێﻤــە ﭼﺎوەڕێﯿﻦ ﺑﺰاﻧﯿــﻦ دادﮔﺎ ﭼــﯚن ﻣﺎﻓﯽ ﺋەو ﺧەڵﻜــە ھەژارە دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﻛە ﺳــﺎﻧێﻜﯽ زۆرە ﭘﺎرەﯾﺎن ﺑەﻧﺎوی ﭘﺸﻜەوە ﻟێ وەرﮔﯿﺮاو“. ﺷﺎﺳﻮار ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻛە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﻛﯽ ﻛەﻣﺪا ﮔەﺷــەﯾەﻛﯽ ﻧﺎﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ داراﯾﯽ ﺑەﺧﯚﯾــەوە ﺑﯿﻨﯽ و ﺑــەراورد ﺑە راﺑﺮدووی ﺧــﯚی ،ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻟــە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚﻧــەوە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــە
ﺷێﻮەی ﭘﺸــﻜەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺧﺎوەن ﭘﺸﻜەﻛﺎن ﺑــە وەﻣەﻛﺎﻧــﯽ ڕازی ﻧەﺑﻮون و ﺑەردەوام داوای ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻛﺮدووەﺗەوە. ﺋــﺎرام ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ڕێﭙێﺪراوی ﭘــڕۆژەی ﭼﺎﭬﯽ ﻻﻧﺪ، ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺑە“وﺷــە“ ﻧەدا و ﺗەﻧﯿــﺎ ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻟــە ﻣﺎوەﻛﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ڕووﻧﻜﺮدﻧەوەی زۆرﻣﺎن ﻟەﺳــەر ﺋەو ﭘﺸﻜﺎﻧە داوە و ﺋێﺴﺘە
ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﺎڵێﯿﻦ“. ”وﺷــە“ زﯾﺎد ﻟە ﺟﺎرێﻚ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﻛﺮد ،ﺑــەم ﻧەﺗﻮاﻧﺮا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﭘﺸــﻜﺪاری دەﺑێﺖ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ژﻣێﺮﯾــﺎری ﺑێﻼﯾەن ﺑەڕێﻮەی ﺑﺒﺎت ،ﺑەم ﻧﺎﻟﯿﺎ ﻛە دﯾﺎر ﻧﯿﯿــە ﭘﺮۆژەﻛەی ھــەر ﺑە ﭘﺎرەی ﭘﺸﻜەﻛﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە ﯾﺎن ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﭘﺎرەی داوە ،دەﺳــﺘﯽ
ﺑەﺳــەر ژﻣێﺮﯾﺎری و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆژەﻛەدا ﮔﺮﺗﻮوە. ﺋــەوەی ﺟێﯽ ﺳەرﺳــڕﻣﺎﻧە ﻟەو ﭘﺮۆژەﯾــە و ﻓەرﻣﺎﻧﮕــە و ﻻﯾەﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﻟەﺑﺮی ﯾەﻛﻼﻛﺮدﻧەوەی ﻣﺎﻓــﯽ ﺧــﺎوەن ﭘﺸــﻜەﻛﺎن و ﺑەﺧﺸﯿﻨﯽ ژﻣێﺮﯾﺎری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛە ﻟەﻻﯾەن دادﮔﺎوە ﺑە ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾەﻛﯽ ﺑێﻼﯾەن ،ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو زەوی ﭘﺮۆژەﻛــە ﻛە ھــﯽ وەﺑەرھێﻨﺎﻧە، ﻟەﺳەر ﭼﺎﭬﯽ ﺗﺎﭘﯚ ﻛﺮاوە.
ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗەﻧﺎﻫﻴﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە
ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺋەوەﻟﯿﺎت دێﻨێﺘە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو وﺷە /ﮔەرﻣﯿﺎن- ﺳەﺑﺮی ھﯚرﯾﻨﯽ ھێﻨﺎﻧــﯽ ﺑەﻟێﺸــﺎوی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑــێ ژﻣــﺎرە و ﺑــێ ﺳــەرەﺗﺎ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــەوە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒــەت ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺑﻮوەﺗە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەدا ،دەزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرﮔێــڕی رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ ﻛە ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ھــﺎوردە دەﻛﺎت و ﻛﺎرﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﺑــﯚ دەﻛﺎت .ﺑــەم ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی دەﭬەرەﻛە دووﭘﺎت ﻟە ”ﺑێﺪەﺳەﺗﯿﯽ“ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەﻧەوە.
ھێﻤــﻦ ﻣﺤەﻣــەد ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو، ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﭼەﻛﺪاراﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑەﭘﺎﺳﺎوی رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەی داﻋــﺶ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺗﺎﺑﻠﯚ و ﺳــەرەﺗﺎ ﺑﯚ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو دێﻨﻦ“. ﻣﺤەﻣــەد ﻓﺎﯾــەق ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﻗﺎﯾﻤﻘﺎﻣﯿەﺗــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو، ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿﺎﻧەی رووﺑەڕووی ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺑﻮوەﺗــەوە ،زۆرﯾــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺑــێ ﺳــەرەﺗﺎ و ﺑێ ژﻣﺎرەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺎﻧﻜﺎری دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ
ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ و ﺗەﻗﯿﻨەوە و رﻓﺎﻧــﺪن و ﻛﻮﺷــﺘﻦ ،ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﻧﺎﻧﺎﺳﺮێﻨەوە“. دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳــەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻋێﺮاﻗەوە دەھێﻨﺮێﻦ“. ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ داﻣــەزراوە
ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو دەڵێــﻦ ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ژﻣﺎرە و ﺳــەرەﺗﺎ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑڕﯾــﺎری ﺑﻮێﺮاﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺧﯚﺟێﯿﯽ ھەﯾە. ﻣﻮﻗــەدەم ﻓــﺎڕووق ﻣﺤەﻣــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺷﺎرۆﻛەی
ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ،ﺑە“وﺷە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺋەو ﺗﺎواﻧﺎﻧەی ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﻦ ،ھەﻣﯿﺸە ھەوڵﯽ ﭘەردەﭘﯚﺷﻜﺮدﻧﯿﺎن دەدرێﺖ. ﺋەوەﺷــﯽ ﺧﺴــﺘە روو” ،ﺋەﮔەر ﺳەرﻧﺞ ﺑﺪەن ﺗﺎواﻧەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮﺷﺘﻦ ﯾﺎ ﺑە ﻣﺎﺗﯚڕﺳﻜﯿﻞ ﯾﺎﺧﯚ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ژﻣــﺎرە دێﻨە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪان ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺷﺎﯾەﺗﺤﺎڵ ﻧەﯾﺎﻧﻨﺎﺳﻨەوە“. ﺋــەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە” ،ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧــە ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەوە دەھێﻨﺮێﻦ ،ﺋەوەﺷــﯽ ﻟەو رێﯿەوە ﺑﺎدەﺳــﺖ ﺑێــﺖ ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷەﻋﺒﯿﻦ“.
ﻻی ﺧﯚﺷــﯿەوە ﻋەﻟــﯽ ھﺎﺷــﻢ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷەﻋﺒﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﺑێ ﺳەرەﺗﺎ و ﺑێ ژﻣﺎرە ﻟەﻻﯾەن زۆر ﻛەﺳەوە دەھێﻨﺮێﺖ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻧﺰﯾﻜە ﻟە دﯾﺎﻟە ،رەﻧﮕە ﻟە ﺗﻜﺮﯾﺘەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﺑﮫێﻨﺮێﻦ. ﺋەو دەڵــێ” ،ﺋێﻤە ھەوڵ دەدەﯾﻦ ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧــەی ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﺑەﻛﺎری دێﻨێ ،ھێﻤﺎ و ﻟﯚﮔﯚی ﺣەﺷــﺪی ﭘێــﻮە ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﻨﺎﺳﺮێﻨەوە“. زەﻧﻮن ﻋەﺑﺪوﻟﻜەرﯾﻢ ﺋەﻓﺴــەری ﺑﻨﻜــەی ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗــﻮو ﺳــەرﺑە ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی
ﺳەﺣەدﯾﻦ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا ،ﺑەھــﯚی ﺋــەوەی ﺋــەو ﺟﯚرە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧــە ﺗﯚﻣــﺎر ﻧﺎﻛﺮێــﻦ، ژﻣﺎرەﯾــﺎن ﻧﺎزاﻧﺮێــﺖ .رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە” ،وەك ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻛە ﺋەرﻛﻤﺎن رێﻜﺨﺴــﺘﻨﯽ ﺷــﺎر و رێﮕﺮﯾﻜﺮدﻧــە ﻟــە ھــەر ﺟﯚرە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠێــﻚ ﻛــە ﺑە ﻧﺎﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑێﺘە ﻧﺎوﭼەﻛەﻣــﺎن ،ﻧەﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺑەﺋەرﻛــﯽ ﺧﯚﻣــﺎن ھەﺳــﺘﯿﻦ، ھﯚﻛﺎرەﻛەی ﺑﯚ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ و ﻓﺮە ھێﺰی دەﮔەڕێﺘەوە“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ھﯿﭻ دەﺳەﺗێﻜﯽ ﻧﯿﯿە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺎش ﺋەو ﺋﺎڵﯚزﯾﯿﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دروﺳﺖ ﺑﻮون“.
دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎﻫﻴﯽ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗێﻚ دەﭼێﺖ
ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ ﺑە ھﯚﻛﺎر دەزاﻧﺮێﺖ
وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ -ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ڕۆژە دۆﺧﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﯽ ﻧﺎوﺷﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗێﻚ ﭼﻮوە و ھەر ڕۆژە و ڕووداوێﻜﯽ ﻧەﺧﻮازراو ڕوو دەدات ،ھﯚﻛﺎرەﻛەﺷــﯽ ﺑــﯚ ﺑﻮوﻧــﯽ ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ و ﻛێﺸــە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﯾەﻛێﺘﯽ
دەﮔەڕێﻨﺪرێﺘەوە و ھﺎوﻛﺎت ﺋﺎﻣﺎژە ﺑە ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ داودەزﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت دەﻛﺮێﺖ. ﺳەرەﺗﺎی ﺋەو زﻧﺠﯿﺮە ڕووداواﻧە ﻟە ھەڵﺪاﻧﯽ ﻧﺎرﻧﺠﯚﻛێﻚ ﺑﯚ ﻣﺰﮔەوﺗﯽ ﺑەھەﺷــﺖ ﻛــە ﺑــە ﻣﺰﮔەوﺗﯽ
ﺳەﻟەﻓﯿﯿەﻛﺎن ﻧﺎﺳﺮاوە ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﺋەﺣﻤــەد ﻟە ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ،دواﺗﺮ ﺑﯚ ﺑەﯾﺎﻧﯿﯿەﻛەی ژﻧێﻚ ﺑە ﻛﻮژراوی ﻟە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﺪا ﻟە ﺷﺎﺧﯽ ﮔﯚﯾﮋە دۆزراﯾــەوە ،ﺳــەر ﻟە ﺋێــﻮارەی دواﺗﺮ ﺗەﻗە ﻟە ﺧــﺎوەن ھﯚﺗێﻠێﻚ
ﻛﺮا ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺳﺎﺑﻮوﻧﻜەران ،ﻟە ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﭘێﺸﻤەرﮔەﯾەك ﺧــﯚی دەﻛﻮژێــﺖ و دوو ڕۆژ ﭘێﺶ ﺟەژﻧﯿﺶ ژن و ﻣێﺮدێﻚ ﻟە ﻣﺎڵەﻛەی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳــەر ﺑڕﺑﻮون، ھﺎوﻛﺎت ﺋێﻮارەی ڕۆژی ﯾەﻛﺸەم ﻟەﺳەر ﺷەﻗﺎﻣﯽ ﻣەﻟﯿﻚ ﻣەﺣﻤﻮود ﺗەﻗە ﻟە ﺗﺎﻛﺴــﯿﯿەك دەﻛﺮێﺖ ﻛە دوو ژن و ﻣﻨﺪاڵێﻜﯽ ﺗێﺪا ﺑﻮون و ژﻧەﻛە ﮔﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ دەدات. داﻧــﺎ ﺟــەزا ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﺑە“وﺷە“ـﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ، ”ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻧﯿﯿــە ،ﺑەم ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯿﻤــﺎن ھەﯾــە“ .ﻟەﺑــﺎرەی ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﻟەﻧــﺎو ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ،ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﻛێﺸــە ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەﻛﺎن ،ﺗەﻧﮕــﮋەی ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛێﺸە ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ
ﯾەﻛێﺘﯽ واﯾﺎن ﻛﺮدووە ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ ﻟە ﺷــﺎرەﻛەدا دروﺳــﺖ ﺑﺒێﺖ“. ﺋــەو ﺑەﭘﺮﺳــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧــﺪە، ﭘێــﯽ واﺑــﻮو ”ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دەزﮔە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎن ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺳــﺘﻦ و ﺑﻜەری ﺋــەو ﺗﺎواﻧﺎﻧە ﺳــﺰا ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧەڵﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺳــەﯾﺮﯾﺎن ﺑﻜــەن و ﻧەﺗﻮاﻧﻦ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن“. ﺑەﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟە ﻧﺎو ﺳەﻧﺘەری ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯿﺪا ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﮔﺮووﭘێﻜﯽ ﭼەﻛﺪاری ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﺷــﺎرۆﻛە و ﺷــﺎرەدێﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﮔەرﻣﯿﺎن و ھﺎوﻛﺎت ﭼەﻣﭽەﻣﺎڵ، ﮔﺮووﭘﯽ ﭼەﻛﺪارﯾــﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە و ﻧﺎوﺑەﻧﺎو ﭘﺸێﻮﯾﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﺧﻮڵﻘێﻨﻦ.
ﻣەھــﺪی ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، ﺑە“وﺷە“ـﯽ ﮔﻮت ،داودەزﮔەﻛﺎن ﺑە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﺳﺘﺎون ،ﺑەم ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻢ ﻛەﻣﺘەرﺧەﻣە و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯽ و ﻛەﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﭘڕ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە. ﺋەو ﮔﻮﺗﯽ ”ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛێﺸــەی ﻛەﻟﻮﭘەل و ﻛەﻣﯿــﯽ ﻣﯿﻼﻛﯿﺎن ھەﯾــە ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﻛێﺸــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێــﻢ و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ و ﻛێﺸــەی ﺗەﻛەﺗﻮﻻت و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧــﺎو ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﻛە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن ھﯚﻛﺎرن ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺸێﻮی ﺗەﻧﺎھﯽ“. ”وﺷە“ ھەوڵﯽ زۆری دا دەزﮔەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﺳەرۆﻛﯽ ﺑــﯚردی ﺗەﻧﺎھﯿــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺪوێﻨێﺖ ،ﺑــەم ﺑە
ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﻧەﺑﻮوﻧــﯽ ﻛﺎت ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﻚ ﻗﺴەﻛﺮدﻧﯿﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ڕەت ﻛﺮدەوە. ﻗــﺎدر وەﺗﻤﺎن ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧەی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔﻮت ،ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺗەﻧﺎھــﯽ ﻟــە ھەر ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دەﺑێﺘە ھــﯚی ﺗﺮﺳــﺎن و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ﺧەڵــﻚ و ﺑــﺎزاڕ و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە رێﮕە ﻧەدرێﺖ ڕووداوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺗەﺷەﻧە ﺑﻜەن. ﺋەوەﺷــﯽ ﮔــﻮت” ،ﺋــەوەی ﺋەو ﻣﺎوەﯾە ﻟەﻧﺎو ﺷــﺎری ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ،ﺟێــﯽ ﻧﯿﮕەراﻧﯿﯿە و ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯿەﻛەﺷــﯽ ﻟــە ﺋەﺳﺘﯚی ﺣﻜﻮوﻣەت و ﯾەﻛێﺘﯽ و ﮔﯚڕاﻧﺪاﯾە ﻛە دەﺑێﺖ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑــﯚ ﺑﻨﺒڕﻛﺮدﻧﯽ ﻛێﺸــە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎن ﺑﮕﺮﻧە ﺑەر“.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧەوان ﺑﺮاﻳﻢ ﻋەﺑﺪو�
ﻛێﺸــەی ﮔــەورەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣــەڵ، ﺗێﻨەﮔەﯾﺸــﺘﻦ ﺑﻮو ﻟە ﺋەدای ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭘڕۆژە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ﻛﯚی رەﺧﻨەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا، ﺗەﻧێ ﻟە ﻛەﺳــێﺘﯽ ﺑﺎرزاﻧﯿﺪا ﭼــڕ ﻛﺮدەوە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺎرﺗــﯽ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺑەرز ﺑﺎﻧﮕەﺷــەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ دەﻛﺮد ،ﻛەﭼﯽ ﺋــەو ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵە ،ﭘێﯿﺎن واﺑﻮو ﺗەﻧێ ﺑــﯚ ﻣﻮزاﯾەدەﯾە و ﺑەس ،ﺑەردەواﻣﺒﻮون ﻟەﺳەر ﺋەو ﺋەدا ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﺧﯚﯾﺎن ﻛە دواﺟﺎر ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼﯚن ﻟێﯽ دەرﭼﻦ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﺋەو ھەﻣﻮو ﻛێﺸﻤەﻛێﺸە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟﻨێﻮدان و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﻜﺮدن ﺑە ﯾەﻛﺘﺮی و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳــەﺧﺘﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧﺪا ،ﺗﻮاﻧﯽ زۆرﯾﻨەی ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن رازی ﺑﻜﺎت ﺑــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺋێﺴﺘە ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ﻟە دووڕﯾﯿﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوەدان ،ﺋەﮔەر ﺑەﺷــﺪاری ﻛەﻣﭙﯿﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﻜەن ،ﺋــەوا رازﯾﺒﻮوﻧە ﺑە ﭘڕۆژەی ﺑﺎرزاﻧﯽ ،ﺋەﮔەرﯾﺶ رازی ﻧەﺑﻦ ،ﺋەوا ﻣێﮋووﯾەك ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر دەﻛەن ﻛە ﺑەڕاﺳــﺘﯽ زﯾﺎن ﺑە ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺋەﮔەری ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪا. ﺋێﺴــﺘﺎ ﻟە ﺗــﺎوا ﺑــە ﻧﺎڕاﺳــﺘەوﺧﯚ دژاﯾەﺗﯿﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەﻛەن ﺑــە ھێﻨﺎﻧــەوەی ﭼەﻧﺪ ﺑﯿﺎﻧﻮوێﻜــﯽ ﻻواز ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭘڕۆژەﻛــە ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ﺗەواو ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿە ،ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛﺮدووە ،ﺑــەم دواﺟﺎر ھﯽ ھەﻣﻮواﻧە ،ﺑﯚﯾە دﯾﺴــﺎﻧەوە ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺧەرﯾﻜە دەﻛەوﻧــەوە ھەڵەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﻛە ﺑە ﮔەرﻣﯽ ﭘێﺸــﻮازﯾﯽ ﻟەو ﻛەﻣﭙﯿﻨەدا ﻧﺎﻛەن، ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﻛﺎﺗﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯿﺸﯽ ﺑە ﻣﻮزاﯾەدەﯾﺎن دەزاﻧﯽ ،ﺑەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣەﯾەك ﻟەﺑﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻨەﻛە و وادەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑو ﺑﻮوەوە، ﺋﯿﺘﺮ ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺋێﺴﺘە دووﭼﺎری ﺷﯚﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻮون ﺑەوەی ﭘﺎرﺗﯽ ﺑەڕەﻛەی ﻟەژێﺮ ﭘێﯿــﺎن دەرھێﻨــﺎوە و ﻧﺎزاﻧﻦ ﭼــﯚن ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﯾــەك ﺑﺨەن ،ﺑــەم ھەر ﺑﯿﺎﻧﻮوێﻚ ﺑﮫێﻨﻨەوە ،دواﺟــﺎر زﯾﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘڕۆژەﻛە دەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨەی ”ﺑەڵێ“ ﻣﺴﯚﮔەر دەﻛﺎت. ﺑە ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ زﯾﺎﺗــﺮ % 20دەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﻻﯾە ،ﻛەﭼﯽ ﺳەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﺋــەو دوو ﺣﺰﺑە ﺑێ ﮔەڕاﻧەوە ﺑﯚ ھەﺳــﺘﯽ ﺋەو دەﻧﮕﺪەراﻧەﯾﺎن ،دژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﻦ .ﺋەوان ،واﺗە ﺳــەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو دوو ﺣﺰﺑــە ﺋەﮔەر ﭘێﯿﺎن واﯾە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺳــەرﻛەوﺗﻨە ﺑەﺳــەر ﭘﺎرﺗﯽ ،ﺋەوا ھەڵەن ،راﺳﺘە ﭘڕۆژەﻛە ﻟە ﺟەوھەردا ھﯽ ﭘﺎرﺗﯿﯿە ،ﺑەم ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿە، ﻧﺎﻛﺮێﺖ دژاﯾەﺗﯽ ﭘڕۆژە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﺑﻜﺮێﺖ ﺑــە ھﯿﭻ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەﻛــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەوە ﺋەوﭘەڕی ﻓﺎﺷﯿﻠﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﻜﺮدن دەﮔەﯾەﻧێﺖ. ﺋەﮔەر ﭘێﯿﺎن واﯾە ﭘڕۆژەﻛە ﺷﻜﺴﺖ دەﺧﻮات، رەﻧﮕە ﺋەوان ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺳــەرەﻛﯽ ﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘڕۆژەﯾەﻛﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ،واﺗە دژاﯾەﺗﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮔەﻟﯽ ﺧﯚت ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋەﻧﺪام و ﻻﯾەﻧﮕﺮێﻜﯽ زۆری ﺋەو دوو ﺣﺰﺑەش دەﻧــﮓ دەدەن ،ﭼﻮﻧﻜــە دەزاﻧــﻦ ﺑڕﯾــﺎری ﺳەرﻛﺮدەﻛﺎﻧﯿﺎن دروﺳﺖ ﻧﯿﯿە و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرە ﺣﺰﺑﯿﯿە ﺧﯚﭘەرﺳــﺘﯿﯿەداﯾە ﻛە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەری ﻛﺮد، ﺑەم ﺋەوەﺗﺎ دواﺟﺎر ﻛەوﺗﻨە ﺑەردەم ﺋەﮔەرێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻣێﮋووﯾﯽ ،ﻛە ﺑــە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ دەﺑێﺖ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ھەڵﺒﮋێﺮن، ﺋەﮔەر ﻧﺎ ﺟﮕە ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻻی ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ﺳﺰا دەدرێﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟﯚژﯾﻚ ﻗﺒﻮوڵﯽ ﻧﺎﻛﺎت ﻣﯿﻠەﺗێﻚ 100ﺳﺎڵە ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،ﺗﺎزە ﺑە ﺗﺎزە ﭼەﻧﺪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەك رەﺗﯽ ﺑﻜەﻧەوە ،ﺑﯚﯾە ﺑەﺷﺪاری ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﺋەو دوو ﺣﺰﺑە ﯾەﻛەم ﺟﺎر زﯾﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ ،دواﺗﺮ ھەﺳــﺖ و ﺳﯚزی ﺋەﻧﺪاﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن.
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﮔۆڕان و ﻛۆﻣەڵ ﻟە دووڕﻳﻴﺎﻧﯽﺑﻴﺮﻛﺮدﻧەوەدا
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
3
ﻛﯚﻣەڵ و ﮔﯚڕان ﺳێ ﺳﺎڵە ﭘﺮﺳەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯿﺎن ﺑﯚ ﺷەھﯿﺪێﻚ ﻧەﻧﺎردووە وﺷە /ھەوﻟێﺮ -راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔــﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵﯽ ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ﭼەﻧــﺪ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم دەرﻧەﺑڕﯾﻮە ﯾﺎن ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺧﯚﯾــﺎن دﯾﺎری ﻧەﻛــﺮدووە ،ﯾەﻛێﺘﯿــﺶ ﻛــە ﺑە دروﺷــﻢ 31ﺳــﺎڵە داوای ﻣﺎﻓﯽ ﭼــﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ دەﻛﺎت، ﯾــﺎری دەﻛﺎت و ﺧــﯚی ﻟــە دروﺷــﻤەﻛەی ﺷــﺎردووەﺗەوە و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﮔﻮﻣﺎﻧﺎوﯾﯿە .ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮا دژی دەوڵــەت ﺑــﻦ ،ﺑــە ﺗﻮﻧﺪی ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﻛەن و ﻟــە وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾﺶ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ﺑــە ﺑﺎﺑەﺗــﯽ رۆژ و ﻟێﻜﯚڵﯿﻨەوەی ﻧﺎوەﻧﺪە ﮔەورەﻛﺎن. رۆژی ﺣەوﺗــﯽ ﺣﻮزەﯾــﺮان/ ﯾﯚﻧﯿﯚی ،2017ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ،رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ﺳێﭙﺘەﻣﺒەری داھﺎﺗﻮوﯾﺎن وەك رۆژی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ”ﻣﺎﻧــەوە ﯾــﺎن ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێــﺮاق“ دﯾــﺎری ﻛــﺮد .ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻧﺎوﺧــﯚ و دەرەوە ﺑە ﺗــﺎك و ﻛﯚﻣەڵ ﺑەﺟﯚری ﺟﯿﺎواز ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ دەردەﺑڕن. ﺑەرﭘﺮﺳــێﻜﯽ ھــﯚزی زوﺑﯿﻌــﯽ ﻋەرەﺑﯽ دەڵێﺖ” ،ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﻮێﻨﯽ ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺑەرﭘﺮﺳە ﻟە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﻛە ﺷەھﯿﺪ ﺑﻮوﻧە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو“. ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد زوﺑەﯾﻌﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ھــﯚزی زوﺑەﯾﻌﯿﯿە ﻟە ﻛەرﻛﻮوك ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ،ﺳەﯾﺮە ﺣﺰﺑــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ دەﺷــﺎرﻧەوە و دەﭘﺮﺳێ دەرﮔەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەڕووﯾﺎﻧﺪا ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑﯚﭼﯽ ﭘﯿﺎﯾﺪا ﻧﺎڕۆن؟ ﺋەو ﺳــەرۆك ھﯚزە ﺑەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەڵێ” ،ھەﻣﯿﺸە ھەوڵ دەدەن ﺑەﺳەر دﯾﻮاری ﺋەم وت و ﺋــەم وت ﺷــﯿﻦ و ڕۆڕۆ ﺑﻜەن“. زوﺑەﯾﻌﯽ ﻛە ﭘێﺸــﺘﺮ ھەڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ﺗﻮﻧــﺪ ﺑﻮوە دژی ﻛــﻮرد و ﺑەھﯚی ﻟەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﺎوارە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟە ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﻧﺠﯽ راﻛێﺸــﺎوە ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛﺎت ﻛــە ”ﺋەو ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿە
ﺑەس ﻧﯿﯿە ﺑﯚ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﭘێﺸﻤەرﮔە داوﯾەﺗﯽ ،ﻣﻦ ﻧﺎڵێﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋێﻤە ،ﺑەڵﻜﻮ ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ ﺑەرﭘﺮﺳــﻦ ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﻮێﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺷەھﯿﺪەﻛﺎﻧﯿﺎن“. ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن
دەﻛﺎت ﻛە ﺣﺰﺑەﻛەی ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاری زۆری داوە و ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ”ﺑەردەواﻣﯿﺶ دەﺑﯿﻦ ﻟە ﺧەﺑﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﺎن و ﺋﺎراﻣﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن“. ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴــﺖ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە ﺷەڕی
ﻋەﺑﺪو ﺣﺎﺟﯽ ﻣەﺣﻤﻮود:
دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧــﯽ ﭘڕۆﺳــەی ڕﻳﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﻫەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە دەﺑێﺖ ﻛە دژی رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم و ﭘﺮﺳە ﻧﻴﺸﺘﻤﺎﻧﻴﻴەﻛﺎن وەﺳﺘﺎوﻧەﺗەوە
ﻟە 2014ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛــە داﻋﺶ ﭘەﻻﻣﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە ،ھەزار و 710 ﺷەھﯿﺪ و 10ھەزار ﺑﺮﯾﻨﺪاری داوە. ”ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﺑەر ﻟە ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻟەﻻﯾەن ھﯚزە ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺣەوﯾﺠە و ڕەﺷــﺎد، ﺋﺎﮔەدار ﻛﺮاﯾﻨــەوە ھەر دەرﻓەﺗێﻚ ھــﺎت ﺑــﯚ ﻛــﻮرد دەﺑێــﺖ دژی ﺑﻮەﺳــﺘﯿﻨەوە ،ﺑــەم ﻛﺎﺗێــﻚ ﯾەﻛﺒﻮوﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﻤــﺎن ﺑﯿﻨﯽ، ﺑڕﯾﺎرﻣﺎن داوە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿــﻦ ،ھەرﭼەﻧــﺪە ﺑەﺷــێﻚ ﻟە زەوﯾﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟە دەرەوەی ﻣﺎدەی 140ـــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺸــە“ .ﺳەرۆﻛﯽ ھﯚزی زوﺑەﯾﻌﯽ وای ﮔﻮت. ﻟەو ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿەی ﭘێﺸﻤەرﮔە داوﯾەﺗﯽ ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﭘﺮﺳــەﻧﺎﻣەﯾﺶ ﺑەﺷــﺪاری و ھﺎوﺧەﻣﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەرﻧەﺑڕﯾﻮە ،ھەر ﺋــەم دوو ﺣﺰﺑە ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺷﻜﺴــﺘﯽ ﻛﻮرد دەﻛەن ﻟە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەﺗﺪا. ﻋەﺑــﺪو ﺣﺎﺟــﯽ ﻣەﺣﻤــﻮود ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﻣەﻛﺘەﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای
ﺗﯿﺮۆردا ﻧﯚ ﺷەھﯿﺪ و 100ﺑﺮﯾﻨﺪاری ھەﯾــە .ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺷــەھﯿﺪەﻛﺎن ﻛﻮڕی ﺳــﻜﺮﺗێﺮی ﺣﺰﺑەﻛەﯾە ﻛە ﻟە ﺑەرﭼﺎوی ﺧــﯚی ﻟە ﻛەرﻛﻮوك داﻋﺶ ﺷەھﯿﺪی ﻛﺮد .ھەرﭼەﻧﺪە ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺴــﺖ ﯾەك ﻛﻮرﺳﯽ ھەﯾە ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﮔﯚڕان 24ﻛﻮرﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەڵ ﺷەش ﻛﻮرﺳﯿﯽ ھەﯾە. ﻋەﺑــﺪو ﺑــﯚ ”وﺷــە“ دووﭘﺎﺗﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﻦ ﯾﺎن ﻟەﮔەڵﯿﻦ، ﺧﯚﯾﺎن ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧەوە و ﻛێﺸــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ڕەﻧﮓ ﻧەداﺗەوە ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳێﻜﯽ وا ﮔﺮﻧﮓ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ڕﻛﺎﺑەرﯾﯽ ﻧێــﻮان ﺣﺰﺑەﻛﺎن ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە و ﻟە ھەﻣــﻮو ﺳــەردەﻣێﻜﺪا دەﺑێﺖ، ﺑﯚﯾە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺗێﻜەڵﯽ ﻛێﺸــەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﻜﺮێﺖ ،ﺑﺎﺷﺘﺮە دەﺳﺖ ﻟەﻧﺎو دەﺳﺖ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻦ و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜەﯾﻦ“. ”ﻟــە ﺋەﮔــەری دژە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە دوای ﺗەواوﺑﻮوﻧﯽ ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە، ﺋــەوە ﻗﺴــەی ﺗﺮﻣــﺎن دەﺑێﺖ و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ ﺗﺮﻣــﺎن دەﺑێــﺖ ﻟەﺳــەر ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی دژی ﭘﺮﺳە
ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن و ﻛﯚﻣەﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە“. ﻋەﺑﺪو وای ﮔﻮت. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺠەوە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ”ﺧﯚﺷــە ھﯿﭽﺖ ﻧەﭼﺎﻧﺪﺑێــﺖ و ﺑڵێﯿــﺖ ھەﻣــﻮو ﺑەرھەﻣەﻛەﯾﺶ ﺑﯚ ﻣﻨە“ .ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ”ﺑەﺷــێﻚ ﻟــەو ﺣﺰﺑﺎﻧەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛــە ﺋێﺴــﺘە دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﻦ ،دوای ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺗەﭘڵﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﻟێ دەدەن و دەڵێﻦ ﺋێﻤە ﻛﺮدﻣﺎن“. دﻛﺘﯚر ﺳــﺎزان ﻋﺎﯾﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﺴﺘە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن و داڕێﮋەری ﭘﺮﺳــﯽ ﻛــﻮرد ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ”ﻧﯿﻮﺟێﺮﺳــﯽ“ ﺋەﻣەرﯾﻜــﯽ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ” ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺳەری ھەڵﺪاوە و ﻛەس ﺧﯚی ﺑەﺧﺎوەﻧﯽ ﻧﺎزاﻧێﺖ و ﻛەﺳﯿﺶ ﻧﺎﺑێﺘە ﺧﺎوەﻧﯽ ،ﺑەم ﺳــەﯾﺮە ﻛەﺳــﺎن و ﺣﺰب ھەن وەك دژە دەوڵەت ﻗﺴــە دەﻛەن و دوای ﻛﯚﺗﺎھﺎﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛەﯾﺶ ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن )ﺑەڵێ( زۆرﯾﻨە ﺑێﺖ، ﺗەﭘڵﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻦ ﻟــێ دەدەن ﺑﯚ ﻣێــﮋووی ﺧﯚﯾﺸــﯿﺎن دەڵێﻦ
ﻟــەوە ﻧﺎﮔــەن ﻛﻮڕی ﺋــەم ﮔەﻟە ﺑﻮوﻧەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧــﯽ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮڕی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑەرەﻛﺎﻧﯽ ﺟەﻧﮓ ﻧﯿﯿە ﺗﺎ ﺋەو ڕاﺳﺘﯿﯿە ﺑﺰاﻧﻦ ﻛە ﻟەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ڕۆڵەﯾەك ﭼەﻧﺪە ﺑە ﺋﺎزارە ،ﺑﯚﯾە دژ ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەوەﺳﺘﻨەوە ،ﺋەوان ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەﯾﺎن ﺑەرﭼﺎو ﻧﯿﯿە“. ﻟــە 101ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﺑەﻧﺰﯾﻜەﯾــﯽ ،ﻛﻮرد ﻧﯿــﻮ ﻣﻠﯿﯚن ﺷەھﯿﺪی ﺑەﺧﺸــﯿﻮە ﺑﯚ رزﮔﺎری ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺷــەڕی دەﯾــﺎن رێﮋﯾﻢ و دﯾﻜﺘﺎﺗــﯚر و داﮔﯿﺮﻛﺎری ﻛﺮدووە ،ﺑەم دەرﻓەﺗﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻧەﺑﻮوە ،ﺋێﺴــﺘە ﻛﺎﺗﯽ راﭘﺮﺳﯽ ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دەوڵەت دﯾﺎرﯾﻜﺮاوە و ﺣﺰﺑﯽ ﻛــﻮردی ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە ﺳەر. ﻋەﻟــﯽ ﻋەوﻧــﯽ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﭘﺎرﺗــﯽ ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟەﺑﺎرەی دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرﺑەﺳﺖ ﻟەﺳەر ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟەﻻﯾەن ﭼەﻧﺪ ﺣﺰﺑێﻚ ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ﻛە ﺋــەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﺗــﺎزەن ،ﻟە ﺋﺎوە ﺳﺎف و ﺑێﮕەردەﻛەی ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺋﺎوﯾــﺎن ﻧەﺧﻮاردووەﺗــەوە ،ﺑﯚﯾە
ﺑەرﭘﺮﺳێﻜﯽ ھﯚزی زوﺑﯿﻌﯽ:
ﻫەﻣــﻮو ﻛﻮردێــﻚ ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر ﺧﻮێﻨــﯽ ﺷــەﻫﻴﺪاﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑەرﭘﺮﺳــە ﻟە ﮔﻴﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە
ﺋێﻤەﯾــﺶ ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﻛــﻮردی ﺑﻮوﯾﻨە“. ﺳــﺎزان ﻋﺎﯾﯽ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛە ”ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﻮوەﺗە ﺳﻤﺒﻮﻟﯽ ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺷەڕی ﺳەدەی 21و ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎ ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﻮە دەﻛەن، ﻛەﭼﯽ ھەﻧﺪێــﻚ ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻮردی
دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەوەﺳﺘﻨەوە ،ﯾﺎن ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دەڵێــﺖ” ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺋەواﻧــە دەﺳــﺘﯽ دەرەﻛﯿﯿﺎن ﻟە ﭘﺸــﺘە ،ﺑەم ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟێﺒەﺟێ دەﻛــەن ﻛە ڕەﻧﮕە ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯚﯾﺎن داڕێﮋراﺑێﺖ ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻟە ﻣﺎﻓێﻜﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻜﯚڵﯽ ﺑﻜەن“. ﻋەوﻧﯽ وﺗﯽ ”ﻛﻮردﺳﺘﺎن رێﻚ ﺳێ ﺳﺎڵە ﻟە ﺷەڕی دەﺳﺘەوﯾەﺧەداﯾە ﻟەﮔەڵ داﻋﺶ ھەزاران ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨــﺪاری داوە ،ﮔﯚڕان و ﻛﯚﻣەڵ ﺑە ﺗەﻗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﯿﺸەﻛێﻚ ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن رووﺑەڕووی داﻋﺶ ﻧەﺑﻮوﻧــەوە ،ھەروەھــﺎ ﻟە ﻣﺎوەی راﺑــﺮدوو ﻟەﮔەڵ ھﯿﭻ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗەﺑﺎ ﻧەﺑــﻮون ،ﺑﯚﯾە ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿە ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ دژی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوەﺳﺘﻨەوە“.
دﻳﻤﺎﻧﻪ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
4
ﺑڕﻳﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎوﺧۆﻳﻴﻴە و ﻟە ﻫەرێﻢ ﺑڕﻳﺎری ﻟەﺑﺎرەوە دەدرێﺖ ،ﺑە�م دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﻛﺎرداﻧەوەﻛﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﻳﺪا ﭼﯽ دەﺑﻦ ،ﺋەﮔەر ﺑە ﻛۆﻛﯽ و ﻟێﻜﮕەﻳﺸﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪا ﺑﻜﺮێ ،ﺋەوە ﺑەﺷێﻮەﻳەك دەﺑێﺖ و ﺋەﮔەر ﺟﻴﺎ ﻟەوﻳﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ و ﻫەرﻳەﻛەﻳﺎن ﺣﻴﺴﺎﺑﯽ ﺧۆی ﻫەﻳە ،ﺑۆﻳە ﺑەر ﻟە راﭘﺮﺳﻴﻴەﻛە ﻫﺎﻧﻴﺎن دەدەﻳﻦ ﺑەرەو ﺑﻮوﻧﯽ وﺗﻮێﮋێﻜﯽ رژد ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و ﮔەﻳﺸﺘﻦ ﺑە ﻟێﻜﺘێﮕەﻳﺸﺘﻦ ﺑڕۆن...
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ راﺋﯿﺪ ﻓەھﻤﯿﺴﻜﺮﺗێﺮی ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﻧﺎوەﻧــﺪی ﺣﺰﺑــﯽ ﺷــﯿﻮﻋﯿﯽ ﻋێﺮاق،ﻟــە دﯾﺪارێﻜﯽ“وﺷــە“دا، ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺣﺰﺑەﻛــەی ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەﯾﺨﯚﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﻮرد رادەﮔەﯾەﻧێﺖ ﻛە وەك ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﭘێﯿەﺗﯽ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻓەھﻤﯽ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ھەر ﻟە زووەوە ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە رێڕەوی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەرﭼﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋە ﺑە دوای ﯾەﻛﺪاھﺎﺗﻦ. ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﺑەرەو ﻛﻮێ ھەﻧــﮕﺎو دەﻧێﺖ ،ﺋﺎﺧﯚ ﻟە ﻋێﺮاق ﭘﺮۆﺳــەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دروﺳﺖ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە؟ ھەر ﻟە زووەوە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻋێﺮاق ﻟە رێڕەوی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دەرﭼﻮوە و ﭼەﻧﺪان ﻛێﺸە و ﺗەﻧﮕﮋە دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەدوای ﯾەﻛﺪاھﺎﺗﻦ ﻛﺮدووە ،ھﯚی ﺳــەرەﻛﯽ ﺋــەو ﻛﺎرەش ﺑــﯚ ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾﺎﻧە دەﮔەڕێﺘەوە ﻛە ﻟەﺳەری ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺮاون ﻛە دەﺑﻮو ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﺑﻮواﯾە ،ﺑەم ﺋەو ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑەﺷﺒەﺷــێﻨەی ﺗﺎﯾﻔــﯽ و ﺋەﺗﻨﯽ ﺑﻨﯿــﺎت ﻧــﺮا ،ﺋەواﻧــەش واﯾﺎﻧﻜﺮد ﺋەو ﺑەﺷﺒەﺷــێﻨە ﺑﭽێﺘــە ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵــەت و ﺑﯿﻜﺎﺗە ﻧﺎدروﺳــﺖ و ﻟە ھەﻣﻮو رووﯾەﻛەوە ﻓەﺷەﻟﯽ ﭘێ ﺑێﻨێ. دۆﺧەﻛە ﻟە ﺳﺎﻧﯽ دواﯾﯿﺪا ﮔەﯾﺸﺘە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻛەڵەﻛەﺑﻮوﻧﯽ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن و دۆﺧەﻛــە ﺑــەرەو ﺗەﻧﮕﮋەﯾەﻛﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ﭼﻮو ﻛە ھەﻣﻮو ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ دەوڵــەت و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و داﻣــەزراوە ﻣەدەﻧﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەت و ﺳەرﺑﺎزﯾﺸﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺗەﺷــەﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﮔﺮﺗەوە، ﺑﯚﯾە ﺋەو ﺑﻨﯿﺎﺗەی ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەوەی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪ ﻛە ﻧــەك ﺗﻮاﻧﺎی ﻧەھێﺸــﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەری ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿــە و ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟە ﺷــێﻮەﻛﺎن ﺑﻮوەﺗە داﯾﻨﮕەﯾەك ﺑﯚ ﮔەﻧﺪەڵﻜﺎران ،ﺋەوەش ﺑﻮوەﺗە راﺳﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑەڵﮕەﻧەوﯾﺴﺖ، ﺑﯚﯾــە ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﭘﺮۆﺳــەﻛە راﺳــﺖ ﺑﻜەﯾﻨەوە،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ھەﻣﻮو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەﺷﺪاری ﺑﻜەن و ﺷێﻮازی ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧەﻛەش ﻟە
راﺋﻴﺪ ﻓەﻫﻤﯽ:
ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮرد دەﻛەﯾﻦ
ﻗﯚﻧﺎﻏــە ﺳــەﺧﺘەی ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ دەﻛﺎت ،ﺋﺎﺧﯚ ﺧﺎوەن ﺑڕﯾﺎرەﻛﺎن ﻟە ﻋێﺮاق دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜەن؟ ﺑەردەواﻣﺒــﻮون ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎی ﺑﻨﯿﺎﺗــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗﺎﯾﻔــﯽ، ﻓەﺷــەﻟﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەﻟﻤێﻨﺮا و ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﻠەﺳەرﯾﺎن ﻣﺎﻧﺎی واﯾە ﻛە ﻟە ﻓەﺷــەﻟﮫێﻨﺎن ﺑەردەواﻣﯿﻦ، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﻟﯚﺟﯿﻜێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒەﯾﻦ ﺋەوﯾــﺶ ھﺎووﺗﯿﺒﻮوﻧە، واﺗە ﺑەﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺮە ھﺎووﺗﯿﺒﻮون ﺑەﭘێــﯽ ﻻﯾەﻧﺪارﯾﯿﺎن ﻛــە زﯾﺎﻧﯽ ھەﯾە و ﺗﺮازان ﻗــﻮوڵ دەﻛﺎﺗەوە و زﯾﺎﻧﯿﺶ ﺑە دادوەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ
ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻫێــﺰەﻛﺎن ﻛە دروﺷﻤﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻣەدەﻧﻴﻴﺎن ﻫەڵﮕﺮﺗﻮوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟەژێﺮەوە ﻛﺎر ﺑۆ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرﺳﺘەی ﺗﺎﻳﻔﯽ دەﻛەن ﺑﻨﯿﺎﺗﻨــﺎن و ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ دەوڵەت ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ھﺎوﺗﯿﺒﻮون ﺑێﻨەك ﺗەﻧﯿﺎ ﺑەﺷــﺪارﯾﻜﺮدن ﻛە رەﻧﮕە ﺑﯚ ﺑەﺷﺒەﺷــێﻨەی ﺣﺰب و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺑﮕﯚڕێﺖ ،ھــەر ﺋەوەﺑــﻮو ﺋێﻤەی ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﺋەو دۆﺧەی ﻛە ھەﯾە. ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ داﻋﺶ ﺋەﮔەر ﺑﻤﺎﻧەوێ ﻋێﺮاق ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑێﺖ و ﺑﮕەڕێﺘەوە رەوﺗﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﻟە ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪن ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﻛﺎرەﻛﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﺪا ﺑەھەﻣﺎن ﺷێﻮاز ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەو رێﮕەﯾە ﻓﺎﺷﯿﻠە و ﭘێﻮﯾﺴﺘە راﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﻟــە ﺳــﺎﯾەی ﺋــەو ھەﻣــﻮو ﺗەﻧﮕﮋاﻧەی ﻟە ﻋێــﺮاق ھەن و ﺋەو
دەﮔەﯾەﻧێ. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ھێﺰەﻛﺎن ﻛە دروﺷــﻤﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻣەدەﻧﯿﯿــﺎن ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە ،ﻛەﭼﯽ ﻟەژێــﺮەوە ﻛﺎر ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎرﺳــﺘەی ﺗﺎﯾﻔﯽ دەﻛــەن ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋــەو دووڕووﯾــە ﺑــە راﺷﻜﺎواﻧە رووﺑەڕووﯾﺎن ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﻛــﺮێ دوای ﺋەو ھەﻣﻮو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿــە دووﺑﺎرە ﺑــﯚ ھەﻣﺎن ﺑﻨەﻣــﺎی ﭘێﺸــﻮو ﺑﮕەڕێﯿﻨەوە ﻛە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼﺎرەﺳــەر ﺑﻜﺎت ،ﺋەواﻧەﺷﯽ ﻟەﺳەری ﺳﻮورن، ھﯚﻛەی ﺋەوەﯾە ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋەواﻧە و ھﯿﭻ دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﺋەرێﻨﯿﯿــﺎن ﻧﯿﯿە ،ھەر ﺋەوەﺷــە ﺗەﺣەدای ﮔەورە ﺑــﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ
داھﺎﺗﻮو ﻛە وێﺴﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــە ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧــەوێ دۆﺧەﻛە ﺑﮕﯚڕﯾﻦ. ھﺎووﺗﯿﺒــﻮون ﺑﯿﺮۆﻛــەی ﻛێﺸەﻛﺎﻧﻤﺎن ﭼﺎرەﺳــەر دەﻛﺎت، ﺑەم ﻛﺎﻣەن ﺋەو ھێﺰاﻧەی دەﺗﻮاﻧﻦ ﺋــەو ﻟﯚﺟﯿﻜە ﭘێڕەو ﺑﻜــەن ،ﺋﺎﺧﯚ ﻻﯾەﻧە دەﺳەﺗﺪارەﻛﺎن درك ﺑەوە دەﻛــەن ،ﺑەﺷــێﻜﯿﺎن درك ﺑەوە دەﻛەن و دەﯾﺎﻧــەوێ ھەﻧﮕﺎو ﺑەو ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﺎوێﻦ و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن درﻛﯽ ﭘێ دەﻛەن ،ﺑەم وای دەﺑﯿﻨﻦ ﻛە ﺋەﮔەر ﺋەو ﻟﯚﺟﯿﻜە واز ﺑێﻨﻦ ﺑﻨﻜەی ﺟەﻣﺎوەرﯾﯿەﻛەﯾــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ دەدەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ھەﻣــﻮو ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﻨەﻣﺎﯾە ﺑﻨﯿــﺎت ﻧﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﺑــە ﺑڕوای ﺧﯚم ﺋەوە ﻛڕۆﻛﯽ ﺋــەو ﺗەﺣەداﯾەﯾە ﻛە ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای داﻋﺶ رووﺑەڕووی دەﺑﯿﻨەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺳەرەﻛﯽ ﻟە ﺳﯿﺎﺳــەت و ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ دەوڵەت ﺑﻜﺮێ. ﺋﺎﺧــﯚ ﺋــەو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿــەی ﺑﺎﺳــﯽ ﻟێﻮە دەﻛەی ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ﺟﻤﻮﺟﯚڵێﻜﯽ ﺟەﻣــﺎوەری ﻧﺎﻛﺎت ﻟە رێﮕــەی ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﯾﺎن ورووژاﻧﺪﻧﯽ ﺷەﻗﺎم و ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺑــﯚ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﺧﺴــﺘﻨە ﺳــەر ﺳﯿﺎﺳــەﺗﻮاﻧﺎن ﺑﯚ ﻧﺎﭼﺎرﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری؟ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺟەﻣﺎوەر ﺟﻮوڵە ﺑﻜﺎت، ﺑــەم ﻟێــﺮەدا ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرﯾەﺗﯽ دەﻛەوێﺘە ﺋەﺳﺘﯚی ﺋەو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﺟﻤﻮﺟــﯚڵ ﺑە ﺟەﻣــﺎوەر دەﻛەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﭘڕۆژەﯾــﺎن ھەﺑێﺖ، ﺋێﻤەش ﻟەواﻧەﯾــﻦ ﻛە ﺟﻤﻮﺟﯚڵ دەﻛەﯾــﻦ ،ﺑەڵێ ﺋێﺴــﺘە ﻻﯾەﻧﯽ دەﺳﺘڕۆﯾﺸــﺘﻮوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەﯾە ﻧﺎﯾﺎﻧــەوێ ﮔــﯚڕان رووﺑــﺪات و ﻟەﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەواﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە، ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﺑﮕﯚڕﯾــﻦ ،ﺑــەم ﻛــێ دەﯾەوێ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑﻜــﺮێ؟ ﺑەﭘێﯽ ﺋەوەی دﯾــﺎرە زۆرﯾﻨەی ﺧەڵــﻚ زﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە ﻛە ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻧﯿﯿــە و ﻟێﺮەوﻟەوێ ﻟــە ﻧەﺟەف و
ﻧﺎﺳﺮﯾﯿە ﺧﯚﭘێﺸــﺎﻧﺪان دەﻛﺮێﺖ، واﺗە ﺟەﻣــﺎوەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ھەﯾە، ﺑەم ﺑەﺋﺎﺳــﺘﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﯿﯿە ﻛە ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﺑﮕﯚڕێ. ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑەﺷــێﻜﯽ زۆری ﺧەڵﻚ ﺑێــﺰارە و زﯾﺎﻧﯽ ﭘێ ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە و ﺑێﺪەﻧﮕە ﻛە ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺑەوە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەﮔەر ﺑﭽێﺘە ﺳــەر ﺷەﻗﺎﻣﯿﺶ ھﯿﭻ ﻟــە دۆﺧەﻛە ﺑﮕــﯚڕێ ،ﯾﺎن ﺋەوەﺗــﺎ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ رزﮔﺎرﻛەرێﻚ دەﻛﺎت ،ﺑﯚﯾــە ﺋەواﻧە ھەﻣﻮوی ﺋەو ﺑەرﺑەﺳﺘﺎﻧەن رێﮕﺮی ﻟە ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺟەﻣﺎوەری دەﻛەن ﻛە ﺑﺒﻨە ھێﺰێﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕەر و ﭘﺎڵﻨەر ﺑــﯚ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری، ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺋﺎﻣﺎژەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋەﮔەر زﯾﺎﻧەﻛە ﮔەﯾﺸــﺘە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن و وەك ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮان ،ﺋەوان ﺋﺎﻣﺎدەن ﺑــﯚ ﺟﻤﻮﺟﯚڵﻜﺮدﻧﻮ ﺋەﮔەر ﺋــەو ﺟﻤﻮﺟﯚڵــە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ رێﻜﺨﺮاوﯾــﺶ ﻧەﻛﺮێــﺖ ،ﺋــەوە ﺗەﻗﯿﻨــەوە روو دەدات ﻛە ھەﻧﺪێﻚ ﺟــﺎر ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻟەﮔەڵﺪا دەﺑێﺖ و ﭘێﺸێﻠﻜﺎری ﺗﯿﺎدا روو دەدات. ﻟە ﺳــﺎﯾەی ﺑﺎﻧﮕەﺷەی ﺳﻮﻧﻨە ﺑــﯚ ﺑەھەرێﻤﻜــﺮدن و ﻛــﻮرد ﺑﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە و ﺷــﯿﻌە ﺑﯚ زۆرﯾﻨەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋﺎﺧﯚ ﺋەواﻧە ﺋﺎﻣﺎژە ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﻋێﺮاق ﻟەﺑــەردەم ﺗﺮازان و داﺑەﺷﺒﻮوﻧە؟ ﺗﺮازاﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ھەﯾە ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە ھەﺳــﺖ دەﻛــەم ﺑﯿﺮۆﻛەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دوورﻛەوﺗﻮوەﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە داﻋﺶ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺑﻮو ﺑــﯚ ھەﻣــﻮوان ﻟە ﻋەرەب و ﻛﻮرد و زﯾﺎﻧﯽ ﺑە ھەﻣﻮوان ﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﯚﯾە دوژﻣﻨێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﺋەواﻧﯽ ﯾەﻛﺨﺴــﺖ،ﺋەو ﭘﺮۆﺳەﯾە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ﺳﺎڵﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ و ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﺑەﺳــﺘەڵەﻛﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﯿﺘﻮاﻧﺪەوە و ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺑــﯚ ﮔەڕاﻧﺪﻧــەوە و زەوﯾﻨەﯾەﻛــﯽ ﻟەﺑﺎری ﺑــﯚ ﻛﺎری ھﺎوﺑەش رەﺧﺴﺎﻧﺪ ،وەك ھﺎرﯾﻜﺎری ﻧێﻮان ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺳﻮﭘﺎی ﻋێﺮاق ﻟــە ﺟەﻧﮕــەﻛﺎن و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪاﻧــﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ﻟەو ﻧﺎوەدا.
ﻟــە رووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸــەوە ﺋەو ﭘڕۆژاﻧەی ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە داﺑەﺷﻜﺮدﻧﯽ ﻋێﺮاق و دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻗەوارەی ﻧﻮێ دەﻛﺮد ،ﭘﺎﺷەﻛﺸــەﯾﺎن ﻛﺮد، ﺋەوەش ﻟە دوای ﺑﯿﻨﯿﻨﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن و درﻛﻜﺮدن ﺑەوەی وﺗﺎن ﻟەدوای ﺗﺮازاﻧﯿﺎن ﺑﯚﺷــﺎﯾﯽ و ﭘﺸــێﻮی دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ، ﺑﯚﯾــە ﺋەوان ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎن ﭘﺎراﺳــﺖ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎﻧــﯽ ﻟەﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋەواﻧﺪا ﻧﯿﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﻓﺮە ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺋﺎﯾﻨﻦ،وەك ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻤێﻨﻨەوە و ھەﻣﻮوان ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾﺎن وەرﺑﮕﺮن. ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﺋێﻮە ﻟەﺑﺎرەی ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑڕﯾﺎری رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭼﯿﯿە؟ وەك ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭗ ﺋێﻤــە ﺑﺎوەڕﻣﺎن ﺑــە ﻣﺎﻓــﯽ ﭼﺎرەﯾﺨﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھەﯾــە ،ﻟەواﻧە ﺑﯚ ﮔەﻟــﯽ ﻛﻮرد ﺑە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،وەك ﺣﺰﺑﯽ ﺷﯿﻮﻋﯽ ﻟە ﻛﯚﻧەوە ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻟە ﻣﺎﻓەﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ ﻛﻮرد دەﻛەﯾــﻦ و ﻟەواﻧەﯾﺶ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەی ﺧﯚﻧﻮوﺳــﯿﻦ ،ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺗەﻣەﻧــﯽ دەوڵەﺗــﯽ ﻋێــﺮاق ﺋەو ﻣﺎﻓە ﭘەرەی ﺳــەﻧﺪ ﺑﯚ ﻓﯿﺪراڵﯿﯽ و ﺋێﺴﺘەش ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻛﺮدەﻧﯽ ﻟە دۆﺧێﻜﯽ زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە ﻓﯿﺪراڵﯿﺪاﯾە و ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﻛﯚﻧﻔﯿﺪراڵﯿﯽ ،راﺳــﺘە ﺋەﻣــڕۆ ﺋــەو ﺷــێﻮازە دووﭼﺎری ﻛێﺸــەﺑﻮوەﺗەوە ﻛــە ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھەﻣﺎن ﺋەو ﻛێﺸﺎﻧەن ﮔەﻟﯽ ﻋێﺮاق ﺑەدەﺳﺘﯿﯿەوە دەﻧﺎڵێﻨێ ،ﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ھەوﻟێــﺮ و ﺑەﻏﺪا ﺟﯚراوﺟﯚر و ﻓﺮەھﯚﻛﺎرن ،ﺑەم ﺑەﺑڕوای ﺋێﻤە ﺑە ھﺎوﺷــﺎﻧﯽ ھەﻣﻮوان دەﺗﻮاﻧﺮێ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﻦ. دوای ﺋــەوە دەﺗﻮاﻧــﺮێ دەوڵەﺗﯽ ﻛــﻮردی ﯾــﺎن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺷــێﻮازێﻜﯽ ﺳﺮوﺷــﺘﯽ ﻟەداﯾﻚ ﺑێﺖ ﻛە دەﯾﺎن ﺳــﺎڵە ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێﺖ ،ﻟەﺑــﺎرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻛــە وەك ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮە دەﻛﺎت ﻛە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎن
ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑە ﻛﺎت ھەﯾە ،ﻟێﺮەدا ﻛێﺸــەﻛە ﻟەﻛﻮێﯿە، ﻛێﺸــەﻛە ﻟە وادەی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان و ﺋەو ﮔﻮﺗﺎرەداﯾە ﻛە ﺋێﺴــﺘە ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەﯾە ﯾﺎرﯾــﺪەدەر ﻧﯿﯿە و ﻟــە ﺑەراﻣﺒەردا وا دەﺧﻮێﻨﺮێﺘــەوە ﻛە ﺗﯚ دەﺗەوێ ﺳﻮود ﻟەو دۆﺧەی وەرﺑﮕﺮی ﻛە ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﺷــﺘە ،ﺑەم ﻛﺎﺗــﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺧﯚی ھەﯾە. دووەم ﺋەو ھەﻧﮕﺎواﻧــەی ﻟەﺑﺎرەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﺪەھﺎوێﮋرێ ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﻟــە ھەر ﺷــێﻮازێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑــﯚ ھەرێﻤﯽ
دەﻛــەن و وﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو ﭘﺮﺳە دەﭘﺎرێﺰن. ﺑڕﯾــﺎری ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﯿــە و ﻟە ھەرێــﻢ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺑــﺎرەوە دەدرێﺖ ،ﺑەم دەﻣەوێ ﺑڵێﻢ ﻛﺎرداﻧەوەﻛﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺪا ﭼﯽ دەﺑــﻦ ،ﺋەﮔەر ﺑــە ﻛﯚﻛﯽ و ﻟێﻜﮕەﯾﺸــﺘﻦ ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪا ﺑﻜﺮێ ،ﺋەوە ﺑەﺷــێﻮەﯾەك دەﺑێــﺖ و ﺋەﮔــەر ﺟﯿــﺎ ﻟەوﯾﺶ ﺑﻜﺮێﺖ ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮ و ھەرﯾەﻛەﯾﺎن ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺧﯚی ھەﯾــە ،ﺑﯚﯾە ﺑەر ﻟە راﭘﺮﺳــﯿﯿەﻛە ھﺎﻧﯿــﺎن دەدەﯾﻦ ﺑەرەو ﺑﻮوﻧﯽ وﺗﻮێﮋێﻜﯽ رژد ﻟەﮔەڵ ﺑەﻏﺪا و ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻟێﻜﺘێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﺑڕۆن ،واﺗــە ﺑەر ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺰاﻧﻦ ﻧەك دوای ﭘﺮۆﺳەﻛە ،ﺟﯿﺎ ﻟەوەش ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛە ﻟێﺮەوەﯾە ﻛە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑەو ﭘﺎﺳــﺎوە زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺷﯚﭬﯿﻨﯽ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻛﻮرد ﺑەﻛﺎر دێﻨــﻦ و دەﯾﺎﻧەوێ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﻛﻮرد و ﻋەرەب دروﺳﺖ ﺑﻜەن. ﻟەﺳﺎﯾەی ﺑە ﺳــەرﺑﺎزﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻋێﺮاق ،ﭼﯚن دەڕواﻧﻨە داھﺎﺗﻮوی ﺋەو وﺗە ،ﭼﯚن دەڕواﻧﻨە ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ و ﺑﻮوﻧﯽ رۆڵﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەوان؟ ﺋێﺴــﺘە ﺟەﻧﮓ ﻟــە دژی داﻋﺶ ﺑەردەواﻣە و رەﻧﮕە ھەرەﺳﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ و ھێﺰە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ھێﺰێﻜﯽ ﺗﺮی وەك ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻛﺮدﺑێــﺖ، ﺑەم ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛە ﻟەوەداﯾە ﻛە ﺑەﺳــەرﺑﺎزﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺑەردەواﻣــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑﻜﺮێﺖ ،واﺗە ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺟﯿﺎ ﻟە داﻣەزراوە ﺗەﻧﺎھﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺣﻜﻮوﻣەت ھێﺰﯾﺘــﺮی ﭼەﻛﺪاری ھەﺑێــﺖ ﻛە ﺑﻨەﻣﺎﻛﺎﻧــﯽ دەوڵەت ﻟەرزۆك دەﻛەن. ھەرﭼﯽ ﺣەﺷــﺪی ﺷــەﻋﺒﯿﯿە ﺑﯚ ﻗﯚﻧﺎﻏــﯽ دوای داﻋــﺶ ،ﺋێﺴــﺘە رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻟەوﺑــﺎرەوە ھەﯾە ﻛە ﻟــە ﭼﻮارﭼێــﻮەی داﻣەزراوەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت ﺷــﻮێﻨﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﺮێﺘەوە، ﺋەﮔەرﭼــﯽ ﺷــێﻮاز و وردەﻛﺎری ﺋــەو ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دﯾﺎری ﺑﻜﺮێــﺖ ،ھەروەھــﺎ دوای ﺋــەو ھەﻧــﮕﺎوە ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧــﯽ ﺣەﺷﺪی ﺷــەﻋﺒﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﮔﺮووﭘەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻧەﻣێﻨێ ﻛە
ﺑەدرێﮋاﻳﯽ ﺗەﻣەﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺋەو ﻣﺎﻓە ﭘەرەی ﺳەﻧﺪ ﺑــۆ ﻓﻴﺪراڵﻴﯽ و ﺋێﺴــﺘەش ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻛﺮدەﻧﯽ ﻟە دۆﺧێﻜﯽ زﻳﺎﺗﺮ ﻟە ﻓﻴﺪراڵﻴﺪاﻳە و ﻧﺰﻳﻜە ﻟە ﻛۆﻧﻔﻴﺪراڵﻴﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﺑﻮوﻧــﯽ دەوڵــەت ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑێﺖ ﺑﯚ ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﻟە دوو دەﯾەی دواﯾﯿﺪا دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﺑەدەﺳﺖ ھێﻨﺎوە و ﺷﺎﻧﺎزی ﭘێــﻮە دەﻛــەن ،ﻛەﭼﯽ ﺋێﺴــﺘە دۆﺧێﻜﯽ ﺳــەﺧﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە و ﺗﯚ ﻛە ھەﻧﮕﺎوێﻜﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﺑەرەو دەوڵەت داوێﯿﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دۆﺧێﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ دروﺳﺖ ﺑﺒێﺖ. ھەرﭼﯽ ﻛﺎت و ﺳﺎﺗﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﺋێﻤە ﺑــە ﻧﺎﮔﻮﻧﺠــﺎوی دەﺑﯿﻨﯿﻦ، ﭼﻮﻧﻜە داﻋﺶ ﻛﯚﺗﺎی ﭘێ ﻧەھﺎﺗﻮوە و ﻛێﺸــەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ھەرێﻢ و ﻋێــﺮاق ﺑەردەواﻣﻦ و وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳــێ ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻗﺒﻮوڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛەﻛە و ھەڕەﺷە
ﺋێﺴﺘە ﺗﯿﺎﯾﺪان. دەﺳﺘﻮور رێﮕە ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻛﺪاری و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺎدات ،واﺗە ﺋەو ھێﺰاﻧەی ﺣەﺷــﺪ دێﻨــە ﻧﺎو ھێﺰە ﭼەﻛــﺪارەﻛﺎن ﺑﯚﯾــﺎن ﻧﯿﯿە ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻜــەن ،ھەروەھــﺎ ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧەﺷﯽ ﺑﺎڵﯽ ﺳەرﺑﺎزﯾﯿﺎن ھەﯾە ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە ﺑﻤێﻨﻨەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺣﺰﺑەﻛﺎن و دەﺳــﺘﻮور ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺋەو ﺣﺰﺑﺎﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑە ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﺑﺒــڕن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﻮوﻧــﯽ ﺑﺎڵــﯽ ﺳــەرﺑﺎزی ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧــەﻛﺎن ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت و ھەڕەﺷە ﺑﯚﺳەر دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی وت دەﻛﺎت.
ﺳﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﮔﯚڕان 5
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﺎس ﻟــە دەوڵــەت دەﻛەﯾﻦ ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﻣێﮋووﯾەﻛە ﻟە ﺷــەھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎﯾﻦ و ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺟﯿــﺎوازەوە ﻛە ﺑە درێﮋاﯾــﯽ ﺗەﻣەﻧﯿﺎن ھەوڵﯿــﺎن ﺑﯚ داوە ﺗﺎ ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺖ ﻛە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑەﺧﺸــﯿﻮە .دەوڵەﺗﺒﻮون ﻟە دﯾﺪی ﺷەھﯿﺪاﻧﻤﺎن دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﻮوە ،وەك ﭼــﯚن ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەروەری و ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮون ،ﺳەرﻛﺮدە و ﺑﺎوﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﺋێﻤەش ﭼەﻧﺪان ﺷﯚڕﺷــﯿﺎن ﺑﯚ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﺑەرﭘﺎ ﻛﺮدووە ﻛە ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎت ﻧﺎوﯾﺎن ﺑێﻨﯿﻦ و ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣێﮋووە دەزاﻧﯿﻦ. ﻋەﺑﺪو ﺋﯚﺟەﻻن ﺟﯿﺎواز ﻟە ﺳــەرﻛﺮدە و ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺑﯿﺮﻣەﻧﺪە ﮔەورەﻛﺎن ،ﻟە ﻧﻮوﺳــﯿﻨێﻜﯿﺪا ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ﻛە ﺑەدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻣێﮋووی ﺷﯚڕﺷــە ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﻟە ﺳــەﺗﺎن ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻛﺮدووە و وەك ﺧﯚی دەڵێ ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺰاﻧێﺖ ﺑﯚﭼﯽ ﻛﻮرد ﺋەو ھەﻣﻮو ﺧەﺑﺎت و ﺷﯚڕﺷــەی ﻛﺮد ،ﺑەم ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ داﻣﺮﻛﺎﯾەوە و ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت .ﺋﯚﺟەﻻن ﻟــە ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛەﯾﺪا ﺑەو ﺋەﻧﺠﺎﻣــە دەﮔﺎت ﻛە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺷﻜﺴﺘﯽ ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻨﯽ ﺑﻮوە ﺑە ھێﺰی دەرەﻛﯽ ،ﺑﯚﯾە ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻛﯚﺗﺎی ھﺎت. ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻟە ﺷﯚڕﺷــﯽ ﺋەﯾﻠﻮوﻟﺪا ﺳــەرەڕای ﺋەوەی ﻧﺰﯾﻜەی ١٥٠ھەزار ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑە رێﻜﺨﺴﺘﻦ و ﻧﺎڕێﻜﺨﺮاوەوە ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە ،ﺑەم ﺷﯚڕﺷەﻛە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻜﯽ ھەرێﻤﯽ ﻧێﻮان ﺋێﺮان-ﻋێﺮاق و ﺑەﺳەرﭘەرﺷﺘﯽ ﺟەزاﺋﯿﺮ ،ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە دەﺳــﺖ دا ،ﻛﻮرد ﻟەو ﺷﻜﺴﺘەدا ﻛە ﭼەﻧﺪ وﺗێﻚ رۆڵﯿﺎن ﺗﯿﺎدا ھەﺑﻮو ،ﭼﻮوە ﻗﻮوﯾﯽ ﺑێ ھﯿﻮاﯾﯿەوە. ﺑەم ﻛﻮردی ﻟەﺑەرﺋەوەی ﭘﺮﺳــەﻛەی رەواﯾە ،ھەﺳﺘﺎﯾەوە، ﺑﯚﯾە ﻛﺎﺗﯽ ﺋەوە ھﺎﺗﻮوە ﺳﻮود ﻟە ھەڵەﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮋوو وەرﺑﮕﺮﯾﻦ و ﺋﯿﺘﺮ ﻟە ﺑﺮی ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە وﺗێﻜﯽ دوژﻣﻦ و داﮔﯿﺮﻛەر ﯾﺎن ﭼﺎوەڕواﻧﯿﻤﺎن ﻟە ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی دەرەﻛﯽ ،ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺑە ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺒەﺳــﺘﯿﻦ و ﻣﯿﻠەﺗەﻛەﻣــﺎن ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﭘﺎڵﻨەری ﺳــەرەﻛﯽ ﭘﺮﺳــەﻛەﻣﺎن و ﺋــەم دەرﻓەﺗە ﺑﻘﯚزﯾﻨەوە ،ﺑــەو ﭘێﯿەی ھەر ﺑﺎﺑەﺗێــﻚ ﻣﯿﻠەت ﺧﯚی داﯾە ﭘﺎڵﯽ ،دﻧﯿــﺎش ﻗﺒﻮوڵﯽ دەﻛﺎت و ﺧەڵﻜەﻛەﯾﺶ ﺗەﺣەﻣﻮﻟﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯽ دەﻛەن و ﺑەﺷﺪار دەﺑﻦ ﻟە ﺑەدﯾﮫﺎﺗﻨﯿﺪا ،ﺑەوەﯾﺶ دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ﺋەوە دروﺳــﺖ دەﺑێ ﻛە دەوڵەﺗﯽ داھﺎﺗﻮو ھﯽ ﺧەڵﻜە و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ دەﺑێ. دەﺑێﺖ ﻻﯾەﻧــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرێﻢ ﻟــەوە ﺗێﺒﮕەن ﻛە ﭘﺸﺘﺒەﺳــﺘﻦ ﺑە ھەر وﺗێﻚ ﯾﺎن ﮔێﭽەڵﻜﺮدن ﺑە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﭼﻮوﻧە دەرەوەی ﺑﺎزﻧەﻛەی ﺑﯚ دڵﺨﯚﺷﻜﺮدﻧﯽ ھەر وﺗێﻚ ،ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﻛﻮرد ﻧﯿﯿە ،ﺋەو وﺗەی ﺋەﻣڕۆ ھﺎﻧﺖ دەدا ﺗێﻜﯽ ﺑﺪەﯾﺖ و دەﺳﺘﺨﯚﺷــﯿﺖ ﻟێ دەﻛﺎت ،ﺳﺒەی ھەر ﺧﯚی ﭘێﺖ دەڵێ ﺗﯚ ﻧﺎﭘﺎﻛﯿﺖ ﻟە وﺗﯽ ﺧﯚت ﻛﺮدووە ﻧﺎﺑﯽ ﺑە ﻣﺎڵ ﺑﯚ وﺗﯽ ﻣﻦ و ﭘﺸﺘﺖ ﺗێﺪەﻛﺎت ﻟە وێﺴﺘﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺮدا. ﻛﺎﺗێﻚ ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﺳەدەی ﺑﯿﺴﺘەم ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑە ھﺎوﻛﺎری ﯾەﻛێﺘﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿەت ﻟە ﺷﺎری ﻣەھﺎﺑﺎد داﻣەزراﻧﺪ ،ﻟە ﻣﺎوەی ﺗەﻣەﻧﯽ ﻛەﻣﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﺎرەدا ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﭘڕ ﺷﺎﻧﺎزی ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺋێﺴﺘەﯾﺶ دڵﯽ ﭘێ ﺧﯚش ﺑﻜەﯾﻦ ﻛە ﯾەﻛەم ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﺑﻮو و ھەﻣﻮو ﻛﻮرد ﻟە ﺑەﺷــە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧەوە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻮون ،ﺧەﺑﺎﺗﮕێڕی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧەﻣﺮ ﻟە ﭘﺎڵ ﻗﺎزﯾــﺪا ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻛﻮردﺑﻮوﻧە، ﺳــەﯾﺮە ﺋێﺴــﺘە وا دژی ﯾەﻛﯿﻦ و 70ﺳــﺎڵ ﭘێﺸﺘﺮ ﻧﺰﯾﻜﺘﺮ ﺑﻮوﯾﻦ ﻟە ﯾەﻛەوە .ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑﻮوژاﻧﺪەوە و ﭼەﻧﺪان ﮔﯚﭬﺎر و رۆژﻧﺎﻣە ﻟە ﺳــەردەﻣەﻛەﯾﺪا ﺑو ﻛﺮاﻧەوە و ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﯚﻣﺎر داﻣەزرا ،ﺑــەم ﺑە داﺧەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗــﺮ رووس ﺋەو ﻛﯚﻣﺎرەﯾﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧەوﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﻓﺮۆﺷﺘەوە ﺑە ﺷﺎی ﺋێﺮان ﺋەﻣەرﯾﻜﺎﯾﯿﯿــەﻛﺎن ﻗﺴــەﯾەﻛﯽ ﺑﺎوﯾــﺎن ھەﯾە ﻛــە دەڵێﻦ دۆﺳﺘﯽ ھەﻣﯿﺸەﯾﯿﯿﺎن ﻧﯿﯿە ،ﺋەوەی دۆﺳﺘﻤﺎﻧە ﺑەرژەوەﻧﺪی ھەﻣﯿﺸــەﯾﯿﯿە .ﻛەواﺗە دەﺑێﺖ ﻛﻮرد ﻟەوە ﺗێﺒﮕﺎت رۆژﺋﺎوا و زﻟﮫێﺰەﻛﺎن ھەرﮔﯿﺰ ﻛﻮردﯾﺎن وەك دۆﺳــﺖ ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮدووە ﻟــە راﺑﺮدوودا ،ﺑﮕــﺮە وﯾﺴــﺘﻮوﯾﺎﻧە ﻣﺎﻣەڵەی ﭘێــﻮە ﺑﻜەن، دەﺑێﺖ ﻛﻮردﯾﺶ ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن زﯾﺮەﻛﺎﻧە ﺑەﻛﺎرﯾﺎن ﺑﮫێﻨێﺖ و ھەﻣﺎن ﻣﺎﻣەڵەﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﺴــﺘە ﺑەھﯚی ﺷەڕی داﻋﺸــەوە ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﯚ ﻛﻮرد ﮔﯚڕاوە و وەك ھێــﺰ ﻣﺎﻣەڵەﻣــﺎن ﻟەﮔەڵﺪا دەﻛەن .ﺋــەم دەرﻓەﺗە وا زوو ھەڵﻨﺎﻛەوێﺘەوە ،ﻧﺎﺑێ ﺑەﺳــەرﻣﺎﻧﺪا ﺑڕوات ﺑێ ﺋەوەی ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﻣﺎن ﺗەواوی ﺑﻜەﯾﻦ. ﻣﺎﻛﯿﺎﭬﯿﻠــﯽ دەڵێﺖ :ﻟە ﺑﻨەﻣﺎی دەوڵەﺗﺪارﯾﺪا ﺷــﺘێﻚ ﻧﯿﯿە ﺑە ﻧﺎوی ﺋەﺧﻼق دەﺗﻮاﻧﻦ ﭘەﯾﻤﺎن ﺑﺒەﺳﺘﻦ و ﺑەڵێﻦ ﺑﺪەن ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑەڵێﻦ و ﭘەﯾﻤﺎن و رێﻜﻜەوﺗﻨﯿﺶ ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﺳــﻮودی دەوڵەﺗﺪا ﺑﺸــﻜێﻨﻦ .دەﺑێــﺖ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻣﻮو ﺷــﺘێﻚ ﺑﻜﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧــﯚی و ھەﻧﮕﺎوﻧﺎﻧﯽ ﺑﯚ دەوڵەﺗﺒﻮون ،ﺑەم ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﺨﻮازی ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ دەرەوە ﻧەك ﻟە ﻧﺎو ﻣﯿﻠەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺟێﺒەﺟێﯽ ﺑﻜەن.
وﺷە /ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﻣﺎﻧﮕــﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ،2016 ﯾەﻛەم/دﯾﺴــێﻤﺒەری ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔــﯚڕان ﻟە ﺑەﻏــﺪا ﻟــە ﻛەﻧﺎڵێﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺳــەرﺑە ﻧﻮوری ﻣﺎﻟﯿﻜﯽ، ھﺎوﺳەری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺑە“ﻟەﺷــﻔﺮۆش“ ﻧﺎو ﺑﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﭘﺎداﺷــﺘﯽ ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی دەﻛﺎت و ﭘﯚﺳــﺘﯽ ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛە ﭘێ دا .ﺑەم ﺋەوە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﺮدووە ﺑە دوو ﺑەرەوە و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻧﯿﮕەراﻧﻦ و ﺳــﺎﺧﺘەﻛﺎرﯾﺶ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯿﺪا ﻛﺮاوە. ﻟە ڕۆژاﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻋێــﺮاق دەﻧﮕﯿﺎن ﺑﯚ ﺳەرۆﻛێﻜﯽ ﻧﻮێﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚﻧەﻛەﯾﺎن دا و ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪﯾــﺎن ھەڵﺒﮋارد ،ﺑەﮔﻮێﺮەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ،ژووری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﮔﯚڕان ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛەی ڕەت ﻛﺮدووەﺗەوە، ﭼﻮﻧﻜە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﻧەﺑــﻮوە و دەرﺑﺎز ﻣﺤەﻣــەد وەزﯾــﺮی ﻛﯚﭼﯽ ﻋێﺮاق ﻛــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎر ﻧﯿﯿە ،ﺑەﺷــﺪاری دەﻧﮕﺪاﻧەﻛــەی ﻛــﺮدووە ﻟــە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳﺮوە. ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان :ﮔﯚڕان ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻛﺮدﯾﻨەوە ﺧﺎﻧەوادەی ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛــە ھێﺸــﺘﺎ داﺧــﯽ ﺗﯚﻣەﺗەﻛەی ﺋــەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘــﺮە ﻟەﺳــەر دڵﯿﺎن ﻧەڕەوﯾﻮەﺗەوە ،ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﮕەران ﻛﺮاﻧــەوە .ﺑﯚﯾە ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ ﺑەراﻣﺒەر داﻧﺎﻧــﯽ ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿــﺪ ﺑە
ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا دەردەﺑڕن. ﺷــﻮان ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﺑــﺎی ﻛﯚﻣەڵــەی داﻛﯚﻛﯽ ﻟــە ﻣــﺎف و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋەﻧﻔﺎل ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎن ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻧەدەﺑﻮو ﮔﯚڕان ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑﻜەن ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚن ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺑﻮو ھەﺳﺖ و ﺳﯚزی ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﺷەھﯿﺪاﻧﯿﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎو ﺑﮕﺮﺗﺎﯾە ،ﺋەو ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯿﯿەی ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرە ﺑە ژﻧﯽ ﺷــەھﯿﺪ و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮدی ﻟەﺑﯿﺮ ﻧﺎﭼێﺘەوە. ھﺎوﻛﺎت ﻛﺎوە ﻋﻮﻣەر ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷــەھﯿﺪ ھەر ﻟە ﮔەرﻣﯿﺎﻧﯽ ﺋەﻧﻔﺎل و ﺧــﺎوەن زۆرﺗﺮﯾــﻦ ﺷــەھﯿﺪی ﭘێﺸــﻤەرﮔەوە ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ﺋەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ﻛﺮدی، ﭼــﺎوەڕوان ﻧەﻛــﺮاوە و ﺑەداﺧەوە ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﺳﺘﯽ ﺋێﻤەی ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻛﺮد.
ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺟﭭﺎت ھەڕەﺷە دەﻛەن ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋــەو ﻧﺎﻣەﯾــەی ﭼەﻧﺪ ﺋەﻧﺪاﻣێﻜــﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﻧﺎردووﯾﺎﻧە ،ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەﻛەن ﻛە ﺋــەو ھەﻧــﮕﺎوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔــﯚڕان ﺋەواﻧــﯽ زۆر ﻧﯿﮕــەران ﻛﺮدووە و ھەڕەﺷەی ﺋەوە دەﻛەن، ﺋەﮔــەر ﻟــە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ﺟﭭﺎت ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺑەﻏﺪا ﻗﺒﻮڵ ﺑﻜﺮێ ،ﺋەوان ﺑﺰووﺗﻨەوە ﺟێ دێڵﻦ. ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﺳەر ﺋەو ﭘﺮﺳە” ،وﺷە“ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻛﺮد ﺑە ڕەﺋﻮوف ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺳەرۆﻛﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان، ﺑەم ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﭼەﻧﺪ ڕۆژێﻜە ﻟێﺮە ﻧەﺑﻮوە ،ﺋﺎﻣــﺎدە ﻧەﺑﻮو ﻟێﺪوان ﺑﺪات. ھــﺎوﻛﺎت ﭼﺎﻻﻛــﯽ ﻣﻮھەﻧﺪﯾــﺲ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﺟﭭﺎﺗــﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ
ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺋەو ﻗﺴــﺎﻧەی ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﮔەورە ﻛﺮا و داﻧﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑە ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﮔﯚڕان ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﺑﺰووﺗﻨــەوەی ﮔﯚڕاﻧە. ﺑەم ﻣﻮھەﻧﺪﯾﺲ ﻟەﺳــەر وەﻣﯽ ﮔﯚڕان ﺑﯚ ﻛەﺳــﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ﻛە ﻧﺎڕەزاﯾﻦ ﻟە داﻧﺎﻧﯽ ﺳــﺮوە ،ھﯿﭻ ﻗﺴەﯾەﻛﯽ ﻧەﻛﺮد. ﻟەﺑــﺎرەی ﯾەﻛﻼﺑﻮوﻧــەوەی داﻧﺎﻧﯽ ﺳﺮوە ﺑە ﺳەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴﯿﯚن ،ﺋەو ﺋەﻧﺪاﻣەی ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﯽ ”ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ھێﺸﺘﺎ ﯾەﻛﻼ ﻧەﺑﻮوەﺗەوە، ﺋەﮔەر ﺳەرۆﻛﯽ ژووری ﭘەرﻟەﻣﺎن و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯿﺶ ڕەزاﻣەﻧﺪی ﻟەﺳــەر داﺑێ ،ﺋەوە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎ ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻛﺎﺗێﻚ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎری ﻟەﺳەر ﺑﺪات ،دەﺑێﺘە ﺑڕﯾﺎری ﻛﯚﺗﺎ و ﺑەو زوواﻧە ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ ﻟەﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﻛﺮێﺖ.
ﮔﯚڕان ﺳﺮوە ﭘﺎداﺷﺖ دەﻛﺎت ﻟەوﻛﺎﺗــەی ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﻛەﺳــﻮﻛﺎر و ھﺎوﺳەری ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﺑە ”ﻟەﺷــﻔﺮۆش“ ﻧــﺎو ﺑــﺮد ،ﻧﺎڕەزاﯾــﯽ زۆر ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ و ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان و ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دروﺳــﺖ ﺑﻮو ،ھەﻣﻮوان داواﯾﺎن دەﻛــﺮد ﺑﺰووﺗﻨەوەﻛە ﺋەو ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەی ﺳــﺰا ﺑــﺪات ،ﺑەم ﮔﯚڕان ﻧەك ﺳــﺰای ﻧــەدا ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑە ﻧﯿﺎزە ﭘﺎداﺷﺘﯽ ﺑﻜﺎت. ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟــە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان ،ﺑە“وﺷــە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺮوە ﻋەﺑﺪوﻟﻮاﺣﯿﺪ ﺑــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺣﺰﺑﯽ زۆر ﮔــەورە ﻛﺮا، ﺑــەم ﻛــەس ﻧﺎﺗﻮاﻧــێ ﻧﻜﯚڵﯽ ﻟە ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑە ﭬﯿﺪﯾﯚ ﻟــە ھەﻣــﻮو ﻛەﻧــﺎڵ و ﺗﯚڕەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺑو ﺑﻮوەوە. ﺋەو ﺳەرﭼﺎوەﯾە ﻛە ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺟﭭﺎﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕاﻧﯿﺸە زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻛەﺳﻮﻛﺎری ﺷەھﯿﺪان ھەﻣــﻮوی ﭘﺎرﺗــﯽ ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ زۆرێــﻚ ﻟەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﻟەﻧﺎو ﯾەﻛێﺘﯿﺸــﺪان ﻟەﻛﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن دەﻧﮕﯿﺎن ﺑە ﮔﯚڕان دا ،ﺑﯚﯾە ﻧەدەﺑﻮو ﻟەوﻛﺎﺗﯿﺶ ﮔﯚڕان ﭘﺮﺳــەﻛە ﺑﺨﺎﺗە ﻣﻠﻤﻼﻧێــﯽ ﺣﺰﺑﯿﯿــەوە و ﺧــﯚی ﻟــە ﺳــﺰاداﻧﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﺘﺎرەﻛەﻣﺎن ﺑﺪزێﺘەوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﻟە ﺋێﺴــﺘە دەردەﻛەوێ ،دﯾــﺎرە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮔﯚڕان دەﯾەوێ ﭘﺎداﺷــﺘﯽ ﺳــﺮوە ﺑﻜﺎت ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺳﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ژﻧﯽ ﺷەھﯿﺪاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﻛﺮد.
د .ﺧﺎﻟﻴﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ:
وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻧﺎﺑێ دەﺳﺖ ﻟە ﻛﺎروﺑﺎری وﺗﯽ ﺗﺮ وەردەن
وﺷە /ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن د .ﺧﺎﻟﯿــﺪ ﺗەوەﻛﻮﻟﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــەو ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻨەدا ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺗﯿﺸــﻚ دەﺧﺎﺗە ﺳەر ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دووﭘﺎﺗــﯽ دەﻛﺎﺗەوە، ﺑــەر ﻟەوەی ﻛــﻮرد ﻟە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﺗﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ راﺑﮕەﯾەﻧێــﺖ ،دەﺑــێ ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەو دەوڵەﺗە ﻟەﺳــەر ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮات رێﻚ ﺑﺨــﺎت و ﻟەﺑﺎرەی ھەڵﻮێﺴﺘﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺋﺎﻣﺎژە دەدات” :وﺗﺎﻧــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺑﯿﺮوڕای ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑﺒــڕن و ﻧﺎﺑێ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری وﺗﯽ ﺗﺮ ﺑﻜەن“. ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن رۆژی 25 ی ﺋەﯾﻠﻮول ﺑڕﯾﺎر ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚی دەدات ،ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﻟەڕووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧﺎوﭼەﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ﻛﻮرد ﭼﯿﯿە؟ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻛﯚﻣەڵێﻚ رەھەﻧﺪەوە ﮔﺮﻧﮕﯽ ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮرد ﺑەﺳەر ﭼەﻧﺪ وﺗــﺪا داﺑەش ﺑــﻮوە و ھــەر ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێﻜﯽ ﺋەرێﻨﯽ
ﯾﺎن ﻧەرێﻨﯽ ﻟە ﭘﺎرﭼەﯾەك دروﺳﺖ ﺑێــﺖ ،ﻛﺎرﯾﮕەری دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ھەڵﻮێﺴﺖ و ﺋﺎﺳﺘﯽ داﺧﻮازی و زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳــەردا دێ .ھەروەھــﺎ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺳﻨﻮوری وﺗێﻚ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔﺮﻧﮕە و دەﺗﻮاﻧێ ھﺎوﺳەﻧﮕﯽ ﻧێﻮان وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺑﮕﯚڕێ. ﺑﻮون ﺑــە ﺧﺎوەﻧﯽ دەوڵەت و ﺑــﯚ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ
ﻛﻮردﺳﺘﺎن چ ﺳــﻮودێﻜﯽ دەﺑێﺖ ﺑــﯚ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن؟ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧێﻜﯽ ﺧﺎوەن دەوڵــەت و وﺗــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚ چ ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﻛــﯽ ھەﯾــە ﻟەﮔەڵ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧێﻚ ﻛــە ﻟﻜێﻨــﺪراو و ھەرێﻤێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛــە ﻟە وﺗێﻜﯽ وەك ﻋێﺮاق؟ ورووژاﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە ﺑەﺳﺘﺮاوەﺗەوە ﺑەوەی ﺑەرﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯽ دوای ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭼﯽ دەﺑێﺖ، ﺋەوەی ﻛﻮرد ﺧﯚی ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەﺑێ ﺋﺎرەزوو و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ھەرﭼﯽ ﻛﻮردە ،ﺑەم ﺋﺎﯾﺎ ﺋــەو ﻗەوارەﯾــە دەﺗﻮاﻧێ ﺳــﻮودی ﺑﺒێ ﺑﯚ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ﻛە دەﻛەوێﺘە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﺋەو ﺣﻜﻮوﻣەﺗە ،ﺋەﻣە ﺑﺎﺑەﺗێﻜە دەﺷــێ ﭼﺎوەڕواﻧــﯽ ﺑﯿــﻦ. ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻗەوارەﯾەﻛﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﻣﺘﻤﺎﻧە و ﺑــﺎوەڕ ﺑەﺧﯚﺑﻮون ﻻی ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮ ر د زۆر
دەﻛﺎت و ﻟەواﻧەﯾــە دڵﺴــﯚزاﻧەﺗﺮ ﻛﺎروﺑﺎرەﻛﺎن ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەن .ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷێﻜﯽ زۆر ﻟە ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ھﺎﺗﻮﭼﯚی وﺗﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺎن ﻛــﺮدووە ،ﺋەﺳــﺘەﻣە ﺑەﺑــێ ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ و دوور ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺳﻮود ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ. ﺑــﻮون ﺑــە دەوڵــەت ھﯿــﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﻛــﯽ دەﺑێــﺖ ﺑــﯚ ﺑەرزﺑﻮوﻧــەوەی ﭘێﮕــەی ﻛــﻮرد ﻟــە رووی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەوە ،واﺗﺎ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋەﮔەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ،ﭘێﮕەی ﻟەﺳەر ﺋﺎﺳــﺘﯽ دﻧﯿــﺎدا چ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﯿەﻛﯽ ﺑەﺳەردا دێﺖ؟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەﮔەر وەك وﺗێﻜﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪ و ﺑەھێﺰ ﺧــﯚی وێﻨﺎ ﺑــﻜﺎت ،ﻛﺎرﯾﮕــەری زۆر دەﺑێــﺖ ﻟەﺳەر وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ و ﭘێﮕەی ﻛﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳەردا دێﺖ .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑﺪەﯾﻦ ﺑە رۆڵــﯽ ﻗەﺗەر ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، ﺋەﮔەرﭼﯽ وﺗێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛە ،ﺑەم ﭼﻮﻧﻜە ﺑەھێﺰە ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺳﻌﻮودﯾە و ﭼەﻧﺪ وﺗﯽ ﺗﺮ رﻛﺎﺑەری دەﻛﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺳﯿﺎﺳــەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑەرەوﭘێﺶ ﺑﺒــﺎت .ﺋێﺮان،
ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﺗەﻧﺎﻧەت رووﺳــﯿﺎش، ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﻟــەوەدا دەﺑﯿﻨﻨەوە ﺑﭽﻦ ﺑــە ھﺎوارﯾﯿەوە و ﻟەﮔــەڵ ﻗەﺗەر ﺑەرەﯾەك دروﺳــﺖ ﺑﻜەن .ﺑەم ﺋەﮔەر وﺗێﻜﯽ ﻻواز و ﻧﺎﯾەﻛﮕﺮﺗﻮو ﺑێﺖ و ﮔەﻧﺪەڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨەﺑڕ ﻧەﻛﺎت ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﻧــەك ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﻧﺎﺑــێ ،ﻟەواﻧەﯾە دۆﺧەﻛــە ﻟەوەی ﺋێﺴﺘە ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﺑﻜﺎت. ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎﻓــﯽ ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﯾەﻛە ،ﭘێﺖ واﯾە رێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟەو ﭘﺮۆﺳە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿە ﺑەﺟﯚرێﻚ دووﺑﺎرەﻛﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﺳــﺘەم و داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿە ﻧﯿﯿە ﻛــە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺳەت ﺳــﺎڵﯽ ﺳــﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚت ﺑەراﻣﺒەر ﺋەو ﻧەﺗەوەﯾە ﻛﺮاوە؟ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەﯾﺎن ھەﯾە ﺑﯿــﺮوڕای ﺧﯚﯾــﺎن دەرﺑﺒڕن و ﻧﺎﺑێ دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری وﺗﯽ ﺗــﺮ ﺑﻜــەن .ﺋەﮔــەر واﺑێ ﻛﺎرەﻛﺎن ﺑەرەو ﺧﺮاﭘﯽ دەڕوا و ﺋەو دەﺳﺘﻮەرداﻧﺎﻧە ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ھﯿﭻ ﻻﯾەك ﻧﺎﺑێﺖ ،ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻧەﺗەوەﻛﺎن ﺧﯚﯾــﺎن ﭼﺎرەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻨﻮوﺳــﻦ و ﺑەﭘێــﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾەﻛﺎﻧﯿــﺎن ھەڵﺴﻮﻛەوت ﺑﻜەن ،ﺋەﮔەرﻧﺎ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾەك دروﺳﺖ دەﺑێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﺑﺎ ﺳﻮود ﻟە ﻣێﮋوو وەرﺑﮕﺮﻳﻦ
دەﻛﺎﺗە دوو ﺑەرەوە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺑێﺮﻳﭭﺎن ﻣەﺣﻤﻮود
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
6
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﻫﻴﭻ ﭼﺎﻻﻛﻴﻴەﻛﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدراوە وﺷە /ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ- ھەﺳﺘﯽ ﻛەﻣﺎل ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋﺎوی زێــﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ،ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑەﺳــﺘﺮێﺘەوە ،ﺑــەم ﺋــەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە ڕەت دەﻛﺮێﺘەوە و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑــەوە دەﻛﺮێﺖ ﺋێﺮان زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10 ﺳــﺎڵە ﺳــەرﻗﺎڵﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوە و ﺋێﺴــﺘە ﺗــەواو ﺑﻮون. ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﻓﺸﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﻣەدەﻧــﯽ دژی ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎو ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە. ﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧەوە ﻟە ﮔەرﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋەو ﭘﺮﺳﺎﻧە ﺑﻮو ﻛە ﺋەم ھەﻓﺘەﯾە ﻗﺴەوﺑﺎﺳﯽ ﻟەﺑــﺎرەوە ﻛــﺮا .ﻋەﺑﺪوﻟﺴــﺘﺎر ﻣەﺟﯿــﺪ وەزﯾﺮی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋــﺎوی ھەرێﻢ ﻟە زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــە ڕاﮔەﯾەﻧﺪراوێﻜﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﺪا ھــﯚی ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋەو ﺋــﺎوەی ﺑﯚ ﭘﺮﺳــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەڕاﻧﺪەوە و ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑەوە دا ،ﺋێﺮان ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﺑــﯚ ﺋــەوەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم
ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎو ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻧﯿﯿە
ﻧەﻛﺮێﺖ ،ﺑەم ﺋەو ﺑﯚﭼﻮوﻧە رەت دەﻛﺮێﺘــەوە و دەﮔﻮﺗﺮێﺖ ﺋێﺮان دەﯾﺎن ﺳﺎڵە ﺧەرﯾﻜﯽ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوە و ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮون و ﺋﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوﻧەﺗەوە. ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻧﯿﯿە ﭘێﭽەواﻧەی ﺑﯚﭼﻮوﻧە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛە، ڕاﯾەﻛــﯽ ﺗــﺮ ھەﯾــە دەڵێــﺖ، ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋــﺎو ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻧﯿﯿە .زﯾﺎد ﺣﻮﺳێﻦ ﺋەﻧﺪاﻣــﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎودێــﺮی ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی ھەرێﻢ ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧەوە، ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻧﯿﯿە
و ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎﺗەﻛەﯾــﺎن ﻟەﮔەڵ ﯾەك دەﺳﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮدووە. ﺋــەو ﮔﻮﺗــﯽ” ،ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋﺎو ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧــەوە ﻧﺎﺑێــﺖ ﺑە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟەو ﺑڕواﯾەﺷــﺪا ﻧﯿــﻢ وﺗێﻜﯽ ﮔــەورەی وەك ﺋێﺮان ﺋــﺎو وەك ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚ ﻟە ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا دژی ھەرێﻢ ﺑەﻛﺎر ﺑێﻨێﺖ“. زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 10ﺳﺎڵە ﺋێﺮان ﺳەرﻗﺎڵﯽ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻨــﺞ ﺑەﻧﺪاوی ﮔەورەﯾــە ﻟەﺳــەر ﺋــﺎوی زێﯽ ﺑﭽﻮوك ،ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷﺪا ﺑەﺷێﻚ ﻟەو ﺑەﻧﺪاواﻧە ﺗەواو ﺑﻮون و ﺋەو وﺗە دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی ھەرێﻢ. ﻋەﺑﺪوﻟﺴــﺘﺎر ﻣەﺟﯿــﺪ وەزﯾﺮی
ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ،ﺑﯚ ”وﺷە“ـﯽ ڕوون ﻛﺮدەوە ،ﺋەوان ﻟە ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﻧﺎڵێــﻦ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوەﻛە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ھەﯾــە ،ﭼﻮﻧﻜــە زاﻧﯿﺎرﯾﯿــﺎن ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە ھەﯾــە .زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧەی ﺋێﺮان دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدوون دەﻣێﻜــە ﺗەواو ﺑﻮون و ڕاﻧەﮔەﯾەﻧﺮاون ،ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﻛە ھەرێﻢ ﺳەرﻗﺎڵﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣە ﺋەو ﻛﺎرە دەﻛﺎت“. ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺮ ھەﯾــە ﭘێﯽ واﯾە ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەك ھەﯾە ﺋەو ﭘﺮﺳــە دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑەﻛﺎر دێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڵێﺖ ﺟﺎرێ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧەﻛﺮاوە و ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەرﻛەوﺗﻮون.
ﻣﺤەﻣــەد ﺟەﺑــﺎر ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﮔەﺷەﭘێﺪان و ﭼﺎودێﺮی ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ، ﮔﻮت” ،ﭘﺮﺳــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑــە ھەﻣــﻮو ﺋﺎراﺳــﺘەﯾەﻛﺪا دەﺑﺮێﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﭘﺮﺳــﯽ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋــﺎوی ﺋێﺮان ﻟەﻻﯾەن ﻧەﯾﺎراﻧــﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﺳــﻮودی ﻟــێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ و ﺑــە ﺧەڵــﻚ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﺟﺎرێ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛــە ﻧەﻛﺮاوە ﺋﺎو ﻧەﻣﺎ، ﺋەﮔــەر ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑﻜﺮێﺖ ﺋەوا ﺷﺘﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮ ڕوو دەدات و ﺧەڵﻜﯽ ﺳﺎرد دەﻛەﻧەوە“. ھﯿﭻ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﯾەك ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﻣﺎوەﯾەﻛە ﭘﺮﺳــﯽ
ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎو ﺳــەری ھەڵﺪاوە، ﺑەم ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ھﯿﭻ ﺟﯚرە ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛــﯽ ﻣەدەﻧﯽ دژی ﺋەو ھەڵﻮێﺴــﺘەی ﺋێﺮان ﻧﯿﯿە ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ھەرێﻢ ﺟﺎری وا ھەﺑﻮوە ﻟەﺳــەر ﭘﺮﺳﯽ ﺑﭽــﻮوك ﺷــەﻗﺎم ورووژێﻨﺮاوە و ﻟەﺳــەر ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی ھەرێﻢ ھﯿﭻ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﯾەك ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێﺖ. ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺣەﻣەﺋەﻣﯿﻦ ﻧﻮوﺳەر و ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ڕووﻧﯽ ﻛﺮدەوە ،ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھێﺰ و ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎن ﺷەﻗﺎم و ڕای ﮔﺸــﺘﯽ دەﺟﻮوڵێﻨﻦ ،ﺑﯚﯾە ھەرﭼــﯽ ﺋــەوان ﻧەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚی ﻟەﺳــەر دروﺳﺖ
ﺑﻜﺮێﺖ ﻧﺎﯾﻜەن. ﺋــەو ﺑە“وﺷە“ـــﯽ ﮔــﻮت، ”ﻟــە ﺳــﻨﻮوری ﯾەﻛێﺘــﯽ ھﯿﭻ ﺑەراﻣﺒــەر ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚﯾەك ﺋێــﺮان دروﺳــﺖ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەﮔەر ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺶ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرﺗﯽ ﻟەﺳەر ﺗﻮرﻛﯿﺎ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺋەﻣەش ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ھەرێﻢ و ﺋﺎﯾﻨﺪە و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵــﻚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووە“. ﻟە ھەﻣــﺎن ڕووەوە ،ﻋەﺑﺪ ﺋەﻣﯿﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زاﻧﻜﯚی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﭼﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﭘێﯽ واﯾە، دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎری دەرﭼﻮوە و ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەﻛﺮدن ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ دروﺳﺖ دەﻛﺎت ﻧەك ﺑە ھﯚﺷــﯿﺎری ﻟەﺳــەر ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺧــﯚی .ﻋەﺑﺪ ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ، ”ﭘﺎڵەﭘەﺳــﺘﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدن ﻟــە ھەرێــﻢ ﭘﺮۆﺳــەﯾەك ﻟــە ھەﻧﺎوی ﺣﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دێﺘــە دەرەوە و ﺑە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺋەوان دەﺷﻜێﺘەوە ﻧەك ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە“.
ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی داوای ﻣﺎﻓﯽ ﭘەﻧﺎﺑەری دەﻛەن وﺷە /ﭼﻮاس ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻟەﺳەر ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ڕەواﻧــەی دەرەوە ﻛﺮان ﺗﺎ دواﺟﺎر ﺑە زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﭘڕەوە ﺑﮕەڕێﻨەوە و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وت ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺑﺨﻮا ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ھــەر ﺋەوەﻧﺪەی دەﺳــﺘﯿﺎن ﺑە دەرەوە ﮔەﯾﺸــﺘﻮوە ،ﺣﺎﺷــﺎﯾﺎن ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛﺮدووە و داوای ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﭘێﺸﻜەﺷﯽ ﺋەو وﺗە ﻛﺮدووە ﻛە ﻟێﯽ دەﺧﻮێﻨﻦ. ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2010و ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ،ﺑە درﻛﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻟە ﺑەﺷە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن، ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﺑڕﯾﺎری دا ﻟەﺳــەر ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــﺎن ﺑــﯚ ﺧﻮێﻨــﺪن ﻟەو ﺑﻮاراﻧەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿەﺗﯽ ڕەواﻧەی دەرەوە ﺑﻜﺎت .ھەر ﻟەو ﺳــﺎڵەدا دەﺳــﺖ ﻛﺮا ﺑە ﻧﺎردﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﯚ وﺗــﺎن ،ﺑەم ھەﻣــﻮو ﺋەوە ﺑەﺧێﺮ ﻧەﮔﻮزەرا. دوای ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺋــەو ﺑڕﯾﺎرە، دەرﮔەی ﭘێﺸﻜەﺷﻜﺮدن ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻣەرج و رێﻨﻮێﻨﯿﯿەﻛەوە ﻛﺮاﯾەوە، ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی دەﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت ﺑەﺧﺎوﺧێﺰاﻧــەوە روو ﻟە دەرەوە ﺑﻜﺎت و ﭘﺎرەﯾەﻛﯿﺶ ﺑﯚ ھﺎوﺳەر و ﻣﻨﺪاڵەﻛﺎﻧﯽ وەرﺑﮕﺮێﺖ. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“، ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺗێﭽﻮوی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﻟە ﻛەم ﺗێﭽﻮوﺗﺮﯾﻦ زاﻧﻜﯚ و ﺧەرﺟﯽ
وﺗەﻛەدا ﻛە ھــەر ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﺑﻮوە و ﺑەﺑێ ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاڵ ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 30ھــەزار دۆﻻرە و زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺗێﭽﻮوش دەڕوات ﺑﯚ ﺳــەرووی 230ھەزار دۆﻻر ﻛە دەﻛﺎﺗە )23 دەﻓﺘەر(. ﺋەوە ﻟە ﭘــﺎرە زﯾــﺎدی ﻧەﺑﻮوە و ﺋەواﻧــەی ﺣﻜﻮوﻣەت ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾــەی ﻟێ ﺧــەرج ﻛﺮدوون، ﺑــﯚ ﺋــەوە ﺑــﻮوە ﺑــە ھەﮔﺒەی ﭘڕەوە ﺑﮕەڕێﻨــەوە و ﺧﺰﻣەت ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻜەن ﻛە زۆرﺑەﯾﺎن ﺋەو ﺧێﺮەﯾﺎن ھەﺑﻮوە. ﺟﺎران ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەی ﭘﺴﭙﯚڕی ﻟــە زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛەم ﺑــﻮو ،ﺑەﻛﺮدﻧــەوەی زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯿــﺶ ھێﻨﺪەﯾﺘــﺮ ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕی زﯾﺎد ﺑﻮو، زۆرﺑەی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﺋەھﻠﯽ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ
ﻋێــﺮاق ﺑــﻮون ﻛــە دواﺟــﺎر دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﺟێﮕەﯾﺎن ﮔﺮﺗﻨەوە. دﻛﺘــﯚر ﺳــەﺑﺎح ﺣەﯾــﺪەر ﯾﺎرﯾﺪەدەری ﺳــەرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی ﺟﯿﮫــﺎن ﻟــە ھەوﻟێــﺮ ،ڕای دەﮔەﯾەﻧــێ ،دوای ﺑڕﯾــﺎری ڕێﮕﺮﯾﻜﺮدن ﻟــە واﻧەﮔﻮﺗﻨەوەی ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق ﻟە زاﻧﻜﯚ ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺑەﻏــﺪاوە ،دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ڕۆڵﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ھەﺑﻮوە ﺑﯚ زاﻧﻜــﯚ ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن .ﺋەو ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵــێ” ،دەرﭼﻮواﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﮔەﻟێــﻚ ﺳــﻮودی ﺑــﯚ ﺋێﻤــە ھەﺑــﻮو ﻛە ﺋێﺴــﺘە ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾەﻛﯽ زۆرﯾﺎن ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ و ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﯿﺎﻧــەوە ﻟە زاﻧﻜﯚﻛەﻣﺎن دەوام دەﻛەن“. ﺑــەم ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻛــە ﺑــﯚ
ﺧﻮێﻨﺪن ڕۆﯾﺸــﺘﻮون ،ﻟە وﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەﻛــە داوای ﭘەﻧﺎﺑــەری ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮدووە و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە. ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەر ﻟــەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎن ﺑﻨێﺮێﺖ ﺑﯿﺮی ﻟەوە ﻛﺮدووەﺗەوە ھەر ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ﻛە ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ڕەواﻧەی دەرەوەی ﻛﺮدوون ،ﺑﺎرﻣﺘەی ﻟێ وەرﮔﯿﺮاوە ﻛە ﺑــڕی ﺑﺎرﻣﺘەﻛــە 75ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎرە. د .ﺟــﻮان ﺟــەﻻل ﺷــەرﯾﻒ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﻓەرﻣﺎﻧﮕەی ﻧــﺎردن و ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﻮاﻧــﯽ وەزارەﺗــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ،ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوە دەدات ﻛە ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻛﺎﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯿﺎن ﺗــەواو ﺑﻮوە و ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە ،دوو ﺟــﯚرن .ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﺋەواﻧەن ﻛە
ﻟە ﺧﻮێﻨﺪن ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون و ﺋەواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەن ﺗەواوﯾــﺎن ﻛــﺮدووە و ﻧﯿــﺎزی ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﻧﯿﯿە. ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ژﻣــﺎرەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەﻛﺎن ﺑــﯚ د .ﺟﻮان ڕوون ﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﺑە“وﺷە“ دەڵێ ”ھەر ﺟﺎرێﻚ ﺑە ﻓﺎﯾﻠێﻜــﺪا دەﭼﯿﻨەوە، ﻧﺰﯾﻜــەی 100ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿەك ھەن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە“. ﺋــەو ﺑەڕێﻮەﺑــەرەی وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑــﺎ ڕای دەﮔەﯾەﻧێ، ﻟــە ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا داوای ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧە دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﻟە دەرەوە ﻣﺎوﻧەﺗــەوە ،ﺧﯚ ﺋەﮔــەر دوای داواﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺋﺎﻣﺎدە ﻧەﺑﻮون ،ﺋەوا ڕێﻜﺎری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەر دەﮔﺮﯾﻨــە ﺑەر .ﺟــﻮان دووﭘﺎﺗﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻟێﭙێﭽﯿﻨەوەﻣــﺎن
ﺑەراﻣﺒەر ﺑــە ھەﻧﺪێــﻚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ دەﺳــﺖ ﭘێ ﻛﺮدووە و ﺋەواﻧەی ﻧﯿــﺎزی ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ ﯾﺎن ﺳــەرﻧەﻛەوﺗﻮون ،ﺣﻜﻮوﻣــەت ﺗﻮاﻧــﺎی ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﻜﺮدن و ﻣﺎﻓﯽ ﺋەوەی دەﺑێــﺖ ﺑﺎرﻣﺘەﻛە ﺑــەﻛﺎر ﺑێﻨێــﺖ و ﺋــەو ﭘﺎرەﯾە وەردەﮔﺮێﺘــەوە ﻛە ﻟێﯿﺎن ﺧەرج ﻛﺮاوە“. ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻧﺎﯾﺎﻧەوێﺖ ﺑﮕەڕێﻨەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻗﺴــەی ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾــە و ﭼەﻧﺪ ﻛەﺳــێﻚ ﻟەوان ﻛە ﻧەﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ،ﺑە“وﺷــە“ﯾﺎن ﮔﻮت” ،ﺋێﻤە ﻟەﮔەڵ ﺣﻜﻮوﻣەت ﮔﺮێﺒەﺳــﺘێﻜﻤﺎن ھەﯾــە و ﺋەوە ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﭘﺎﺑەﻧﺪ ﻧەﺑــﻮوە ﺑەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋــەو ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەی ﺳــﺎﻧە دەﺑﻮو ﭘێﻤﺎﻧﯽ ﺑﺪات ،ﻧەﯾــﺪا و ﻗەرزدارﻣﺎﻧە ﻛە
دﯾﺎر ﻧﯿﯿە ﻛەی دەﯾﺪەﻧەوە“. ﺋــەو وەﻣەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن ﭘﺸــﺘﯽ ﺑە ﮔﻮﺗــەی ﭘﺎرێﺰەری ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺑەﺳــﺘﻮوە ،ﺑــەوەی ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەواﻧــەی ﻛــە ﺋێﺴــﺘە داوای ﻣﺎﻧەوەﯾﺎن ﭘێﺸــﻜەش ﻛﺮدووە، ﭘﺎرێﺰەرﯾﺎن ﮔﺮﺗﻮوە و ﭘﺎرێﺰەرەﻛە ﭘێﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪوون ﺣەق ﺑەواﻧە و ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑەراﻣﺒەرﯾﺎﻧﺪا ﻛەﻣﺘەرﺧەم ﺑﻮوە. ﺑەر ﻟە ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ و ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2013ﺑە ﺳــێ ﻗﯚﻧﺎغ ،وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﭼﻮار ھەزار و 500 ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪن ڕەواﻧەی دەرەوە ﻛﺮد” .وﺷــە“ داوای ژﻣﺎرەی ﺋەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿﺎﻧەی ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻛﺮد ﻛە ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗەوە ،ﺑەم ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑەردەﺳــﺖ ﻧەﺑﻮون و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ھێﺸــﺘﺮاﯾەوە ،دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ، داﺗﺎﻛــەی ھــەر ﭘــێ ﻧــەدرا. ﺋەوەش ﭘێﺸــێﻠﻜﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ زاﻧﯿﺎری ﺳﺎڵﯽ 2013ی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە. ﺋەوە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەﮔەر وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧــﯽ ﺑﺎ ﺧــﯚی زاﻧﯿﺎری و داﺗﺎی ھــەر ھەﺑــێ ﻟەﺑﺎرەی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﺳــﺎزی و ﺋەواﻧەی ﺗەواوﯾﺎن ﻛﺮدووە و ﮔەوڕاوﻧەﺗەوە ﯾــﺎن ﻧەﮔەڕاوﻧەﺗــەوە و ژﻣﺎرەی ﺳەرﻧەﻛەوﺗﻮوەﻛﺎن ﻟە وﺗﺎن.
ﺗﺎرﯾﻖ ﻛﺎرزان ﺧﺎوەن ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧﻮو زەوی ﻟەﺳــەر رێــﯽ ﻧێﻮان ﺑﻨەﺳــوە و دارەﺗــﻮو /دوو ﺷــﺎرەدێﯽ ﺑــە ھەوﻟێــﺮەوە ﻟﻜﺎون/ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ” ،ﻟــە ﭼەﻧﺪان ﮔەڕەﻛﯽ ھەوﻟێﺮ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﺑەزﯾــﻮە ،ﺋــەوەش ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺧێﺰاﻧﯽ ﻗەرەج و ﺳــﻮاڵﻜەر ﻛە ﻟــەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەدا ﻧﯿﺸــﺘەﺟێ ﺑــﻮون ،ھــﺎوﻛﺎت ھەﺑﻮوﻧﯽ ﭼەﻧﺪ دﯾﺎردەﯾەﻛﯽ وەك ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗﻦ و دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ-راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑەھﯚی ﻧﯿﺸﺘەﺟێﺒﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەك ﺧێﺰاﻧﯽ ﻗــەرەج و ﺳــﻮاڵﻜەڕ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ھەوﻟێﺮ ،ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟەو ﮔەڕەﻛﺎﻧەدا ﺑەﺗەواوەﺗﯽ داﺑەزﯾــﻮە ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﭼەﻧــﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑەھــﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ژﯾﺎن ﺗﯿﺎﯾﺎﻧﺪا ﺋەﺳﺘەم ﺑﻮوە.
ﺗەﻗەﻛﺮدن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﺪا، واﯾﻜــﺮدووە ﺧەڵﻚ ﺧﻮاﺳــﺘﯿﺎن ﻟەﺳەر ﻧەﺑێﺖ“. رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﻟە ﮔەڕەﻛێﻜﯽ وەك ﺑﯿﺮﻛﯚﺗــﯽ ﻧــﻮێ ،ﺑەھــﯚی ھەﺑﻮوﻧــﯽ ﺧێﺰاﻧــﯽ ﻗــەرەج و ﺳــﻮاڵﻜەر ﺗێﯿﺪا ،ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﺎﻧﻮو داﺑەزﯾﻮە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەو ﻛﯚﻧﺎﻧەی ﻛە ﻣﺎڵێﻜﯽ ﺳــﻮاڵﻜەر و ﻗەرەﺟﯽ ﺗێﺪاﯾە ،ﺧﺎﻧﻮوﯾەﻛﯽ ﯾەك ﻧﮫﯚم ﻟە 30ھەزار دۆﻻر زﯾﺎﺗﺮ ﻧﺎﻛﺎت“. ﺋەو دەڵێ” ،ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎژەڵ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ،ھﯚﻛﺎری ﺗﺮن ﺑﯚ داﺑەزﯾﻨﯽ ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟە ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺗﺮی ھەوﻟێﺮدا، ﺋــەوە ﻟەﭘﺎڵ ھەﺑﻮوﻧــﯽ دﯾﺎردەی ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗــﻦ و ﺗەﻗەﻛــﺮدن ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧــﺪا ﻛــە ﺧەڵﻚ ﺗﻮوﺷــﯽ ﺳڵەﻣﯿﻨەوە دەﻛﺎت“. ”ﻟە ﮔەڕەﻛﯽ ﺑﺎﻏەﻣﺮە ﺧﺎﻧﻮوﻟەﺳەر ڕووﺑــەری 150ﻣەﺗﺮ ،ﻧﺮﺧەﻛەی ﻟەﻧێﻮان 16ﺑﯚ 17ھەزار دۆﻻرە ﻛە ﺋەﻣەش ﻧﺰﻣﺘﺮﯾﻦ ﻧﺮﺧە ﺑﯚ ﺋێﺴﺘە،
ﺋەﮔەر ﺗﺎﭘﯚش ﺑﻜﺮێــﻦ 25ھەزار دۆﻻر زﯾﺎﺗﺮ ﻧــﺎﻛﺎت“ ﻛﺎرزان وای ﮔﻮت . ﭘێﺶ ﻣﺎوەﯾەك ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺣﻜﻮوﻣەت و وەزارەﺗﯽ ﺷﺎرەواﻧﯿﺪا ﺑە ﮔەرﻣﯿﯽ ﺑﺎس ﻟە ﺑڕﯾﺎری ﺗﺎﭘﯚﻛﺮدﻧﯽ زەوی و ﺧﺎﻧﻮوە ﺗﺎﭘﯚﻧەﻛﺮاوەﻛﺎن ﻛﺮا ،ﺋەوە ﺟﻮوڵەﯾەﻛﯽ ﻟە ﺑــﺎزاڕی زەوی و ﺧﺎﻧﻮودا دروﺳﺖ ﻛﺮد ،ﺑەم وەك ﺋەو ﺧﺎوەن ﻧﻮوﺳــﯿﻨﮕەی ﻛڕﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷــﺘﻨﯽ ﺧﺎﻧــﻮوە دەڵێ” ،ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﺑڕﯾﺎرەﻛەدا ﺟﻮوڵەﯾەك دروﺳﺖ ﺑﻮو ،ﺑەم دواﺗﺮ ﺑﺎزاڕەﻛە ﻛﭗ ﺑﻮوەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎﭘﯚ ﻧەﻛﺮاون ھێﺸﺘﺎ“. داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮ دووﭘﺎﺗﯽ دەﻛەﻧەوە ﻛــە ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾﯽ ﺷــﺎرەﻛە ﺟﯿــﺎوازی دەﻛﺎت ﻟــە ﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری ﻟە ﻧێﻮان ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێــﺮدا ،ﺑەڵﻜﻮ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟەﺳەر ﺣﯿﺴــﺎﺑﯽ ﭘەراوێﺰﺧﺴﺘﻨﯽ
7
ﺋەواﻧﯿﺘﺮ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿﺎن ﭘێﺸﻜەش ﻛﺮاوە. ﻋﯿﺰەدﯾــﻦ ﺟەﻻل داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛــﯽ ﺑﺎﻏەﻣﺮەی ﺷــەھﺎب، ﺑﯚ“وﺷــە“ ﺑــﺎس ﻟــەوە دەﻛﺎت ﻛــە ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﮔەڕەﻛەﻛەﯾﺎن ﺗــﯚڕی ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧــەوەی ﻧﯿﯿە و ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﺳــەرداﻧﯽ ﻻﯾەﻧە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﺑەم وەﻣﯿﺎن ﻧەدراوەﺗەوە. ﮔەڕەﻛﯽ ﺑﺎﻏەﻣﺮەی ﺷــەھﺎب ﻟە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﮔﻮﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ
ﻧﺰﯾﻚ ﻟــە ﺳــەﻧﺘەری ھەوﻟێﺮە و ﺑەھــﯚی ﻓﺮەواﻧﺒﻮوﻧﯽ ﺷــﺎرەوە، ﻟە ﻣﺎﺳــﺘەرﭘﻼﻧﯽ ﻧﻮێﯽ ھەوﻟێﺮدا وەك ﮔەڕەﻛێــﻚ ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛێﺸــﺮاوەﺗەوە .ﻟــەو ﮔەڕەﻛەدا ﻧﺰﯾﻜەی 300ﺧێﺰان دەژﯾﻦ. ﺟەﻻل دەڵــێ” ،ھەﻓﺘﺎﻧە دەﺑێﺖ دوو ﺑەرﻣﯿﻞ ﺋﺎو ﺑە 15ھەزار دﯾﻨﺎر ﺑﻜڕﯾﻦ و ﺋەوەش ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﻟە ﻧﺎوەڕاﺳــﺘﯽ ﮔــەڕەك ھەﯾە ﻛە 400ﻣەﺗــﺮ ﻟێﻤﺎﻧــەوە دوورە و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑەﻧﺎو ﻣﺎﻧﺪا ﺋﺎو ﺑە ﺳﯚﻧﺪە
راﺑﻜێﺸﯿﻦ“. ھــەر ﻟــە رۆژھەﺗــﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮدا ،ﮔەڕەﻛﯽ ﻗەرەﺑﻮو ھەﯾە، داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛە ﺑەھﯚی ﻛێﺸەی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوەوە دەﻧﺎڵێﻨﻦ و وەك ﯾەﻛێــﻚ ﻟــەوان دەڵێﺖ، ﭼەﻛﮫەڵﮕﺮﺗــﻦ و ﺗەﻗەﻛﺮدﻧﯽ زۆر ﻟە ﮔەڕەﻛەﻛەﯾﺎﻧــﺪا ﺋەوەﻧﺪەی ﺗﺮ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻛﺮدوون. ﺷــﭭﺎن ﻧەﺟــﺎت داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛــﯽ ﻗەرەﺑــﻮو ،ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﻟــە ﺑﻨەڕەﺗﺪا ﺋﺎوﻣﺎن ﻧﯿﯿە،
ﺋێﺴﺘە ﺳــﻮاڵﻜەران و ﺗەﻗەﻛﺮدﻧﯽ ﺑەردەواﻣﯿﺸــﯽ ھﺎﺗﻮوەﺗە ﺳەر و ژﯾﺎﻧﻤﺎن ﺗﺎڵ ﺑﻮوە“. ﻛەﻣﺎل ﯾەڵﺪا ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﺷــﺎرەواﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت ،ﺳەرەڕای زۆری ﻛێﺸەی ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎر ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧﺎﻛﺎراﯾﯽ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧەوە ،ھﯿﭻ ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوە و ﺑەدواداﭼﻮوﻧێﻜــﯽ ﻧەﺑﻮوە.
