Politycy w Warszawie i Seulu mają ostatnio ręce pełne roboty. Na początku tego miesiąca Polska i Korea Południowa podpisały ważne porozumienie, w którym określono konkretne kroki w celu dalszego wzmacniania relacji między dwoma państwami. Współpraca objąć ma przede wszystkim sektor militarny i transfer wojskowy oraz dotyczyć ma sektora gospodarczego, technologicznego oraz energetycznego. Tym samym stanowi dowód na zacieśniające się nieprzerwanie od 2013 r. więzi pomiędzy obydwoma państwami. 1 Ponadto, jak wynika z dostępnych informacji, Polska jest o krok od sfinalizowania wartej 6,2 mld dolarów umowy zakupu 180 czołgów K2 – do podpisania porozumienia dojść ma już w przyszłym miesiącu. 2
Impulsem dla polsko-koreańskiego zbliżenia jest niewątpliwie napięta sytuacja geopolityczna na świecie. Niemniej stosunki na linii Warszawa-Seul opierają się na o wiele trwalszych, historycznych fundamentach, bowiem odnoszą się do roli, jaką zarówno Polska, jak i Korea Płd. odegrały dotychczas w swoich regionach. W nowym porządku świata, który wyłonił się tuż po II wojnie światowej, obydwa państwa znalazły się pomiędzy dwoma mocarstwami – USA i ZSRR. Dziś natomiast stanowią strefę buforową w rywalizacji Rosji i Chin z Zachodem. Początkowo przedstawiciele władz Polski i Korei Płd.
Tak odległe, tak bliskie
Warto zastanowić się, dlaczego dwa tak odległe od siebie państwa zdecydowały się nawiązać ścisłą współpracę i co tak naprawdę stoi za prowadzoną przez nie polityką. Polsko-koreańskie partnerstwo podyktowały w dużej mierze
umowy zawierali ze względów czysto biznesowych, niemniej zacieśnienie współpracy obronnej niejako na obydwu krajach wymogły coraz silniej odczuwalne konsekwencje ekspansjonistycznej polityki Rosji i Chin. W wyniku tego powstała oś łącząca Europę Środkowo-Wschodnią z Azją Wschodnią i Indo-Pacyfikiem.
Polska i Korea Płd. przez lata skutecznie mitygowały ekspansjonistyczne zapędy swoich sąsiadów – Rosji oraz Korei Północnej. Przykładowo Polska wielokrotnie udowodniła swoje zaangażowanie na rzecz pomocy Ukrainie, poszkodowanej w wyniku rosyjskiej agresji, oraz stale wspiera wolnościowe aspiracje narodu białoruskiego, a Korea Płd. nie ustaje się dążeniach do zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego, by tym samym ukrócić zapędy Korei Płn oraz reżimów autorytarnych w regionie. Cele krótkoterminowe zarówno Warszawy, jak i Seulu zakładają powstrzymywanie wpływów wspomnianych aktorów, natomiast w dalszej perspektywie bezpieczeństwo sojuszników zależeć będzie od tego, czy zdołają ograniczyć rosyjskie wpływy w Europie Środkowo-Wschodniej i Azji Wschodniej. Służyć temu może zjednoczenie obydwu Korei, wyzwolenie okupowanych przez Moskwę terenów Ukrainy czy wprowadzenie zachodnich standardów demokratycznych na Białorusi.
względy historyczne, bowiem państwa te czerpią z podobnych doświadczeń, i czysto pragmatyczne, gdyż dziś politycy w Warszawie i Seulu działają na rzecz stabilności i bezpieczeństwa w swoich regionach.
1. Associated Press (2025) ‘South Korea signs security agreement with Poland to boost economic and defence cooperation’, AP News, 5 marca. Dostępne pod adresem: https://apnews.com/article/south-korean-poland-b6f418f6f45212fa49383a70dbb3dd08 (dostęp: 12 marca 2025 r.).
