2020-02-VL-Voka Topics

VOKA

TOPICS

STOP POLITIEKE STRATEGO Voka roept op om bruggen te bouwen

KLAAR VOOR SOCIALE VERKIEZINGEN? DRIE FEITEN DIE U ZEKER MOET WETEN Voka Wijzer gidst u naar mei 2020

GEZONDHEIDSZORG ONDERSTEBOVEN

Een maandelijkse uitgave van Voka vzw | Verschijnt niet in juli en augustus | Jaargang 4 - februari 2020 Koningsstraat 154-158, 1000 Brussel P912687

FEBRUARI 2020

GAAN VOOR OLYMPISCH GOUD

O m dat el ke eur o telt

In de spotlights via de MICE-special van Voka Rechterpagina

redactioneel artikel

Linkerpagina

advertentie

Aan ruim 35.000 beslissingsnemers in Vlaanderen uw eventlocatie, meetingcentrum, conferentie- of incentivemogelijkheden voorstellen? Dat kan in de MICE-special!

Na de succesvolle eerste editie wordt de bijlage in het voorjaar van 2020 opnieuw verdeeld met alle regionale Voka-magazines.

Via een interessante formule zetten we uw locatie of diensten uitgebreid in de kijker op een dubbele pagina. U levert zelf een paginagrote advertentie aan; het artikel wordt verzorgd door ons professioneel team van copywriters en fotografen. Dankzij die evenwichtige mix van publiciteit en redactie is visibiliteit gegarandeerd!

Meer weten?

Contacteer dan vrijblijvend Chris Lens, senior accountmanager bij Voka.

Koningsstraat 154-158 – 1000 Brussel | chris.lens@voka.be | 0475 856 232

VOKA.BE

COLUMN

Bruggen bouwen

D

e federale regeringsonderhandelingen blijven maar aanslepen. Iedereen ergert zich mateloos, in het besef dat de uitdagingen bijzonder groot zijn. Er zijn mondiale en handelsconflicten, de brexit is een feit, de conjunctuur aarzelt, bedrijven moeten transformeren, … en vooral: onze handelspartners staan niet stil.

Ja, we hebben dus dringend een regering nodig. Maar beter een goede dan een slechte regering; beter een volwaardige regering dan een zaken- of halve regering met een beperkt programma; beter een regering die onze ondernemingen ondersteunt dan een regering die hen als een probleem ervaart en als melkkoe gebruikt.

Er moet een volwaardige regering komen die inzet op investeringen, groei en jobs, want zonder ondernemingen geen tewerkstelling en zonder tewerkstelling geen sociale zekerheid. Alleen zo kan de budgettaire uitdaging ook aangepakt worden. De regering moet durven hervormen in onze sociale zekerheid, de statuten van het arbeidsrecht, … Voka wil daarin als sociale partner zijn verantwoordelijkheid nemen en samen met de andere ondernemersorganisaties, de vakbonden en de politiek het voortouw nemen.

De federale regering moet ook coherent werken met het regionale beleid van Vlaanderen, Wallonië en Brussel, omdat veel uitdagingen (bijvoorbeeld

arbeidsmarkt, klimaat, …) op beide beleidsniveaus impact hebben. We zullen ons verzetten tegen federale maatregelen die de Vlaamse ambitie en het beleid voor meer tewerkstelling, meer loon naar werken en een goed draaiende economie ondermijnen.

Alle partijen moeten stilaan ook de nood aan een nieuw initiatief inzake staatshervorming onderkennen. In haar huidige vorm met versnipperde bevoegdheden en inefficiënte besluitvormingsprocessen, is er duidelijk iets mis in de machinekamer van België. We presteren daardoor onder ons potentieel.

Voka_HMaertens @vokavzw

Volg de bedrijfspagina van Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen

Daarom bepleiten wij dat de gewesten de hefbomen in handen krijgen van het arbeidsmarktbeleid en de gezondheidszorg. Twee beleidsdomeinen waar de uitdagingen voor de gewesten net zo verschillend zijn als de bevoegdheden versnipperd. Niet om de solidariteit te ondermijnen, wel om ze veilig te stellen en te vermijden dat solidariteit liefdadigheid wordt.

Er moet nu gehandeld en onderhandeld worden. De politieke stratego moet stoppen en er moeten bruggen gebouwd worden. Het is nu of nooit, want iedereen roept om de andere oever te bereiken… de oever waar groei zorgt voor welvaart en sociale zekerheid voor iedereen.