ﻟە دوو ﺳﺎڵﺪاﻫەزار ﻛەس ﮔﻴﺎﻧﻴﺎن ﻟەدەﺳﺖ داوە
زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دڵ ﻟە راﭘەڕﯾﻦ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە وﺷە /ﺳەﻻم ھﺎﻧەدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺗەﻧﺪروﺳــﺘﯿﯽ دەﭬەرەﻛــە ،ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﻧﺰﯾﻜــەی ھەزار ﻛــەس ﺑەھﯚی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵەوە ﻟە ﺳﻨﻮوری ﯾەﻛــەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ راﭘەڕﯾﻦ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺘﺪاوە ،ﭘﺰﯾﺸﻜﺎن و ﻻﯾەﻧــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾــﺪارەﻛﺎن ”ھﯚﺷﺪاری“ ﻟەوﺑﺎرەﯾەوە دەدەن. ﺗە ھﺎ ﻣﺤە ﻣە د ﮔﻮ ﺗە ﺑێﮋ ﯾــﺐ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺗە ﻧﺪ ر و ﺳــﺘﯿﯿڕ ا ﭘە ڕ ﯾﻦ ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﻟــە دووەﻣﺘﺎﺋﺎﯾــﺎری ﻛﺎﻧﻮوﻧــﯽ 2 0 1 7ﻟە ﺳــﻨﻮ و ر ﯾﯿە ﻛە ی
ﻛﺎرﮔێڕﯾﯿڕاﭘەڕﯾﻦ،زﯾﺎﺗﺮﻟــە 642 ﻛەﺳﺘﻮوﺷﯿﻨەﺧﯚﺷــﯿﯿﺪڵﺒﻮون وﻟەﺳــﺎڵەﻛﺎﻧﯽ 2015و 2016 وﭼﻮارﻣﺎﻧﮕﯿﺴــەرەﺗﺎی ﺳــﺎڵﯽ 2017داﻟەوﺳــﻨﻮورەداﺑەھەﻣﺎﻧﻨە ﺧﯚﺷﯽ،ﺳێﮫەزارو 82ھﺎووﺗﯽ ﺗﻮوﺷﺒﻮوی ﻧەﺧﯚﺷﯿﯽ دڵ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە” ،ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــﺎڵ رێﮋەی ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛە زﯾﺎد دەﻛﺎت ،ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﻟەﺳﺎڵﯽ 2015دا370ﻛەس ﺑەﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﻟەدەﺳــﺖ داوە، ﻟەﺳــﺎڵﯽ 2016دا رێﮋەﻛــە ﺑــﯚ 385ﻛــەس ﺑەرزﺑﻮوەﺗــەوە و ﻟە ﭘێﻨﺞ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶ
150ﻛــەس ﺑــەو ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿە ﻣﺮدوون“. ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ راﭘەڕﯾﻦ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﻛــﺮد” ،ﺑەﭘێــﯽ ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرەی ﻟەﺑەردەﺳﺘﻤﺎﻧە ،ﻟەﻣﺎوەی
دووﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳــێ ھەزار و21ﻛەس ﺳەرداﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺳﻨﻮورەﻛەﯾﺎن ﻛــﺮدووە ﻛــە ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯽ دڵ ،ﻟــەو ژﻣﺎرەﯾە
ﻧﺰﯾﻜەی ھەزار ﻛەﺳﯿﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳﺖ داوە“. دﻛﺘــﯚر ﺋﺎرام ﻣەﺟﯿﺪ ﭘﺴــﭙﯚڕی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ و ھەﻧﺎو،ﺑﯚ ”وﺷە“ ﺑﺎس ﻟەوە دەﻛﺎت” ،ﺋێﺴﺘە
ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻟەﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧەﺧﯚﺷــﯽ ﺑەرﺑــون و رۆژاﻧە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺑەھﯚﯾﺎﻧەوەﮔﯿــﺎن ﻟەدەﺳﺖ دەدەن“. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﭘﺰﯾﺸــﻜە” ،ھﯚی ﺗﻮوﺷــﺒﻮون ﺑە ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ،ﺗەﻣــەن ،ﺑﯚﻣﺎوەﯾــﯽ، ﺟﮕەرەﻛێﺸﺎن ،ﺑەرزی ﭘەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮێــﻦ و ﺑەرزی ﻛﯚﻟﯿﺴــﺘﺮۆڵە، ﻛەﻣﯽ ھﯚﺷﯿﺎری ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ ﻻی ﺗﺎﻛﯽ ﻛــﻮرد وای ﻛﺮدووە ﻛﺎﺗێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸــﻚ دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﺗەواوی ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛە ﺗەﻧﮕﯽ ﭘێﮫەڵﭽﻨﯿﻮە و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﻨﺎﻛﺮێﺖ“. ﭘﺰﯾﺸــﻜەﻛە زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﭘﯿﺎوان زﯾﺎﺗﺮ ﺗﻮوﺷــﯽ ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵﺪەﺑﻦ ﺑــەراورد ﺑە ژن ،ﺋەوەش
ﻟەﺑەرﺋەوەﯾــە ھەﻧﺪێــﻚ ھــﯚی ﺗﻮوﺷــﺒﻮوﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿەﻛە وەك ﺟﮕەرەﻛێﺸــﺎن ،زﯾﺎﺗــﺮ ﻟەﻧــﺎو ﭘﯿﺎوان ﺑــﺎوە .ﻧەﺧﯚﺷــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دڵ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﺪارن و ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ھﯿﭻ ﻧەﺑێﺖ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﺳــﺎڵﯽ ﺟﺎرێﻚ ﺳــەرداﻧﯽ ﭘﺰﯾﺸﻚ ﺑﻜەن و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن ،ﭘێﺶ ﺋەوەی ﺗﻮوش ﺑﺒﻦ“. ”ﺑﯚ ﺧﯚﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻟەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿﺎﻧە، وەرزﺷــﻜﺮدن و ﺧﯚﭘﺎرێــﺰی ﻟە ھەﻧﺪێــﻚ ﺧــﻮاردن و ﭼەوری و ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ و ﺧﻮاردﻧــﯽ دەرﻣﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻟەﺳەرەﺗﺎی ﺗﻮوﺷﺒﻮوﻧەﻛەدا،ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﺮێــﺖ ﻛﯚﻧﺘــﺮۆڵ ﺑﻜﺮێﺖ“، ﭘﺰﯾﺸﻜە ﭘﺴﭙﯚڕەﻛە وای ﮔﻮت.
زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟە 7ـﯽ 7ـﯽ 2017دا دەﻛﺮێﺖ
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﻣﺎﻛﻮان ﻋﯿﺰەت ﻛﭽﺎن و ﻛﻮڕاﻧﯽ دەﺳــﺘﮕﯿﺮان ﺑﯚ ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﺑەدوای رۆژی ﺗﺎﯾﺒەﺗﺪا دەﮔەڕێﻦ، دەﯾﺎﻧەوێﺖ ﺋەو رۆژاﻧە ھەڵﺒﮋێﺮن
ﻛە ﺑە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﯿﺮ دەﻣێﻨﻨەوە و رێﻜەوﺗێﻜــﯽ ﺟﻮاﻧﯿــﺎن ھەﯾە. ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺑﯚ رۆژی 7/7/2017 زۆرێﻚ ﻟــە ھــﯚڵ و ﺑﺎﺧﭽەﻛﺎﻧﯽ ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ﻟەﻻﯾــەن دەﺳﺘﮕﯿﺮاﻧﺪاراﻧەوە ﮔﯿﺮاون.
ﻣﺤەﻣــەد ﻋﻮﻣــەر ﺗەﻣــەن 24 ﺳﺎڵ ،ﻟەﮔەڵ دەﺳــﺘﮕﯿﺮاﻧەﻛەی ﺳەرﻗﺎڵﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﻦ ﺑﯚ ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﯾﺎن ،ﺋــەو ﺑە ”وﺷە“ دەڵێ” ،ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﻧﺎﭼﯿﻨە ھﯚڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﻗەرەﺟەﻛﺎن ﻧﺮﺧﯽ ﺧﺎﻧﻮو ﻟە ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ھەوﻟێﺮ دادەﺑەزێﻨﻦ
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻟە ﭘﺎرﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن دەﻛەﯾــﻦ ،ﺋێﻤە ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن داوە ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەﻣﺎن ﻟــە 7/7/2017دا ﺑﻜەﯾﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە رۆژێﻜﯽ ﺟﻮاﻧە“. دووﺑﺎرەﺑﻮوﻧــەوەی ژﻣﺎرە ﺣەوت ﻟە رۆژ و ﻣﺎﻧﮓ و ﺳــﺎڵەﻛەدا ،ﺋەو
ﺟﻮاﻧﯿﯿەﯾە ﻛە ﺋــەوان ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن. ﻣﺤەﻣەد ﻟە ﺷــﻮﺑﺎﺗﯽ ﺋەﻣﺴــﺎڵﺪا ﺋەڵﻘــەی ﻣﺎرەﺑڕﯾﻨــﯽ ﻟەﮔــەڵ ﻣﻮژدە ﺑەﻛــﺮ ﮔﯚڕﯾﻮەﺗەوە ،ﺋەوان ﻟەوﻛﺎﺗەوە ﺑﯚ ﺋێﺴــﺘە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺣەوﺗﯽ ﺗەﻣﻮز دەﻛەن، ﺋەوەش ﻟەﺳەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﻛﭽەﻛە ﺑﻮوە. ﻣﻮژدە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘﯿﺎوان ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑﺎﯾــەخ ﺑــە رۆژ و ﻛﺎﺗﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی دەدەن ،دواﺗﺮﯾﺶ زووﺗــﺮ رۆژەﻛە ﻟە ﺑﯿــﺮ دەﻛەن، ﺑەم ﺑــﯚ ﻛﭽــﺎن ﺗﺎﯾﺒەﺗﺘﺮە ﻛە ﺑﺎﯾەﺧــﯽ زﯾﺎﺗﺮﯾــﺎن ﺑــﯚ رۆژ و رێﻜەوﺗــەﻛﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛە ھەﯾە“. ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺳﺎﺑﯿﺮ ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﯾەﻛێــﻚ ﻟــە ھﯚڵەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﻮوك ﮔﻮاﺳﺘﻨەوە ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ”وﺷە“ی ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﭼەﻧﺪان ﻛﭻ و ﻛﻮڕی دەﺳــﺘﮕﯿﺮاﻧﺪار داواﯾﺎن ﻛﺮدووە ﻟــە ﺣەوﺗﯽ ﺗەﻣــﻮوزدا ﺋﺎھەﻧﮕﯽ
ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە ھﯚڵەﻛەﻣﺎﻧﺪا ﺑﻜــەن ،ھەﻧﺪێﻜﯿﺎن ﻛێﺸــەﯾﺎن ﻟە ﻧﺮﺧەﻛەﺷــﯽ ﻧﯿﯿە و ﺳﻮورن ﻟەﺳەر ﺋەوەی ﺑە ھەر ﻧﺮﺧێﻚ ﺑێﺖ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەﯾﺎن ﻟەو رۆژەدا ﺑێﺖ“. ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾــﯽ وای ﻛﺮدووە ژﻣﺎرەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻟە ﺋﺎھەﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟــە ﭘﺎرﻛــە ﮔﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﺪا ﺳﺎز ﺑﻜﺮێﻦ ،ﭘﺎرﻛﯽ ﺳــﺎﻣﯽ ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﻟە ﺷﺎری ھەوﻟێﺮ ﺋﺎھەﻧﮕێﻜــﯽ زۆری ﺗێﺪا دەﻛﺮێﺖ. ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﺣەﻣــەد ﺑەڕێﻮﺑەری ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﺎرﻛەﻛە ﺑﯚ ”وﺷــە“ دەڵێ” ،ﺗﺎ رۆژی ﺳێﺸەم زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ﻛەس ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﺑﯚ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎھەﻧﮕەﻛەﯾﺎن ﻟەو ﭘﺎرﻛــەدا و دەرﮔەﻣﺎن ﻛﺮاوەﺗەوە ﺑەڕووی ﺑﻮوك و زاواﻛﺎﻧﺪا“. زﯾﺎﺗﺮ دەڵێ” ،ﻟە رۆژاﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪا 10ﺗــﺎ 15ﺋﺎھەﻧﮓ ﻟــەو ﭘﺎرﻛەدا دەﻛﺮێﻦ ،ﺑەم ﻟــە ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑﯚ 50ﺋﺎھەﻧﮕێــﻚ ﺑــەرز دەﺑێﺘەوە،
ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺳــەرووی 100ﻛەس ﻧﺎوﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووە ﻛە ﻟە ﺣەوﺗﯽ ﺗەﻣﻮوزدا ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟەو ﭘﺎرﻛەدا ﺑﻜەن. دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ﯾەك ڕۆژدا ﭘێﺸﻮازی ﻟە 250ﺑﻮوك و زاوا ﺑﻜەﯾﻦ و 250 ﺷــﻮێﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ﺑــﯚ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا 25ھەزار و 286 ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە و ﻟە ﺳــێ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳەرەﺗﺎی ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺸــﺪا ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺷــەش ھــەزار و 523 ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ﻟە دادﮔﺎﻛﺎﻧﺪا ﻣﯚر ﻛﺮاوە. ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ ﭘﺎرﻛﯽ ﮔــەورەی ھەوﻟێــﺮ ﺑەﭘێــﯽ ﺋەزﻣﻮوﻧﯿــﺎن ﻟــەو رووەوە، ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێــﺖ ژﻣــﺎرەی ﺋەواﻧەی ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟە ﺣەوﺗﯽ ﺗەﻣﻮوزدا دەﻛــەن ،ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺑەرز ﺑﺒێﺘەوە.
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
8
”ﻟە ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺎرﭼﺎﻧەی ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﭘﻴﺸەﺳــﺎزﻳﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دەﻓﺮۆﺷﺮێﻦ ،ﭘﺎرﭼەی ﺋەﺳــڵﯽ و ﻣﺎرﻛەی ﺋەو ﻛۆﻣﭙﺎﻧﻴﺎﻳەی ﺋۆﺗۆﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑەرﻫەم ﻫێﻨﺎوە ﺑۆ ﺋەو ﺋۆﺗۆﻣﺒێﻼﻧەی ﺋێﺴﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﻳﺎن ﭘێﺪەﻛﺮێﺖ ،ﻟە 400دۆﻻرەوە ﺑۆ ﻫەزار دۆﻻر و زﻳﺎﺗﺮﻳﺶ ﻫەڵﺪەﻛﺸێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺎرﭼەی رەش ﻛە ﺑەﭘێﯽ رەﻧﮕﯽ ﺋۆﺗۆﻣﺒێﻠەﻛە ﺑۆﻳﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﺑە�م ﺋۆﺗۆﻣﺒێﻠەﻛە زﻳﺎﺗﺮ ﻋەﻳﺒﺪار دەﻛﺎت و ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە“...
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-رێﺒﯿﻦ ﻟە ﻣــﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻧﺰﯾﻜەی ﺣەوت ھــەزار رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ ،دھــﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاون ،ﺑەو ھﯚﯾەوەﻧﺰﯾﻜــەی 17ھــەزار ﻛــەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاوە و ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮون .ﺋــەو ژﻣﺎرەﯾە زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ﻛﯚی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ژﻣــﺎرەی ﺋەو ﭘێﺸــﻤەرﮔﺎﻧەی ﻟــە ﺳــەرەﺗﺎی ﺷەڕی داﻋﺸەوە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨــﺪار ﺑــﻮون .زﯾﺎﻧەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﺶ ﻟــە ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗﻨــﯽ ﺳەرووی 13ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﺪا ،ﺑە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر دەﺧەﻣڵێﻨﺮێﺖ. رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﺋﺎﻣﺎرە ﻓەرﻣﯿﯿﺎﻧەی ”وﺷــە“ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە دەﺳﺘﯽ ﻛەوﺗــﻮوە ،ﻟــە ﻣﺎوەی ﺳــﺎﻧﯽ 2015-2916دا ﺷــەش ھــەزار و 967رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ،دھﯚك و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاون. راﺋﯿﺪ ﻓــﺎزڵ ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ھــەزار و 157رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا رێﮋەﻛە ﺑــﯚ ھەزار و 270 رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەرز ﺑﻮوەﺗەوە. ﺳﺎڵﯽ 2015ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھــﯚك ھــەزار و 223رووداوی ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ھــەزار و 118 رووداوی ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺗﯚﻣــﺎر ﻛﺮاوە. ﺋەوەش ﺑەﮔﻮﺗەی راﺋﯿﺪ ﺋﺎزاد ﺗەھﺎ ﺑەڕێﻮەﺑەری راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دھﯚك. ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ، رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ھﺎوﺷێﻮەی ھەوﻟێﺮ و دھﯚك ﺑەرزن ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2015دا 974رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2016دا رێﮋەﻛە ﺑﯚ ھەزار و 225رووداوی ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺑــەرز ﺑﻮوەﺗەوە ،ﺋەوەش ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯽ ﻓەرﻣﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺑەردەﺳﺖ ”وﺷە“ ﺧﺮاوە. ﺟﯚری رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا،
ﻣﻠﻴۆﻧﺎن دۆﻻر زﻳﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼۆﻳە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ دوو ﺳﺎڵﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ژﻣﺎرەی ﺷەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ زﯾﺎﺗﺮە
رووداوی ﻟێﺪان ﺑــﻮون ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا 867رووداوی ﭘێﻜــﺪادان 188 ،رووداوی وەرﮔەڕان ،ﭘێﻨﺞ ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و 120ﻟێــﺪان ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە. ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻟە ﻛــﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟە ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا، 639رووداوی ﭘێﻜــﺪادان315 ، وەرﮔــەڕان 221 ،رووداوی ﻟێﺪان و ﺷێﻼن 47 ،ھەڵﺪێﺮان و ﺷەش ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺳﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە.
ﻧﯿﺎز ﺑەﻛﺮ:
ﺋۆﺗۆﺗۆﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﻳﯽ ﺋەﮔەر ﺗەﻧﻴﺎ ﻳەك ﭘﺎرﭼەی زﻳﺎﻧــﯽ ﺑەرﻛەوﺗﺒێﺖ، ﭼﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑۆﻳﺎﻏﯽ ﺗێﺒﻜەوێﺖ، ﭼەﻧــﺪ ﺳــەت دۆﻻر ﻟــە ﻧﺮﺧــﯽ راﺳﺘەﻗﻴﻨەیدادەﺑەزێﺖ
زۆرﯾﻨەی ھەرە زۆری رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺷــێﻮەی ﭘێﻜﺪاداﻧﻦ، ﺑــەدوای ﺋــەودا وەرﮔەڕاﻧــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﭼەﻧــﺪ ﺣﺎڵەﺗێﻜﯽ ﺳــﻮوﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ و ﻟێﺪاﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ﯾﺎن ﺧﯚﻛێﺸــﺎن ﺑە ﺷﯚﺳﺘە و ﻋەﻣﻮود و ..ھﺘﺪ ﻟەﻛــﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك ﻟە ﺳﺎڵﯽ 2015دا 966 ،رووداوی ﭘێﻜﺪادان، 170رووداوی وەرﮔــەڕان87 ،
ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەدواداﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧــﯽ ”وﺷــە“ ،ﻟەﻛــﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳەرﺗﺎﺳەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﺳــەرووی ﺷــەش ھــەزار رووداوی ﭘێﻜﺪادان ﺗﯚﻣﺎر ﻛــﺮاوە ،ﻛە ﻻﻧﯽ ﻛــەم 12ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟەو رووداواﻧەدا ﺗﻮوﺷﯽ زﯾﺎن ﺑــﻮون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻧﺰﯾﻜەی ھــەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﺗــﺮ ﺑەھﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە
ﺷــێﻮەی وەرﮔــەڕان و ﻟێﺪان و ﺳــﻮوﺗﺎن ﺗﻮوﺷــﯽ ﺗێﻜﭽﻮون و ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗــﻦ ﺑﻮوﻧەﺗەوە ،ﺑەوەش ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳﺎڵﺪا ﺳەرووی 13 ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚدا زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ﯾﺎن ﺑەﺗەواوەﺗﯽ ﺗێﻚ ﭼﻮون. ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو داﺗﺎﯾﺎﻧەی ”وﺷە“ ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەرﯾﮕﺮﺗﻮوە ،ژﻣﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2016ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎڵﯽ 2015ﺑەرەو ھەڵﻜﺸﺎن ﭼــﻮوە .ﻟــە ﻛــﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2015ی ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دھﯚك181 ، ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاوە ﻛە 140ﻛەﺳــﯿﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻧێﺮﯾﻨە و 41ﻛەﺳﯿﺎن ﻟە رەﮔەزی ﻣێﯿﯿﻨە ﺑﻮون ،ﻟەﭘﺎڵ ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮوﻧﯽ ﺳــێ ھەزار و 825ﻛەﺳــﯽ ﺗــﺮ ،ﺑەم ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا 194ﻛــەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاوە و ﺳــێ ھەزار و 725 ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ﺳــﺎڵﯽ 2015ی ﺳــﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ 111 ،ﻛــەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳــﺘﺪاوە و ھەزار و 39ﻛەﺳﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون ،ﺑەم ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2016دا ﺑەﻛﯚی ﮔﺸﺘﯽ 245ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاوە و ھەزار و 513ﻛەﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ھەرﭼﯽ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ ھەﺑێــﺖ،
ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳــﺎڵﯽ 2015دا215 ، ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳﺘﺪاوە و دوو ھەزار و 725ﻛەس ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون، ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻛــﯚی رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 2016ی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ 206 ،ﻛەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳﺘﺪاوە و دوو ھەزار و 808ﻛەﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون. ﺑــەو ﭘێﯿــە ﻟەﻛــﯚی ﮔﺸــﺘﯽ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە 2015- 2016ﻟە ﺳەراﻧﺴــەری ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ھــەزار و 152 ﻛــەس ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳــﺘﺪاوە و 15ھەزار و 632ﻛــەس ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑــﻮون ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺑﺮﯾﻨــﺪارەﻛﺎن ﺑە ﻟەدەﺳــﺘﺪاﻧﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﺟەﺳــﺘەﯾﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﻛەﻣﺌەﻧﺪاﻣــﯽ ﺑــﻮون .ﺑــەوەش ژﻣــﺎرەی ﮔﺸــﺘﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧــﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی دوو ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،زﯾﺎﺗﺮە ﻟە ژﻣﺎرەی ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ ﺷــەڕی داﻋﺶ ﻟە ﻣﺎوەی ﺳــێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ،ﭼﻮﻧﻜە ژﻣﺎرەی ﺷــەھﯿﺪ و ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﺷــەڕەﻛە ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوەﺗە 10ھەزار ﻛەس. زﯾﺎﻧە داراﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﮔــەورەی ﺋﺎﺑــﻮوری و داراﯾﯽ ﺑە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﮔەﯾەﻧﻦ .ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺳەرووی 13 ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ دوو ﺳــﺎڵﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚدا ﺗﻮوﺷــﯽ ﺷﻜﺎن و ﻟەﻛﺎرﻛەوﺗﻦ ﺑﻮوﻧەﺗەوە، وەك ﺧﺎوەﻧﻜﺎراﻧــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟــە
ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛەن ،زﯾﺎﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﺳــﺎﻧە ﻣﻠﯿﯚﻧﺎن دۆﻻر ﺗێﭽﻮوﯾەﺗﯽ. ﻓەرھﺎد ﻋەزﯾــﺰ ﻓﯿﺘەر ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﭘﯿﺸەﺳﺎزﯾﯽ ﺑﺎﺷــﻮور ﻟە ھەوﻟێﺮ، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی رووﻧﻜــﺮدەوە، رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﺑەڕێﮋە و ﻗەﺑــﺎرەی ﺟﯿﺎﺟﯿــﺎ زﯾــﺎن ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەﮔەﯾەﻧﻦ ،ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ رێﮕەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺷــﺎردا ﺑەھــﯚی ﺗﯿﮋڕەوﯾﯿــەوە، زﯾﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑــەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن دەﻛەوێــﺖ ﻛــە ھەﻧﺪێــﻚ ﺟﺎر ﺗﻮاﻧــﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﻧﯿﯿە و ﺑە ﭘێﭽەواﻧەوە ﻟــە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺷــﺎردا زﯾﺎﻧــﯽ ﻛەﻣﺘــﺮ ﺑەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن دەﻛەوێﺖ. ﻓﯿﺘەرەﻛە دەڵێ” ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــﯽ ﻧﻮێــﻦ، ﺑە ﺷــﻜﺎﻧﯽ ھــەر ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯿﺎن ﭘﺎرﭼەی ﻧﻮێﯿﺎن ﺑــﯚ دادەﻧﺮێﺘەوە، ﺋەوەش ﺟﮕــە ﻟە دەﺳــﺘﺤەﻗﯽ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ،ﺗێﭽــﻮوی ﻛڕﯾﻨﯽ ﭘﺎرﭼەﯾەﻛﯽ ﻧﻮێﺶ زﯾﺎد دەﻛﺎت“. رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە” ،ھەر ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ ﻛــە ﺗﻮوﺷــﯽ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﺑێــﺖ ،ﺑە ﺗێﭽــﻮوی ﺑﺎﻏەﭼﯽ، ﺑﯚﯾﺎﻏﭽﯽ و ﻓﯿﺘەرەوە ﻟە ﻛەﻣﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳــﺘﺪا 200دۆﻻر ﺗێﭽــﻮوی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾەﺗــﯽ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ﻟــە رووداوە ﮔەورەﻛﺎﻧﺪا زﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ، ﺳەرووی دوو ﺗﺎ ﺳێ ھەزار دۆﻻر ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن دەﺑێﺖ، ﺋەوە ﺟﮕە ﻟەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ھەر ﭼــﺎك ﻧﺎﻛﺮێﻨــەوە و ﭘﺎرﭼە ﭘﺎرﭼە دەﻛﺮێﻦ“.
ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚدا زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەردەﻛەوێﺖ، ﺳەرەڕای ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەش ،ﺑەم ﭘﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﭘێﺸﻮوﯾﺎن دادەﺑەزێﺖ .وەك ﻧﯿﺎز ﺑەﻛﺮ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ﺧﺎوەﻧﻜﺎراﻧــﯽ ﭘﯿﺸــﺎﻧﮕەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﻟە ھەوﻟێــﺮ ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت. ﺋــەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ، ”ﺋﯚﺗﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ ﺋەﮔەر ﺗەﻧﯿــﺎ ﯾــەك ﭘﺎرﭼــەی زﯾﺎﻧــﯽ ﺑەرﻛەوﺗﺒێﺖ ،ﭼــﺎك ﺑﻜﺮێﺘەوە و ﺑﯚﯾﺎﻏﯽ ﺗێﺒﻜەوێﺖ ،ﭼەﻧﺪ ﺳــەت دۆﻻر ﻟــە ﻧﺮﺧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی
ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەی ﻟە ﻣﺎوەی دوو ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚدا زﯾﺎﻧﯿــﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە، 10ھەزار ﻟە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن زﯾﺎﻧﯽ ﻛەﻣﯿﺎن ﺑەرﻛەوﺗــﻮوە و ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ھەرﯾەﻛێﻜﯿــﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ دوو ﺳــەت دۆﻻر ﺑــﻮوە، ﺗێﭽﻮوی ﮔﺸــﺘﯽ ﺋەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە ﻟە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەدا دوو ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻر دەﺑێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو ﺳێ ھەزار ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەی زﯾﺎﻧــﯽ ﮔەورەﯾﺎن ﺑەرﻛەوﺗﻮوە ﺋەﮔەر ھەرﯾەﻛێﻜﯿﺎن ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾﺎن ﺑە ﺳێ ھــەزار دۆﻻر داﺑﻨﺮێــﺖ ،ﺑەﺗێﻜڕا ﻧــﯚ ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻻر زﯾﺎﻧەﻛەﯾــﺎن ﺑﻮوە ،ﺋــەوەش ﺟﮕە ﻟە ﺳــەﺗﺎن ھــەزار دۆﻻر ﻛە ﻧﺮﺧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠە ﭼﺎﻛﻜﺮاوەﻛﺎﻧﯿﺸﺪا دادەﺑەزێﺖ. ﺋﯿﺒﺮاھﯿــﻢ ﻛەﻧﻌــﺎن ﺷــﺎرەزای ﺋﺎﺑــﻮوری ،ﻟەو رووەوە ﺑە“وﺷــە“ دەڵــێ” ،ﺋــەو زﯾﺎﻧــە داراﯾﯿەی ﺑەھــﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دروﺳﺖ دەﺑێﺖ ،ﺑەﺷێﻜﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻮدﺟەی ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛەوێﺖ وەك ﺧەرﺟﯿﯿــە ﭘﺰﯾﺸــﻜﯿﯿەﻛﺎن ﻟــە ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧﯽ رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ و ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟە ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺧﺎوەن ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن دەﻛەوێﺖ“. ﺋــەو دەڵــێ” ،رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﯾەﻛێﻚ ﻟــە ھﯚﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮوﻧەدەرەوەی ﭘﺎرەﯾە ﻟەﻧﺎوﺧﯚی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ﺑﯚ دەرەوە ،ﺋەوەش ﻟــەو رواﻧﮕەﯾەوە ﻛە ﻛــﯚی ﺋەو ﻛەﻟﻮﭘەل و ﭘﺎرﭼە و ﻛەرەﺳﺘﺎﻧەی ﻟــە ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــەوەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﺪا ﺑەﻛﺎردەھێﻨﺮێــﻦ ،ﻟــە دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە ھﺎوردە دەﻛﺮێﻦ و ﻟەﻧﺎوﺧﯚدا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﯿﯿە“. وەك ﺳــەرﺗﯿﭗ ﻛەﻣــﺎل ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺧﺎوەﻧﻜﺎراﻧەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەی ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ ﺑﺎﻛــﻮر ﭘﺎرﭼــەی ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ دەﻓﺮۆﺷێﺖ ﺑﯚ ”وﺷە“ی روون ﻛــﺮدەوە ،ﻛەﻟﻮﭘەﻟــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێــﻞ ﻟــە ﭼﯿــﻦ ،ﻛﯚرﯾﺎ و ﭼەﻧــﺪ وﺗێﻜﯽ ﻛەﻧــﺪاوەوە ﺑﯚ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھــﺎوردە دەﻛﺮێﺖ، ﺋەوە ﺟﮕــە ﻟــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ﺑەھﯚی رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚوە ﺑەﺗەواوەﺗــﯽ ﻟەﻛﺎردەﻛــەون و ﺗﻮاﻧــﺎی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەﯾــﺎن ﻧﯿﯿە و ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳــﻮود ﻟەو ﭘﺎرﭼﺎﻧەﯾــﺎن وەردەﮔﯿﺮێﺘەوە ﻛە زﯾﺎﻧﯽ ﺑەرﻧەﻛەوﺗﻮوە. ﺧﺎوەﻧﻜﺎرەﻛــە دەڵــێ” ،ﻟــە ﻧﺎو ﺋەو ﭘﺎرﭼﺎﻧــەی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘﯿﺸەﺳــﺎزﯾﯽ دەﻓﺮۆﺷــﺮێﻦ ،ﭘﺎرﭼەی ﺋەﺳــڵﯽ و ﻣﺎرﻛــەی ﺋــەو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﯾــەی
ﻓەرھﺎد ﻋەزﯾﺰ:
رووداوەﻛﺎﻧــﯽ ﻫﺎﺗﻮﭼــۆ زﻳــﺎن ﺑە ﺋۆﺗۆﻣﺒێــﻞ دەﮔەﻳەﻧﻦ ،ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە رووداوەﻛﺎﻧﯽ رێﮕەﻛﺎﻧــﯽ دەرەوەی ﺷــﺎردا ﺑەﻫۆی ﺗﻴﮋڕەوﻳﻴەوە ،زﻳﺎﻧﯽ ﮔەورە ﺑەر ﺋۆﺗۆﻣﺒێﻠەﻛﺎن دەﻛەوێﺖ
دادەﺑەزێــﺖ ،ﺑــەم ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻚ زﯾــﺎن ﺑــە دﯾﻨﮕەﻛﺎﻧــﯽ ﯾــﺎن ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرەوەی ﺑﮕﺎت ،ﭘﺎش ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوەش ھەزاران دۆﻻر ﻟە ﻧﺮﺧﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی دادەﺑەزێﺖ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜــﯽ وەرﮔــەڕاو ﺋەﮔەر ﻧﺮﺧــﯽ راﺳــﺘەﻗﯿﻨەی 20ھەزار دۆﻻر ﺑێــﺖ ،ﭘــﺎش ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧەوە ﻟە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎڵەﺗﯿﺸﺪا 10ھەزار دۆﻻر ﻧﺎﻛﺎت“. ﺋەﮔەر وا داﺑﻨﺮێﺖ ﻟەﻛﯚی ﺋەو 13
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛەی ﺑەرھــەم ھێﻨﺎوە ﺑﯚ ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﺎن ﭘێﺪەﻛﺮێﺖ، ﻟە 400دۆﻻرەوە ﺑﯚ ھەزار دۆﻻر و زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ھەڵﺪەﻛﺸێﺖ ،ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﭘﺎرﭼــەی رەش ﻛە ﺑەﭘێﯽ رەﻧﮕﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە ﺑﯚﯾــﺎغ دەﻛﺮێﺘەوە، ﺑەم ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﻋەﯾﺒﺪار دەﻛﺎت و ﻟە ﻧﺮﺧﯽ ﻛەم دەﻛﺎﺗەوە ﺑــە دوو ﺳــەت دۆﻻر و زﯾﺎﺗــﺮ دەﻛڕدرێﺖ“.
ﻣــﺎزن ﻧــﻮوری ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ھەوﻟێﺮە و ﺑﺎس ﻟە ﻛﯚﻧﯿﯽ ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧە دەﻛﺎت ﻛە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚی ھەوﻟێﺮ ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﻣەﺷــﻘﯽ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺑەﻛﺎردەھێﻨﺮێﻦ. ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ دەڵێ” ،ﭘێﻨﺞ ﺟﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە/ھەوﻟێﺮ-ھێﻤﻦ ڕەﻓﯿﻖ ﭘێﺶ ﭘێﻨﺞ ﺳــﺎڵ ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﻟە ھەوﻟێﺮ ﺗﺎﻗﯽ ﻛﺮاﯾەوە، ﺋەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿەوە ﺑﯚ ھﯿﭻ ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﻧەﮔﻮازراﯾەوە ،ﺋەو ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧەی دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی دەرﺑێﻨﻦ ،ﻟە ﻛﯚﻧﯿﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻧﯿﮕەران ﺑﻮون و ﺑەو ھﯚﯾەﺷــەوە روو ﻟە ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ھەوﻟێــﺮ دەﻛەن ﺑــﯚ دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەت.
ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﺷﻮﻓێﺮﯾﻢ ﻛﺮدووە و دەرﻧەﭼﻮوم ،ھــەر ﺟﺎرێﻜﯿﺶ دەﺑێﺖ 15رۆژ ﭼﺎوەڕوان ﺑﻜەﯾﺖ ﺗﺎ ﻧﯚرەت دێﺘەوە ،ﻛێﺸــەی ﻣﻦ و زۆری ﺗﺮ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻛﯚﻧﯽ و ﺧﺮاﭘﯽ ﺋــەو ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻼﻧەوە ھەﯾە ﺑﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی ﺑەﻛﺎردەھێﻨﺮێﻦ“. ﭘێﺶ ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵ ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯿﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾــﺪا ﭼﯿﺘــﺮ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻧــﻮێ ﺑێﺖ ﻛە ﺑە ”ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻛﯚری“ ﻧﺎودەﺑﺮێﺖ، ﻟەوﻛﺎﺗەﺷﺪا ژﻣﺎرەﯾەك ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻞ ﺑــﯚ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ﻣﯚڵەﺗﻮەرﮔﺮﺗﻨەﻛە ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮان، ﺑەم ﺋێﺴﺘە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ﻛﯚن ﺑﻮون و ﻟێﺨﻮڕﯾﻨﯿﺎن ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿە. راﺋﯿﺪ ﻓــﺎزڵ ﺣﺎﺟــﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێﺮ،ﺑﯚ ”وﺷە“ رووﻧﯽ ﻛﺮدەوە،
”ﭘێﻨــﺞ ﺳــﺎڵ ﺑەﺳــەر ﺗەﻣەﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﺪا ﺗێﭙــەڕ ﺑﻮوە ﻛە ﻟەﮔــەڵ ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻛﯚرﯾﯿەﻛە ھێﻨــﺮاون و ﺑــە ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺋەﻟﯿﻜﺘﺮۆﻧــﯽ ﺑەﺳــﺘﺮاوﻧەﺗەوە، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠــەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯿﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋەواﻧەی ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی دەردێﻨﻦ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑەھﯚی ﻛێﺸــﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﻋﺎﻣﻮود و ﺷﯚﺳــﺘە و رێڕەوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕەﭘﺎﻧــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوە ،ﺗێﻚ دەﭼــﻦ و ﭼەﻧــﺪان ﺟــﺎر ﭼﺎك ﻛﺮاوﻧەﺗەوە“. وەك ﺣﺎﺟﯽ ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑﯚ دەﻛﺎت، ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻧﺎوەﻧﺪی ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﭘێڕەو دەﻛﺮێﺖ و ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟێﺒەﺟێ ﻧەﻛﺮاوە .ﺑەم ﺋەو رەﺗﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻛﯚﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎن ھﯚﻛﺎر ﺑێﺖ ﻟەوەی ﺑەﺷــﺪاران ﻟە ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی،
دەرﻧەﭼﻦ و دەڵێ” ،ﻧﺎﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟە ﺷﻮﻓێﺮی و زۆرﺟﺎرﯾﺶ ﺗێﻜﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎری دەرووﻧﯿﯿﺎن ھﯚﻛﺎرە ﻟەوەی ﺳەرﻛەوﺗﻮو ﻧەﺑﻦ“. داﺗﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚی ھەوﻟێــﺮ ،ﻧﺰﯾﻜــەی 500ھەزار ﻛــەس ﺑــەو ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻧﻮێﯿە ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﺑەﭘێــﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ”وﺷــە“ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟەواﻧەی ھەﺳﺖ دەﻛەن ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﻛﯚرﯾﯿەﻛە دەرﻧﺎﭼﻦ ،ﺑــﯚ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی روو ﻟــە ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەرەوەی ﺳــەﻧﺘەری ھەوﻟێــﺮ دەﻛــەن ،ﻟەﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﺷــﺎرۆﻛەی ﻛﯚﯾە و ﺳﯚران ﻛە ﻟەوێﺪا ﭘێڕەوی ﻟەھەﻣــﺎن ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺟﺎران دەﻛﺮێﺖ. ﻧــﺎزم ﻛەﺑﯿﺮ ﺟێﮕﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻧﺎوﺧﯚ ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،دووﭘﺎت ﻟە ﻧﺎڕێﻜﯽ
9
ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ دەﻛﺎت و ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ”ﻧﺎڕێﻜﯽ ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯚی ﺳەرەﻛﯽ ﮔﯿﺎﻧﻠەدەﺳﺘﺪاﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــە ﻟــە رووداوەﻛﺎﻧﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚدا ،دەﺑێﺖ ﺋەو ﺳﯿﺴﺘەﻣە رێﻚ ﺑﺨﺮێﺖ و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﯿﺎن رەﭼﺎو ﺑﻜﺮێﺖ“. ﻛەﺑﯿﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗــﯽ” ،زاﻧﯿﺎرﯾﻤﺎن ھەﯾــە ﺧەڵﻜﺎﻧێﻚ ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ھەوﻟێــﺮەوە دەرھێﻨﺎﻧــﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی روو ﻟە ﻛﯚﯾە و ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛــەن ،ﺋــەوەش ﻛەﻣﻮﻛﻮڕی زۆری ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەردەﺧﺎت“. ”ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﺑەھــﯚی ﻛﯚﻧﯿــﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧەوەی ﻣﯚڵەﺗــﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی ﯾــﺎن ھەر ھﯚﻛﺎرێﻜــﯽ ﺗــﺮ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﻧﺎﭼﺎر ﺑــﻦ ﺑەﺑێ ﻣﯚڵــەت ﺑﭽﻨە ﺷەﻗﺎﻣەﻛﺎﻧەوە و ﺳەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﺨەﻧە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەوە ،ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە دەﺑێﺖ ﭼﺎرەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ“، ﺋەﻧﺪاﻣەﻛــەی ﻟﯿﮋﻧــەی ﻧﺎوﺧﯚی ﭘەرﻟەﻣﺎن وای ﮔﻮت. ﺳــﯚران ﺟەﻻل ﮔﻮﺗەﺑێﮋی ﺗﯚڕی ﺧەڵﻚ ﺑــﯚ ﻣــﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿەﻛﺎن ﻟــە ھەوﻟێﺮ ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەی دا” ،ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ھﺎﺗﻮﭼــﯚ ﻟــە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛێﺸەی زۆری ھەﯾە، ﻟــە رێﮕەوﺑﺎﻧەﻛﺎﻧەوە ﺗــﺎ دەﮔﺎت ﺑــە ﻛﺎﻣێﺮاﻛﺎﻧــﯽ ﭼﺎودێــﺮی و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی و ﻻﯾەﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺋەو رەوﺷە ﺑەردەوام ﺑێﺖ“. ”ﻧﺎﻛﺮێــﺖ ﻟەﮔــەڵ ﺋــەو داھﺎﺗە زۆرەی ﻟە ﻛەرﺗﯽ ھﺎﺗﻮﭼﯚ دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ ،ﭼەﻧــﺪ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺗﺎﻗﯿﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷــﻮﻓێﺮی داﺑﯿــﻦ ﻧەﻛﺮێــﺖ، ﻟەﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺋەو ﺑﻮارە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﺳــەﻻﻣەﺗﯽ ﮔﺸــﺘﯽ و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــەوە“، ﻣەدەﻧﯿﯿە وای ﮔﻮت.
ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟە ﻫەﻧﮕﺎرﻳﺎ :زەوﻳﻨﻠەرزەی دەﺳﺘﻜﺮد ﻟە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت و ﮔﺎز
ﺗﻮێﮋەرێﻜﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﺑﯚ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە دەﮔەڕێﻨێﺘەوە
وﺷە /ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ -ﺗﯚڵە ﻓەرەج ھﺎوﻛﺎر ﻋەﻟــﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻟە ﭘﺴــﭙﯚڕی زەوﯾﻨﺎﺳــﯽ و دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿــەﻛﺎن ﻟــە زاﻧﻜﯚی ”ﻣﯿﺴﻜﯚڵﻚ“ ﻟە ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ، ﻟە ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾەﻛﯽ زاﻧﺴﺘﯿﺪا وەك ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﻣﺎﺳــﺘەرﻧﺎﻣەﻛەی ﺑە ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿــﺎی ﻣﯚڵ- ﻛﺎﻟﯿﮕﺮاﻧﯽ ھەﻧﮕﺎری ﺑﯚ ﻧەوت و ﮔﺎز ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮدﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﺟێﻮﻟﯚﺟﯽ ﻧﺎوﭼەﻛﺎن و دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ژێﺮزەوی ﻟە رێﯽ ﻣﯿﺘﯚدی ﺳــﺎﯾﺰﻣﯿﻜﯽ ،ﻣێﮋووی ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕــﯽ ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﺑــﯚ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە دادەڕێﮋێﺘەوە. ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ )Struc- (tural Evolutionﺑﺎﺑەﺗێﻜــﯽ
زاﻧﺴﺘﯽ ﺳــەردەﻣﯿﯿﺎﻧەﯾە ،ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟەم ﺑﺎﺑەﺗە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﻛە ﺗێﺒﮕەﯾﻦ ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎن ﭼﯚن ﺋەم ﺷێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ﯾﺎ ﭼــﯚن ﭘەرەﯾﺎن ﺳــەﻧﺪووە ﺑﯚ ﺋەم ﺷــێﻮەﯾەی ﺋێﺴﺘە .ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟــە ﭘێﻜﮫﺎﺗــە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿــەﻛﺎن ﻧﺎوﭼەﯾەﻛــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە زەوی ﺑە ڕووﺑەرێﻜﯽ ﮔەورە ھﺎوﺷێﻮەی ڕووﺑەری وﺗێﻚ ،ﯾﺎﺧﯚ ﺑە ﻗەﺑﺎرەی ﭼﯿﺎﯾەك .ھەﻣﻮو ﺋەم ﭼﯿﺎﯾﺎﻧەی ﻛە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن ،ﺑە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﺗێﭙەڕﯾﻮن ﺗﺎ ﺋەم ﺷێﻮەﯾﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﺳﻮودی ﺋەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾە ﻟەﻣەداﯾە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ دووﺑﺎرە ﻗﯚﻧﺎﻏە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎن ﺑﻨﯿﺎت ﺑﻨێﯿﻨەوە ﺑە ھەﻣﻮو ڕووداوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﯾەوە. ھــﺎوﻛﺎر ﻋەﻟــﯽ ﺑە ”وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑــە ﮔﺸــﺘﯽ ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﯾــە ﺑﯚ دوو ﻣەﺑەﺳــﺖ ﺑەﻛﺎر دێﺖ ،ﯾەﻛەم ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ
ﺋەﻛﺎدﯾﻤــﯽ و ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ڕووداوەﻛﺎﻧــﯽ زەوی ،دووەم ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧــﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﺑﻤﺎﻧەوێــﺖ ﺋﺎﺷــﻜﺮای ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە چ ﺳــەردەﻣێﻜﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﺋەم ﺳــﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷــﺘﯿﯿﺎﻧە )ﻛﺎﻧﺰا ﯾﺎ ﻧەوت و ﮔﺎز( دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﮔﺮدﺑﻮوﻧەوە و ﻛەڵەﻛە ﺑﻮون“. ”ﻛﺎﺗێــﻚ دەرﻛــەوت ﻟــە چ ﺳــەردەﻣێﻚ و ﺑــە ﻛﺎم ڕووداوی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﺋەم ﭘێﻜﮫﺎﺗﺎﻧە دروﺳﺖ ﺑــﻮون ،دەﺗﻮاﻧﯿــﻦ ﻣﯚدێﻠێــﻚ ﺑﺨەﯾﻨــە ڕوو ﺑﯚ ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــەی ﻟەﺳــەر ﻛﺮاوە، ﺑەھﯚی ﺋەم ﻣﯚدێﻠــە دﯾﺠﯿﺘﺎڵﯿﯿە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە چ ﻧﺎوﭼەﯾەك ﺑە دﯾﺎرﯾﻜﺮاوی ﻧەوت و ﮔﺎز ھەﯾە“ .ﻋەﻟﯽ وای ﮔﻮت. ﺋــەو ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿــە ﻛــﻮردە رووﻧﯽ دەﻛﺎﺗەوە ﻛە ﻟەﺳــەر ﭘێﺸﻨﯿﺎزی ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎرەﻛەی ”دﻛﺘــﯚر ﭼﯚﻧﺘﯚش ﻻزﻟﯚ“ /ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﯿەﻛﯽ
ﻧــﺎوداری دﻧﯿﺎﯾــە ﻟــە ﺑــﻮاری ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗــەی ﺟﯿﯚﻟﯚﺟــﯽ ﻧﺎوﭼە ﺟﯿــﺎوازەﻛﺎن ،/ﺑڕﯾــﺎری داوە ﻟــە ھەﻧﮕﺎرﯾــﺎ ﺑﻤێﻨێﺘــەوە ﺑەﻣەﺑەﺳــﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ وردﺑﻮوﻧەوە و ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰەﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرەﻛەی ،دوای ﺋــەوەی ﺑڕﯾــﺎر درا ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟە ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟەﺳەر ﺋەﻧﺠﺎم ﻧەدراوە ،ﺑﯚﯾە وەك ھــﺎوﻛﺎر دەڵێ” ،ﺋــەو ﻧﺎوﭼەﯾەم ﻛﺮد ﺑە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺳەرەﻛﯿﯽ ﭘڕۆژە زاﻧﺴﺘﯿﯿەﻛەم“. ﺋــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻛــە دەﻛەوێﺘە ﺑﺎﺷــﻮوری ﺧﯚرﺋﺎوای دەرﯾﺎﭼەی ﺑﺎﺗﯚن ﻟە ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ،ھﺎوﻛﺎر ﻋەﻟﯽ ﺋەوە دەﺧﺎﺗە ڕوو ﻛــە ﻧﺎوﭼەﻛە زۆر ﮔەورە ﻧەﺑــﻮو 20ﺑە 30ﻛﻢ ﺑﻮو” ،ﺋەو ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەی دەﻣﻮﯾﺴﺖ ﺗﻮێﮋﯾﻨــەوەی ﺑﯚ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑﺪەم ﺑەﻻﯾەﻧﯽ ﻛەم 3ﻛﻢ ﻟەژێﺮ زەوی
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ھەوﻟێﺮ ﺑە ﺋﯚﺗﯚﻣﺒێﻠﯽ ﻛﯚن ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﻧﻮێﯽ ﻣﯚڵەﺗﯽ ﺷﻮﻓێﺮی ﺑەڕێﻮە دەﺑﺎت
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻗﻮوڵ ﺑــﻮو ،وەك ﺋەوەﯾە ﭼﯿﺎﯾەك ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە 3ﻛﻢ ﻟە ﮔڵ داﺑﭙﯚﺷﯿﻦ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻛەﺳێﻚ ﺑێﺖ ﻟە ﭼﯿﺎﻛە ﺑﻜﯚڵێﺘەوە“. ھــﺎوﻛﺎر ﻋەﻟــﯽ ﻛە ﺧﯚﯾﺸــﯽ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋەو ﺋەو ﭘێﺸﻜەوﺗﻨەی ﻧەﻛــﺮدووە و دەڵــێ” ،ﻣﯿﺘﯚدی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﻮو :ﺳەرەﺗﺎ دەﺑﻮو ھەﻣﻮو ﺋــەم ﺗﻮێﮋﯾﻨەواﻧــەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﻦ ﺑە ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛﯚﯾــﺎن ﺑﻜەﻣەوە ،ﺑﺰاﻧﻢ ﺗﻮێﮋەراﻧﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚم ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن ﭼﯚن ﺑــﻮوە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ ﻟەﺑﺎرەی دەﭬەرەﻛــە .دواﺗــﺮ زاﻧﯿــﺎری ﺳﺎﯾﺰﻣﯿﻜﯽ دوو ڕەھەﻧﺪی و ﺳێ ڕەھەﻧﺪﯾﻢ وەرﮔﺮت ﻟەﮔەڵ داﺗﺎی ﺑﯿﺮەﻛﺎﻧﯽ )ﭼﺎڵەﻛﺎن( ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە، ﺑــە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧــﯽ وێﻨەی ژێــﺮزەوی ﺑە ڕێﮕەﯾەﻛﯽ ﺟﯿﯚﻓﯿﺰﯾﺎﯾــﯽ ﭘﺸــﻜﻨﯿﻦ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەﯾﻦ و ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧــەوت و ﮔﺎز ڕێــﯽ ﺳــﺎﯾﺰﻣﯿﻚ ﺑــەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﯿﻦ ،ﻟــە ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاودا ﻛە ﺑە ﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺴــﺘﻤﺎﺗﯿﻜﯽ دەﻧﮓ وەرﮔﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە زەوی ﺟێﮕﯿﺮ دەﻛﺮێﺖ، ﻟە ﺷﻮێﻨﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ زەوﯾﻨﻠەرزەی )ﻋەرد ھەژێﻦ( دەﺳﺘﻜﺮد دروﺳﺖ دەﻛەن ،ﻛﺎﺗێﻚ ﭼﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ زەوی ﺷــەﭘﯚل دەداﺗــەوە ﺑــﯚ ڕووی زەوی ،ﺋﯿﻨﺠــﺎ ﻟەﻻﯾەن ﺷــەﭘﯚل وەرﮔﺮەﻛﺎﻧــەوە ﺗﯚﻣــﺎر دەﻛﺮێﻦ، ﺑەﻣەش وێﻨەﯾەﻛﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯽ ژێﺮ زەوﯾﻤﺎن دەﺳﺖ دەﻛەوێﺖ“. زﯾﺎﺗــﺮ رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ”ﻛﺎﺗێﻚ وێﻨەی ﺳــﺎﯾﺰﻣﯿﻚ ﺳەﯾﺮ دەﻛەی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧﺎﺑﯿﻨﯽ، دەﺑێﺖ ﺗﻮێــﮋەرە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛە ﺧــﯚی ھێڵــﻜﺎری ﺑــﯚ ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑــﻮو ﭼەﻧﺪ
ﺗەﻣەﻧێﻜــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻟەﺳــەر وێﻨە ﺳﺎﯾﺰﻣﯿﻜەﻛﺎن ﺑﺪۆزﻣەوە ﺑە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺷﻮێﻨەﻛەم“. ”ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەم ﻗﯚﻧﺎﻏــەم ﺗەواو ﺑﻮو، ﺋﯿﻨﺠﺎ دەﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە ﻧﺎﺳﯿﻨەوەی ڕووداوەﻛﺎن ،ﻟــە ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺋــەم ڕووداواﻧــەی ﺗﻮاﻧﯿﻢ دﯾﺎری ﺑﻜەم ،ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە ڕاﻣﺎڵﯿﻨێﻜﯽ زۆر ﺗﻮﻧــﺪ ﻟــە ﺑەردەﻛﺎﻧــﺪا، ﺟﻮوڵەی ﭘێﭽەواﻧە ﻟە ﺷﻜﺴــﺘە ﺑەردﯾﻨــەﻛﺎن ھەروەھــﺎ ﯾەﻛێﻚ ﻟەو ﺷــﺘﺎﻧەی ﺋەﻧﺠﺎﻣــﻢ دا ﺑﻮوە ھﯚی ﺳەرﺳــﺎﻣﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕە ھەﻧﮕﺎرﯾﯿەﻛﺎن ،دروﺳﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ دەﻟﺘﺎی زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﺑﻮو ﺑﯚ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴﺘە“ .ھﺎوﻛﺎر وای ﮔﻮت. ﺋەو ﻛە ﺋێﺴﺘە ھەڵﮕﺮی ﺑڕواﻧﺎﻣەی ﻣﺎﺳــﺘەرە ﻟە ھەﻧﮕﺎرﯾــﺎ ،ﺋەوەش دەدرﻛێﻨێ ﻛە ”ھەرﭼەﻧﺪە ﺋێﺴﺘە ﻧﺎوﭼەﻛــە وﺷــﻜﺎﻧﯿﯿە ،ﺑەم ﻟە ﻣﺎوەی ڕاﺑــﺮدوودا دەرﯾﺎﭼەﯾەك ﺑﻮو ﻛە ﻟە ڕووﺑﺎرێﻜەوە ﻧﯿﺸﺘەﻧﯽ ﺑﯚ دەھﺎت ،ﺋــەوەی ﻣﻦ ﺋەﻧﺠﺎﻣﻢ دا دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﺑــەرز و ﻧﺰﻣﯽ و ﭘێﻜﮫﺎﺗە ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳــﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺑــﻮو .دوای ﺋــەوەی ھەﻣــﻮو ﺋــەو ڕووداواﻧەم دەﺳﺘﻨﯿﺸــﺎن ﻛــﺮد ،ﺋﯿﻨﺠﺎ دەﺳــﺘﻢ ﻛــﺮد ﺑە دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼەﻧﺪ ﻧەﺧﺸەﯾەﻛﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﺑﯚ ﻗﻮوﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮێﻚ ﻟە ژێﺮزەوی، ﻟەﺳــەر ﻧەﺧﺸــەﻛﺎن ھەﻣــﻮو ڕووداوەﻛﺎﻧﻢ دﯾﺎری ﻛﺮد .ﻟە ﻛﯚﺗﺎدا دەﺳــﺘﻢ ﻛﺮد ﺑە ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﻣێﮋووی ﭘەرەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻛــە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﻜــﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕــﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەم ﺑﻮو“. ﻟە ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ دەرەﻧﺠﺎﻣەﻛﺎن
ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــەوەی ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ 10ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ دەرﯾﺎﭼەی ﭘﺎﻧﯚﻧﯿﺎن، ﺗەواوی وردەﻛﺎری ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﺗﺎ ﺋەم ﺳــەردەﻣە ﺋﺎﻣــﺎژەی ﭘێ دراوە. ﮔﺮﯾﻨﮕﺘﺮﯾــﻦ ﺋــەو ﺑەرﻧﺎﻣﺎﻧــەی ﺑــەﻛﺎر ھﺎﺗﻮون ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮون ﻟە ”ھﺎﻟﯿﺒەرﺗﯚن دﯾﺴﯿﮋﻧﺴــﭙەﯾﺲ“. ﻟــە دەرەﻧﺠﺎﻣﺪا دەرﻛــەوت ﻛە ”ﭘێﻜﮫﺎﺗﯿەﻛﯽ ﺟێﻮﻟﯚﺟﯽ ﺋەرێﻨﯽ ﺋﻮﻣێﺪﺑەﺧﺶ ھەﯾە ﻟەو ﻧﺎوﭼەﯾەی ﻣﻦ ﻛﺎرم ﻟەﺳەر ﻛﺮدووە ﻟە رووی ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ و ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧەوە“. ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛــە ﺑــەرز ﻧﺮﺧێﻨﺮاوە ﻟەﻻﯾــەن ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ھەﻧﮕﺎرﯾﺎ ﺑەو ﭘێﯿەی ﺑﻨەﻣﺎی ﺋەو ﺗێﺰە ﻟەﺳــەر ﺑڕێﻜــﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە زاﻧﯿﺎری و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﻧﺠﺎم دراون و ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﻜﯽ ڕوون و ﭘﻮﺧﺘــﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮدوون و دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﯽ ﺧﺴﺘە ڕوو ،ھــﺎوﻛﺎت ﺑەﮔﻮﺗەی ھﺎوﻛﺎر ﺧﯚی” ،وردەﻛﺎرﯾﯽ ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ وردی ﻧﺎوﭼەﻛەم ﭘﯿﺸــﺎن داوە و ﻟە ﻣێﮋوﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛﯚﻧەوە ﺗﺎ ﺋەم ﺳەردەﻣەی ﺋەﻣڕۆﻣﺎن“. ھــﺎوﻛﺎت ﻟەﮔــەڵ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەی ھــﺎوﻛﺎر ﻋەﻟﯽ، ﻟــە ﺷــﺎری ﺋەﻧﻜــەرەی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟــە ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﺟﯿﯚﻟﯚﺟﯽ ﻟــە ﻧﯿﺴــﺎﻧﯽ 2017 ﺋەﻧﺠــﺎم درا و ﻟەﻧﺎوﯾﺪا دەرﻓەﺗێﻚ ڕەﺧﺴــﺎ ﺑــﯚ ﺑوﻛﺮدﻧــەوەی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەﻛەی و وەك ﭘﯚﺳــﺘەر ﺑوی ﻛﺮدەوە. * ﺳــﺎﯾﺰﻣﯿﻚ ﺑە واﺗﺎ ﻟەرﯾﻨــەوەی زەوی ﺑەھﯚی ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﺳــەرﭼﺎوەﯾەك ،چ زەوﯾﻨﻠەرزەی ﺳﺮوﺷــﺘﯽ چ دەﺳﺘﻜﺮد ﺑێﺖ.
دۆﺳﻴە
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
10
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە 25ی ﺋەﯾﻠﻮول/ ﺳــێﭙﺘێﻤﺒەری ﺋەﻣﺴــﺎڵ ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋەﻧﺠــﺎم دەدا ،ﺑﻮوەﺗــە ﺟێﯽ ﺑﺎﺳــﯽ ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿﺎ ﺋﺎﺧﯚ ﻟــە ڕووﮔە و ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﺗﻮاﻧﺎی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼــﯚن و ﭼەﻧــﺪ دەﺑــێ؟ ﭘێﮕــە و ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﭼﯿﯿە و وزەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن چ ڕۆڵێﻚ ﻟە ھﺎوﻛێﺸــە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــەﻛﺎن دەﺑﯿﻨێــﺖ؟ ﺳــەرﻣﺎﯾەی ﻣﺮۆﯾــﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﺑﺎزی، زۆرێﻚ ﻟە ﺧەڵﻚ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن درﻛﯽ ﭘێ ﻧﺎﻛەن و ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺑەراوردی ﺋەو ﭘێﺸﻜەوﺗﻨﺎﻧە ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ﻧﺎﻛەن ،ﺑﯚﯾە ﮔﻮﻣﺎن دروﺳﺖ دەﻛەن و دەڵێﻦ ﭼﯿﻤﺎن ھەﯾە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ڕاﺑﮕەﯾەﻧﯿﻦ؟ ﺋەوان ھەﻣﻮو ﺋەو ﻻﯾەﻧە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧەﯾﺎن ﻟەﺑەرﭼﺎوی ﺧﯚﯾﺎن ون ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼەﻧﺪان ﺳﺎڵە ﻛﺎری ﺑﯚ ﻛــﺮدووە و ﺑە ﺑەراورد ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﻟەو ﺳــﺎﺗەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪووە ،زۆر ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮوﺗﺮ و ﺑەھێﺰﺗﺮە و ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ زۆر ﺗﯚﻛﻤەﺗﺮی ھەﯾە ،وردەﻛﺎرﯾﯽ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺳەرﻣﺎﯾەی دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ژﻣﺎرە و داﺗﺎوە ﻟە ﺧﻮارەوە دەﺧەﯾﻨە ڕوو.