2. Malyasov, D. (2025) ‘Poland to buy more K2 tanks in $6.2B deal’, Defence Blog, 9 marca. Dostępne pod adresem: https://defence-blog.com/poland-to-buy-more-k2-tanks-in-6-2b-deal/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
W 1939 r. Polskę zaatakowały jednocześnie Niemcy i ZSRR. Tuż po wojnie kraj znalazł się w sowieckiej strefie wpływów na mocy postanowienia konferencji w Jałcie3, co de facto oznaczało podległość stalinowskiemu reżimowi w Moskwie. W okresie zimnowojennym to między innymi w Polsce rozgrywała się rywalizacja pomiędzy zachodnimi mocarstwami pod przywództwem USA a Związkiem Sowieckim, co uwidoczniło się w szczególności podczas stanu wojennego. 4
Losy Polski przypominają historię Korei , która w 1910 r. znalazła się pod japońską okupacją,
zaś północną część półwyspu w końcowej fazie wojny na Pacyfiku w 1945 r. zajął Związek Sowiecki. 5 Półwysep Koreański, który podzielono na dwie strefy wzdłuż 38. równoleżnika, stał się obiektem rywalizacji dwóch światowych potęg i miejscem krwawej wojny pomiędzy komunistycznymi siłami KRLD i wspierającymi je wojskami ZSRR i Chin, a siłami amerykańskimi.6 W 1953 r. doszło do zawieszenia broni – w efekcie Półwysep Koreański do dziś podzielony jest na komunistyczną Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną i prozachodnią Republikę Korei.
3. Atlantic Council (2020) „The Yalta Conference at Seventy-Five: Lessons from History”, Atlantic Council, 10 lutego. Dostępne pod adresem: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/the-yalta-conference-at-seventy-five-lessons-from-history/ (dostęp: 12 marca 2025 r.).
4. Instytut Pileckiego (2025) ‘Poland as a Playground of Cold War Struggles: 1981-1989’, Instytut Pileckiego. Dostępne pod adresem: https://instytutpileckiego.pl/en/instytut/kalendarz/poland-as-a-playground-of-cold-war-struggles-1981-1989 (dostęp: 13 marca 2025 r.).
5. Park, M-O. (1983) North Korea relations with China and the Soviet Union: the impacts of changes in the leadership of the two communist powers on North Korea. Praca magisterska Eastern Illinois University. Dostępne pod adresem: https://thekeep.eiu.edu/theses/2892 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
6. Office of the Historian (b.d.) ‘Korean War and Japan’s Recovery’, U.S. Department of State: Office of the Historian. Dostępne pod adresem: https://history.state.gov/milestones/1945-1952/korean-war (dostęp: 14 marca 2025 r.).
Polska i Korea Południowa wobec obecnych napięć geopolitycznych
Polska i Korea Płd. mają ze sobą wiele wspólnego – oba kraje znalazły się pod okupacją państw ościennych – toteż dziś wykazują dużą świadomość wszelakich zagrożeń dla suwerenności i integralności terytorialnej ze strony światowych mocarstw i sprzymierzonych z nimi aktorów. Dziś obydwa kraje ściśle współpracują ze Stanami Zjednoczonymi, by zagwarantować stabilność i bezpieczeństwo – na przykład, Polska wstąpiła do NATO w 1999 r.. 7 a dziś na jej terytorium stacjonuje 10 tys. amerykańskich żołnierzy. Dla porównania, w Korei Płd. jest ich 28,5 tys., 8 9 zaś
sam kraj jest istotnym elementem amerykańskiej strategii bezpieczeństwa w rejonie zachodniego Pacyfiku.
Rosnące zagrożenie ze strony Rosji, które nieprzerwanie od 2014 r. odczuwają państwa Europy Środkowo-Wschodniej, skłoniły rząd w Warszawie do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz budowania własnego potencjału obronnego. Przede wszystkim Polska zwiększa wydatki na wojsko, 10 a także blisko współpracuje w tym zakresie z amerykańską administracją.
7. NATO (2024) „Polska i NATO - 1999”, NATO. Dostępne pod adresem: https://www.nato.int/cps/en/natohq/declassified_223582.htm (dostęp: 13 marca 2025 r.).
8. Departament Stanu USA (b.d.) ‘U.S. Security Cooperation with Poland’, Departament Stanu USA. Dostępne pod adresem: https://www.state. gov/u-s-security-cooperation-with-poland/ (dostęp: 13 marca 2025 r.).
9. Departament Stanu USA (b.d.) „U.S. Security Cooperation with Korea”, Departament Stanu USA. Dostępne pod adresem: https://www.state. gov/u-s-security-cooperation-with-korea/ (dostęp: 13 marca 2025 r.).
10. Departament Stanu USA (b.d.) ‘U.S. Security Cooperation with Poland’, Departament Stanu USA. Dostępne pod adresem: https://www.state. gov/u-s-security-cooperation-with-poland/ (dostęp: 13 marca 2025 r.).
