2021-01-VL-Voka Tribune

VOKA

TRIBUNE Q1 / 2021

6 Spraakmakers Twee jonge ondernemers over Vlaanderen als topregio in 2030 12 Verkiezingen VS Prof. Jonathan Holslag: “We moeten plan B hebben als Europa faalt.” 39 Lessen uit de coronacrisis Prof. dr. Marc Noppen “Scharnierjaar in de gezondheidszorg.”

Een uitgave van Voka vzw | Jaargang 14 – januari 2021 | Afgiftekantoor Gent X - Erkenningsnummer P708123

#SAMENDOORGAAN INSPIRERENDE IDEEËN OM SAMEN TE GROEIEN

Bedrijfsmatig verpakkingsafval recycleren, dat doen we allemaal samen. Valipac begeleidt al meer dan 20 jaar lang alle economische spelers die hierbij betrokken zijn. Samen delen we de verantwoordelijkheid en werken we elke dag aan een duurzame toekomst. valipac.be

BINNENKOMER

VOKA.BE

feed the nurses 150 maaltijden in 9 weken tijd, afgeleverd bij zorgpersoneel in de provincie Antwerpen. Dat hebben de chef-koks van het collectief ‘Feed the nurses’ gepresteerd in de eerste fase van de lockdown. Het is een mooi voorbeeld van solidariteit door een sector die erg hard getroffen is door de COVID-19-crisis.

Om het met de woorden van chef-kok Lars Block te zeggen: “Ik weet niet welke economische gevolgen deze crisis zal hebben voor onze restaurants, maar ik weet wel dat we tenminste ons steentje hebben bijgedragen.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 3

#SAMENDOORGAAN INHOUD

inhoud

Q1/2021

#SAMENDOOR

06 J ONGE ONDERNEMERS geven hun toekomstvisie voor Vlaanderen. 08 DE 5-DAAGSE VAN DE GROEI Topideeën om samen te groeien.

10 NICO VAN DE VELDE (HOTEL HUNGARIA) toont zijn thuiswerkplek.

12 PROF. JONATHAN HOLSLAG over de nasleep van de Amerikaanse verkiezingen. 18 ONDERWIJSEXPERT TIM SURMA over technologie en pedagogie. 20 VOKA TALENTCENTRUM voor objectieve studie-oriëntering van leerlingen. Voka Tribune is een magazine van Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen Koningsstraat 154 – 158, 1000 Brussel Tel. 02 229 81 11, Fax 02 229 81 00, info@voka.be, www.voka.be Redactie Sandy Panis, Geert Van Cauwenberge, Propaganda.be Redactiecoördinator Sandy Panis Verantwoordelijke uitgever Hans Maertens, i.o.v. Voka vzw Burgemeester Callewaertlaan 6, 8810 Lichtervelde Advertenties Chris Lens Tel. 0475 856 232, chris.lens@voka.be Grafische Vormgeving Propaganda.be Druk INNI group

4 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

Deze Voka Tribune verschijnt naar aanleiding van de Voka Nieuwjaarsreceptie, met de steun van:

VOKA.BE

DOSSIER

GAAN

27 DIGITALISERING 32 THE BIG SCORE

Hoe scale-ups en start-ups samen kunnen groeien.

33 LYNXCARE

een klare kijk op medische data.

DOSSIER

35 GEZONDHEID 39 PROF. DR. MARC NOPPEN trekt lessen uit de coronacrisis.

43 A Z GROENINGE

Digitalisering als blijver in de gezondheidszorg.

DOSSIER

45 DUURZAAMHEID 49 INTERVIEW

Ronnie Belmans over de energietransitie.

51 VONDELMOLEN

over zijn jarenlange focus op duurzaam ondernemen.

EN VERDER 15 CHOCOLADEPRODUCENT BARÃ&#x161; OVER DE GEVOLGEN VAN DE BREXIT. 22 E-INCLUSIE MOET HOOG OP DE AGENDA. 24 100 OP 100 JONGEREN EN ONDERNEMERS VERENIGEN. 54 TWEEPERENBOOM HELPT ORGANISATIES ZICH HERUITVINDEN. 56 AGENDA 59 UITSMIJTER

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 5

SPRAAKMAKERS VLAANDEREN TOPREGIO

jonge wolven

Vlaanderen wordt topregio tegen 2030 Om Vlaanderen in 2030 naar de top te krijgen op het vlak van duurzaamheid en digitalisering, zullen ook de jongeren een belangrijke rol innemen. Heel wat jonge Vlaamse (student-)ondernemers stropen hun mouwen op om een bijdrage te leveren aan deze ambitieuze doelstellingen. We zetten twee jonge spraakmakers in de kijker.

Arne Van Baelen, 24 jaar Managing Director, WerfWater www.werfwater.be

oka wil tegen 2030 Vlaanderen internationaal op de kaart zetten op het vlak van duurzaamheid, digitalisering en gezondheid. Heel wat jonge Vlaamse (student-) ondernemers helpen mee om dit vizier scherp te stellen. In deze rubriek geven we twee ondernemende jongeren het woord: Arne Van Baelen (24), managing director van het online platform Werf Water, en Jente Vanhaesebroeck (22), founding director van Eduscale. Zij namen ook deel aan de ‘5-daagse van de Groei’ van Voka, waar een sessie voor behouden was voor jongeren.

6 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“ Om van Vlaanderen tegen 2030 een topregio te maken op het vlak van duurzaamheid, zal vooral samenwerking belangrijk zijn. Niet alleen binnen sectoren, maar ook tussen sectoren. Voor WerfWater zijn dat bijvoorbeeld bouwbedrijven, maar ook waterbedrijven en afnemers. Elk bedrijf heeft zijn eigen expertise: door die te delen zullen er sneller betere oplossingen uit de bus komen.”

VOKA.BE

Jente Vanhaesebroeck, 22 jaar Founding Director, Eduscale www.eduscale.pro

“ Om van Vlaanderen tegen 2030 een digitale topregio te maken, zullen bedrijven moeten blijven innoveren en digitale ecosystemen vormen. We zullen ook een minister van Digitalisering nodig hebben, zoals in Zweden, die 24/7 met de digitale agenda bezig is. Ik denk dat we ook nog heel wat kunnen leren over hoe met digitalisering om te gaan: social media, fake news, cyberpesten, online veiligheid, … Die zaken gaan we nauw moeten opvolgen als we willen dat de digitalisering een positieve bijdrage levert aan de maatschappij.”

Benieuwd naar de mening van Arne en Jente? Scan de QR-code voor hun videogetuigenissen.

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 7

VERSLAG VLAANDEREN TOPREGIO

5-daagse van de Groei

200 deelnemers, 13 thematische discussies, 5 dagen: dat is de ‘5-daagse van de Groei’ die Voka organiseerde in het kader van zijn Plan Samen Groeien. Welke opvallende ideeën onthouden we uit twee van de sessies om van Vlaanderen een Europese topregio te maken tegen 2030?

ZAKEN DIE WE ONTHOUDEN UIT DE ‘5-DAAGSE VAN DE GROEI’ MEER VROUWEN AAN DE TOP 1. Grondige (gender-) screening in organisaties

Organisaties en bedrijven moeten hun selectieprocedure aan een grondige (gender)screening onderwerpen, inclusief de selectie van de raad van bestuur. Meer diversiteit en nieuwe (typisch vrouwelijke) waarden zullen tegen 2030 steeds meer aan belang winnen. 2. Lancering ‘durf-app’ om successen te delen

Vrouwen die met passie hun carrière uitstippelen en volop kansen grijpen, inspireren ook andere vrouwen. Via een ‘durfapp’ kunnen vrouwen hun nieuwe carrièresprongen en successen met elkaar delen. Dit zorgt voor extra geloof in de eigen kracht en het delen van positieve energie met anderen.

8 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

3. Maak komaf met ‘hokjesdenken’ in onderwijs

Meer gelijkheid en minder ‘hokjesdenken’ in het onderwijs zal ervoor zorgen dat steeds

VOKA.BE

“ Een goede balans tussen economie en creatie, daar gaat het om.” SOFIE VAN DE VELDE, ZAAKVOERDER GALLERY SOFIE VAN DE VELDE

cedure te lang. Tegelijk worden markten teveel afgeschermd, wat nefast is voor nieuwe concurrentie. Minder regulering door de overheid is een goedkope ingreep die veel kan opleveren. 6. Meer ambitie op vlak van onderwijs

18%

Een gemiddelde directieraad wordt voor slechts 18% bevolkt door vrouwen, tegen 2030 moet dit minimaal

50% worden.

meer meisjes kiezen voor STEM-richtingen op school. Leerkrachten kunnen hier een belangrijke inspirator zijn, aangevuld met vrouwelijke ondernemers of wetenschappers die vol passie hun vak komen toelichten. 4. Bedrijfscultuur van groeikansen

In bedrijven en organisaties moet voldoende ruimte zijn voor een cultuur van experimenteren en groeien, ook voor wie niet fulltime werkt. Falen is toegestaan. Gecombineerd met een grondige analyse van wie instroomt, promotie maakt en het bedrijf verlaat, levert dit extra kansen op voor vrouwen.

DRIE GROTE WERVEN VOOR ECONOMISCHE GROEI 5. Efficiëntere overheid, minder regels

Teveel regulering leidt tot minder productiviteit en lagere groei. Bij investeringsprojecten duurt de vergunningspro-

“ Bij ons is iedereen welkom. Man, vrouw, jong, oud, arm, rijk, met of zonder beper kingen of van welke afkomst ook.” BOUCHRA HASHASSI, CEO WASHVILLE

Op het vlak van onderwijskwaliteit scoort Vlaanderen steeds slechter op internationale parameters. Nochtans hangt groei sterk samen met ons ‘menselijk kapitaal’. Meer investeren in kwaliteitsvol onderwijs is dan ook de beste voedingsbodem voor een sterke en innovatieve economie.

“ Focus op je talent, en werk samen met anderen die ook expert zijn in wat ze doen.” JÜRGEN INGELS, MANAGING PARTNER SMARTFIN

7. Geef een boost aan ondernemersspirit

In tegenstelling tot andere landen is in Vlaanderen te weinig een ‘ondernemerscultuur’ aanwezig. Hierdoor worden relatief weinig nieuwe bedrijven opgericht. Via inspirerende projecten met ondernemers – startend in het onderwijs – kunnen kinderen en jongeren proeven van het ondernemerschap.

Benieuwd naar sfeerbeelden, extra ideeën en getuigenissen in het kader van de ‘5-daagse van de Groei’? Surf naar www.voka.be/samengroeien en laat je inspireren door collega-ondernemers en experten.

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 9

BEDRIJFSLEIDER AAN HET WOORD

hotel hungaria @ home

Nico Van de Velde

TELEWERK WORDT ‘DAGELIJKSE

KOST’

10 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

VOKA.BE

De huidige COVID-19-crisis heeft telewerk voorgoed uit de experimentele fase geduwd. Ondernemers en hun medewerkers ruilen hun bedrijfskantoor steeds meer voor een werkplek aan de keukentafel of in een bureau thuis. Die shift naar telewerk creëert nieuwe opportuniteiten, maar zorgt ook voor nieuwe uitdagingen.

oe gaan de medewerkers van een creatief media-marketinghuis als Hotel Hungaria – onder meer bekend van ‘Dagelijkse Kost’ – om met thuiswerk? Waar ziet CEO Nico Van de Velde belangrijke plus- en verbeterpunten? En hoe zorgt hij zelf voor een comfortabele thuiswerkplek? “Ons bedrijf telt een zestigtal werknemers. Daarnaast zetten we ongeveer evenveel freelancers in op specifieke opdrachten. Een groot deel van ons werk gebeurt ter plaatse bij opnames of shoots, die uiteraard steeds in veilige omstandigheden plaatsvinden. De rest van ons werk doen we via telewerk, en dat is niet altijd evident. Want in onze creatieve business zijn brainstormsessies bijvoorbeeld erg belangrijk, en die zijn vanop afstand soms net iets minder productief. Daarom blijven we op kantoor regelmatig coronaproof sessies organiseren, met maximaal drie collega’s samen

in onze grote kantoortuin. Wie had ooit kunnen voorspellen dat we putje winter buiten zouden zitten brainstormen?” “Door het vele telewerk is het aantal videocalls tussen collega’s en met klanten uiteraard flink toegenomen. Deze gesprekken blijven echter steeds vrij zakelijk en functioneel. Ik

“ Creatieve mensen hebben nood aan sociaal contact. We bellen elkaar regelmatig, en dat doet deugd!” stel vast dat mensen meer dan ooit nood hebben aan informele sociale contacten met elkaar. Praten over koetjes en kalfjes lucht op, schept een band en versterkt de sociale cohesie. Daarom grijpen we in ons bedrijf vaak naar de telefoon om elkaar te bellen en wat bij te babbelen, elk in onze eigen bubbel. En dat doet deugd!”

“In die bubbels is elke medewerker afzonderlijk hard aan het werk aan eigen projecten. Maar hij of zij verliest vaak het bredere bedrijfsplaatje uit het oog. Om dat helikopterzicht en groepsgevoel te blijven voeden, beslisten we om maandelijks een digitale ‘what’s new?’-call te organiseren, waarbij we alle medewerkers virtueel samenbrengen. Deze werkwijze kan de gezellige babbels in de wandelgangen of aan de keukentafel in ons bedrijf uiteraard niet vervangen, maar het zorgt er toch voor dat alle neuzen in dezelfde richting blijven staan en dat onze creativiteit een extra boost krijgt.” “Heeft telewerk een impact op het – vanop afstand – aansturen van medewerkers? Niet echt. In ons bedrijf werken we al een tijdje met zelfsturende teams. Mijn collega’s werken in alle autonomie aan hun projecten. Ik ben zeer trots op hen, omdat we het voorbije jaar in uiterst moeilijke omstandigheden mooie projecten hebben gerealiseerd. En ik kijk met veel vertrouwen naar de toekomst.” “Wat mijn eigen thuiswerksituatie betreft, heb ik de luxe om in comfortabele omstandigheden te kunnen werken. Ik werk het liefst in de woonkamer, in een grote ruimte met veel daglicht en een mooi buitenaanzicht in hartje Brussel.” “Mijn partner en ik hebben geen kinderen, waardoor ik me in alle rust op mijn werk kan concentreren. Ik besef hoe veeleisend het voor collega’s met kinderen moet zijn om werk en privé met elkaar te combineren. Ik heb zeer veel respect voor hen.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 11

SPRAAKMAKER JONATHAN HOLSLAG

verkiezingen VS

‘THE WORLD ACCORDING TO TRUMP’:

WAT NA DE AMERIKAANSE VERKIEZINGEN? De recente presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten waren een echte nagelbijter. Met de moeizaam tot stand gekomen machtsoverdracht tussen Donald Trump en Joe Biden lijkt het erop alsof de VS het geweer van schouder zal veranderen wat de binnenen buitenlandse (handels)politiek betreft. Of lijkt dit alleen maar zo, en blijft de slogan ‘Buy American first’ ook vanaf 2021 overeind? Jonathan Holslag, hoogleraar internationale betrekkingen aan de VUB, geeft tekst en uitleg bij de huidige internationale context.

12 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

VOKA.BE

Heel wat waarnemers beschouwen de presidentsverkiezingen in de VS als een stresstest voor het democratische bestel in het land. Hoe beoordeelt u dit zelf?

“Ik denk dat het recente verkiezingsproces in de Verenigde Staten – van de verkiezingscampagnes tot en met de moeizame machtsoverdracht door Donald Trump – effectief een tijdelijk dieptepunt is in de geschiedenis van de Amerikaanse politiek en van de toestand van de Amerikaanse samenleving in bredere zin. Die samenleving is uitgegroeid tot een echte snelkookpan waarin zich al lang allerlei spanningen opgebouwd hebben op het vlak van economie, identiteit en cultuur. Als je die explosieve cocktail aanvult met een groeiend wantrouwen tegenover de politieke elite en een toenemende belangenvermenging en corruptie, dan is het niet verwonderlijk dat een populistisch politicus als Trump in 2016 de verkiezingen kon winnen. Uit onderzoek blijkt trouwens dat slechts 20% van de Amerikaanse bevolking nog vertrouwen heeft in de overheid. Dat stemt tot nadenken.” “Als we nadenken over de koers van de VS als samenleving en handelspartner, dan moeten we er rekening mee houden dat het gedachtengoed van Donald Trump springlevend zal blijven. Ik voorspel dat de nieuwe beleidsploeg – met Joe Biden aan het roer – verwoede pogingen zal doen om het verzwakte Amerikaanse buitenlandse handelsbeleid wereldwijd opnieuw op de kaart te zetten.”

Hoe ziet u dit concreet gebeuren?

“Als we kijken naar het Amerikaanse beleid van de voorbije vier jaar, dan kunnen we niet ontkennen dat Donald Trump met de grove borstel door internationale vrijhandels- of klimaatakkoorden ging. Ik verwacht dat Biden maximaal zal inzetten op bilateralisme en dus meer handelsakkoorden. Dit is echter niet noodzakelijk een gunstige evolutie voor Europa. Bilateraal zal de nieuwe Amerikaanse president immers druk blijven uitoefenen op Europese beleidsmakers om de toegang voor Amerikaanse techspelers te garanderen en – omgekeerd – het bilaterale handelstekort aan te pakken. Het is de Amerikaanse regering trouwens al langer een doorn in het oog dat Chinese bedrijven ongelimiteerd toegang krijgen tot onze markten.” Welke houding zal de Amerikaanse regering innemen ten opzichte van China?

“Joe Biden zal concurrentie met China blijven voeren. Ik merk dat zijn adviseurs niet geneigd zijn om terug te keren naar zakelijk opportunisme: meer dan ooit zal de concurrentie op het vlak van technologie – ik denk hierbij bijvoorbeeld aan de productie van halfgeleiders – opgedreven worden. Ik verwacht hier dus geen koerswijziging, want het beleid ten opzichte van China is een van de weinige thema’s die de Amerikanen nog enigszins verenigt, over alle breuklijnen van links en rechts heen. Toch moeten we goed in de gaten houden of Biden’s beleid niet enkel bij woorden blijft. Zal hij

“ Als exportgerichte regio moet Vlaanderen hard blijven inzetten op veerkracht en wendbaarheid bij onze ondernemers. Het tijdperk van globalisering keert niet meer terug.” JONATHAN HOLSLAG, HOOGLERAAR INTERNATIONALE BETREKKINGEN AAN DE VUB

bijvoorbeeld niet te gevoelig zijn voor het lobbywerk van grote Amerikaanse spelers zoals Walmart, Amazon of Tesla?” Mogen we een standvastiger (lees: minder impulsief) Amerikaans beleid verwachten ten opzichte van China, en bij uitbreiding andere handelspartners?

