van Wim Lybaert

‘Ik voelde me snel thuis bij de vissers. Dat had veel te maken met hun manier van communiceren. Ze zeggen zonder omwegen waar het op staat. In de televisiewereld word je met fluwelen handschoenen aangepakt, iets waar ik me ongemakkelijk bij voel. Op de boot kreeg ik direct naar mijn voeten als ik ergens in de weg stond. Je schrikt dan even, maar er blijft niks van hangen. Dat werkt perfect voor mij. Als je dagenlang op elkaars lip zit, is er echt geen ruimte om ergernissen op te kroppen of rond de pot te draaien. De sfeer blijft luchtig en kameraadschappelijk omdat dingen direct worden uitgesproken.’

‘Vissers delen jarenlang dezelfde kleine ruimte met elkaar. Door het zware werkritme ben je vermoeid en emotioneler dan normaal. Als er iets scheelt, merken de anderen dat en praat je erover. Er wordt vaak gezegd dat vissers meer met elkaar delen dan met hun vrouwen. Maar hun hechte vriendschap op zee betekent niet dat ze thuis elkaars deur plat lopen. De zee en het land zijn gescheiden werelden. Wat op zee gezegd wordt, blijft op zee. Ik vind dat herkenbaar in mijn job. Het is niet omdat je als collega’s op het werk een ijzersterke band hebt dat je in je privéleven vrienden moet worden.’

‘Je zou denken dat je relatie verzwakt als je weinig kan samen zijn. Maar de vissersvrouwen in 'Een jaar op zee' bekeken dat anders. Hun man brengt veel tijd door op zee, maar iedere keer als hij terugkeert, laait de liefde hoog op. In plaats van te kibbelen proberen ze er allebei een feestje van te maken. Voor de kinderen is het moeilijker, zij moeten hun vader veel missen, en omgekeerd. Ik ben blij dat mijn kinderen al wat ouder waren toen ik de reizen met De Columbus maakte. De vissers doen heel hard hun best, maar bouwen hun band met de kinderen vaak pas later op, als ze niet meer op zee gaan.’

‘Sommige mensen gaan helemaal op in hun relatie en versmelten met elkaar. Dan ben je niet geschikt voor het vissersleven. De visserskoppels die ik heb ontmoet, waren sterke koppels, maar de vrouwen waren even hard gesteld op hun zelfstandigheid als de mannen en deden hun ding terwijl hun man op zee was. Mijn kijk op relaties is ook zo: geef je partner steun en wijsheid, maar ook de ruimte om zichzelf te kunnen blijven.’

‘Oudere vissers hebben het soms moeilijk om het roer door te geven aan de nieuwe generatie. Maar je bedrijf moet mee zijn met de tijd. De truc is om je ervaring te gebruiken én te vertrouwen op jonge gasten, want zij brengen nieuwe ideeën aan. Ik ben inmiddels de oudste op de redactie en werk samen met twintigers en dertigers. Ik zou me als televisiemaker kunnen afsluiten voor het succes van YouTubers als ACID of Average Rob, maar dan mis ik een kans om bij te leren. De vraag is: waarom kijken jongeren zo graag naar hun kanalen? Wat kan ik daarvan integreren in mijn vak? Wie zich vastklampt aan vroeger, heeft weinig toekomst. De jongeren met wie ik samenwerk, leren me om kritisch op mezelf te blijven en mijn ideeën in vraag te stellen.’

De visserij is stevig verankerd in ons verleden. Zeil mee door twaalf eeuwen maritieme geschiedenis.

9DE EN 10 DE EEUW

Onze kust bestaat nog uit getijdengebieden. Maar de Noordzee dringt steeds minder ver door. Vissers kunnen zich in permanente dorpen vestigen: Oostende, Nieuwpoort, Brugge.

15DE EEUW

Het land is ingepolderd, de kustlijn beter beschermd. Vissers ontwikkelen gespecialiseerde vaartuigen. De bomschuit kan aanmeren op het strand dankzij zijn platte bodem, maar trotseert ook de woelige Noordzee.

1830

De vloot blijft groeien, vooral na de Belgische onafhankelijkheid. Oostende ontpopt zich tot een grote vissershaven. Dankzij de komst van stoomschepen worden langere zeereizen mogelijk.

1914-‘18

Eerste Wereldoorlog. De marine vordert vissersschepen op voor de oorlog, de visserij lijdt zware economische schade.

1940-’45

Duitse bezetting en een geallieerde zeeblokkade: ook tijdens de Tweede Wereldoorlog is vissen moeilijk en gevaarlijk. Vissers verliezen hun schepen en lijden honger.

1950-70

Gouden jaren. De visserijvloot groeit gestaag en moderniseert zich, ook het aantal jobs neemt toe.

ROND 2000

In de docureeks 'Een jaar op zee' gaat Wim Lybaert acht afleveringen lang op zoek naar de ziel van onze vissers uit Zeebrugge, Oostende en Nieuwpoort. Te zien op VRT MAX

De groei botst op haar grenzen. Strengere regels en vangstquota moeten de visbestanden en ecosystemen helpen in stand houden. De sector krimpt, de werkgelegenheid daalt.

VANAF 2011

Transitie naar een duurzame Belgische visserij. Nagenoeg alle vissers gaan aan boord voor 'Visserij Verduurzaamt'. Een traject met 11 criteria begeleidt hen naar de klimaat- en ecosysteemvriendelijke toekomst. Hun inspanningen leveren een duurzaamheidserkenning en betere prijzen op.

1 BOT

Deze smakelijke vis staat in Duitsland en Denemarken steevast op het menu.