Hans Maertens Gedelegeerd bestuurder Voka - Vlaams netwerk van ondernemingen

“Er moet een volwaardige regering komen die inzet op investeringen, groei en jobs.”

Voka Topics is een magazine van Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen Koningsstraat 154 – 158, 1000 Brussel Tel. 02 229 81 11, Fax 02 229 81 00, info@voka.be, www.voka.be | Redactie Sandy Panis, Katrien Stragier, Zoë Vandekerckhove | Verantwoordelijke uitgever Hans Maertens, i.o.v. Voka vzw Burgemeester Callewaertlaan 6, 8810 Lichtervelde Advertenties Chris Lens Tel. 0475 856 232, chris.lens@voka.be | Vormgeving Kim Panis | Druk INNI group, Heule

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 3

VOKA NIEUWJAARSEVENT

“Gaan voor Olympisch goud” Op de nieuwjaarsreceptie van Voka riep Voka-voorzitter Wouter De Geest onze federale politici op om te stoppen met het politieke stratego en bruggen te bouwen. “Enkel een volwaardige regering kan een stabiel en coherent beleid voeren dat ons land wapent tegen de impact van de brexit, handelsoorlogen en andere uitdagingen.”

Ook de Vlaamse regering kreeg de aansporing mee om over te gaan van een plan naar een daadkrachtig beleid en daarover wervend te communiceren.

I

n een uitverkochte Bozar verzamelden op zes januari zo’n negenhonderd ondernemers en politici voor de jaarlijkse Voka nieuwjaarsreceptie. “Net zoals onze topatleten, moeten we gaan voor niet minder dan Olympisch goud”, zo opende Hans Maertens, gedelegeerde bestuurder van Voka, het event. Hij riep de aanwezige politici en ondernemers op om Vlaanderen en België samen naar de top te brengen.

Moderator Eric Goens legde vervolgens vier duo’s de vraag voor hoe we die top kunnen bereiken: minister-president Jan Jambon en Michel Moortgat (Brouwerij Duvel Moortgat), minister Bart Somers en Elisabet Lamote (Trooper), minister Ben Weyts en Katrien Meire (Club Brugge) en minister Hilde Crevits en kunstenaar Koen Vanmechelen. In elk van de gesprekken kwam duidelijk naar voren dat het belangrijk is om heldere ambities na te streven en daar ook samen voor te gaan: of dat nu als ondernemer is, als kunstenaar, in de sport of in de politiek.

In zijn nieuwjaarsboodschap riep Voka-voorzitter Wouter De Geest de Vlaamse regering op om Vlaanderen als topregio binnen Europa te positioneren.

“Op www.fastforwardflanders. be tonen we aan welke inhaal4 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

race we met Vlaanderen moeten lopen om onze achterstand op de Scandinavische landen, Zwitserland en Nederland in te halen.”

Ook benadrukte De Geest de nood aan een stabiel en coherent federaal beleid met realistische en haalbare begrotingsdoelstellingen. “Laat ons de lasten niet naar de toekomst doorschuiven, maar zorg voor een sterk en volwaardig federaal regeerakkoord, met investeringen, groei en jobs, én met een sociale zekerheid die iedereen bescherming biedt.” Hij riep het beleid op om te durven hervormen.

Daarbij deed hij alvast drie voorstellen: 1. Hervorm het verouderd arbeidsrecht.

2. Installeer een nieuw statuut met meer flexibiliteit en autonomie voor werkgever en werknemer.

3. Zorg zo voor een nieuwe zekerheid.

Tot slot nodigde hij alle deelnemers uit voor een staande ovatie. Niet voor hemzelf, maar voor elkaar en om symbolisch een hand uit te reiken aan de politici. Want samen bouwen we bruggen. Kortom, Voka zette 2020 met veel ambitie in.

En daar hoorde nadien ook een hapje en een drankje bij.

Gehoord tijdens het Voka-nieuwjaarsevent: “Het is belangrijk dat je je missie, om het in mijn vaktermen te zeggen, op een bierveltje kunt neerschrijven. Onze ambities waren: internationaliseren en ons gamma uitbreiden.”

MICHEL MOORTGAT, DUVEL MOORTGAT

“Mensen vragen me vaak: maak eens een vergelijking tussen de politiek en de bedrijfswereld. Maar dat is moeilijk. Het is alletwee sport: maar als het ene voetbal is, is het andere wielrennen. Er gelden andere spelregels.”