“In zijn stijl is Joe Biden alvast galant, en lijkt hij zich als een bruggenbouwer te profileren. Het ‘governance by twitter’ is gelukkig verleden tijd, en Donald Trump was een extreem voorbeeld qua excessen. Maar toch zag je ook vorige – soms democratische – regeringen vreemde bokkesprongen maken in het China-beleid. Ik verwijs hierbij onder andere naar Bill Clinton in de jaren 90 met de ‘most favoured nation’-discussie over het al dan niet toegang verschaffen van China tot de WHO, wat jarenlang op een processie van Echternach leek. We kunnen niet echt zeggen dat Trump’s China-beleid doeltreffend was – dat trouwens ook bij bondgenoten kwaad bloed zette –, maar toch blijf ik sceptisch over de voorspelling dat het met Joe Biden beter zal worden.” Voor Vlaamse ondernemers zijn de Verenigde Staten de vijfde grootste exporteur. Hoe beïnvloeden het Amerikaanse handelsbeleid en wereldwijde geopolitieke fenomenen hun business?

“Voor de doorsnee Vlaamse ondernemer is het moeilijk om in te spelen op de wereldwijde onzekerheid. Vele Vlaamse bedrijven concentreren zich op de Europese markt, en worden dus minder geïmpacteerd door grote geo politieke spanningen. Maar heel wat nichespelers worden hierdoor wel al midscheeps geraakt, en zeker in combinatie met het harde handelsbeleid van de VS.” “Als exportgerichte regio moet Vlaanderen hard blijven inzetten op veerkracht en wendbaarheid JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 13

SPRAAKMAKER JONATHAN HOLSLAG

verkiezingen US Europese politici om onze economische belangen en waarden te verdedigen, en dat kan ons op termijn zuur opbreken.”

bij onze ondernemers. Het is een illusie te denken dat het tijdperk van globalisering terugkeert, want ook binnen de EU duikt steeds meer protectionisme op. Ik maak me vooral zorgen over het vermogen van onze Vlaamse ondernemingen om hiermee om te gaan. In tegenstelling tot onze buurlanden hebben we immers onvoldoende grote spelers met strategisch inzicht en denkkracht om mee de maatregelen te treffen die onze economie schokvaster moeten maken.”

“Vlaamse ondernemers dreigen mee het slachtoffer te worden van dit gebrek aan daadkracht. In sectoren waarin we succesvol zijn (zoals bijvoorbeeld de automobielsector) zal de druk hoog blijven en zullen productie ketens zich blijven verplaatsen. Ook in de farmasector tonen onze buitenlandse concurrenten meer daadkracht en een snelle reactiesnelheid, met onder andere soepelere clinical trials en meer wetenschappelijk onderzoek.”

“Daarnaast zie ik vanuit onze overheden (te) weinig initiatief tot sturing, met bovendien weinig vermogen op Vlaams niveau om de internationale gevolgen van ingrijpende geopolitieke wijzigingen goed in te schatten. Omdat onze economie te afhan-

“ De politieke en militaire machtswedloop tussen de VS en China wordt een van de grote thema’s van deze eeuw.” JONATHAN HOLSLAG, HOOGLERAAR INTERNATIONALE BETREKKINGEN AAN DE VUB

kelijk geworden is van buitenlandse spelers – waaronder de VS –, maakt dit onze regio erg kwetsbaar. Onze beleidsmakers moeten dringend meer stappen ondernemen om die kwetsbaarheid terug te dringen.”

hij Peking verder de duimschroeven aan, niet alleen met extra sanctiemaatregelen tegen Chinese (tech)bedrijven, maar ook tegen de Chinese regering vanwege haar repressief beleid tegen Hongkong.”

Hoe ziet u de verhoudingen tussen de grote machtsblokken in de wereld evolueren met Joe Biden als nieuwe Amerikaanse president?

“Tegelijk heeft Rusland zich in een comfortabele positie genesteld, omdat het land enerzijds voor China een hofleverancier van grondstoffen is en anderzijds Oost en West volop tegen elkaar kan uitspelen. Dit vergroot alleen maar Vladimir Poetin’s machtspositie op het wereldtoneel.”

“Volgens mij wordt de politieke en militaire machtswedloop tussen de VS en China een van de grote thema’s van deze eeuw. De machtsstrijd tussen deze twee grootmachten liep alvast als een rode draad door het beleid van Donald Trump, vanuit zijn ambitie om het Amerikaanse economische, (geo)politieke en technologische leiderschap te betonneren. Zelfs op het einde van zijn ambtstermijn draaide 14 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“Als gevolg hiervan zullen de Westerse beleidsmakers en industrieën de nodige strijdmentaliteit moeten tonen om op te tornen tegen de groeiende welvaart en invloed van China en Rusland. Jammer genoeg zie ik nog geen mes tussen de tanden bij onze

“De EU zou hier een rol kunnen spelen, maar ook hier is er koudwatervrees op het vlak van geavanceerde handelsakkoorden. Momenteel spelen de Europese beleidsmakers op veilig door akkoorden met overwegend gelijkgezinde landen, zoals Japan of Canada. Maar met China en de VS staan er geen afspraken op papier die de handelsspelregels bepalen. Met enkel papieren tijgers komen we geen stap vooruit, en tot overmaat van ramp wordt het Europese beleid extra bemoeilijkt door interne spanningen tussen lidstaten, zoals tussen West- en Oost-Europa of tussen Duitsland en Frankrijk.” “Ik pleit voor een Vlaanderen dat zoveel mogelijk op eigen kracht haar eigen economische belangen verdedigt. Natuurlijk moeten we als loyale partner ons steentje bijdragen aan een sterker Europa dat onze internationale belangen mee behartigt, maar daarnaast moet we een ‘Plan B’ hebben als een versplinterd Europa faalt in haar opzet.”

BREXIT BARÚ

VOKA.BE

vlaamse export

BREXIT WAT BRENGT DE TOEKOMST?

Het maandenlang aanslepen van de brexitsaga bezorgde vele Vlaamse ondernemers al heel wat slapeloze nachten. Welke impact kan deze ingrijpende gebeurtenis op de bedrijfsomzet hebben? Hoe zal de in- en uitvoer met het VK verlopen? We vroegen Gunther D’hondt, zaakvoerder van BARÚ, hoe hij de gevolgen van de brexit voor zijn bedrijf inschat.

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 15

BREXIT BARÚ

VOKA.BE

vlaamse export VK specifieke verpakkingen moeten ontwikkelen, met ook hier hogere kosten tot gevolg.”

“M

et BARÚ – gevestigd in Diepenbeek – vermarkten we onder ons eigen merk zoetwaren en chocoladeproducten naar een twintigtal landen. We leveren voornamelijk aan de betere supermarkten, delicatessenzaken en de horecasector. Recent startten we ook met leveringen aan onafhankelijke lifestylewinkels, de betere voedingswinkels en de retailsector voor speciale eindejaarspromoties. Voor de productie van ons assortiment werken we samen met Belgische chocolatiers, waarbij we alle producten op één centrale locatie inpakken en van daaruit naar binnenen buitenlandse klanten verzenden.” “Onze belangrijkste exportlanden zijn Duitsland, Frankrijk, Denemarken, de VS en – sinds enkele jaren – ook het Verenigd Koninkrijk. De aanslepende brexitonderhandelingen zorgden voor grote onzekerheid, waardoor we geplande commerciële investeringen aan de overzijde van het Kanaal on hold moesten zetten. Toch deden we tegelijk ons best om de reguliere export on track te houden, waarin we trouwens goed slaagden.” “De uittreding van het VK uit de Europese Unie levert volgens mij weinig winnaars op. Onze Britse collega’s in de voedingssector hebben weliswaar een enorme interne afzetmarkt, maar door de brexit valt hun export naar derde landen weg. Daarbij vraag ik me ook af hoelang de Britse beleidsmakers op de goodwill van binnenlandse ondernemers zullen kunnen blijven rekenen. ‘Getting brexit 16 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“Het is duidelijk dat onze groeiplannen in het VK er niet rooskleurig uitzien. We wegen daarom goed alle kosten en baten af, beseffend dat het mogelijk wegvallen van deze afzetmarkt geen existentiële bedreiging vormt voor BARÚ. Maar vanuit emotioneel standpunt blijft het jammer, omdat we in het VK heel wat toffe en inspirerende contacten opgebouwd hebben die we nu dreigen te verliezen.”

done’ klonk misschien goed als verkiezingsslogan, maar de praktische omzetting ervan blijkt een ander paar mouwen.” “Voor Vlaamse ondernemers is de brexit alvast geen geschenk, met extra document- en transportkosten, vertragingen in leveringen en invoerheffingen. Specifiek voor onze voedingsproducten geldt een hoge prijsgevoeligheid bij onze Britse klanten, wat tot gevolg heeft dat hogere invoerrechten – met een doorrekening aan de klant – een drastische daling in de verkoop zal veroorzaken. Tel daarbij een competitieve FMCG-markt met lokale producten, en de rekening is snel

Gunther D’hondt

Met BARÚ vermarkten we onder ons eigen merk zoetwaren en chocoladeproducten naar een twintigtal landen, waaronder het VK.

“ De hele brexitsaga levert weinig winnaars op. Toch laten we ons niet uit het lood slaan.” gemaakt… Bij een zachte brexit verwacht ik een omzetdaling van 40 procent, en bij een no deal-brexit zelfs 75 procent.” “Bovendien verplicht de brexit ons om bij handel in het VK onze eigen adresgegevens op elke verpakking te drukken, een maatregel die binnen de EU niet nodig is. Die extra labelling jaagt het kostenplaatje voor ons bedrijf verder omhoog. En daarnaast moeten we op lange termijn ook rekening houden met wijzigende voedingsstandaarden, nieuwe wettelijke benamingen, regelgeving rond ingrediëntenlijsten en voedingswaarden. Omdat deze regelgeving in de EU geharmoniseerd is, zouden we voor het

“Ik zou Vlaamse collega-ondernemers de volgende tips willen geven: wees creatief in het omzeilen van potentiële bottle necks. Schakel bijvoorbeeld een masterimporteur of lokale warehousing in, zeker als je met kleinere leveringen werkt die sectorspecifiek zijn. Analyseer de Britse situatie op een nuchtere manier en tast alle mogelijke scenario’s af. En neem zeker grondig de waardeketen onder de loep: als bepaalde bewerkingen in het VK kunnen gebeuren, dan kun je hiermee invoerheffingen uitsparen. Dit is trouwens een piste die we zelf ook onderzoeken. We zijn echter niet van plan om onze tanden stuk te bijten op handel met het VK.” “Blijkt het VK een afzetmarkt zonder groeimogelijkheden te worden? Ga dan op zoek naar nieuwe afzetmarkten en klanten. Ik verwijs hierbij naar de Russische boycot van Vlaamse peren in 2014, waarbij onze telers er succesvol in slaagden om nieuwe markten aan te boren. Ook nu kunnen we de nodige veerkracht tonen.”

Volg alles over de brexit op www.voka.be/ brexit

YOUR PROFIT CENTRE IN ASIA MALAYSIA open for business

De wereld en de hele wereldeconomie heb-

ben een ongekende ontwrichting doorgemaakt als gevolg van de COVID-19pandemie en de lockdownmaatregelen die door de meeste landen over de hele wereld zijn genomen. Iedereen is getuige geweest van grote verstoringen in de vraag-en toeleveringsketen, waardoor veel bedrijven in verschillende sectoren in onzekerheid over de toekomst verkeren. Een van de grootste uitdagingen die voortvloeien uit COVID-19 zijn de wereldwijde onderbrekingen in de toeleveringsketen. Om de toeleveringsketens van bedrijven veer-krachtiger te maken, biedt Maleisië biedt zichzelf aan als alternatieve basis voor de industrie-, logistieke en dienstensector in de regio Azië-Pacific voor Belgische bedrijven. Maleisië wordt inter-nationaal erkend als een van de meest succesvolle landen over de hele wereld in het omgaan met en het beheersen van de COVID-19-pandemie. Tot op heden is het percentage mensen dat hersteld is van COVID-19 in Maleisië het hoogste van de ASEAN-landen.

ECONOMISCH HERSTEL

Als onderdeel van het pad naar economisch herstel van Maleisië heeft de regering in juni 2020 het nationale kortetermijnplan voor economisch herstel, PENJANA genaamd, ingevoerd. In dit plan wordt een nieuwe speciale stimuleringsregeling aangekondigd voor buitenlandse bedrijven die zich naar Maleisië verplaatsen: zij worden volledig vrijgesteld van vennootschapsbelasting voor maximaal 15 jaar. Ook wordt de oprichting aangekondigd van een speciaal team bij MIDA – de Project Acceleration and Coordination Unit (PACU) – om de snelle realisatie van investeringsprojecten in Maleisië te vergemakkelijken. Daarnaast wordt er medegedeeld dat er een versnelde goedkeuringsprocedure van twee werkdagen

komt voor geselecteerde en niet-gevoelige productieprojecten alsmede dat er bij MIDA een loket, een OneStep-Centre (OSC), wordt opgericht voor de beoordeling en goedkeuring van aanvragen van zakenreizigers die voldoen aan de eisen om Maleisië in te reizen voor handels- en investeringsdoeleinden. Het heropstarten van economische activiteiten is een cruciale, tijdige en noodzakelijke ingreep van de Maleisische regering geweest, die heeft geleid tot een geleidelijk herstel van de Maleisische economische sectoren. Deze fase heeft ook bijgedragen aan de investeringen die Maleisië binnenkwamen. In de periode januari tot september 2020 registreerde Maleisië een totaalbedrag van 22,37 miljard euro aan goedgekeurde investeringen in de industrie-, diensten- en primaire sectoren. Hiervan bedroegen directe buitenlandse investeringen 8,68 miljard euro of 38,8 procent. MIDA blijft kwaliteitsgerichte wereldwijde investeringen in Maleisië aantrekken. Hierbij valt te denken aan hoogwaardige, hoogtechnologische en impactvolle investeringen, zoals elektrische en elektronische apparatuur, machines en uitrusting, medische apparatuur, lucht- en ruimtevaarttechniek, hernieuwbare energie, chemicaliën, gezondheidszorg- en consumententechnologie.

WAT MALEISIË TE BIEDEN HEEFT

Maleisië, strategisch gelegen in het hart van Zuidoost-Azië, heeft zich altijd hardgemaakt voor vrijhandel en een liberaal investeringsbeleid. En met zijn verstandige en pragmatische beleid, waardoor er een gunstig klimaat wordt gecreëerd waarin bedrijven kunnen gedijen, blijft Maleisië probusiness. Als zodanig speelt het een wezenlijke rol in de wereldwijde toeleveringsketen voor vele sectoren. Internationale zakenlieden en investeerders hebben Maleisië altijd als een voorkeursbestemming voor hun activiteiten gezien vanwege het stabiele, voorspelbare en op regels gebaseerde investeringsklimaat dat het land te bieden heeft.

Naast een gediversifieerde en evenwichtige economie met een goed ontwikkeld ecosysteem in vele bedrijfssectoren zijn aantrekkelijke belastingvoordelen, een meertalige talentenpool en een uitgebreid netwerk van vrijhandelsovereenkomsten met ASEAN-landen en landen daarbuiten slechts enkele van de belangrijke factoren die Maleisië tot een populaire investerings-bestemming voor veel Europese bedrijven hebben gemaakt.

BELGISCHE INVESTERINGEN IN MALEISIË

Vandaag de dag hebben een groot aantal Belgische bedrijven uit verschillende economische sectoren, de voordelen van Maleisië als vestigingsplaats erkend. Onder hen bevinden zich bekende fabrikanten zoals Govi Chemicals, Melexis, United Caps, Dhollandia, Materialise en Oleon. Lhoist heeft Maleisië zelfs uitgeroepen tot haar Global Operations Hub. Vandaag de dag bedraagt de waarde van de investeringen uit België meer dan 356 M€ en zijn er meer dan 4.000 banen gecreëerd.

MIDA is het belangrijkste agentschap van de Maleisische regering voor investeringsbevordering en -ontwikkeling. Het is verantwoordelijk voor de bevordering van investeringen en de afstemming van industriële ontwikkeling en geselecteerde dienstensectoren in Maleisië. MIDA Frankfurt HAT 64, 9e etage Bleichstraße 64-66 60313 Frankfurt am Main Germany

YUSRI Chu Directeur

frankfurt@mida.gov.my +49(0)698700679-0 @officialmida

INTERVIEW TIM SURMA

technologie in het onderwijs “Honderd jaar geleden al dacht men dat technologie het onderwijs drastisch zou veranderen. Maar vandaag zien we nog steeds dat er overal traditionele klaslokalen zijn met vooraan de leerkracht. Dat heeft zo zijn redenen.” Onderwijsonderzoeker Tim Surma heeft bedenkingen bij het blind inzetten van technologie in het onderwijs. “Pas als we de technologie inzetten zodat die aansluit bij de werking van ons brein, zul je leereffecten krijgen.” Hij heeft ook enkele ‘wijze lessen’ voor bedrijven in petto.

“Je moet niet alles aan Siri overlaten.”

im Surma coördineert aan de Thomas Morehogeschool ExCEL , een expertisecentrum voor effectief leren. Met praktijkgericht onderwijsonderzoek, professionalisering en wetenschapscommunicatie wil het centrum scholen en leerkrachten in heel Vlaanderen en Nederland helpen excelleren. Tot twee jaar geleden gaf Tim Surma zelf nog les. “In de klas kreeg ik vaak de vraag: ‘waarom moeten wij al die leerstof leren als we het ook kunnen googelen of aan Siri vragen?’. Als je zo’n vraag krijgt, moet je heel creatief zijn om een goed antwoord

18 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

Meer weten over `Slim onderwijs’? Surf naar www.voka.be/ slimonderwijs

te formuleren. Ik toon dan vaak de afbeelding van een schaakbord met daarop de Siciliaanse opening. Wanneer ik vraag wat mensen zien, antwoorden de meesten ‘een schaakbord’. Enkel de schaakliefhebbers zullen de Siciliaanse opening meteen herkennen. Daarover gaat het: de kennis die je in je hebt, bepaalt hoe je naar de wereld kijkt en bijleert.” Tim Surma was zelf een ‘early adopter’ van technologie. “Ik integreerde als een van de eersten het gebruik van tablets in mijn lessen, en won met mijn leerlingen een nationale programmeerwedstrijd.” Maar al snel stelde hij ook de beperkingen vast. “Ik vond het een interessant gegeven, en begon er meer over te lezen. Grofweg zou je kunnen stellen dat er twee benaderingen zijn voor ‘digitaal onderwijs’: eentje waar de technologie centraal staat, en eentje waar het leren centraal staat. Er zijn in het verleden al veel pogingen ondernomen om de taak van de leerkracht geheel of gedeeltelijk te vervangen door enkel technologie, en dat draaide steevast uit op een mislukking.” Hoezo?