ﻧﺎﺳﺎﻧﺪن ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﯾەﻛێﻜە ﻟــە ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮔەورە ،ﻟــە دوای ﺟەﻧﮕﯽ ﯾەﻛەﻣﯽ ﺟﯿﮫــﺎن ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾــەن وﺗﺎﻧــﯽ زﻟﮫێﺰ و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎی دوای داڕﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑڕێﻨﺮا، ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯽ ھێﺰ و داﻧﯿﺸﺘﻮوان ﻟە ﻧێﻮان وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و ﭘێﻜﮫﺎﺗەی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮوﺳــڵﯽ ﺳــەردەﻣﯽ ﻋﻮﺳــﻤﺎﻧﯽ ﻛە ﺑەﺷــﯽ زۆری ﺧﺎﻛﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟێ ﭘێﻚ دەھﺎت ،ﺑە ڕێﻜﻜەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﻟﯚزان ﻟە ﺑﻮون ﺑە دەوڵەت ﺑێﺒەش ﻛﺮا و ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ڕێﻜﻜەوﺗﻨﯽ ﺳﺎﯾﻜﺲ-ﭘﯿﻜﯚت ،ﺧﺮاﯾە ﺳەر ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەرەﺑﯽ. ﻟﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەو ﺑەﺷــەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﻋێﺮاق ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑــﻮو ﻛە ﻟە ڕووی زﻣــﺎن و ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە و ﻧەﺗەوە و ﻣێﮋوو و ﺷﻮوﻧﺎﺳــەوە ﺧەڵﻜﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺗەواوی ﻟە ﺑەﺷــﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﻋێﺮاق ﺟﯿــﺎواز ﺑﻮون ،ﺑــەم داﮔﯿﺮﻛەران ﻟــە 1916ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ زاڵﺒﻮوﻧﯿﺎن ﻟە ﭘﺎﺷــەڕۆژﯾﺶ ﺑەﺳــەر وﺗﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺑە ﺗﺎﯾﺒــەت ﺋێﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﻧەﺧﺸــەی ﻧﺎوﭼەﻛەﯾﺎن ﺑەو ﺷێﻮەﯾە داڕﺷﺘەوە ،ﺗﺎ ﺑەردەوام ﺳــﻮود ﻟە ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﺒﯿﻨﻦ ﻟە ھەر ﻛﺎﺗێﻚ ﺋەو وﺗﺎﻧە ﺑﺒﻦ ﺑە ھەڕەﺷە ﺑﯚﯾﺎن. ﻟە 1922ﺑــە ﻓەرﻣﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺧﺴﺘە ﺳــەر ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەرەﺑﯽ ،ھەرﭼەﻧﺪ ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﺷﯚڕﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟەو ﻛﺎﺗەوە دژ ﺑە دەﺳەﺗﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ دەﺳــﺘﯽ ﭘێ ﻛﺮد ﻟەﺳــەر دەﺳﺘﯽ ﺷێﺦ ﻣەﺣﻤــﻮودی ﻧەﻣــﺮ ،ﺑــەم ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰ ﺑــە ﭼڕی ڕووﺑەڕووی ھەوڵﯽ ڕزﮔﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن وەﺳﺘﺎﻧەوە، دواﺗﺮ ڕژێﻤــە ﯾەك ﻟــە دوای ﯾەﻛەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑە ھەﻣﺎﻧﺸێﻮە ﺑە ﺋﺎﮔﺮ و ﺋﺎﺳﻦ و ﺋەﻧﻔﺎل و ﻛﯚﻣەڵﻜﻮژی و ﻛﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ،ﺗﺎواﻧﯿﺎن دژ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دا ،ﻟە ﺗەك ﺋەو ﺳــﺘەم و داﭘڵﯚﺳﯿﻨەﺷــﺪا ،ﺧەﺑﺎﺗﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮔەﻟﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺷﯚڕﺷەﻛﺎﻧﯽ ﺑــﺎرزان و دواﺗﺮﯾﺶ ﺋەﯾﻠﻮول و ﮔﻮن و ﺷﯚرﺷــﯽ ﻧــﻮێ ،ڕاﭘەڕﯾﻦ و ﻛــﯚڕەو و ﺑڕﯾــﺎری دژەﻓڕﯾﻦ و ڕووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ڕژێﻤﯽ ﺑەﻋــﺲ ،ﺑەردەواﻣﯽ ھەﺑﻮو ﺑﯚ ھێﻨﺎﻧــە ﻛﺎﯾەی ﻋێﺮاﻗێﻜﯽ ﻓﺮەﯾــﯽ و دﯾﻤﻮﻛﺮات و ﻓﯿﺪراڵ. ﺑەم دوای 2003ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ھەوڵﯽ ﺳﺘەﻛﺎراﻧەی دژ ﺑە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺑڕﯾﻨﯽ ﻗﻮوﺗﯽ ﺧەڵﻚ و ﭼەﻛﺪار ﻧەﻛﺮدﻧﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، دووﺑــﺎرە ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻛــﻮردی ﺑــە دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق
ﺳــــﺎﻣـــــﺎﻧﯽ وزە و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﯽ ﭘﺘەو ﺑە وت دەﺑەﺧﺸﻦ
ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ
ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻧێﻮان ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن و ﻣەﺳــﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳــە ھەﺳــﺖ ﻛﺮدن ﺑەو راﺳــﺘﯿﯿەی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺑڕﯾﺎردان ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﮔ ﻟەو رواﻧﮕەﯾەوە ،ﺗﺎ ﺳەروەﺧﺘﯽ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەﻛە ،ﻟە ھەر ژ ”وﺷــە“ ﺑە ﮔﺮﻧﮕﯽ دەزاﻧێﺖ ،دەرﻓەﺗﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕووی ﺑﯚﭼﻮون و ھەڵﻮێﺴ ﭼﻮارﭼێﻮەﯾەدا ﺑڕەﺧﺴێﻨێﺖ.
دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ڕووﺧﺎﻧﺪەوە .ﻟە 2014ـــەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻛەوﺗﻨە ﺳــەر دوو ھێڵﯽ ﺟﯿــﺎوازی ﺧەﺑﺎﺗﻜﺮدن. ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴــﺘﺎن و ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﻟەﻧﺎوﺑﺮدﻧﯽ داﻋﺶ ﺑەردەواﻣﯽ ھەﯾە. ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛﺎت ،ﻣﺎﻧــەوە ﻟەﮔــەڵ وﺗێﻚ ﺑــﺎوەڕی ﺑە ﺑﺮﺳــﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑڕﯾﻨــﯽ ﻣﻮوﭼــەی ﺧەڵﻚ ﺑێ ،ﺑە ﺑــڕوای ﺧەڵﻚ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوەﺗە ﻛﺎرێﻜﯽ ﺋەﺳﺘەم.
ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻚ ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەوە، دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﮕەﯾەﻛــﯽ زۆر ﮔﺮﻧﮓ و ﺑەھێــﺰی ﻟــە ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑێ ،ﺑەھــﯚی ﺋەوەی ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻧەﺧﺸــەی وزەی دﻧﯿﺎﯾە و ﺗﺎﻛە وﺗە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﭘێﻜەوەژﯾــﺎن و ﻧﺎﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی دژ ﺑە ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﭘەرەی ﺳەﻧﺪووە و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗــﯽ و ﺋــﺎزادی دەرﺑڕﯾــﻦ ﺑــەراورد ﺑە دراوﺳــێﻜﺎﻧﯽ ﻓەراھەم ﻛﺮدووە .ﺑە ﺑڕوای وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋــﺎوا و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ،ﻧﻤﻮوﻧەﯾەﻛــﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺟﯿﺎوازە ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ﻛــە ﺑەردەوام داﭘڵﯚﺳﯿﻨﯽ ﭘێﻜﮫﺎﺗە و ﻛەﻣﺎﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﺋﺎﯾﻨﯽ و ڕەﮔەزی ﺑﻮوﻧﯽ ھەﯾە. ﺷــەڕی ﺗﯿﺮۆر ﺑﯚ دﻧﯿﺎی ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وﺗێﻜــﯽ ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﺗﻮﻧﺪڕۆ ﻧﯿﯿــە و ﻛﻮﻟﺘﻮورێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮن و ﻣەدەﻧﯽ ﺗێﯿﺪا ﮔەﺷەی ﺳەﻧﺪووە ،ھێﺰی ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮێﺮ و ﻟێﮫﺎﺗﻮوە ﻟە ڕﯾﺸەﻛێﺸــﻜﺮدﻧﯽ ﺗﯿﺮۆر ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑﯚﯾە دﻧﯿﺎ ﻟە ﺳێ ﺳــﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا وەك ھێﺰی ﺧﯚی ﻧﺎﺳﺎﻧﺪی. ﺑە ﻟێﻜﺪاﻧەوە زاﻧﺴــﺘﯽ و واﻗﯿﻌﯿﯿەﻛﺎن ،ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﮔﺮﻧــﮓ و ﻧﻤﻮوﻧەﯾــﯽ و ﺑەھێــﺰی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دەﺑێ. د .ﺧەﻟﯿﻞ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟە ﺑﻮاری ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻚ ﺑﯚ ”وﺷە“ ﮔﻮﺗﯽ ،دەوڵەﺗﺒﻮوﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن واﻗﯿﻌێﻜە و وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟە 2006ەوە ﻧەﺧﺸەﯾﺎن داڕﺷﺘﻮوە و ﻛﺎر ﺑــﯚ ﺑەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەوڵــەت و ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛــە دەﻛەن ،ﺑﯚﯾــە ﺋەﻣە ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺮﺳــﯽ ﺧﺴــﺘﻨەڕوو و داوای دەوڵــەت داﻣەزراﻧﺪن ﻧﯿﯿە، ﺑەڵﻜــﻮ واﻗﯿﻌێﻜﯽ ﻧەﮔﯚڕە و وﺗﺎن ﻛﺎری ﻟەﺳــەر دەﻛەن ،دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و دﻧﯿﺎﯾە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻨﯽ ھێﺰ و ﺋﺎڵــﯚزی ﻟە ﻧێﻮان ﻋەرەب و ﻓــﺎرس و ﺗﻮرك ڕوو ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺳــەر ﺳــﻮورﯾﺎ و ﻋێﺮاق و وﺗﺎﻧﯽ ﻛەﻧﺪاو ،ﺑﯚﯾە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘە دەوڵەﺗێﻜﯽ ﭘێﮕە ﮔﺮﻧﮕــﯽ ﻟەڕووی ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜﯽ ﻧﺎوﭼەﻛــە و دﯾﻮارێﻜــﯽ ﻟێﻚ ﺟﯿﺎﻛــەرەوەی ﺋەو ﮔﺮووﭘە دژﯾەﻛﺎﻧە دەﺑێ ﺑەر ﻟە ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺟەﻧﮓ و ﻛﺎرەﺳــﺎت ﻟە ﻧﺎوﭼەی ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ دەﮔــﺮێ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋــەو دەوڵەﺗە ﺋێــﺮان ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑەڕێﮋەﯾەﻛــﯽ زۆر دادەﺑڕێﻨێ ،ﺗﻮرﻛﯿــﺎ ﻟە ﻋێﺮاق، ﺋێﺮان ﻟە ﺳــﻮورﯾﺎ ﻟێﻚ ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑێﺘە ھﯚی ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە. ھەروەھﺎ ﮔﻮﺗﯽ ،ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ ﻟە ﺧﯚﯾەوە ﺋەم ﻛﺎرەی ﻧەﻛﺮدووە و ﭘﺸــﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗە ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋەﮔەر ﻟەﺑەر ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺧﯚی ﻧەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە ھﯚی ﻛﻮژاﻧەوەی ﺋﺎﮔﺮی ﺷەڕ ﻟە ﻧێﻮان وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﺧﺎڵــﯽ ﺑەرﯾەﻛﻜەوﺗﻦ ﻟــە ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻛەﻣﺘﺮ دەﺑێﺘەوە. ”دەوڵەﺗﺎﻧــﯽ ﮔــەورە ﻟەﮔــەڵ ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗــەن ،ﻟە 2003ەوە ﺗﺎ ﺋەﻣــڕۆ وﺗﺎﻧﯽ ﮔەورەی دﻧﯿﺎ ،ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆرﯾﺎن ﺑە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داوە و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺗﯚﻛﻤەی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﺳﺘﻮوە و 36ﻛﻮﻧﺴﻮڵ ﻟە ھەوﻟێﺮ ھەن ،ﻟە ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﻛﻮﻧﺴﻮڵﯽ ﭘێﻨﺞ وﺗەﻛەی
ھەوﻟێﺮ
ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﺶ ﻛە ﻣﺎﻓــﯽ ﭬﯿﺘﯚﯾﺎن ھەﯾە، ﺟﮕە ﻟەوەش ﻧەوت ﻛﺎرﯾﮕەری ﮔەورەی ﻟەﺳــەر ھێﻨﺎﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی وﺗﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﻛﺮدووە ،ﺋێﺴــﺘە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ دﻧﯿﺎ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﻦ ،ﺋەﻣە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛﯽ ﺗﺮی ھەﯾە و ﺑەڵﮕەﯾە ﻟەﺳــەر ﺋەوەی ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺑە ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺑﻤێﻨێﺘەوە و ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﺋﺎرام ﺑﯚ ﻛﺎری ﮔەورە و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ،دەﻧﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ زﻟەﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮاری وزەی دﻧﯿــﺎ ڕووی ﺗێ ﻧﺎﻛەن ،ﺋــەوان دڵﻨﯿﺎن ﻟە داھﺎﺗﻮودا ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﺟﯚرێﻜﯽ ﺗﺮ دەﺑێ ،ﺋەﻣەش ﺳﯿﺎﺳــەﺗێﻜﯽ ﺳــەرﻛەوﺗﻮواﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە ﻛە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ وﺗﺎﻧﯽ زﻟﮫێﺰ ﺑﮫێﻨێﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەﮔەر ﺑــەراوردی ﺑﻜەﯾﻦ ﺑە ﻋێﺮاق، ﺋێﺴــﺘە ﺑەﻏﺪا ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ و ﻛەﻧﺪاو ﻧﯿﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟەﮔــەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﮔەورەی دﻧﯿــﺎ زۆر ﺑﺎش و ڕوون ﻧﯿﯿە“ ﭘﺴﭙﯚڕەﻛە وای ﮔﻮت.
ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە د .ﻣﺎرف ﻋﻮﻣەر ﮔﻮڵ ﭘﺴــﭙﯚڕی زاﻧﺴــﺘە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻟە زاﻧﻜﯚی ﻛەرﻛﻮوك ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋەوەی ﺧﺴــﺘە ڕوو ﻛە دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯽ دەوڵەﺗێﻜﯽ ﺗﺎزە ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛە دروﺳــﺖ دەﻛﺎت ﻟــە ﻧﺎوﺧــﯚ و دەوروﺑــەری ،ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿــەﻛﺎن ﺋەرێﻨﯽ و ﻧەرێﻨﯿــﻦ ،ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دەرەوە ﻛە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺑﻮارەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮن ،ﻟەو ﺣﺎڵەﺗە دوژﻣﻦ و ﻧﺎﻛﯚك و ﻧەﯾﺎر و دۆﺳﺘﯽ ﺑــﯚ دروﺳــﺖ دەﺑێ ،دەﺑــێ ﺣﯿﻜﻤەﺗــﯽ ﺋەوەی ھەﺑــێ ﻧەﻛەوێﺘە ﺣﺎڵەﺗﯽ ﺷــەڕەوە ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دەوڵەت ﺋﺎواﺗێﻜﯽ ﮔەورەﯾــە و ھەﻣﻮوﻣﺎن ھﯿﻮای ﺑﯚ دەﺧﻮازﯾﻦ ،ﺑەم ﺋەﻣــە زۆر ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ و ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﺑێ ،ﺋەﮔەر ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮرد ﯾەك ﺑﺨﺮێﺘەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻛﺎرﯾﮕەری ﻧەرێﻨﯽ ﻟەﺳەر ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و دەوڵەﺗەﻛە دروﺳﺖ دەﺑێ. ”ﺑەداﺧــەوە ﺧەڵﻜێﻜﯽ زۆر ﻛە ﺑﺎﺳــﯽ دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردی دەﻛەی ،ﺟﻨێــﻮ دەدا و دژاﯾەﺗﯽ دەﻛﺎت،
ﺋەﻣە ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺧەڵﻜە ﻟەو واﻗﯿﻌەی ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﮔەڵ ﺑﺎﺳــﻜﺮدن و ﭘﺮۆﺳــەی دەوڵەﺗەﻛە ،ﻛﺎر ﻟەﺳــەر ﺋﺎﺷﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﻜەﯾﻦ“ ﮔﻮڵ وا دەڵێ. ﻟە ڕووی ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎوە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی دەوڵەﺗﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﺑﺎﻛﻮرەوە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﻟە ڕۆژھەت ﺋێﺮان و ﻟە ڕۆژﺋﺎوا ﺳﻮورﯾﺎ و ﻟە ﺑﺎﺷــﻮورﯾﺶ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻋەرەﺑﯽ دەﺑێﺖ، ﻟــە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳــﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوك و دھﯚك ،ﺷــﺎرۆﻛەﻛﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧەﻗﯿــﻦ و ﻣەﻧﺪەﻟﯽ و ﻛﻔﺮی ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی دﯾﺎﻟە و ﺷــﺎرۆﻛەی ﺧﻮرﻣﺎﺗﻮو ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﺳەﺣەدﯾﻦ و ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑەدرە ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی واﺳﺖ ﭘێﻚ دێ. ﺳﻨﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷﺎرۆﻛەی ﺑەدرەی ﺳەرﺑە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی واﺳــﺖ ﺑەرەو ﺑﺎﻛﻮر ﺗــﺎ ﭘﺮدێ ﻧەوت ﻟە
دۆﺳﻴە
ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼﯽ دەﺑێﺖ؟ 8.5ﻣﻠﯿﯚن ﺧەڵﻚ 45ﻣﻠﯿﺎر ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت 6ﻣﻠﯿﯚن دۆﻧﻢ زەوی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯽ 150ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔە
3.5ﻣﻠﯿﯚن ﺋﺎژەڵ
7ھەزار ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە
29زاﻧﻜﯚ
ڕۆژﺋــﺎوای ﺷــﺎرۆﻛەی ﻣەﻧﺪەﻟﯽ ﻟە ﺗــەك زﻧﺠﯿﺮە ﭼﯿﺎی ﺣەﻣﺮﯾﻦ ﺑەرەو ﺑﺎﻛﻮری ڕۆژﺋﺎوا ھەڵﺪەﻛﺸێ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﻓەﺗﺤە ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﺷــﺎرۆﻛەی ﺑێﺠﯽ، ﻟەوێﺸــەوە ﺑە ﺗەك ڕووﺑﺎری دﯾﺠﻠە ﺑەرەو ﺑﺎﻛﻮری ﺷﺎری ﻣﻮوﺳڵ دەﻛﺸــێ و ﻟەوێ ﺑەرەو ﺑﺎﺷﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ﺷــﺎری ﻣﻮوﺳڵ ﺑﺎ دەداﺗەوە ﺗﺎ ﺷﺎرۆﻛەی ﺣەزەر ،ﻟەوێﻮە ﺑەرەو ڕۆژﺋﺎوا و ﺳــﻨﻮوری ﺳﻮورﯾﺎ
ﺳــﻮﭘﺎی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﺎوﺷێﻮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗــﯚ ﻣەﺷــﻘﯿﺎن ﭘــێ دەﻛﺮێ
دەڕوا ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ﺳﻨﻮور. دەوڵەﺗــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﮔەڵ ﺳــﻮورﯾﺎ ﻧﺰﯾﻜەی 70ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗــﺮ ھﺎوﺳــﻨﻮور دەﺑێ ،ﻟەﮔــەڵ ﺋێﺮان درێﮋاﯾﯽ ﺳﻨﻮور ﺗﺎ ﻧﺰﯾﻜەی 540ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ دەﺑێ و ﻟەﮔەڵ ﺗﻮرﻛﯿﺎ 370ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ھﺎوﺳــﻨﻮورە .ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ھەزار و 50ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﺳﻨﻮوری دەﺑێ. ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﺧﺎڵﯽ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ڕووی دەرﯾﺎوە دەﮔﺎﺗە ﺳێ ھەزار و 611ﻣەﺗﺮ ﻛە ﭘێﯽ دەﮔﻮﺗﺮی ﻟﻮوﺗﻜەی ﭼﯿﻜەدار ﻟە ﭼﯿﺎﻛﺎﻧﯽ زاﮔــﺮۆس ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ڕووﺑــﺎر و ﭼﯚﻣﯽ ﺗێﺪاﯾە و ﻧﺎوﭼەﯾەﻛﯽ ﺷــﺎﺧﺎوﯾﯽ زۆری ﺗێﺪاﯾە و ﻟەﺗەك ﺋەﻣەﺷﺪا ﺑﺎﺷﻮور و ﺑﺎﺷﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ﻧﺎوﭼەی ﺑە ﭘﯿﺘﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ .ﺑەﮔﺸﺘﯽ ڕووﺑــەری دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 78ھەزار و 736 ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی دووﺟﺎ دەﺑێﺖ. ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای ﺋەوەی ﻟە ﻛێڵﮕەی
ﻧەوﺗﯽ ﺗﺎوﻛﯽ ﺑــﯚ ﯾەﻛەم ﺟﺎر ﻧەوﺗﯽ ﺑەرھەم ھێﻨﺎ، ﺑﻮوە ﺟێﯽ ﺑﺎﯾەﺧﯽ زﯾﺎﺗﺮی وﺗﺎن و ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑﯚﯾە ﻧەوت وەك ﺳــەرﭼﺎوەﯾەﻛﯽ ﺳــەرەﻛﯽ و ﮔﺮﻧﮕﯽ داھــﺎت ،ڕۆڵﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﮔــەورە ﻟــە ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑﯿﻨێــﺖ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت دوای ڕێﻜﻜەوﺗﻨــﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯚﭘﯿﻚ ﻛــە ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا 1.8 ﻣﻠﯿﯚن ﺑەرھــەم ﻟەﻻﯾەن وﺗﺎﻧــﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺎری ﻧەوت ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧﺮﺧﯽ ﻧەوت ﺑەرزﺗﺮ ﺑﺒێﺘەوە ،ﺋەﻣە دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﻟەﺑــﺎر دەﺑێ ﺑﯚ ﺋەوەی وﺗﺎﻧﯽ ﻛڕﯾﺎری ﻧەوت ﺑــﯚ ﻗەرەﺑﻮوﻛﺮدﻧەوەی ﺋەو ﺑڕە ﻧەوﺗــەی وﺗﺎﻧﯽ ھەﻧﺎردەﻛﺎری ﻧەوت ﻛەﻣﯿﺎن ﻛﺮدووەﺗەوە ،ڕوو ﻟە ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜەن. ھﺎوﻛﺎت ﯾەدەﮔﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ﺑە 45ﻣﻠﯿﺎر ﺑەرﻣﯿﻞ ﻧەوت ﺧەﻣڵێﻨﺮاوە و ﭼــﺎوەڕوان دەﻛﺮێ رێﮋەﻛە زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ ،ﻟەﮔەڵ ﯾەدەﮔﯽ ﻧەوﺗﯽ ﻛەرﻛﻮوك ڕێﮋەﻛەی ”زۆر زﯾﺎﺗﺮ“ دەﺑێ .ﮔﺎزی ﺳﺮوﺷــﺘﯿﺶ ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ دەﺑێ ،ﺋەﻣﺎﻧە وا دەﻛەن
ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ وزەدا دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﭽێﺘە ﻧﺎو ھﺎوﻛێﺸە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن و ﺋەﮔەر ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ وردﺗﺮ و ﺑە ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﺗﯚﻛﻤەوە ﻛەرﺗﯽ وزە ﺑەڕێﻮە ﺑﺒﺮێ ،داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﮔەش و ﭘێﺸﻜەوﺗﻮو ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﯿﻦ دەﻛﺎت. ﺟﯿﺎ ﻟەوە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ڕووی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵەوە ڕووﺑەری ﺷــەش ﻣﻠﯿــﯚن و 619ھــەزار و 19دۆﻧﻢ زەوی ﺷﯿﺎوی ﺑﯚ ﭼﺎﻧﺪن ھەﯾە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﭼﻮار ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛەی ﺋێﺴﺘەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛە ھەوﻟێﺮ و دھﯚك و ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ و ھەڵەﺑﺠەن ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﻛەرﻛﻮوك و ﺷﻨﮕﺎل و دەﺷﺘﯽ ﻧەﯾﻨەوا و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﯾﺎﻟە ﻛە ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەش زۆرﯾﻨەﯾﺎن زەوﯾﯽ ﺗەﺧﺖ و ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﻦ و ﻧﺎوﭼەی زۆر ﺑە ﭘﯿﺘﻦ ﺑﯚ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿــﯚن دۆﻧﻢ ﭘﺎواﻧــﯽ ھەﯾە و ڕووﺑەری ﺳەرووی ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن دۆﻧﻤﯽ دارﺳﺘﺎﻧە. ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺳــەرووی 229ھەزار دۆﻧﻢ ڕەز و ﺑﺎﺧﯽ ﻟێ دروﺳﺖ ﻛﺮاوە. ﻟە ڕووی ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎژەڵەوە” ،ڕەﺷەوخ و ﻣەڕ و ﺑﺰن“ ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺳﺮوﺷﺘێﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوی ھەﯾە و ڕێﮋەﯾەﻛﯽ زۆر ﻟــە ﺋﺎژەڵﯽ ﺗێﺪا ﺑەﺧێﻮ دەﻛﺮێﺖ ،ﺗﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2009ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑڕی 348ھەزار و 233 ﺳەر ڕەﺷــەوﺧﯽ ھەﺑﻮوە ،ﻟەﮔەڵ ﺳێ ﻣﻠﯿﯚن و 740ھەزار و 906ﺳەر ﻣەڕ ،ﺋەم ﺋﺎﻣﺎراﻧە ﺑەﺷێﻮەی ﻓەرﻣﯽ ﻟەﻻﯾەن دەﺳــﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ڕاﮔەﯾەﻧﺮاون .ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەوەﯾــە ﻛە ھەر ﭼــﻮار وەرزەﻛەی ﺑەﺷێﻮەی ﺳﺮوﺷﺘﯽ ھەﯾە ،ﺑﯚﯾە دەﺗﻮاﻧێ ﺑەرھەﻣە ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ھەرﭼﻮار وەرز ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ. ھەروەھﺎ ﻛﺎﻧﺰای ﺳﺮوﺷــﺘﯽ زۆر و ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋﺎوی زۆری ھەﯾە ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻛە ﯾەﻛێﻜە ﻟە ﺧﺎڵە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎن ،ﻟەﻻﯾەن ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧەوە وەك ﻛﺎرﺗــﯽ ﻓﺸــﺎر دەﺗﻮاﻧﺮێ زۆر ﺳــﻮودی ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺑەﻧﺪاوە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دووﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن و ﺑەﻧﺪاوی ﻣﻮوﺳــڵ ﻛە ﺋێﺴﺘە ﻟە دەﺳﺖ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪاﯾە ،وا دەﻛەن ﭘێﮕە و ﺳەﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن زۆر ﺑەھێﺰ ﺑێ، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺳەر ﻋێﺮاق. ھﺎوﻛﺎت ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪە ﺑە ﻛﺎﻧﺰاﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﻦ و ﻛڕۆم و ﻧﯿــﻜﻞ و ﭘﻼﺗﯿﻦ و زێڕ و ﻣﺲ و ﺑﺎراﯾﺖ و زﯾﻨﻚ ،ﺑەردی ﻣەڕﻣەڕ و ﺑەردی ﺑە ﻧﺮﺧﯽ ﺑەڕێﮋەی زۆر ھەﯾە. ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﺪەری ﺑەھێﺰ دەﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺎت ﺑەوﭘەڕی ﮔەﺷەﺳەﻧﺪن و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻦ ،ﺋەﮔەر ﺑە ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﻜﯽ ﻣﯚدێﺮن و ﭘێﺸــﻜەوﺗﻮو ﺑە ﭘﻼﻧﯽ ﺗﯚﻛﻤە و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەوە ﻛﺎرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ و ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ.
داﻧﯿﺸﺘﻮوان ﺧەڵــﻚ ،ﯾەﻛێﻜــﯽ ﺗــﺮە ﻟــە ﺑﻨەﻣــﺎ و ﻛﯚڵەﮔە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎﻧﯽ ھەر ﻗەوارە و دەوڵەﺗێﻚ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەڕووی ﺳــەرﭼﺎوەی ﻣﺮۆﯾﯽ و دەﺳــﺘﯽ ﻛﺎرەوە ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەﻛﯽ زۆرﯾﻨە ﮔەﻧﺠە ،ھﺎوﻛﺎت دەرﻓەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪن و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎن ﻟە دوای 2003ەوە ﭘێﺸﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە .دەﺳﺘەی ﺋﺎﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺳــﺎڵﯽ 2017ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﯚن و 755ھەزار و 43ﻛەس ﺧەﻣﻧﺪووە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﺎری ﻛەرﻛﻮوﻛﯿﺶ ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ 850ھــەزار ﻛەس دەﺑێ و ژﻣــﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﺷــﻨﮕﺎل 400ھەزار و ﺧﺎﻧەﻗﯿﻦ 300ھەزار ﻛەﺳﻦ. ﺑــەم ﺑەﮔﻮێــﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻜﯿﺶ ﻛە ﻟــە ﻣﺎڵﭙەڕی وﯾﻜﭙﯿﺪﯾﺎ ﺑــو ﺑﻮوەﺗەوە ،ژﻣﺎرەی داﻧﯿﺸــﺘﻮواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ھەﺷﺖ ﻣﻠﯿﯚن و 500ھەزار ﻛەس دەﺑێﺖ.
ﻟە ڕووی ﺳەرﺑﺎزی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔە و ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و دەزﮔەی ھەواڵﮕﺮﯾﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧﯚﯾەﺗﯽ ،ﻟەو ڕواﻧﮕەﯾەوە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ ﺋەوﺗــﯚی ﻧﺎﺑــێ ،ﺋەوەی ﭘێﻮﯾﺴــﺘە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧەوەی ﭘەﯾﻜەری ﺳــﻮﭘﺎ و ﻣەﺷــﻘﯽ ﭼڕوﭘڕ و ﻣﯚدێﺮﻧﯽ ھێﺰەﻛﺎن و ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەﯾﺎﻧە ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ .ﻟەﻣەدا وەزارەﺗﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺳــﺘﯽ ﺑە دووﺑﺎرە ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﭘەﯾﻜەری ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووە ﺑەﭘێﯽ ﭘﺮۆژەﯾەﻛﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ و ﺑەرﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﺋەڵﻤﺎﻧﯿﺎ و ﻓڕەﻧﺴﺎ و ﭼەﻧﺪ وﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﻛە 36ﺧﺎڵﯽ ﻟەﺧﯚ ﮔﺮﺗﻮوە. ﺳﻮﭘﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ زۆر ﺳەردەﻣﯿﯿﺎﻧە ھﺎوﺷــێﻮەی ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﺗﯚ دەﺑــێ ،دووﺑﺎرە ڕێﻚ دەﺧﺮێﺘەوە ،ﭼەﻧﺪان ﺟﺎر ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟەوە ﻛﺮدووە ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺘە ﭘێﮕە و ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧﺎﺗﯚ ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا، ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ژﻣــﺎرەی ھێﺰەﻛﺎﻧــﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە 150ھەزار ﻟە ﻗەڵەم دەدرێ ،ﺑەم ﺑە ھەﻣﻮو ھێﺰەﻛﺎﻧەوە ﺧــﯚی زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 250ھەزار ﭘێﺸﻤەرﮔە دەدات. ﭘەروەردە و ﻓێﺮﻛﺮدن ﺑﯚ ﭘێﺸﺨﺴــﺘﻨﯽ ھەر وت و ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾەك ،ﻣﺮۆڤ
ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﮔــﺮی ﺟەﻧﮓ ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧــــــــﺎوەڕاﺳــــــــﺖ دادەﻣﺮﻛێﻨێﺘەوە ﺑە ﻛﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺳــەرﭼﺎوە دادەﻧﺮێ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺗﻮاﻧﺎ و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣەڵﮕەﯾــە ﻟە ﺑﻮار و ﭘﺴــﭙﯚڕﯾﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن زۆرﺗﺮ ﺑێ و ﺷــﺎرەزاﯾﯽ ﻛﺮدەﯾﯽ ﭘﺴــﭙﯚڕان ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﻛﺎردا ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێ ،ﺋەﻣﺎﻧە وا دەﻛەن ﻛە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە ھێﻨﺎﻧﯽ ﺷــﺎرەزا و ﭘﺴــﭙﯚڕ ﻟە ﺳــێﻜﺘەرە ﺟﯚراوﺟﯚرەﻛﺎن ﻟــە دەرەوە ﺑــﯚ وت ﻧەﻛﺮێ ،ﺑﯚ ﺋەو ﻣەﺑەﺳــﺘە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوای 2003ەوە دەﺳﺘﯽ ﺑە ﭘڕۆژەی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەﻛﺎن و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ ﻛﺮد ،ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﯽ ﭘێﺶ 2003ﻛــە ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ڕزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﻟە ﻧەﺧﻮێﻨﺪەواری ،ﺑﮕﯚڕێ ﺑﯚ ﻟە ﺧﻮێﻨﺪەوارﯾﯿەوە ﺑﯚ ﺑڕواﻧﺎﻣە و ﭘﺴﭙﯚڕی. ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋﺎﻣﺎرێﻚ ﻛــە ﻟە وەزارەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎ و ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی زاﻧﺴﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ”وﺷە“ ﻛەوﺗﻮوە ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا 14زاﻧﻜﯚی ﺣﻜﻮوﻣــﯽ و 15ی ﻛەرﺗــﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ھــەن ﻛە ﺑە ﮔﺸــﺘﯽ 579ﺑەش ﻟەﺧﯚ دەﮔﺮن و ﺣەوت ھەزار و 258ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ واﻧەﯾﺎن ﺗﯿﺎدا دەڵێﻨەوە ،ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 100ھەزار ﺧﻮێﻨﺪﻧﻜﺎر ﻛە ﺳــﺎﻧە ژﻣﺎرەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ دەﺑﻦ .ﺑەم ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴــﺘﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ داواﻛﺎری ﺧەڵﻚ ﻧﯿﯿە ھێﺸﺘﺎ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﮔەﺷەی زﯾﺎﺗﺮە. ﺳﺎﻣﺎن ﺳﯿﻮەﯾﻠﯽ ﮔﻮﺗەﺑێﮋی وەزارەﺗﯽ ﭘەروەردەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ھەرێﻢ ﺷەش ھــەزار و 575ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺣﻜﻮوﻣﯽ ھەن ،ﻟەﮔەڵ 224ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺳەرﺟەﻣﯿﺎن دەﻛﺎﺗە ﺷــەش ھەزار و 799ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە و ﺑەردەوام واﻧەﯾﺎن ﺗێﺪا دەﮔﻮﺗﺮێﻨەوە و ﻧەوەی داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و زاﻧﯿﻦ ﭘەروەردە دەﻛەن. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺳــﯿﻮەﯾﻠﯽ ،ﻟــە ﻛەرﻛــﻮوك و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾــﺶ زاﻧﻜــﯚ و ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕە و ھــەزاران ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھەﯾە .ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻟە ﻛەرﺗﯽ ﭘەروەردەدا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﺑەھێﺰی ھەﯾە .ﺑــەم ﻟە ھەﻣﻮو ﻛەرﺗەﻛﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣﯽ ﺗﺎزە و ﺗەﺑﺎ ﻟەﮔەڵ ﭘێﺸﻜەوﺗﻨە زاﻧﺴــﺘﯽ و ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿــﺎ ﻟە دەوڵەﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺮﻧﮓ و ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێﺖ.
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ەرۆﻛﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻛە ﻟە 7ی ﺣﻮزەﯾﺮان ﺑەڕێﻮە ﭼﻮو ،رۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟﯽ 2017ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ )رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ﻟە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ،دەﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮا” .وﺷە“ ﺑە ﮔەﻟﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺮﺳێﻜﯽ ھەﺳــﺘﯿﺎر و ﺑﻨﭽﯿﻨەﯾﯿە ،ھﺎوﻛﺎت ﻟەﭘێﻨﺎو ھێﻨﺎﻧەﺋﺎرای ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘێﻜﯽ ﻟﯚژﯾﻜﯽ ﻟەو رووەوە ،ھەوڵ دەدات زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺑﯚﭼﻮون و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﻛەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن ﺑﺨﺎﺗە ڕوو. ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەی ”وﺷە“دا ،ﭘﺎﺷﻜﯚﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە )رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ( ﺋﺎﻣﺎدە و ﺑو دەﻛﺮێﺘەوە. ﺴــﺘﯽ ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺷﺎرەزاﯾﺎن و ﭘﺴــﭙﯚڕان ،ﭘێﻜﮫﺎﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﭼﺎﻻﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟەﺑﺎرەی ﭘﺮﺳﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻟەو
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
11
رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
12
ﻧﺎﻣەوێ ﺋەﺳﺤﺎﺑﯽ ﻛەﻫﻒ ﺑﻢ
ﻓەرﻳﺰن ﻛەرﻳﻢ ﺳﻴﻨەﻣﺎﻛﺎر
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﺋێﺴــﺘﺎ ﺳەرەﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑێﺪەﻧﮕﯿﯽ ﭘێﺶ رەﺷەﺑﺎﯾە .رەﺷــەﺑﺎﯾەك ﻛە ﺳەروﺑەری رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دەﮔﯚرێﺖ .ﯾﺎن دەﺑێﺖ وەﻛﻮ ﺋەﺳــﺤﺎﺑﯽ ﻛەھﻒ روو ﻟە ﺋەﺷﻜەوت ﺑﻜەﯾﻦ و ﺑﺮۆﯾﻨە ﻧێﻮ ﺧەوﻧێﻜﯽ درێﮋ و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ دەرﻓەﺗێﻜﯽ ﺧﻮاﯾﯽ ﺑﯿﻦ .ﯾﺎن ﻣەرداﻧە ﺑﻮەﺳــﺘﯿﻦ و ﺑەرﻧﺎﻣە ﺑﯚ ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺧﯚﻣﺎن داﺑﻨێﯿﻦ ،ﻟە ﺑەراﻣﺒەر رەﺷــەﺑﺎﯾە راﻣﯿﺎرﯾﯿە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﻛە ..ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪان و ﺑەﺷــﺪاری ﻟە ﮔﺸﺘﭙﺮﺳﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺑەرﻧﺎﻣە و ھەڵﻮێﺴﺘە ﺑﯚ ﺑەرﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧەوەی رەﺷەﺑﺎﻛە ،ﺑەش ﺑە ﺑﺎری ﺧﯚم ﻧﺎﻣەوێﺖ دەﺳﺖ ﻟەﺳەر دەﺳﺖ داﺑﻨﯿﺸﻢ و ﺑﺒﻤە ﺋەﺳﺤﺎﺑﯽ ﻛەھﻒ..
ﺋﻴﺪرﻳﺲ رەﻣەزان :ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳەرﺑەﺧۆﻳﯽ دەﺑێﺘە دراوﺳێﻴەﻛﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑۆ ﻋێﺮاق
ﺑەﻏﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻨێﺖ وﺷە /ھەوﻟێﺮ -ﺳەرﺧێڵ ﺋﯿﺪرﯾــﺲ رەﻣەزان ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﻛﯚﻟﯿــﮋی ﻛﺎرﮔێــڕی و ﺋﺎﺑﻮوری ﻟــە زاﻧﻜــﯚی ﺳــەﺣەدﯾﻦ ،ﻟە دﯾﺪارێﻜــﯽ ”وﺷــە“دا دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟە ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﻣــﺎدەﻛﺎری ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﺷــﯽ دەﻛﺎﺗەوە و رای دەﮔەﯾەﻧێﺖ ،ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺘــە دراوﺳــێﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق .ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ﻛە ﺑەﻏﺪا و ھﯿﭻ وﺗێﻜﯽ ﺗــﺮ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺨەﻧە ژێﺮ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن. ﺋﯿﺪرﯾــﺲ رەﻣــەزان دەڵێــﺖ، زەوﯾﻨەﺳــﺎزﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زۆر زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺳەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺧەڵﻜﯿــﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧــەی ﺑــﯚ دەﮔەڕێﺘەوە. دۆﺧﯽ ﺋێﺴــﺘەی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﻦ؟ دۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ﭼﺎﻛﺴــﺎزﯾﯽ ﺑــەردەوام ھەﯾە، ﭼﻮﻧﻜــە ﻟــەو دۆﺧەی ﺋێﺴــﺘە ھەﯾــە ﺧەڵﻚ ﺑــێ ﺋﻮﻣێﺪﯾﯿەﻛﯽ زۆری ﭘێــﻮە دﯾــﺎرە و داھﺎﺗــﯽ ﺗﺎﻛەﻛــەس ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ زۆر ﻧﺰﻣﺪاﯾــە و ﺑﺎزاڕ ﺳﺴــﺘە ،ﺋەﻣﺎﻧە ھەﻣﻮو ﺑەڵﮕەی ﺳــەرەﻛﯿﻦ ﻛە
ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﺑەراورد ﺑە ﺳــﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوو داﺑەزﯾﻨﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﺑەﺧﯚﯾەوە ﺑﯿﻨﯿﻮە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ ﻟــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﺧەرﺟﯽ و ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەت زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺘە ﺋﺎراوە ﺑﯚ دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻨﺎﻏەی ژێﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛــﯽ ﺑەھێﺰ ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﻧێﺖ. ﺧەڵــﻚ ﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾــە ﻟــە ﻗﻮوڵﺒﻮوﻧەوەی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻟە رووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﭼﯽ ﭼﺎوەڕوان دەﻛﺮێ؟ ﺑێ ﺋﻮﻣێــﺪی ﺧەڵﻚ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﺑە ﺗەﻧﮕﮋەی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﭼەﻧﺪ ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ھەﯾە ﻛــە داھﺎﺗﯽ ﺗﺎك ﻛەﻣﯿﯽ ﻛﺮدووە ،ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻚ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺟﯚرە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەی ھەﺑێﺖ ،ﺑــەم دەﺑێﺖ ﺋەوەﻣﺎن ﻟەﺑﯿــﺮ ﺑێــﺖ ھــەر وﺗێــﻚ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﺪا ﺑە ﭼەﻧﺪان ﺗەﻧﮕﮋەدا رۆﯾﺸــﺘﻮوە و ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺋﺎﺑﻮوری دروﺳــﺖ دەﺑێــﺖ ﺑــە ﺗﺎﯾﺒــەت ﻟەﺳــەر ﺋەواﻧەی داھﺎﺗﯿﺎن ﻧﺰﻣە ،زۆر ﺟﺎر ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧــﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛەش دەﺑێــﺖ ﻛﺎﺗێــﻚ داھﺎﺗــﯽ ﺗﺎك ﺑەﻧﺰﻣﯽ ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــەر ﻟــە رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻣــﻮژدەی
ﻓەرﻫﺎد ﭘﻴﺮﺑﺎڵ
ڕﯾﻔﺮﻧــﺪۆم ﺧەﺑﺎﺗێﮑﯽ ﺳــﭙﯿﯿە، ﺗێﮑﯚﺷــﺎﻧێﮑﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯿــﮏ، ﮐﯚﻣەڵﮕــەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﯾﻨﺎوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑەم دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﺗە، ﻧەﺗــەوە ژێﺮدەﺳــﺘەﮐﺎﻧﯽ وەک ﮐﻮرد ,ﺋەﮔــەر ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎن دا ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑەﺷــێﻮەﯾەﮐﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ, ﺑەﺋﺎﺷﺘﯽ ،ﺑﮕەن ﺑە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﺋــەم ﭘــﺮدە ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﻪ ،ڕێﮕەﻣﺎن دەداﺗێ ﺑەﺑێ ﺟەﻧﮓ و ﺧﻮێﻨڕژان، ﻟەﺳەر ﺑﻨﺎﻏەی ﭼەﻧﺪ ﻣﯚدێﻠێﮑﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ”ﻧﻮێ“ ﮐە ﭘێﺸــﺘﺮ ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺧﯚﯾەوەی ﻧەﯾﺪﯾــﻮوە ،ھەروەھﺎ ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯿﯿەﮐﯽ ﻣﯚدێﻞ ”ﺟﯿﺎواز“ داﺑﻤەزرێﻨﯿﻦ ﻟەﺳــەر ﺑﻨﭽﯿﻨەی دادﭘــەروەری ،دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯽ، ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺗﺎک و ڕەﮔەز و )ﻧەﺗەوەﮐﺎﻧــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن( ﮐــە ﺋــﺎزادی و ﻣﺎﻓــﯽ ﺗێﮑڕای دادﻧەدﯾﻮان داﺑﯿﻦ ﺑﮑﺎت. - 1ڕﯾﻔﺮﻧﺪۆم ﺋﺎﻣﺮازێﮑﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪ ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯿﻦ ﻟە )ﮔﺸــﺖ( ﺋﺎﯾﺎ ڕازﯾﻦ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺒێﺖ ﺑە دەوڵەت؟ ﻟەﮐﺎﺗﯽ )ﺑەڵێ(دا ،ﺑەﭘێﯽ ﯾﺎﺳــﺎی ﻋﯿﺮاق و ﯾﺎﺳــﺎﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ،
ﺋــەم )ﺑەڵێ(ﯾەی ھەرێﻢ ،زۆرﺑەی زﻟﮫێﺰەﻛﺎﻧــﯽ دﻧﯿــﺎ و ﯾﻮوﺋێــﻦ ﻧﺎﭼــﺎر دەﮐﺎت ﺑێــﻦ دان ﺑﻨێﻦ ﺑــە ﻣﺎﻓــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺋەو ﺳــﻨﻮورە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی دێﺖ دەﺳﻨﯿﺸــﺎن ﺑﮑﺮێﺖ. - 2ﺋﯿﻨﺠﺎ ﭼﻮﻧﮑە ﺷﻮێﻨﯽ ھەرێﻢ )دەوڵەﺗﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن( دەﮐەوێﺘــە ﻧﺎوﺟەرﮔەی دەوڵەﺗە ڕەﺷــﮫەﺗﯽ ﮔﻮرﮔەﮐﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،داﻧﻨﺎن ﺑە ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮐﻮرد و ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﻧﺎو ﯾﻮوﺋێﻦ و ﯾﯚﻧﺴﮑﯚدا ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﮐــﻮرد وەک ﻧەﺗەوەﯾەک ﮐە ﺑﯚ ﯾەﮐەﻣﺠــﺎر دێ ڕوو ﺑﺪات ﻟە ﻣێﮋووی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ، ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﮐــﻮردی ﺑﺎﮐﻮر و ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ڕۆژھەﺗﯿــﺶ دەﺑێﺖ ،ڕۆژﺋﺎوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟەوە ﻧﺰﯾﮏ دەﮐﺎﺗەوە ﮐە ﺑــە ھەوﻟێــﺮهوه ﺑﻠﮑێﻨﺪرێﺖ. ﺋەﻣــەش واﺗﻪ ھﺎوﯾﻨــﯽ داھﺎﺗﻮو دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑە ﺋﻮﺗﻮﻣﺒﯿﻠﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺗﺎ ﺳەر ﺑەﺣﺮی ﺳﭙﯽ ﺑﭽﯿﻦ. ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﮐە دەﮐﺎﺗە ﺋەم ﺋﺎزادی و ھێــﺰ ﭘەﯾﺪاﮐﺮدﻧــە ﻣەزﻧــەی
دڵﺨﯚﺷــﯽ ﺑﺪا ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن و ﭘﻼﻧــﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺋەﮔەرەﻛﺎﻧــﯽ دوای رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜەن. ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﺋێــﻮە واﯾە دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،دۆﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑەﺷێﻮەﯾەك ﺑێﺖ ﺧەڵﻚ ﺗﺮﺳﯽ ﻧەﺑێﺖ؟ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن داھﺎﺗێﻜﯽ ﺋەوﺗﯚی ھەﯾە ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ﭘﺸﺖ ﺑە ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑﺒەﺳــﺘێﺖ ،ﺑــەم ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەت ﻟە داھﺎﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وای ﻛﺮدووە ﺧەڵﻚ ﺋﻮﻣێــﺪی ﺑە دۆﺧەﻛــە ﻧەﺑێﺖ، ﭼﻮﻧﻜە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــەراورد ﺑە وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ داھﺎﺗــﯽ زۆر زﯾﺎﺗﺮە و ﺟﮕە ﻟە ﻧەوت ،ﺳەرﭼﺎوەی ﺗﺮی داراﯾﯽ ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﺑەھﯚی ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯽ ﻟە داھﺎﺗەﻛﺎن، ﺧەڵﻚ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﻧەﻣﺎوە و ﺗﺮﺳــﯽ ھەﯾە. دوای راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ رۆژی ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟــە ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻛﯚﻣەڵێﻚ وت ﺑە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی و دژاﯾەﺗﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن راﮔەﯾﺎﻧﺪووە، ﻟەو ﻗﯚﻧﺎﻏەدا ﻣﺎﻣەڵەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە دەﺑێﺖ ﭼﯚن ﺑێﺖ؟ ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ وﺗــﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳەﻛﺎﻧﯿﺎن دەرﻧەﭼﻮوە ،ﺑﯚﯾە ﻟێﺪوان ﺷﺘێﻜە و ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ واﻗﯿﻊ
ﺷﺘێﻜﯽ ﺗﺮە ،ﺑەم دەﺑێﺖ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻧەﭼێﺖ زەوﯾﻨەﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زۆر زۆر ﮔﺮﻧﮕە ﺑﯚ ﺳــەرﻛەوﺗﻨﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم و ﺧەڵﻜﯿﺶ ﻣﺘﻤﺎﻧەی ﺑــﯚ دەﮔەڕێﺘــەوە و دەﺗﻮاﻧﺮێﺖ ژێﺮﺧﺎﻧێﻜﯽ ﺑﺎش دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ، ﺑەﺟﯚرێــﻚ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ھﺎن ﺑﺪرێﻦ ﻟــەڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە ﭘﺸــﺖ ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻛــەن و رەﻧﮕــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﻛﺎن ﺑەھێﺰﺗﺮ ﺑﻦ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎن ،ﺋەوەش ﺑەﭘێﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ وﺗﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەﻛەدا دەﮔﯚڕێــﺖ و ﭘێﻮەﻧــﺪی وﺗﺎن ﻟەﮔەڵ ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺟﯿــﺎواز دەﺑێﺖ و ﻟە ڕواﻧﮕەی وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ،ﻟە ﺋێﺴﺘەوە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﻗەوارەﯾەﻛــﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ ﺳەﯾﺮ دەﻛﺮێﺖ. دەﻛﺮێــﺖ ﻟــەم دۆﺧــەدا ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺘﻤﺎﻧــە ﺑە دراوﺳێﻜﺎﻧﯽ ﺑﻜﺎت؟ ﺑەرژەوەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و وﺗﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﻛــﯽ ھﺎوﺑەﺷــە، ﺑێﮕﻮﻣــﺎن وﺗــﺎن ﺣﯿﺴــﺎب ﺑﯚ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﻛەن و ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﻣﺘﻤﺎﻧەوە ﻧﯿﯿــە ،ﻟــەو دۆﺧــەدا ﺋەوەﻧﺪی ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑــە ﺑەرژەوەﻧــﺪی و ﮔﯚڕاﻧــﻜﺎری واﻗﯿﻊ ھەﯾە ﻟە دوای ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم. ﺑەردەوام ﻗﺴــە ﻟەﺳەر ﺋەوە دەﻛﺮێﺖ ﻛە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎزاڕێﻜﯽ
ﺑﺎﺷە ﺑﯚ ﻋێﺮاق و ﺗەﻧﺎﻧەت وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮی وەك ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،دوای رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دۆﺧەﻛە ﺑەو ﺷــێﻮەﯾە دەﻣێﻨێﺘەوە؟ ﻟە دوای رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺲ ﻟە ﻋێﺮاق ،ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺋﺎﺑﻮوری ﻟە ﻧێﻮان ھەرێﻢ و ﺑەﻏﺪا ﻟە دۆﺧێﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷــﺪا ﻧەﺑﻮوە ،ﺑــەم دوای رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم و ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ،وا دەﺑﯿﻨﺮێــﺖ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێﺘە دراوﺳــێﯿەﻛﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑــﯚ ﻋێــﺮاق و ﺋێﺴــﺘە ﺑەڵﮕەی ﺋﺎﺷــﻜﺮا ھەﯾە ﻛە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەروازەﯾەﻛــﯽ ﺑﺎﺷــﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﺑﯚ ﻋێــﺮاق ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑــﯚ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧــەوەی ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێﺮاﻗﯿﺶ ،ﺑﯚﯾــە دژاﯾەﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﻟەﻻﯾــەن ﭼەﻧــﺪ ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﻋێــﺮاق ،ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻧﯿﯿە و دواﺗﺮ ﺑەرژەوەﻧﺪی وﺗەﻛە
رۆڵ دەﺑﯿﻨﯽ. ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑەﺑــێ ﻋێــﺮاق، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻣەڵەﯾەﻛﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری و ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﯽ ﻟەﮔەڵ وﺗﺎﻧــﺪا ﻛــﺮدووە ،ﺋەﻣــە ھﯿﭻ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺋەرێﻨــﯽ ﻟەﺳــەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم دەﺑێﺖ؟ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ﺷــەﻓﺎﻓﯿﯿەﺗﯽ ﺗێﯿــﺪا ﻧەﺑــﻮوە، ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻛﺎرﯾﮕەری دەﺑێﺖ ﻟەﺳەر رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﯾﺎ ﻧﺎ ،ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەوە ﻧەﺑێــﺖ ﻛە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەڵێﺖ ﮔﺮێﺒەﺳــﺘەﻛﺎن ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﻦ ﺑﯚ ﺑﻮوژاﻧەوەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەم ﮔﺮﻧﮕە ﺋەو ﮔﺮێﺒەﺳــﺘﺎﻧە ﺑﺒﻦ ﺑە ھﯚﻛﺎرێﻚ ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ داھﺎت ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻣەﺗﺮﺳﯽ ھەﯾە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی دژاﯾەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻋێــﺮاق ﺑــﯚ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ھﺎﻧــﯽ وﺗﺎن ﺑﺪرێﺖ
وەﺑەرھێﻨــﺎن ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻧەﻛەن ،ﺗﯚ ھﯿــﭻ ڕواﻧﯿﻨێﻜﺖ ﺑﯚ ﺋەوە ھەﯾە؟ ﺑەﻏــﺪا و ھﯿــﭻ وﺗێﻜــﯽ ﺗﺮ ﻟە ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧــﺪا ﻧﯿﯿــە ﺑەرژەوەﻧﺪﯾــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﺨەﻧــە ژێــﺮ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻛە ﺑەﻏﺪا ﺑەو ﺟﯚرەی ھەﯾە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﻟەﺳــەر ﻛﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻨێﺖ و ﺑەرژەوەﻧﺪی وﺗﺎن ﻟەوە ﮔەورەﺗﺮە ﺑە ﻗﺴــەی ﺑەﻏﺪا ﻣەﺗﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﻟەﺳەر ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻜــەن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟــەڕووی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەوە، ﺑــەم ﺋﺎﺑــﻮوری و راﻣﯿــﺎری دوو ﺷــﺘﯽ ﻟێــﻚ داﻧەﺑــڕاون و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟەﺳەر ﯾەﻛﺘﺮ ھەﯾە. ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺑــﻮوری ﮔﺮﻧﮕﺘﺮە ﻟەوەی ھــەوڵ ﺑﺪرێــﺖ ﻗەوارەﯾەﻛــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دروﺳﺖ ﺑﻜﺮێﺖ.
ڕﻳﻔﺮﻧﺪۆم ﭼﻴە؟ ﻟەﭘێﻨﺎو ﭼﻴە؟ ﮐــﻮرد ﺑــەڕووی ﺟﯿﮫﺎﻧــﺪا ،ﺑە ”ﻛﻮدهﺗﺎﯾﻪﻛــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ“ دێ ﺑێﺘــە ھەژﻣــﺎر ﺑە ”ﭘﯿﺴــﺘﺮﯾﻦ ﻣەﺗﺮﺳــﯽ“ دەژﻣێﺮدرێﺖ ﺑﯚ ﺳەر ﺟﻤﮫﻮرﯾﺖ اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان و ﺋەﺳەد و ﻋەﺑﺒــﺎدی و ﺋەﻧﻘەڕە ،ﭼﻮﻧﮑە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣــﺪا ﻧﺎﭼﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﺋــەم ﭼﻮار دەوڵەﺗە دﮐﺘﺎﺗﯚر و ﺟەﻧﮕﺨﻮازەﯾە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﻧەﺗﻮاﻧــﻦ ﭼەک دژی داﺧﻮازﯾﯿــە ڕەواﮐﺎﻧﻤــﺎن ﺑەﮐﺎر ﺑێﻨﻦ ،ﺋەﻣــەش ﭼﻮﻧﮑە ﻟەڕووی ﯾﺎﺳــﺎی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەوە ﺋەوﮐﺎت ﻟەﺳەرﯾﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ دەﺑێﺖ ڕێﮕە ﺑﺪەن ﺋەواﻧﯿــﺶ داوای ڕﯾﻔﺮﻧﺪۆم ﺑــﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑــەن ،ﯾﺎﻧﺨﯚ ﺑەﭘێﯽ ﺳﯿﺴــﺘەﻣێﮑﯽ ﺗــﺮ ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻦ ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﺪەن. - 3ﺋەو دەوڵەﺗــە دان ﭘێﺪاﻧﺮاوە، ﭘــﺎش ڕﯾﻔﺮﻧﺪۆم ،ﺳــەرﺑەﺧﯚ ﻟە ﺑڕﯾﺎرەﮐﺎﻧــﯽ ﺧﯚﯾــﺪا ،دەﺗﻮاﻧێﺖ )ﻟەﮐﺎﺗــﯽ ﺋﺎوﺑڕﯾــﻦ و ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﻤــﺎن( ﺑەرﮔــﺮی ﻟــە ﺳــﻨﻮورە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧــﯽ ﺑــﮑﺎت، ﮐەراﻣەﺗﯽ ﺗﺎﮐەﮐﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑﭙﺎرێﺰێ. ﺋــەم دەوڵەﺗەﻣﺎن ﻣﺎﻓــﯽ دەﺑێ
ﻟەﺳــەر ﮐــﻮردی ﭘﺎرﭼەﮐﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﮑﺎﺗەوە و ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿــﺎن ﺑــﺪات ،ﭼﻮﻧﮑە ﻟە ﺳــﺎﯾەی داﻧﭙێﺪاﻧﺮاوﯾﯽ )ﺋێﻤەی ﮐــﻮرد ﻟــە ﺑﺎﺷــﻮور( ،ﮐــﻮردی ﺑەﺷــەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ،ﻟەﻧﺎو ﯾﻮوﺋێﻦ و ﯾﯚﻧﺴــﮑﯚدا ،دان ﺑــە ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﺎﻧﺪا دەﻧﺪرێﺖ. ھەﻣــﻮو دەوڵەﺗﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ و ﯾﻮوﺋێﻦ ﻧﺎﭼــﺎر دەﮐﺎت ﺋەواﻧﯿــﺶ دان ﺑە ﻣﺎﻓــە ﻣەزەوﯾﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد و ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن )ﻟە ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا( ﺑﻨێﻦ) ،ﺋێﺰﯾﺪی( و )ﺋﺎﺷﻮوری -ﮐﻠﺪاﻧﯽ( و )ﺗﻮرﮐﻤﺎن( و )ﺟﻮوﻟەﮐــە( و )زەردەﺷــﺘﯽ( و ﮔەﯾﻠــەک و ﺋــﺎزەر ..ﺋەﻣەش ﮐﺎر دەﮐﺎﺗە ﺳەر ﺋەوەی دەوڵەﺗەﮐﺎﻧﯽ وەک ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺳﻮورﯾﺎ ﻣﻞ ﺑﺪەن ﺑﯚ ﺋەم ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﯿﺎﻧەی ھەوﻟێﺮ ﺑەﻧﺎو ﮔەﻻﻧــﯽ ﺑﻨﺪەﺳــﺘﯽ ڕۆژھەﺗﺪا ﺑوی دهﮐﺎﺗەوە و ﭘﺸﺘﯿﮕﯿﺮﯾﺸﯽ ﺑــﮑﺎت ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺋــەو ﮔەﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘﺎﻧەﯾﺶ ﻟە ﺳﻮورﯾﺎ و ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿــﺎ ﺑە ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەن. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ڕﻓﺮﻧﺪۆﻣﯽ ﺑەرەو
ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﮐــﻮرد ،دێ ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ھﺎوﺷــێﻮهی ﺑڵێﺴەی ﻧــەورۆز ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﮐــﯽ ﺑــێ ﺋەﻧــﺪازە و ﺑێﮫﺎوﺗﺎ ﭘەﯾــﺪا ﺑﮑﺎت ﺑەﺳــەر ﮔەﺷەﺳــەﻧﺪﻧﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازﯾــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻧﺎوﭼەﮐە وەک )ﺋــﺎزەر( و )ﭼەرﮐەس( و ﺋﺎﺷﻮوری-ﮐﻠﺪاﻧﯽ و )ﮔەﯾﻠەک( و ﺗﻮرﮐﻤﺎن و ﻋەرەب ﻟە ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾﺎ و ھﺘﺪ. - 4ﺋــەم دەوڵەﺗــە ﻧەﺗەوەﯾﯿەی ﮐــﻮرد ،ﻟە ھەﻣﺎﻧﮑﺎﺗــﺪا ،ﮐﺎرێﮑﯽ وا دەﮐﺎت ھەﻣﻮو ﻧەﺧﺸــەڕێﮕﺎ و ﻗﺎزاﻧﺞ و ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﮐــە ﺟــﺎران وەک ﺧﻮێﻨێﮑــﯽ ﻧەزﯾﻔــﯽ ﮐــﻮرد ﻟە ﺟەﺳــﺘەی ھەرێﻢ دەڕۆﯾﺸــﺖ و دەﭼــﻮو ﺑﯚ ﺑەﻏــﺪا و ﺋەﻧﻘەڕە و دﯾﻤەﺷــﻖ و ﺗﺎراﻧﯽ ﭘێ دەﮐﺮدە ”ﭘﺎﯾﺘەﺧــﺖ!!!“ ،ﻟەﻣــەودوا ﻟەﻧﺎو ”دەﺳــەﺗێﮑﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ دادﭘــەروەر“ ﮐﯚ ﺑﺒﺒێﺘــەوە و ﺑە ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ،ﻟەﭘێﻨﺎو ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ و ﺋﺎﺷــﺘﯽ و دادﭘــەروەری و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑەﮐﺎر ﺑﮫێﻨﺪرێﺖ. ﺋــەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧەﯾــﺶ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﭘﺎش ڕﻓﺮﻧﺪۆم ﻟە دەﺳــﺘﻮورێﮑﯽ
ﻧﻮێــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺪا ،ﻟەڕێﮕەی ﭘەرﻟەﻣﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو دادەڕێﮋرێﺖ. ﺑﯚﯾە ﺋەو دەوڵەﺗە ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿە، ﺳــەرۆﮐەﮐەی ،ھــەر ﮐێ ﺑێﺖ و ﺳــەرﺑە ھەر ﺣــﺰب و ﭼﯿﻨێﮏ ﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴﺖ واﯾە ﮐە زۆرﺗﺮﯾﻦ ھێــﺰی ھەﺑێــﺖ ،ﺑەھێﺰﺗﺮﯾــﻦ دەﺳــەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﭘــێ ﺑﺪەﯾﻦ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑەﺳــﺘێﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﺎوﺧــﯚ و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ دهرهوه و ﺟﻮوڵەﮐــﺮدن ﺑە ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺑەرﮔﺮﯾﮑﺮدن ﻟە ﺳﻨﻮور و ﺧﺎک. - 5ڕۆژھەﺗــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ، ﺋﻪﻣﻪرﯾــﮑﺎ ،ﺋەوڕووﭘﺎ ﺗــﺎ دەﮔﺎﺗە ڕووﺳــﯿﺎ ،ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﭘﯿﺴــﺘﺮﯾﻦ ﺗﻪﻧﮕﮋهدا دەژﯾــﻦ .ﺟﯿﮫﺎن ،واﺗە ھەﻣﻮو )ﺑەﺷەرﯾﯿەت( ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ زۆر زۆر زۆری ﺑــە داﻣەزراﻧﺪﻧﯽ ﺋەم دەوڵەﺗە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿە ﻧﻮێﯿە ھەﯾە ،ﭼﻮﻧﮑە ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ ھێﺰ و ﺳەرﻣﺎﯾە ،ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯽ دەﺳەت دەﮔەڕێﻨێﺘــەوە ﺑﯚ ڕەﺷــﮫەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ ،ھەﻣــﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﺑەھــﯚی ﺋــەو دەوڵەﺗــە ﺗﺎزەﯾە، ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿﺎن ڕاﺳﺖ دەﮐەﻧەوە و دەﺣەﺳێﻨەوە. ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ،ﺟﯿﮫــﺎن ڕزﮔﺎری
دەﺑێ ﻟــەم ﺑﺮﺳــێﺘﯽ و ﺗﻪﻧﮕﮋه و ﺗێﻜﭽﻮوﻧــﯽ ھﺎوﺳــەﻧﮕﯿﯿﻪ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿــە ﮐــە )ھەوﻟێــﺮ( ﺗەﻧﯿــﺎ ھەوﻟێﺮ دەﺗﻮاﻧــێ ﺑڕﯾﺎری ﮐﯚﺗﺎﭘێﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺑــﺪات .وەک ﭼﯚن ﺗەﻧﯿﺎ ﭘێﺸﻤەرﮔە ﺑﻮو ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﮫێﻨێــﺖ ﺑە داﻋــﺶ و ﻣﺎﻟﯿﮑﯽ و ھﺎوﺷێﻮهﻛﺎﻧﯿﺎن. - 6ﺟــﺎران ﺳــەرﻣﺎﯾە و ھێﺰ و ﻧﺎوهﻧــﺪی ﺑڕﯾﺎر ﻟــە ڕۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟەدەﺳــﺖ ڕۆﺣﺎﻧﯽ و ﺋــەردۆﮔﺎن و ﻣﺎﻟﯿﮑﯽ و ﻣﺴــﯿﯚ ﻣﯿﺘڕان ﺑﻮو ،ﺑــەم ﻟە رﻓﺮﻧﺪۆﻣﯽ ) (2017/9/25ﺑەﻣﻼوە ،دەﮐەوێﺘە دەﺳﺖ ﺋەو ﺳــەرۆک و ﺳەرﮐﺮدە ﮐﻮردە ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧەی دەﯾﺎﻧەوێ دادﭘــەروەری و ﯾەﮐﺴــﺎﻧﯽ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﯾﺎﺳﺎ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳەدەی ﺑەرەو ) (21داﺑﻤەزرێﻨﻦ. ڕﯾﻔﺮﻧــﺪۆم ،ﮐەواﺗــە ،ﯾەﮐێﮑــە ﻟە دەﺳــﮑەوﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋــەو ﻗﯿﭽە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿەﺗەی ﻻﭘەڕﯾﻨــﯽ 1991ﮐە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴــﯿﯚن دەﯾﮕﻮت ”ھەر ﻧﯿﯿــە“ ﺑــەم ﺋەﻣەﺗﺎ ﺋەم ﻗﯿﭽــە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳــﯿﯿەﺗە ﺑــﻮو ﺋێﻤەی ﮔەﯾﺎﻧﺪە ﻟێﻮە ﺳﻮور ﺳﻮور ﺳﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ.