JAN JAMBON, VLAAMS MINISTER-PRESIDENT

“Ik ken Jan Jambon al van mijn 15 jaar.

Mochten wij zeggen wat we van elkaar weten, dan zouden we alletwee uit de politiek moeten stappen. Dus dat gaan we niet doen.”

BART SOMERS, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR

“Excelleren is een mindset. Ik zit nu bij een ploeg die haar eigen hoogconjunctuur heeft gecreëerd.”

KATRIEN MEIRE, COO CLUB BRUGGE

VOKA.BE

Hans Maertens: "Net zoals onze atleten moet Vlaanderen willen excelleren in 2020."

Het eerste duo, Michel Moortgat en Jan Jambon, over ambitie en verbinding.

Hilde Crevits en kunstenaar Koen Vanmechelen willen fast forward vooruit.

Voorzitter Wouter De Geest roept politici op de handen aan de ploeg te slaan.

Š Dann

Het publiek applaudisseert voor elkaar. Want samen bouwen we bruggen.

Het Voka-nieuwjaarsevent kwam tot stand met de steun van:

BRUSSELS DIPLOMATIC ACADEMY

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 5

ZORG

“Ons zorgsysteem moet radicaal anders” We moeten ons systeem van zorg en welzijn radicaal omkeren. Dat stelt senior adviseur welzijns- en gezondheidsbeleid Pieter Van Herck, in de nieuwste Voka Paper ‘Meer-waarde in welzijn en zorg’. “Het huidige systeem is net het omgekeerde van wat we willen”, werpt hij op.

“De zorgmachine schiet vaak pas in gang na een opname in het ziekenhuis, terwijl het systeem net zou moeten voorkomen dat een patiënt in het ziekenhuis belandt.” Drie verschuivingen dringen zich op.

R

uim 10 miljard euro.

Zoveel extra belastinggeld slokken uitgaven voor welzijn en zorg op tegen 2040.

Of toch als we niet ingrijpen.

“Aangezien we niet eindeloos middelen hebben om te investeren in de zorg moeten we elke euro juist inzetten en durven elimineren wat niet voldoet”, merkt Van Herck op. “Willen we de toplanden bijbenen, dan zullen we onze prioriteiten voor welzijns- en zorguitgaven grondig moeten verschuiven.” Er zijn drie cruciale shifts in zorg en welzijn nodig.

2

Hou mensen uit het ziekenhuis

Zet meer in op preventie

“We bengelen achteraan in het financiële gewicht dat we geven aan preventie, thuiszorg, kinderopvang en jeugdhulp”, stelt Van Herck vast. “Aan het andere eind van het spectrum stellen we een hoog financieel gewicht vast van infrastructuur en apparatuur, geneesmiddelengebruik en kinderbijslag.”

We denken dat een goed zorgsysteem het belangrijkste is om ons gezond te houden, maar dat blijkt niet het geval.

Van Herck: “De realiteit is dat gezondheidszorg slechts voor 10 procent onze gezondheid bepaalt. Verandering in leef6 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

VOKA

PAPER DECEMBER 2019

Een maandelijkse uitgave van Voka vzw | Verschijnt niet in juli en augustus | Jaargang 3 - december 2019 Koningsstraat 154-158, 1000 Brussel P912687

1

omstandigheden (zoals hygiëne, waterzuivering, …) hebben in de vorige eeuw meer bijgedragen tot gezondheid dan ons zorgsysteem. Gedrag, genen en sociaal welzijn hebben elk een grotere impact op onze gezondheid dan zorg. Daarom moeten we veel meer erop inzetten om langdurige aandoeningen te voorkomen en hun progressie te beheersen.”

R M E E W AER DA ‘MEER-WAARDE’ IN WELZIJN EN ZORG van kosten naar toegevoegde waarde

Download de Voka Paper ‘Meer waarde in de zorg’

➜ www.voka.be/ publicaties

Je wordt ziek, belandt in het ziekenhuis en pas daarna schiet een hele machinerie in gang: specialisten worden geraadpleegd, foto’s worden gemaakt, … “Dat kost enorm veel geld, ook al geeft dat niet altijd de beste uitkomst”, weet Van Herck. “Dat ziekenhuis zou enkel een schakel mogen vormen, een soort ‘last resort’, in een geïntegreerd

zorgsysteem. We zien vandaag al heel wat bewegen in die richting. Daarbij vervangen ondersteuningsplatformen steeds meer de historische rol van opnames. De focus verschuift van de ‘machine’ laten draaien naar alles doen om de behoeften zo goed mogelijk in te vullen, met een optimale inzet van elke euro.”