“Honderd jaar geleden ontwikkelde Sidney Pressey een ‘teaching machine’ die de rol van de leerkracht moest ondersteunen voor routineuze taken. Computers waren er toen nog niet: de machine zag er eerder uit als een grote typmachine waar je als student kon kiezen tussen vier opties als antwoord op een meerkeuzevraag, en op het einde van de test kwam er een kaartje uit met je resultaat. Mooi bedacht, maar het raakte nooit ingeburgerd. In 1926, bij de uitvinding van het bewegend beeld, beweerde Thomas Edison dat het onderwijs volledig gerevolutioneerd zou worden. Nooit gebeurd. Met de introductie van schooltv in de jaren 50 klonken er opnieuw overal stemmen dat daarmee het onderwijs kostenefficiënter

VOKA.BE

ingericht zou kunnen worden, omdat de leerkracht voor een stuk vervangen zou worden door tv.” “Ik kan zo nog een tijdje doorgaan met voorbeelden noemen. Maar vandaag stel ik vast dat we nog altijd werken met klaslokalen, met leerkrachten en met boeken, net zoals honderd jaar geleden. Dat heeft ook zo zijn redenen. Als je puur vertrekt vanuit de technologie, en je gaat dan kijken: ‘wat kan die doen voor onderwijs?’. Dan zal er in de meeste gevallen enkel informatie-overdracht zijn.” “Begrijp me niet verkeerd. Ik ben niet a-techologie, integendeel. Maar je moet technologie veel meer laten aansluiten bij hoe een mens leert. Bijvoorbeeld: je wil een taal leren. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond welke principes daarvoor goed werken. Je leert woorden koppelen aan woorden die je al kent, en dat in verschillende contexten. En die verbindingen ga je oefenen, liefst met zoveel mogelijk herhaling zodat je het niet meer vergeet. Het mechanisme daarachter heeft te maken met je werken langetermijngeheugen. Je werkgeheugen is hetgeen je op dit moment gebruikt tijdens dit interview, waar je nu aan denkt, dus. Maar dat is heel beperkt, je kan onmogelijk alles onthouden of aan veel dingen tegelijk denken. Daarnaast heb je ook je langetermijngeheugen: dat is quasi ongelimiteerd, alleszins veel krachtiger dan de sterkste computer op dit moment. Het komt er daarom op aan je kennis te kunnen transfereren van je werk- naar je langetermijngeheugen. Herhaling helpt daarbij, maar ook de kracht van toetsing. Als ik je nu vraag wie in 1920 de ‘learning machine’ uitvond, ga je dat misschien niet meteen weten. Maar het feit dat je erover nadenkt en je het antwoord – Sidney Pressey – nog eens hoort, maakt dat die kennis weer even top of mind is – en je het nu weer veel

trager gaat vergeten. Zo werkt ons brein nu eenmaal, en als je erin slaagt om technologie zo te ontwikkelen dat die zich kan aanpassen aan onze onthouden vergeetcurves, dan kan dat wel werken.” Zot idee: stel, je maakt opnames van de lessen van de beste leerkrachten en je toont die in alle Vlaamse klassen. De leerkrachten die fysiek in de klas zijn, kunnen zich dan concentreren op het oefenen, coachen en differentiëren.

“Interessant om over na te denken, maar het idee zou al stranden in de selectie van beste leerkrachten. Wat is een goede leerkracht? Daarover zijn al veel boeken geschreven. Het hangt af van persoonlijkheidsfactoren, instelling, vakexpertise, pedagogische kennis, een aantal emotionele aspecten,… veel zaken die digitaal moeilijker transfereerbaar zijn.” “In de VS bijvoorbeeld worden leerkrachten wel geëvalueerd op basis van onder meer de scores van de leerlingen, de vooruitgang van die scores, en dat soms in combinatie met lesobservaties, inspec-

“ Bedrijven hebben er belang bij veel meer aandacht te schenken aan pedagogische principes.” TIM SURMA ONDERWIJSONDERZOEKER

tieverslagen,… Bij ons is dat moeilijk, omdat we geen centrale examens hebben. Los daarvan hangt veel ook af van welke leerlingen in de klas zitten, maar dat is dan weer een heel andere discussie.” Tot slot: ook bedrijven zetten meer en meer in op opleiding, zowel digitaal als op de werkvloer. Moeten daar dezelfde principes gelden?

“Bedrijven hebben er belang bij veel meer aandacht te schenken voor die pedagogische principes. Hun opleidingen, die doorgaans gegeven worden door vakexperten zonder pedagogische kennis, zouden op die manier veel meer opbrengen. Het goede nieuws: op een relatief beperkte tijd kan je de ‘lesgevers’ de belangrijkste leerprincipes bijbrengen. Wij verzamelden bij ExCEL twaalf bouwstenen voor een effectieve didactiek die te raadplegen zijn op wijzelessen.be. Het is een aanrader om die bouwstenen mee te nemen in de opleidingen, ook bij bedrijven.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 19

NIEUWS ONDERWIJS

Leerstoel voor studie-oriëntering In internationale vergelijkingen scoren we steeds minder goed op het vlak van onderwijs. Of het nu PISA is of het meer recentere TIMSS: we behoren al lang niet meer tot de kopgroep in Europa. Daarom investeert Voka in een leerstoel die de opdracht krijgt een instrument te ontwikkelen dat op een wetenschappelijk onderbouwde manier leerlingen helpt de juiste studiekeuze te maken. “Als we ervoor kunnen zorgen dat elk talent in Vlaanderen maximaal tot ontplooiing kan komen, dan kunnen we van Vlaanderen tegen 2030 weer een topregio maken”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.

“ We moeten af van de zesjescultuur”

oka zal voor de leerstoel samenwerken met de Universiteit Gent en het onderzoek st ea m onder leiding van professor Wouter Duyck. De diagnose die de professor op basis van de internationale vergelijkingen stelt over ons onderwijs is niet rooskleurig. “Sedert 2000 gaan we bijna stelselmatig achteruit, en op sommige vlakken zitten we zelfs in vrije val. Op het vlak van wiskunde bijvoorbeeld scoren onze 15-jarigen zo’n 40 PISApunten slechter dan aan het begin van deze eeuw. 40 punten, 20 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

dat komt ongeveer overeen met een volledig schooljaar. Cru gezegd zou je kunnen stellen dat de zittenblijvers van toen de gemiddelde leerlingen van nu zijn geworden. En het ziet er niet naar uit dat dit bij de komende metingen gaat beteren. Als we kijken naar het basisonderwijs, dan haalt vandaag de helft van de leerlingen de eindtermen voor wiskunde of Frans niet. Ik zie maar weinig actieplannen die deze situaties moeten remediëren.” Hans Maertens: “We leven in Vlaanderen nog te veel van een

“ De zitten blijvers van begin 2000 zijn de gemiddelde leerlingen van nu geworden.”

zesjescultuur. Als we zes op tien halen in het onderwijs, dan zijn we tevreden. Maar die score zal onvoldoende zijn om tegen 2030 onze welvaart en welzijn te behouden en van Vlaanderen een topregio te maken.”

PROFESSOR WOUTER DUYCK

Professor Duyck: “Als we kijken naar de OESO-resultaten voor prestatiemotivatie, de goesting om uit te blinken, dan scoren de leerlingen in Vlaanderen het slechtst van heel Europa. Dat is een harde en pijnlijke kwantitatieve bevestiging van de zesjescultuur.”

VOKA.BE

een voetbalploeg waar iedereen wordt ingezet op zijn sterktes.” Professor Duyck: “Meer kwaliteit in het onderwijs past ook in het economisch verhaal van de productiviteitsgroei. Onderzoek heeft aangetoond dat als je erin slaagt elke gemiddelde leerling één IQ-puntje beter te laten presteren, en dat kan, dan wordt dat geassocieerd met 200 dollar extra bnp per kop per jaar. Voor Vlaanderen zou dat 2,4 miljard zijn. En je toppers een puntje hoger laten scoren, zou nog eens dubbel zoveel opbrengen, dus 4,8 miljard.”

Ambitie

Hans Maertens: “Omdat we ook in andere rankings erop achteruit gaan, hebben we bij Voka het plan ‘Samen Groeien’ opgesteld waarmee we met alle stakeholders in de maatschappij willen debatteren hoe we met Vlaanderen top kunnen worden op domeinen als duurzaamheid, gezondheid en digitalisering. Het onderwijs neemt hierin een essentiële plaats in want het is de motor van onze toekomst. Daarom dat we een hand willen uitsteken naar de onderwijssector om samen te werken aan meer excellentie in het onderwijs.” “En met excellentie bedoel ik niet dat iedereen dezelfde excellente resultaten moet kunnen halen. Maar wel dat we in het onderwijs moeten streven naar excellentie om in elke jongere zijn beste talenten te kunnen detecteren en die maximaal tot bloei te laten komen in een optimaal studietraject. Net zoals je dat ook ziet in

“ Net zoals in een voetbal ploeg moeten we ervoor zorgen dat alle leerlingen ingezet worden op hun sterktes.” HANS MAERTENS

Omdat een gebrekkige studieoriëntering een van de knelpunten is voor het kwaliteitsverlies in ons onderwijs investeert Voka in de leerstoel. Het doel van de leerstoel is om testen te ontwikkelen die leerlingen op basis van hun interesses, competenties en vaardigheden een duwtje in de rug richting juiste studiekeuze kunnen geven. Het project krijgt de werknaam ‘Voka Talent Centrum’. “Wij vonden het belangrijk dat we zo’n testen voor Vlaanderen konden objectiveren met wetenschappelijke bewijzen. Dat is ook nodig, want zo’n oriëntering gaat enkel opbrengen als hij ook echt werkt”, zegt Hans Maertens. Professor Duyck: “Vandaag be staan er in Vlaanderen te weinig wetenschappelijke instrumenten om leerlingen en hun ouders te helpen een goede keuze te maken voor het secundair onderwijs. Het gevolg is dat er keuzes gemaakt worden op buikgevoel, waar ons fameus watervalsysteem een van de rechtstreekse gevolgen is. ASO wordt daarbij als meer hoogwaardig gezien dan technische en beroepsgeoriënteerde opleidingen. Dus leerlingen proberen vaak eerst daar, en als het niet lukt, ‘zakken ze af’. Op die manier moeten in Vlaanderen elk jaar bijna 20.000 leerlingen heroriënteren.”

Hans Maertens: “We hebben de ambitie om excellent te zijn. En dat betekent ook excellent zijn in onze technische en beroepsgeoriënteerde richtingen. Als ik zie welke technologische evoluties er op ons afkomen, op het vlak van energie, auto-elektronica, …. dan gaan we niet anders kunnen dan overal de lat hoog te leggen.” Iedereen gelijk is niet iedereen gelijk

Begrippen als gelijkekansenbeleid en inclusie maken een wezenlijk deel uit van het onderwijsdebat. Volgens professor Duyck zal een objectieve studie-oriëntering tot betere kansen leiden voor de zwaksten. “Als klassenraden een advies moeten geven, dan zullen ze dat naar best vermogen doen. Maar toch valt niet uit te sluiten dat er een zeker bias zit op het advies. Bij een objectieve test tellen sociale achtergrond of afkomst niet mee.” Hans Maertens: “Er bestaat ook geen dichotomie tussen inclusie en excellentie. Het gaat over bij iedereen het beste van zichzelf naar boven te brengen en dat te versterken.” Wouter Duyck: “En wanneer leerlingen zich gesterkt voelen in hun talenten en op de juiste plaats zitten, dan zal dat een positieve invloed hebben op hun prestatiemotivatie, hun ambitie en geluksgevoel.” Hans Maertens: “Zo gaan we met iedereen vooruit. Het is daarvoor dat we het doen. We willen investeren in de lange termijn. Ons tijdsperspectief is 2030. Zo willen we ons steentje bijdragen in deze belangrijke maatschappelijke kwestie en we reiken de hand uit naar het onderwijsveld en de overheid om hier mee de schouders onder te zetten.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 21

INTERVIEW TELENET

digitale connectiviteit

Telenet gaat voluit voor e-inclusie

Anno 2021 raast de digitale sneltrein met een rotvaart door Vlaanderen. Voor heel wat mensen rijdt deze trein te snel. Uit recente onderzoekscijfers van de VUB en imec blijkt dat in Vlaanderen 22% van de alleenstaanden geen laptop heeft en 75% van de laagopgeleiden niet over de nodige digitale basisvaardigheden beschikt.

22 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

e lockdownmaatregelen van het voorbije jaar legden extra pijnpunten bloot. Omdat digitale inclusie een cruciale pijler is voor sociale inclusie, is kordate actie nodig om dit probleem op een duurzame manier aan te pakken. Ineke Rampart, Director Corporate Affairs bij Telenet, licht toe hoe het bedrijf hiervoor bouwstenen aanreikt.

VOKA.BE

Focus op digitale connectiviteit

“In de strijd voor meer e-inclusie in Vlaanderen lag de focus de voorbije jaren vooral op het aanleren van digitale vaardigheden. Ook Telenet deed hier volop inspanningen om dergelijke initiatieven te ondersteunen, via bijvoorbeeld het opleiden van (kanszoekende) jongeren tot programmeurs of webdevelopers via programma’s zoals BeCode.” “We blijven ons inzetten om dergelijke projecten te ondersteunen. Maar de gezondheidscrisis heeft aangetoond dat we ook moeten inzetten op meer digitale connectiviteit van burgers. Heel wat mensen hebben thuis geen of nauwelijks kwaliteitsvolle internettoegang. Dit werd vorig jaar pijnlijk zichtbaar toen schoolkinderen verplicht afstandsonderwijs volgden, volwassenen verplicht aan telewerk moesten doen of online een VDAB-opleiding moesten volgen.” Lancering voucherprogramma

“Om die digitale kloof te dichten, schoten we bij Telenet in actie. In de lente van 2020 stelden we een eerste actie voor, namelijk de lancering van een Wi-Free-voucherprogramma. We gaven kanszoekende gezinnen met schoolgaande kinderen de kans om gratis te connecteren op de meer dan anderhalf miljoen locaties van het Telenet Wi-Free-signaal. Scholen, sociale organisaties en erkende jeugdorganisaties konden vouchers met een login en paswoord aanvragen.”

“Deze actie kreeg veel respons, met ruim 36.000 uitgedeelde vouchers. Oorspronkelijk liep deze actie tot eind juni 2020, maar we beslisten recent om ze te verlengen tot het einde van het schooljaar 2020-2021. Zo geven we scholen en sociale organisaties extra ademruimte tijdens deze onzekere tijden.”

“ E-inclusie is veel meer dan toegang tot een laptop en digitale connectiviteit. Ook digitale vaardigheden en technische ondersteuning zijn cruciaal.”

Tijd voor holistische aanpak

“Het initiële succes van dit programma werd wat overschaduwd door het beperkt aantal vouchercodes dat effectief gebruikt werd. Van de 36.000 uitgereikte codes werden er slechts 6.000 geactiveerd. We vermoeden dat scholen en sociale organisaties – vanwege de hectische lockdownperiode – meer vouchers dan strikt noodzakelijk aanvroegen, gecombineerd met gebruikersrichtlijnen die wellicht niet altijd even duidelijk waren voor eindgebruikers met beperkte digitale vaardigheden, en vaak ook een taalbarrière.” “Deze vaststelling drukte ons met de neus op de feiten, en deed ons beseffen dat e-inclusie veel meer is dan het louter uitdelen van toegangscodes. Daarom zetten we naast het Wi-Free-voucherprogramma ook voluit in op een holistische benadering om de digitale kloof te helpen dichten, met digitale

22%

van de alleenstaanden in Vlaanderen heeft geen laptop.

75%

van de laagopgeleiden beschikt niet over de nodige digitale basisvaardigheden.

connectiviteit, vaardigheden en mediawijsheid als belangrijkste pijlers.” E-inclusie: een en-en-verhaal

“In december startten we een nieuw, structureel programma op: het ‘Telenet Essential Internet’. In vier Belgische steden – waarvan twee in Vlaanderen – bieden we basisinternet aan voor kwetsbare groepen die thuis geen of zeer beperkte internettoegang hebben. Via een klein toestel – dat het mobiele netwerksignaal omzet in een WiFi-signaal – kunnen gezinnen thuis surfen om huiswerk te maken, een opleiding te volgen, werk te zoeken en te communiceren met publieke overheden. We werken samen met sociale organisaties (OCMW’s, VDAB, armoedeorganisaties, …) om deze gebruiksvriendelijke en mobiele ‘plug-and-play’tool aan te bieden aan de juiste kwetsbare doelgroepen.” “In de lente van 2021 zullen we deze actie – die een gezin 5 euro per maand kost – grondig evalueren en verder opschalen naar 10.000 kanszoekende gezinnen tegen eind 2021. Als we hen laten connecteren met onze samenleving en economie – met een stijgende kans op sociale integratie – dan is deze actie meer dan geslaagd. Digitalisering is voor ons geen doel op zich, maar wel een middel om de sociale cohesie en betrokkenheid in de samenleving te vergroten.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 23

EVENT VLAANDEREN TOPREGIO

VOKA.BE

Bruggen bouwen

100 x 100 de perfecte matchmaker tussen jongeren en CEO’s

nno 2021 vragen heel wat jongeren zich af met welke bouwstenen een succesvolle onderneming gebouwd wordt. Tegelijk zijn vele CEO’s bereid om hun kennis te delen met young potentials. Hun persoonlijke levenslessen over de zakenwereld kunnen ondernemende jongeren inspireren om zelf de stap te zetten in het starten van een eigen zaak.

2020 definitief achter ons laten en bewijzen hoe veerkrachtig Vlaamse jongeren en ondernemers zijn. Met een hernieuwde drive en energie gaan we aan de slag om een brug te bouwen tussen jong divers talent en topbedrijven. Via een efficiënte (online) speeddatingformule willen we een boeiende kruisbestuiving tot stand brengen. Back to work!”

Om deze beide groepen bij elkaar te brengen, bundelen ASATT (A Seat At The Table) en Voka de krachten om als matchmaker 100 top-CEO’s en 100 jongeren ideeën te laten uitwisselen. Het virtuele 100x100-event is een uitgelezen kans voor jonge studenten en professionals om met het kruim van de Vlaamse politieke en bedrijfswereld te bespreken hoe unieke businessideeën in concrete acties omgezet kunnen worden. Voor Voka past dit event in zijn Plan Samen Groeien om van Vlaanderen tegen 2030 een topregio te maken: “Jongeren vormen onze toekomst. De zaadjes die wij vandaag planten, zullen zij tot bloei laten komen. We gaan elk talent nodig hebben om ook in de toekomst te bouwen aan een welvarend en inclusief Vlaanderen”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.