رﻳﻔﺮاﻧﺪۆم
ﻋﺎدل ﻗﺎدری
ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘــﺮس و ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﺑﭽــﻮوك و ﺣﺰﺑﯽ ﻧﯿﯿە، ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺧﻮاﺳــﺖ و ﺧﻮﻟﯿﺎی ﻟە ﻣێﮋﯾﻨەی ھەﻣﻮو ﻛﻮردێﻚ ﺑﻮوە ﻛە ﻟە ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑێ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺳــﺘەم ،ﺋﺎوارەﯾﯽ ،ﺗەﻧﮕﮋەی ﺷﻮﻧﺎس و ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯽ ﺗﻮاﻧەوە و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﺮدن و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ژێﺮدەﺳﺘﯽ ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﺗێﮕەﯾﺸــﺘﻮوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔەﺷــەی ھﺰری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﯚﻟێﺮاﻧــﺲ) (toleranceو ھەڵﻜــﺮدن ﻟەﮔەڵ ﺋەواﻧــەی ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﯾە ﻟەﻧﺎو ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤەدا ﺑﯚ ﺋەم ﭘﺮﺳە ،دەﺳﻜەوﺗێﻜﯽ ﺟێــﯽ ﺗێڕاﻣﺎﻧە و ﺑﺎﻛﺮدﻧێﻜﯽ رێﮋەﯾﯽ ﻛﯚﻣــەڵ و ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮردە ﻛە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﻧەﺑﻮوە .ھەرﭼەﻧﺪ ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺣﺎﺷﺎ ﻟە ھەﻧﺪێﻚ رواﻧﯿﻨﯽ دۆﮔﻤﺎ و دواﻛەوﺗﻮواﻧە و ﺗەﺳــﻜﺒﯿﻦ ﺑﻜﺎت ﻛە ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﺑە ﻓﯿﮕــﯚر و زﻣﺎﻧێﻜﯽ زﺑﺮ و دوور ﻟە ﺷــﯿﻜﺎری ﺑﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟە ﺑﺎﺗﯽ ﻟﯚژﯾﻚ و رەﺧﻨە ،ﺟﻮێﻦ و ﻓەﺗﻮا و ﺣﻮﻛﻤﯽ رەھﺎ ﺑەرھەم دێﻨﻦ. ﺷــﺘێﻚ ﻛە ﻟە ﻛﯚی ﺋەم ھﺎوﻛێﺸەﯾەدا ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺎﺳﯽ ﻟێ ﻛﺮاوە و ﺋﺎوڕی ﻟێ دراوەﺗەوە ،دەﺳﻜەوﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯿﯿە وەك ﺋەﻛﺖ و ﻛﺮدەﯾەﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛە ﺳﻮوژەی ﺷــەﻗەﻛﺮاو و ﭘەرﺗەوازەی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ھەوڵﯽ ﺑﯚ دەدات .واﺗە رواﻧﯿﻨێﻚ ﻛە ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و راﭘﺮﺳــﯽ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە ﻗەوارەی ﮔﯚڕﻣەﻧﯽ )ﻣﺘﻐﯿﺮ( و ھﺎوﻛێﺸــە و ﻛﺎﯾەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻧەﺑﯿﻨێﺖ .ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە ﻟە دەﺳــﻜەوﺗە ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﯾﺎﺳــﺎﯾﯽ ،ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ،ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺎھﯿﯿەﺗﯽ ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺋێﻤە ﺑﯚ ﺋەم ﭘﺮﺳە دﯾﺎری دەﻛﺎت. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻻﯾەﻧﮕەﻟﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﺳﺎڵەھﺎﯾە چ ﻟە ﺷﺎخ و چ ﻟە ﺷﺎر ﺋﺎﮔﺮی ﺷﻮﻧﺎس و ﻗەوارەی ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺑە ﻛﺰی و ﭘﺮﺗەﭘﺮﺗﯿﺸەوە ﺑێﺖ ،رۆﺷﻦ راﮔﺮﺗﻮوە و رۆﺣێﻜﯽ ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﯿﺎن ﻟە ﭘێﻜەوە ھەڵﻜﺮدﻧﯽ ﺑەرەو دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ ﻟە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﺳﺎوا راھێﻨﺎوە ،ﺑەم ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﻛﺎن دەﺑێﺖ ﺑﯿﺮ ﻟە ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳــﯿﺎرێﻚ ﺑﻜەﻧەوە ،ﺋﺎﯾﺎ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺸﺘﮕﯿﺮە ﯾﺎن ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﻧﺰﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﻣﺎﯾەی ﻣﺸﺘﻮﻣڕی ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗەﺳــﻚ؟ ھەوڵە ﺑﯚ رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻛە ﭘێﮕەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﻧﺎوازەﯾﺎن ﭘێ ﺑﺒەﺧﺸێﺖ؟ ﺋەﮔەر ﺑﺎوەڕﯾﺎن واﯾە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿە و ھەوڵﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜــﺮاوە ،ﺋﺎﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭﯿﺎن ﭼﯿﯿە ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەی ﺋەم ﭘﺮﺳە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﻧەك رێﮕﺮی و رەﺗﻜﺮدﻧەوەی؟ ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﺑە رەﺗﻜﺮدﻧەوە ﺑێﺖ ،ﺋەم ﭘﺮﺳــە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋەﻛﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮ و ﻓﺮەڕەھەﻧﺪەوە دادەﺑەزێﻨﻨە ﭘﻠەﯾەﻛﯽ ﺗەﺳﻚ و ﺗەﻧﮕﯽ ﺣﺰﺑﯽ و ﮔﺮووﭘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮔﻮﺗەی ﺧﯚﯾﺎن دژﺑەری ﺋەم رواﻧﯿﻨەن .ﻛەس ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺣﺎﺷــﺎی ﺋەو دۆﺧــە ﻧﺎﻟەﺑﺎر و ﺋﺎڵﯚزەی ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑێﺖ ﻛە ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎﺧﯚش و ﻧﺎھەﻣﻮار ﻛﺮدووە ،ﺑەم ﺋەﻣە ھﯿﭻ ﻛﺎت ﭘﺎﺳــﺎوێﻚ ﻧﺎھێﻨێﺘەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺋێﻤە دژی ﺋەم ﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺸــﺘﮕﯿﺮە ﺑﻮەﺳﺘﯿﻨەوە ،ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻣﺴــﯚﮔەر ﺑﺒێﺖ ﯾﺎن ﻧەﺑێﺖ ﺗەﻧﮕﮋەﻛﺎن ھەﻣﯿﺸە ھەﺑﻮون و ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾﺸﺪا دەﺑﻦ و ﻟەم ﺳﯚﻧﮕەﯾەوە ﺑﺎ رﺳــﺘە ﺳەرﻧﺠڕاﻛێﺸــەﻛەی ج ،ﺋﯿﻒ ،ﻛەﻧەدی ﺳــەرۆك ﻛﯚﻣﺎری ﺋەوﻛﺎﺗﯽ ﺋەﻣەرﯾﻜﺎ ﺑەﺑﯿﺮ ﺧﯚﻣﺎن ﺑێﻨﯿﻨەوە ”ﻟێﻢ ﻣەﭘﺮﺳە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەﻛەم ﭼﯿﻢ ﺑﯚ دەﻛﺎت ،ﻟێﻢ ﺑﭙﺮﺳە ﭼﯽ دەﻛەم ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧەﻛەم؟“. ھەڵەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە ﺋەﮔەر ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﯾــﺎن ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﯾــﺎن ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺰاﻧﯿﻦ .ﺋەﮔەر ﺋﺎوڕێﻚ ﻟە ﻣێﮋووی ﻧﺰﯾﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻨەوە ﺑە ﺑﺎﺷــﯽ ﺗێﺪەﮔەﯾﻦ ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎخ و ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ چ ﻛﺎرەﺳﺎﺗﮕەﻟێﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ﻟە ھەﻣﻮو ﭘﺎرﭼەﻛﺎن و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﺑﺎﺷــﻮور رەﻗــەم دا .ﺑﺎش ﻟە ﺑﯿﺮﻣﺎﻧە ژﯾﺎن و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺷــﯚڕش ﻟە ﺧﯚﮔﺮی چ ﺋﺎزار و ﻗڕاﻧﻜﺮدن و ﺷێﻮاﻧﺪﻧﯽ ﺷﻮﻧﺎس و ھﺎوﻛﺎت رۆح و ﺋەﻛﺘێﻜﯽ ﺑەرﮔﺮی ﺑﻮو ،دەﺷــێ ھەﻣﻮوﻣﺎن ﮔﺮﺗەی ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯽ دوا ﺷەڕەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﺎی ﺧﻮاﻛﻮڕﻛﻤﺎن دﯾﺒێﺖ ﻛە ﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮێﻨﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚی ﺑﺎﺷﻮور ﻟەو ﺟەﻧﮕەی ﺷــەڕە ﮔەورەﻛەدا ﺋەو ﭼﯿﺎﯾە ﺑﻮو، ﺑەم ﭘﺎرﺗﯽ و ﺳــەرﻛﺮداﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ھێﺰەوە ﺷــەڕی ﻣﺎن و ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن دەﻛﺮد )ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺋەﻣە ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾــە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺋەم ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﺑێ ھەڵەﯾە و رەﺧﻨەی ﻟەﺳــەر ﻧﯿﯿە ،دەﺑێ رەﺧﻨە ﺑﻜﺮێﺖ ﭼﻮﻧﻜە ﺳەرﭘﺸﻜﯽ ﺋەﻛﺘێﻜﯽ ﮔەورەی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ دەﻛﺎت(. ﺋەوﻛﺎت ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳەرﻛﺮدەی ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟێﺪواﻧێﻜﯽ ﻛﻮرﺗﯽ ﺑﯚ ﭘﯚﻟێﻚ ﭘێﺸﻤەرﮔەدا ﻛە ﻟە ﺑەرەﯾەﻛﯽ ﺷەڕ ﺑە ﺳەرﻛەوﺗﻮوﯾﯽ ﮔەڕاﺑﻮوﻧــەوە و ﮔﻮﺗﯽ :ﺋەوە ﺋێﻤە ﻟە ﺷــەڕی ﻣــﺎن و ﻧەﻣﺎﻧﺪاﯾﻦ و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘەش ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووﻣﺎﻧە ﺑە رژێﻤﯽ ﺑەﻋﺴﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻛە ھەر دەﻣێﻨﯿﻦ و ﺋەﮔەر ﺑەرﺧﻮدان ﺑەم ﺷــێﻮەﯾە ﺑێﺖ ،دوژﻣﻦ دەﺑێ ﺑﯿﺮێﻜﯽ ﺑﻨەﻣﺎﯾﯽ ﻟە دۆﺧﯽ ﺧﯚی ﺑﻜﺎﺗەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋەو ھەﻣﻮو ھێﺰ و ﻛﺎﺗە ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﺗەرﺧﺎن ﺑﻜﺎت .ﭘﺎﺷــﺎن ﻟە درێﮋەدا ﻻﯾەﻧێﻜﯽ ﺗﺮی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ و رۆﺣﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺧﺴــﺘە روو” ،ﺋەوە ﻛﺎﺗﮋﻣێﺮێﻜﻢ ﭘێ ﻣﺎوە و ﻟەﮔەڵ دوورﺑﯿﻨێﻚ ﻛە ﯾﺎدﮔﺎری ﺑﺎوﻛﻤﻦ ،وەك رێﺰێﻚ ﺑﯚ ﭘﯿﺮۆزﯾﯽ ﭘێﺸــﻤەرﮔە و ﺧﻮێﻨﯽ ﺷــەھﯿﺪان ﭘێﺸﻜەﺷــﯽ دوو ﭘێﺸــﻤەرﮔەی دەﻛەم ،ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﺑەردەﺳﺖ ﻧﯿﯿە!“ ھەرﭼەﻧﺪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧەی ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﻮرت ﻧﺎﻛﺮێﺘەوە ﻟەم ﺳﯿﻜﺎﻧﺲ و ﮔﺮﺗە ﭬﯿﺪﯾﯚﯾﯿەدا ،ﻣﻦ وەك ﻛەﺳێﻜﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚ و ﺑێﻼﯾەن ﺋەﻣە ﺑﺎش دەزاﻧﻢ ،ﺑەم وەك ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن و ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن ﻟەم ﭼﺮﻛەﺳﺎﺗە ھەﺳﺘﯿﺎرەدا ﺋەم ﮔﯚﺷە و ﺳﯿﻜﺎﻧﺴەم ﻻ زەﻗە، ﭼﻮن وەك ﺋەﻛﺘێﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﭼﺎو ﻟە ﭘﺮﺳەﻛە دەﻛەم.
ﭘﺮﺳــﯽ رێﻔﺮاﻧــﺪۆم ﮔەرﻣﺘﺮﯾﻦ و ھەﺳــﺘﯿﺎرﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ﻟە ﻣێﮋووی ﺋێﺴﺘەی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋەرﻛێﻜﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯿﯿە ﻛە ھەﻣﻮو ﺗﺎﻛێﻜﯽ ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑﯿــﺮوڕای ﺧــﯚی ﻟە ﺋێﺴــﺘەوە ﺑﺨﺎﺗە ﺑەرﭼــﺎوان ،ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺒێﺘە ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿەك ﺑﯚ ﻛەوﺗﻨەوەی ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﮔﺸــﺘﯽ ڕاﺳــﺖ و دروﺳﺘﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ زۆر ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿــﮋ ﻟــە ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﻛﺎﻧــﯽ ﻛــﻮردی و ﻧﺎﻛــﻮردی دژی ھەﻧــﮕﺎوی رێﻔﺮاﻧــﺪۆم دێﻨــە دەرﺑڕﯾــﻦ ﻛــە ﺑەﺷــێﻜﯽ ﻟەﻻﯾــەن ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﻛﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب و ﺗــﻮرك و ﻓــﺎرس و ﻗﺴــەﻛەر و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ھــەر ﭼﻮار دەوڵەﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛەری ﻛﻮردﺳﺘﺎن
و دەوڵەﺗﺎﻧﯽ ﺗــﺮی دﻧﯿﺎن ،ﺋەﻣە ھەﻣــﻮو ﻛﻮردێــﻚ دەﺗﻮاﻧێــﺖ ﺗێــﯽ ﺑﮕﺎ و ﺑــە ھەڵﻮێﺴــﺘێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯽ دوژﻣﻨﺎﻛﺎراﻧــەی دژ ﺑە داﺧﻮازﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﺎن ﺑﺰاﻧێــﺖ ،ﺑەم ﺋەوەی ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ و ھەرﺳﻜﺮدﻧﯽ دژوار و ﺋﺎڵﯚزە ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ھەﻧﺪێﻚ ﻻﯾەﻧــﯽ ﻛــﻮردی و ھەﻧﺪێــﻚ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻛﻮرد ﺧﯚﯾەﺗﯽ ،دژی ﭘﺮﺳﯽ رێﻔﺮاﻧﺪۆم. ﭼﻮﻧﻜــە ﺑﻤﺎﻧــەوێ و ﻧەﻣﺎﻧەوێ، ﺑﯿﺎﻧــﻮوی دژاﯾەﺗﯿﯿەﻛــە و ﺳــەﻧﮕەرﮔﺮﺗﻦ دژی ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮور و داﻣەزراﻧﺪﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﺑﺎﻧﮕەﺷەﻛﺮدن ﺑﯚ دەﻧﮕﯽ )ﻧﺎ( ﻟەڕووی ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣەوە ھەﻣﻮوی دەﻛەوﻧــە ﯾەك ﺧﺎﻧە و ﻟە ﯾەك ﺑەرەدا ﯾەﻛﺘﺮی دەﮔﺮﻧەوە
ﻧﻮوری ﺑێﺨﺎڵﯽ
ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻛﺎرێﻜــﯽ ھــەروا ﺋﺎﺳــﺎن ﻧﯿﯿە و ﺋەرﻛێﻜــە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾــە ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎراﻧە ﺷــﺎن ﺑﺪەﯾﻨە ﺑەر ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ .ﻣﯿﺪﯾــﺎ ﻟە ڕاﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋــەم ﺋەرﻛــە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ و ﺑەرﭘﺮﺳــﯿﺎرێﺘﯿﯿە ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــەدا ﭘﺸــﻜﯽ ﺷــێﺮی ﺑەردەﻛــەوێ. ﺋەوەی ھەﻧﻮوﻛە ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺳــێﺒەر )ڕاﺳﺘﯿﯿەﻛەی ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽ ﺑێ ﺷــەرﻣە ﻛە ﺧﯚی ﻟە ﭘﺸــﺖ دەﻣﺎﻣﻜــﯽ ﺋەھﻠﯽ و ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺑێﻼﯾەﻧﯿﯿــەوە ﺷــﺎردووەﺗەوە(، ھەروەھــﺎ ھەﻧﺪێ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮ ﻛە ﭘێﺸــﻮەﺧﺘە ﺑڕﯾﺎری ﺧﯚﯾﺎن داوە ﻟەﺑەر ڕﻗﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی و ﺷەڕی ﺑە وەﻛﺎﻟەﺗﯽ ﻓن ﮔﺮووپ و ﻓﯿﺴــﺎر ﺣﺰب دژاﯾەﺗﯿﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺑﻜەن و ﻟە ﺳــەﻧﮓ و ﺑەھﺎ و ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﻛەم ﺑﻜەﻧــەوە ،دەﺑێ ﻣﯿﺪﯾــﺎی ﺑەرﭘــﺮس ھــﺎن ﺑﺪات ﻟەﺳەر ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ڕژد و ﭘێﺪاﮔﯿﺮﺗﺮ ﺑێﺖ. ھێﺸــﺘﺎ ﻛﺎﺗﻤــﺎن ﻟە ﺑەردەﺳــﺖ ﻣﺎوە ﺗــﺎ ڕۆژی ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ،ﺑﯚﯾە ﻗﯚﺳــﺘﻨەوەی ﺋەم ﻣــﺎوە دوور و درێﮋە ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑــە ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوە و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕەﻛەﻣﺎن ھەﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑەوەﯾە ﻟە ﺑﺎری دەرووﻧﯿﯿەوە ﺋﺎرام و دڵﻨﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘەوە ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟەو ﺧەوی ﺧەﻓڵەﺗە ﺑێﺪار ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻛە دوو ﺷﺖ ﺗێﻜەڵ ﻧەﻛﺎت ،ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺣﺰﺑﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎﺑەﻧﺪﺑﻮون و ﺑەرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟە ﺑەھﺎ ﺟێﮕﯿﺮەﻛﺎن، ﭼﻮﻧﻜە ﺗﺎ ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و وﯾﺴﺘﯽ دەﺳــەﺗﺨﻮازﯾﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ﻣﺎﺑێــﺖ )ﻛە ھەر دەﻣێﻨێ( ،ﻛەم و زۆر ،ڕاﺳــﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ،ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێ دەﺑێــﺖ .ﺋــەو ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﺎﻧــە ﻟــە ﺷــﻮێﻨﻜﺎﺗێﻜﺪا ﺗﯚخ و ﻟە ﯾەﻛێﻜﯽ ﺗﺮدا ﻛﺎڵ دەﺑﻨەوە .واﺗە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻧﺎﺟێﮕﯿــﺮ و ﮔــﯚڕاوە، وەﻟــێ ﺑﻨەﻣﺎ و ﺑەھــﺎ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻛە ھەر ھەﻣﻮوﻣﺎن
ﺧﺎوەﻧﯿﺎﻧﯿﻦ ،ﻧەﮔﯚڕ و ﺟێﮕﯿﺮن. دەﺑێ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮرد ﻟــەوە ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻜﺮێﺘەوە ﻛە ﺋەو دوو ﺷﺘە ﺗێﻜەڵ ﻧەﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێﻤە ﭼەﻧﺪ ﻟە ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕواﻧﮕەی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﯿەوە ﺟﯿﺎواز ﺑﯿﻦ ،وەﻛﻮﺗﺮ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳێﻜﯽ ھﺎوﺑەش ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﭘﺮﺳە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﯚﻣــﺎن دەﻛﺎﺗــەوە ،ﺑﯚﯾە ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﭘەروەردە و ڕاھێﻨﺎن ھەﯾە .ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑەوەﯾە ﻣﺮۆﭬﯽ ﻛﻮرد ﺑﺎﯾــﯽ ﺋەوە ھﯚﺷــﯿﺎر ﺑێﺖ ﻛــە ﺧﻮاﺳــﺘە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﻛﺎن )ﺋەﮔەرﭼﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ و ﮔﺮﻧﮕﯿﺸﻦ(، ﺑەم ھێﺸﺘﺎ ﻟە ﺳەروەری ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻧﯿــﻦ ،ﻟــە ﺷــﻜﯚی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﭘﯿﺮۆزﺗﺮ ﻧﯿــﻦ .ﻟــە دﻧﯿــﺎدا ﺋەزﻣﻮوﻧێــﻚ ﻧﺎدۆزﯾﺘــەوە ،ﮔــەﻻن ﺧەوﻧــﯽ ﺳــەرﺑەﺧﯚﯾﯽ و وەدەﺳﺘﮫﯿﻨﺎﻧﯽ ﺳــەرەوەری ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺷﻜﯚی ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ،ﻛﺮدﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەو وﯾﺴــﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﺎﻧە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟەم وﺗﺎﻧەی دەﯾﺎﻧﺒﯿﻨﯿﻦ ﺑەﺳــەر ﭘﺸــﺘﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﺪا ﻧەﭘەڕﯾﻨــەوە و ﺑــەم ڕۆژەﯾــﺎن ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻦ .ﺑــﯚ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ وەك )ﮔﺎرﯾﺒﺎڵــﺪی ،ﺑﺴــﻤﺎرك ،ﺑﺎوﻛﺎﻧﯽ ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و (....دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺷــﻮﻧﺎس و ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ دەوڵەت و ﻣﺴــﯚﮔەرﻛﺮدﻧﯽ ﺳــەروەری ﻟــە ﭘێﺸــﯿﻨەی ھــەر ھــەوڵ و ھەﻧﮕﺎوێﻚ ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﺗەﻣﺎﺷــﺎ دەﻛەﯾﻦ و ﻣێــﮋوو دەﺧﻮێﻨﯿﻨەوە، ﺗەﻧﺎﻧەت ﭘﺮۆﺳەی وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ ﺳــەروەری ﺋــەم وﺗﺎﻧــە ﺑەﻧﺎو ڕووﺑﺎری ﺧﻮێﻨﯿﺸﺪا ڕەت ﺑﻮوە. ﻟەم ﮔﯚﺷەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ،ﻟەو ﻣﺎوەﯾەی ﻟە ﺑەردەﺳﺘﻤﺎﻧﺪاﯾە ،چ وەك ﺣﺰب و ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن ،چ وەك ﺣﻜﻮوﻣەت و داﻣەزراوەﻛﺎﻧــﯽ ،چ وەك ﻛﯚڕ و ﻛﯚﻣەڵە و ڕێﻜﺨﺮاوەﻛﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ و ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾــﯽ، ﻟە ﺳەرووﯾﺸــﯿﺎﻧەوە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎﻧﯽ ڕاﮔەﯾﺎﻧــﺪن ،دەﺑــێ ﺑــەو ﺋەرﻛە ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿەی ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺴﻦ، ﻟــە ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﺧەڵﻚ و
ﺑەراﻣﺒەر ﺋەم ﭘﺮﺳــە ،ﺋەﮔەرﯾﺶ ﺑﯿﺎﻧﻮوەﻛﺎن ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ ﺑﻦ. ﻣــﻦ وەك ﻛەﺳــێﻜﯽ ﻧﺎﺣﺰﺑــﯽ و ﺑــێ ﻻﯾەﻧﮕﺮﯾﻜﺮدﻧــﯽ ھــەر ﺣﺰﺑێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و دوور ﻟــە ﭼﺎوﭘﯚﺷــﯿﻜﺮدن ﻟــە ھەڵە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﺣﺰب و ﺋەو ﺣﺰب و دەﺳــەت و ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺗﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەﻧــﺪێ ﺟــﺎر ﻗەدەﻏەﻛﺮدﻧﯽ رﯾﺸــەﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﯿــە ﻣــﺮۆڤ و ﺑێﺒەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﻮرﺳــﺪﺗﺎن ﻟە ﻣﺎﻓە دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﺑــە ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﻣــﯽ دەزاﻧــﻢ ﺗــﺎ ﻛﺎرەﻛــە ﺑەﻻﯾەﻛﯽ ﻧەرێﻨــﯽ ﻧەﻛەوﺗﻮوە، ڕای ﺧــﯚم ﺑﺨەﻣــە ﺑەرﭼــﺎوی دۆﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚم ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەم ﻛﺎﺗــەدا ﻛە ﺧەرﯾﻜــە ﻧﺎﺣەزاﻧﯽ ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ ﻛــﻮرد ﻟەم ﺑﺎرە زۆر ﺑێ ﺷــەرﻣﺎﻧە و ھەﻧﺪێ
ﺟﺎر ﺑــە ﺑﯿﺎﻧﻮوی دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺳــﺎﺧﺘەﭼﯿﯿﺎﻧەﯾﺎن ﺑــﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دژاﯾەﺗﯽ ﺋەم ﭘﺮﺳە ﯾەك دەﮔﺮﻧەوە و ﺳەﻧﮕەر ﺧﯚش دەﻛەن. ﻟەﮔــەڵ ڕێﺰی زۆرم ﺑــﯚ ھەﻣﻮو ﺟــﯚرە ﺑﯿــﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧێﻜﯽ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ،ﭘێﻢ واﯾــە ھﯿﭻ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەك ھێﺰی ﺋەوەی ﻧﯿﯿە ڕەواﯾﯽ ﺑﺪاﺗە ھﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ وەﺳﺘﺎن دژی ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ھەﻣــﻮو ھەوڵێﻚ ﺑﯚ ھێﺸــﺘﻨەوە و ﺑەﺳــﺘﻨەوەی زﯾﺎﺗــﺮی ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺑەﺷــەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی دەوڵەﺗﯽ ﻓﺎﺷــﯿﻞ و دەﺳﺘﻜﺮد و داﮔﯿﺮﻛــەری ﻋێــﺮاق ،زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪار دەﮔەﯾەﻧێﺘە ﭘﺎﺷــەڕۆژی ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﮔﺎﻟﯿﺴــﻜەی ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوە ﻟــە دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟەﺳــەر ھەر
ﭼەرﺧێﻜــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﮔﻮزەر ﺑﻜﺎت ،ﭘﺘﺮ و ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑە ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺗﺎﻛەﻛﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﻛەوێﺘــەوە ،ﻣﺎﻧــەوەی ﭘﺘﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﺑە زۆر وەك ﭘﺎﺷــﻜﯚی دەوڵەﺗﯽ دەﺳﺘﻜﺮدی ﻋێﺮاق ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎی ﺗــﺮی وەك ﻗەﺗﻠﻮﻋﺎﻣــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎﯾﻨﺪە ،ﭼﯿﺘﺮی ﻟێ ﻧﺎﻛەوێﺘەوە. ھەﺑﻮوﻧــﯽ دەوڵەﺗێﻜــﯽ ﻛﻮردی وەك دەزﮔەﯾەﻛﯽ ﺑﺎی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەﮔەر ﭼەﻧﺪ ﭘﺎﺷﻜەوﺗﻮوش ﺑێﺖ، ﺑﺎﺷــﺘﺮە ﻟە ﻣﺎﻧەوەﻣﺎن ﻟە ﻋێﺮاق، ﺑﯚﯾە ﻣﻦ دەﻧﮕﺪان ﺑە ”ﺑەڵێ“ زۆر ﺑە راﺳــﺘﺘﺮ دەزاﻧﻢ ﻟە دەﻧﮕﯽ ”ﻧﺎ“ دژی ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺋەوە ﺑﯿﺮ و ﺑﯚﭼﻮوﻧــﯽ ﻣﻨە و ھﯿﻮادارم دۆﺳــﺘەﻛﺎﻧﻢ ھەڵﻮێﺴــﺘەﻛەم ھەڵﺒﺴــەﻧﮕێﻨﻦ و ﺧﯚﺷــﯿﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن زاﺧﺎو ﺑﺪەﻧەوە.
ﻛﺮدار ﺑۆ ﺑەراز ﺟێ ﻣەﻫێڵﻦ! ھﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳــەر ﺳﻨﺪووﻗەﻛﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان. ﺑــﯚ ﺋــەوەی ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ھﺎن ﺑﺪرێﻦ ﺑە ﺋﺎراﺳﺘەی ﺋەرێﻨﯽ ،ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺪەن. ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻟــەوە ﺗێﺒﮕەﯾەﻧﺮێــﻦ ﻛە ﺋەم ﭘﺮۆﺳــەﯾە ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳــﯽ ڕۆڵەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘە و ﻧەوەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪەﯾﺎن ،ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﺑــﻮون و ﺑەھــﺎ و ﺷــﻜﯚی ﻣﺮۆﯾﯽ و ﻧەﺗەوەﯾﯿﯿــﺎن ،ﺑەﻧﺪە ﺑە ﺳەروەری ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳەرﻓﺮازﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯿﯿﺎن ،ﭘێﻮەﺳــﺘە ﺑــە ﺗەﻛﺎﻧﺪﻧــﯽ ﺗﯚزی زﯾﺎﺗــﺮ ﻟە 100 ﺳﺎڵ ژێﺮدەﺳﺘەی و داﮔﯿﺮﻛﺎری ﻟە ﺷﺎﻧﯽ ﻣێﮋووەﻛەﻣﺎن. ﻟــەم ﮔﯚﺷــەﻧﯿﮕﺎﯾەوە ،ﻟەﮔــەڵ ﭘێﻜﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺣﺰﺑــەﻛﺎن ،ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﺑــﺎی ﺳــەرﺑەﺧﯚی ھەڵﺒﮋاردن و رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم .دەﺑــێ ﺣﺰﺑەﻛﺎن، ﺋەواﻧەی ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣەﺳﻌﻮود ﺑﺎرزاﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑــﻮون و ﯾەﻛﺪەﻧﮓ و ﯾەﻛڕەﻧﮓ ،ﺋەم ﺑڕﯾﺎرە ﻣێﮋووﯾﯿﯿەﯾــﺎن دا و ھەڵﻮێﺴــﺘﯽ دروﺳــﺘﯿﺎن ﻧﻮاﻧــﺪ .ﺑەﯾەﻛــەوە ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿﺎن ھەﺑێﺖ ،ﮔﻮﺗﺎری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ دروﺳﺖ ﺑــە ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳەرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﭘﺮۆﺳــەی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم داﺑڕێﮋن .ﻟە ﺗەﻟەﭬﺰﯾﯚن و ڕادﯾﯚ و ڕۆژﻧﺎﻣەﻛﺎﻧﯿﺎن ﮔﻮﺗﺎرێﻜﯽ ھﺎوﺑەﺷــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎراﺳــﺘە ﺑﻜەن .ﻛﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﯚرﮔﺎﻧەﻛﺎﻧﯿﺎن، ﻟەﻧﺎو ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم ﺑﺪەن. ﻟەو ﭘﺮۆﺳەﯾەدا ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎرەﻛﺎﻧﯿﺎن، ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە ڕۆڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﺑــﻦ .ﺗەﻧﺎﻧــەت ﺋــەوە ﺋەرﻛﯽ ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧە ﻛە ﻟەو ﭘﺮۆﺳە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴــﺎزەدا ،ﺳﻮود ﻟە ﺗﻮاﻧﺎ و ﺷﺎرەزاﯾﯽ و دڵﺴﯚزﯾﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎر و ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﺗﺮی ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺑێﻼﯾــەن وەرﺑﮕــﺮن ،ﺋەواﻧەی ﻟە ھەﺳﺘﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑــە ﺑﺎوەڕێﻜــﯽ ﭘﺘەوەوە ﭘﺸــﺘﯿﻮواﻧﯽ
ﭘﺮۆﺳەی ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ دەﻛەن. ﻟــەو ﻧێــﻮەدا ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ھەﻧﮕﺎوی رژدﺗﺮ ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﻜﺮدﻧەوەی ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن، ﺑﺎرودۆﺧــﯽ ژﯾــﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯿﺎن )وەك ﺳــﺘﺮاﺗﯿﮋ و ﭘــڕۆژەی ﻛﯚﻧﻜﺮێﺘﯽ ،ﻧەك ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ و ﻟەﭘێﻨﺎو وەدەﺳﺘﮫﯿﻨﺎﻧﯽ ھﺎوﺳــﯚزﯾﯿﺎن!(، ﺳﻮوﻛﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎری ﻗﻮرﺳﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳەﺧﺘﯽ ﺧێﺰاﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەﻧﮕەر ،ﺧــﻮرت و ﺧێــﺮا و ﺑەرھەﻣﺪارﻛﺮدﻧــﯽ ھەﻧﮕﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ،ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ، ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ڕێﻜﺨﺴــﺘﻨەوەی ﻛــﻮرد و ﯾەﻛﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮔﻮﺗﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﻨــﺮێ .ﻟە ﭘێﻮەﺳــﺖ ﺑــە ﺧﺎوﻛﺮدﻧــەوەی ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿــە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن ،ﻛﺎڵﻜﺮدﻧــەوەی ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺣﺰﺑﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ڕۆڵﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧە ﺑﮕێڕن ،ﺧﯚﯾﺎن ﻟــە وەم و وەﻣــﻜﺎری ،زﻣﺎﻧﯽ زﺑﺮ ،ﻛﺎرداﻧەوەی ﺗﻮﻧﺪ ،ﺗەﺧﻮﯾﻦ و ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﻜﺮدن ﺑﺒﻮێﺮن .ﺳﯚﺷﯿﺎل ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺣﺰﺑەﻛﺎن و ﺳێﺒەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟڵەو ﺑﻜﺮێﻦ و ﭼﯿﺘــﺮ ﺋەو ﺑﺎزاڕی ﺟﻨێــﻮ و ﺳــﻮوﻛﺎﯾەﺗﯽ ﭘێﻜﺮدﻧە ﺗﯿﺎﯾﺎﻧــﺪا ﻛﯚﺗﺎی ﭘــێ ﺑﮫێﻨﺮێ و ﻧەﺑﻨە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو ﮔەﻣە ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻗێﺰەوﻧەی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺳــێﺒەر ﻛە ﻧﺎوﯾﺎن ﻟە ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوە ﺳــەرﺑەﺧﯚ و ﺋەھﻠــﯽ و ﺑێﻼﯾــەن ،ﻟەﮔــەڵ ﮔﻮﺗﺎری ژەھﺮاوی ﺋەو دەﺳﺘەﺑﮋێﺮە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯿەی ﻟەﺳــەر ﺑﻨەﻣﺎ و ﭘێﺸﻤەرﺟﯽ ﺷەڕی ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی، ﺳەﻧﮕەرﯾﺎن ﻟە دژی ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻟێ داوە و ﺋﺎو ﺑە ﺋﺎﺷﯽ ﺋەواﻧﺪا ﻧەﻛەن. ﻛﺎت ﻛﻮﺷﺘﻦ ﺑە دﯾﺎر وەﻣﺪاﻧەوەی ﺋەواﻧە ﺑە زﯾﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳــەﻛە ﺗەواو دەﺑێﺖ ﺗــﺎ ﻗﺎزاﻧﺠەﻛــەی .ﭼﺶ ﻟەوەی ﺑــﻮاری ﻛــەش و ﻓﺶ و دروﺷﻤﺒﺎزﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺋەو ﻣﯿﺪﯾﺎ و دەﻧﮕﺎﻧە ﺧﯚش دەﻛﺮێ ،ﺗﺎ ﻟەو ﮔﯚﻣە ﻟێڵەدا ﻣەﻟە ﺑﻜەن و ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﺑە ﺧەڵﻚ ﺑﻔﺮۆﺷﻨەوە و ﺧﯚڵ ﺑﻜەﻧە ﭼﺎوی ﺷــەﻗﺎم و ﻟە ﭼەواﺷەﻛﺎری و ﻛﻮێﺮﻛﺮدﻧــﯽ ھﯚﺷــﯿﺎرﯾﯽ ﺧەڵﻜــﺪا ﺑەردەوام ﺑــﻦ .ﮔﻮﺗﺎری
ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺋەو ﻛﯚﻣﯿﺘە ھﺎوﺑەﺷەی ﺣﺰﺑــەﻛﺎن درز و ﻛەﻟێﻨێــﻚ ﺑﯚ ﺑە ﺣﺰﺑﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳەﻛە ﻧەھێڵﻨەوە و ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑە دەﺳــﻜەوت و ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑە ﯾەﻛﺘــﺮی و ﺑەواﻧەی ﺗﺮی ﻧەﻓﺮۆﺷــﻨەوە ﻛە ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ﻟەو ﭘﺮﺳەدا ھەﺑﻮوە. دواﺟﺎر دەﺑێ ﺋەو ڕاﺳــﺘﯿﯿە ﺑﯿﺮی ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧە ﺑﯿﻨﯿﻨــەوە ﻛە ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧەوەﻛــەدا ﺋﺎﻣــﺎدە ﺑﻮون و ﺑڕﯾﺎرێﻜــﯽ ﺑﻮێﺮاﻧەﯾــﺎن دا ،ﻟەﻣڕۆ ﺑەدواوە ﻧﺎﺑێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎرداﻧەﻛەﯾﺎن ﺑﺨﯚن و ﻧﺎﻛﺮێ ﺗەﻧﯿﺎ ﺑە ﺗەﻣﺎی ﻛﯚﻣﯿﺘەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚن ﻟێﯽ ﭘﺎڵ ﻛەون و ﺑێ ﺧەم و ﺧەﯾــﺎڵ ،ﭼﺎوەڕێﯽ ٢٥ی ﺋەﯾﻠــﻮول ﺑــﻦ ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘێﻮﯾﺴــﺖ دەﻛﺎت ﺑەرﻧﺎﻣەﯾەﻛــﯽ ورد ﺑﯚ ﺋەو ﻣﺎوەﯾەی ﻣﺎوە ،ﻟە ﺋﺎﺳﺘە ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺟەﻣــﺎوەری ،ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯿﯿەﻛــەی ﮔەڵە ﺑﻜەن و ﻛﺎر ﻟەﺳەر ﭘەﺧﺶ و ﺑوﻛﺮدﻧەوەی ﺑﻜەن. واﺗــە ﺋــەو ﻣﯿﺪﯾﺎﯾەی ﺧــﯚی ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﺋێﺴــﺘە و ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺋەم ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧە و داﻛﯚﻛﯿﻜــﺮدن ﻟــە ﺷــﻜﯚی ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳەروەرﯾﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر دەزاﻧێ، دەﺑــێ ﻟــە ﺋﺎﺳــﺖ ﺋــەو ﮔﻮﺗﺎرە ژەھﺮاوﯾﯿــەی ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺳــەرﺑە ﺗەڕەﻣــﺎش )ﺑەﺧــﯚ!( و ﺑێﺘڕﺧێﻨە )ﻻﯾەن! و ﺋەو ژﻣﺎرە ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮەی ﮔﺮێــﯽ دەرووﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎن ﺑــە ﻧﺎﺷــﯿﺮﯾﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺑەراﻣﺒــەرە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻧەﺑێﺖ ،ﺑە ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻛﺮێﺘــەوە ،دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎن ﻧەﺑﻦ )ﻧەك ﻟە ﻛﺎﺗﻜﻮﺷــﺘﻦ ﺑە دﯾﺎر وەﻣﺪاﻧەوەﯾــﺎن و ﭘەﻧﺎﺑــﺮدن ﺑﯚ ﺟﻨێﻮ ﺗەﺷﮫﯿﺮ ﭘێﻜﺮدﻧﯿﺎن!( ،ﻧەﺧێﺮ ﺑەڵﻜــﻮ دەﺳﺘەوەﺳــﺘﺎن ﻧەﺑﻦ ﻟە ھﯚﺷــﯿﺎرﻛﺮدﻧەوەی ﻛﯚﻣەڵﮕــە و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺷەﻗﺎم ﺑﯚ ﺑڕﯾﺎرداﻧﯽ ﺋﺎزاداﻧە ﻟە ﭼﺎرەﻧﻮوس و ﺋﺎﯾﻨﺪەی ﺧﯚﯾﺎن و ﻧەوەﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﻛﻮرد ﮔﻮﺗەﻧﯽ ”ﻛﺮدار ﺑﯚ ﺑەراز ﺟێ ﻧەھێڵﻦ“.
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
رەﻫەﻧﺪی ﻧﻴﺸﺘﻤﺎﻧﻴﻴﺎﻧە و ﻧﺎﺣﺰﺑﯽ”ﺳەرﺑەﺧۆﻳﯽ“
ﻋەﺑﺪوﻟﻤﻮﺋﻤﻴﻦ دەﺷﺘﯽ
ڕای ﻣﻦ ﺑەراﻣﺒەر ﭘﺮﺳﯽ ڕێﻔﺮاﻧﺪۆم
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
13
ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
14
ﺑێﺨﻤە ﺑﺎرﺗەﻗﺎی ﺳەرﺟەم ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎو ﮔﻞ دەداﺗەوە
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ 21ﺑەﻧﺪاوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ وەﺳﺘﺎﻧﺪووە وﺷە/ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺳــەرﭼﺎوەی ڕووﺑﺎر و ﺋﺎوی ﻛﺎﻧﯽ دەوڵەﻣەﻧــﺪە و ﭼەﻧﺪان ڕووﺑﺎری ﮔــەورە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەن ﻛە دوای ﺗێﭙەڕﺑﻮون ﺑە ﺷﺎر و ﻧﺎوﭼە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧــﯽ ھەرێــﻢ ،دەڕژێﻨە ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻋێــﺮاق .ﻟە راﺑﺮدوودا ﺳــﻮود ﻟە ﺑەﺷــێﻚ ﻟەو رووﺑﺎراﻧە وەرﮔﯿــﺮاوە ،ﺑەم ﻛەم ﻧﯿﻦ ﺋەو رووﺑﺎراﻧــەی ﺑێ ﺋەوەی ﺳــﻮودﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑێﺖ، دەڕژێﻨە ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮەوە.
2010ەوە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە دەﺳــﺖ ﺑە دﯾﺰاﯾﻨﻜﺮدﻧــﯽ ﭘــڕۆژەﻛﺎن ﺑﻜەن و ھەﻧﺪێــﻚ ﻟەواﻧەش دوو ﺳــﺎڵﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪووە و ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە 12ﺑەﻧــﺪاو ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧــە ﺑﭽﻮوﻛﻦ و ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن دەﮔﺎﺗە 60ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﻛە ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟە ﺑەﻧﺪاوی دێﮕەڵە ،ﺷﯿﻮەﺳــﻮور، ﺣەﺳــەن ﻛەﻧﻮوس ،ﻗﺎدر ﻛەرەم، ﺑﺎوەﺷﺎﺳــﻮار ،ﺣەﻣﺎﻣﯚك ،ﺑێﺪۆﻛﯽ و ﺋﺎوەﺳــﭙﯽ ،ﺟەﻟــﯽ و ﭼەﻧــﺪ
ﺗێﯿﺎﻧﺪا ھەﯾــە ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی دەﮔﺎﺗە ﻣﻠﯿﺎر و ﻧﯿﻮێﻚ ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ و ﺗێﭽــﻮوی ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿــﺎن دەﮔﺎﺗە ﭼﻮار ﺗﺎ ﭘێﻨﺞ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر، ﺑەم ﺑەﮔﻮﺗەی ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳــەی ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎن ”ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋەو ﭘﺎرەﯾــە ﻧەﺑﻮوە ﺗــﺎ ﺑﺨﺮێﻨە ﺑﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە“. ﺳــﺎڵﯽ 2014ﺑەھﯚی ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە داراﯾﯿﯿەی ﺗﻮوﺷــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﻮو ،ھﺎوﺷــێﻮەی ﭘڕۆژەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮی ﺋﺎوەداﻧﻜﺮدﻧەوە ،ﭘڕۆژەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯿــﺶ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧــﯽ
ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺳێ ﺑەﻧﺪاوی ھەرێﻢ دووﻛﺎن :ﺷەش ﻣﻠﯿﺎر و 800ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﺋﺎو دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن :ﺳێ ﻣﻠﯿﺎر ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ دھﯚك 52 :ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ
ﻟە راﺑــﺮدوودا ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺑەﻧﺪاوی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ ﻛــﺮاون و ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێــﻢ ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑەﻧــﺪاوی ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮدووە ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﻛﺎﻣﯿﺎن ﺑەﻧﺪاوی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ﻧﯿﻦ. ﺑەﭘێــﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﺳــﺎڵﯽ 2014ی ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯿــﯽ ﺑەﻧــﺪاو و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺋــﺎو 12 ،ﺑەﻧــﺪاو ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھەﺑــﻮون و 25 ﺑەﻧﺪاوﯾــﺶ ﻟــە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪا ﺑﻮون .ﻟەو ﺑەﻧﺪاواﻧە ﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ 2017 ﺗەﻧﯿﺎ ﭼــﻮار ﺑەﻧﺪاوﯾﺎن ﺟێﺒەﺟﯽ ﻛــﺮاون و 21ﺑەﻧﺪاوﯾﺶ ﺑەھﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ وەﺳﺘﺎون. ﺋەﻛــﺮەم ﺋەﺣﻤــەد ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەﻧﺪاو و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ،ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2007ەوە ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎن داﻣــەزراوە ،ﺑەم ﻟە
ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺳەرﺟەم ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻛــﺮدوون، ﻧﺎﮔﺎﺗــە % 1ی ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺑەﻧﺪاوی دووﻛﺎن. ﺑەﻧﺪاوێﻜﯽ ﺗﺮ. ھەڵﺒــەت ھەﻧﺪێــﻚ ﺑەﻧــﺪاوی ﮔــەورەش ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﺑڕﯾــﺎرە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﻦ، ﺑــەم ﺗەﻧﯿــﺎ دﯾﺰاﯾﻦ ﻛــﺮاون و ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﻛەوﺗﻮوﻧەﺗــە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە. ﺑەﻧﺪاوە ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﯿەﻛﺎن ﺟﮕە ﻟە ﺑەﻧﺪاوی ﺑێﺨﻤە 11ﺑەﻧﺪاو ھەن ﻛە ﺑەﻧﺪاوی ﺳــﺘﺮاﺗﯿﺠﯿﻦ و
دﻛﺘﯚر ﻟﻮﻗﻤﺎن ﻋﻮﺳﻤﺎن ﭘﺴﭙﯚڕی ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری:
دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧــﺪاو ﺟﮕــە ﻟە ﺑەرﻫەﻣﻬێﻨﺎﻧــﯽ وزە ،دەﺑێﺘــە ﻫۆی ﮔەﺷــەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷﺘﻮﮔﻮزار و ﻟە ﻫەﻣﻮو ﺋــەو ﺑﻮاراﻧــەش ﻟﻘﯽ ﺗﺮی ﺋﺎﺑﻮورﻳﯽ ﺑەﻫێــﺰ دەﺑﻦ و دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر دەﺧﻮڵﻘێﺖ.
وەﺳﺘێﻨﺮان و ﭼەﻧﺪ داﻧەﯾەﻛﯿﺶ ﻛە ﻛەﻣێﻜﯿﺎن ﻣﺎﺑــﻮو ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜﺮێﻦ ،ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮان. ﭼەﻧﺪ ﺑەﻧﺪاوێﻚ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮاوە و ﻟە داھﺎﺗﻮودا دروﺳــﺖ دەﻛﺮێﻦ ﻛە ﺑە ﺑەﻧﺪاوی ﺳﺘﺮاﺗﯿﺠﯽ ھەژﻣﺎر دەﻛﺮﯾــﻦ ،ﻟەواﻧــە :ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﺗەﻗﺘەق ،ﻣەﻧﺪاوە ،ﺑەردەﺳــﻮور، ﺑﺎوەﻧﻮور .ﺑەﮔﻮێــﺮەی دﯾﺰاﯾﻨەﻛە ﻣەﻧﺪاوە ﻟەﺳەر زێﯽ ﮔەورە ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧــەوەی 200ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮی ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎوی دەﺑێﺖ ،ﺑەردەﺳﻮور ﻟەﺳەر ﺳﯿﺮوان ﺗﻮاﻧﺎی 150ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﺋﺎوی دەﺑێﺖ. ﺑەﻧــﺪاوی ﺑﺎوەﻧــﻮور دەﻛەوێﺘە ﺧﻮارووی ﺑەﻧﺪاوی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و ﺑەرزﯾﯿەﻛەی ﻧﺰﯾﻜەی 21ﻣەﺗﺮە، زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 300ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ ﺋﺎو ﻛﯚ دەﻛﺎﺗەوە و دەﺗﻮاﻧێﺖ ﻧﺰﯾﻜەی 50ﻣێﮕﺎوات وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرھەم ﺑێﻨێــﺖ ،ھەروەھﺎ ﺳــﯿﻤﺎﯾەﻛﯽ ﺟﻮان ﺑەﺳﺮوﺷﺖ و ژﯾﻨﮕە و ﺑﻮاری ﮔەﺷﺘﯿﺎری ﻧﺎوﭼەﻛە دەﺑەﺧﺸێﺖ. ﺑەﻧﺪاوی ﺑێﺨﻤە ﺑەﻧﺪاوی ﺑێﺨﻤە ﻛــە ﻛەوﺗﻮوەﺗە
ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێــﺮ و ﺋەﮔــەر ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێــﺖ ،دەﺑێﺖ ﺑە ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە ،ﺑە ﻧﯿﻮەﭼڵﯽ ﺟێﮫێڵﺮاوە. ﺗﻮاﻧــﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋــەو ﺑەﻧﺪاوە 17ﻣﻠﯿــﺎر ﻣەﺗــﺮ ﺳــێﺠﺎﯾە ﻛە ﺑﺎرﺗەﻗــﺎی ھەﻣــﻮو ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەﺑێــﺖ .ﺋەﮔەر ﺋەم ﺑەﻧﺪاوە ﺟێﺒەﺟــێ ﺑﻜﺮێﺖ ﺟﮕە ﻟە ﺑەراوﻛﺮدﻧــﯽ دوو ﻣﻠﯿﯚن دۆﻧﻢ زەوی ،دەﺗﻮاﻧێــﺖ ھــەزار و 500 ﻣێــﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑﺎﯾــﺶ ﺑەرھــەم ﺑێﻨێﺖ ،ﺋەو ﺑڕە ﻛﺎرەﺑﺎﯾە ﻧﺰﯾﻜە ﻟە ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯽ ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ﺑﯚ ﻛﺎرەﺑﺎ. ﺋەﻛــﺮەم ﺋەﺣﻤــەد دەڵێــﺖ ”ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺑەﻧــﺪاوی ﺑێﺨﻤە زۆری دەوێــﺖ و ﺋەرﻛﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿﺸــﯽ ﺑــە ﺑەﻏــﺪا ﺳــﭙێﺮدراﺑﻮو ،ﺑــەم زوو ﻟــە ﺗەرﺧﺎﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﺑﻮدﺟەﻛــەی ﻛﺸﺎﯾەوە“. ﺋەو رووﻧﯽ ﻛــﺮدەوە ﻛە ﺑەﻧﺪاوی ﺑێﺨﻤــە ﭘێﻨــﺞ ﺗﺎ ﺷــەش ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑﻮدﺟەی دەوێﺖ و ﺷــەش ﺳﺎڵ ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺗﺎ ﺗەواو ﺑﻜﺮێﺖ، ”ﺑەﮔﺸــﺘﯽ % 36ی ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮاﺑﻮو و ﺑەھﯚی ﺋەو ﻛێﺸــﺎﻧەی ﺑەﺳەری ھﺎت ،دەﻛﺮێ ﺑﮕﻮﺗﺮێﺖ ﻧﺰﯾﻜــەی % 25ی ﺟێﺒەﺟــێ ﻛﺮاوە“. ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ رژێﻤــﯽ ﺑەﻋﺲ ﺑەﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛە دﯾﺰاﯾﻨــﯽ ﺑﯚ ﻛــﺮا ،ﺑــەم دواﺗﺮ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑەﺳەردا ھﺎت .ﺋەﻛﺮەم ﺋەﺣﻤــەد ﺋەوە دەﺧﺎﺗــە ڕوو ﻛە ”دﯾﺰاﯾﻨە ﮔەورەﻛەی ﺋێﺴــﺘەی ﺗﻮاﻧــﺎی ﮔﻠﺪاﻧــەوەی 17ﻣﻠﯿــﺎر ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎی ھەﯾــە ،دﯾﺰاﯾﻨﯽ دووەم ھەﺷــﺖ ﻣﻠﯿﺎر و دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺳێﯿەﻣﯽ دوو ﻣﻠﯿﺎر و 500ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺋــﺎو ﮔﻞ دەداﺗەوە و ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھــەر ﻛﺎﻣێﻜﯿﺎن ﺑەﺳــﺘﺮاوەﺗەوە ﺑــەو ﺑﻮدﺟەﯾەی ﺑﯚی ﺗەرﺧﺎن دەﻛﺮێﺖ. ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوە ﺑەﭘێــﯽ دواﯾﯿــﻦ ﺋﺎﻣــﺎری ﺑەڕێﻮەﺑەراﯾەﺗــﯽ ﺑەﻧــﺪاو و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧــﯽ ﺋﺎوی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋێﺴــﺘە 16ﺑەﻧﺪاو ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھــەن ﻛــە ﺋﺎوﯾــﺎن ﺗێــﺪا ﮔﻞ دەدرێﺘەوە .ﺟﮕە ﻟە ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ دووﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و دھﯚك ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەﯾﺎن ﻧﯚ ﻣﻠﯿﺎر و 853ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮﺳــێﺠﺎ ﺋﺎوە12 . ﺑەﻧﺪاوەﻛەی ﺗﺮ ﺑﭽﻮوﻛﻦ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﺎوی ﮔﻠﺪراوی ھەﻣﻮوﯾﺎن دەﮔﺎﺗە 60ﻣﻠﯿــﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ .ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺳــەرﺟەم ﺋەو ﺑەﻧﺪاواﻧەی ﺣﻜﻮوﻣەﺗﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێﯽ ﻛﺮدوون، ﻧﺎﮔﺎﺗــە % 1ی ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺑەﻧﺪاوی دووﻛﺎن. ﺋــەو 25ﺑەﻧــﺪاوەی دەﺳــﺖ ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯿــﺎن ﻛﺮاﺑــﻮو21 ،
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەﻧﺪاو و ﻛﯚﮔەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو ﻟە وەزارەﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ:
ﺗــﺎ ﺳــﺎڵﯽ 2017ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ﻫەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن 12ﺑەﻧﺪاوی دروﺳﺖ ﻛﺮدووە.