Sociale ondernemingen die deze weg zijn ingeslagen, kunnen mooie resultaten voorleggen: tot ruim 10% minder opnames, spoedgevallen en uitgaven. Ook bij heel wat van de vroegere ‘ziekenhuizen’ is de boodschap doorgedrongen: ze hebben de knop omgedraaid en beginnen zich volop voor ‘gezondheid’ en dus ook preventie in te zetten.

Welzijn, eerstelijnszorg thuis en ondersteuning worden de spil van het nieuwe systeem waar we naartoe moeten.

“Betaling per prestatie werkt als een aanzienlijke barrière voor de implementatie van digitale zorg.”

PIETER VAN HERCK, VOKA

VOKA.BE

3

Betaal voor kwaliteit

Onderzoek bevestigt dat de huidige manier van betaling aanzet tot hogere volumes van zorg, zoals ongepaste chirurgie, en tot ongepaste spoedgevallen en opnames. “Betaling per prestatie remt preventie en doorverwijzing af en leidt tot meer fragmentatie en duplicatie waarbij verschillende onderzoeken dubbel worden uitgevoerd. Bovendien werkt betaling per prestatie als een aanzienlijke barrière voor de implementatie van digitale zorg”, zegt Van Herck. “Als zorgprofessional (arts, tandarts, kinesist, thuisverpleegkundige, …) zit je gevangen in financiële spelregels die je afstraffen als je werkelijk wil ondernemen of innoveren door de zaken anders aan te pakken of zorg te voorkomen.”

Hij stelt voor om het betalingsmodel om te draaien naar een grotere vaste component met daarnaast bonussen en terugverdieneffecten. “We zouden daarbij moeten komen tot een zorgsysteem dat voor 75% betaalt in functie van de meerwaarde en niet meer louter per prestatie”, bepleit Van Herck.

Eén van de grote voordelen van zo’n systeem? “Zorgondernemers beheren best een duidelijk budget van middelen om meerwaarde te creëren doorheen het hele zorgpakket, zodat ze de vrijheid hebben om middelen te verschuiven naargelang de behoeften (los van het aantal prestaties)”, verduidelijkt Van Herck. “Daartoe behoren ook beloning en terugverdieneffecten als ze via kwaliteit en veiligheid extra zorg voorkomen. Dát is waar we naartoe moeten bij zorgverstrekkers en -organisaties.”

Minder medicatie door betere levenskwaliteit In 2013 gingen Leiehome en de Universiteit Gent samenwerken om het veelvuldig gebruik van geneesmiddelen bij ouderen af te bouwen. Gemiddeld gebruiken immers maar liefst 4 op 5 van de Vlaamse rusthuisbewoners psychofarmaca (medicijnen tegen psychische aandoeningen). Vanuit een samenwerking met de Arteveldehogeschool Gent werd bovendien gestart met de Betekenisvolle Activiteiten Methode, om de levenskwaliteit van de bewoners te verhogen.

Het resultaat? Van 2013 tot 2015 daalde het gebruik van deze geneesmiddelen van 72% naar 49%, gevolgd door een verdere gestage daling. De mobiliteit van de bewoners verbeterde aanzienlijk en door een toename in sociale contacten waren er onder andere minder depressieve klachten.

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 7

ZORG

Slimme kassa overstijgt alle beperkingen Met een visuele of andere beperking een gewone kassa bedienen, vaak lukt dat niet. Maar de vzw Mariënstede heeft daar wat op gevonden: een slimme kassa, ‘Kassa nova’ genaamd, die mensen met een beperking die mogelijkheid wél geeft en hen zo aan het werk helpt.

De lokale economie stimuleren door lokale producten te verkopen via lokale mensen met een beperking: het is een van de betrachtingen van vzw Mariënstede uit Dadizele. Zowel in haar tien eigen ateliers als bij openbare instanties en bedrijven uit de buurt (boekhandels, bib, de lokale bakker of kaasmaker) biedt de vzw 99 mensen met een beperking uit een straal van 12 kilometer rond Dadizele alle faciliteiten voor wonen, werken en vrije tijd.