“Tegelijk willen we de samenleving het signaal geven dat er heel wat nieuwe uitdagingen – op het vlak van duurzaamheid, digitalisering, diversiteit en gezondheid – aangepakt moeten worden, die trouwens ook in het Plan Samen Groeien van Voka opgenomen zijn.”

Initiatiefnemer Youssef Kobo, managing director van ASATT, licht toe: “Met dit nieuwe initiatief – dat we samen met Voka organiseren – willen we het moeilijke jaar

YOUSSEF KOBO MANAGING DIRECTOR VAN ASATT

Dit event komt mede tot stand met de steun van Technopolis.

Meer weten? www.asatt.eu www.voka.be

“Voor het 100x100-event selecteren we jongeren op basis van hun interesses, studies en dromen. We kijken ernaar uit om hen in contact te brengen met inspirerende bedrijfsleiders uit diverse sectoren. Bij ASATT krijgen we trouwens wekelijks heel wat vragen van bedrijven om in contact te komen met jong talent, om hen op die manier klaar te stomen voor het bedrijfsleven. Dit past in de ‘war for talent’ die momenteel aan de gang is.” “Op termijn willen we de lat voor ons event trouwens nog een pak hoger leggen, met bijvoorbeeld aparte deelevents per sector of een grotere groep van jongeren en CEO’s die we met elkaar in contact willen brengen. The sky is the limit!”

In samenwerking met

24 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

Return To Work

Méér dan een klassiek re-integratietraject.

SUPPORTER VAN JOUW WERKNEMERS

Met Return To Work gaat AG verder dan u verwacht. Een doelgerichte begeleiding om uw medewerker bij arbeidsongeschiktheid door een burn-out of andere stressgerelateerde aandoening terug gezond aan het werk te krijgen én te houden.

De troeven? Traject op maat van A tot Z Persoonlijke begeleiding op vrijwillige basis, van de melding van de arbeidsongeschiktheid tot de terugkeer op de werkvloer. Met focus op het vermijden van herval.

Onafhankelijk Een netwerk van onafhankelijke gespecialiseerde partners, elk met hun wetenschappelijk onderbouwde aanpak, staat garant voor een begeleiding van hoge kwaliteit.

Hoge succesgraad Return To Work zorgt ervoor dat werknemers met een burn-out tot 3 keer sneller gezond opnieuw aan het werk gaan. Goed voor uw werknemer, en dus ook goed voor u. Dit zorgen begeleidingstraject zit inbegrepen in de verzekering gewaarborgd inkomen Income Care.

Meer weten? Ontdek alle info, filmpjes en getuigenissen van collega-werkgevers op www.agemployeebenefits.be/returntowork, of scan de QR-code.

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 25

AG Insurance (afgekort AG) NV - E. Jacqmainlaan 53, 1000 Brussel - www.aginsurance.be - info@aginsurance.be - IBAN: BE13 2100 0007 6339 - BIC: GEBABEBB - RPR Brussel BTW BE 0404.494.849 - Belgische verzekeringsonderneming toegelaten onder code 0079, onder toezicht van de Nationale Bank van België, de Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel

NAAM

Mercedes-Benz Plug-in Hybrids. Meer power, minder verbruik. Beschikbaar met diesel- of benzinemotor.* Ontdek onze Plug-in Hybrid modellen op www.mercedes-benz.be/eqpower-nl.

0,7 - 2,5 L/100 KM â&#x20AC;˘ 18 - 58 G/KM CO2 (WLTP). Contacteer uw concessiehouder voor alle informatie

over de fiscaliteit van uw voertuig. Milieu-informatie KB 19/3/2004: www.mercedes-benz.be - Geef voorrang aan veiligheid. *Volgende Plug-in Hybrid modellen zijn verkrijgbaar: A-Klasse, B-Klasse, CLA en GLA: benzinemotor; C-Klasse, E-Klasse, GLC en GLE: benzine- of dieselmotor. 26 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

DOSSIER digitalisering De toekomst is digitaal 28

“ Innovatie dankzij 5G.”

Terugblik op The Big Score 2020

Column Dieter Somers, Voka

Event

Feiten en misverstanden over 5G

“ Resultaatsgedreven ziekenhuisfinanciering wordt de toekomst.”

Factcheck

Interview

De berekende gok van Citymesh en 5G.

Case

Georges De Feu, LynxCare

34 Case

“ Data als aandrijver voor vlotte toeleveringsketens.” Kristoff Van Rattinghe, Sensolus

Debatteer mee en ontdek meer op www.voka.be/digitaletransformatie JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 27

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

column

HOE KUNNEN WE UITGROEIEN TOT INTERNATIONALE KOPLOPER IN 5G?

we onze achterstand inlopen en hopelijk ook uitgroeien tot een internationale koploper. Snelheid maken is hierbij cruciaal. Verdere vertraging zorgt enkel voor nog meer verloren economische én maatschappelijke output. Net zoals bij 4G zullen het vooral de koplopers zijn die het grootste marktaandeel binnen het ontluikende ecosysteem kunnen bemachtigen (bv. hardware-, software- en appontwikkelaars die voortbouwen op het 5G platform).

Zoals ondertussen al meermaals aangetoond is 5G een substantiële verbetering in vergelijking met zijn voorgangers. 5G komt daarbij optimaal tegemoet aan de exponentiële groei van dataverkeer en geconnecteerde objecten en personen. Bovendien verloopt dit op een zeer betrouwbare manier en zonder enige vertraging, waardoor nieuwe innovatieve toepassingen mogelijk worelaas hin ken we nog den. 5G is essentieel binnen de digitale steeds achterop met de transformatie en zal een extra boost uitrol van 5G. Zo werd er geven aan de verdere ontwikkeling van nog steeds geen spectrum geandere technologieën, zoals realtime veild voor deze nieuwe techno- Prioritair hebben we nood aan logie. Dit terwijl er in de EU al een duidelijke roadmap vanuit beeldverwerking en AI.

commerciële 5G-diensten worden aangeboden in 17 landen. De tijdelijke gebruiksrechten die in de zomer werden toegekend, blijven een tussenoplossing zonder duidelijk investeringsperspectief. Gelukkig hebben we nu een nieuwe federale regering en een minister met een hoge bereidheid om hier werk van te maken. Helaas zal de organisatorische en juridische uitwerking van de federale veiling elk nog zeker 6 maanden kosten en wordt het dus zelfs nog moeilijk om dit in 2021 klaar te spelen. Ondertussen tikt kostbare tijd verder

“ Net zoals bij 4G zullen het vooral de koplopers zijn die het grootste marktaandeel binnen het ontluikende ecosysteem kunnen bemachtigen.” DIETER SOMERS, EXPERT DIGITALE TRANSFORMATIE BIJ HET VOKA-KENNISCENTRUM

weg en vermindert onze internationale attractiviteit voor investeringen. Daarom is het belangrijk dat we nú volop starten met de voorbereidingen en tegelijk acties ondernemen om belemmeringen voor een vlotte én brede 5G-uitrol weg te nemen. Zo kunnen 28 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

de overheid, met een gecoördineerd actieplan dat niet enkel aangeeft welke modaliteiten vervat zitten in de federale veiling, maar ook hoe we snel tot een landelijke dekking kunnen komen en hoe struikelblokken kunnen overwonnen worden. Belangrijke belemmeringen zijn onder meer de té strikte stralingsnormen, het bureaucratische en zeer trage vergunningsproces, de toenemende taksering op zendmasten of pylonen, de misinformatie die heerst bij het brede publiek en de grote infrastructuurinvesteringen. Het is belangrijk dat de overheid een voorbeeldfunctie opneemt en al vroegtijdig 5G toepassingen implementeert (bv. in het kader van de ‘smart city’-strategie of in de onder wijssector). Ook is het relevant dat ondernemingen al snel experimenteren met 5G en O&O hierrond uitvoeren. Idealiter is dit in samenwerking met andere partners en sectoren, zodat men mogelijke beloftevolle toepassingen van 5G beter kan inschatten en valoriseren. De overheid kan dit proces ook faciliteren via subsidies of door testen toe te laten in regelluwe experimenteerruimtes.

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

factcheck

VIER ‘wijsheden’ HERBEKEKEN

Er heerst soms nogal wat ongerustheid over 5G. Maar is die wel gegrond? Wij onderzochten het.

1. 5G is mogelijk schadelijk voor de gezondheid, dus waarom wachten we niet tot er meer studies over worden uitgevoerd? KLOPT NIET

Er is wel degelijk al zeer veel onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke effecten van elektromagnetische straling (die ook vrijkomt bij andere mobiele communicatietechnologieën, zoals wifi en babyfoons). Ondertussen gaat het over zelfs meer dan 32.000 studies, en dit over een tijdspanne van 25 jaar. Deze talrijke studies tonen aan dat er geen enkel gezondheidsrisico verbonden is aan langdurige blootstelling aan die stralingsvormen. Bovendien bestaan er internationale normen die met grote zekerheid bescherming bieden tegen alle mogelijke gezondheidseffecten. 2. Hebben we 5G wel echt nodig, en volstaat 4G niet in combinatie met wifi? KLOPT WEL

5G is nodig om tegemoet te komen aan de pijlsnelle toename van data en de hoeveelheid objecten die op het netwerk wordt aangesloten. Het huidige 4G-netwerk raakt immers verzadigd (in Brussel vermoedelijk al tegen 2022). Daarnaast bieden wifinetwerken niet de nodige betrouwbaarheid. 5G is niet enkel betrouwbaarder, maar komt ook met nieuwe functionaliteiten (bijvoorbeeld netwerk slicing) en vrijwel geen latentie. Deze eigenschappen zijn essentieel voor tal van innovatieve toepassingen.

FACTCHECKER VAN DIENST is Dieter Somers, expert digitale transformatie van Voka.

3. De stralingslimieten in ons land zijn bij de strengste wereldwijd KLOPT WEL

Internationaal zijn de meeste stralingsnormen gebaseerd op de aanbevelingen van de ICNIRP (International Commission on Non-ionizing Radiation Protection). Dit is een onafhankelijke groep van vooraanstaande en neutrale wetenschappers. Ze bevelen een stralingsnorm aan van 41,2 V/m. Deze normen worden ook aanbevolen door de WHO en de EU. Ze worden overgenomen door veruit de meeste landen. In België liggen ze ver onder deze aanbevelingen: zo zijn ze maar liefst 50 maal strenger in Brussel, 4 maal strenger in Vlaanderen en in Wallonië meer dan 4 maal strenger. 4. 5G zorgt sowieso voor hogere blootstelling aan straling KLOPT NIET

Wanneer 5G wordt toegevoegd bovenop de huidige netwerken, vergroot dit logischerwijze de blootstelling aan straling. Maar omdat 5G efficiënter gebruik maakt van het spectrum, wordt de marginale blootstelling tot een minimum beperkt. Daarnaast springt 5G via beamforming efficiënter om met het versturen van signalen en wordt de straling enkel gericht op de persoon of het object dat connectiviteit nodig heeft. Er is dus geen constante brede straling, zoals bij 4G het geval is. Niet-gebruikers zullen daarbij dus gemiddeld net minder straling ervaren dan nu. JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 29

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

Interview De Brugse netwerkspecialist Citymesh was de eerste met een eigen stuk spectrum om onafhankelijk van de grote operatoren draadloze netwerken te bouwen waar ook 5G wordt uitgerold. In december werd bekend dat de IT-groep Cegeka een meerderheidsparticipatie neemt in Citymesh en dat de Brugse speler ook een kapitaalsverhoging krijgt. Door de bundeling van krachten zijn beide partners klaar om zoveel mogelijk bedrijven te bedienen waarbij ze lonken naar klanten als havens, luchthavens en ziekenhuiscampussen.

KLAAR VOOR 5G IN BEDRIJVEN D e samenwerking tussen Cegeka en Citymesh is een ‘match made in heaven’. Citymesh heeft al sinds 2015 een langlopende licentie voor 5G en Cegeka heeft alle expertise in huis voor de applicaties die op 5G zullen draaien. Wij vroegen Citymesh-topman Mitch De Geest met welke glazen bol hij destijds het 5G-spectrum wist te bemachtigen. Een eigen frequentie aanvragen bij het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) … Waarom doe je dat?

Mitch De Geest: “Daarvoor moet je kort de geschiedenis van het bedrijf kennen. Ons startidee in 2007-08 was om in steden grote draadloze meshnetwerken te bouwen. Vandaar ook onze naam Citymesh. Mesh-technologie verbindt alle punten in een netwerk, zodat alle gekoppelde devices onderling met elkaar kunnen spreken en een stabiele en snelle verbinding hebben. Al in 2008 dachten we aan mobiele camera’s, aan sensoren die de luchtkwaliteit meten, aan parkingmanagement, allemaal zaken die op zo’n netwerk zouden kunnen. We wilden een smart city avant la lettre. Maar we kwamen veel te vroeg. Nobody cared. Wat wel aansloeg was ons wifi-verhaal, dat toen in 30 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

2008 al een hype was. En nog steeds is. Begin 2007 kwam de eerste iPhone op de markt. Plots moest er veel wifi zijn …”

uitgerust, en bijvoorbeeld ook de treinstations van de NMBS.”

Hoe zijn jullie dan doorgegroeid?

“Bij elk city-wifi-netwerk kregen we met hetzelfde probleem te maken. Elk mesh-knooppunt heeft kabelverbinding nodig met het internet, en die kabelverbinding moesten we telkens gaan vragen bij Telenet of Proximus. In 2015 zijn we gaan aankloppen bij het BIPT en hebben we onze eigen frequentie aangekocht. Zo waren die grondkabels niet meer nodig. Door een paar eigen zenders te plaatsen, konden we alle acces points draadloos verbinden. Toen was geen enkele van de grote operatoren geïnteresseerd in het spectrum dat het BIPT ons aanbood. Hoewel er al studies waren die in dit spectrum een grote kans gaven om de primaire 5G-frequentie voor Europa te worden. We waren toen nog klein, met een twintigtal mensen. Zo’n eigen frequentie betekende een serieuze investering. Eigenlijk was het een beredeneerde gok. We konden ze al meteen inzetten voor eigen gebruik. In 2017 heeft Europa dan effectief de 3,5GHzband, onze frequentie dus, als 5G-spectrum aangeduid.”

“We zijn grote vakantieparken en expo-venues van wifi gaan voorzien. Vanaf 2010 wilden ook meer en meer steden citywifi, zowel outdoor als indoor. Omwille van onze ervaring met de uitrol van grootschalige wifi, wonnen we daar aanbestedingen van Telenet en vooral

“ Investeren in een eigen frequentie was een beredeneerde gok.” MITCH DE GEEST

Proximus. Onze software kan data verzamelen over de mensen- en verkeersstromen in een stad, waar mensen verblijven, over de hotspots in een stad, …. Met die data kan een stad tot nieuwe inzichten komen. We proberen altijd in een telecomleemte te springen. Onze focus ligt op de markten die klassieke operatoren ofwel te moeilijk of te klein vinden. Intussen hebben we zo een 70-tal steden

Wanneer is de behoefte aan de eigen frequentie gegroeid?

. e z u a p p o d n o t s 0 g 202 u r e t k i l i w 1 In 202 . n e w u d y a l op p

Gelukkig hebben we een volledig aanbod online-opleidingen. 2020 was een bijzonder jaar. Ben je benieuwd naar 2021 en wil je optimaal voorbereid zijn? Cevora biedt de oplossing. Met onze opleidingen zorgen we ervoor dat bedrijven en werknemers wendbaar blijven en voorbereid zijn op wat komt. Want wie leert, die groeit. Als mens en als professional. Of je nu werkgever, werknemer of werkzoekende bent.

Samen leren en groeien. Bekijk het volledige aanbod op cevora.be

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

The Big Score 2020

THE BIG SCORE GEEFT EEN BOOST AAN SALES EN FUNDING DEALS

ENTHOUSIASTE DEELNEMERS GETUIGEN…

THE BIG SCORE 2020 IN CIJFERS

480

inschrijvingen

Challenges van 25 multinationals en pitches van 50 gekozen start-ups

80%

Participatie graad van 80%

1.581

ingeplande één-op-één digitale gesprekken

Gemiddeld 8 vergaderingen per deelnemer

egin december 2020 vond de derde editie plaats van The Big Score, een jaarlijks evenement in Gent waar ambitieuze tech start-ups, Europese investeerders en grote bedrijven elkaar ontmoetten om een mogelijke duurzame samenwerking op te starten.

operationele uitdagingen voorstelden aan start-ups.

Voka is partner in dit event. The Big Score is een belangrijk initiatief om het ‘Plan Samen Groeien’ van Voka te verwezenlijken en Vlaanderen in de top van Europa te krijgen tegen 2030. Een aantrekkelijk klimaat voor start-ups en scale-ups is daarbij een must.

“Het voorbije jaar was de COVID-19-crisis een echte hefboom voor de lancering en uitrol van nieuwe digitale oplossingen bij heel wat bedrijven, van e-commerce-software tot logistieke planningtools. Door deze razendsnelle evolutie happen grote bedrijven naar adem om digitale oplossingen foutloos en snel te implementeren. Wendbare en gespecialiseerde start-ups kunnen hen hierbij bijstaan. Tijdens The Big Score brengen wij de vraag naar en het aanbod van digitale oplossingen op een interactieve manier samen.”