Od 2022 r. Polska odgrywa rolę głównego hubu humanitarnego dla Ukrainy. Tym samym, dziś dysponując trzecim pod względem liczebności wojskiem w Sojuszu Północnoatlantyckim, kraj nad Wisłą umocnił się na pozycji lidera w dziedzinie obronności w regionie. 11 Wydatki na obronność stale zwiększa także Korea Płd., głównie w obawie przed zagrożeniem ze strony północnego sąsiada. 12 Seul jest dziś wiodącym eksporterem sprzętu wojskowego, 13 zaś dostępne rankingi klasyfikują koreańskie wojsko jako ósmą armię świata. 14 Znamiennym jest fakt, że zakrojone na tak szeroką skalę przedsięwzięcia nie byłyby dziś możliwe gdyby nie gwałtowny wzrost gospodarczy, który w Korei nastąpił w latach 60., a w Polsce – w latach 90. ubiegłego
stulecia, co zaliczyć można do podobieństw pomiędzy krajami oraz czynników, które wpłynęły na pogłębienie dotychczasowej współpracy w ciągu ostatnich dwunastu lat. 15 16
Z uwagi na zbliżenie Korei Północnej z Rosją, o czym świadczy fakt, że Korea Płn. angażuje swoich żołnierzy w działania wojenne w Ukrainie po stronie Rosji, Korea 17 Płd. wyrosła na kluczowego sojusznika Zachodu w przeciwległym względem Europy regionie świata. Oznacza to tyle, że zarówno Korea, jak i Polska przeciwstawiają się dokładnie tym samym aktorom, których uznają za strategiczne zagrożenie dla własnego bezpieczeństwa. To zdecydowanie sprzyja rozwojowi dalszej współpracy w kluczowych sektorach takich jak bezpieczeństwo i obronność.
Możliwości wynikające ze współpracy
2013 r. Polska i Korea podpisały pierwsze kontrakty na dostawę sprzętu wojskowego, głównie czołgów, haubic, 18 samolotów 19 oraz systemów rakietowych. W ubiegłym roku Korea Płd. zawarła umowę z Polską na dostarczenie
dronów kamikadze, które mają 20 wzmocnić zdolności jednostek bezzałogowych statków powietrznych. Dotychczasowe porozumienia zaowocowały solidnym wsparciem dla polskiego przemysłu zbrojeniowego, bowiem w ubiegłym
11. NATO (2024) „Defence Expenditure of NATO Countries (2014-2024)”, NATO, 17 czerwca. Dostępne pod adresem: https://www.nato.int/cps/en/ natohq/news_226465.htm (dostęp: 14 marca 2025 r.).
12. France 24 (2024) ‘South Korea military says fully ready as drone tensions soar’, France 24, 14 października. Dostępne pod adresem: https://www. france24.com/en/live-news/20241014-south-korea-military-says-fully-ready-as-drone-tensions-soar-1 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
13. Josephs, L. (2024) „As global defence spending rages, South Korea arms makers look like a clear winner”, CNBC, 4 grudnia. Dostępne pod adresem: https://www.cnbc.com/2024/12/04/as-global-defense-spending-surges-south-korean-arms-makers-look-like-a-clear-winner-.html (dostęp: 14 marca 2025 r.).
14. Ministerstwo Obrony Narodowej Republiki Korei (2023) Defense White Paper 2022. Dostępne pod adresem: https://web.archive.org/ web/20240115070043/https://www.mnd.go.kr/user/mnd/upload/pblictn/PBLICTNEBOOK_202307280154039760.pdf (dostęp: 14 marca 2025 r.).
15. Korean Cultural Centre UK (b.d.) ‘The Korean economy: the miracle on the Hangang River’, Korean Cultural Centre UK. Dostępne pod adresem: https://kccuk.org.uk/en/about-korea/economy/the-korean-economy-the-miracle-on-the-hangang-river/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
16. Gomułka, S. (2019) „How Poland became Europe’s growth champion: insights from the successful post-socialist transition”, Brookings Institution, 13 czerwca. Dostępne pod adresem: https://www.brookings.edu/articles/how-poland-became-europes-growth-champion-insights-fromthe-successful-post-socialist-transition/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
17. Loh, M. (2025) „Russia gets 50% of its war ammo from North Korea: Ukraine spy chief”, Business Insider, 25 lutego. Dostępne pod adresem: https://www.businessinsider.com/russia-50-percent-ammo-north-korea-ukraine-war-kyrylo-budanov-2025-2?IR=T (dostęp: 14 marca 2025 r.).