ﺑەﻧﺪاوﯾﺎن وەﺳﺘێﻨﺮان و ﭼﻮارﯾﺎن ﺗەواو ﻛــﺮان ،ﺑە ﺳــەرﺟەﻣﯿﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ 304ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎو ﮔﻞ ﺑﺪەﻧەوە. ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺑەﻧﺪاوی دووﻛﺎن ،ﺷــەش ﻣﻠﯿــﺎر و 800 ﻣﻠﯿــﯚن ﻣەﺗﺮی ﺳــێﺠﺎﯾە و ھﯽ دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن ﺳــێ ﻣﻠﯿﺎر و ھﯽ دھﯚﻛﯿــﺶ 52ﻣﻠﯿــﯚن ﻣەﺗــﺮ ﺳــێﺠﺎﯾە ،ﺋەﻣە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪاﯾە ﻛە ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎوی ﺳەرﺟەم ﺑەﻧــﺪاوە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە 60ﻣﻠﯿﯚن ﻣەﺗﺮ ﺳێﺠﺎ. ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دەوڵەﻣەﻧﺪە ﺑە ﺋﺎو و ﻛێﺸەی ﻛەﻣﯿﯽ ﺋﺎوی ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻛێﺸەی ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ھەﯾە و ھێﺸــﺘﺎ ﻧەﺗﻮاﻧﺮاوە ﺳــﻮود ﻟەو ﺳﺎﻣﺎﻧە ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە وەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. ھەڕەﺷەی دەرەﻛﯽ ھەرﯾــەك ﻟــە ﺋێــﺮان و ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ﻛﯚﻣەڵێــﻚ ﺑەﻧﺪاوﯾــﺎن ﺟێﺒەﺟﯽ ﻛﺮدووە ﯾﺎن ﺧەرﯾﻜە دروﺳــﺘﯽ دەﻛــەن ﻛە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻟەﺳــەر ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎوی ﺳەرزەوی ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دادەﻧێــﺖ .ھەر ﻟە ﻣﺎوەی راﺑﺮدوو ﺋێﺮان ﺑەﻧﺪاوێﻜﯽ ﺳەردەﺷــﺘﯽ ﻛﯚﺗــﺎی ﭘێﮫێﻨﺎ ﻛە ﯾەﻛﺴــەر ﺑــﻮوە ھﯚی ﺋــەوەی ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋــﺎوی ﺑەﻧــﺪاوی دووﻛﺎن ﻟە ﻛەﻣﯽ ﺑﺪات. ﺑەﮔﻮﺗەی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎن، ”ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﯾەك ﭼﺎرەﺳەری ھەﯾە ﺋەوەﯾﺶ ﺋەوەﯾە ﺑەﻧﺪاوی زﯾﺎﺗﺮ دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت و ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺋﺎوەﻛەی ﺧﯚی ﺑﻜﺎت،
ﺋەوەی ﺋێﺮان ﻛﺮدووﯾەﺗﯽ ،دەﺑێﺖ ﺑەﻏﺪا وەﻣﯽ ﺑﺪاﺗەوە و ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻧــەك وەﻣــﯽ ﺋێﻤــە ،وەﻣﯽ ﺑەﻏﺪاش ﻧﺎداﺗەوە“. ﺑەﮔﻮﺗــەی ﺋەﻛــﺮەم ﺋەﺣﻤــەد، ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــە ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧــﯽ دووﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﮔﻮﺷﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺑەﻏﺪا دروﺳــﺖ ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺑەر ﻟە ﺑەﻏﺪا ﮔﻮﺷﺎرەﻛە ﺑﯚ ﺳەر ﺑەﺷێﻜﯽ زۆری ﻧﺎوﭼە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻛەرﻛــﻮوك و ﺗەﻗﺘــەق و ﺷﻮێﻨﯽ ﺗﺮ دەﺑێﺖ و ﺗﺎﻛە ﮔﻮﺷﺎرێﻚ ﻛە ھەرێﻢ ﻟە داھﺎﺗﻮودا دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑﯿــﻜﺎت ،دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧﺪاوە ﻟەﺳەر زێﯽ ﮔەورە. ﺑەﻧﺪاو ﻓﺎﻛﺘەرێﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕە ﻟە ﮔەﺷەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری زﯾﺎدﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎوی ژێــﺮزەوی، ﮔﻠﺪاﻧەوەی ﺋﺎو ،ﺋﺎودێﺮی ،ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ ،ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار ،وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳەرەﻛﯽ زۆرﺑەی
ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧە ﺟﮕە ﻟەﻣە ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﺷﻮێﻦ ﺳﻮودی ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﻻﻓﺎو و ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧەوەﯾﺸــﯽ ھەﯾە و ﻟە داھﺎﺗﻮوﺷﺪا وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێﻮەرﺑﮕﯿﺮێﺖ. دﻛﺘــﯚر ﻟﻮﻗﻤــﺎن ﻋﻮﺳــﻤﺎن ﭘﺴﭙﯚڕی ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری، ﺑــﯚ ”وﺷــە“ رووﻧــﯽ ﻛــﺮدەوە، ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑە دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧــﺪاو ﺑﺪات، ﭼﻮﻧﻜــە دەﺗﻮاﻧێﺖ ﺑــەم ھﯚﯾەوە ﻛﯚﻣەڵﯿــﻚ ﺋﺎﻣﺎﻧــﺞ ﺑﭙێﻜێــﺖ. ﯾەﻛێﻚ ﻟــەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎﻧــە ﺑﺮﯾﺘﯿﯿە ﻟە ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ وزەی ﻛﺎرەﺑﺎ و ﻟەﺟﯿﺎﺗــﯽ ﺋەوەی ﺑە ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺗــﺮی وەك ﮔﺎز و ﮔﺎزواﯾﻞ ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨﺮێــﺖ ﻛە ھﯚﻛﺎرە ﻟە ﭘﯿﺴــﺒﻮوﻧﯽ ژﯾﻨﮕە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا وزەی ﭘﺸﺘﺌەﺳــﺘﻮور ﺑە ﺋﺎو ھﯿﭻ زﯾﺎﻧێﻜﯽ ﻧﯿﯿە. ”دروﺳــﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺑەﻧــﺪاو دەﺑێﺘە ھﯚی ﮔەﺷەی ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳــﯽ و ﻛەرﺗﯽ ﮔەﺷــﺘﻮﮔﻮزار، ﻟە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﺑﻮاراﻧــەش ﻟﻘﯽ ﺗــﺮی ﺋﺎﺑــﻮوری ﺑەھێــﺰ دەﺑﻦ و دەرﻓەﺗﯽ ﻛﺎر دەﺧﻮڵﻘێﺖ و دواﺟﺎر ﮔەﺷــەﭘێﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری وﺗﯽ ﻟێ دەﻛەوێﺘــەوە و دەﺑێﺘــە ﻣﺎﯾەی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ“ ﻋﻮﺳﻤﺎن وای ﮔﻮت.
ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧــﯽ ﺗەﻗﺘــەق ،ﻣەﻧﺪاوە، ﺑەردەﺳــﻮور ،ﺑﺎوەﻧــﻮور ﭼەﻧــﺪ ﺑەﻧﺪاوێﻜــﯽ ﺳــﺘﺮاﺗﻴﮋﻳﻦ ﻛە ﺗەﻧﻴﺎ دﻳﺰاﻳــﻦ ﻛﺮاون و ﻟەﺑــەر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻮدﺟــە ﻧەﺧﺮاوﻧەﺗــە ﺑــﻮاری ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧەوە.
ﭘﺎﺷﺨﺎن ﺑەﻧﺪاوی دووﻛﺎن ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ 1954ﺗﺎ 1959ﻟەﺳەر ڕووﺑﺎری زێﯽ ﺑﭽﻮوك ﻟە ﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی دوﻣێﺰ ﺑﺎﻟﻮﺗﯽ ﻓڕەﻧﺴﯽ دروﺳــﺖ ﻛﺮاوە و 60ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮ ﻟە ﺷﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دوورە .ﺑەردی ﺑﻨﺎﻏەی ﺑەﻧﺪاوەﻛە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 1954ﻟە ﻻﯾەن ﻣەﻟﯿﻚ ﻓەﯾﺴەڵەوە داﻧﺮا ،ﺋەم ﺑەﻧﺪاوە ﺑڕی 14ﻣﻠﯿﯚن دﯾﻨﺎری ﺋەو ﺳەردەﻣەی ﺗێ ﭼﻮو ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛە ڕۆژاﻧەی ﻛﺮێﻜﺎرێﻚ 25ﻓﻠﺴــﯽ وەردەﮔﺮت. ﺑەرزﯾﯽ دﯾﻮاری ﺑەﻧﺪاوەﻛــە 116.5ﻣەﺗﺮە .درێﮋﯾﯽ
260ﻣەﺗــﺮە ،ﺑەرزﯾﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛە ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ڕووی زەرﯾــﺎوە 516ﻣەﺗﺮە ،ڕووﺑەری ﺋــەو زەوﯾﯿەی ﻛە ﺑەﻧﺪاوەﻛە ﺋﺎوی دەدات 11ھەزار و 690ﻛﯿﻠﯚﻣەﺗﺮی ﭼﻮارﮔﯚﺷــەﯾە .ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﻠﺪاﻧــەوەی 6.8ﻣﻠﯿﺎر ﻣەﺗﺮ ﺳــێﺠﺎ ﺋﺎوی ھەﯾە .وێﺴﺘﮕەی ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ وزەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗێﺪا دروﺳــﺖ ﻛﺮا ﻟە ﻻﯾــەن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی (H.P.S) Hydro Power Stationی ڕووﺳــﯿﺎوە ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1970ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮا و دەﺗﻮاﻧێﺖ 400ﻣێﮕﺎوات ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەرھەم ﺑﮫێﻨێﺖ.
ﺑەﻏﺪا ﺑەﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﻛﻮردی ﺟەژﻧﯽ ﺑەڕێ ﻛﺮد 15 ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
وﺷە /ﺋﯿﭭﺎن ﻋەﺑﺪوڕەﺣﻤﺎن ﺋەو ﺗەﻣەﻧﯽ 25ﺳــﺎڵە و ﺳــێ ﺟﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎوﻛﯿﯿــەوە ﺑەراﻣﺒــەر وەرﮔﺮﺗﻨــﯽ ﺑڕە ﭘﺎرەﯾەك ﺑە ﺷــﻮو دراوە ،ھەرﺳــێ ﺟﺎرﯾــﺶ ﺑــە ﻓﺸــﺎری ﺑﺎوﻛﯽ ،ﺗەق دراوەﺗەوە، ﺋێﺴﺘە ﺑﺎوﻛﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﭼﻮارەم ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە.
ﺑﺎوﻛﯽ رازی ﻧەﺑﻮوە ،ﺗــﺎ دواﺟﺎر ﻟە ﺑەراﻣﺒــەر وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷــﯿﺮﺑﺎﯾﯿﺪا ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﭘەﺳــﻨﺪ دەﻛﺎت. ”ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺳــﺎڵێﻚ ﻟەﮔــەڵ ﻋەﻟﯽ ھﺎوﺳــەر ﺑﻮوﯾــﻦ و ﯾەﻛﺘﺮﻣــﺎن ﺧﯚﺷﺪەوﯾﺴــﺖ ،ﭘﺎش ﺋەوە ﺑﺎوﻛﻢ ﻣــﺎوە ﻣــﺎوە دەھﺎﺗە ﺳــەرﻣﺎن و ھەڕەﺷەی ﻟە ھﺎوﺳەرەﻛەم دەﻛﺮد ﯾــﺎن دوو دەﻓﺘــەر دۆﻻری ﺑﺪاﺗێ ﯾﺎن ﻣﻦ دەﺑﺎﺗــەوە .ﺗﺎ وای ﻟێ ھﺎت ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێــﻮان ﻣﻦ و ﻋەﻟﯽ و ﻣﻦ و ﺧێﺰاﻧــﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەم ﺑەھﯚی ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎوﻛﻤەوە ﺑەﺗەواوی ﺗێﻚ ﭼﻮو“ رازاوە وای ﮔﻮت. ﭘﺎش ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەی رازاوە ﻟە ﻋەﻟﯽ، ﺑﺎوﻛﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﺎڵەﻛەﺷــﯿﺎن دەﺑــﺎت و ﭘێﻨــﺞ ﻣﺎﻧــﮓ دوای ﻟە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن ،ﺑﯚ ﺟــﺎری دووەم
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔەﯾﺸﺘە ﺧﻮار ھەزار و 500دﯾﻨﺎر ﺑﯚ ھەر ﻣﺮﯾﺸــﻜێﻚ ﺑێ ﻛێﺸــﺎﻧﻮ ﻟەﺑڕ ،ﺋەﻣەش ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯽ ﺧﺎوەن ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ
ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ زﯾﻨﺪووی ﻟێﻜەوﺗەوە. ھﯿــﻮا دەڵــێ” ،ﺋەﻣﺴــﺎڵ ﻟــە ﻛێڵﮕەﻛەﻣــﺪا ﺗەﻧﯿــﺎ ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ و ﻛەوﻣــﺎن داﻧﺎوەﺗەوە،
ﺋێﺴــﺘە ھەر ﺑێﭽــﻮە ﻛەوێﻚ ﺑڕی ﺳــێ ھەزار دﯾﻨــﺎر دەﻛﺎت و ھەر ﻣﺮﯾﺸــﻜێﻜﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯽ ﺑە ﭘێﻨﺞ ﺗﺎ ﺷەش ھەزار دﯾﻨﺎر دەﻓﺮۆﺷﺮێﺖ“.
ﻛﭽەﻛەی ﺑە ﺷــﻮو دەداﺗەوە و ھەر ﺧﯚﯾﺸﯽ ھﺎوﺳــەرەﻛەی ﺑﯚ دﯾﺎری دەﻛﺎت. ”ﺳﺎڕێﮋ“ ھﺎوﺳەری دووەﻣﯽ رازاوە ﺑﻮو ،ﺋەو ﺳــﺎڵێﻚ ﻟە ژﻧەﻛە ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮ ﺑﻮو ،وەك رازاوە دەڵــێ” ،رﻗﻢ ﻟێﯽ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧﺎﺧﯽ ﺑەﺗﺎڵ ﺑﻮو ،ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرەی ھەﺑﻮو“. زﯾﺎﺗــﺮ دەڵێ” ،ﺑﺎوﻛــﻢ ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﺎرەی ﻟــە ﺳــﺎڕێﮋ دەوﯾﺴــﺖ ،ھەﻗﯽ ﺑە ﻛەﺳــﺎﯾەﺗﯽ ﺋەو ﻧەﺑﻮو ،ﺑﯚ دوو ﺳﺎڵ ﺋێﻤە ھﺎوﺳــەر ﺑﻮوﯾﻦ ﺗﺎ ﺋەوﻛﺎﺗەی ﺳــﺎڕێﮋ ﭘﺎرەی ﺑە ﺑﺎوﻛﻢ دەدا ،ﭘﺎش ﺋــەوەی ﭘﺎرەی ﻟێﮕﺮﺗــەوە ،ﻟێﺮەوە ﻛێﺸەﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻮون“. ”ﺑﺎوﻛــﻢ ھﺎﻧــﯽ دەدام ﭘــﺎرە ﻟــە ﻣێﺮدەﻛەم ﺑﺪزم ﺑــﯚی ،ﻣﻦ ﺋەوەم رەت دەﻛﺮدەوە ،ﻧﺎﭼــﺎر ﺑﻮوم ھەر ﺟﺎرێــﻚ ﺑﯿﺎﻧــﻮوی ﭘــێ دەﮔﺮﺗﻢ،
ﭘﺎرﭼەﯾــەك ﺋﺎڵﺘﻮوﻧــﯽ ﺧﯚﻣــﻢ ﺑﯚ دەﻓﺮۆﺷــﺖ ،ﺋەوە ﭼەﻧﺪﺑﺎرە ﺑﻮوەوە و ﻻی ﺳــﺎڕێﮋ دەﻣﮕــﻮت ون ﺑﻮوە، ﺑەم ﺋەو ﺑە ھەﻣﻮو ﺷﺘەﻛﺎﻧﯽ زاﻧﯽ و ﺷەوێﻚ ﺑە ﺟﻠﯽ ﺑەرﻣەوە ﻟە ﻣﺎڵەوە دەرﯾﻜــﺮدم ،ﭼﻮوﻣــەوە ﻣﺎڵەوە و ﭘﺎﺷﺎن ﻟە دادﮔﺎ ﺟﯿﺎ ﺑﻮوﯾﻨەوە ﺑەﺑێ ﺋەوەی ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﻚ وەرﺑﮕﺮم“ .ﺋەﻣە ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﺷﻮوی دووەﻣﯽ راوازە ﺑﻮو. ﺋــەو ژﻧــە ﮔەﻧﺠــە ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی دان ﺑــەوەدا دەﻧێﺖ ھﯿﭻ ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﺑەراﻣﺒــەر ﺑە ﺳــﺎڕێﮋ ﻧەﺑﻮوە ،ﺑەم ھەوڵﯽ داوە ﻟەﮔەڵــﯽ ﺑەردەوام ﺑێــﺖ ،ﺋەوەش ﺑﯚ ﺧﯚﭘﺎراﺳــﺘﻦ ﻟە ﺗﺎﻧە و ﺗەﺷەری ﻛﯚﻣەڵﮕە و وەك دەڵــێ” ،دەﻣﺰاﻧﯽ ﻛﺎﺗێــﻚ ﺟﯿــﺎ دەﺑﯿﻨــەوە ،ﺗﺎﻧــە و ﺗەﺷەری زۆرم دێﺘەوە ﺳەر و دەڵێﻦ دووﺟﺎر ﺷﻮوی ﻛﺮد و ﺟﯿﺎ ﺑﻮوەوە،
دﯾﺎرە ﺧەﺗﺎ ﻟە ﺧﯚﯾەﺗﯽ“. ”ﺟەﻣــﺎل“ ﺳــێﯿەم ھﺎوﺳــەرە ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ رازاوە ،ﺋــەو ﻟەﮔــەڵ ﺑﺎوﻛــﯽ رازاوە ﻛﺎری ﺟﻠﻮﺑەرﮔﯿﺎن ﻛﺮدووە و ﺑﺎوﻛﯽ ﻗــەرزداری ﺑﻮوە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻗەرزەﻛﺎﻧــﯽ ﺑﺪاﺗەوە. ﺑﯚﯾە ﺑە ﺑﺎوﻛﯿﯿــەوە دەﮔﺮێ و دەڵێ ﻛﭽەﻛەﺗــﻢ ﺑﺪەﯾﺘێ ﻟــە ﻗەرزەﻛﺎن ﺧﯚش دەﺑــﻢ .رازەوە ﺑەﻣە دەزاﻧێ و ﺧﯚی دەڵێ ”ﻣﻦ رازی ﻧەﺑﻮوم ،ﺑەم ﺑﺎوﻛﻢ ھەڕەﺷەی ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺧﯚم و داﯾﻜﻤﯽ ﻛﺮد ﺋەﮔەر ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﻟەﮔەڵ ﺟەﻣﺎل ﻧەﻛەم ،ﺑﯚﯾە ﺷــﻮوم ﭘێ ﻛﺮد“. ”ﺟەﻣﺎل و ﺧێﺰاﻧەﻛەی وەك ﻛﯚﯾﻠە ھەڵﺴــﻮﻛەوﺗﯿﺎن ﻟەﮔەڵ دەﻛﺮدم، ھەر ﺷﺘێﻚ دەﺑﻮو دەﯾﺎﻧﮕﻮت ﺑﺎوﻛﺖ ﺑﯚ ﭘێﻨﺞ ھەزار دۆﻻر ﺗﯚی ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە و ﻧﺎﺑێﺖ دەﻧﮕــﺖ ﺑێﺖ“ ،رازاوە وای
ﮔﻮت. ﺋــەو ﺑــەردەوام دەﺑێــﺖ ﻟــە ﮔێڕاﻧەوەﻛەﯾــﺪا” ،ﻣــﻦ و ﺟەﻣﺎل ﺗەﻧﯿﺎ ﭼەﻧــﺪ ﻣﺎﻧﮕێﻚ ﭘێﻜەوە ژﯾﺎﯾﻦ و دﯾﺴﺎن ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮﯾﯿەﻛەﻣﺎن ﺑە ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧەوە ﻛﯚﺗــﺎی ھﺎت ،ﺟەﻣﺎل ﻣﻨﯽ ﺑﺮدەوە ﭘێــﺶ ﺑﺎوﻛﻢ و ﮔﻮﺗﯽ، ﻛﭽﯽ ﺧــﯚت ﺑﯚ ﺧﯚت ،ﺑەم ﭘێﻢ وا ﻧﯿﯿە ﻛەڵﻜﯽ ﺋەوەی ھەﺑێﺖ ﺟﺎرێﻜﯽ ﺗﺮ ﺳێ ھەزار دۆﻻرت ﺑﯚ ﺑﻜﺎت“ ،ﺋەوە رووداوێﻜﯽ ﺧەﻓەﺗﺒﺎر ﺑﻮو ﺑﯚ رازاوە ﻟە ھﺎوﺳەرێﺘﯿﯿەﻛەﯾﺎﻧﺪا ،ﺑەم ﭘێ دەﭼێﺖ ھێﺸــﺘﺎ ﻛﯚﺗﺎ ﺑە ﺋﺎزارەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﯾــەت ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا ﺑەﮔﻮﺗەی ﺧﯚی ،ﺑﺎوﻛﯽ ﭘێﺸــﻨﯿﺎزی ﭼﻮارەم ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﺑﯚ ﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺋەو ﺗﺮﺳﯽ ﻟە ھﺎوﺳــەرﮔﯿﺮی ھەﯾە ﻛە ھەﻣﺎن ﺣﺎڵەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﭘێﺸــﻮوی ﺗێﺪا دووﺑﺎرە ﺑﺒێﺘەوە.
رازاوە ﺳێ ﺟﺎر ﻟەﻻﯾەن ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ﺑﯚ ﭘﺎرە ﺑە ﺷﻮو دراوە ”رازاوە“ ﺋــەو ژﻧــە 25ﺳــﺎﻧەی ﺳــێ ﺟــﺎر ﻟەﻻﯾــەن ﺑﺎوﻛﯿﯿەوە ھﺎوﺳەرﮔﯿﺮی ﭘێ ﻛﺮاوە و ھەرﺳێ ﺟﺎرەﻛــەش ﺗەﻗﯽ ﭘێ وەرﮔﯿﺮاوە. ﻟە ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ دەژی و ﭼﯿڕۆﻛﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ”وﺷە“ دەﮔێڕێﺘەوە. وەك ﺧــﯚی ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت ،ﻛﺎﺗێﻚ ﺗەﻣەﻧﯽ 18ﺳــﺎڵ ﺑــﻮوە ،ﻛﻮڕێﻜﯽ ﺧﯚﺷﻮﯾﺴــﺘﻮوە ،ﻛﻮڕەﻛــە ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێــﻚ داﺧﻮازی ﻛــﺮدووە ،ﺑەم
ﻣۆﻟﻴﺪە ﺋەﻫﻠﻴﻴەﻛﺎن ﭬۆڵﺘﻴﻴەی ﺗەواو ﻧﺎدەن
ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻧﯿﮕەراﻧﻦ وﺷە /ﺳەرﺧێڵ ھﺎووﺗﯿﯿﺎﻧــﯽ ﺑەﺷــێﻚ ﻟــە ﮔەڕەﻛەﻛﺎﻧــﯽ ھەوﻟێﺮ ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ،ﻧﯿﮕەراﻧﯽ دەردەﺑــڕن و رای دەﮔەﯾەﻧــﻦ، ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﻟەم وەرزەدا ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﺗــەواوی ﻛﺎرەﺑﺎ ﻧﺎدەن و ﺋەوەش ھﯚﻛﺎر ﺑﻮوە ﺑﯚ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﻛێﺸە ﺑﯚ ﺋﺎﻣێﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن و ﺧﺮاﭘﯿﯽ ﻛﺎرەﺑﺎ. ﯾﻮﺳــﻒ ﻋەﻟــﯽ ھﺎووﺗﯿﯿەﻛــﯽ ﮔەڕەﻛﯽ ﺣەﺳــﺎرۆك ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێــﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ، ﺑەﺷــێﻚ ﻟە ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻧﯿﻮەڕۆﯾﺎﻧــﺪا ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﺗــەواو ﻧﺎدەن ،ﺋــەوەش وا دەﻛﺎت ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﺧﺮاپ ﺑﮕﺎت ﺑە ﻣﺎڵەﻛﺎن ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛەﻣﯽ ﭘێﺪاﻧﯽ ﭬﯚڵﺘﯿﯿــەی وەك ﻓێڵﻜﺮدﻧێﻚ واﯾە ﻟەﻻی ھﺎووﺗﯿﯿﺎن ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔەر ﻛەﺳێﻚ ﺷەش ﺋەﻣﭙێﺮی ھەﺑێﺖ، ﺋــەوە ﺑەﺷــﯽ ﺳــێ ﺋەﻣﭙێﺮﯾﺶ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺋﺎﻣێــﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ داﺑﮕﯿﺮﺳێﻨێﺖ. ﻟە ﺑەﺷێﻜﯽ ﺗﺮی ﻗﺴــەﻛﺎﻧﯿﺪا ﺋەو
ھﺎووﺗﯿﯿــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد، ”ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﺗەواو ﺑﺨﺮێﺘە ﺳــەر ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن و ﭼﯿﺘﺮ ﺑەو ﺷێﻮەﯾە ﻟێﯿﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻧەﻛﺮێﺖ، ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋــەوان ﻣﺎﻧﮕﺎﻧە ﺑەﭘێﯽ ﺋەو ﭘﺎرەﯾــەی دﯾــﺎری دەﻛﺮێﺖ، ﭘﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﻟــە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن وەردەﮔﺮن“. ھــﺎوﻛﺎت ﺷــﻮان ﻧﻮﻋﻤــﺎن ھﺎووﺗﯿﯿەﻛﯽ ﺗﺮی داﻧﯿﺸــﺘﻮوی ﮔەڕەﻛــﯽ ھەوﻟێــﺮی ﻧــﻮێ، ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ﻛە ھەﺳﺘﯿﺎن ﭘێ ﻛﺮدووە ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن ﻟە ﭼەﻧﺪ ﮔەڕەﻛێﻜﯽ ﺷــﺎردا ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗــەواو ﻧــﺎدەن ﺑــە ھﺎووﺗﯿﯿﺎن، زۆرﺟﺎر ﺑەھــﯚی ﻛەﻣﯽ ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎﻧەوە ،ﻛێﺸــە ﺑﯚ ﺋﺎﻣێﺮی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻣﺎن دروﺳــﺖ ﺑﻮوە و ﺳﻮوﺗﺎون. ”ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﻛﺎﺗــﯽ ﻧﯿﻮەڕۆﯾﺎﻧﺪا ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن دەﺑێﺖ ﺑــەردەوام ﺧەرﯾﻜﯽ ھەڵﺪاﻧەوەی ﺟﯚزەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻦ ﻛە ﺑەھﯚی ﻛەﻣــﯽ ﭬﯚڵﺘﯿﯿە و ﻧەداﻧــﯽ ﻛﺎرەﺑﺎی ﺗــەواو ﻟەﻻﯾەن ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎﻧەوە دادەﺑەزێ“ ﻧﻮﻋﻤﺎن وای ﮔﻮت.
ﺑــەم ﺋەﯾﻮوب ﺳــﺪﻗﯽ ﺧﺎوەﻧﯽ ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ھــﯚی ﻛەﻣﯽ ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﻛﺎرەﺑﺎی ﻣﯚﻟﯿﺪە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە وەرزی ﮔەرﻣﺎ ھەﯾە ﻛە ﻛﺎرﯾﮕــەری ﺧﺮاﭘﯽ ﻟەﺳــەر ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻣەﻛﯿﻨەﻛە دەﺑێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﻧﺎﭼﺎرﯾــﻦ ﭬﯚڵﺘﯿﯿــە ﻛﺎرەﺑﺎی ﻛەم ﺑﻜﺮێﺘەوە. ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەو ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾــە ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑــەوە ﻛﺮد ﻛــە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟــە وەرزی
ھﺎوﯾﻨﺎﻧــﺪا ﺋــەو ﺣﺎڵەﺗﺎﻧــە روو دەدات و ﭬﯚڵﺘﯿﯿــەی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎن ﻛەم دەﻛﺮێﺘــەوە و ﻟە وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺮی ﺳــﺎڵﺪا ﺗــەواوی ﭬﯚڵﺘﯿﯿە ﺑەھﺎووﺗﯿﯿﺎن دەدرێﺖ. ﻻی ﺧﯚﯾەوە ﻛﺎدر رەﺋﻮوف ﻛﺮێﻜﺎری ﻛﺎرﭘێﻜﺮدﻧﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪەﯾەﻛﯽ ﺋەھﻠﯿﯿە ﻟە ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت ﻛە ﺋەوان ﭬﯚڵﺘﯿﯿــەی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛەﯾﺎن ﻛەم ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە ،ﺑەم ﺧﺎوەﻧﯽ زۆرﺑــەی ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛﺎن
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳــەﻋﯿﺪ ﺑﺮادۆﺳــﺘﯽ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛێڵﮕەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ﻛﻮردی و ﺳﻮێﺴــﻜە ،ﺑە“وﺷە“ی ڕاﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧــﯽ ﻋــەرەب ﺑــﯚ ﻛڕﯾﻨﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺳﺘﯽ ﭘێﻜﺮدووە ،ﺋەوان ﻣﺮﯾﺸﻚ ﺑﯚ ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاق دەﮔﻮازﻧەوە. ”ﺑەر ﻟــە ﺟــەژن ،ﭼــﻮار ھەزار ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﻛێڵﮕەﻛەم ﺑە ﺑﺎزرﮔﺎﻧێﻜﯽ ﺑەﻏﺪا ﻓﺮۆﺷــﺖ و ﺑﯚ ھەر ﻛﯿﻠﯚﯾەك
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /راﻣﯿﺎر ﺟەواد ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎﻧﯽ ﻋەرەب ،ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆر ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﻛێڵﮕەﻛﺎﻧﯽ ﭘەﻟەوەرﯾﺎن ﻟەﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێﺮ و ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوﻛــەوە ﺑــﯚ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺑﺎﺷــﻮوری ﻋێﺮاﻗﮕﻮاﺳــﺘەوە، ﺧﺎوەﻧﻜێڵﮕەﯾەﻛــﯽ ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ﻛــﻮردی ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑە ھەڵﻜﺸﺎﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﻟەﺳەر ﻣﺮﯾﺸﻚ و ﻛەڵەﺷێﺮی ﻛﻮردی دەﻛﺎت.
ﺑە دوو ھــەزار دﯾﻨﺎر رێﻜﻜەوﺗﯿﻦ“ ﺑﺮادۆﺳﺘﯽ وای ﮔﻮت. وەك ﺋﺎﻣــﺎژەی ﺑــﯚ دەﻛﺎت، ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ﻛﻮردی ﺟﮕە ﻟە ﭼێﮋە ﺗﺎﯾﺒەﺗەﻛەی ،ﺗﻮاﻧﺎی ﺑەرﮔەﮔﺮﺗﻨﯽ ﮔەرﻣﺎی زﯾﺎﺗﺮە ،ﺋەوەش وا دەﻛﺎت ﻟە ﺷﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗەوە ﺧﻮاﺳــﺘﯽ ﻟەﺳەر زﯾﺎﺗﺮ ﺑێﺖ. ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛەڵەﺷــێﺮی ﻛﻮردی ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا رەواﺟﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﯾە ،ﭼەﻧــﺪان ﭼێﺸــﺘﺨﺎﻧەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛەڵەﺷێﺮی ﻛﻮردی ﻛﺮاوﻧەﺗەوە و ﺋێﺴــﺘە ﻟە ﭼەﻧــﺪ ﭘەﻟەوەرﮔەﯾەﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑەﺧێﻮ دەﻛﺮێﻦ. ﻏەرﯾــﺐ ﭘێﻨﺠﻮێﻨــﯽ ﺟێﮕــﺮی ﺳــەرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧــەی ﻛﺸــﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎژەڵــﺪاری ﻟــە ﭘەرﻟەﻣﺎﻧــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﯚ ”وﺷــە“ی رووﻧﻜﺮدەوە ،ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎﯾەك ﻧﯿﯿە ﭘﺎرێﺰﮔﺎری ﻟە ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺑﻜﺎت ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﻛﺎﺗﯽ ﭘێﮕەﯾﺸــﺘﻨﯽ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﻧﺰﻣﺒﻮوﻧەوەی
ﻧﺮﺧــﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــﯽ ھەرێﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھەڵﺪەﺳﺘێﺖ ﺑە داﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎج ﻟەﺳــەر ﻣﺮﯾﺸــﻜﯽ ھﺎوردەﻛﺮاو. ”ھەﻧﺪێــﻚ ﺟــﺎر ﺋەو ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﺑەرھەﻣﺎﻧــەی دێﻨە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗــﯽ ﻟــە وﺗﺎﻧــﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێــﺮان ،ﻧﺮﺧﯿﺎن ھێﻨــﺪە ﻧﺰﻣە ﺑەداﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﺟﯿﺶ ھێﺸﺘﺎ ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێــﺖ ڕﻛﺎﺑــەری ﺑﻜﺎت ،ﺑەوەش ﻛێﺸەﯾەﻛﯽ ﮔەورە رووﺑــەڕووی ﺑەرھەﻣﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دەﺑێﺘەوە“ ،ﭘێﻨﺠﻮێﻨﯽ وای ﮔﻮت. ﺋەﺣﻤــەد ﻗەھــﺎر ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەی ﺗﺎم و ﭼێﮋﻟە ھەوﻟێﺮ ﺋﺎﻣــﺎژە ﺑەھەڵﻜﺸــﺎﻧﯽ ﺧﻮاﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛەڵەﺷێﺮی ﻛﻮردی دەﻛﺎت.ﺋەو ﺑە“وﺷــە“ی ﮔﻮت” ،ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛەڵەﺷــێﺮی ﻛــﻮردی ﺧﻮاردﻧــﯽ ﺳــەرەﻛﯽ ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛەﻣﺎﻧە ،ﺟﮕە ﻟە ﺧەڵﻜﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ،ﮔەﺷــﺘﯿﺎراﻧﯽ ﻋــەرەب و ﺋەڵﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮاﺳــﺘﯽ زۆرﯾﺎن ﻟەﺳەر ﻣﺮﯾﺸﻚ و ﻛەڵەﺷێﺮی ﻛﻮردﯾﯿە“.
ﺋەو ﺧﺎوەن ﭼێﺸــﺨﺎﻧەﯾە ﺋەوەش دەدرﻛێﻨێ” ،ﮔەﺷﺘﯿﺎرە ﺑﯿﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن زۆرﺟــﺎر ﭘﺮﺳــﯿﺎر ﻟە ﺷــێﻮازی ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻮاردﻧەﻛە دەﻛەن، ﺋێﻤــە ﭘێﯿــﺎن دەڵێــﻦ ،ﭼێﮋەﻛە ﻟــە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿــﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﻛﺮدﻧــﺪا ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﻜﻮ ﻟە ﺟﯚری ﻣﺮﯾﺸــﻚ و ﻛەڵەﺷێﺮی ﻛﻮردﯾﯿە“. ”ﻟــەم ﺟەژﻧــەدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟــە 300 ﻛەڵەﺷــێﺮ و ﻣﺮﯾﺸﻜﯽ ﻛﻮردﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﻣﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ دەرەوەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺋﺎﻣــﺎدە ﻛــﺮدووە“ ،ﺧﺎوەﻧــﯽ ﭼێﺸﺘﺨﺎﻧەﻛە وای ﮔﻮت. ھﯿــﻮا ﺣﯿﺴــﺎﻣەدﯾﻦ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻛێڵﮕەی ﺑەﺧێﻮﻛﺮدﻧﯽ ﭘەﻟەوەری ﺧﯚﻣﺎڵــﯽ ﻟە رێﯽ ﻧێــﻮان ھەوﻟێﺮ- ﻛەرﻛــﻮوك ﺑﯚ ”وﺷــە“ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺪا، ”ﻛڕﯾﺎری ﺳەرەﻛﯿﻤﺎن ﻋەرەﺑەﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور و ﻧﺎوەڕاﺳﺘﯽ ﻋێﺮاﻗﻦ ،ﺋەوان ﻧەﺑــﻦ دەﺑێﺖ ھەر ﻣﺮﯾﺸــﻜێﻚ ﺑە ھەزار دﯾﻨﺎر ھەراج ﺑﻜەﯾﻦ“. ﺳــﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو ﺑەھــﯚی ھﺎﺗﻨﯽ ﺑەرھەﻣێﻜــﯽ زۆری رووﺳــﯽ و ﺗﻮرﻛــﯽ ﻧﺮﺧــﯽ ﻣﺮﯾﺸــﻚ ﻟــە
داوا ﻟــە ﻛﺮێﻜﺎرەﻛﺎﻧﯿــﺎن دەﻛەن ﭬﯚڵﺘﯿﯿە ﻛەﻣﺘﺮ ﻟە ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺧﯚی ﺑــﺪەن و ﻛﺎرﯾﮕەری ھێــﺰی زۆر ﻟەﺳەر ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛە دروﺳﺖ ﻧەﻛەن ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە وەرزی ھﺎوﯾﻨﺪا. ﻛﺮێــﻜﺎری ﻛﺎرﭘێﻜﺮدﻧــﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿەﻛە ﺑﺎﺳــﯽ ﻟــەوەش ﻛﺮد ﻛــە ﻛەﻣﻜﺮدﻧــەوەی ﭬﯚڵﺘﯿﯿەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ﻟەﮔــەڵ ﺋــەوەی ﻛﺎرەﺑــﺎی ﻛــەم دەداﺗە ھﺎووﺗﯿﯿــﺎن ،ﻟــە ھەﻣﺎﻧﻜﺎﺗــﺪا
ﻛﺎرﯾﮕەری ﺧﺮاﭘﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺋﺎﻣێــﺮە ﻛﺎرەﺑﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻣﺎن و رووﺑەڕووی ﺳﻮوﺗﺎﻧﯿﺎن دەﻛﺎﺗەوە. ﻛﺎدر زاﻧﯿﺎرﯾــﯽ زﯾﺎﺗــﺮی دا و رای ﮔەﯾﺎﻧــﺪ” ،ﺑﺎﺷــﺘﺮﯾﻦ ﻣﯚﻟﯿــﺪەی ﺋەھﻠﯿﯽ 220ﭬﯚڵﺘﯿﯿە ﻧﺎﺑێﺖ ﻛەﻣﺘﺮ ﺑﺪات ،ﺑەم زۆرﺑەی ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎﻧﯽ ھەوﻟێــﺮ 115ﻛەﻣﺘــﺮ دەدەن و ﺑەرزﺗﺮﯾﻨﯿﺎن 180ﭬﯚڵﺘﯿﯿە دەدەن، ﺋەوەش ھﺎوﺗﯿﯿﺎن زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ دەﺑﻦ و ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪە ﻗﺎزاﻧﺞ دەﻛﺎت و ﮔﺎز ﻛەﻣﺘﺮ ﺧەرج دەﺑێ ﻟەﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻣﯚﻟﯿﺪەی ﮔەورە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە دوو ھەزار و 500ﺋەﻣﭙێﺮ ﻛﺎرەﺑﺎ دەدەن“. ﻟەوﺑﺎرەﯾــەوە ﻗﺎرەﻣــﺎن ﻣەوﻟﻮود ﺑەرﭘﺮﺳــﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﺷــﺎری ھەوﻟێﺮ، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ ،ﻟە ھەﻧﺪێﻚ ﻣﯚﻟﯿﺪەی ﺋەھﻠﯿــﯽ رەﻧﮕە ﻛەﻣﺘﺮ ﭬﯚڵﺘﯿﯿــەی ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﺪرێﺖ ﺑە ﻣﺎن ﯾﺎن ﻛێﺸە ﻟە واﯾەر ھەﺑێﺖ و ﻣﺎڵەﻛە دوور ﺑێﺖ و ﻛﺎرەﺑﺎ ﺑﺎش ﻧەﮔﺎت. زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ھەﻧﺪێــﻚ ﻟە ﻣﯚﻟﯿﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو ﮔﺎزی ﺧﺮاﭘﯿــﺎن ﺑــەﻛﺎر ھێﻨﺎﺑﻮو، ﺋەوەش ھﯚﻛﺎر ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی
ﭬﯚڵﺘﯿﯿــە و دواﺗــﺮ ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺋەو ﻣﯚﻟﯿﺪاﻧە ﺳﺰا دران. ﻗﺎرەﻣﺎن ﮔﻮﺗﯽ ،ﺑەردەوام ﭼﺎودێﺮی ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﮔﺎزی ﺧﺮاپ ﺑەﻛﺎر ﻧەھێﻨﻦ و ھەوڵ دەدەن ھﺎووﺗﯿﯿﺎن رازی ﺑﻦ ﻟــە ﻣﯚﻟﯿﺪەﻛﺎن و ﺳــﻜﺎﯾﺎن ﻟەﺳەر ﺗﯚﻣﺎر ﻧەﻛەن. ﻛەﻧﻌــﺎن ﺧەﯾﻼﻧــﯽ ﺳــەرۆﻛﯽ ﻓﺮاﻛﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــە ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧــﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ھەوﻟێﺮ ،ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ،ﺑــەردەوام ﭼﺎودێﺮﯾﯽ ﻣﯚﻟﯿــﺪە ﺋەھﻠﯿﯿــەﻛﺎن دەﻛەن و ﺋــەوان ﻛێﺸــەی زۆرﯾــﺎن ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەﺷــﺪا ھەوڵ دراوە ﻛە ﮔﻠەﯾﯽ ﻧەﯾەﺗە ﺳــەرﯾﺎن و ﺋەرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺑﺎﺷﯽ ﺟێﺒەﺟێ ﺑﻜەن. زﯾﺎﺗــﺮ ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟە ﻣــﺎوەی راﺑﺮدوو ﺑەھــﯚی ﮔﺎزی ﺧــﺮاپ ،ھەﻧﺪێﻚ ﺣﺎڵــەت رووی دا و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﻣﯚﻟﯿــﺪەﻛﺎن ﺳــﺰا دران ،ﺑــەم ﺋێﺴــﺘەش ﺑــەردەوام ﭼﺎودێﺮی دەﻛﺮێــﻦ و ﻟــە ھﺎوﺋﺎھەﻧﮕﯿﺪاﯾﻦ ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــەرﻛﺮدﻧﯽ ﺗــەواوی ﻛێﺸەﻛﺎن.
وﺗﺎر
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
16
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﻟە دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﺟەﻧﮕﯽ ﻣﻮوﺳڵەوە دوو ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚ ﻟە رۆژەﭬﺪا ﺑﻮون. ھێﺰەﻛﺎن ﭘێﻜەوە ﺷەڕی داﻋﺶ دەﻛــەن و ﺧەڵﻜﯽ ﻟە دەﺳــﺖ ﺋــەم ﺧەﻻﻓەﺗــە ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯿە دەردێﻨﻦ ،دواﺗﺮﯾﺶ دەﺳــەت دەدرێﺘەوە ﺧەڵﻜــﯽ ﻧﺎوﭼەﻛە. ﺋەﻣە ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚﯾەﻛﯽ ﺗــﺎ ﺑڵێﯽ ﻻواز ﺑﻮو ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﺷﯿﻌەﻛﺎن دەﭼﻮو ﻧەك ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ. ﺳــﯿﻨﺎرﯾﯚی دووەم ﻛــە ﻣــﻦ ﺑەﺗــەواوی ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮﯾﻢ دەﻛﺮد ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑﻮو ﻟــە درێﮋﻛﺮدﻧەوەی ﺳﺘەم و زۆرداری و ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داﮔﯿﺮﻛﺎری ﺷــﯿﻌە ﻟە ﻣﻮوﺳــڵ ﻧەك ”ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادی ﻣﻮوﺳڵ“ وەك ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎن ﻧﺎوی دەﻧێﻦ. ﺟﯿﺎوازی ﮔــەورە ھەﯾە ﻟە ﻧێﻮان ﺋەم دوو ﭼەﻣﻜە .ﺑەﺗێڕواﻧﯿﻨێﻜﯽ ﻗــﻮوڵ و ﻟﯚژﯾﻜﯿﯿﺎﻧــە ﺑــﯚ دﯾﻤەﻧەﻛﺎﻧﯽ دڕﻧﺪەﯾﯽ ھێﺰەﻛﺎﻧﯽ
ﺑﺎرزان ﺟەوﻫەر ﺳﺎدق
ﺣەﺷــﺪی ﺷــﯿﻌﯽ ﻟە ﻣﻮوﺳڵ، ﺑــﯚت دەردەﻛەوێــﺖ ﺋﺎﺳــﯚی ﭼﺎرەﺳــەری ﯾــﺎن وەك ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﺎوە رزﮔﺎرﯾﯽ ﻋێﺮاق ﻟە دەﺳــﺖ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن درۆﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾە، ﺋﺎ ﻟێــﺮەوە ﺟەﻧﮕەﻛە ﺑڵێﺴــەی دەﺑێﺖ .ﺗــﯚ ﻛە ﺑﺎﻛــﺖ ﻧەﺑێﺖ ﻟە ﻛﻮﺷــﺘﻨﯽ ژن ،ﭘﯿــﺮ ،ﻣﻨﺪاڵ و ﻛﺎوﻟﻜﺎری ھەرﭼــﯽ ﺑﻮﻧﯿﺎدی ﺷــﻮێﻨەوار و ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯿﯽ ﺋەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ھەﯾــە ،ﭼــﯚن ﻧﺎوی ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادﻛﺮدن دەﺑەی؟ ﺑﯚ ﻣﻮوﺳڵ ﺷﻮێﻨەوارێﻜﯽ ﻣﺎوە ،ﺋەم ﺷﺎرە ﺑﺎڵەﺧﺎﻧەﯾەﻛﯽ ﺗﯿﺎدا ﻣﺎوە؟ ﭘﺮدێﻚ و داﻣەزراوەﯾەﻛﯽ ﺳﺎﻏﯽ ﻣﺎوە؟ وەك ﭼﯚن ﺳــﻮﻧﻨە ﺋــەو ﻣﺎﻓەی ﺑەﺧــﯚی دا ﻟە دژی ﺳﯿﺎﺳــەﺗە ﻗێــﺰەون و ﺑــێ وﯾﮋداﻧﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋێــﺮان و ﻣﺎﻟﯿﻜــﯽ ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺗﻮﻧﺪﺗﺮﯾﻦ رێﻜﺨﺮاوی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ
ﭘەﻳڕەو ﺋەﻧﻮەر
ﺑﺎ ﻟە ﭘﺮﺳــﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳەوە دەﺳﺖ ﭘێ ﺑﻜەﯾﻦ ،داﻋﺶ ﺷﻮﻧﺎﺳــێﻜﯽ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺮاو ﺑــﻮو ،دەرەوەی ﺧﯚی ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎﺑﻮو! ﯾﺎ ﺧﯚی ﺑەرھەﻣﮫێﻨــەر و ﭘێﻜﮫێﻨــەری ﺧﯚی ﺑﻮو .ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺖ و ﺗﯿــﯚری زۆرﻣــﺎن ھــەن ﺑﯚ داڕﺷــﺘﻦ و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧەوەی ”ﺷــﻮﻧﺎس“ ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺳﯿﯚﻛﺮاﺗﯽ/ﺋﺎﯾﻨﻨﺎﺳــﯽ ﯾــﺎ ﺋەو ﺷﻮﻧﺎﺳــەی ﭘﺸــﺖ ﺑە ﺗێﻜﺴﺘە ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﯿﯿەﻛﺎن دەﺑەﺳــﺘێﺖ و وێﻨە و ﺋﺎﻛﺖ ﺑەرھەم دێﻨێﺘەوە. ﯾەﻛێﻚ ﻟە ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘەﻛﺎن ﭘێﯽ واﯾە داﻋﺶ ﺑەرھەﻣﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﮔڵﯚﺑﺎڵﯿــﺰم و ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮﯾــﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ،ﻣﺮۆﭬە ﺗﻮﻧﺪڕۆﻛﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﻟــە ڕێﯽ ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿــﺎوە ﯾەﻛﺘﺮ ﺑﺎﺷﺘﺮ دەﺑﯿﻨﻦ و ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﮔﻔﺘﻮﮔــﯚ دەﻛــەن و ﺑﯚﭼﻮون و ﺑﯿــﺮی ﺋﺎﯾﻨــﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﮔﯚڕﻧەوە و ﭘﯿــﻼن و ﻛﺮدەی
ﺗﻮﻧﺪەڕۆﯾﯽ دادەڕێﮋن و ﺳــﻨﻮور دەﺑــڕن و ﺋﺎﻛﺘــﯽ ﺗﻮﻧﺪڕۆﯾــﯽ ﺑەرھەم دێﻨﻦ .ﺋەم ﺋﺎرﮔﯿﯚﻣێﻨﺘە دوو ﺑﻨﭽﯿﻨە و ﺑﻨەﻣﺎ دادەڕێﮋێﺖ ﺑﯚ ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ داﻋﺸــﺒﻮون ﯾﺎ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧــﯽ ﺋەو ﻛێڵﮕەﯾەی داﻋﺶ ﻟەﻧﺎوﯾﺪا دەژﯾﺖ: - 1ﺗەﻛﻨەﻟﯚﺟﯿــﺎ و ڕەﮔەزەﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚدێﺮﻧﯿﺘە. - 2زاڵﺒﻮون ﺑەﺳــەر ﺳــﻨﻮورە ﻛﻼﺳﯿﻜﯿﯿەﻛﺎن و ﺑەرھەﻣﮫێﻨﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﺳێﻜﺲ ﺑﯚ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ داﻋــﺶ و ﺋــەو ﭼﻮارﭼێــﻮە و ﺳﭙەﯾﺴــەی داﻋــﺶ ﻟەﻧﺎوﯾﺪا دەژی. ﻣﻮﺳــڵ ﺧەرﯾﻜە ﺑەﺗــەواوی ﻛﯚﻧﺘــڕۆڵ دەﻛﺮێﺘــەوە .داﻋﺶ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯿﯿەﻛﯽ ﻓﯿﺰﯾﻜﯽ ﻟەو ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎﯾەدا ﻧﺎﻣێﻨێﺖ .ﻟێﺮەدا ڕووﺑــەڕووی دوو ﭘﺮﺳــﯿﺎری ﺗﺮ دەﺑﯿﻨــەوە ،ﯾەﻛەم :ﭘﺮﺳــﯽ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳﻮﻧﻨﯽ.
ﺋﻴﺒﺮاﻫﻴﻢ ﺷێﺦ ﻣﺤەﻣەد
ﻟە ڕاﺳﺘﯿﺪا ﻋێﺮاق وەك دەوڵەت و ﻗەوارەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﺑەرھەﻣﯽ ھەڵەﯾەﻛــﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ﯾــﺎن ڕێﻜﻜەوﺗﻨێﻜــﯽ ﻣێﮋوﯾﯿﯿە ،ﻧەك ﺑەرھەﻣــﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿەﻛﯽ ﻣێﮋووﯾــﯽ ،وەك ﺋﺎﺷــﻜﺮاﯾە دەوڵەﺗــﯽ ﻋێﺮاق ﻟــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی و ﺋﯿﺮادەی دەرەﻛﯽ ﻟــە داﯾﻚ ﺑــﻮو ﻧەك ﺋﯿــﺮادەی ﻧﺎوﺧﯚﯾــﯽ ،ﺋــەم دەوڵەﺗــە ﻟە ﺳەرەﺗﺎی دروﺳــﺘﺒﻮوﻧﯿﯿەوە ﻟە دوو ﻧەﺗەوەی ﺳەرەﻛﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮا )ﻛﻮرد و ﻋــە رەب( ،ﻟەﮔەڵ ﭼەﻧﺪ ﻛەﻣە ﻧەﺗەوەﯾەﻛﯽ ﺗﺮ. ﻟــە دوای ﺳــﺎڵﯽ 2003وە ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت دوای ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادی ﻋێﺮاق ،ﺷــﯿﻌە دەﺑﻨە ھێﺰێﻜﯽ ﺑﺎدەﺳــﺖ ﻟەﺳــەر ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﭼەﻧﺪ ﭘێﻜﮫﺎﺗەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و
ﺑەﺷە ھەﺳــﺘﯿﺎرەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت دەﮔﺮﻧــە دەﺳــﺖ ،ھەرﭼــﯽ ﻛﻮردﯾﺸە ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەواﻧﺪا ﺧﯚﯾﺎن ﺳــەﻟﻤﺎﻧﺪ ﻟەڕووی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی و ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿــەوە. ﻛەواﺗە ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﻧﮓ ﺋەوەﯾە ﻛﻮرد ﺧﯚﺧﯚرە ﯾﺎن ﺧەﻣﺨﯚر؟ ﻟێﺮەدا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧەی ﺋەوە ﺑﻜەﯾﻦ ﻟە ﻧێﻮان ﺋەو دوو ﭼەﻣﻜە دواﻟﯿﺰﻣﯿﯿەدا ﻛــە ﺧەﻣﺨﯚری ﻛــﻮرد ﻟــەوەوە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗــﻮوە ،ڕۆڵێﻜﯽ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨەراﻧەی ﺑﯿﻨﯽ ﻟە دووﺑــﺎرە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧەوەی ﻋێﺮاق .ﻟە دوای ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادی ﺋــەوﻛﺎت ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺳــەرﺑﺎزی ﻋێﺮاق ﺗەﭘﯿﺒﻮو ،ﺑﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮرد ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯽ دەﺳﺘﻜەوﺗﯽ ﮔەورە ﺑە دەﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﻧﺎوﭼە
ﻣﻮوﺳڵﯽ دوای داﻋﺶ
ﺑﻜﺎت و ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ رادەﺳــﺖ ﺑﻜەن وەك ﺋەﻟﺘەرﻧﺎﺗﯿﭭــﯽ رزﮔﺎری، ﺋﯿﺴﺘەﯾﺶ ﺳﻮﻧﻨە ﺳڵ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﻟە ﺗﯚڵەﻛﺮدﻧەوەی ﺋــەو ھەﻣﻮو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ و ﻛﺎوﻟﻜﺎرﯾﯿە ﻛە ﺷــﯿﻌە دەرھەﻗﯿﺎﻧــﯽ ﻛــﺮدووە .ﺋﯿﺘــﺮ ﻣﻮوﺳڵﯽ ﭘێﺶ ﺣﻮزەﯾﺮاﻧﯽ 2014 دروﺳﺖ ﻧﺎﺑێﺘەوە ﻧە ﺑﯚ ﺷﯿﻌەﻛﺎن و ﻧە ﺑﯚ ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن .ﻣﻮوﺳڵ وەك ﺑەﻏﺪای دوای 2004ﺑﯚ ﭼەﻧﺪان ﺳــﺎڵﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﯽ ﺗێﺪا ﺋەﻧﺠﺎم دەدرێﺖ ،ﻣﻮوﺳــڵ ﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﻧﺎﺑێــﺖ ،ﻛــێ ﻟەم ﻧێﻮاﻧەدا زﯾﺎﻧﻤەﻧﺪ دەﺑێﺖ؟ ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ھــەر ﺳــﻮﻧﻨە زﯾﺎﻧﻤەﻧــﺪی ﯾەﻛەﻣــﻦ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﮔــەر دژە ﻛﺮدار ﯾــﺎن ﺋەوەی ﭘێــﯽ دەﮔﻮﺗﺮێــﺖ ﻛــﺮدەوەی ﺗﯿﺮۆرﺳــﺘﯿﺶ ﺋەﻧﺠــﺎم ﺑــﺪەن ﺋــەوە ﻟە دژی ﺧﯚﯾﺎﻧــە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋێــﺮان ﺑەﺳــﯿﺠەﻛﺎن )ﻛﯚﻣەڵە
ﺷــەﻗﺎوە و ﭼەﻗﯚﻛێﺸەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﻛﯚﻧەﻛﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﻦ( دەﻛێﺸێﺘەوە و وەك دەﻣﺎﻣﻜێــﻚ وا ﻧﯿﺸــﺎن دەدات ﻛە دەﺳەﺗﯽ داوەﺗەوە ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ،ﺑەم ﺋێــﺮان ﻛﺎم ﺳﻮﻧﻨەی دەوێ؟ ﺋەو ﺳﻮﻧﻨﺎﻧەی ﻟە ﺧﯚﯾەوە ﻧﺰﯾﻜﻦ ،ﺳــﻮﻧﻨەﯾەك ﮔﻮێڕاﯾەڵﯽ ﺋێﺮان و ﺳﯿﺎﺳــەﺗﯽ وﯾﻼﯾەﺗــﯽ ﻓەﻗــﯽ ﺑــێ .ﺋێﺮان ﺳــڵ ﻧﺎﻛﺎﺗەوە ﻟە ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋەو ﺳــﻮﻧﻨﺎﻧەی دژی رادەوەﺳﺘﻨەوە ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﻣﻮوﺳــڵ ،ھەﻣﻮو ﺋەواﻧــەش ﺑــەوە ﭘەردەﭘــﯚش دەﻛﺎت ﻛە ﺷﺎﻧەی ﻧﻮوﺳﺘﻮو ﯾﺎن ﭘﺎﺷﻤﺎوەی داﻋﺶ و ﺗﯿﺮۆرﺳﺘﺎﻧﻦ و ﻟەﻻﯾەن ھێﺰە ﻋێﺮاﻗﯿﯿەﻛﺎﻧەوە ﻛــﻮرژاون .ﺟﮕــە ﻟەﻣــەش ﻟە ﭼەﻧﺪان ﺷــﻮێﻨﯽ ﻧﺎو ﻣﻮوﺳــڵ ﺑﻨﻜــەی ﺷــﯿﻌﯽ ﻛﺮدووەﺗەوە ﻛە ﺋەﻣــە ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ دەﺑێﺖ ﻟەﺳــەر ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﻜﺮدﻧﯽ
داﮔﯿﺮﻛﺎرﯾﯿەﻛەﯾﺎن ﻟە ﻣﻮوﺳڵ. ﺋێﺮان ﺳەرﻛەوت ﻟە رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳــﻮﻧﻨەی ﻋێﺮاق و ﺳەرﻛەوت ﺑەﺳــەر ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑــەرەی ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟەﺳــەر ﻛەﯾﺴﯽ ﻋێﺮاق .ﻟە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛﯽ ﻧﺰﯾﻜﺪا ﺧەوﻧﯽ ﺳــەﺗﺎن ﺳﺎڵەی دێﺘە دی و ﻣﻮوﺳڵ ﺑە دﯾﻤەﺷﻖ و ﺣەﻟــەب دەﺑەﺳــﺘێﺘەوە و راﺳﺘەوﺧﯚ دەﮔﺎﺗە دەرﯾﺎی ﺳﭙﯽ ﻧﺎوەراﺳــﺖ .ﻟە ﻣﻮوﺳڵﯽ دوای داﻋــﺶ ،ﺷــﺎرێﻜﯽ ﺧەﻣﻨﺎك و ﻛﺎول ﺑــﻮو دەﺑﯿﻨﯿﻦ .ﺧەڵﻜێﻜﯽ ژێﺮدەﺳــﺘە ﻛە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﯚﻟﯚﻧﯿﺎﻟــە ﺋەوروﭘﺎﯾﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟــەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻧەﺑــﻮوە. ﺧەڵﻜێــﻚ ﺧەون ﺑــە ﯾﯚﺗﯚﭘﯿﺎی ﺷﻜﺎﻧﺪﻧەوەی ﺷﯿﻌە و ﭘﺎراداﯾﻤﯽ دەرﺑﺎزﺑــﻮون ﻟــە ﺳــﺘەﻣﻜﺎری دەﺑﯿﻨــێ ،ﺳــﻮﻧﻨەﯾەك ﺑەدوای ﮔەڕاﻧەوەی ﺷــﻜﯚی ﺷﺎرەﻛەی
ﺋێــﺮان ﺳــەرﻛەوت ﻟــە رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨەی ﻋێﺮاق و ﺳــەرﻛەوت ﺑەﺳــەر ﻣﻠﻤﻼﻧێﻜﺎﻧــﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑەرەی ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن ﻟەﺳەر ﻛەﻳﺴﯽ ﻋێــﺮاق .ﻟــە داﻫﺎﺗﻮوﻳەﻛﯽ ﻧﺰﻳﻜﺪا ﺧەوﻧﯽ ﺳەﺗﺎن ﺳﺎڵەی دێﺘە دی و ﻣﻮوﺳڵ ﺑە دﻳﻤەﺷﻖ و ﺣەﻟەب دەﺑەﺳﺘێﺘەوە ﺧەﺑﺎت دەﻛﺎت .ﻟە دەرﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ھەﻣﻮو ﺋەﻣﺎﻧــەش ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و رووﺑەڕووﺑﻮوﻧــەوەﻛﺎن ﺑەردەوام
دەﺑﻦ و ﻣﻮوﺳــڵﯽ دوای داﻋﺶ ﺧﺮاﭘﺘــﺮ دەﺑێــﺖ ﻟە ﻣﻮوﺳــڵﯽ ﺳەردەﻣﯽ ﺧەﻻﻓەﺗﯽ داﻋﺶ.
ﻛۆﺗﺎی ﺋەﻓﺴﺎﻧەی داﻋﺶ دووەم :ﭘﺮﺳﯽ ﺑﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳــﻮﻧﻨﯽ و ﺑﮋاردەی ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ. دەﻛﺮێــﺖ ﺑڵێﯿــﻦ ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــﻮﻧﻨﯽ ﺑەھــﯚی ھەڵﻜەوﺗــەی ﺟﯿﯚﭘﯚڵەﺗﯿﻜــﯽ ﻧەرﻣــە زﯾﺎﺗﺮ و زووﺗــﺮ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺑەﺳــەردا دێﺖ و ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺷﯿﻌﯽ ڕەﻗــە! ﻣﻮوﺳــڵ ﺑــە ﺋﺎﺳــﺎﻧﯽ دەﺳــﺘﯽ ﺑەﺳــەردا دەﮔﯿﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن داﻋﺸەوە و ﺑە ﺋەﺳﺘەم و ﺑەھــﺎوﻛﺎری ﺳــەرﺑﺎزی و ﻟﯚﺟﯿﺴﺘﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە 60دەوڵەت/ ھﺎوﭘەﯾﻤﺎﻧــﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ دەﻛﺮێﺘەوە ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺑەﻏﺪا و ﺑەﺳــڕە و ﻧەﺟەف و ﻛەرﺑەﻻ ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﺪان و ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ وەك ﻣﻮوﺳــڵ ﻧــەرم ﻧﯿــﻦ .ﺋــەم ﻧەرﻣﺒﻮوﻧە ﺟﯿﯚﮔﺮاﻓﯿﯿەی ﻣﻮوﺳڵ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﺷــەرﻋﯿەﺗﯽ دەﺳــەﺗﯽ
ﻣﻮﺳــڵ ﺧەرﻳﻜە ﺑەﺗەواوی ﻛۆﻧﺘڕۆڵ دەﻛﺮێﺘــەوە ،ﻟێﺮەدا ڕووﺑەڕووی دوو ﭘﺮﺳــﻴﺎری ﺗﺮ دەﺑﻴﻨەوە ،ﻳەﻛەم :ﭘﺮﺳﯽ ﺟﻴۆﮔﺮاﻓﻴﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺳﻮﻧﻨﯽ. دووەم :ﭘﺮﺳــﯽ ﺑــﮋاردەی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺳــﻮﻧﻨﯽ و ﺑﮋاردەی ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽﻋێﺮاﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳەﻧﺘەرﯾﺸەوە ھەﯾە، ھﺎوﻛﺎت ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑەوەوە ھەﯾە ﻛە ﭼﯚن دەﺳەﺗێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪ و ﻟە ﭘەراوێﺰ ﯾەك ڕۆڵ و ﯾەك ﺋەرك دەﺑﯿﻨێﺖ.
