*30. Zygmunt III Waza, dukat 1610, Gdańsk, Aw: Popiersie króla w prawo i napis wokoło SIGIS 3 D G REX POL M D L R PR, Rw: Herb Gdańska i napis wokoło MONE NO AVR CIVI GEDANEN, złoto 3.48 g, minimalne rysy na awersie i rewersie, ale ładna prezencja i stara patyna, nie gięty. H-Cz. 5774 (R), Kaleniecki s. 174
II+
15.000,-
równowagi, na którym grosz odpowiadał 80. części ciężkiego talara, 18. części orta albo krajcarowi krajów austriackich. Wybijane przez kilka lat w dużych ilościach szóstaki i orty koronne oraz grosze litewskie miały ustabilizować kurs pieniądza. To jednak nie zakończyło inflacyjnych emisji monety drobnej [Fot. 223], które stały się głównym problemem monetarnym następnego półwiecza. Szesnastego września 1621 roku Ryga skapitulowała przed wojskami szwedzkimi króla Gustawa II Adolfa. Jakkolwiek Rzeczpospolita uznała zabór szwedzki za stan prawny dopiero w Traktacie oliwskim z 1660 roku i aż do tego czasu mamy do czynienia — formalnie rzecz biorąc — z mennictwem okupacyjnym, w dodatku skierowanym na ziemie Litwy i Polski, to od początku monety ryskie przedstawiają się jako wybijane na mocy przywileju króla szwedzkiego, który Gustaw Adolf wystawił niebawem w Mitawie. Upoważnił Rygę do wybijania monet według systemu polskiego: groszy, półtoraków i szelągów, wyznaczając stopę mniej więcej zbieżną z ówczesną stopą polską. Emisja groszy, jeśli była (rozpoznanie odpowiednich okazów nie jest pewne [Fot. 224]), to nieznaczna, pozostałe dwa gatunki, a zwłaszcza szelągi — bito bardzo licznie i kierowano na rynek Rzeczypospolitej. Półtoraki, choć naśladujące polskie, zostały wykonane znacznie lepiej niż oryginały z Bydgoszczy, jednakże
Fot. 224. Ryga, moneta Gustawa II Adolfa z 1623 r. o niejasnym nominale — grosz lub szeląg; WCN 29/829
Fot. 225. Łobżenica, kwartnik Mikołaja Sieniawskiego z 1623 r.; WCN 44/503
103