18. Reuters (2023) „Poland buys more K9 howitzers from South Korea in $2.6 billion deal”, Reuters, 1 grudnia. Dostępne pod adresem: https://www. reuters.com/world/europe/poland-buys-more-k9-howitzers-south-korea-26-billion-deal-2023-12-01/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
19. Indo-Pacific Defense Forum (2024) „Poland-South Korea defence partnership grows with weapons procurements”, Indo-Pacific Defense Forum, 1 maja. Dostępne pod adresem: https://ipdefenseforum.com/2024/05/poland-south-korea-defense-partnership-grows-with-weaponsprocurements/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
20. The Korea Times (2025), „South Korea‘s defence export hit record high”, The Korea Times, 10 marca. Dostępne pod adresem: https://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2025/03/113_383505.html (dostęp: 14 marca 2025 r.).
PREZYDENT RP ANDRZEJ DUDA I BYŁY MINISTER OBRONY MARIUSZ BŁASZCZAK PODCZAS SPOTKANIA Z POŁUDNIOWOKOREAŃSKĄ DELEGACJĄ PO DOSTARCZENIU DO POLSKI PIERWSZEJ TRANSZY CZOŁGÓW I HAUBIC, 2022 (JAKUB SZYMCZUK, KANCELARIA PREZYDENTA RP)
roku przedstawiciele obydwu państw podpisały umowę, na mocy której Seul zgodził się na transfer technologii i produkcję czołgów K2 21 oraz pocisków w polskich zakładach. 22 Warto zauważyć, że w maju ub. r. wiceszef MON Paweł Bejda oświadczył, że w przyszłości Polska będzie hubem serwisowym dla koreańskiego sprzętu używanego przez państwa europejskie. 23
Powyższe przykłady świadczą nie tylko o tym, że Korea Płd. jest nie tylko partnerem Polski w
sektorze obronności, ale także sojusznikiem, który ma szansę przyczynić się do wzrostu jego znaczenia w Europie, która dziś stoi przed nie lada wyzwaniem, jakim jest militaryzacja. Przedstawiciele polskiego przemysłu zbrojeniowego zdają się od dawna dostrzegać wiodącą rolę koreańskich firm w tym zakresie, bowiem w ich opinii postępująca „koreanizacja” polskiej armii to także klucz do jej modernizacji, która zdaniem wielu ekspertów i samych decydentów stanowi jeden z
21. Ministerstwo Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej (b.d.) ‘K2 tanks will be produced in Poland’, Gov.pl. Dostępne pod adresem: https:// www.gov.pl/web/national-defence/k2-tanks-will-be-produced-in-poland (dostęp: 14 marca 2025 r.).
22. Notes from Poland (2024) „Polish and Korean firms sign deal to create missile factory in Poland”, Notes from Poland, 3 października. Dostępne pod adresem: https://notesfrompoland.com/2024/10/03/polish-and-korean-firms-sign-deal-to-create-missile-factory-in-poland/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
23. Defence24 (2025) „Poland as a maintenance hub for South Korea”. Dostępne pod adresem: https://defence24.com/industry/poland-as-a-maintenance-hub-for-south-korea (dostęp: 23 marca 2025 r.).
wiodących elementów wzmacniania potencjału obronnego sił zbrojnych RP. 24 Na dobrych stosunkach polsko-koreańskich skorzystać może polski przemysł zbrojeniowy, który warto przeorganizować na wzór południowokoreański i tym samym promować Polskę jako konkurencyjnego dostawcę sprzętu wojskowego i uzbrojenia.
Władze w Seulu mają w Warszawie ważnego sojusznika, z którym łączą je partnerstwo strategiczne. Ponadto, Polska stała się ważnym źródłem dochodu południowokoreańskich firm zbrojeniowych, które w tym roku, jeszcze przed założonym terminem, dostarczyły nad Wisłę 18 wieloprowadnicowych wyrzutni rakiet Chunmoo. Łączna liczba wozów ma wynieść 290 sztuk, które do Polski trafić mają do 2027 r. 25 Rząd Korei Płd. w partnerstwie z Polską upatruje szansy na zacieśnienie stosunków z pozostałymi państwami NATO, które mogą odegrać istotną rolę w perspektywie trwających napięć geopolitycznych.