De editie 2020 van The Big Score werd integraal online – en dus coronaproof – georganiseerd. Nieuw tijdens deze editie (in tegenstelling tot de vorige twee edities, waarbij enkel geselecteerde start-ups internationale investeerders konden overtuigen) waren de 25 multinationals die concrete

32 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

Volgens Bruno Vandegehuchte, promotor van de The Big Score en Head of Investor Relations Startups.be | Scale-Ups.eu, is deze vernieuwde aanpak geen toeval:

“ The Big Score delivers. There’s a great synergy between the challenge we pitched and the solutions that start-ups and scale-ups offer.” Jef Bussens, Head of Strategy, Vivium

“ The Big Score 2020 gave us access to an exceptional network of VCs and corporates. The addition of the corporates challenge day was definitely of great value, as we came into contact with 10 promising corporates.” Martijn Joris, CEO, Twikit

“ Ik wil jullie nog eens van harte bedanken voor de kans om op The Big Score connecties te leggen. Van jullie fantastisch ecosysteem ben ik inmiddels helemaal overtuigd! We hadden mooie meetings met Port of Antwerp, Sabca, Engie, Stad Gent, … Indrukwekkend!” Geert Pauwels, CEO, Autimatic www.thebigscore.eu

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

interview LynxCare EEN KLARE KIJK OP MEDISCHE DATA

Anno 2021 is in Vlaamse ziekenhuizen een massa data beschikbaar, van gestructureerde prestaties over laboratoriumonderzoeken tot ongestructureerde notities. Orde scheppen in dit kluwen en gerichte analyses mogelijk maken, dat is de missie van de ambitieuze techstarter LynxCare. We vroegen CEO Georges De Feu welke meerwaarde zijn in 2016 gestart bedrijf biedt en welke elementen belangrijk zijn voor de groei van een start-upbedrijf. Datamining creëert enorme opportuniteiten

“Met LynxCare willen we ziekenhuizen via ons bigdataplatform helpen om bestaande data – versnipperd te vinden in verschillende databases, formaten en programma’s – beter toegankelijk te maken. Via het ontsluiten van gegevens (‘datamining’) maken we deze gegevens klaar voor analyse, waarna specifieke software de juiste kwaliteitsstatistieken genereert. Op die manier kunnen ziekenhuizen hun kwaliteitszorg voor patiënten verbeteren, operationele processen efficiënter aanpakken en wetenschappelijk onderzoek met bijvoorbeeld universiteiten en partners in de farma-industrie stroomlijnen.” “Dankzij onze inzet van Artificiële Intelligentie en big data kunnen ziekenhuisdirecties komaf maken met tijdrovende en arbeidsintensieve manuele verwerking van ziekenhuisdata. Daarnaast zullen ziekenhuizen in staat zijn om betere – en letterlijk levensbelangrijke – beslissingen te nemen, want gebaseerd op objectieve data.” Big data = betere gezondheidszorg

“Patiënten worden steeds mondiger. Zij eisen – terecht – een optimale kwaliteit en dienstverlening als ze in een ziekenhuis een heelkundige ingreep ondergaan. Maar jammer genoeg zijn in de meeste ziekenhuizen vandaag geen statistieken over slaagpercentages of cijfers over de grootste

“ Resultaatsgedreven ziekenhuisfinanciering wordt de toekomst. Een efficiënte ontsluiting en analyse van data zullen hierbij een bepalende rol spelen.” GEORGES DE FEU CEO LYNXCARE

risicofactoren bij een aandoening beschikbaar. De trend naar extra transparantie en bewustwording is niet meer te stoppen.” “Vandaag is de financiering van ziekenhuizen voornamelijk gebaseerd op het aantal prestaties, los van de kwaliteit ervan. Internationaal zien we echter een toenemende trend naar vergoeding op basis van goede resultaten. Dit is een bemoedigende vaststelling, omdat dit de kwaliteit van de zorg alleen maar ten goede komt.” “Als bevoorrechte partner van ziekenhuizen zien we de healthcaresector trouwens ingrijpend evolueren. Ziekenhuizen met minder bedden en meer specialistische zorg krijgen de wind in de zeilen. Ook krijgen ze steeds meer een coördinerende rol, met een cruciale rol voor data om op die manier de juiste acties op het juiste moment te kunnen ondernemen.” Bouwstenen voor gezonde groei

“Als CEO van een start-up hecht ik enorm veel belang aan een uitgebalanceerd team waarin elke medewerker zijn of haar talenten maximaal inzet. In een start-upsetting ligt de lat voor elke medewerker even hoog, waarbij we elkaar voortdurend naar een hoger niveau tillen (onder andere op het vlak van intern leiderschap en coaching). Daarnaast spelen we in onze niche volop onze sterkte van diversiteit uit, met een ploeg van klinische experten, technische profielen en dataspecialisten. Met die complementariteit zijn we klaar om van LynxCare ook de komende jaren een toonaangevende techspeler te maken. Inspirerende events als The Big Score van Voka – waarbij start-ups de kans krijgen om hun oplossingen te pitchen voor investeerders – kunnen onszelf en concullega’s ongetwijfeld een welkom duwtje in de rug geven.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 33

DOSSIER DIGITALISERING

VOKA.BE

interview Sensolus Mentale shift naar technologische innovatie

“De huidige gezondheids- en economische crisis heeft onmiskenbaar een disruptieve impact op de (internationale) organisatie van toeleveringsketens. We zien een mentale shift ontstaan binnen supply chain management om de meerwaarde van technologische innovatie, zoals tracking sensoren en IoT, maximaal in te zetten. Vlaamse start-ups en scale-ups spelen hier trouwens een belangrijke rol. Vlaanderen is altijd al een goede voedingsbodem geweest voor technologische innovatie, met een winnende combinatie van brains, werkethos en een overheid die faciliteert en coördineert.” De overheid als facilitator voor start-ups

DATA ALS SMEEROLIE VOOR VLOTTE TOELEVERINGSKETENS Waar LynxCare volop inzet op de ontsluiting en analyse van bestaande data, focust Sensolus op het genereren van nieuwe data, specifiek in toeleveringsketens. Via sensoren en IoT helpt deze Gentse start-up bedrijven tijdrovende en dure fouten bij leveringstransacties tot een minimum te beperken. Zaakvoerder Kristoff Van Rattinghe legt uit hoe ‘supply chain tracking’ concreet werkt en hoe beleidsmakers start-ups en scale-ups een duwtje in de rug kunnen geven. De missing link tussen duizenden leveringen

“De overheid kan als facilitator slapend kapitaal doen bewegen richting innovatie en ondernemerschap.” KRISTOFF VAN RATTINGHE ZAAKVOERDER SENSOLUS

34 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“Sinds 2014 zetten we met Sensolus volop in op supply chain tracking bij industriële productiebedrijven met naam en faam. Grote marktspelers zoals Airbus, Atlas Copco en SUEZ gebruiken onze technologieën om hun complexe leveringstrajecten van tienduizenden productonderdelen en spare parts in goede banen te leiden. Wij ontwikkelden eigen hardware – in de vorm van sensoren – en software om een kwaliteitsvolle service aan te bieden. En uit de positieve klantenreacties blijkt dat we onze rol meer dan waarmaken, met nauwkeurige en proactieve leveringsstromen die bedrijven de nodige tijdswinst en extra omzet opleveren.”

“Om innoverende starters een duw in de rug te geven, zie ik voor de overheid een dubbele rol weggelegd. Ten eerste is er de rol van facilitator, om onder andere slapend geld – bij zowel bedrijven als particulieren – te doen bewegen richting innovatie en ondernemerschap. De succesvolle Vlaamse winwinlening is hiervan een goed voorbeeld. Beleidsmakers kunnen op een objectieve manier – zonder inmenging – een kader scheppen waarbinnen diverse stakeholders elkaar vinden.” “Daarnaast is er de rol van ‘aanjager’, zodat (startende) ondernemers op een structurele manier alle nodige agendapunten bij innovatie kunnen afvinken, van het opstellen van een businessplan tot het schrijven van patenten. Binnen Sensolus werden we bijvoorbeeld zeer goed ondersteund door de experts van Vlaio, die ons regelmatig inspireerden en informeerden over nieuwe milestones in onze werking. En ook via Voka ontdekten we nieuwe pistes: zo was onze deelname in 2019 aan het netwerkevent The Big Score zeer interessant om potentiële investeerders te ontmoeten en ons bedrijf te pitchen.” Van gemiste kansen naar nieuwe opportuniteiten

“Toch zie ik ook nog heel wat gemiste kansen. Het te rigide arbeidsbeleid in ons land is dringend aan een grondige make-over toe. Ook het fiscale beleid rond innovatie moet sneller meeschakelen. De coronacrisis heeft alvast bewezen dat een externe crisis heel wat dingen versneld in beweging kan zetten, zoals bijvoorbeeld tele werk. Waarom kan dit niet voor een grondige hervorming van ons beleid op het vlak van verloning van werknemers, flexibele aanwerving in het buitenland of fiscale voordelen voor tech investeerders in innovatie? Als ambitieuze techspeler willen we alvast mee onze schouders zetten onder een radicaal nieuwe aanpak.”

DOSSIER gezondheid Focus op welzijn en zorg 36

“ Zorgverleners vertonen tijdens de crisis een ongezien ondernemerschap.”

“ De coronacrisis als eyeopener voor een gezondere levensstijl.”

5-daagse van de Groei “ Transformatie van de gezondheidszorg komt eraan.”

“ Digitalisering is een blijver in de gezondheidszorg.”

Opinie

Factcheck

Interview

Kristof De Smet, Energy Lab

Interview

Sarah Boone, AZ Groeninge

Interview

“ Kwaliteitsvolle en veilige zorg stond voorop in het UZ Brussel.” Marc Noppen, CEO UZ Brussel

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 35

DOSSIER GEZONDHEID

gezondheid & welzijn Welzijn en zorg houden onze samenleving in 2020 en in de toekomst mee overeind. We wisten al eerder dat deze motor van geluk, tewerkstelling, sociale mobiliteit en innovatieve vooruitgang cruciaal is. Maar in een corona- en postcoronawereld neemt dit belang van gezondheid en welbevinden voor gezonde groei exponentieel toe.

ZORG: middelpunt (en bottleneck) van onze samenleving

orona heeft ons als nooit tevoren aangetoond hoe belangrijk welzijn en gezondheid zijn. We worden geconfronteerd met permanent acute noden (revalidatie, testing, tracing, app, veilig werken, veilig leren,…). Mensen die zorg dragen voor anderen hebben het bijzonder zwaar. Zorg wordt vaak uitgesteld, met verreikende gevolgen. Bovendien ervaren we een ruimer effect van deze gezondheidscrisis via een sterke sociale inperking, problemen thuis, stress, eenzaamheid en psychische problemen. Zorgverleners vertonen tijdens de crisis een ongezien ondernemerschap, ondanks het versnipperde, logge en volume gedreven systeem waarin ze werken. De zorg heeft zichzelf overstegen door middel van hoogdringende flexibiliteit, creativiteit, samenwerking en daadkracht. Dit moeten we bestendigen doorheen de hele welzijn en zorg, tijdens en na corona. Want het kan anders en beter, ook bij nietCOVID-zorg. Via daadkracht en de nodige structurele hervormingen, kunnen we het gezond en wel functioneren van jong en oud krachtiger ondersteunen tot op het niveau van de internationale top, zoals Scandinavië. Met preventie en tijdig handelen, en een focus op meerwaarde in plaats van volume. Dit vereist een fundamentele heroriëntatie. Immers, we kennen een overdaad aan plaatsen en volume bij acute zorg, apotheken, ... De vormen en omvang van verspilling zijn gekend. Daartegenover staan behoeften in preventie, gezins- en welzijnszorg en onderlinge samenwerking. Het potentieel van zulke transformatie is groot in Vlaanderen, en gezien de achterstand, nog veel groter in Brussel en Wallonië. De transitie

36 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

Zorgverleners vertonen tijdens de crisis een ongezien ondernemer schap, ondanks het versnipperde, logge en volumegedreven systeem waarin ze werken.

lukt enkel als we met durf het vergoedingsmodel van zorg heroriënteren. Want de manier van betalen beïnvloedt sterk de wijze van handelen. Betaling per prestatie mag niet langer dominant zijn. Laat welzijns- en zorgorganisaties, verstrekkers en netwerken zich engageren voor kwaliteit en efficiëntie, gekoppeld aan een afgelijnd budget. Op die manier kunnen ze focussen op de zaken die echt meerwaarde bieden voor de burger. Integreer naast de lokale en nabije zorg ook de supraregionale (hooggespecialiseerde) zorg. Te ge l ijk moet men de ruimte krijgen om digitale tools te benutten, zoals telezorg, mobile health, online therapie,… Dit zal de verschuiving naar de thuisomgeving versnellen. Dit alles kan maar als er duidelijkheid komt over wie vanuit de overheid de trekker is. Dus we moeten van de huidige bevoegdheidsversnippering naar één coherent verhaal op Vlaamse niveau. Deze hervormingen zijn niet enkel ‘corona proof’, maar ook acuut prangend geworden: preventie, digitalisering, het juist benutten van elke euro en het elimineren van bevoegdheidsdiscussies zijn dé kernprincipes voor de komende jaren.

VOKA.BE

5-daagse van de Groei Een gezond Vlaanderen. Dat is een van de drie groeidomeinen die Voka naar voren schuift in het Plan Samen Groeien om weer vooruit te gaan. Maar hoe stomen we onze gezondheidszorg klaar voor de toekomst? Tijdens de ‘5-daagse van de Groei’ boog een panel van experts uit de sector zich over deze vraag. Herbeleef het debat aan de hand van drie stellingen.

“ De transformatie van de gezondheids zorg zit er echt wel aan te komen” Er is een verschuiving nodig van innovatiestimulansen van het curatieve naar het preventieve.

Vanuit het panel werd opgeworpen dat beiden nodig blijven. “Er is een constante wisselwerking, waarbij het fundament de selfcare is. Mensen moeten in staat zijn om voor zichzelf te zorgen en daarvoor moeten we de nodige voorwaarden proberen in te vullen, met een integrale aanpak. Want er zijn momenten in het leven dat je moet kunnen rekenen op zeer

specifieke curatieve zorg. Maar die episodes moeten liefst korter worden, specifieker, efficiënter en met beter resultaat.” “Met technologie kunnen we een enorme sprong maken in zorg voor en vooral door de patiënt, zeker bij langdurige behandelingen. Dat houdt in dat we inzetten op het preventieve. Maar het is geen sinecure om dit vorm te geven, want dan loop je tegen veel barrières aan”, getuigde een andere deelnemer. Value-based financierings modellen kennen weinig succes omdat zorgorganisa ties en ondernemingen vasthouden aan de oude logica van volumegedreven financieringsmodellen.

“Er is in België nu toch al veel consensus dat we naar valuebased healthcare moeten. Dat volumegedreven systeem, daar moeten we van af. Maar hoe? Als je ziet hoe complex de financiering in elkaar zit, de beslissingsmodellen, …” “Alles is zo ingewikkeld en niet altijd heel transparant. Daar is een 15-jarenplan voor nodig. Maar die transformatie van de gezondheidszorg zit er echt wel aan te komen”, klonk het.

“Er is een enorm behoudsgezinde reflex bij bepaalde partijen in de zorg om maar één euro van de budgetten te verliezen”, voegde een andere deelnemer daar aan toe. “Dit blokkeert alles.” Zorgorganisaties en zorg ondernemingen moeten meer autonomie hebben qua arbeidsorganisatie om het beroep aantrekkelijker te maken en vacatures in te vullen.

“Flexibiliseren moet een evidentie zijn. Maar wegens financieringssystemen, softwaremodellen, enzovoort doet men dat niet”, luidde het. “Essentieel is de kwaliteit. In de COVID-19-crisis en zeker in ouderenzorg hebben we ervaren dat wij een gebrek aan competentie hadden. Er was geen kwaliteitsgarantie meer. Ook in de ziekenhuizen zal dit gewaarborgd moeten worden. Maar dat geeft een opwaartse druk naar remuneratie toe. Hoe trek je nog mensen aan als men in het weekend niet in die mate wordt bijgepast, zoals bijvoorbeeld in de industrie?” “Het is goed om zorgondernemers de nodige creativiteit te laten om te vernieuwen en betere oplossingen te bedenken. Het probleem van personeelsschaarste is vandaag zeer groot. En dat zal nog blijven duren”, werd ook nog opgemerkt. “Maar we moeten wel blijven kiezen voor die oplossingen die de nodige garanties leveren naar kwaliteit van zorg. De voorbije jaren is er te veel gedacht dat we de personeelsschaarste wel oplossen met gewoon extra, laaggeschoolde handen aan het bed. En daardoor zijn we in de coronacrisis geconfronteerd met de limieten van ons systeem. We moeten dan ook zoeken naar wat een betaalbare gezondheidszorg kan zijn en tegelijkertijd wat het kwaliteitsniveau is dat wij collectief willen nastreven.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 37

Uw ideale adviseur begrijpt uw business. En loopt liefst twee stappen voor op uw vragen. Identificeert bedreigingen en kansen en heeft al antwoorden voordat u ernaar vraagt. De wereld is een dorp. En u heeft behoefte aan een optimale interactie tussen wereldwijde visie en lokale kennis. Een partner die anticipeert in plaats van reageert.

RSM, the power of being understood.

www.rsmbelgium.be

Kantoren in Aalst, Antwerpen, Brussel, Charleroi, Bergen & Zaventem Antwerpen : T +32 (0)3 449 57 51 - Aalst : T +32(0)53 75 12 20 www.rsmbelgium.be

THE POWER OF BEING UNDERSTOOD AUDIT | TAX | CONSULTING RSM Belgium is a member of the RSM network and trades as RSM. RSM is the trading name used by the members of the RSM network. Each member of the RSM network is an independent accounting and consulting firm each of which practices in its own right. The RSM network is not itself a separate legal entity of any description in any jurisdiction. The RSM network is administered by RSM International Limited, a company registered in England and Wales (company number 4040598) whose registered office is at 50 Cannon Street, London, EC4N 6JJ. The brand and trademark RSM and other intellectual property rights used by members of the network are owned by RSM International Association, an association governed by article 60 et seq of the Civil Code of Switzerland whose seat is in Zug.

Schakel uw financiering een tandje hoger met PMV

Ondernemen is durven en doen. Dat vraagt niet alleen inzicht, energie en lef, maar ook financiële slagkracht. PMV zet uw ondernemingsplannen uit de wind met financiële oplossingen op maat. We bekijken samen wat de beste opties zijn om uw project een lengte voorsprong te geven. Bovendien kan PMV ook andere financiers mee over de streep trekken door hen een waarborg te verstrekken. Met PMV als partner blijft uw ondernemingszin in topconditie en kunt u de steilste bergen aan. Blijf dus niet zitten met uw ideeën, trek een sprintje en maak een afspraak met onze financiële experts. www.pmv.eu

DOSSIER GEZONDHEID

VOKA.BE

gezondheidszorg heruitgevonden

LESSEN UIT DE

CORONACRISIS Wordt 2020 een scharnierjaar voor de gezondheidszorg in ons land? Hoe zullen we de lessen uit de coronacrisis vertalen naar de toekomst? Onze ziekenhuizen moesten het voorbije jaar alle zeilen bijzetten om een kwaliteitsvolle patiëntenzorg te garanderen, zonder hierbij het welzijn van het eigen personeel uit het oog te verliezen. We vroegen Marc Noppen, CEO van het UZ Brussel, om een balans op te maken van het afgelopen jaar. En hoe schat hij de toekomst van onze gezondheidszorg in?

De coronapandemie sloeg hard toe in uw sector. Welke impact had deze crisis op de interne organisatie van het UZ?