ﭘﺮﺳــﯽ ﺑﮋاردە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺳﻮﻧﻨﯽ ﻟە ﻋێﺮاﻗﺪا و ﻟــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﻜﺮدن ﻟەﮔــەڵ ﺟەﻣﺎوەری ﺳــﻮﻧﻨﯿﺪا ﻛێﺸــە و ھەڵــەی ھەﯾــە، ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ”ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ
ﺟەﻣــﺎوەر“ ﻟــە دۆﺧــﯽ ﺑــێ ﻣﺘﻤﺎﻧەﯾــﯽ و ﺑــێ ﻧﻮێﻨەرﯾﺪان ﻟەﮔەڵ ﺑەراﻣﺒەردا )ھەم ﺑﮋاردەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺳــﻮﻧﻨﯽ و ھەﻣﯿﺶ ﺑﮋاردەی ﺷــﯿﻌﯽ ﻛە دەﺳەﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ و ژێﺮﺧﺎﻧــﯽ ﺣﻜﻮﻣڕاﻧﯽ ﻋێﺮاﻗــﯽ ﺑەدەﺳــﺘەوەﯾە( ﺋەم ﺟەﻣــﺎوەرە ﺳــﻮﻧﻨﯿﯿە ﺑەدوای ھێــﺰی ﺳــێﯿەﻣﺪا دەﮔەڕێﺖ، ﺑــەدوای ﻧﻮێﻨــەردا دەﮔەڕێﺖ. داﻋــﺶ ﻟــەو ﺑــﻮارەدا ﺗﻮاﻧــﯽ ﻣﯚﺑﯿﻠﯿﺰەی ﺳﻮﻧﻨەﻛﺎن ﺑﻜﺎت ﻟە ﻣﻮوﺳــڵﺪا ﯾﺎ ﺑەو ﻧﺎوە ﻓێڵﯿﺎن ﻟێ ﺑﻜﺎت و ھەڵﯿﺎﻧﺒﺨەڵەﺗێﻨێﺖ. ﺋــەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿــەی ﻧێــﻮان ﻣﻮوﺳــوﯾﯿەﻛﺎن و داﻋــﺶ ﻟە ﺳــەرەﺗﺎی ﭘﺮۆﺳەﻛەدا ﻟەو ﺗێﺰە دەﭼــﻮو ﻛە ”ﻓڕاﻧــﺲ ﻓﺎﻧﯚن ﻟە ﻛﺘێﺒــﯽ ﺑەﺷــﺨﻮراواﻧﯽ ﺳــەر زەوی“ ﺑﺎﺳــﯽ دەﻛﺎت .ﺋــەو ﺗێــﺰەی ﺑﺎﻧﮕەﺷــە ﺑــﯚ دﻧﯿﺎی دوای ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟﯿــﺰم و ﭘﯚﺳــﺖ
ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟﯿــﺰم دەﻛﺎت .ﭼــﯚن ﻟە ڕێــﯽ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿــەوە ڕووﺑەرە ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟﻜﺮاوەﻛﺎن ﭘﺎك ﺑﻜﺮێﻨەوە و ﺑﮕەن ﺑــە ﻗﯚﻧﺎﻏێﻜــﯽ ﺗﺎزە و ﺳﭙﯽ .ﺳــﻮﻧﻨەﻛﺎن وا ھەﺳﺘﯿﺎن دەﻛــﺮد ﻛﯚڵﯚﻧﯿــﺎل ﻛــﺮاون و دەﯾﺎﻧەوێــﺖ ﻟە ڕێﯽ داﻋﺸــەوە ﺑﮕەن ﺑە ﺳــەردەﻣﯽ ﭘﯚﺳــﺖ ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺰﻣﯽ-ﺷﯿﻌﯽ و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ڕاﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە و ﺑەدەﺳﺖ ﺑێﻨﻨەوە. ﻣﻮوﺳــڵ ﺋەﻣڕۆ ﻟــە داﻋﺶ ﭘﺎك ﻛﺮاﯾــەوە ،ﺑــەم ﻛەﻻوەﯾەﻛﯽ ﮔەورەﯾــە و ھﯿــﭻ ھێﻤﺎﯾەﻛﯽ ژﯾﺎﻧﻜﺮدن ﺗێﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﻧﯿﯿە! ﻣﻮوﺳــڵ ھێﺸــﺘﺎ ﻛﯚڵﯚﻧﯿﯿەﻛﯽ ﮔەورەﯾە و ﺳﻮﻧﻨﯿﯿەﻛﺎن ھێﺸﺘﺎ ﻟــە دۆﺧێﻜــﯽ ﮔــەورەی ﺑێ ﻧﻮێﻨــەری و ﺑــێ ھێﻮاﯾﯽ و ﺑێ ﺋﻮﻣێﺪﯾﺪان و ھێﺸﺘﺎ ﻧەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﺷﻮﻧﺎﺳــﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺑﺪۆزﻧەوە.
ﻛﻮرد ﻟە ﻧێﻮان ﺑەرداﺷﯽ ﺧۆﺧۆری و ﺧەﻣﺨۆرﻳﺪا ﺟێﻨﺎﻛﯚﻛــەﻛﺎن ﺑﻮوﻧە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﻛﻮرد و ھەرﭼﯽ ﻓﯿﺪڕاڵﯿﺰﻣﯿﺸە ﺑﻮوﺑﻮو ﺑە دﯾﻔﺎﻛﺘﯚ ،ﻧە ﺷــﯿﻌە و ﻧــە ﺳــﻮﻧﻨە ﻧەﯾﺎﻧﺪەﺗﻮاﻧﯽ ڕەﺗﯽ ﺑﻜەﻧەوە. ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳەرﮔەرﻣﯽ ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺋەوﯾﺶ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣــە ،ﭘێﻢ واﯾە ﺋــەو ھێﺰاﻧەی ﭘێﺸــڕەوی ﺋەم ﭘﺮﺳە دەﻛەن وەك ﺳﯿﺴﺘەﻣێﻜﯽ ﺗەﻧﺎھﯽ دەﻛﺮا ﻟە دوای ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎزادی ﻋێﺮاق ﺋەو ﭘﺮﺳــە ﯾەﻛﻼ ﺑﻜەﻧــەوە ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋێﺴــﺘە ﺑﯚ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋــەو ﭘﺮﺳــە دەﺑێــﺖ ﻛــﻮرد ﺟﺎرێﻜــﯽ ﺗﺮ ﺑﮕەڕێﺘەوە ﺑەﻏــﺪا و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﻣﺎڵﺌﺎوای ﻟە دراوﺳــێ ﺗﺎزەﻛەی ﺑﻜﺎت ،ﺋــەوەش ﺑە ھﯿﭻ ﺟﯚرێﻚ
ﻻی ﺳــەراﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋێﺮاق ﻗﺒــﻮوڵ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ،ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دوای ﭘﺮۆﺳــەی ﺋﺎزادی ﻋێﺮاق ﭘێﻮﯾﺴــﺖ ﻧەﺑــﻮو ﺑﮕەڕێﺘــەوە ﺑەﻏــﺪا ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﻛەوﺗەوە ژێﺮدەﺳــﺖ ﻛە ﭘێﺸﺘﺮ ﻟە دەﺳــﺘﯿﺪا ﺑﻮون ،دەﻛﺮا وەك ﺋەﻣﺮی واﻗﻊ ﻣﺎﻣەڵەی ﺑﻜﺮداﯾە و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣﯽ ﺗێﭙەڕاﻧﺪاﯾە. ﻛەواﺗە ﻛﻮرد ﻟە ﮔەﻣەی ﺳﻔﺮی و ﺳــەدی ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺑەرزی ﻓەراھــەم ﻧەﻛــﺮد ،ﺟﮕــە ﻟە ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﯽ ﺋەو دەوڵەﺗەی ﺋێﺴﺘە وەك ﺳــەﺧﺘﺘﺮﯾﻦ ﺑەرﺑەﺳــﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ و ﯾﺎﺳــﺎی دێﺘــە ﺳەﯾﺮﻛﺮدن. ﺋــەوەی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑــە ﭼەﻣﻜﯽ ﺧﯚﺧﯚری ﻛﻮردەوە ھەﯾە ﺋەوەﯾە ﺑﺎﺷــﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە دوای
ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧﯽ ﺳەدەی ڕاﺑﺮدووەوە، ﺑێ ﻟە ڕۆژﮔﺎری ﺷــەڕی ﻧﺎوﺧﯚ، ھﯿﭻ ﻛﺎت وەك ﺋێﺴﺘە ﺑەدەﺳﺖ ﺗەﻧﮕﮋەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿــەوە ﻧەﯾﻨﺎﻧﺪووە، ﺋەﻣەش دەرﺋەﻧﺠﺎﻣــﯽ ﺧﺮاﭘﯽ ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ ﺑــﮋاردەی ﻛﻮردﯾﯿە ﺑــە ﺗﯿڕواﻧﯿــﻦ ﻟــەو ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن، ﺋێﺴــﺘە ھەرێﻢ داﺑەش ﺑﻮوە ﺑﯚ دوو ﻣﯿﺤــﻮەری ﺳــەرەﻛﯽ ،ﺑە ﻣﺎﻧﺎﯾەﻛــﯽ ﺗﺮ دوو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺧــﺎوەن دوو ﺗێﺰی ﺟﯿــﺎواز ﻟە ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧێ دەﻛەن، ﺋەم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿە ھێﻨﺪە ﺳەﺧﺖ و ﺋﺎڵﯚزە ﭘﺮﺳێﻜﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﺴﺎزی وەك ڕﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ھێــﺰەﻛﺎن ﻧﺎﺳﺎزێﻨێﺖ.
ﺋەﻧﺠﺎﻣﮕﯿــﺮی ﻟــە ﻛــﯚی ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﺋەوەﯾە ﭘﺮۆﺳەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ھەرێﻢ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﻓﯚڕﻣﯚڵێﻜﯽ ﭼﺎرەﺳــەری ھەﯾە ،ﺑەدرێﮋاﯾﯽ ﺋــەو ﺗەﻧﮕــﮋە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛﻮرد ﻛــە ﻧەﯾﺎراﻧﻤﺎن ﻟە ﺟەﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮرددا ﺗێﺒﯿﻨــﯽ دەﻛــەن دووﺑەرەﻛﯽ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿە ،ﺋەﮔەر ﻧﺎﻛﯚﻛــﯽ ﭘﺎرﺗەﯾﻠﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮردی ﺑــەم ﺟﯚرە ﺑێﺖ ،ﺟەﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮرد ﻟەﻛﺎر دەﻛەوێﺖ ،ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻛﻮرد ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﭘڕاﮔﻤﺎﺗﯿﻜﯽ ﺧەﻣﺨﯚری ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﯿﯿە ﺑێﺖ ﻛە ﻣەﺑەﺳــﺖ ﻟێﯽ ڕێﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵﯽ ﻛﻮردە ،ﺋەﮔەر وا ﻧەﻛەﯾﻦ دەﺑێﺖ ﺟەﺳــﺘەی ﺳﯿﺎﺳﯿﻤﺎن ﺑﺨەﯾﻨە ژێﺮدەﺳــﺘﯽ دەوڵەﺗﺎﻧﯽ
دراوﺳــێ و ﺑێﮕﺎﻧــە ،ﺋەوﻛﺎت ﺋەوان ﺑە وﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺳﺖ دەﺧەﻧە ﻧﺎوﻣﺎﻧەوە. ھﺎوﻛﺎت ﺋەو ﺗەﻧﮕﮋە و ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەی ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮرد ﺑــﯚ ﺋەﻣــڕۆی ھەﻟﻮﻣەرﺟــﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻗﺎزاﻧﺞ ﻧﺎﺷﻜێﺘەوە، ﻻﻧﯽ ﻛەم ﻟە دﯾــﺪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ھﺎوﻛێﺸەﻛە ﺑە ﺟﯚرێﻚ ﻟە ﺟﯿﺎوازی ﺑﯚﭼﻮون و ھﺎوﻛێﺸــەی ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟێﻚ دەدرێﺘەوە ،ﺋــەو ﻟێﻜﺘﺮازاﻧەی ﻧﺎوﻣﺎڵــﯽ ﻛــﻮرد ﺳــەرﺋەﻧﺠﺎم ﺋﺎﯾﻨﺪەﻣــﺎن ﺑــﯚ ﻟێــڵ دەﻛﺎت، دواﺟﺎر ﻟــە دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿە ﺑﺎﻛﺎﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەﻣﺎن ﺳــﻮودی ﻟێ وەردەﮔﯿﺮێﺖ.
وﺗﺎر
ﺷەﻣﺎڵ ﻧﻮوری
ﮔﻮﻧﺎﻫـ و ﺗﺎوان
ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋﺎوی زێــﯽ ﺑﭽﻮوك ﺑەھﯚی ﺧﺴــﺘﻨەﻛﺎری ﺑەﻧﺪاوی ﮔﯚڵەﺳــە ﻟەﻻﯾــەن ﺋێﺮاﻧەوە ﻟە ﭼﻮارﭼێــﻮەی ﺷــەڕی ﺋﺎو دێﺖ و ﺗەﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﻧﺎﮔەڕێﺘــەوە ،ﺑڕﯾــﻦ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ رێــڕەوی زێ و رووﺑــﺎرەﻛﺎن ﻟەﻻﯾەن ﺋەو وﺗەوە ﻣێﮋووﯾەﻛﯽ ﻛﯚﻧــﯽ ھەﯾــە ،ﻟــە ﻛﯚﺗﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾــﯽ دەﺳــەﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯿەوە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺷەڕی ﺋــﺎو ﻟەﻻﯾــەن ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚرﯾــﯽ ﺳەﻓەوﯾﯽ ﺷﯿﻌەوە ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە، ھەر ﻟەﺑەر ﺋەﻣەﯾە ھەردوو وﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿــﺎ و ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﺋﺎﻣﺎدەی واژووﻛﺮدﻧﯽ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳــﺎ و رێﻜﻜەوﺗﻨێﻚ ﻧەﺑﻮوﻧە ﻛە ﻟە ﺑــﻮاری )ﺑەﻛﺎرھێﻨﺎﻧﯽ رێڕەوە ﺋﺎوﯾﯿــەﻛﺎن( ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺪا واژوو ﻛﺮاوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑﯿﺮۆﻛەی ﺷەڕی ﺋﺎو دژ ﺑە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ھەﺑﻮوە و ﻟەم ﭘێﻨﺎوەدا دەﯾﺎن ﭘﻼﻧﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ﺗــﺮ داڕێﮋراون و ﻟــە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﺪان. ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎو و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ رێڕەوە ﺋﺎوﯾﯿــەﻛﺎن ﻟەژێــﺮ ھەرﭼــﯽ ﭘﺎﺳــﺎوێﻜﺪا ﺑێﺖ ،ﻟــە وﺗێﻜﺪا ﺋەو ﻣﺎﻓــەی ﭘێ ﻧﺎدرێﺖ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳــەرﭼﺎوەی ﺋﺎوی ھﺎوﺑەش ﺑﻦ. ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﺋەم ﺗﺎواﻧــە دژ ﺑە ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ و ژﯾﻨﮕەﯾە ﻟەﻻﯾەن ﺋێﺮاﻧەوە ﻟــە ﺳــﺎڵﯽ 1921ەوە ﺧێﺮاﺗﺮ ﺑــﻮوە ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻛﺎﺗێﻚ ﻛێﺸەی ﺳــﻨﻮوری ﻧێﻮان ﻋێﺮاق و ﺋێــﺮان ﺳــەری ھەڵــﺪا ،ﺋەو ﺳــەردەﻣە ﻛێﺸــەی رووﺑﺎری )ﺷــەت ﺋەﻟﻌــەرەب( و ﻛﺎرون
زۆر ﺗﻮﻧﺪ ﺑﻮو ،دواﺗﺮ ﻟە ﺳــﺎﻧﯽ ﭼﻠەﻛﺎﻧﯽ ﺳــەدەی راﺑﺮدووەوە ﺋێــﺮان ﺳــەرﭼﺎوە ﺋﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧﯽ )ﻛەرﺧــەو ﺗەﯾــﺐ و ﮔــەڵ ﺑــەدرەو (..دەﯾﺎن رێــڕەوی زێ و رووﺑــﺎری ﺗــﺮی ﮔــﯚڕی ،ﻟە ﭘەﻧﺠﺎﻛﺎﻧﯿﺸﺪا ﭘڕۆژەی )ﻗەﺳﺮی ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺧەﺳﺮەوی( ﺟێﺒەﺟێ ﻛﺮد و ﺑﻮوە ھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎوی رووﺑــﺎری ﺋەڵﻮەﻧﺪ و دواﺗﺮ ﺑەﻧــﺪاوی )ﻛﺎرون(ی دروﺳــﺖ ﻛﺮد ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ھەﺷﺖ ﺳﺎڵەی ﺋێﺮان – ﻋێﺮاﻗﺪا ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟەڕێﯽ ﭼەﻧﺪ ﺗﻮﻧێﻠێﻜەوە دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮد ﺑە ﮔﯚڕﯾﻨﯽ رێڕەوە ﺋﺎوﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ زۆرﺑــەی ﭼەم و زێ و ﺋــەو رووﺑﺎراﻧــەی دەڕژاﻧە ﻧﺎو ﺳــﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮورەوە. ﺋەو ﺳــەردەﻣە ﻟەﺑەر ﺑەھێﺰﯾﯽ ﻋێــﺮاق ھەﻣــﻮو ﺳﯿﺎﺳــەﺗە دوژﻣﻨﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺟێﺒەﺟــێ ﻧەﻛــﺮد ﺗــﺎ ھەﻟــﯽ ﻻوازﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﯽ ﻗﯚزﺗەوە ،ﻟە ﺳﺎڵﯽ 1991 ﻟە ﺷــەڕی ﻛەﻧﺪاودا ﻓﺎﯾﻠﯽ ﺋﺎوی وەك ﻛﺎرﺗێﻜﯽ ﻓﺸﺎر ﺑەﻛﺎر ھێﻨﺎ و ﭘﻼﻧﯽ ﺑﯚ ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ ھەژﻣﻮوﻧﯽ ﺑەﺳەر ﻋێﺮاﻗﺪا داڕﺷﺖ ،ﺋەوەﺑﻮو ﺑەﻧﺪاوەﻛﺎﻧﯽ ﺋەﺑﺎدان و ﺳــﯿﻠﻮە و ﮔﺮﯾﯿﻦ و ﮔەﻧﯿﻨە و ﺳەردەﺷــﺘﯽ ﺧﺴــﺘەﻛﺎر و ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ راﺳــﺘەوﺧﯚی ﻟەﺳــەر ﺋــﺎوی ھەردوو رووﺑﺎری ﺋەڵﻮەﻧﺪ و زێﯽ ﺑﭽــﻮوك ھەﺑﻮوە و ﺑــﻮوە ھﯚی ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی ﺋﺎوی ﻛﯚﮔەﻛﺮاوی ھەردوو دەرﯾﺎﭼەی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎن و دووﻛﺎن ،ﭘﯿﺴﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎوەﻛەﯾﺎن و ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﭘەﺗﺎ و ﻧەﺧﯚﺷﯽ
ژﻳﭭﺎن ﺧۆراﻧﯽ
ﻟە ﻛﯚﺑﻮوﻧــەوەی ڕۆژی 7ی 6ی 2017ﺑــە ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸــﺘﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ )ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم( واﺗە )ڕاﭘﺮﺳــﯽ( ﻧەك )ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ( ﭼﻮﻧﻜــە ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ ھەڵەﯾە، ﻟەﺑەرﺋەوەی )ﮔﺸﺘﭙﺮﺳــﯽ( واﺗە ﺋــەو ﻛەﺳــﺎﻧەش دەﮔﺮێﺘــەوە ﻛــە ﺗەﻣەﻧﯿــﺎن ﻟــە ﺧــﻮار 18 ﺳــﺎڵە ،ﺑەم وﺷــە و ﭼەﻣﻜﯽ ڕاﭘﺮﺳــﯽ دروﺳﺘە .ڕووﻧە ﺑﺘەوێ ﻟەﺑــﺎرەی ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ڕای ﺧەڵﻜــﯽ وەرﺑﮕﺮﯾﺖ ،وەك ھەڵﺒﮋاردﻧەﻛﺎن ،ڕای ﻛەﺳــﺎﻧێﻚ وەرﻧﺎﮔــﺮی ﻟەﻧﺎو ﺑێﺸــﻜەدا ﺑﯚ ﺷــﯿﺮ ﺑﮕﺮﯾﻦ ،ﺑــە دڵﻨﯿﺎﯾﯽ ڕای ﻛەﺳــﺎﻧێﻜﺖ ﻟە ﻛﻦ ﭘەﺳﻨﺪە ﻛە ﻟە ﺗەﻣەﻧﯽ ھەرزەﻛﺎری و ﻣﻨﺪاڵﯽ دەرﭼﻮوﺑﻦ .ﺑڕﯾﺎر درا ڕۆژی 25ی ﺋەﯾﻠﻮوﻟــﯽ 2017ڕێﻮڕەﺳــﻤﯽ )ڕاﭘﺮﺳــﯽ( ﺑــﯚ ﺟﯿﺎﺑﻮوﻧــەوەی ھەرێﻤــﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق، ﻟــە وﺗــﯽ )ﻋێــﺮاق( ﺑەڕێــﻮە ﺑﭽێــﺖ .وا ﭘێﺸــﺒﯿﻨﯽ دەﻛﺮێﺖ ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﯾەﻛﺠﺎر زۆر ﺑە )ﺑەڵێ( دەﻧﮓ ﺑﺪەن ،ﺑێ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﻦ )ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم( ﭼﯿﯿە ،واﺗەی ﭼﯿﯿە، ﺑﻨەﻣــﺎ ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ، ﻣەﺑەﺳﺖ ﭼﯿﯿە ﻟە ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ،ﺑە ﭘەژارەوە ﺑە ھەﻣﺎن ﺷێﻮە ﻛﯚﻣەڵە
ﺧەڵﻜێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێ ﺋــەوەی ﺑﺰاﻧﻦ ھﯚی ﭼﯿﯿە ،دەﻧﮕﯽ ﭘێ ﻧﺎدەن. زۆر ﮔﺮﻧﮕــە ﺷــﺎرەزاﯾﺎن ﺋــەم ﭘﺮﺳــە ﺑﯚ ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ڕوون ﺑﻜەﻧــەوە ،ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﯾﺎن ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﯚ ﺗﺎﻛﯽ ﻛﻮرد ھەﯾە ،ﺑە ﻣەرﺟێﻚ ﺑﺎرودۆﺧەﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘە ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺑﻜەن ،ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﻚ ﺑﮕﯚڕن ،ﺟﻮوڵە ﺑﺨەﻧەوە ﻧﺎو ﺑﺎزاڕ، ﺣﻜﻮوﻣــەت ﭘﺮۆﺳــەی ﭘێﺪاﻧﯽ ﻗەرزی ﺑﭽــﻮوك و ﭘێﺸــﯿﻨەی ھﺎوﺳەرﯾﯽ و ﺧﺎﻧﻮوﺑەرە دەﺳﺖ ﭘــێ ﺑﻜﺎﺗەوە .ﻟەﻻﯾەﻛــﯽ ﺗﺮەوە ﭘەرە ﺑە ﻛەرﺗە ﺳــەرەﻛﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ دەوڵەت ﺑﺪەن ،وەك :ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺗەﻧﺪروﺳﺘﯽ و ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزاری. ﺟﺎرێ ﯾەﻛﮕﺮﺗﻨﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎن زۆر ﮔﺮﻧﮕە ،ﯾەﻛﺪەﻧﮕﯽ و ﯾەﻛﺪەﺳﺘﯽ ﻛﻮرد ﻟەم ﻗﯚﻧﺎﻏــە و ﻗﯚﻧﺎﻏەﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا ﮔەرەﻛە ﻛﺎری ﻟەﺳەر ﺑﻜﺮێﺖ .ﭘێﻮﯾﺴﺘە و دەﺑێ ﺣﺰﺑەﯾﻞ ﺧﯚﯾﺎن ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻚ ڕێﻚ ﺑﺨەن ﻟەﺑﺎرەی ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳــﯽ ﺣﺰﺑــﯽ و ﭘﺮﺳــﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،دەﺑــێ ﺣﺰب ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﺘــەوە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت و ﻟە ڕﯾﺸەوە ﺑﻨﺒڕ ﺑﻜﺮێ ،ﺗﯚ ﻛە ﺑڕﯾﺎرت دا ﺗێﻨەﮔەی ،ﺋﯿﺘﺮ ﺳﺮۆﺷــﺖ ﺑﯚ داﺑەزێﺖ ،ھــەر ﺗێﻨﺎﮔەی .ﺋەﮔەر
ﺗەﻧﻴﺎ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑە ﮔﺮﺗﻨەوە ﻳﺎ ﻛــەم ﺑەرداﻧــەوەی ﺋﺎوی ﻫەردوو دەرﻳﺎﭼەی دوﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﻳﺨﺎن دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣە ﺧﺮاﭘﺘﺮﻳﻦ ﺑﮋاردەﻳە ﺑــەم ﺷــێﻮەﯾە ﮔﺮﺗﻨــەوەی ﺋــﺎوی رووﺑــﺎری زێــﯽ ﺑﭽﻮوك ﻛە ﻟــە ﺑەرزاﯾﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﻻﺟﺎﻧﯽ ﻣەھﺎﺑﺎد ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ھەڵﺪەﻗﻮڵێــﺖ و ﻟــە ﮔﻮﻧــﺪی ﻣﺎﺷــﺎن ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻗەدزێ دێﺘە ﻧــﺎو ﺧﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﻮورەوە ،ﺗەﻧﯿــﺎ ﭘێﻮەﻧــﺪی ﺑە ﭘﺮﺳــﯽ رﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣەوە ﻧﯿﯿە، ھێﻨﺪەی ﭘﯿﻼﻧێﻜﯽ درێﮋﺧﺎﯾەﻧە و دژ ﺑە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑەﻛﺎر دەھێﻨﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺳﺘﻜﺮدن ﺑەﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧــﯽ ﺋەم ﭘڕۆژەﯾە ﺑــﯚ ﭘێــﺶ 10ﺳــﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر دەﮔەڕێﺘەوە ،ﺑﮕﺮە ھەر ﺋەوﻛﺎﺗە ﺋێﺮان ﭘﻼﻧــﯽ ﺑﯚ وﺷــﻜﻜﺮدﻧﯽ ﺗەواوﯾﯽ زێﯽ ﺑﭽﻮوك داڕﺷــﺘﺒﻮو ﻟەم ﭘێﻨﺎوەﺷــﺪا دەﺳﺘﯽ ﻛﺮد ﺑە ﺟێﺒەﺟێﻜﺮدﻧﯽ ھەردوو ﺑەﻧﺪاوی ﻛﺎﻧﯽ ﺳێﻮ ﻟەﺳەر زێﯽ ﺑﭽﻮوك و )ﮔﺎران( ﻟەﺳەر زێﯽ ﺳﯿﺮوان. راﺳﺘە ﺋەم ﭘێﺸــێﻠﻜﺎرﯾﯿە دژی ھەﻣــﻮو ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ
ﻟێﺮەدا ﺋەوەﯾە ﺋﺎﯾﺎ ﻟەم ﻛﺎﺗەدا ﻛە ﻋەﺑﺎدی ﺳەرۆك وەزﯾﺮاﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺗــﺎران ﺑﻮو ،ﺑﯚﭼــﯽ ﺗﺎواﻧەﻛە و ﺳﯿﺎﺳــەﺗە دوژﻣﻨﻜﺎرﯾﯿەﻛەی دژ ﺑــە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم و ﻋێــﺮاق ﺑەﭘﻠەی دووەم ﺟێﺒەﺟــێ ﻛــﺮد؟ ﺋﺎﯾــﺎ ﻧەدەﻛﺮا ﺑەﻛﺎرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺑەﻧﺪاوەﻛە ﺑــﯚ وەرزی ﺑﺎراﻧﯽ زﺳــﺘﺎن دوا ﺑﺨﺮاﯾــە؟ ﺋﺎﯾﺎ ﺋێﺮان ﮔﻮێﺒﺴــﺘﯽ ﭘﺮەﻧﺴــﯿﺒەﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ و ﻋﻮرﻓﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻓﺸﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن و ﻧێﻮدەوڵەﺗــﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی دەﺑێﺖ ﺗﺎ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻋێﺮاق ھەوڵــە دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑەﻛﺎر ﺑﮫێﻨﻦ؟ ﺑﺎﺷــە ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەو وﺗــە ﭘﺎﺑەﻧــﺪی راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣە ﺋەﺗﯚﻣﯿەﻛەی ﻧەﺑــﻮوە ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن ﮔﻮێﺒﯿﺴــﺘﯽ دەﻧﮕﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿەﻛﺎن دەﺑێﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﺑەرﺋەوەی
ﻛﻮرد ﭘێﻮﻳﺴﺘﯽ ﺑە دەﻳﺎن ڕﻳﻔﺮاﻧﺪۆم ﻫەﻳە ﻧــﺎ وەك ڕۆژی ڕووﻧــﺎك دﯾــﺎرە ﺣﺰب دەﺳــﺘﯽ ﺧﺴــﺘﻮوەﺗە ﻧﺎو ﺧﻮێــﻦ و دەﻣﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ھەﻣﻮو ﺑــﻮارە ﻻوازەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺗﺎ ﺑە ﺟﻮﻣﮕە ﮔﺮﻧﮕەﻛﺎن ڕا دەﮔﺎ ،دەﻧﺎ ﺳەﺗﺎن ﻧﻤﻮوﻧەی ﺋﺎﺷﻜﺮا ھەن ﺑﯚ ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗە ،ھەزاران دەرﭼﻮواﻧﯽ زاﻧﻜﯚﻣﺎن ھەﯾە ﻟەم ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧە داﻧەﻣەزراوە )ﺋەﮔەر ﺑﺎﺳﯽ ﺷﻮێﻨﯽ ﺷــﯿﺎو ﺑﻜەﯾﻦ ﺑﯚ ﻛەﺳــﯽ ﺷﯿﺎو( ﻛەﭼﯽ ﺋەوەی ﺣﺰﺑﯿﯿە و ﺣﺰﺑێﻚ ﭘﺎڵﭙﺸــﺘﯽ دەﻛﺎت ،ﻟە ﺷﻮێﻨێﻜﯽ دڵﺨﻮازی ﺧﯚی ﺑە ﻣﻮوﭼەﯾەﻛﯽ ﭼﺎك ،داﻣەزراوە .ﻛﻮا ﯾەﻛﺴﺎﻧﯽ؟ ﻣﯿﻠەﺗــﯽ ﻛــﻮرد ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﻟــەڕووی ﻛﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەوە ﭘێﺶ ﻧەﻛەوﺗﻮوە ،ﺷــﺎری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑە ﭘﺎﯾﺘەﺧﺘﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮی ﻧﺎوزەد ﻛﺮاوە ،ﻛەﭼﯽ ھێﻨﺪەی ﺳەرۆك ھﯚزێﻚ ﻗﺴەی دەﺧﻮا و دەﺳﺘﯽ دەڕوا ،ﻧﺎﺑﯿﻨــﯽ ڕووﻧﺎﻛﺒﯿﺮێــﻚ ﺑﺎﺑەﺗێﻜﯽ ﮔﺮﻧــﮓ ﺑﻮرووژێﻨێ و ﺧەڵﻜەﻛە ﭘﺸــﺘﮕﯿﺮی ﺑﻜەن .ﻟە ﻧﺎوﭼەی ﮔەرﻣﯿــﺎن ھەر دەڵێﯽ ﭼﺎﺧﯽ ﺑەردﯾﻨە ،ﺑە ڕۆژی ڕووﻧﺎك ﺳەرۆك ﺧێڵ و ھﯚزەﻛﺎن ھەڕەﺷە ﻟە ﺣﻜﻮوﻣــەت دەﻛەن ،ﭼﻮﻧﻜە دەزاﻧﻦ ﺋــەو ﺧەڵﻜە ڕەﺷــﯚﻛە ﭘﺸــﺘﯿﺎن دەﮔــﺮن و ﮔــﺮەوی
ﺧﯚﯾﺎﻧﯿــﺎن ﻟــﯽ ﺑﺮدووﻧەﺗــەوە. ﻧﺎوﭼەﻛﺎﻧﯽ دەوروﺑەری ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺷــێﺨەﻛﺎن ﺑەڕێﻮەی دەﺑــەن ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﻗــەرەداغ و ﻗﯚﭘــﯽ و ﻛﻮێ و ﻛــﻮێ ،ﻟەم ﻧﺎوﭼەﯾــە ﻣﺎڵە ﺷــێﺨێﻚ ﺑﭽﻨە ﺧﻮازﺑێﻨﯽ ﻛﭽێﻚ وای ﻟە ﺣﺎڵﯿﺎن ﭘێﯿﺎن ﻧــﺎدەن ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەوان ﺑﻨەﻣﺎڵەن و ﺷێﺨﻦ ،ﺧﻮدا ﻓەزڵﯽ ﺑەﺳــەر ھەﻣﻮو ﺧەڵﻜــﯽ داون. ﻟــە ھەﻣﻮوی ﺧﯚﺷــﺘﺮ ﮔەرەﻛە ﻧــﺎوی ﺑﻮوﻛەﺧﺎﻧﻢ ،ﭘﺎﺷــﻨﺎوی ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ھەڵﮕﺮێ، ﺗﯚ ﺳــەﯾﺮی ﺋــەو ﮔﺎڵﺘەﺟﺎڕﯾﯿە ﺑﻜە .ﺑﯚﯾە ﺧەڵﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﮔەرەﻛێﺘﯽ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻚ ﺑﻜﺎت ﺑﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧەوەی ژﯾﻨﻮار ﻟە دەﺳﺖ ﻓەرﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨەﻣﺎڵــە و ﺧێﯾەﺗﯽ، ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ژﯾﻨﻮارێﻜﯽ ژﯾﺎری و ﻣﯚدێﺮن. ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟەﺑــﺎرەی ﻣــەﻻوە ،دەﺑێ ﻣەﻻ ﻟــە دەﺳــﺘێﻮەرداﻧﯽ ژﯾﺎﻧــﯽ ﺧەڵﻜﯽ ،دەﺳﺖ ھەڵﮕﺮن و ﺟﯿﺎ ﺑﻜﺮێﻨــەوە ،ﺑﯚﭼﯽ دەﺑێ ﻗﺴــە ﻟەﺑﺎرەی ھەﻣﻮو ﺷﺘێﻜەوە ﺑﻜەن، ﻟەﺳــەر ﻣﯿﻤﺒەری ﭘێﻐەﻣﺒەر؟ ﻣەﻻ ھەﯾە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎری ﻟەﺑﺎرەی ﺋەوروﭘــﺎوە ﻧﯿﯿە ،ﻟــە ﮔﻮﺗﺎری
ھەﯾﻨﯽ ﯾــەك ﺑەدەﻧﮕــﯽ ھﺎوار دەﻛﺎت” ،ﺋەﮔــەر داﻋﺸــﯿﺎن دروﺳــﺖ ﻧەﻛﺮداﯾە ،ﺑە 10ﺳﺎڵ ھەﻣــﻮو ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎ و ﺋەوروﭘــﺎ ﻣﺴﻮڵﻤﺎن دەﺑﻮون“ ﻗﯚﺳﺘﻨەوەی ﮔﻮێﮕــﺮان، ﺳــﺎوﯾﻠﻜەﯾﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎڵــﯽ ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋاﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ،ﻧەﺧﺎﺳــﻤە ﺋەوەی وەك ھەﻗﺎﯾەﺗــە ﺋەﻓﺴــﺎﻧەﻛﺎن ﮔێﺘﯽ ﺋەوروﭘــﺎ و ﺋەﻣەرﯾــﻜﺎی دێﺘە ﺑەرﭼــﺎو ،ﭼﻮﻧﻜــە ﻧەﯾﺒﯿﻨﯿﻮە، ﮔﻮﺗﺎرﺑێﮋان ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن وێﻨﺎی ﺗﺮاژﯾــﺪی و ﻛﯚﻣﯿﺪی ﻟە زەﯾﻨﯽ ﮔﻮێﮕﺮ دروﺳﺖ دەﻛەن. ﺗێﮕەﯾﺎﻧﺪﻧــﯽ وەھــﺎ ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﻟە ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ 10ﺳــﺎڵﯽ ﺑەرەﻣﯽ داھﺎﺗــﻮوی ﺋــەم ﻣﻨﺪاڵــە ﭼﯽ دەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﺧێــﺰان و ﻧەﺗەوە و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن؟ ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆﻣێﻜﯽ ﺗﺮ و دەﯾﺎن و ﺳەﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﻣﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘە، ﻣﻦ ھەر ﺑﺎﺑەﺗێﻚ ﭘێﺸــﻨﯿﺎز ﺑﻜەم ﺑﯚ ﻟەﺳەر وەﺳﺘﺎن و ﻗﺴەﻛﺮدن ﻟەﺑﺎرەﯾــەوە ،ﺗﯚ دەﯾــﺎن ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺗﺮت ھەﯾە ﺗﺎ ﻗﺴــەی ﻟەﺳــەر ﺑﻜەﯾﻦ و ﭼﺎك و ﺧﺮاپ ،ڕاﺳــﺖ و ﻧﺎڕاﺳﺖ ،ﻟێﻚ ﺟﻮدا ﺑﻜەﯾﻨەوە، ژﺑەر ھەﻧﺪێ درێﮋدادڕی ﻧﺎﻛەم و ﺋێﮋم ﻛــﻮرد ﻓﺮە ڕاﭘﺮﺳــﯽ و ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﮔەرەﻛە.
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗــﺎوان دوو زاراوەن ﯾــەك ﻣﺎﻧﺎﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑەم ﯾەﻛێﻜﯿﺎن زاراوەﯾەﻛﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯿﯿە و ﺑە ﺳــﯚز ﻣﺎﻣەڵەی ﻟە ﺗەﻛﺪا دەﻛﺮێﺖ ،ﺋەوی ﺗﺮﯾﺎن ﯾﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە .رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮاﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑەﭘێﯽ ﻋەﻗڵﯽ ﺧﯚﯾــﺎن و ﺑەﮔﻮێﺮەی ﺋەو ﭘﺮﻧﺴــﯿﭙە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿە ﻛﯚﻧەی ﺑﺎوەڕﯾﺎن ﭘێﯽ ھەﺑﻮوە ،ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧﯿﺎن وەك دوو ﭼەﻣﻜﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺟﯿﺎواز دۆزﯾﻮەﺗــەوە و ﻧەﻓﺮەﺗﯿﺎن ﻟــە ﺑﻜەرەﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﺮدووە ،ﻛەﭼﯽ ﺋــەم زاراواﻧە ﻧەك ھەر رۆژاﻧە ھەﺳﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ﻟەﻻﯾەن ﺧەڵﻜەوە ،ﺑﮕﺮە ﻟەﻻﯾەن دەﺳەﺗﯿﺸــەوە ﻛﺎری ﭘێ دەﻛﺮێﺖ ﺑەﺑێ ﺋــەوەی ﻟەرێﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯿﺎﺗــەوە رێﯽ ﻟێ ﺑﮕﯿﺮێﺖ ﯾﺎن ﻟە رێﯽ ﯾﺎﺳــﺎ ،ﭼﻮﻧﻜە دەﺳەت ﺑەھەردوو ﺑﺎرەﻛــەی دﯾﺎر و ﻧﺎدﯾــﺎر ،ﻟێﺮە ﻟە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺧﯚی ﮔﻮﻧﺎھـــﺒﺎر و ﺗﺎواﻧﺒﺎرە ﺑە ھەﻗﯽ ﮔﺸﺘﯽ. ﺋەو ﺳﯿﺴﺘﻤە رەوﺷــﺘﯿﯿەی ﭘێﺸﺘﺮ رۆژﺋﺎوای ﺑەڕێﻮە دەﺑﺮد ،ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــێﻮەﯾەﻛﯽ ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ ﻛﺎﯾە ﺟﯿﺎوازەﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧەی رۆژھەﺗﯽ ﺗەﻧﯿــﻮە ،ﺋەوەی ﺟﯿــﺎوازی ﻧێــﻮان رۆژﺋﺎوا و رۆژھەﺗــە ،ﺋەوەﯾــە ﺋــەوان رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟەو ﭼەﻣﻜﺎﻧە ﮔﺮت ﻛە ژﯾﺎﻧــﯽ ﻛﯚﻧﺘڕۆڵ ﻛﺮدووە و رێــﯽ ﻟە ھەر ﺟــﯚرە داﺑــڕان و داھێﻨﺎﻧێﻚ ﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﻛەﭼﯽ ﻟە رۆژھــەت رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮان زﯾﺎﺗﺮ ﭘﺎﺑەﻧﺪی ﺋــەو ﻣﻮﻓﺮەداﻧەن ﻛە ﺋەﺧﻼﻗﯽ ﺟێﻜەوﺗــە ﺑەرھەﻣﯽ ھێﻨﺎوە ،ﺑﯚﯾە ﻛە ﻗﺴــە دێﺘــە ﺳــەر رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن وەك دەﺳــﺘەﺑﮋێﺮێﻚ ﻛە ﺑەﻛﺎری ﺧﯚی ھەڵﻨﺎﺳێ، ﺑــە ﮔﻮﻧﺎھـــﺒﺎر و ﺗﺎواﻧﺒﺎر ھەژﻣــﺎر دەﻛﺮێﺖ، ﻟەوێﻮە ﺳــەرﭼﺎوەی ﮔﺮﺗﻮوە ﻛــە رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮ ﺗﺎﻛێﻜﯽ ﺋﺎﺳــﺎﯾﯿﯿە ﻧﯿﯿە ﻟــە ﻣﺎﻧﺎ و ﺟەوھەری ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎوان ﺗێﻨەﮔەﯾﺸﺘﺒێﺖ ،ﺑەڵﻜﻮ ﺋەوان ﻟــە ﭘﺸــﺘﯽ ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺸــﺪا ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾﺎن ﺑﯚ ﺟﯿﺎوازﯾﯿە ﭼﯿﻨﺎﯾەﺗــﯽ و رەﮔەزﯾﯿەﻛﺎن ھەﯾە، ﺑێﺪەﻧﮕﺒﻮوﻧﯿﺎن ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧە دەرھەق ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺸﺘﯽ. زۆرﺑــەی ﺷــﯿﻜﺮدﻧەوە دەرووﻧﯿﯿــەﻛﺎن ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﺎن ﺑەو ﺳــﻮوچ و ﮔﻮﻧﺎھـــ داوە ﻛە ﻟە ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ ﭘەروەردەی راﺑﺮدوو و ﺳﺎﯾﻜﯚﻟﯚژﯾﺎی ﺧێﺰان وەك ﯾەﻛەﯾەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﻛﯚﻣەڵﮕە دروﺳــﺖ ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾــە ﺗﺎواﻧﺒﺎر و ﮔﻮﻧﺎھـــﺒﺎر ﺑە ﺳەرﺳــﻮڕﻣﺎﻧەوە دەڕواﻧﻨە ﺳــﺰاﻛەی ،ﺑەو ﭘێﯿــەی ﺋﺎﻣﺮازەﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﭘﺎﻛــﯽ و زﯾﺎﻧﮕەﯾﺎﻧﺪن ﺑە ﮔﺸﺖ ﻟەﭘێﻨﺎوی ﺑەدەﺳــﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﺗﺎك ﯾﺎن ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﻛﻮﻟﺘﻮوری دواﻛەوﺗﻮوی ﮔﺸﺘﯽ ،ھەﺳــﺘﻜﺮدن ﺑە ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧﻜﺮدن ﻟە ﻛﺮدەوەﻛﺎﻧــﯽ راﺑﺮدوودا دەردەﻛەون ،ﺋەﻣە ﻟەوێﻮە ھەﺳــﺘﯽ ﭘێ دەﻛﺮێــﺖ ﻛە ﺗﺎﻛێﻚ ﺑﯿﺮ ﻟە راﺑــﺮدوو و ﻣﻨﺪاڵێﺘﯽ ﺧﯚی دەﻛﺎﺗەوە ﭼﯚن ﭘــەروەردە ﻛﺮاوە و ﭼﯚن ﺳــﻨﻮوری ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﺑــە ﭘێﻮەری ﻛﯚﻣەﯾەﺗــﯽ ﺑﯚ داﻧﺎوە ﻛە ﺑەﺷــﯽ زۆری ھەڵە ﺑﻮوە ،ﻧەڕەﺧﺴﺎﻧﺪﻧﯽ زەوﯾﻨە ﺑﯚ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﯚ ﻧﺎﺳــﯿﻨﯽ ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨە ،ھﯚی ﺳەرەﻛﯿﻦ ﻛە ﭘﯿﺎواﻧﯽ دڵڕەق و ﺗﻮﻧﺪڕۆی داھﺎﺗﻮوی ﻟــێ ﺑەرھەم ﺑێﺖ وەك ﺋەوەی ﻟە ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھەﯾە. ﺋەﮔەر ﻣﺎﻧﺎی ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗــﺎوان ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑێﺖ ﻟە ﮔﻮێڕاﯾەڵ ﻧەﺑﻮون ﺑە ﭘﺮەﻧﺴــﯿﭙە ﺋﺎﯾﻨﯿﯿەﻛﺎن، ﯾﺎن ﺋەو ﺳــﻨﻮوراﻧەی ﯾﺎﺳــﺎ داﯾﻨــﺎوە ،ﺋەوە دەﺑێﺖ ﺑە دوای ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەدا ﺑﮕەڕێﯿﻦ ﻛە ﺗﺎواﻧﯿﺎن ﻧەﻛﺮدووە و دەﺳﺘﯿﺎن ﻟە ﺳﺘەﻣﻜﺎری دژی ﺋﺎزارداﻧﯽ ﻛەس ﻧەﺑﻮوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﺑەﺷــﯽ زۆری ﻛــﺮدەی رۆژاﻧەی ﺧەڵﻚ ھەر ﻟە ﺧێﺰان و ﭘــەروەردە و ﻣﺎﻣەڵەی رۆژاﻧــەی ﺑﺎزاڕەوە ﺑﮕﺮە ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺋەﺧﻼﻗــەوە ھەﯾە ،ﺗﺎ دەﮔﺎت ﺑە ﺋەو ﺋﺎزارداﻧــەی ﯾەﻛﺘﺮ ﻛە ﭼێﮋی ﻟێ دەﺑﯿﻨﻦ ،ﺑە ﺳــﻮوك ﺗەﻣﺎﺷﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳێﻚ و ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧەوەی ﻛەﺳــێﻚ و زﯾﺎﻧﺒەﺧﺸﯿﻦ ﺑە ﻛەﺳــێﻚ و ﺑەﮔﻮﻣڕاﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳێﻚ ﻟەﻻﯾەن ﮔﺸﺘەوە و ﺑەﮔﻮﻣﺎن ﺗەﻣﺎﺷــﺎﻛﺮدﻧﯽ ﻛەﺳێﻚ ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﺟﯿــﺎواز ،ﻛﯚﻣەڵە ﺧەﺳــڵەﺗێﻜﻦ ﺗــەواوی ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﻛــﻮردی ھەڵﮕﺮﯾەﺗﯽ، ﺑەم ﭘﺮەﻧﺴﯿﭙێﻚ ﻧﯿﯿە ﮔﺸﺖ ﺳﺰا ﺑﺪات ،ﺑﯚﯾە ﺗﺎك دەﺑێﺘە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳــﺰاﯾە و ﺑە ﮔﻮﻧﺎھـ و ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺗەﻣﺎﺷﺎ دەﻛﺮێﺖ.
ﻟــە ﺋﻴﻤﭙﺮاﺗۆرﻳــﯽ ﺳــەﻓەوﻳﻴەوە ﺷەڕی ﺋﺎو دژ ﺑە ﻋێﺮاق و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒەﺟێ دەﻛﺮێﺖ
ﻟە وەرزەﻛﺎﻧﯽ ﮔەرﻣﺎدا ،ﭼﻮﻧﻜە ﻟە % 49ی ﺳــەرﭼﺎوەﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎوﯾﯽ رووﺑﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺋێﺮاﻧــەوە دێﻨــە ژوورەوە و ﻟە % 70ی ﺋﺎوی دەرﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧﯿﺶ ﻟــە ﺋێﺮاﻧــەوە دێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺑە ﻛەﻣﺒﻮوﻧەوەی رێــﮋەی ﺋﺎوەﻛە، ﺋەﮔەری ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ﻧەﺧﯚﺷﯽ و ﭘەﺗﺎ زﯾﺎﺗﺮ دەﺑێﺖ.
ﺑﺎﺷــﻮورە ،ﺑەم ﺑە ﭘﻠەی ﯾەﻛەم دژی داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺎرێــﺰﮔﺎی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ و ﻛەرﻛﻮوك و ﮔەرﻣﯿﺎن و ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧــﯽ ﻧﺎوەڕاﺳــﺖ و ﺧﻮارووی ﻋێﺮاﻗــە ،ھەﻣﻮو ﺋەم ﻧﺎوﭼﺎﻧەﯾﺶ ﻟەﻻﯾــەن ﺋەو ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳــﯿﯿﺎﻧەوە ﻓەرﻣﺎﻧڕەواﯾــﯽ دەﻛﺮێﻦ ﻛــە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯽ ﭘﺘەوﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ﺋێــﺮان ھەﯾە .ﭘﺮﺳــﯿﺎر
دەوڵــەت ﻧﯿﯿــە و ﺧﺎوەﻧــﯽ ﺳــەروەری ﻧﯿﯿە ،ﻛێ ﺋﺎﻣﺎدەﯾە ﻟــە ﻧﺎوەﻧﺪەﻛﺎﻧــﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ و ﻧەﺗــەوە ﯾەﻛﮕﺮﺗــﻮوەﻛﺎن ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ ﺑێﺖ؟ ﺋێ ﺧﯚ ﻧﺎﻛﺮێﺖ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺷــﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﺣﻜﻮوﻣەﺗــە ﭘﺎﺷــﻜەوﺗەﻛەی ﻣەزەوی ﻋەﺑﺎدی ﺑﯿﻦ. ﺗەﻧﯿــﺎ ﭼﺎرەﺳــەر ﺑــە ﮔﺮﺗﻨەوە ﯾــﺎ ﻛــەم ﺑەرداﻧــەوەی ﺋﺎوی ھــەردوو دەرﯾﺎﭼــەی دوﻛﺎن و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن دەﺑێﺖ ،ﭼﻮﻧﻜە ﺋەﻣــە ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾــﻦ ﺑﮋاردەﯾــە و ﻧﺎﭼﺎرﯾــﻦ ﻟــە ﻛﺎﺗێﻜــﺪا رۆژاﻧە ﻛەﻣﺒﻮوﻧــەوەی ﺋﺎﺳــﺘﯽ ﺋﺎوی دەرﯾﺎﭼەﻛــە ﻟــە دوو ﺑــﯚ ﭼﻮار ﺳــﺎﻧﺘﯿﻤەﺗﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮوە و ﻟە دوو ﻣﺎﻧﮕــﯽ داھﺎﺗﻮودا ﺋــەم رێﮋەﯾە زۆر زﯾﺎﺗــﺮ دەﺑێﺖ ،ﭘێﻮﯾﺴــﺘە ﺑەﻏﺪا ﺑە ﺳــﻮﻧﻨە و ﺷﯿﻌەﺷەوە ﻣەﺗﺮﺳــﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋــەم ھەﻧﮕﺎوە ﺑﺰاﻧــﻦ و ھەوڵەﻛﺎﻧﯿــﺎن ﺑﺨەﻧە ﮔەڕ ،ﺋەﮔــەر ﻧﺎ ﭘێــﺶ ﭘﺎرێﺰﮔﺎ ﻛﻮردﯾﯿەﻛﺎن ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑێ ﺋﺎو دەﺑﻦ ،ﺋەﻣــەش ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﺗﺎ ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺮ ﺋێﺮان ﺑەﻛﺎرﺧﺴــﺘﻨﯽ ﻛﯚﮔەﻛﺮدﻧــﯽ ﺋﺎوەﻛــەی راﺑﮕﺮێﺖ ﺑــﯚ ﺋەوەی ﺳــﺎڵێﻜﻤﺎن ﻟە ﺑەردەﻣــﺪا ﺑێﺖ ﺑەھﺎوﺷێﻮەی دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻧەوت ﺧﯚﻣﺎن ﻟە ﭘﺎﺷﻜەوﺗەی ﺋﺎﺑﻮوری و وزەی ﺋەو وﺗﺎﻧە دەرﺑﺎز ﺑﻜەﯾﻦ، ﺗــﯚ ﺑﯿﮫێﻨە ﭘێﺶ ﭼــﺎوی ﺧﯚت ﺋەﮔــەر ﺋەو ﻛﺎرەﺑــﺎ ﻛەﻣە و ﺋﺎوە و ﻧەوت و ﺳــﻮوﺗەﻣەﻧﯿﯿە ﻟەژێﺮ دەﺳﺘﯽ ﺑەﻏﺪا و ﺋێﺮان ﺑێﺖ ،ﺋەوا دەﺑێﺖ ﺑەﻗﺎﭼﺎخ ﻟە ﺳﻨﻮورەﻛﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەوە ﺋەو ﭘێﺪاوﯾﺴــﺘﯿﯿە ﮔﺮﻧﮕﺎﻧەی ژﯾﺎﻧﻤــﺎن ﺑﮫێﻨﯿﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚﻣﺎن ﺧﺎوەﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎو و ﻧەوت و ﻛﺎﻧﺰای دەوڵەﻣەﻧﺪی ﺋﺎﺑﻮورﯾﻦ ،ﭘێﺸﯿﻨﺎﻧﻤﺎن راﺳﺘﯿﺎن ﮔﻮﺗﻮوە ﮔﯚﺷﺘﯽ ﻻڕاﻧﯽ ﺧﯚت ﺑﺨﯚ ﻟە ﻣﻨەﺗﯽ ﻗەﺳﺎب ﺑﺎﺷﺘﺮە.
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺳﻤﻜۆ ﻣﺤەﻣەد
ﮔﺮﺗﻨەوەی ﺋﺎوی زێﯽﻗﻴﻨە 17 ﺑﭽﻮوك ﺷەڕی ﻛۆﻧە
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
18
ﻫەوارﺧﺎن ﺑەرزﻧﺠﯽ:
ﻛەﺳێﻚ ﺑێﺘە ژﯾﺎﻧﻤەوە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﻧﻮوﺳﻢ
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ ھەوارﺧــﺎن ﺑەرزﻧﺠــﯽ ﻧــﺎوی ﺗەواوی )ھەوارﺧﺎن ﺳــەﯾﺪ ﻣﻮراد( ـــە و ﻟەداﯾﻜﺒﻮوی ﺳﺎڵﯽ 1993ی ھەوﻟێﺮە و ﻟە ﺧﺎﻧەوادەی ﺳەﯾﺪی ﺑەرزﻧﺠەﯾە .دەرﭼــﻮوی ﻛﯚﻟێﮋی ﺑەڕێﻮەﺑــﺮدن و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿــە و ﻟــە 2010ـــەوە دەﺳــﺘﯽ ﻛﺮدووە ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ .ﯾەﻛەم ﺑەرھەﻣﯽ ﺧﯚی ﺑە ﻧﺎوی )ھەوارﮔــەی ھەوارﺧﺎن( ﺋەﻣﺴﺎڵ ﺑو ﻛﺮدەوە. ﺋــەم ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﺋێﺴــﺘە ﺧەرﯾﻜﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﻛﺘێﺒێﻜﯽ ﺗﺮە ﺑە ﻧﺎوی
)ﺧﺎﻧﻢ دەﺳــﺘﯽ ﭘﯿﺎوەﻛەت ﺑﮕﺮە(. ﻟەم دﯾﻤﺎﻧەﯾەی ”وﺷە“دا ﻟەﺑﺎرەی ﻛﺘێﺒە ﭼﺎﭘﻜﺮاوەﻛەی و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺋﺎﻓﺮەت و ﺷــﯿﻌﺮ و ﻋەﺷﻖ ھﺎﺗە ﺋﺎﺧﺎوﺗﻦ. )ھەوارﮔــەی ھەوارﺧــﺎن ﺑەرزﻧﺠــﯽ( ﻧــﺎوی ﻛﺘێﺒەﻛەﺗە و ﻟەم ﻣﺎوەﯾەدا ﺑو ﺑــﻮوەوە ،زﯾﺎﺗﺮ وەك ﺷــﯿﻌﺮ ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ ﻛﺮا، ﺑەم ﻟە راﺳــﺘﯿﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﻧــﺎوی ﭘەﺧﺸــﺎﻧﻦ ،ﺋــەوە ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﺘەوە؟
ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﻛﺘێﺒەم وەك ﭘەﺧﺸــﺎن ﯾﺎن وەك ھﯚﺷــﺪارﯾﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ رۆڵ دەﺑﯿﻨێ ﻧەك ﺷــﯿﻌﺮ، ﻣﻦ ﺋــﺎرەزوو دەﻛــەم ﺧﺎﻧﻤێﻜﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﺑﻢ ﻧەك ﺷــﺎﻋﯿﺮ .راﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺸﻢ ﺳــەﯾﺮم ﭘێ ھﺎت ﭼﻮﻧﻜە زۆر ﻛەم ﺧﯚم ﻟە ﺷــﯿﻌﺮ ﻧﻮوﺳﯿﻦ دەدەم .ﻣﻦ ﺷــﺎﻋﯿﺮ ﻧﯿﻢ ،ﺷــﯿﻌﺮ ھﻮﻧەر و ﺋەﺗەﻛێﺘﯽ ﺧﯚی دەوێﺖ، ﺋەﻣە دەﮔەڕێﻨﻤــەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤــە ﺋەھﻠﯽ ﺋەدەب دۆﺳــﺖ و دەﺳﺘﻨﻮوﺳەﻛﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﺗــﺎو داوە ﺑە ﻧﺎوﻧﯿﺸــﺎﻧﯽ وەرﮔێڕ ﯾﺎن ﺷــﺎﻋﯿﺮ ،ﺑﯚﯾە ﺧﻮێﻨەر زﯾﺎﺗــﺮ ﻟــەم دﯾــﺪەوە ﭼﺎوەڕێﯽ ﺑەرھەﻣــﯽ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﻦ ،ﻛﺘێﺒەﻛەی ﻣﻦ )ھەوارﮔەی ھەوارﺧﺎن( ﻛەﻣﺘﺮ ﺑەﺋﺎراﺳﺘەی ﺷــﯿﻌﺮ ﭼﻮوە و ﺧﯚم ﻧەﻣﻮﯾﺴﺖ ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺑﻜەم ﭘێﻢ ﺧــﯚش ﻧﯿﯿە ھﯿــﭻ ﻛﺎت ﺧﻮێﻨەر ﺋﺎراﺳﺘە ﺑﻜەم ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ. ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﻛﺘێﺒەی ﺗﯚ ﺧﻮێﻨەران ﭼﯚن ﭘێﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟێﯽ ﻛﺮد؟ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا دەﮔﻮﺗﺮێ ﺧﻮێﻨەر ﻛەﻣە؟ ﺑﺎرودۆخ و ﻛەﺷﯽ ﺋﺎرام ھﯚﻛﺎرێﻜﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯿە ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺧﻮێﻨەر ﺑﺎﺷــﺘﺮ ﺧﻮﻟﻘﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە ﺑﻜﺎت.