Zjednoczenie wspólnym celem
W podpisanym niedawno planie działania na rzecz partnerstwa strategicznego Polska i Korea
Płd. potwierdziły dotychczasową współpracę w zakresie obronności i jednocześnie zapowiedziały pogłębienie współpracy w sektorach takich jak polityka i gospodarka. Polska jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Korei Południowej w Europie Środkowo-Wschodniej, zaś plany rządów obydwu państw zakładają potrojenie wolumenów handlu do 2030 r. 26 Korea
Płd. także umacnia swoją pozycję politycznego sojusznika Europy. Warto wspomnieć, że w grudniu ubiegłego roku rząd w Seulu przekazał jednej z agend UNICEF darowiznę, która ma wesprzeć zapewnienie kluczowych usług dla dzieci i rodzin uchodźczych z Ukrainy w Polsce. Potwierdza to jedynie, że zarówno Korea Płd, jak i Polska aktywnie angażują się w pomoc walczącej Ukrainie i jej obywatelom. 27
Polsko-koreańska współpraca w sektorze militarnym zakłada obronę własnych granic przez Rosją i Koreą Płn. przy jednoczesnym powstrzymywaniu imperialistycznych zakusów obydwu krajów i ich sojuszników w Europie Środkowo-Wschodniej i Azji Północno-Wschodniej. Polska stanowi bastion europejskiego bezpieczeństwa w obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Ponadto polskie 28
władze wywierają nacisk na reżim Alaksandra Łukaszenki w Mińsku poprzez sankcje oraz stale okazują wsparcie dla dążeń Białorusinów do zmian demokratycznych. 29 Władzom Korei Płd. zależy na uwolnieniu własnych obywateli, którzy od czasu okupacji w 1945 r. znaleźli się na północy półwyspu bez możliwości powrotu. 30
24. Defence24 (2025) „Poland as a maintenance hub for South Korea”. Dostępne pod adresem: https://defence24.com/industry/poland-as-a-maintenance-hub-for-south-korea (dostęp: 23 marca 2025 r.).
25. https://tvpworld.com/84679140/poland-receives-18-south-korean-chunmoo-rocket-launchers
26. Yonhap News Agency (2023) ‘S. Korea, Poland agree to strengthening defence industry cooperation’, Yonhap News Agency, 23 sierpnia. Dostępne pod adresem: https://en.yna.co.kr/view/AEN20230823003800320 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
27. UNICEF (2025) ‘UNICEF and Korean government unite to support refugee children and youth in Poland’. Dostępne pod adresem: https://www. unicef.org/eca/press-releases/unicef-and-korean-government-unite-support-refugee-children-and-youth-poland (dostęp: 23 marca 2025 r.).
28. Eurotopics (2023) „Russia and Belarus casting Poland as the enemy”, Eurotopics, 28 lipca. Dostępne pod adresem: https://www.eurotopics.net/ en/305062/russia-and-belarus-casting-poland-as-the-enemy (dostęp: 14 marca 2025 r.).
29. TVP World (2024) „Tsikhanouskaya praises Poland’s handling of Belarus”, TVP World, 15 sierpnia. Dostępne pod adresem: https://tvpworld. com/81826647/tsikhanouskaya-praises-polands-handling-of-belarus (dostęp: 14 marca 2025 r.).
30. NBC News (2025) „South Korea‘s Yoon seeks dialogue path for unification with North”, NBC News, 12 marca. Dostępne pod adresem: https:// www.nbcnews.com/news/world/south-koreas-yoon-seeks-dialogue-path-unification-north-rcna166694 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
Zjednoczenie Korei tym samym leży w szeroko pojętym interesie Polski. Upadek reżimu Kima byłby równoznaczny z utratą przez Moskwę ważnego przyczółku w Azji Wschodniej i jednocześnie osłabiłby zdolności bojowe rosyjskiej armii w starciu z Ukrainą, a pośrednio – również Sojuszem Północnoatlantyckim. W kwestii tej niedawno wypowiedział się szef polskiej dyplomacji Radosław Sikorski. We wpisie na platformie X skomentował, że Rosja może odmówić dostaw północnokoreańskiej amunicji artyleryjskiej skoro Moskwa jest zaniepokojona zagranicznymi dostawami wojskowymi podczas proponowanego zawieszenia broni z Ukrainą. 31 Zjednoczenie Korei w jedno suwerenne państwo koreańskie z pewnością wpisuje się w interesy Seulu i jednocześnie pozytywnie wpłynęłoby na architekturę bezpieczeństwa w Europie.