“Al in het voorjaar van 2020 – toen we vanuit Italië alarmerende berichten vernamen over een massale besmettingsgolf die op komst was – schoten we in actie om het hele ziekenhuis te reorganiseren. Onze klassieke manier van werken – in een overlegmodel – moest plaats maken voor een andere manier van governance, met de basisprincipes van crisiscommunicatie als framework: eenheid van commando, executie en communicatie.” “Deze overstap naar een noodplan – met de installatie van een crisiscel, werkgroepen en volmachten voor de directie – gaf ons de mogelijkheid om zeer snel te schakelen voor bijvoorbeeld de aankoop van zware medische apparatuur. Er was geen tijd voor openbare aanbestedingen. We konden dus zeer snel de juiste beslissingen nemen over bijvoorbeeld de opstart van niet-COVID-activiteiten. Zo slaagden we erin om nieuwe afdelingen te openen en hiervoor het nodige personeel op te leiden en in te zetten.” JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 39

DOSSIER GEZONDHEID

gezondheidszorg heruitgevonden Welke zaken hebt u geleerd uit deze aangepaste manier van werken?

“Deze bijgestuurde manier van besturen bevestigde het adagium ‘speed trumps perfection’: in uitzonderlijke crisisomstandigheden is het cruciaal om snel te handelen en niet te vervallen in oeverloos overleg. Dergelijk overleg kan nog steeds nuttig

“ Het voorbije jaar hebben we binnen het UZ Brussel enorm hard gewerkt om onze patiënten steeds kwaliteitsvolle en veilige zorg te bieden.” MARC NOPPEN, CEO VAN HET UZ BRUSSEL

zijn, maar het moet to-the-point en resultaatgericht zijn. Dat is alvast een actiepunt dat we binnen diverse niveaus en afdelingen in ons ziekenhuis meenemen naar de toekomst toe. Daarnaast hebben we definitief de voordelen van digitalisering en telebeleid ontdekt, van thuiswerk tot telemonitoring.” Kunt u de doorbraak van telebeleid in het UZ concreet beschrijven?

“Voor de coronacrisis deed slechts 4% van onze medewerkers aan telewerk. Of in concrete cijfers uitgedrukt: van de 3.800 medewerkers waren er welgeteld 137 die sporadisch aan telewerk deden. Na de eerste lockdown – half maart – schoot dit aantal de hoogte in, tot bijna 700 medewerkers. De komende jaren blijven we volop inzetten op deze manier van werken vanwege de talrijke voordelen: een betere werk-privébalans, meer autonomie en minder nood aan kantooroppervlakte en parkeerplaatsen (die we vervolgens voor patiënten kunnen inzetten). Tegelijk waken we erover dat de sociale cohesie tussen collega’s en het teamwork gewaarborgd blijven. Daarom zullen we nooit een formule van fulltime telewerk toelaten, om op die manier 40 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

de betrokkenheid en het intern overleg niet te hypotheceren. Onze hr-afdeling stelde alvast een reglementair kader op met spelregels omtrent vergoeding, flexibiliteit, kantoormateriaal en verzekeringstechnische aspecten.” “Ook teleconsultaties zullen in de toekomst tot ons standaard takenpakket behoren, maar ook hier met de nodige nuance. Voor de uitbraak van de crisis was het aantal teleconsultaties nihil, maar al snel steeg dit – tijdens de eerste besmettingsgolf – tot maar liefst 800 à 900 consultaties per dag. Momenteel hebben we dagelijks circa 400 teleconsultaties. Deze opvolging vanop afstand leent zich uitstekend voor contacten met chronische patiënten met een gekend ziekteprofiel. Toch blijven we hoog inzetten op face-to-facecontact, zeker voor moeilijkere gesprekken over gevoelige onderwerpen.” “En last but not least hebben we binnen het UZ ook de

VOKA.BE

kracht van videoconferenties en online infosessies ontdekt. Deze manier van vergaderen levert een enorme tijdswinst op, al missen we soms wel de informele contacten en losse babbels met elkaar.” Al deze elementen zorgen voor (blijvende) ingrijpende organisatorische veranderingen in uw ziekenhuis. Hoe bepalen zij mee uw beeld van het ziekenhuis van de toekomst?

“Ik ben er alleszins van overtuigd dat we elke 50 à 100 jaar een disruptieve gezondheidscrisis zullen meemaken. Denk maar aan de Spaanse griep in 1918 of de Aziatische griep in 1956. We beschikken dus maar beter over een robuust gezondheidszorgsysteem dat dergelijke rampen kan opvangen. De ziekenhuizen in ons land leken vorig jaar niet klaar voor dergelijk scenario, maar toch deden we dát beter dan heel wat andere Europese landen, met ‘dank’ aan onze overcapaciteit aan ziekenhuisbedden.”

lutie naar ‘focused factories’, “ Er moet ofwel het afsplitsen van hoog- dringend werk gegespecialiseerde zorg in spe- maakt worcifieke ziekenhuizen, ten koste den van een van grote, algemene zieken- duurzaam huizen die een breed palet aan zorgprevendienstverlening aanbieden. Die tiebeleid. Het beste evolutie naar gespecialiseerde ziekenhuis zorg moet volgens mij federaal is een leeg aangestuurd worden, ook wat ziekenhuis.” de financiering ervan betreft.” “Volgens mij is het naar elkaar toegroeien van ziekenhuisexpertise en eerstelijnszorg een tweede belangrijke, niet te stuiten trend. Een goede eerstelijnszorg kan er immers voor zorgen dat de druk op onze ziekenhuizen beheersbaar blijft. We nemen momenteel al de nodige stappen om deze trend te faciliteren, onder andere door het opzetten van verbindingsteams vanuit het ziekenhuis met onder andere woonzorgcentra. Hierbij leiden ziekenhuishygiënisten en verpleegkundigen het personeel van WZC’s op om bijvoorbeeld persoonlijk beschermingsmateriaal op een correcte manier

MARC NOPPEN, CEO VAN HET UZ BRUSSEL

“ Eenheid van commando in een ziekenhuis betekent niet dat er geen intern overleg is, maar wel to-the-point en resultaatgericht overleg, én een snelle en eenduidige beslissingsstructuur.” MARC NOPPEN, CEO VAN HET UZ BRUSSEL

“Binnen ons ziekenhuis hebben we alvast niet stilgezeten om te anticiperen op mogelijke nieuwe besmettingsgolven. Zo bouwen we een gloednieuw medischtechnisch dok – inclusief nieuwe IC-afdeling – dat we generiek kunnen ontdubbelen qua aantal plaatsen. Met dank trouwens aan de invoering van structureel thuiswerk, waardoor we vrijgekomen werkruimte slimmer kunnen inzetten.” “Als eerste trend zie ik de ko mende jaren een verdere evo-

te gebruiken. Dit zijn alvast interessante ad hoc-initiatieven, maar ik pleit in dit kader zeker ook voor een duurzaam en geïntegreerd zorgmodel.” U stelt regelmatig dat België geen gezondheidszorg heeft, maar een ziekenzorg. In hoeverre heeft de COVIDcrisis uw stelling nog relevanter gemaakt?

worden artsen betaald en geïncentiveerd om zoveel mogelijk zieke mensen te genezen. Vrij vertaald: artsen (en ziekenhuizen) zijn gebaat bij zoveel mogelijke zieke Belgen, omdat dit geld in het laatje brengt. Dit kan toch niet de bedoeling zijn?” “Anno 2021 gaat de helft van het gezondheidszorgbudget naar het genezen van 5 procent van de bevolking. Slechts 2 procent van die 44 miljard euro gaat naar preventie van ziektes. In onze buurlanden loopt dit soms op tot 5 à 8 procent. Er is dus dringend nood aan een paradigmashift, waarbij het voorkomen van ziektes – en het inzetten op gedragsverandering bij de bevolking – de basis wordt voor financiering en incentives. Als je weet dat maar liefst 60% van onze patiënten in het ziekenhuis belandt omwille van vermijdbare redenen (lees: gedragselementen zoals roken, alcoholmisbruik, overgewicht, te weinig beweging, te hoge bloeddruk, …), dan moeten we dit gedrag dringend bijsturen. Nieuwe technologieën – zoals genetische analyse of het Internet of Things – kunnen ons hierbij helpen, waarbij we burgers op een gepersonaliseerde manier gerichte waarschuwingen kunnen geven.” “Als ik dan toch één positief punt van de huidige coronacrisis moet aanhalen, dan is het het groeiend besef bij de bevolking dat een gezonde levensstijl het beste medicijn is voor een optimale weerbaarheid en bijhorende veerkracht. Gezonde voeding, voldoende beweging en slaap is vaak al een winnende combinatie om niet in een ziekenhuisbed te belanden.”

“Ik gebruik vaak de boutade dat ‘het beste ziekenhuis een leeg ziekenhuis is’. In België JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 41

DOSSIER GEZONDHEID

lichaam & geest

GEZOND ONDERNEMEN START MET EEN FITTE LEVENSSTIJL

Het voorbije jaar stelde de COVID-19-pandemie onze fysieke en mentale gezondheid zwaar op de proef. Tegelijk werd duidelijk hoe een gezonde levensstijl een belangrijke bijdrage kan leveren aan extra veerkracht en weerbaarheid tegen een mogelijke virusbesmetting.

van zichzelf geven om recreatieve sporters te inspireren. Ze geven keynotepresentaties in bedrijven, trappen er gezondheidscampagnes af en promoten een fitte levensstijl.” Impact van corona op sportieve begeleiding

eel wat mensen schoten uit de startblokken om hun fysieke conditie en mentale welzijn te verbeteren. Die trend is een unieke opportuniteit voor Energy Lab, dat via testing, coaching en specifieke wellbeingdiensten zowel particulieren als bedrijven motiveert om bewust te kiezen voor een gezonde en actieve levensstijl. We vroegen zaakvoerder Kristof De Smet om een voorlopige balans op te maken.

“Het voorbije jaar zette de coronacrisis het belang van een goede gezondheid extra in de kijker. Maar jammer genoeg gooide de crisis onze planning grondig overhoop. We schrapten offline sportevenementen, workshops en campagnes in bedrijven uit onze agenda. Toch bleven we niet bij de pakken zitten. We creëerden nieuwe digitale oplossingen – zoals online challenges en laagdrempelige apps – om onze klanten te blijven begeleiden. Ik ben er trouwens van overtuigd dat onze nieuwe digitale tools ook post-corona een blijver zullen zijn.

Onestopshop voor sporters

Concrete tips voor gezonde levensstijl

“Toen we Energy Lab elf jaar geleden vanuit Golazo opstartten, hadden we de ambitie om unieke sportevenementen te organiseren en deelnemers te begeleiden om op een verantwoorde manier aan sport te doen. Niet enkel het einddoel was belangrijk, maar ook de sportieve weg ernaar toe.” “In onze labo’s konden mensen zich fysiek laten testen en ook voedings-, medisch en mechanisch advies bekomen. Een onestopshop worden voor de recreatieve sporter, dat was ons ultieme doel.” Topsporters als ambassadeurs

“De voorbije jaren wijzigde onze focus van B2Cprojecten geleidelijk naar de opstart van topsportprojecten en de lancering van corporate wellbeingprogramma’s. Voor de topsportprojecten werken we intensief samen met ex-topsporters zoals Sven Nys, Evi Van Acker en Aagje Vanwalleghem, die als ambassadeur elk het beste 42 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“ Voor vele mensen was de corona crisis een eyeopener om werk te maken van een gezonde levensstijl.” KRISTOF DE SMET ZAAKVOERDER ENERGY LAB

“Gezond leven steunt op vier pijlers, namelijk beweging, voeding, slaap en mentale gezondheid. Elke pijler zorgt voor de nodige stabiliteit. De coronacrisis heeft ons alvast geleerd dat we enorm behoefte hebben aan sociale connectie met vrienden en collega’s. Met onze beweegchallenges willen we met Energy Lab alvast voor extra connectie zorgen tussen sportende collega’s, door bijvoorbeeld samen te lopen voor goede doelen.” “Thuiswerk is een echte opportuniteit om de balans tussen werken en bewegen te verbeteren. Beweeg minstens 30 minuten per dag, neem bij zittend werk elk half uur een korte pauze, besteed voldoende aandacht aan een gezond slaappatroon (minimaal 8 uur), beperk jouw schermtijd voor het slapengaan en klap op tijd jouw laptop dicht.”

DOSSIER GEZONDHEID

VOKA.BE

technologie in de gezondheidszorg

_CL09617

KWALITATIEVE en VEILIGE zorg zit in ons DNA, ook in tijden van COVID-19 JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 43

Het voorbije jaar deed de coronapandemie onze ziekenhuizen op hun grondvesten daveren. De uitdagingen op het vlak van patiëntenzorg, logistiek en kwaliteit waren enorm en vergden het uiterste van alle medewerkers. Sarah Boone, Directeur Technologie en Kwaliteit in het AZ Groeninge in Kortrijk, licht toe hoe de 3.200 medewerkers, 250 artsen en 200 vrijwilligers de pandemie telkens een stapje voor bleven. Crisissen zijn uitdagingen.

DOSSIER GEZONDHEID

VOKA.BE

technologie in de gezondheidszorg “Een zerotolerancebeleid, waarbij we massaal inzetten op de bescherming van onze medewerkers, zorgde ervoor dat het aantal besmettingen in ons ziekenhuis laag bleef. Ook in de tweede golf zetten we volop in op contacttracing en zeer strenge hygiënemaatregelen voor medewerkers, patiënten en bezoekers. Tegelijk onderzochten we interessante beschermingspistes die bedrijven ons voorstelden, telkens rekening houdend met onze strenge kwaliteits- en hygiënenormen.” Ziekenhuishygiëne altijd gewaarborgd

Logistieke uitdaging

“De COVID-19-pandemie heeft een enorme impact gehad op ons (zieken)huis. De hoge besmettingscijfers zetten onze reguliere medische dienstverlening zwaar onder druk. Ook

“Binnen ons ziekenhuis zijn we er heel trots op dat we op het vlak van ziekenhuishygiëne nooit aan kwaliteit hebben ingeboet. Iedereen kreeg steeds de beste bescherming. Dankzij ons kwaliteitsdenken, vertaald in een JCI-label – wat staat voor Joint Commission International –, en onze noodplannen waren we steeds in staat om onze kwaliteitsprocessen nauwgezet te bewaken. Waar nodig pasten we ze in multifunctioneel overleg aan de nieuwe COVID-19-vereis-

“ Zowel de kwaliteit van zorg naar de patiënten als de veiligheid van medewerkers bleven steeds gewaarborgd.” SARAH BOONE, DIRECTEUR TECHNOLOGIE EN KWALITEIT IN HET AZ GROENINGE

op logistiek vlak was de impact enorm. Tijdens de eerste besmettingsgolf in het voorjaar van 2020 had iedereen plots beschermingsmateriaal nodig, waardoor we geconfronteerd werden met dreigende voorraadproblemen. Maar door een hartverwarmende en ongeziene solidariteit van zowel onze eigen medewerkers als van ondernemers uit de buurt konden we onze medewerkers dag en nacht optimaal beschermen.” 44 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

ten aan. Dit gaf onze medewerkers de nodige gemoedsrust en leidde ongetwijfeld tot minder stress bij hen. Kwalitatieve en veilige zorg zit in ons DNA!” “En dat is mee de verdienste van onze collega’s op de dienst ziekenhuishygiëne. Zij staan niet meteen in de spotlights, maar kenden het voorbije jaar een helse piekperiode bij het opmaken, verspreiden en bewaken van specifieke COVID-hygiëneprocedures.”

Aandacht voor duurzame oplossingen

“Persoonlijk beschermingsmateriaal is en blijft uiteraard cruciaal voor onze medewerkers. Toch stelden we onze reservevoorraden kritisch in vraag, gestuurd door het duurzaamheidsvraagstuk: opteren we in de toekomst voor goedkoop en makkelijk wegwerpmateriaal, waarbij bepaalde producten ook een uiterste houdbaarheidsdatum hebben, of gaan we voor recycleerbaar beschermingsmateriaal dat we moeten reinigen? Dit is een vraag waarop we momenteel nog geen pasklaar antwoord hebben, maar die we wel grondig willen analyseren als het coronastof gaan liggen is. Ook 3D-printing van specifieke hulpmiddelen, zoals hulpstukken bij beademingsapparatuur, opent nieuwe perspectieven.” Digitalisering wordt een blijver

“Een van de positieve aspecten van de COVID-19-pandemie is de versnelling van het digitaal overbruggen van afstand. Alles wat te maken heeft met ‘tele-’ kende een definitieve doorbraak in ons ziekenhuis. Dat vind ik een zeer positieve evolutie. Telewerk – voor diensten waar dat kan – wordt ongetwijfeld een blijver. Dat geldt ook voor televergaderen. Het is duidelijk dat die virtuele meetings met collega’s uit andere ziekenhuizen voordelen hebben. Maar we blijven ook waken over de sociale cohesie tussen de collega’s.” “En ten slotte worden ook teleconsultatie en telemonitoring game changers. Weliswaar met deze nuance: er moet een duidelijk wettelijk kader komen – ook op het vlak van financiering en terugbetaling – naast goede afspraken met patiënten en zorgverleners.”

DOSSIER duurzaam De toekomst is duurzaam 46

Column

“ Ambitieuze doelstellingen voor duurzame transitie.” Lorenzo Van de Pol, Voka

Factcheck

Feiten en misverstanden over de klimaatdoelstellingen.

Interview

Hoe zal de energievoorziening in Vlaanderen evolueren? Ronnie Belmans, EnergyVille

Case

“ Duurzaam ondernemen is voor ons geen hype.” Jo Dekeyzer, Vondelmolen

Case

Tweeperenboom helpt organisaties transformeren.

Debatteer mee en ontdek meer op www.voka.be/energie JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 45

DOSSIER DUURZAAMHEID

VOKA.BE

column Om de duurzame transitie in de industrie te doen lukken, zijn de juiste randvoorwaarden noodzakelijk. Daar vallen een langetermijnstrategie, betrouwbare bevoorradingszekerheid en competitieve energieprijzen alvast zeker onder. Maar om ambitieuze doelstellingen te behalen, zoals klimaatneutraliteit tegen 2050, zal meer nodig zijn. Daar hebben we technologische vooruitgang voor nodig. Die vooruitgang brengt ongetwijfeld voordelen met zich mee, maar toch doen we er goed aan om ons af te vragen op welke technologische innovaties we juist, en vooral wanneer, moeten inzetten.