ﺑێﮕﻮﻣــﺎن ﺋەم ﻣﺎوەﯾــەی راﺑﺮدوو ﺟــەوی ﻛﯚﻣەﻟﮕﺎ ﺑەﮔﺸــﺘﯽ ﻛەم ﭼﺎﻻك ﺑــﻮو ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺑــﻮارەﻛﺎن ﺑەھــﯚی ﻧﺎﺳــەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ،وەﻟێ ھێﺸــﺘﺎ ﺧﻮێﻨەر ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﻜﯽ ﺑﺎش دۆﺳــﺘﺎﯾەﺗﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە دەﻛﺎت، ھەﻣﯿﺸە ﯾەﻛەم ﺑەرھەم ﺑﯚ ﺷﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺧــﯚی ھەﯾە ﭘێﺸــﻮازﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧﻮێﻨەر وزەی ﭘێﺪەﺑەﺧﺸێﺖ ﺑﯚ ﺑەرھەﻣﯽ داھﺎﺗﻮوی .ﻣﻦ ﺑەﺷــﺒەﺣﺎڵﯽ ﺧﯚم ﺳــﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﺧــﻮدا و ﺧﻮێﻨەر ،ﺑە ﺋەﻧﺪازەﯾەﻛــﯽ ﺑــﺎش ﻛﺘێﺒەﻛەم ﭘێﺸــﻮازی ﻟێ ﻛﺮاوە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺧﯚی ﻛﺮدووەﺗەوە ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺧﯚم ﻛەم دەﺧەﻣە ﺑەر دﯾﺪەﯾﺎن و ﻛەم دەرﻓەﺗﻢ ھەﯾە ﺑــﯚ دﯾﺪار و ﭼﺎوی ﻛﺎﻣێﺮا ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﻣەﺷﺪا ﺧﻮێﻨەراﻧﻢ ﻟﻮﺗﻔﯿــﺎن ﻧﻮاﻧﺪووە ﺑــﯚ ﺑەرھەم و ﺑﺎﺑەﺗەﻛﺎﻧﻢ. ﺑــەردەوام ﺋــەو ﭘﺮﺳــﯿﺎرە دەﻛﺮێﺖ ،ﺷــﯿﻌﺮی ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟەژێــﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﭘﯿﺎواﻧﺪاﯾــە .ﺗــﯚ ﺑﯚﭼﻮوﻧﺖ ﭼﯿﯿە ﻟەﻣﺒﺎرەﯾەوە؟ ھﻮﻧــەر ﺑەﮔﺸــﺘﯽ واﺑەﺳــﺘەﯾﯽ ھەﯾــە ،ﺋەﻣﺎ ﻣەرج ﻧﯿﯿــە ﺧﺎﻧﻤﺎن
ﯾﺎن ﭘﯿﺎوان ﻟە ﺷﯿﻌﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑێــﺖ ﺑﯚ ﯾەك ،ﺋﯿﻠﮫﺎﻣﯽ ﺷــﯿﻌﺮ ﯾﺎن ﻧﻮوﺳــﯿﻦ واﺑەﺳــﺘەی ھەﯾە ﺑە ھەﺳــﺖ ﯾﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﻚ ﻛە ﭘﺎڵﺖ ﭘێﻮە دەﻧێﺖ ﺑﯚی ﺑﻨﻮوﺳــﯽ، ﺋەﮔەر ﺑڵێﻦ ﺷﯿﻌﺮی ﺧﺎﻧﻤﺎن ﻟەژێﺮ ﻛﺎرﯾﮕەرﯾــﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﭘﯿﺎواﻧﺪاﯾە ﺋەﻣە ﻣﺎﯾەی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﻧﯿﯿە ،ﭼﻮﻧﻜە ﭘﯿﺎوان زﯾﺎﺗــﺮ زەوﯾﻨەﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﯚش ﺑﻮوە و ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧــە ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە ﺑێ ﺗﺮس و ﺷــەرم ھﻮﻧەر و ﺑەھﺮەی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﺎو ﺑﺪەن .دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﺗﺎﻗە ﺷﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻛە ھەﻣﯿﺸە وەك ﺷﻨەﺑﺎ ﺑﺸڵەﻗێﻨێﺖ ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯽ ”ھێﻤﻦ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ“ ﺑﻮوە ﻛە ﺋەﻣڕۆ ﻧەك ھەر ﺧﺎﻧﻤﺎن ،ﺑەڵﻜﻮ ﭘﯿﺎواﻧﯿﺶ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﺳــﻮودﻣەﻧﺪ ﺑﻦ ﺑە ﺑەھﺮەﻣەﻧﺪی ھێﻤﻦ. ﺗﯚ وەك ﻧﻮوﺳــەرێﻜﯽ ﺋﺎﻓﺮەت ﺑﻮێﺮﯾﯽ ﺋەوەت ھەﯾە ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ دداﻧﯽ ﭘێﺪا ﺑﻨێﺖ ﻛە ﻛەﺳــێﻜﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ھەﯾە ﻟە ژﯾﺎﻧﺘﺪا؟ ﺟــﺎرێ ﻛﯚﻣەڵﮕــەی ﺋێﻤە زۆری ﻣﺎوە ﺑﯚی ﺑﻮێﺮ ﺑﯿــﻦ ،ﭘﺎڵەوان ﺋەو ﻛەﺳــە ﻧﯿﯿە ﻛە ﺑﯿەوێﺖ ﺑﻮێﺮ ﺑێﺖ و ﺧﯚی ﺟﯿﺎواز ﺑﻜﺎت ﻟە ﻛﯚﻣەڵﮕە، ﭘﺎڵەوان ﺋەو ﻛەﺳــﺎﻧەن ﻛە ﺳەرەﺗﺎ
ﺑﯚ ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻮێــﺮ ﺑﻦ ﺋەوەی دەﯾﻨﻮوﺳﻦ و دەرﯾﺪەﺑڕن ﻟە ﻧﺎﺧﯽ ﺧﯚﯾــﺎن رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗــەوە ﺧﯚی و دەوروﺑــەری ھەڵﻨەﺧەڵەﺗێﻨێﺖ. ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ھەوێﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤە ﻛە ﻟەﮔەڵ ﺧﯚﻣﻢ ﮔەورە ﻛﺮدووە ،ھﯿﭻ ﻛﺎراﻛﺘەرێﻚ ﻟە ﭘﺸﺖ ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ﻧﯿﯿە. ﻣــﻦ دەﻣەوێــﺖ وەك ﺧﺎﻧﻤێــﻚ زﻣﺎﻧﺤﺎڵــﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ ﺗــﺮ ﺑــﻢ و ھەرﻛﺎﺗﯿﺶ ﻛەﺳێﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑێﺘە ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﺎﻧﻮوﺳﻢ! دەﭼــﻢ دەﺳــﺘﯽ ھﺎودەﻣەﻛــەم دەﮔــﺮم و ﺧەرﯾﻜــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚم دەﺑﻢ .ﺑﻮێﺮ ﺋەو ﻛەﺳــەﯾە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑــﺪات ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ،ﻧﺎﻣەوێﺖ ژﯾﺎﻧﻢ ھەر ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ وێﻨە ﺑﻜەم، دەﻣەوێﺖ ﺑــە ﻛﺮدار ﻟﻮﺗﻔﯽ ﺋەوﯾﻦ ﻟەﮔەڵ ﺋەو ﻛەﺳە ﺑﻜەم ﻛە دەﺑێﺘە ھﺎودەﻣــﻢ ،ﻧــەك وەك ھەﻧــﺪێ ﺷــﺎﻋﯿﺮ و ﻧﻮوﺳــەران ﻟە ﻛﺘێﺐ و ﺑەرھەﻣەﻛﺎﻧﯿــﺎن زۆر ﺑــە ﺟﻮاﻧﯽ ﺑەﺳەر ﺷــﺎﻧﻮﺑﺎڵﯽ ﺋﯿﺸﻖ و ﺋەوﯾﻦ و ﺧﯚﺷــﻜەﯾﻔﯽ ژﯾﺎن ھەڵﺪەدەن، ﻛەﭼﯽ ﻟــە ژﯾﺎﻧــﯽ راﺳــﺘﯿﯿﺎﻧﺪا ﺧﺎﻧەوادەﯾەﻛﯽ ﭘەرﺗەوازەﯾﺎن ھەﯾە و ﻛــەم ﻟﻮﺗﻒ و ﺑێ ﺣەوﺳــەڵەن.
ﺋەﻣە واﺗﺎ ﺑﯚ دەروﺑەر دەژﯾﻦ ﻧەك ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن . ﺋﺎﯾــﺎ وەك ﺋﺎﻓﺮەﺗێﻜــﯽ ﻧﻮوﺳــەر ﻟە ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻮێﻨەراﻧێﻚ ﺑﻮوﯾﺖ ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺧﯚت و ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﺖ ﺑﻦ؟ دﻧﯿــﺎی ﻓەﯾﺴــﺒﻮوك دﻧﯿــﺎی رۆڵﺒﯿﻨﯿﻨە ،ھەﻣﻮوﻣﺎن ﺑﺎﺷــﯿﻦ و ﭘﺎڵەواﻧﯿﻦ ﺗﯿﺎﯾﺪا .ﻟــەم دﻧﯿﺎﯾە زوو ﻋﺎﺷــﻖ دەﺑﯿﻦ و زوو ﺳەرﺳــﺎم دەﺑﯿــﻦ ،ﺑێﮕﻮﻣــﺎن زۆر ھەﯾــە ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ .ﻣﻦ ﺑــەو دﯾــﺪە دەﯾﺨﻮێﻨﻤــەوە ﻛە ﺋــەو ﺧﻮێﻨەراﻧە ﻟە رۆﺷــﻨﻔﻜﺮی ﺧﯚﯾﺎﻧە ﻋﺎﺷﻖ و ﺳەرﺳﺎم دەﺑﻦ ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﻢ ،ﺑﯚﯾە ھەﻣﯿﺸە رێﺰم ﺋﺎراﺳﺘە ﻛﺮدوون. ﺋﺎﯾﺎ ﺗﯚ ﻋﺎﺷﻘﯽ ،ﭘﯿﺎوێﻚ ھەﯾە ﻟە ژﯾﺎن و ﻧﻮوﺳﯿﻨەﻛﺎﻧﺘﺪا؟ ھﯿــﭻ ﻛﺎرەﻛﺘەرێــﻚ ﻟە ﭘﺸــﺖ ﻧﻮوﺳــﯿﻨەﻛﺎﻧﻤەوە ﻧﯿﯿە .ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺧەوﻧــﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﻤــە و ﮔەﺷــەی ﻛــﺮدووە ﻟەﮔەڵﻢ .ﻋﯿﺸــﻖ ﺑەﻣﺎﻧﺎ ﻗﻮوڵەﻛەی زۆر ﻟــەﻻم ﭘﯿﺮۆزە ﻛە ھێﺸــﺘﺎ ﺧﻮاوەﻧــﺪ ﻧەﯾﻜﺮدووەﺗە ﻗﺴــﻤەﺗﻢ ﺑەری ﺋــەو ﭘﯿﺮۆزﯾﯿە ﺑﻜەوم.
ﻛﭽﺎﻧﯽ ڕاﻧﻴە ﺧەون ﺑە ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەﻳﺎﻧەوە دەﺑﻴﻨﻦ
رەوﺷﺖ ﺣەﺳەن:
ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯽ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕﯽ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدووﯾﻦ وﺷە /ﻣﺤەﻣەد ﺟەﻣﺎل ﮔﺮووﭘﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯽ ﻛﭽﺎﻧﯽ ڕاﻧﯿە ﻟە ﺳــﺎڵﯽ 2004داﻣەزراوە و ﺧﺎوەﻧﯽ ﭼەﻧــﺪان ﺑەرھەﻣــﯽ ھﻮﻧەرﯾﻦ. ڕەوﺷﺖ ﺣەﺳەن ﺳەرﭘەرﺷﺘﯿﺎری ﮔﺮووﭘەﻛە ﻟە دﯾﺪارێﻜﯽ ”وﺷە“دا، ﺑــﺎس ﻟــە ﻛﺎر و ﭼﺎﻻﻛﯿﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﮔﺮووﭘە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛەﯾﺎن دەﻛﺎت و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەوەش دەﻛﺎت ﻛە ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴــەر و ﺗەﻧﮕــﮋەی داراﯾﯽ، ﻛێﺸــەی زۆری ﺑﯚ ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎرە ھﻮﻧەرﯾﯿەﻛﺎﻧﯿــﺎن دروﺳــﺖ ﻛﺮدووە. ﯾەﻛەم ﻛﺎری ھﻮﻧەرﯾﺘﺎن ﻟە چ ﺳﺎڵێﻜﺪا ﺑﻮو؟ ﺳــﺎڵﯽ 2010ﯾەﻛەم ﺑەرھەﻣﻤﺎن ﺑــە ﻧــﺎوی ”ﭼــﻮار ﮔــﻮڵ“ ﺑو ﻛــﺮدەوە و ھەﻣــﻮو ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﺑﻮون و ﭘێﺸــﻮازﯾﯿەﻛﯽ ﺑﺎش ﻟەو ﺑەرھەﻣەﻣــﺎن ﻛﺮا ،ﺑﯚﯾە ﺑﯚ ﺑەرھەﻣەﻛەی ﺋــەم دواﯾﯿەش ﺑڕﯾﺎرﻣــﺎن دا ﺑــە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﺎن ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری ﺑﻦ ،ﻛە ﻟە ﺷــەش ﮔﯚراﻧﯽ ﭘێﻚ ھﺎﺗﺒﻮون و ﺑە ﺷێﻮەی ﻛﯚرس و ﺳﯚﻟﯚ ﮔﻮﺗﺮاﻧەوە و ﺑە ﻣﻮزﯾﻚ ﺑەﯾەﻛەوە ﺑەﺳﺘﺮاوﻧەﺗەوە. ﺋــەم ﻛﻠﯿﭙە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﻮێﻦ وێﻨەی ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوە؟ ﺑەﺷــﯽ ﺳــەرەﻛﯿﯽ ﺋەم ﻛﻠﯿﭙە ﻟە دۆڵﯽ ﺷــﺎورێ ﻟە ﺳــەﯾﺮاﻧﮕەی دێﻤﺎن ﻟە ﺷــﺎری ڕاﻧﯿــە وێﻨەی ﮔﯿــﺮاوە ،ھەروەھﺎ ﺑەﺷــێﻜﯽ ﺗﺮ ﻟــە ﻛﺎرەﻛە ﻟە ﺗﻮرﻛﯿــﺎ وێﻨەی ﺑﯚ ﮔﯿﺮاوە ،ﺋەوﯾــﺶ ﻟە ڕێﮕەﻣﺎﻧﺪا ﺑﻮو ﺑﯚ وﺗــﯽ ﺑﻮﻟﮕﺎرﯾﺎ ﺑە ﻣەﺑەﺳــﺘﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﻤﺎن ﻟە ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵێﻜﯽ ﻣﻮزﯾﻜﯿﺪا. ﺑەﺷــﺪاراﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙەﻛــە ﻛێ ﺑﻮون؟
ﺧــﯚم ﯾەﻛێﻚ ﺑــﻮوم ﻟەواﻧەی ﻛە ﮔﯚراﻧﯽ دەڵێﻢ ،ھﺎوﻛﺎت ﺳــﺎوێﻦ ﺣەﻣﯿــﺪ و ﺳــﺎﺑﺎت ﺣەﻣﯿــﺪ و ﻧﺎﻣــﯚ ﻧــﺰار ﺋەواﻧﯿــﺶ ھەرﯾەك ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻓﯚﻟﻜﻠﯚری دەڵێﻨەوە، ﻟە ھەﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﻛﺎری داﺑەﺷﻜﺮدن ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﻛەﻣﺎﻧﮋەن ﻣﺤەﻣەد ﯾﺎﺳــﯿﻦ ﻛﺮدووﯾەﺗــﯽ و ﻛﺎرێﻜﯽ ﻧﺎوازەی ﻛــﺮدووە ،ھەروەھﺎ ﻛﺎری وێﻨەﮔﺮﺗﻦ و دەرھێﻨﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙەﻛە ﯾﻮﺳﻒ ﻟەﺷــﻜﺮی ﺋەﻧﺠﺎﻣﯽ داوە و ھێﻤــﻦ ﻣﯚﻓەﻗــﯽ ﻛەﻣﺎﻧﮋەن و ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﭘەﯾﻤﺎﻧﮕــەی ھﻮﻧەرە ﺟﻮاﻧەﻛﺎﻧــﯽ ڕاﻧﯿــە و ھــﺎوﻛﺎت ﻛە ھﺎوﺳــەری ﺧﯚﺷەوﯾﺴــﺘﻤە ﺑەڕێﻮەﺑــەری ﺑەرھەﻣەﻛــە ﺑﻮو، ھەﻣﻮو ﻛﺎرە ﭘێﻮﯾﺴــﺘەﻛﺎﻧﯽ وەك ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪﻧــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿــەﻛﺎن و ھەڵﺒﮋاردﻧــﯽ ﺳــﺘﯚدﯾﯚ و ژەﻧﯿﺎر و داﺑەﺷــﻜﺎری ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﯾﻦ و زۆر ﺋەرﻛﯽ ﻛێﺸﺎ ﻟەﮔەڵﻤﺎن ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە زﯾــﺮەك ﻣﺤەﻣــەد ﺋەﻣﯿﻦ ﻛﺎری ڕﯾﻜﯚرد و ھﯚﮔﺮ ﻋﺰﯾﺰ ﻛﺎری ﺋەرەﻧﺠﻤێﻨﺘﯿﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە. ﻣﺎوەﯾەﻛــﯽ زۆر ﻛﻠﯿﭙەﻛەﺗﺎن ﺑەھﯚی ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺳﭙﯚﻧﺴەرەوە ﺑو ﻧەﻛﺮاﯾــەوە ،ﺋەﮔەر ﻟــە داھﺎﺗﻮودا ﺑە ھەﻣﺎن ﺷــێﻮە ﺋەم ﻛێﺸەﯾەﺗﺎن ڕووﺑەڕوو ﺑــﻮوەوە ،ﺋﺎﯾــﺎ ﺋەﻣە ﻟە
ﻛﺎرەﻛﺎﻧﺘﺎن ﺳﺎردﺗﺎن ﻧﺎﻛﺎﺗەوە؟ ﺑــە داﺧــەوە ﻟــە ﻛﻮردﺳــﺘﺎن دۆزﯾﻨەوەی ﺳﭙﯚﻧﺴەر زۆر ﺋەﺳﺘەﻣە و ﻛﺎری زۆری دەوێ ،ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻛﻮﻟﺘﻮوری ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﺑﯚ ﻛﺎری ھﻮﻧــەری ﻧەﮔەﯾﺸــﺘﻮوەﺗە ﺧﺎڵﯽ ﻧﺎوەﻧﺪ و ﺳــەرەﺗﺎﯾﯽ ،ھەرﭼەﻧﺪە ﺳﻮﭘﺎﺳــﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻓﺎﺳﺖ ﻟﯿﻨﻚ دەﻛەﯾﻦ ﻛە ﺳﭙﯚﻧﺴــەری ﺋێﻤەی ﻛﺮد ،ھەروەھﺎ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺋﺎﻟﯿﻦ ﺑە ﺳﻮﭘﺎﺳەوە ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭘﯿﺸﺎن دا ،دواﺗﺮﯾــﺶ ﺑەھــﯚی ﻗﯚرﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾــﯽ ﺣﺰﺑەﻛﺎﻧــەوە ﻟﯚﮔﯚی ﺳﭙﯚﻧﺴەر دەﺑێﺘە ﻛێﺸە و ھەﻧﺪێ ﻟە ﻛەﻧﺎڵەﻛﺎن ﻛــە ﺣﺰﺑﯿﻦ و دژی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﺳﭙﯚﻧﺴەرن و ﻛﻠﯿﭙەﻛە داﻧﺎﺑەزێﻨﻦ. ﻟــە داھﺎﺗﻮوﯾەﻛــﯽ ﻧﺰﯾﻜــﺪا ﭘڕۆژەﯾەﻛــﯽ ھﺎوﺷــێﻮەﺗﺎن ﻟــە ﺑەردەﺳﺘﺪا ھەﯾە؟ ﺗــﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻧەﺧێــﺮ ،ﭼﻮﻧﻜــە ﺋەﻧﺠﺎﻣﺪاﻧــﯽ ﻛﺎری ﻟەو ﺷــێﻮەﯾە ﺗێﭽــﻮوی زۆرە و ﻟە ﺋێﺴﺘەﺷــﺪا ﻛەﻣێﻚ ﺋەﺳﺘەﻣە ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ ﻛﺎرێﻜﯽ ﻟەم ﺷێﻮەﯾە ﺑﻜەﯾﻦ. ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺳــەرﭼﺎوەی داراﯾﯽ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯿەﻛﺎﻧﯽ ﺋەم ﮔﺮووﭘە ﻛێ ﺑﻮون؟ ﮔﺮووﭘەﻛەﻣﺎن ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑﯚ ﻣﺎوەی
ﭘێﺸــﺘﺮ ﺑۆ ﻣﺎوەی ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﻮدﺟـــــەﻳەﻛﯽ ﺑﭽﻮوﻛــﯽ ﺧۆﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧــﯽ ﺑۆ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو ،ﺑە داﺧــەوە ﺑەﻫۆی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﻳﻴﻴەوە ﻧەﻣﺎ
ﺳــﺎڵێﻚ ﺑﻮدﺟەﯾەﻛــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﯽ ﺧﯚﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺗەرﺧﺎن ﻛﺮاﺑﻮو، ﺑــە داﺧــەوە ﺑەھــﯚی ﺗەﻧﮕﮋەی داراﯾﯿﯿــەوە ﻧەﻣﺎ ،ﺑەم ﺋێﺴــﺘە دڵﺴﯚزاﻧﯽ ﺋەم ﮔﺮووﭘە ھﺎوﻛﺎرﻣﺎﻧﻦ، ﺑــﯚ ﻧﻤﻮوﻧــە ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﺣﻮﺳــێﻦ ﺑەڕێﻮەﺑــەری وەرزش و ﻻواﻧــﯽ ڕاﻧﯿە ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺟێﮕە و ﺷــﻮێﻨﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووﯾﻦ ،ھەروەھﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺣەﻣﯿﺪ ﺳەرﭘەرﺷــﺘﯿﺎری ﯾەﻛەی ﻛﺎرﮔێڕﯾــﯽ ڕاﭘەڕﯾﻦ ھــﺎوﻛﺎری ﻣﺎدی ﻛﺮدووﯾﻦ ،ﻟەﻻﯾەﻛﯽ ﺗﺮەوە ﺑەڕێــﺰان ﻣەﻻ ﺑەﺧﺘﯿــﺎر و ﺑﺎﺑەﻛﺮ دڕەﯾــﯽ و ﭼەﻧﺪان دڵﺴــﯚزی ﺗﺮ ھﺎوﻛﺎرﯾﻤﺎن دەﻛەن. ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﺑەﺷــﺪارﯾﯽ ﭼەﻧﺪ ﻛﯚﻧﺴێﺮت و ﻓێﺴﺘﯿﭭﺎڵﺘﺎن ﻛﺮدووە؟ ﺳــەرەڕای ﺋــەوەی ﺑەﺷــﺪاری ﭼەﻧﺪ ﻓێﺴــﺘﯿﭭﺎڵێﻜﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﻣﻮزﯾﻜﻤــﺎن ﻟــە دەرەوە ﻛﺮدووە، ﻟــە ھەﻣــﺎن ﻛﺎﺗــﺪا ﻟــە ڕاﻧﯿە و
ﭼەﻣﭽەﻣــﺎڵ و دەرﺑەﻧﺪﯾﺨــﺎن ﭼەﻧــﺪان ﻛﯚﻧﺴــێﺮﺗﻤﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە ،ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪان ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻣﻮزﯾﻜﻤﺎن ﺑــﯚ ﺗﯿﭭﯿﯿەﻛﺎن ﺋەﻧﺠﺎم داوە وەك ﻛﻮردﺳﺎت و ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯽ ﭬﯽ ،ﺋەﻣە ﺟﮕە ﻟە ﭼﺎوﭘێﻜەوﺗﻦ و دﯾﺪاری ھﻮﻧەری. ﺑﯿﺮﺗــﺎن ﻟــە ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧــﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەﺗــﺎن ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧــﻦ وەك ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿﺎﯾــەك ﺧﺰﻣەﺗﯽ ﮔەورەﺗﺮ ﭘێﺸــﻜەش ﺑە ھﻮﻧەری ﻛﻮردی ﺑﻜەن؟ ﺋــەوە ﺧەوﻧێﻜــە ﺑﺘﻮاﻧﯿــﻦ ﮔﺮووﭘەﻛەﻣــﺎن ﮔــەورە ﺑﻜەﯾﻦ و ﺗﯿﺎﯾــﺪا واﻧە ﺑڵێﯿﻨــەوە و ژەﻧﯿﺎر و ﮔﯚراﻧﯽ ﺑێﮋی ﻧﻮێ ﺑەرھەم ﺑێﻨﯿﻦ، ﺑەم ﺋەو ﺋەم ﻛﺎراﻧە ﭘێﻮﯾﺴــﺘﯽ ﺑە ﺑﻮدﺟە و ﺟێﮕە و ﻛﺎدر و ﻛﯚﻣەڵێﻚ ﺷﺖ ھەﯾە و ﻟە ﺋێﺴﺘەدا ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎدﯾــﯽ ﺋێﻤە ﺑــەدەرە ،ﺑﯚﯾە ﺋەﻣە ﺧەوﻧێﻜﯽ ﺋەﺳﺘەﻣە.
ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯿﺘﺎن ﻟەﮔــەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧــﯽ ﺑﺎدﯾﻨــﺎن ﯾــﺎن ﭘﺎرﭼەﻛﺎﻧــﯽ ﺗــﺮی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭼﯚﻧە ،ﯾﺎن ﺑﯚﭼــﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺋــەو ﺷــﻮێﻨﺎﻧە ڕاﻧﺎﻛێﺸــﻨە ﻧــﺎو ﮔﺮووﭘەﻛەﺗﺎﻧەوە؟ ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﺋێﻤە ﻟە ڕاﻧﯿەﯾﻦ و دوورﯾﻦ ﻟە ﺳەﻧﺘەری ﭘﺎرێﺰﮔﺎﻛﺎن، ﺑﯚﯾە ﻛەﻣﺘﺮ ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﻦ ﺑە ﮔﺮووپ و ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺟﮕە ﻟەوەش ﺋەﮔــەر ﺑﻤﺎﻧــەوێ ﮔﺮووﭘەﻛەﻣﺎن ﻓﺮاواﻧﺘــﺮ ﺑﻜەﯾــﻦ و ﺋﺎﺷــﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەڵ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺷــﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜەﯾﻦ، ﭘێﻮﯾﺴــﺘﻤﺎن ﺑە ﺑﻮدﺟەﯾەﻛﯽ ﺑﺎش و ﮔەورە دەﺑێــﺖ ،ﺑﯚﯾە ﺋەوەش ﻟە ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎدی ﺋێﻤە ﺑەدەرە. ﭼەﻧﺪان ﻛەس ﻟــە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەﺗــﺎن ژەﻧﯿﺎری ﻣﻮزﯾﻜﻦ و ﺋەﻛﺎدﯾﻤﯿــﻦ ،ﺑﯚﭼﯽ ﻛەﺳــﺎﻧﯽ
دەرەوەی ﮔﺮووﭘەﻛەﺗــﺎن ﻛﺎری ﻣﻮزﯾﻜﺘﺎن ﺑﯚ ﺋەﻧﺠﺎم دەدەن؟ ﺑــﯚ ﺑەرھەﻣەﻛــەی ﺋــەم دواﯾﯿە و ﺋــەوەی ﭘێﺸــﻮوش ،ﻛﺎری ﻣﻮزﯾــﻚ ﻟەﻻﯾــەن ژەﻧﯿﺎراﻧــﯽ دەرەوەی ﮔﺮووﭘەﻛەﻣــﺎن ﺋەﻧﺠﺎم دراﺑﻮو ،ﺋــەوەش دەﮔەڕێﺘەوە ﺑﯚ ﭘێﺸﻜەﺷــﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺎری ﺟــﻮان و ﭘڕۆﻓﯿﺸــﻨﺎڵ ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻛﺎری ژەﻧﯿﻨﯽ ﻧﺎو ﺳــﺘﯚدﯾﯚ زۆر ﺟﯿﺎوازە ﻟە ﻛﺎری ژەﻧﯿﻨﯽ ﻛﯚﻧﺴــێﺮت ،زۆر ﻟە ھﻮﻧەرﻣەﻧــﺪان ھەن ﮔﺮووپ و ژەﻧﯿﺎری ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە و ﺑەﺷێﻜﯿﺎن ژەﻧﯿﺎری ﺋﺎﻣێﺮێﻜﯿﺸﻦ ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺧﯚﯾﺎن داوا ﻟە ژەﻧﯿﺎراﻧﯽ ﺗﺮ دەﻛەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﻛﺎرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﻜەن، ﺋەوﯾــﺶ ﻟە ﭘێﻨــﺎو ﺑەرھەﻣﮫﺎﺗﻨﯽ ﻛﺎرێﻜﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﻟەﻻﯾەن ﻛەﺳﺎﻧﯽ ﺷﺎرەزا و ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﻛﺎری ﺳﺘﯚدﯾﯚ و ڕﯾﻜﯚر.
ﻛﻮﻟﺘﻮور
ھەﻧﺪێﻚ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﺑەﻧﺎوی ﺷﯿﻌﺮەوە ﺗﻒ ﻟە ﺧﻮێﻨەر دەﻛەن وﺷە /ھەورﯾﻦ و ﺋەﭬﯿﻦ زﻣﻜﺎن ﻋەزﯾﺰ ھەر ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﻛﺎﺗەﻛﺎﻧــﯽ ﺑە ﺧــەون و ﺧەﯾﺎڵ ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە ،ﺋــەو ﻛﺎﺗﺎﻧــەی ﻣﻨﺪاڵێﻜــﯽ ﺑﺰێﻮ ﺑﻮوە ،ﻟەﺳــەر ﺳــەﻛﯚی ﺋﺎھەﻧﮕﯽ ﮔەڕەﻛەﻛﺎن و ﺑﯚﻧەﻛﺎﻧﺪا ﺑە ﻛﻮرﺗە ﭘەﺧﺸــﺎن ﺋــەو ﺑەھﺮەﯾــەی ھــەی ﺑﻮوە ﺧﺴــﺘﻮوﯾەﺗﯿە روو .ﻟــە ھەﺷــﺘﺎﻛﺎﻧەوە ﺑە ﺷﯿﻌﺮ و ﻛﻮرﺗە ﭼﯿــﺮۆك ﻛەوﺗــە ﻧــﺎو ڕۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬﺎرەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەو ﺳــەردەﻣە و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯿــﺶ ڕۆژﻧﺎﻣــەی ھــﺎوﻛﺎری و ﮔﯚﭬــﺎری ﺑەﯾــﺎن. ﺑەم ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘە ﻣﯿﺪﯾــﺎﻛﺎن ﺋەو ﺷــﺎﻋﯿﺮە دوورەوﺗەﯾﺎن ﺑەﺳەر ﻧەﻛﺮدووەﺗەوە. زﻣﻜﺎن ﺑﯚ ﺧﺴﺘﻨەڕووی ﺋەزﻣﻮوﻧﯽ ﺷــﯿﻌﺮی و ﭼەﻧــﺪ ﭘﺮﺳــێﻜﯽ ﭘێﻮەﺳﺖ ﺑە ﺋەدەب” ،وﺷە“ ﺋەم دﯾﺪارەی ﻟەﮔەڵ ﺳﺎز ﻛﺮد. ھەﻣﻮوﻣــﺎن دەزاﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺳــەﻓەری ﺷــﺎﻋﯿﺮی ﻧەﻣﺮ ﺑێ وێﺴــﺘﮕەﯾە ،ﺑﯚﯾە دەﭘﺮﺳﯿﻦ :ﺋﺎﯾﺎ دەﺳﺘﭙێﻜﯽ ﺋەم ﺳەﻓەرەت ﭼﯚن ﺑــﻮوە؟ دەﺗەوێ ﻟەم ﺳــەﻓەرەدا ﭼﯽ ﺑﻜەی؟ وا ھەﺳــﺖ دەﻛــەم ﺑــەر ﻟــە ﺑﻮوﻧﯿﺸــﻢ ھەر ﺑە ﻧﻮوﺳــﯿﻨەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻮوﺑێﺘﻢ ،ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺋەو وێﻨە زەﺑەﻻﺣﺎﻧە ﺑــﻮون ﻛە ھەر ﻗﺎﭼێﻜﯿﺎن ﭼەﻧﺪ ﺋەوەﻧﺪەی ﺧﯚم ﮔەورە ﺑــﻮون و ﺧەﯾﺎڵ ﺑﺎرﮔەی دەﺧەﺳــﺘﻦ و ﻟــە ڕۆﺣێﻜــﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺪا ﻛﯚی دەﻛﺮدﻧەوە ،ھەر ﻟەو دەﻣەوە دەﻣﻮﯾﺴــﺖ ﮔڕوﮔﺎڵ و وڕێﻨە و وڕﻛەﻛﺎﻧﻢ ﺑﻨﻮوﺳﻤەوە. واﺗە دەﺳــﺘﭙێﻜﺮدﻧﻢ زۆر زوو ﺑﻮو ﻛە ﻟەو ﺳــەﻓەر و ڕێﮕەﯾەدا ﻓێﺮ ﺑﻢ و ﭼﯚﻧﯿﺶ ﺑﺘﻮاﻧﻢ دەﺳــﺖ ﻟەو ﻛﺎرواﻧە ڕاﮔــﺮم و ﻟەﮔەڵﯽ ﺑڕۆم. ڕۆﺷــﺘﻨێﻚ ﺑﻮو ﺋﯿﺘــﺮ ﮔەڕاﻧەوەم ﺗێﯿــﺪا ﻧەﺑﻮو .ﻣﻦ ﺑەم ﺳــەﻓەرە ﺋﺎڵﻮودە ﺑــﻮوم و ھەرﮔﯿﺰ ﺑﯿﺮم ﻟە داﺑەزﯾﻦ ﻧەﻛﺮدووەﺗــەوە ﻧﺎزاﻧﻢ
ﭼەﻧــﺪم ﺑڕﯾﻮە و ﻟــە ﻛﻮێﺪام و ﺗﺎ ﭼەﻧــﺪی ﺗﺮ دەﻣﺒــﺎت ،ﺋەوەﻧﺪە ﻧەﺑێــﺖ ھەﻣﻮو ﭼﺮﻛەﺳــﺎﺗێﻜﯽ ﺧەڵﻮەﺗێﻜە و ﻟەﮔەڵ وﺷــەﻛﺎﻧﺪا ﭘێﻜەوە زﻛﺮ دەﻛەﯾﻦ و ﺋﺎڵﻮودەم دەﻛــەن و ھێڵﻜﺎرﯾــﻢ دەﻛەن و دەﻣﻨﻮوﺳﻨەوە. ﻣﻦ ﻧەھﺎﺗﻤــە ﻧﺎو ﺋەم ﺧەڵﻮەﺗەوە ﺗﺎ ﺑﺰاﻧــﻢ ﭼــﯽ دەﻛــەم ،ﺋەوە ﺧەﻣێــﻚ ﺑﻮو ﺳەرﺷــێﺘﯽ ﻛﺮدم و ﻟە دەرﮔەی ﺋــەو ﺧەڵﻮەﺗەﯾﺪا ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﻟێــﯽ ﻛﺮدﯾﻨــەوە و ﻟەﻧــﺎو ﺋــەو ﭼــڕە دووﻛەڵەدا ﺧەﻣﻧﺪﯾﻨــﯽ .ﻣــﻦ ﻛﻮڕێﻜــﯽ ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوم و ﺷــەڕ ﻟەﻧــﺎو ﻟەﭘﯽ دەﺳــﺘﻤﺪاﯾە و ھەرﻛﺎﺗێ وﯾﺴﺘﻢ ﺑەو دەﺳﺘە ﺗەوﻗە ﻟەﮔەڵ دەﺳﺘە ﺧﺮﭘــﻦ و ﮔەرﻣەﻛەی ﺷــﯿﻌﺮدا دەﻛەم ،ﻣﺎڵﯿﺎن ﺋﺎوا ﺑێﺖ ﺷﯿﻌﺮ و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ھەﻣﯿﺸە ﺧەﻣﯽ ﻣﻨﯿﺎن ژﯾﺮ ﻛﺮدووەﺗــەوە .ﻧﺎزاﻧﻢ ﺗﺎ ﻛەی داﯾەن و ﺗﺎ ﻛــەی ﺧەم ﺧﯚر و ﺗﺎ ﻛەی ﻟە ﺋﺎﻣێﺰم دەﮔﺮن ،ﺋەوەش ﺷﯿﻌﺮە ﻟەم ﺳەﻓەرە ڕاﻣﺪەﮔﺮێﺖ و دەﻣﺒﺎت ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟە وێﺴــﺘﮕەﯾەك داﻣﺪەﮔﺮێﺖ و ﺑەﺟێــﻢ دێڵێﺖ. ﻣﻦ ﭼﯿــﻢ ﭘێ دەﻛﺮێــﺖ ﺋەﮔەر ﺋــەو ﭘﯿﺎوێﻜــﯽ ﺳــﭙﯽ ﭘﯿــﺮ ﺑە ﮔﯚﭼﺎﻧەﻛەی ﺑﺴﭙێﺮێﺖ و ﺑڕوات، ﻣﻦ ﺋﯿﺘــﺮ دەرەﻗەﺗــﯽ ھەﻧﮕﺎوە ﮔەﻧﺠﺎﻧەﻛەی ﺋەو ﻧﺎﯾەم . ﺑﯚﭼﯽ وەك ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑەدەﻧﮕــە ﻧﻮێﯿەﻛﺎﻧــﯽ ﺋەﻣــڕۆ ﻧﺎدرێﺖ؟ ھەڵﺒــەت ﺷــﯿﻌﺮ و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺎن ﺑــە ﻛﯚن و ﻧﻮێﻮە ﻧﯿﯿە و ﺋــەوە ﺳــەردەﻣەﻛەﯾە ﻛــﯚن دەﺑێﺖ و ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎﻏەش ﺑە ھﯚی ھەﻧــﺪێ ڕووداوی ﻣێﮋووﯾﯿﯿەوە دەﻣێﻨێﺘــەوە ﯾــﺎن ﻛﯚﻧﺒﻮوﻧــﯽ ﻣــﺮۆڤ ﺧﯚﯾەﺗــﯽ ،وەك ﺧﺎﻧﯽ و ﻧﺎﻟﯽ و ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻋەرەﺑﯽ ﭘێﺶ ﺋﯿﺴــﻼم و ھەﻣﻮو دﻧﯿﺎی ﺗﺮﯾﺶ. ﺋەو ﻧﻮێﯿﺎﻧەی ﺋێﺴﺘە ھەن ھەﻣﻮو زﯾﻨﺪوو ﻧﯿــﻦ ،ﺑەڵﻜــﻮ ﻛﯚﻧﯿﺶ ﻧﯿﻦ ،ﺋەواﻧــە زۆرن ﻟــە ﻛﯚن و
وا ﻫەﺳــﺖ دەﻛــەم ﺑەر ﻟە ﺑﻮوﻧﻴﺸﻢ ﻫەر ﺑە ﻧﻮوﺳﻴﻨەوە ﺳــەرﻗﺎڵ ﺑﻮوﺑێﺘﻢ ،ﻧﻮوﺳﻴﻦ ﺋەو وێﻨــە زەﺑەﻻﺣﺎﻧە ﺑﻮون ﻛە ﻫــەر ﻗﺎﭼێﻜﻴــﺎن ﭼەﻧﺪ ﺋەوەﻧﺪەی ﺧۆم ﮔەورە ﺑﻮون و ﺧەﻳﺎڵ ﺑﺎرﮔەی دەﺧەﺳﺘﻦ و ﻟە ڕۆﺣێﻜﯽ ﺑﭽﻮوﻛﺪا ﻛۆی دەﻛﺮدﻧەوە
ﺷــﻴﻌﺮ زﻣﺎﻧێﻜــﯽ ﺋەوەﻧﺪە زﻳﻨﺪووە و ﻫەﺳﺘێﻜﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﻗﻮوڵــە و ﻓەﻟﺴــەﻓەﻳەﻛﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﺋەﺑﺴــﺘﺮاﻛﺘە ،ﺑۆ ﻫەﻣﻮو ﻛﺎﺗێﻚ دەﺷــێ و ﻟە ﻫەر ﺳەردەﻣێﻜﺪا ﺑێﺖ دەﺑێﺘە ڕۆﺣێﻜﯽ زﻳﻨﺪووی ﺋەوﻛﺎﺗە
ﻧﻮێــﺪا ﻛەوﺗﻮوﻧەﺗە ﻧﻮوﺳــﯿﻦ و ﺧﯚﯾــﺎن ﺧﺰاﻧﻮوەﺗــە ژێﺮﺑﺎڵــﯽ ﺷــﯿﻌﺮەوە و ﺋــەوان ﺧﯚﺷــﯿﺎن دەزاﻧﻦ ﺗەواو ﺑﻮون ،ﻟەوە دەﭼێ ﺗەﻧﯿﺎ ﻛﺎراﻛﺘــەری ﺧﯚﯾﺎن ﻟەژێﺮ ﺋەو ﺗﺎﯾﺘڵــەدا ﺑﭙﺎرێﺰن و ﺋەوەش ﮔﻮﻧﺎھﯽ ﺋەدەب ﻧﯿﯿــە ﺋەوان واز ﻟەو ﺋەرزوﺣﺎڵ ﻧﻮوﺳﯿﻨە ﻧﺎھێﻨﻦ. ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻮردی ﺋــەو ﻗﯚﻧﺎغ و وەﺧﺖ و ھەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺗێﭙەڕاﻧﺪ ﻛە ﺋەدەﺑﯿﺎن ﻟەﺧﯚ ﺗﺎﭘﯚ ﻛﺮدﺑﻮو ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺶ ﺋێﺴﺘە دەﻧﮕﯽ ﺷﯿﻌﺮی ﻛــﻮردی ﺋەوەﻧﺪە ﻧﯿــﻦ و ﻛەﻣﻦ دەﺳــﺘﻮﺑﺎڵﯽ ﻛێﺸﺎوە و ﻟەﻣﺒەری دﻧﯿــﺎ ﺑــﯚ ﺋەوﺑەری دﻧﯿــﺎ ﺧﯚی ﭘەڕاﻧﺪووەﺗەوە ،ﻣەﺑەﺳــﺘﻢ ﻟەو ﺧﻮدە ﮔەﻧﺠﺎﻧەﯾــە ﻟەﻧﺎو ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ھــەن و ﺑــەدوای ﻧەﺑﻮوەﻛﺎﻧــﺪا دەﮔەڕێــﻦ و ﮔﻮﻣﺎﻧﯿــﺎن ھەﯾــە ﻟەوەی ﻛە ھەﯾــە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ھەﻣﻮو ھەﺑﻮوﻧێﻜﯿﺶ ﻣﺎﻧﺎی ﻛﯚن ﺑﻮوﻧــە ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟــە ﻧﻮێﺒﻮوﻧەوەش ﺗێﺪەﭘەڕن و ﺋەوە دەدۆزﻧەوە ﻛە ﺋێﻤە ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋەوەﻧﺪە ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﻜەﯾﻨــەوە و ﺑﯿﺒﯿﻨﯿﻦ، ﺋەﻣەﯾــە ﺗەوژﻣــﯽ داھێﻨﺎﻧــﯽ ﮔەﻧﺠێﻚ ﻛە ھەﻣﯿﺸە ﺷﯿﻌﺮ وەك ﺧﯚی ﮔەﻧﺠە .دەﺑێــﺖ ﺋەوەش ﺑﺰاﻧﯿــﻦ ﻛــە ﺷــﯿﻌﺮ ﭘەﺗﺎﯾەﻛﯽ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﯿــە ﻟە ھەر ﺷــﻮێﻨێﻚ
ﻛە ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺑﻜﺎت ،واﺗە ﺷــﯿﻌﺮ ھﯽ ﺗﯚﯾە ﺋەﮔــەر ﻣﺎﻧﺎی ﺷــﯿﻌﺮی ھەڵﮕﺮﺗﺒێﺖ و ﻟە ھەر ﻛﻮێﯿەك ﻧﻮوﺳﺮاﺑێﺖ .ﯾەﺳەﻧﯿﻦ ﻟە ﺋێﻤە ﺑﻮو ﻛە ﻟە ﺧەﻣﯽ ﺷﯿﻌﺮێﻜﺪا ﺧﯚی ھەڵﭙڕووﻛﺎﻧــﺪ و ھەرﯾەك ﻟە ڕاﻣﺒــﯚ و ﻟــﯚرﻛﺎ و ﻣﻮﺗەﻧەﺑﯽ و ﺣــەﻻج و ھەﻣــﻮو ﺋەواﻧﯿﺘﺮ، ﻛﯚﺳێﻜﯽ ﮔەورەی ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﺎن ﺧﺴــﺖ ،ﺧــﯚ ﺋەواﻧە ﻛەﺳــﯿﺎن ﺧەڵﻜﯽ وﺗﯽ ﻣﻦ ﻧەﺑﻮون . ﻟــە دﯾﺪارێﻜــﺪا د .ﻣــﺎرف ﺧەزﻧەدار ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ واﯾە )زۆرﺑەی ﺑەرھەﻣﯽ ﺷــﯿﻌﺮی ﻧــﻮێ ﻟەﺑﯿﺮ دەﭼﻨەوە ،ﭼﻮﻧﻜە ﻣﺎك و ھەوێﻨﯽ ﺋەو داھێﻨﺎﻧەﯾــﺎن ﺗێﺪا ﻧﯿﯿە ﺑﺒﻦ ﺑەھــﯚی ﻣﺎﻧەوەﯾــﺎن( ،ﺗــﯚ وەك دەﻧﮕێﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﺋەم ﺑﯚﭼﻮوﻧە چ ﻗﺴەﯾەﻛﺖ ھەﯾە؟ ﺷﯿﻌﺮ دەﻻﻟەﺗێﻜﯽ ﻣەﻋﺮﯾﻔﯿﯿە ﻛە ﻋەﻗڵ ﻟە ﺳــەرووی ﺧﯚﯾەوە ﻟە زﻣﺎﻧە ﺳﺎدەﻛەی ﺟﯿﺎ دەﻛﺎﺗەوە و ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ وێﻨەﯾﯽ ﻣەدﻟﻮوﻟەﻛﺎن دەدوێﻨێــﺖ .ﮔﺮﻧﮕە ﺷــﯿﻌﺮ ﻟە ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚﯾەوە ھەڵﺴﻨﮕێﻨﯿﻦ ﻧەك ﻟە ﯾﺎﺳــﺎی ﺳــەردەﻣەوە، ﺷــﯿﻌﺮ ﺋەوەی ﭘێﯿــە ﻛە ﭘڕ ﺑێﺖ ﻟــە رﯾﺘــﻢ و وێﻨــە و دەﻧﮓ و ﺟﻮوڵەی ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧﮓ .ﺑﺎﺑەﺗێﻜە ﺷــﯿﻌﺮە و ﭼەﻣﻜەﻛﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﺮی
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ رۆژﻧﺎﻣە: رێﺒﯿﻦ ﻓەﺗﺎح دەﺳﺘەی ﻧﻮوﺳەران :ﺳﻠێﻤﺎن ﺗﺎﺷﺎن ھەڵەﭼﻦ :وﺷﻴﺎر ﺋەﺳﻮەد ﭼﺎپ :ﭼﺎﭘﺨﺎﻧەی ﻛﻮردﺳﺘﺎن 07701573407
ھەڵﮕﺮﺗــﻮوە و ﺋﯿﺘــﺮ ﺋێﺴــﺘە و دوێﻨێ و ھەر ﻛﺎﺗێﻜﯽ ﺗﺮ ﺑێﺖ ﻟەو دەرﯾﺎ ﮔەورەﯾەدا ھەر ﺑە ﻣﺸﺘێﻚ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﻮﯾﻨێﺘﯿﻤﺎن ﺑﺸﻜێﻨﯿﻦ، ﻟە ھەﻣﻮو ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﺷــﯿﻌﺮ و ﻧﻮوﺳــﯿﻦ ﺋەو ﺑێﺒەﺧﺘﯿﯿەﯾﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧەوە دﯾﻮە ﻛە ﺳــەرﯾﺎن ﺗێﻜــﺮدوون و وەك ﺳــﻮﭘﺎﯾەﻛﯽ
ﺧەﻣەﻛﺎن و ھەﻣﯿﺸە زﯾﻨﺪوون، ﺋەواﻧــەی ﻟــە ﺣەﻓﺘﺎﻛﺎﻧــەوە دەﯾﺎﻧﻨﻮوﺳــﯽ و ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴــﺘەش ﺑەردەواﻣــﻦ ،ﺟﮕە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻚ ﻛــە ھەﻣﻮو دەﯾﺎﻧﻨﺎﺳــﯿﻦ و ﺋﯿﺘــﺮ ﺋەواﻧﯿﺘﺮ ﺟﮕە ﻟە ﻗــﻮڕ و ﻟﯿﺘەﻛە ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﻦ و ﺑەداﺧەوە ﭼﯚن ﻛەﺳــێﻚ ﺗﻔێﻚ ﻟەﺳــەر زەوی ڕۆ دەﻛەن و ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗــﯽ ﭘﯿﺲ دەﻛەن ،ﺋﺎوا ﺋەوان ﺋەو ﺗﻔە ﺑەﻧﺎوی ﺷــﯿﻌﺮەوە دەڕژێﻨﻨە ﻧﺎو ﻣێﺸﻜﯽ ﺧﻮێﻨەرەوە، ﺑەم ﭼەﻧﺪ دەﻧﮕێﻜﯽ ﻧﻮێ ھەن، ﻧەك ھــەر ﺷــﯿﻌﺮی ﻛﻮردﯾﯿﺎن ﺗێﭙەڕاﻧــﺪووە ،ﺑەڵﻜــﻮ وا ﻟــە ﺋﺎﺳــﺘێﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا دەﻧﻮوﺳﻦ و وەك ﻗﺎرﭼﻜێﻜﯽ ﺳــﭙﯽ ﺟﻮان ﻟە زەوی ﻛﻮردا ھەڵﺘﯚﻗﯿﻮن . ﺑﯚﭼﻮوﻧێــﻚ ھەﯾــە ﭘێــﯽ واﯾــە ﻟــە دوای ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧــەوە ﺷﺎﻋﯿﺮﻣﺎن ﻧﯿﯿە ﺷــﯿﻌﺮەﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑە رۆﺣﯿەﺗێﻜﯽ ﭘڕ ﺋﯿﺴــﺘﺎﺗﯿﻜﺎوە
ﺷﻴﻌﺮ دەﻻﻟەﺗێﻜﯽ ﻣەﻋﺮﻳﻔﻴﻴە ﻛە ﻋەﻗڵ ﻟە ﺳەرووی ﺧۆﻳەوە ﻟــە زﻣﺎﻧــە ﺳــﺎدەﻛەی ﺟﻴﺎ دەﻛﺎﺗەوە و ﺑە زﻣﺎﻧێﻜﯽ وێﻨەﻳﯽ ﻣەدﻟﻮوﻟەﻛﺎندەدوێﻨێﺖ ﺑەزﯾــﻮ ﯾــەك دوو ﭘﺎڵەواﻧﯿﺎن ﻟە ﭘێﺶ ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﺑە ﺟێﮫێﺸﺘﻮوە، ﺋەو دەﻧﮕﺎﻧە ھەﻣﯿﺸــە وەك ﭼﯚن ﺋﺎڵﺘــﻮون دۆزەرەوەﻛﺎن ﻟەﻧــﺎو ﻗــﻮڕ و ﻟﯿﺘــەی ﺑێﮋﻧﮕەﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﭼەﻧــﺪ دەﻧﻜێﻚ زێڕ وەك ھەﺗﺎوی ﺑەرەﺑەﯾــﺎن ڕاﯾﺎﻧﺪەﭼڵەﻛێﻨێﺖ، ﺋﺎوا ﭼەﻧﺪ دەﻧﻜە ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﭼەﻧﺪ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﻤﺎن ﺑــﯚ دەﭘﺎڵێﻮن و دەﻣﺎﻧﮫەژێﻨــﻦ و دەﺑﻨە ﮔﯚراﻧﯿﯽ
ﺑﺨﻮێﻨﺮێﺘەوە ،ﺗﯚ ﭼﯚﻧﯽ دەﺑﯿﻨﯽ؟ دەڵێﻢ ﻟە دوای ﻧەوەﺗەﻛﺎﻧەوە واﺗە دوای ﺷەڕ و ڕاﭘەڕﯾﻦ ،ڕاﭘەڕﯾﻨﯿﺶ و ﺷــەڕﯾﺶ دوو ﺋﺎراﺳــﺘەی ﺗﯿــــﮋڕۆی ﻧﺎو دﻧﯿﺎ ﺑﭽﻜﯚﻟەﻛەی ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮرد ﺑــﻮون ،ﻟە ﻛﺎﺗێﻜﺪا ﺋەدەب ﺧﯚی ﻟەﻧﺎو ﺋەو ﯾەك دوو ڕۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬﺎرە ھەڵﭙڕووﻛﺎﻧﺪ ﻛە ﺳــێﺒەر و زﻣﺎﻧﯽ ﺋەوﻛﺎﺗەی ڕژێﻢ ﺑﻮون ،ڕاﭘەڕﯾﻦ ﻟــە ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧەوە
ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺳﺎﯾﺖ: ﺑﺎز ﺋەﺣﻤەد ﻣەﺣﻤﻮود ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ
ھﯿﺪاﯾەت ﺟﺎن
ﻛﻮردۆ ﺷﺎﺑﺎن
داﺑەﺷﻜﺮدن :ﺑﻼڤ ﭘەﯾﻚ ،ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ /ﺑﺮاﯾەﺗﯽ ،ھەوﻟێﺮ
و ﺗێڕواﻧﯿــﻦ و داھێﻨﺎن ﺳــەری ھەڵﺪا و ﺑــﻮوە ھﯚی دەرﻛەوﺗﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆری ﻧﻮوﺳــەران ﺑە ﭼﺎك و ﺧﺮاﭘﯿﯿــەوە و دەرﻛﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﻛﯽ زۆرﯾــﺶ ﻟە ڕۆژﻧﺎﻣە و ﮔﯚﭬــﺎرەﻛﺎن ﻛە ﺋێﺴــﺘە وەك ڕێــﻜﻼم و ﭘڕوﭘﺎﮔەﻧﺪەی ﺑﺎزاڕی ﻛەﭘﯿﺘﺎڵــە ﻛﯚڵﯚﻧﯿﺎﻟﯿﺰﻣﯿﯿەﻛﺎﻧــە زۆرﺑــەی زۆرﯾﺎن ﺑــﯚ ﻓڕێﺪاﻧە و ﺗەﻧﯿــﺎ ھەﻧﺪێﻜﯿــﺎن ﻧەﺑێﺖ ﻛە ﻧﺮﺧــﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾــﺎن ھەﯾە، ھەرﭼەﻧﺪە ﻟــە دوای ﺋەم ﻧﯿﻤﭽە ﺳــەرﺑەﺧﯚﺑﻮوﻧەوە ﺋەدەﺑﯽ ﻛﻮرد دەﺳــﺖ و ﻗﺎﭼﯽ ﺑــﯚ دەرەوەی ﺧــﯚی ڕاﻛێﺸــﺎ و زۆر ﺧێﺮاﺗــﺮ ﺟﯿﮫﺎﻧﮕﯿﺮێﺘﯽ ﻟە ﺧﯚﯾﺪا ﺑﯿﻨﯿﯿەوە ﻧــەك ﭘڕاوﭘڕ ،ﺑەڵﻜــﻮ وەﺧﺘێﻜﯽ زۆری ﺗێﭙەڕاﻧﺪ و ﻟە ﺳﯿﺴــﺘەﻣە ﭼەﻗﺒەﺳﺘﻮەﻛەی ﺗﺮازا. ﺷﯿﻌﺮ زﻣﺎﻧێﻜﯽ ﺋەوەﻧﺪە زﯾﻨﺪووە و ھەﺳــﺘێﻜﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﻗﻮوڵە و ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾەﻛﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﺋەﺑﺴــﺘﺮاﻛﺘە ،ﺑﯚ ھەﻣــﻮو ﻛﺎﺗێﻚ دەﺷێ و ﻟە ھەر ﺳــەردەﻣێﻜﺪا ﺑێﺖ دەﺑێﺘە ڕۆﺣێﻜﯽ زﯾﻨﺪووی ﺋەوﻛﺎﺗە .ﺋەوە ﺷﯿﻌﺮێﻜﯽ ھەﻣﯿﺸە ﻧەﻣﺮە ﺷﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯽ ﺗێﺪا ﻟــە داﯾﻚ دەﺑێﺖ و ﺑــﯚ ﺗﺎ ھەﺗﺎﯾە دەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺟﮕە ﻟە ﺷــﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻚ ﺑە ﺗێڕواﻧﯿﻨــﯽ ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘە ﺷــﯿﻌﺮێﻚ ﺳﻜﯽ ﭘڕ ﻧەﺑﻮوە ﺗﺎ ﺷــﺎﻋﯿﺮێﻜﯽ ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯿﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﺨﺎﺗەوە ،ﻟەﺑەرﺋەوە ﺷﯿﻌﺮ ﺷﯿﻌﺮ ﻧﯿﯿــە ﺋەﮔــەر ﻓەﻟﺴــەﻓەﯾەﻛﯽ ﺋەوەﻧــﺪە ﭼڕوﭘــڕ ﻧەﺑێــﺖ و ﺑە ﺧەﺗﻤﻜﺮدﻧــﯽ ﺗــەواوی ﺋەدەﺑﯽ دﻧﯿﺎ ﺗێﺮﻣﺎن ﻧەﻛﺎت ،ﺑەڕاﺳــﺘﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎﺗﯿﻜﺎی ﻓەﻟﺴــەﻓە ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺷﯿﻌﺮداﯾە ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧﻢ ﺋەو ﺑڕﯾﺎرە ﺑﺪەم ﻛە ﻟە ﺋێﺴﺘە و ﭘێﺶ ﺋێﺴــﺘەش ﺟﮕە ﻟە ﺳــەردەﻣﯽ ﻛﻼﺳــﯿﻚ ﺷــﯿﻌﺮێﻜﯽ ﺋەوەﻧﺪە ﺗەﻣەﻧﺪرێﮋم دﯾﺒێﺖ .
ﺑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪی:
0964(0)7502376262 0964(0)7502386262
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
زﻣﻜﺎن ﻋەزﻳﺰ:
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
ﺷــﻴﻌﺮی ﻛﻮردی ﺋەو ﻗۆﻧﺎغ و وەﺧﺖ و ﻫەﻣﻮو ﺋەواﻧەی ﺗێﭙەڕاﻧﺪ ﻛە ﺋەدەﺑﻴﺎن ﻟەﺧۆ ﺗﺎﭘۆ ﻛﺮدﺑﻮو ﺑە ﺗﺎﻳﺒەﺗﻴﺶ ﺋێﺴﺘە دەﻧﮕﯽ ﺷﻴﻌﺮی ﻛﻮردی ﺋەوەﻧﺪە ﻧﻴﻦ و ﻛەﻣﻦ دەﺳﺘﻮﺑﺎڵﯽ ﻛێﺸﺎوە و ﻟەﻣﺒەری دﻧﻴﺎ ﺑۆ ﺋەوﺑەری دﻧﻴﺎ ﺧۆی ﭘەڕاﻧﺪووەﺗەوە ،ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﻟەو ﺧﻮدە ﮔەﻧﺠﺎﻧەﻳە ﻟەﻧﺎو ﺧۆﻳﺎﻧﺪا ﻫەن و ﺑەدوای ﻧەﺑﻮوەﻛﺎﻧﺪا دەﮔەڕێﻦ و ﮔﻮﻣﺎﻧﻴﺎن ﻫەﻳە ﻟەوەی ﻛە ﻫەﻳە ،ﻟەﺑەرﺋەوەی ﻫەﻣﻮو ﻫەﺑﻮوﻧێﻜﻴﺶ ﻣﺎﻧﺎی ﻛۆن ﺑﻮوﻧە...
19
ھەﻓﺘەﻧﺎﻣەﯾەﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿە
20 www.wishe.net
ﻟە ﻣﺎڵﭙەڕی وﺷە ﺋﺎﮔﺎداری ﻧﻮێﺘﺮﯾﻦ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿەﻛﺎن ﺑە
ژﻣﺎرە ) ، (192ﭼﻮارﺷەم2017/ 7/ 5 ،
Wishe Heftenameyekî sîyasî giştîye
ﺧﺎوەن ﺋﯿﻤﺘﯿﺎز و ﺳەرﻧﻮوﺳەر :ﺳەرﺑﺎز ﺳﺎڵﺢ sarbaz25@yahoo.com 07502376262
wishe@wishe.net
ھﺎﻧﯽ ”ﻣﯿﺮاج -ﺳەراب“ ﺑو دەﻛﺎﺗەوە
ﻛﻮردﺳﺘﺎن ــ ھەوﻟێﺮ
ﻛﭽﺎﻧﯽ ڕاﻧﯿە ﺧەون ﺑە ﻓﺮەواﻧﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮووﭘەﻛەﯾﺎﻧەوە دەﺑﯿﻨﻦ
18 ھەوارﺧﺎن ﺑەرزﻧﺠﯽ :ﻛەﺳێﻚ ﺑێﺘە ژﯾﺎﻧﻤەوە ﺋﯿﺘﺮ ﻧﺎﻧﻮوﺳﻢ وﺷە /ﺷﺎﺧەوان ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﻧﺎﺳــﺮاو ھﺎﻧﯽ ،ﺧەرﯾﻜــﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛﯽ ﻧﻮێﯿە ﺑەﻧﺎوی ”ﻣﯿﺮاج“ و ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﺑــە ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑوی ﺑﻜﺎﺗەوە. ﺋﺎرﯾــﯚس ﻛە ﻣﻮزﯾﻜــﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﮔﯚراﻧﯿﯿــەی ھﺎﻧﯽ ﻛــﺮدووە، ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧــﺪ ﻛــە
”ﻣﯿــﺮاج“ ﺑــە واﺗﺎی ﺳــەراب ﻛــە ﻧــﺎوی ﮔﯚراﻧﯿﯿەﻛەﯾــە و ﺳــەرﺟەم ﻛﺎرەﻛﺎﻧﯽ ﺗەواو ﺑﻮوە. رووﻧــﯽ ﻛﺮدەوە ”ﺋــەو ﺑەرھەﻣە ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺋەو ﭘﺎرادۆﻛﺴﺎﻧەﯾە ﻛە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﻣﻨﺪاڵﯿﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻣﯚدێﺮن دەﺳــﺖ ﭘــێ دەﻛﺎت و ﺷــەڕێﻜﯽ ﺑێ ﻛﯚﺗﺎ ﻟە دەرووﻧﯿﺪا دەھێﻨێﺘە ﻧێﻮ ژﯾﺎﻧﯽ“. ھﺎﻧــﯽ ﻟەﺑــﺎرەی ﮔﯚراﻧﯿەﻛــەوە
ﺑە“وﺷــە“ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ :ﻣەﺑەﺳﺘﻢ ﻟەو ﺑەرھەﻣە ،ﺋەو ﭘﺎرادۆﻛﺴﺎﻧەی ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﭘــڕت دەﻛەن ﻟە ﭘﺮﺳــﯿﺎر وەك ﺋەوەی ﻣﻦ ﻛێﻢ و ﻟــە دەوروﺑەری ﻣﻨــﺪا ﭼﯽ ڕوو دەدات؟ .ژﯾﺎﻧــﯽ ﻣﯚدێــﺮن ﭘڕە ﻟــە ﺑەرﺑەﺳــﺖ ،ﺑﯚﯾــە ﻧﺎﭼﺎرت دەﻛﺎت ﺑەوەی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯿﺮ ﻟە ﺧﯚت ﺑﻜەﯾﺘەوە .ﻣﻨﯿﺶ ھەوڵﻤﺎن داوە ﺑەﺷێﻮەﯾەﻛﯽ ﻣﯚدێﺮن ﻛﺎری ﺗێﺪا
ﺑﻜەﯾﻦ. ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺋــەو ﮔﯚراﻧﯿﯿە ﻟەﻻﯾەن ﺋﺎﭬﺎ ﺋﯿﺮاﻧﺪۆﺳــﺖ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮاوە، ﺳﺎرا ھﯚزێﻞ ﻣﯿﻜەﭘﯽ ﺑﯚ ﻛﺮدووە و ھەرﯾەك ﻟە ﺟەﻧﮕﯽ ﺟەﻻل و ڕوان ﻋەدﻧﺎن ﺑە ﺋﺎﻣێﺮی ﻋﻮود ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻛﺮدووە و ھەرێﻢ ﺳەح ﺑەﺋﺎﻣێﺮی دودوك رۆڵﯽ ﺗﯿﺎدا ﺑﯿﻨﯿﻮە .ﺑڕﯾﺎرە ﺑەم زوواﻧە ﺑﻜەوێﺘە ﺑەرﭼﺎوی ﺑﯿﻨەر.
18