W historii swojej państwowości Polacy kilkukrotnie utracili prawo do samostanowienia, by później odrodzić się jako zjednoczone państwo. Polsce historycznie bliżej do Zachodu aniżeli Wschodu, niemniej kraj ten do 1918 r. znajdował się najpierw pod rosyjskim panowaniem, a w wyniku ustaleń powojennych od 1945 r. na kilka następnych dekad trafił do sowieckiej strefy
Perspektywy na przyszłość
Wypadkową ścisłej współpracy polsko-koreańskiej w dziedzinie obronności mogą być wspólne cele rządów w Warszawie i Seulu, bowiem te wykazują proaktywne podejście do kwestii bezpieczeństwa. Podobieństwo myślenia o najistot-
Rzecz jasna, w przeciwieństwie do Polski, Koreańczykom z Północy niezwykle trudno zjednoczyć się z południem półwyspu. Warto zauważyć jednak, że Polska wielokrotnie wyrażała wsparcie dla Koreańczyków, którzy, ze względu na zawirowania historyczne, od osiemdziesięciu lat tkwią bez wyjścia w totalitarnym reżimie KRLD. W 2016 r. Lech Wałęsa skomentował, że dążenia demokratyczne Koreańczyków z Północy nie mają racji bytu z uwagi na brutalnie represyjne realia totalitarnego aparatu państwowego KRLD. 33 Niemniej jednak, Polska jako jedno z niewielu zachodnich państw utrzymuje jakiekolwiek stosunki 34 dyplomatyczne z Pjongjangiem, dzięki czemu zyskuje w oczach południowokoreańskich polityków i dyplomatów, którzy podejmują wysiłki na rzecz zjednoczenia Północy i Południa.
niejszych wyzwaniach zaowocowało intensywnym dialogiem i nowymi formułami kooperacji NATO z czterema państwami regionu – Australią, Japonią, Koreą Południową i Nową Zelandią (tzw. AP4 – Asia-Pacific Four). Na tym tle dalej
31. Sikorski, R. (2025) „Tweet”. X (dawniej Twitter), 23 marca. Dostępne pod adresem: https://x.com/sikorskiradek/status/1902998867248923034 (dostęp: 23 marca 2025 r.).
32. National Geographic (2021) „Korean War DMZ armistice 38 parallel geography”. Dostępne pod adresem: https://web.archive.org/ web/20210225074751/https://www.nationalgeographic.com/science/article/130805-korean-war-dmz-armistice-38-parallel-geography (dostęp: 23 marca 2025 r.).
33. Voice of America (2016) „Iconic peace activist: Poverty inhibiting reform in North Korea”. Dostępne pod adresem: https://www.voanews.com/a/ iconic-peace-activist-poverty-inhibiting-reform-in-north-korea/3586045.html (dostęp: 23 marca 2025 r.).
34. NK News (2024) ‘Poland restores diplomatic presence in North Korea four years after suspension’. Dostępne pod adresem: https://www.nknews. org/2024/11/poland-restores-diplomatic-presence-in-north-korea-four-years-after-suspension/ (dostęp: 23 marca 2025 r.). wpływów. Upadek komunizmu w 1989 r. Polacy z ulgą powitali więc jako długo oczekiwany powrót do świata zachodniego. Z kolei po wojnie koreańskiej powstała Korea Północna, głównie z inicjatywy Związku Sowieckiego, który dążył do zbudowania swojego przyczółka w Azji. O losie Koreańczyków zadecydowano więc de facto bez pytania ich o zdanie. 32
kształtować będą się stosunki polsko-koreańskie, które odgrywają niebagatelną rolę dla utrzymania współpracy wojskowej i powstrzymywania ekspansjonistycznych zapędów wspomnianych wyżej reżimów.
Czynnikiem zbliżającym Polskę i Koreę Płd. jest niewątpliwie rola, jaką odgrywają w swoich regionach: bastionu konfrontacji Zachodu z rosyjskim imperializmem i północnokoreańskim ekspansjonizmem. Można oczekiwać, że w Warszawa i Seul pogłębią dotychczasową współpracę w sektorach takich jak polityka, gospodarka
Bibliografia
• Associated Press (2025) ‘South Korea signs security agreement with Poland to boost economic and defence cooperation’, AP News, 5 marca. Dostępne pod adresem: https:// apnews.com/article/south-korean-poland-b6f418f6f45212fa49383a70dbb3dd08 (dostęp: 12 marca 2025 r.).