Waarom timing zo belangrijk is bij duurzame transitie

et recente verleden heef t ons geleerd dat vroeg inzetten op technologische innovaties kan zorgen voor vele voordelen, maar ook dat te vroeg inzetten een negatieve impact kan hebben op de concurrentiekracht van bedrijven. Zo heeft België gepionierd in het plaatsen van windturbines op zee, waardoor die industrie nu zorgt voor een langdurige verbetering van onze handelsbalans. Tegen 2030 zorgt de offshoresector vermoedelijk voor 15.000 à 16.000 jobs en 1 miljard euro toegevoegde waarde per jaar. Die toegevoegde waarde is het directe resultaat van de ervaring die de sector heeft kunnen opdoen in haar thuismarkt. De hogere investeringskosten in de beginjaren waren dus zeker te verantwoorden, aangezien de Belgische knowhow het vandaag uitstekend doet als exportproduct. 46 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“ In Nederland heeft men de kat uit de boom gekeken en installeert men nu massaal installaties aan erg lage prijzen. Dat leek achteraf de slimste keuze.” LORENZO VAN DE POL, ADVISEUR KLIMAAT & ENERGIE BIJ VOKA

Lees meer en debatteer mee op www.voka.be/energie

Maar ook het omgekeerde kan waar zijn, wanneer we nieuwe, maar reeds ontwikkelde, technologieën importeren die een minder breed economisch potentieel kennen. Dat was het geval bij een andere vorm van hernieuwbare energie: de PV-installaties. Die kennen vandaag een kostprijs die een fractie is van de prijs van tien jaar geleden. Vlaanderen is ook zeer snel gestart met het ondersteunen van de PV-sector. En hoewel die sector toen snel is gegroeid, verdween de economische activiteit parallel met de dalende subsidies. Die hoge subsidies betalen we vandaag nog steeds en zorgen ervoor dat bedrijven internationaal minder competitief zijn dan hun concurrenten in onze buurlanden. De laatste jaren zien we een heropleving van de zonnepanelensector, net omdat lagere investeringskosten opnieuw zorgen voor een gunstige businesscase. Inzetten op zonne-energie is de juiste keuze, maar we kunnen ons wel afvragen of we niet te vroeg zijn gestart met erop in te zetten. In Nederland heeft men de kat uit de boom gekeken en installeert men nu massaal installaties aan erg lage prijzen. Dat leek achteraf de slimste keuze. De ervaringen in de hernieuwbare energiesector tonen aan hoe belangrijk het is om bij toekomstige uitdagingen goed de first mover advantages en disadvantages af te wegen. Tussen nu en 2050 staan we voor de enorme uitdaging om onze industriële processen koolstofarmer te maken. We zullen daarvoor nieuwe infrastructuur moeten aanleggen, en daarin zullen keuzes gemaakt moeten worden. Willen we onze economie transformeren zodat duurzame groei centraal staat, dan investeren we best eerst in technologieën waarvan de leercurve nog groot is, waarvan we vermoeden dat er een globale vraag naar zal zijn en waarin onze bedrijven waardevolle expertise kunnen ontwikkelen.

DOSSIER DUURZAAMHEID

VOKA.BE

factcheck

VIER ‘wijsheden’ HERBEKEKEN

Als het gaat over klimaatdoelstellingen, wordt er vaak met de vinger gewezen naar de industrie. Maar is dat wel terecht?

Debatteer mee en ontdek meer op www.voka.be/energie

1. Duurzaamheid gaat altijd ten koste van economische groei KLOPT NIET

Economische groei en duurzaamheid gaan net hand in hand. De energietransitie kost veel geld. Net als de vergrijzing gaan we die kosten enkel kunnen financieren op basis van economische groei. Omgekeerd kan duurzaamheid ook zorgen voor economische opportuniteiten. De bedrijfswereld heeft begrepen dat duurzaamheid ook de bedrijfszekerheid ten goede komt. Het perfecte voorbeeld hiervan is de offshore-industrie, die nu onze economische handelsbalans versterkt.

FACTCHECKER VAN DIENST is Lorenzo Van de Pol, adviseur klimaat & energie bij Voka.

3. De industrie heeft nog maar weinig gedaan om de klimaatdoelstellingen te halen KLOPT NIET

Hoewel de industrie instaat voor ongeveer de helft van de totale emissies in Vlaanderen, zorgt zij sinds 2005 ook voor de grootste daling van emissies. De meeste van die emissies zitten vervat in het Europese emissiehandelssysteem (ETS) waarbij het aantal beschikbare emissierechten systematisch jaar na jaar daalt. In Vlaanderen daalden die tussen 2005 en 2019 met ongeveer 11%, wetende dat deze daling gepaard ging met productiegroei. De besparing van emissies per geproduceerd product is zodoende nog groter. In de niet-ETS-sectoren staat de industrie slechts in voor 14% van de emissies. De uitdaging ligt daar vooral op het doen dalen van emissies uit gebouwen en transport.

2. Huishoudens hebben geen impact op de haalbaarheid van de klimaatdoelstellingen KLOPT NIET

4. Voor verdere emissiereducties zal de industrie nood hebben aan technologische ontwikkelingen KLOPT WEL

De Belgische klimaatdoelstellingen betreffen emissiereducties van sectoren die niet gevat zijn in het Europese emissiehandelssysteem. Vandaag staan onze gebouwen in voor 28% van de totale non-ETS-emissies, de transportsector voor ongeveer 36%. We zullen de komende jaren grote stappen vooruit moeten zetten op het vlak van gebouwenrenovatie om onze doelstellingen te halen. Tegen 2050 zullen we op jaarbasis ongeveer 80.000 woningen moeten renoveren, wat betekent dat jaarlijks ongeveer 2,5% van ons gebouwenpark aangepakt moet worden.

Hoewel de industriële emissies al sterk gedaald zijn, zien we dat de daling de laatste jaren vertraagt. Dat komt omdat het laaghangend fruit al geplukt is. Bedrijven hebben sterk geïnvesteerd in het koolstofarm maken van hun productieprocessen, maar voor verdere significante reducties volstaat de huidige technologie niet. We moeten inzetten op duurzame energiedragers en de afvang, opslag en het hergebruik van CO2. Bij investeringsbeslissingen moeten we goed afwegen wat het beste moment is om deze nieuwe technologieën toe te passen. JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 47

Gezonde grond is investering in de toekomst Een jaar geleden lanceerde de OVAM De Grote Grondvraag. Op de campagnewebsite vinden inwoners en bedrijven van ondertussen 232 Vlaamse gemeenten informatie over de bodemkwaliteit van hun perceel. Jan Verheyen, woordvoerder OVAM: “Dankzij sterke partnerschappen kan de OVAM bedrijven ondersteunen bij de uitvoering van bodemonderzoeken en -saneringen”. Vlaanderen heeft een rijk industrieel verleden en dat laat zijn sporen na in de bodem. Zonder gezonde grond kunnen we de kostbare ruimte in Vlaanderen niet optimaal gebruiken en gaan er economische opportuniteiten verloren. “We willen dat grondeigenaars tijdig weten of hun grond een risicogrond is, zodat ze voor de eerste onderzoeksverplichting in 2021 een bodemonderzoek kunnen aanvragen. Bedrijven die hun bodemverontreiniging willen aanpakken, kunnen rekenen op ondersteuning van de OVAM”, zegt Verheyen.

Wat is een risicogrond? Een risicogrond is een terrein waarop vervuilende activiteiten worden of werden uitgevoerd, waardoor er een verhoogd risico op verontreiniging is ontstaan. Er is een bodemonderzoek nodig om zekerheid te bieden. Naast de periodieke onderzoeksplicht voor bedrijven in exploitatie is er ook de eenmalige onderzoeksplicht. Afhankelijk van het type activiteit op het terrein, moeten eigenaars tegen 2021, 2023 of 2027 een bodemonderzoek laten uitvoeren. Het doel is om ernstig verontreinigde gronden tijdig op te sporen zodat tegen 2036 de sanering kan worden opgestart.

Bedrijven ondersteunen “Bedrijven komen in aanmerking voor een saneringsvrijstelling als ze kunnen aantonen dat de historische verontreiniging niet door hen werd veroorzaakt. Ze kunnen onder bepaalde voorwaarden ook gebruik maken van cofinanciering, zodat ze de last van de bodemsanering niet volledig moeten dragen. Voor bedrijven waar de nodige bodemonderzoeken en/of saneringen achterwege blijven, wordt een beroep gedaan op externe consultants en studiebureaus waarmee wij een raamcontract hebben afgesloten”, voegt Verheyen toe. “Zij wijzen bedrijven ook op hun periodieke onderzoeksplicht (bedrijven die activiteiten met een verhoogd risico op bodemverontreiniging uitvoeren, zijn volgens de Vlaamse bodemwetgeving verplicht om voor een bepaalde datum en vervolgens periodiek een oriënterend bodemonderzoek te laten uitvoeren). Op die manier vermijden we actieve handhaving.”

Koepelorganisaties en bodemsaneringsfondsen De bedrijfswereld in Vlaanderen is enorm divers: van grote multinationals tot kleine kmo’s. Verheyen: “Vooral die laatsten zijn soms moeilijk te bereiken. Daarom doen we een beroep op koepelorganisaties. Zo hebben we met sectorfederaties als Agoria, Vlamef, Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat samenwerkingsovereenkomsten afgesloten. Daarnaast, indien noodzakelijk en haalbaar, kunnen voor bepaalde sectoren bodemsaneringsfondsen worden opgericht zoals BOFAS, Tersana en Vlabotex. Organisaties die intussen hun nut hebben bewezen. Met grote bedrijven, zoals Bekaert of de haven van Zeebrugge, sluiten we samenwerkingsovereenkomsten af.” Dankzij zulke partnerschappen slaagt de OVAM erin bedrijven uit betrokken sectoren te ondersteunen bij de uitvoering van bodemonderzoeken en -saneringen.

WWW.OVAM.BE/AANPAK-OP-MAAT WWW.DEGROTEGRONDVRAAG.BE

DOSSIER DUURZAAMHEID

VOKA.BE

energieplan

GROEN LICHT VOOR EEN ENERGIETRANSITIE?

Hoe zal de energievoorziening van burgers en bedrijven in Vlaanderen de komende jaren evolueren? Welke (nieuwe) technologieën en methodologieën zullen hiervoor ingezet worden? En zijn de Vlaamse bedrijven klaar voor een ingrijpende energietransitie? Ronnie Belmans, CEO van EnergyVille en een van de meest gerenommeerde energiespecialisten in ons land, blikt vooruit. EnergyVille als motor voor slim energiebeheer

“EnergyVille is een samenwerkingsverband tussen de energieafdelingen van de KU Leuven, UHasselt, VITO en imec. We brengen momenteel 75 tot 80% van alle niet-industrieel energiegelinkt onderzoek in Vlaanderen samen. Op die manier zetten we niet alleen onze regio internationaal wetenschappelijk op de kaart, maar ontwikkelen we ook voldoende kritische massa om grote Europese energieprojecten – en bijhorende investeringsgelden – aan te trekken. Tegelijk is het onze missie om onderzoek naar toekomstige energieprojecten in grootstedelijke gewesten – waarvan Vlaanderen er een is – te linken met de industrie.” Een breed palet van concrete acties

“Ons takenpakket is heel gevarieerd, waarbij we soms heel erg

marktgebaseerd werken, maar soms ook aan projecten werken die onder de radar blijven. Zo werkt Energyville bijvoorbeeld mee aan de ontwikkeling van nieuwe types batterijen en zonnecellen, maar doen we ook vertrouwelijk energieonderzoek voor Vlaamse bedrijven. Dergelijke onderzoeksprojecten zijn op hun beurt een goede voedingsbodem voor spin-offactiviteiten, bijvoorbeeld op het vlak van vermogenelektronica.” “Met EnergyVille stimuleren we ook human capital development, waarbij op onze campus technici (her)opgeleid worden in nieuwe energietechnologieën. Want mijn grootste vrees is dat de energietransitie in onze samenleving stopt bij human capital: wat als een chauffagist niet in staat is om een warmtepomp te installeren, of wanneer een garagist het onderhoud van elektrische wagens te complex vindt?”

“ De transitie naar duurzame energie in onze samenleving wordt meer dan ooit prioriteit. Die trend is niet meer te stoppen.” RONNIE BELMANS CEO VAN ENERGYVILLE

Zijn Vlaamse bedrijven klaar voor een energietransitie?

“Op het vlak van energietransitie beseffen heel wat bedrijven nog niet wat op hen afkomt. Eén voorbeeld: de toenemende elektrificatie van wagenparken – ook bestelwagens! – zal het businessmodel van bandencentrales en koerierdiensten fundamenteel overhoop gooien. Het gebruik van elektrische wagens heeft immers een enorme impact op energieverbruik en onderhoud.” “Daarom raad ik kmo’s alvast aan om zich te laten informeren door een onafhankelijke specialist, waarbij samen geëvalueerd wordt hoe duurzaam men onderneemt en produceert en welke energiestromen in het productieproces geïmpacteerd worden door duurzaamheid en elektrificering.” Visie op lange termijn is cruciaal

“Ik zie te weinig ondernemingen die hun nek durven uitsteken voor intelligente energiesystemen, met een energieplan op lange termijn. Daarom pleit ik voor een overheid die een kader uittekent als hefboom voor verandering, zoals de invoering van nieuwe energieopslagtechnologie of een verplichte elektrificatie van alle bedrijfsvoertuigen tegen 2025.” “Uiteindelijk moeten we streven naar een duurzame en gezonde werken woonomgeving voor elke burger in ons land. Hernieuwbare energie, elektrificatie van voertuigen en slimme distributienetten zullen onze woon- en werkomgeving gezonder en comfortabeler maken.”

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 49

Binnenkort beschikbaar bij uw BMW Verdeler.

100% elektrisch. 100% fiscaal aftrekbaar.

Milieu-informatie (KB 19/03/04): bmw.be

0,0 L/100 KM • 0 G/KM CO2 (WLTP) BMW Belgium Luxembourg NV • Lodderstraat 16, 2880 Bornem • contact.be@bmw.be • www.bmw.be

243821214-2020 DEALERS_Algemeen_iX3_Adv_125x174.indd 1

08/12/2020 12:07

In uw KMO is er zeker een collega die moeiteloos multitaskt

Ontdek onze ICT-oplossingen voor uw medewerkers en transformeer ze in Connected Employees, ongeacht hun profiel.

business.orange.be/ Connected_Employees

Orange_Adv174x125_VokaTribune.indd 1

50 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

27/11/20 12:05

DOSSIER DUURZAAMHEID

VOKA.BE

sdg-pionier

DUUR ZAAM HEID INGEBAKKEN IN DE GENEN

Wie kent niet de heerlijke peperkoek van Vondelmolen? Met een groot aanbod van recepten, vormen en gewichten is peperkoek vandaag niet enkel terug te vinden aan de ontbijttafel, maar is het ook een natuurlijk tussendoortje of gastronomisch ingrediënt.

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 51

DOSSIER DUURZAAMHEID

sdg-pionier ‘Don’t work harder, work smarter’

“Ik geef een ander voorbeeld. Enkele jaren geleden installeerden we een gloednieuw tankenpark in ons bedrijf voor de opslag van grondstoffen, zoals honing of stroop. Een investering met een stevig prijskaartje, maar die ons op diverse manieren op weg helpt naar een duurzamer productieproces. Grondstoffen moeten immers niet meer aangeleverd worden in (wegwerp)plastic containers. Daarnaast zorgt de opslag in ons tankenpark voor ideale opslagomstandigheden, extra grondstofwaardering (met minder kleefverliezen) en minder logistieke handelingen voor onze operatoren. De energie voor het op temperatuur houden van het park is trouwens afkomstig van onze eigen zonnepanelen.”

ls op en top Vlaams bedrijf – gevestigd in het Oost-Vlaamse Lebbeke, nog steeds op de plaats waar het in 1867 begon – produceert Vondelmolen jaarlijks meer dan 7 miljoen kilogram peperkoek, waarvan meer dan de helft bestemd is voor export, van Frankrijk tot Japan. CEO Jo Dekeyzer heeft als uitdagende taak om traditionele recepten en werkwijzen te vertalen naar een hedendaagse en duurzame manier van produceren. Groen tussen de oren

“Duurzaam ondernemen zit letterlijk ingebakken in de genen van ons bedrijf. Het is geen specifieke zoektocht voor ons, en nog minder een hype om mee te surfen op duurzaamheid. Bij elke belangrijke bedrijfsbeslissing stellen we onszelf automatisch de vraag hoe we de duurzaamheidstoets kunnen doorstaan. Want een grote investering

“ Voor Vondelmolen is duurzaam ondernemen geen hype, maar een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering.” CEO JO DEKEYZER

in bijvoorbeeld een persluchtcompressor – een echte energieslokop – biedt ons niet alleen de garantie om technologisch up-to-date te blijven en efficiënter te produceren, maar ook om onze bedrijfsprocessen – in de ruimste zin van het woord – groener en duurzamer te maken.” 52 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

“Bij Vondelmolen zetten we ook volop in op ‘sun trackers’ om natuurlijk licht naar binnen te ‘trekken’, warmterecuperatie bij onze persluchtinstallaties, afvalsortering, bijdragen aan voedselbanken, steun aan sociale activiteiten en sponsoring van sportwedstrijden, zoals bijvoorbeeld het damesveldrijden.” Zeer trots op SDG Pioneer-certificaat van VN

“Dankzij onze jarenlange focus op duurzaam ondernemen vierden we in 2015 onze tiende deelname aan het Milieucharter van Voka. De verruiming naar het traject van zeventien ‘Sustainable Development Goals’ van de VN gaf ons een unieke kans om onze acties in een ruimer kader te plaatsen. Duurzaam ondernemen is immer veel meer dan enkel aandacht voor het milieu. Ook veilige werkomstandigheden voor werknemers en leveranciers, goede relaties met omwonenden, gezonde voeding en gendergelijkheid zijn belangrijke aandachtspunten.” “We zijn dan ook zeer fier dat we onlangs het UNITAR SDG Pioneer-certificaat in de wacht sleepten! In heel België zijn er jaarlijks trouwens slechts honderd bedrijven die hierin slagen.” Begeleidende rol van Voka

“Als ‘organisator’ van het Milieucharter en nu ook van het Charter Duurzaam Ondernemen is Voka voor Vondelmolen een belangrijke ‘derde’ die meekijkt, evalueert en ondersteuning biedt om het SDG-traject van de VN te volgen. Tegelijk daagt Voka ons voortdurend uit om de lat hoger te leggen. Deze aanpak houdt ons scherp en motiveert ons nog meer om ons bedrijf klaar te stomen voor de toekomst.”

1817659

What makes our candidates outstanding is not their CV, but what they make of it.

Finding the executive who exceeds your expectations Altior is a leading executive search firm that specialises in recruiting and assessing candidates for executive positions. We recruit outstanding talent that lifts our clients’ performance to a higher (“altior” in Latin) level. We combine in-depth knowledge of our clients’ business with extended labour market expertise. This combination leads us to unique leaders who can apply their leadership skills in our clients’ business immediately. After all, it is not the CV that makes candidates outstanding, but what candidates make of it. For more information, visit our website www.altior.be.