• Malyasov, D. (2025) ‘Poland to buy more K2 tanks in $ 6.2B deal’, Defence Blog, 9 marca. Dostępne pod adresem: https://defence-blog. com/poland-to-buy-more-k2-tanks-in-6-2b-deal/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Borger, J. (2025) „How Trump is driving US towards Russia”, The Guardian, 9 marca. Dostępne pod adresem: https://www.theguardian.com/us-news/2025/mar/09/trump-ukraine-russia-explainer (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• BBC News (2025) „NATO Article 5: Can Europe still count on the US coming to its defence? ’, BBC News, 27 lutego. Dostępne pod adresem: https://www.bbc.com/news/articles/ c0l1w1w41xzo (dostęp: 12 marca 2025 r.).
i obronność, by tym samym wzmocnić przemysł zbrojeniowy nad Wisłą i zacieśniać partnerstwo Korei Płd. z NATO. Zbliżenie odległych od siebie państw oznacza konsolidację sił w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniego Pacyfiku, dzięki czemu zachodni sojusznicy zyskają cenną przewagę nad autorytarnymi reżimami na przeciwległych krańcach kontynentu eurazjatyckiego. Niemniej jednak w tej kwestii wielką niewiadomą pozostaje reakcja Rosji i jej sojuszników – Korei Płn i Białorusi.
• Atlantic Council (2020) „The Yalta Conference at Seventy-Five: Lessons from History”, Atlantic Council, 10 lutego. Dostępne pod adresem: https://www.atlanticcouncil.org/ blogs/new-atlanticist/the-yalta-conference-atseventy-five-lessons-from-history/ (dostęp: 12 marca 2025 r.).
• Instytut Pileckiego (2025) ‘Poland as a Playground of Cold War Struggles: 1981-1989’, Instytut Pileckiego. Dostępne pod adresem: https:// instytutpileckiego.pl/en/instytut/kalendarz/ poland-as-a-playground-of-cold-war-struggles-1981-1989 (dostęp: 13 marca 2025 r.).
• Park, M-O. (1983) North Korea relations with China and the Soviet Union: the impacts of changes in the leadership of the two communist powers on North Korea. Praca magisterska Eastern Illinois University. Dostępne pod adresem: https://thekeep.eiu.edu/theses/2892 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Office of the Historian (b.d.) ‘Korean War and Japan’s Recovery’, U.S. Department of State: Office of the Historian. Dostępne pod adresem: https://history.state.gov/milestones/1945-1952/ korean-war (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• NATO (2024) „Polska i NATO - 1999”, NATO. Dostępne pod adresem: https://www.nato. int/cps/en/natohq/declassified_223582.htm (dostęp: 13 marca 2025 r.).
• Departament Stanu USA (b.d.) „U.S. Security Cooperation with Korea”, Departament Stanu USA. Dostępne pod adresem: https://www. state.gov/u-s-security-cooperation-with-korea/ (dostęp: 13 marca 2025 r.).
• Departament Stanu USA (b.d.) ‘U.S. Security Cooperation with Poland’, Departament Stanu USA. Dostępne pod adresem: https://www.state. gov/u-s-security-cooperation-with-poland/ (dostęp: 13 marca 2025 r.).
• NATO (2024) „Defence Expenditure of NATO Countries (2014-2024)”, NATO, 17 czerwca. Dostępne pod adresem: https://www.nato.int/ cps/en/natohq/news_226465.htm (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• France 24 (2024) ‘South Korea military says fully ready as drone tensions soar’, France 24, 14 października. Dostępne pod adresem: https://www.france24.com/en/live-news/20241014-south-korea-military-says-fully-ready-asdrone-tensions-soar-1 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Josephs, L. (2024) „As global defence spending rages, South Korea arms makers look like a clear winner”, CNBC, 4 grudnia. Dostępne pod adresem: https://www.cnbc.com/2024/12/04/ as-global-defense-spending-surges-southkorean-arms-makers-look-like-a-clear-winner-. html (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Ministerstwo Obrony Narodowej Republiki Korei (2023) Defense White Paper 2022. Dostępne pod adresem: https://web.archive. org/web/20240115070043/https://www.mnd. go.kr/user/mnd/upload/pblictn/PBLICTNEBOOK_202307280154039760.pdf (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Korean Cultural Centre UK (b.d.) ‘The Korean economy: the miracle on the Hangang River’, Korean Cultural Centre UK. Dostępne pod adresem: https://kccuk.org.uk/en/about-korea/ economy/the-korean-economy-the-miracle-onthe-hangang-river/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Gomułka, S. (2019) „How Poland became Europe’s growth champion: insights from the successful post-socialist transition”, Brookings Institution, 13 czerwca. Dostępne pod adresem: https://www.brookings.edu/articles/how-poland-became-europes-growth-championinsights-from-the-successful-post-socialisttransition/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Loh, M. (2025) „Russia gets 50% of its war ammo from North Korea: Ukraine spy chief”, Business Insider, 25 lutego. Dostępne pod adresem: https://www.businessinsider.com/ russia-50-percent-ammo-north-korea-ukrainewar-kyrylo-budanov-2025-2?IR=T (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Reuters (2023) „Poland buys more K9 howitzers from South Korea in $2.6 billion deal”, Reuters, 1 grudnia. Dostępne pod adresem: https:// www.reuters.com/world/europe/poland-buysmore-k9-howitzers-south-korea-26-billiondeal-2023-12-01/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Indo-Pacific Defense Forum (2024) „Poland-South Korea defence partnership grows with weapons procurements”, Indo-Pacific Defense Forum, 1 maja. Dostępne pod adresem: https://ipdefenseforum.com/2024/05/polandsouth-korea-defense-partnership-grows-withweapons-procurements/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• The Korea Times (2025), „South Korea‘s defence export hit record high”, The Korea Times, 10 marca. Dostępne pod adresem: https://www.koreatimes.co.kr/www/ nation/2025/03/113_383505.html (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Ministerstwo Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej (b.d.) ‘K2 tanks will be produced in Poland’, Gov.pl. Dostępne pod adresem: https://www.gov.pl/web/national-defence/k2-tanks-will-be-produced-in-poland (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Notes from Poland (2024) „Polish and Korean firms sign deal to create missile factory in Poland”, Notes from Poland, 3 października. Dostępne pod adresem: https://notesfrompoland.com/2024/10/03/polish-and-korean-firmssign-deal-to-create-missile-factory-in-poland/ (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Eurotopics (2023) „Russia and Belarus casting Poland as the enemy”, Eurotopics, 28 lipca. Dostępne pod adresem: https://www.eurotopics. net/en/305062/russia-and-belarus-casting-poland-as-the-enemy (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• TVP World (2024) „Tsikhanouskaya praises Poland’s handling of Belarus”, TVP World, 15 sierpnia. Dostępne pod adresem: https:// tvpworld.com/81826647/tsikhanouskayapraises-polands-handling-of-belarus (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• NBC News (2025) „South Korea‘s Yoon seeks dialogue path for unification with North”, NBC News, 12 marca. Dostępne pod adresem: https://www.nbcnews.com/news/world/southkoreas-yoon-seeks-dialogue-path-unificationnorth-rcna166694 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Yonhap News Agency (2023) ‘S. Korea, Poland agree to strengthening defence industry cooperation’, Yonhap News Agency, 23 sierpnia. Dostępne pod adresem: https://en.yna.co.kr/ view/AEN20230823003800320 (dostęp: 14 marca 2025 r.).
• Defence24 (2025) „Poland as a maintenance hub for South Korea”. Dostępne pod adresem: https://defence24.com/industry/poland-as-a-maintenance-hub-for-south-korea (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• National Geographic (2021) „Korean War DMZ armistice 38 parallel geography”. Dostępne pod adresem: https://web.archive.org/ web/20210225074751/https://www.nationalgeographic.com/science/article/130805-koreanwar-dmz-armistice-38-parallel-geography (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• NK News (2024) ‘Poland restores diplomatic presence in North Korea four years after suspension’. Dostępne pod adresem: https:// www.nknews.org/2024/11/poland-restores-diplomatic-presence-in-north-korea-fouryears-after-suspension/ (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• Sikorski, R. (2025) „Tweet”. X (dawniej Twitter), 23 marca. Dostępne pod adresem: https://x.com/ sikorskiradek/status/1902998867248923034 (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• TVP World (2025) ‘Poland receives 18 South Korean Chunmoo rocket launchers’. Dostępne pod adresem: https://tvpworld.com/84679140/ poland-receives-18-south-korean-chunmoorocket-launchers (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• UNICEF (2025) ‘UNICEF and Korean government unite to support refugee children and youth in Poland’. Dostępne pod adresem: https://www.unicef.org/eca/press-releases/ unicef-and-korean-government-unite-supportrefugee-children-and-youth-poland (dostęp: 23 marca 2025 r.).
• Voice of America (2016) „Iconic peace activist: Poverty inhibiting reform in North Korea”. Dostępne pod adresem: https://www.voanews. com/a/iconic-peace-activist-poverty-inhibitingreform-in-north-korea/3586045.html (dostęp: 23 marca 2025 r.).