Business Powered by People

DOSSIER DUURZAAMHEID

VOKA.BE

wendbare organisaties

BUSINESS AS UNUSUAL: NIEUWE SPELREGELS VOOR VERANDERING

azarus, Het Kolenspoor, Leuven2030 … het zijn maar enkele voorbeelden van projecten die Tweeperenboom in goede banen leidt. Deze coöperatie van doorbraakarchitecten begeleidt mensen, organisaties en sectoren die zichzelf willen heruitvinden in een steeds sneller veranderende en complexere wereld. De huidige coronacrisis zorgt voor heel wat extra kopzorgen, maar ook voor unieke kansen. Tijd voor een interview met Bert Smits, een van de doorbraakarchitecten van Tweeperenboom. Duurzame veranderingsmodellen voor wendbare organisaties

“Tweeperenboom is opgericht vanuit de idee om de samenleving al ondernemend sterker te maken, via duurzame veranderingsmodellen die robuuste en wendbare bedrijven en organisaties opleveren. Als doorbraakarchitect reik ik samen met mijn collega’s – met verschillende achtergronden en competenties – oplossingen aan voor vraagstukken of knelpunten waarop bedrijven al een tijdje hun tanden stuk bijten. Met andere woorden: we zoeken samen naar oplossingen om zich anders te organiseren, zodat ze zich heruitvinden en relevanter worden.” “Tweeperenboom is een coöperatie – wat een zeer productieve manier van samenwerken oplevert – met een Raad van Bestuur waarin we professionals uit de maatschappelijke vijfhoek verenigen (met name overheden, middenveld, academische wereld, financiële sector en bedrijfsleven). Die synergie zorgt voor verrijkende linken die vaak creatieve en frisse ideeën genereren bij veranderingsprojecten.” Bruggenbouwer en facilitator

“We zijn best ambitieus in onze doelstellingen: als initiator, bruggenbouwer en facilitator tussen bedrijven en projecten willen we aan systeemverandering doen, met een duidelijke visie en bijhorende systematiek. In overleg met specialisten fileren we complexe maatschappelijke vraagstukken en smeden we vitale coalities. Niet vanuit een ivoren toren, maar met aandacht voor ‘good governance’-modellen, zowel binnen als tussen organisaties en bedrijven. 54 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

SDG’s als framework voor holistische aanpak

“ Leren door te denken en te doen: essentiële bouwstenen voor het groeipad van een organisatie.” BERT SMITS DOORBRAAKARCHITECT VAN TWEEPERENBOOM

“We gebruiken de SDG’s (Sustainable Development Goals) als framework voor de veranderingsprojecten die we opstarten. Digitalisering is al langer een disruptieve rode draad doorheen ons dagelijks leven. Maar ook duurzaamheid, klimaatneutraliteit, hergebruik van grondstoffen, onze manier van consumeren en onze fysieke en mentale gezondheid worden steeds belangrijkere parameters. Een holistische benadering – waarbij deze aspecten op elkaar inspelen – is volgens mij de toekomst, waarbij onder andere nieuwe economische modellen en fiscale hervormingen op komst zijn, gebaseerd op nieuwe definities van bijvoorbeeld de verdeling en het bezit van welvaart.” Samen met Voka op weg naar gezonde groei

“In deze VUCA-tijd – volatiel, onzeker, complex en ambigu – is het voor bedrijven en organisaties van levensbelang om te blijven bewegen en niet te wachten tot (maatschappelijke of economische) stormen overwaaien. Tijdens de Vokavijfdaagse van de groei focussen we op nieuwe spelregels van organisatieverandering: we trachten essentiële vraagstukken te beantwoorden, in plaats van enkel bestaande processen te optimaliseren. De hervorming van de fiscaliteit met een nieuwe economische orde en een broodnodige herverdeling van de welvaart, is hiervan een typisch voorbeeld. Voor Tweeperenboom is het belangrijker om de goede vragen te stellen in plaats van alle antwoorden te vinden. We gaan voor een collectief leerproces, via experimenten, het zich kwetsbaar opstellen en een creatieve uitwisseling van expertise.” Tweeperenboom.be

Hoeveel tijd “kost” een nieuwe smartphone? Interview met Ulrik Van Schepdael (mobco) en Hendrik Van De Velde (IVANTI) Heb je een nieuwe smartphone gekregen als kerstgeschenk of heb je er zelf één cadeau gedaan? Misschien zijn er recent een aantal vernieuwd vernieuwd voor je werknemers? Een smartphone is een waardevol en nuttig geschenk dat niet meer weg te denken is uit ons professioneel leven, maar hoeveel tijd kost het je om zo’n nieuw toestel in ‘productie’ te nemen en hoe kan je tijd die je werknemers hieraan spenderen verkorten? Mobco vierde in 2020 zijn tiende verjaardag en is marktleider in BeLux voor het beheer van smartphones, tablets en computers. De technologie om dit te verwezenlijken kent zijn oorsprong in het beheer van mobiele toestellen. “In 2010 is de Apple iPad op de markt gekomen, een toestel dat in elk segment van de markt is doorgedrongen en vandaag reeds voor vele mobiele werknemers de enige ‘computer’ is geworden. Die toestellen onder controle krijgen was een uitdaging en dat was de start van mobco!” zegt Ulrik Van Schepdael, CEO van mobco. “Om een toestel in productie te brengen verlies je al gauw een halve dag, en dat is niet overdreven. Die tijd brengen we terug naar 4 minuten zonder enige interventie van IT of de gebruiker!”

Sinds 2010 is er een revolutie ontstaan in het beheer van mobiele toestellen, ondertussen is dat ook de standaard geworden voor computers en laptops. Via deze technologie is het mogelijk de toestellen automatisch in te stellen, zonder hulp van IT, op basis van het profiel van de gebruiker: email, agenda, contacten, bedrijfsapplicaties, wifi,toegang tot het netwerk, beveiliging… In enkele minuten is alles bedrijfsklaar! Geen paswoorden nodig, geen gedoe!

Hendrik Van De Velde, Vice-President International Channel Management IVANTI:“Mobileiron (in 2020 overgenomen door IVANTI) is één van de pioniers in het beheer op afstand en heeft de basis gelegd voor de manier waarop we vandaag op een veilige manier bedrijfsemail op onze toestellen ontvangen.”

mobco we mobilize your business

+35% Op basis van het gemiddelde Belgische bruto maandloon, gemeten door Statbel in september 2020, wordt een Apple iPhone SE 64GB tot 35% duurder dan de oorspronkelijke aankoopwaarde bij ingebruikname zonder beheersplatform. Op https://mob.co/werkplek kan je een video vinden die een automatische activatie weergeeft en bedrijfsklaar maakt.

Door de juiste integratie op te zetten tussen het bedrijfsnetwerk en de cloud diensten samen met het beheersplatform van de werkplek, is het mogelijk om de activatie te beperken tot enkele minuten. Deze tijdsbesparing geldt niet alleen voor het eerste gebruik, maar ook nadien: door het beheer op afstand maximaal te automatiseren zal dit platform de meest voorkomende problemen zelf herstellen, wat resulteert in een besparing op de helpdesk! Hendrik Van De Velde, IVANTI “We hebben deze technologie goed onder de knie en pakken nu het volgende probleem aan bij de gebruikers: paswoorden! We streven naar een wereld zonder paswoorden EN verbeteren tegelijk de beveiliging.” “Een typische integratie van een beheersplatform neemt slechts een paar dagen in beslag, een kleine investering die bij het uitrollen van nieuwe toestellen snel kan worden terugverdiend! Nog meer van belang is de tevredenheid van de werknemers, alles werkt out-of-the-box en er zijn geen vervelende paswoorden!” besluit Ulrik Van Schepdael. Wil je meer te weten komen over het inrichten van de moderne werkplek, op kantoor en thuis? Contacteer mobco via 02 6699500, uvs@mob.co of ga naar https://mob.co/werkplek

agenda www.voka.be/Antwerpen-Waasland

Transitio

03/03, 17u00 | Voka (Hasselt)



Infosessie internationaal

LAB: International development



Webinar: Duurzaam loopbaanbeleid

Welkom@Voka



Opstart Financiële basiskennis Virtuele vrijdag

Nextgen Growth  16/04, 09u00 | Terhills Hotel (Maasmechelen) Management Assistants ‘Experience’



Webinar: Generatie X-Y-Z

Investor Readiness

14/01, 12u00 | Online 18/01, 11u00 | Online

21/01, 09u00 | Voka (Antwerpen)



22/01, 11u00 | Online 25/01, 11u00 | Online



Next Level Rusland

15/03, 16u00 | Voka (Hasselt)

25/03, 19u00 | Voka (Hasselt)

23/04, 12u30 | Voka (Hasselt)

 29/04, 09u00 | La Butte aux Bois (Lanaken) en Voka (Hasselt)

28/01, 16u00 | Voka (Antwerpen)



Kompas Scandinavië

08/02, 14u00 | Online

www.voka.be/Mechelen-Kempen



Opstart Lab: Hoe een generatiewissel voorbereiden? 10/02, 09u30 | Voka (Antwerpen)



Virtuele vrijdag

12/02, 11u00 | Online



Infosessie internationaal

23/02, 12u00 | Voka (Antwerpen)



Jong Voka: Breakfast Club duurzaamheid

Brexit Advisory Board 2.0: stel je vraag aan een Brexit-expert 13, 20 of 27/01 | online



Zakendoen met USA tijdens het nieuwe presidentschap 21/01, 14u30 – 17u00 | online



MBA highlights

Vanaf 04/02 | Voka (Mechelen en Kasterlee)



Family Talks

Steunmaatregelen en handelsbelemmeringen bij internationaliseren



Opstart Traject familiecharter

Real Estate Community



Tuinfeest

Leiding geven voor junior management



25/02, 07u30 | Voka (Antwerpen)



02/03, 13u00 | TBA 04/03, 18u00 | Salons Van Edel, Antwerpen 18/06, 19u00 | ZOO Antwerpen

17/02, 13u30 – 17u00 | Online

Vanaf 23/02 | Voka (Mechelen en regio Kempen) Vanaf 05/03 | Voka (Geel en Mechelen)

Beyond Borders: Zuid-Europa

Vanaf 09/03, 16u00 – 19u00 | Voka (Mechelen)

www.voka.be/Limburg



Infosessie MBA Highlights 2021



12/01, 12u00 | Online



Infosessie Generation Y 2021

Virtual Trade Mission to Hainan in China 24 – 26/03 | Online

Hr-classes: ontwikkel de cruciale hr-competenties Vanaf 25/03 | Voka (Geel en Mechelen)



Perfect your pitch met Plato!

Sales classes – Leer in 5 dagen het hedendaagse sales-gebeuren



14/01, 19u00 | On- en offline



18/01, 18u00 | Voka (Hasselt)

Vanaf 20/04 | Voka (Geel en Mechelen)

LAB: hoe versterk ik mijn rol als adviseur? 02/02, 18u30 | Voka (Hasselt)



Infosessie: Investor Readiness 10/02, 18u30 | Voka (Hasselt)



LAB voor starters: bereik meer klanten via Instagram 18/02, 18u00 | Voka (Hasselt)



Nextgen Community

23/02, 18u30 | Voka (Hasselt)



www.voka.be/Oost-Vlaanderen

Breakfast Club: What’s new in hr? 06/01, 08u15 | TBC



Welt Webinar: Duurzaam loopbaanbeleid 18/01, 11u00 | Online



Plato Explore Advanced 20/01 | TBC



In samenwerking met

ZIE P. 24

56 VOKA TRIBUNE JANUARI 2021

VOKA.BE

Techtrip 2021

www.voka.be/Brusselse-Metropool

31/01 | Stockholm - Kopenhagen – Hamburg



Breakfast Club: What’s new in Industry 4.0? 03/02, 08u15 | TBC



Voka Netwekkers ‘vanuit uw kot’

Virtuele nieuwjaarsreceptie Voka Metropolitan & Voka Vlaams-Brabant 21/01, 17u00 | online



03/02, 08u00 | Online



Evolueren naar een innovatievere en wendbaardere organisatie 09/02, 09u00 | Voka (Gent)



Inspectie en controle bij internationale handel 11/02, 15u00 | Online



Go International

Voorjaarslunch, met Ilham Kadri, CEO Solvay 29/03, 12u00 | Hotel Le Plaza, Brussel



www.voka.be/West-Vlaanderen

Online infosessie Plato 2021 15/01, 12u00 | Online



Accelero-traject

Online opleiding - Financieel management voor niet-financiëlen



Lerend netwerk Supply Chain Management

Lab: Goede afspraken, sterke familiebedrijven



Plato Smarketing

Infosessie: Samen circulair



Breakfast Club: What’s new in Sales & Marketing?

Seminarie: Naar een duurzaam hr-beleid in het onderwijs

25/02, 09u00 | Voka (Gent)



25/02 | TBC

18/01, 9u30 | Online

25/02, 09u00 | Voka (Gent) 26/02 | TBC

19/01, 8u45 | Voka (Kortrijk) 19/01, 12u00 | TBC

03/03, 08u15 | TBC



Plato Succesvol Leiderschap

21/01, 9u30 | TBC



Lerend netwerk Production teamleaders

Infosessie: Businessmodellen bouwen met blockchain 2.0



Plato Develop

Seminarie: Brexit en btw: Stand van zaken één maand na de uittreding

11/03 | TBC



16/03, 09u00 | Voka (Gent)

22/01, 10u00 | Online

18/03 | TBC



Opstart Bryo StandUp traject Oost-Vlaanderen 18/03 | TBC



Beyond Borders Rusland

26/01, 8u30 | Voka (Kortrijk)



Industrial Scouting 2021 27/01, 8u30 | TBC



Lab: Salesmanagement voor snelle groeiers

25/03, 14u00 | Voka (Gent)



Plato Productie

27/01, 8u45 | Voka (Kortrijk)



Voka Netwerkers Oost meets West bij Trustteam

Inter. Growth Talks - European Spinning Group & #hackyourjeans



26/03, 09u00 | TBC



31/03, 08u00 | Trustteam (Kortrijk)

27/01, 17u45 | Hangar K - Kortrijk Weide

Lab: Van teamlid naar teamleider

28/01, 8u45 | Voka West-Vlaanderen (Kortrijk)

www.voka.be/Vlaams-Brabant



Virtuele nieuwjaarsreceptie Voka Vlaams-Brabant & Voka Metropolitan



Webinar: Make it big in the USA 28/01, 17u00 | Online

Seminarie: Maak kennis met de toekomst van hr

21/1, 17u00 | online

02/02, 9u00 | TBC



Family Business Happening

Seminarie: Sterke videogesprekken met klanten



4/3 | Renier Natuursteen

02/02, 9u00 | Voka West-Vlaanderen (Kortrijk)

Fietsevent

16/3 | Silversquare Zaventem

Meer info over alle Voka-activiteiten op: www.voka.be/activiteiten



HR Event

22/3 | TBC



-10%

korting *

1STE ZONDAG VAN OKTOBER

DÉ

MARKETINGTOOLBIJ UITSTEK JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 57

1STE ZONDAG VAN OKTOBER

-10%

korting *

DÃ&#x2030; MARKETINGTOOL BIJ UITSTEK *Korting onder voorwaarden, vraag je offerte aan: info@openbedrijvendag.be

www.openbedrijvendag.be volg ons op: jaar #openbedrijvendag 19 1 9VOKA2TRIBUNE 58 JANUARI 2021 1-20

#SAMENDOORGAAN VLAANDEREN TOPREGIO

VOKA.BE

column – Hans Maertens

Óók in 2021 trouwens. Want het ziet er helaas niet naar uit dat het nieuwe jaar meteen een nieuw geluid zal brengen. Ondanks hoopgevende berichten over vaccins zal ook 2021 geen jaar als een ander worden. Het zal ons ondernemerschap en ons geduld op de proef stellen. En toch zullen we samen doorgaan, met ons doorzettingsvermogen, ons vernuft, onze drive. Dat laten we niet los. Integendeel: we zullen het meer dan ooit moeten vastpakken. Net omdat we ondernemers zijn, en dus per definitie het tegengestelde van opgevers. Samen gaan we door, en samen gaan we ervoor.

“ Als we nu inzetten op een Vlaanderen dat digitaler, duurzamer en gezonder is, kunnen we de schade door de coronacrisis inlopen.”

SAMEN DOORGAAN, SAMEN GROEIEN

Dat ondernemerschap is ook de motor om weer vooruit te gaan, en van een toekomst waarin we opnieuw samen zullen groeien. Het Plan Samen Groeien van Voka, dat een visie en een ambitie vooropstelt tot 2030, toont aan dat het mogelijk is. Als we nu inzetten op een Vlaanderen dat digitaler, duurzamer en gezonder is, kunnen we de schade door de coronacrisis inlopen en onze welvaart weer op het juiste spoor krijgen. We hebben een unieke kans om Vlaanderen te transformeren en klaar te stomen voor een betere toekomst, hoe veraf die momenteel ook nog lijkt.

Al maandenlang moeten we leven en ondernemen met het coronavirus en de verregaande gezondheidsmaatregelen. En ook in 2021 wordt het helaas nog geen business as usual. Toch gaan we samen door, met wendbaarheid en weerbaarheid. Dat ondernemerschap is ook de De komende maanden zal het in veel ondernemotor waarmee we weer samen zullen groeien. mingen nog vooral zich erdoor slaan en samen

ockdown. Quarantaine. Bubbels. Vaccinatiestrategie. Knuffelcontact. Beheersingsstrategie. Noodgedwongen hebben we in 2020 een pak nieuwe woorden leren kennen. Maar ook nieuwe daden. Massaal hebben we in onze bedrijven ons gedrag aangepast en doen we het nodige om in de veiligste omstandigheden te werken. Bij haar definitie van ‘onderneming’ moet Van Dale dan ook dringend deze twee begrippen aanvullen: wendbaar en weerbaar. Want dat zijn onze ondernemingen, dat tonen ze elke dag. En zo gaan we samen door.

doorgaan zijn. Maar na deze gezondheidscrisis lonkt een nieuwe horizon met ondernemingen en een samenleving die weer zal bloeien. Daarvoor willen we nu met Voka al de nodige zaadjes planten via ons Plan Samen Groeien. We laten niet los tot die ontkiemen. En we laten vooral ook jullie, Vlaamse ondernemingen, niet los. Samen zullen we doorgaan. Samen zullen we weer groeien! Hans Maertens, Gedelegeerd bestuurder Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen

JANUARI 2021 VOKA TRIBUNE 59

workplace.mob.co

Nieuwe economische regels vragen een andere aanpak van IT. Daarom ontwikkelde mobco een eenvoudig beheersplatform voor alle werkplekken, ook voor deze thuis. Met het mobco Workplace platform kunnen jouw medewerkers voortaan zelf hun smartphone, tablet of computer kiezen, bestellen en beheren. Kies voor een centraal IT budget, leasing of eigen bijdrage van de werknemer. mobco levert al het Apple en Samsung materiaal vooraf ingesteld, thuis of op kantoor. Efficienter voor uw bedrijf, beter voor uw werknemers!

mobco we mobilize your business