Château Superette, de winkel van de vzw, speelt daar een belangrijke rol in. Naast eigen producten verkoopt Mariënstede er ook producten van landbouwers, fruit- en groentetelers en de kaasmakerij. De vzw werkte lang met een klassieke kassa. “Het nadeel daarvan is dat maar een heel beperkt deel van onze mensen met een beperking daarmee kan werken.

Een marktonderzoek in België en Nederland leerde dat er geen enkele kassa op de markt is die alle beperkingen (auditief, cognitief, visueel en motorisch) overstijgt. Uiteindelijk toonde Summit uit Torhout, gespecialiseerd in retailoplossingen, zich bereid zo’n kassa te ontwikkelen”, zegt directeur Lieven Detavernier.

De slimme kassa, die de naam ‘Kassa nova’ kreeg, blinkt uit in intuïtief gebruik en is heel eenvoudig te bedienen. Op die manier is het ook mogelijk om mensen met een beperking op het vlak van lezen, rekenen of wegen er mee te laten werken, net als personen met een zwaardere zorgvraag. Hoe ze precies werkt? De verkoper meldt zich aan met de duim. Daarop past de kassa haar instellingen aan op maat van die verkoper. Vervolgens meldt de klant zich aan, scant de verkoper de QR-code van de producten (wat lezen en rekenen overbodig maakt) en betaalt de klant ten slotte.

“Het einddoel van deze kassa is om mensen met een beperking naar maximale zelfstandigheid te kunnen brengen.”

LIEVEN DETAVERNIER, VZW MARIËNSTEDE

“Het einddoel van deze kassa is om mensen met een beperking naar maximale zelfstandigheid te kunnen brengen en dit in allerlei (buurt)winkels te gaan verspreiden”, klinkt het bij de vzw. “Ons inclusieverhaal start klein en lokaal zoals het hoort, maar we zien het groots. Het is de bedoeling ook andere organisaties daarvan te laten meegenieten. Daarom zetten we samen met Summit een structuur op poten waarbij zij voor het technische luik (installatie, onderhoud,…) instaan en wij deze kassa binnen de sociale sector zullen commercialiseren.”

8 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

VOKA.BE

SOCIALE VERKIEZINGEN

Sociale verkiezingen

3 hamvragen over de sociale verkiezingen In zo’n 7.000 Belgische organisaties kiezen de werknemers dit jaar tussen 11 en 24 mei hun personeelsafgevaardigden. In december is daarvoor de complexe kiesprocedure van 150 dagen van start gegaan. Samen met SD Worx lijsten wij drie hamvragen op voor ondernemingen.

“Met een goede voorbereiding vermijd je discussies achteraf” De bijna 300 medewerkers van Hesbaye Frost uit Geer bereiden en verpakken diepvriesgroenten. De opkomst voor de sociale verkiezingen is er enorm, met dank aan een jarenlange traditie van sociale dialoog.

Een gouden tip van HR-verantwoordelijke Didier Schmidt? “Om de stembusgang vlot te laten verlopen, overleggen we ook over de bemanning van de kiesbureaus, de keuze van de getuigen, … Heb je over al die zaken op voorhand een akkoord, dan vermijd je vervelende discussies achteraf en versterk je het vertrouwen tussen de sociale partners.

Het resultaat: op de verkiezingsdag kan iedereen zich volop concentreren op de stemming zelf.”

In principe niet. Je zittende overlegorganen blijven aan zet tot op de verkiezingsdag. Toch mag je er vanaf het startschot van de kiesprocedure van uitgaan dat je ondernemingsraad en comité in een modus van ‘lopende zaken’ gaan. Logisch ook: de afgevaardigden willen herkozen worden, dus zeker in moeilijke dossiers zullen ze geen knopen meer doorhakken.

Hoe organiseer je de verkiezingsdag?

Tien dagen voor de verkiezingen krijgen de werknemers hun oproepingsbrief. Deze wordt ofwel persoonlijk over-

handigd (waarbij de kiezer tekent voor ontvangst), ofwel gebeurt de oproeping elektronisch met een vorm van ontvangstbevestiging.

Op de verkiezingsdag kan er gestemd worden met potlood en papier of via e-voting.

Elektronisch stemmen kan via een computer in een stemhokje, maar mits akkoord van het overlegorgaan mag e-voting ook op deze drie manieren: in kiosken verbonden met het bedrijfsnetwerk, vanop de gebruikelijke werkpost (dus de eigen pc van de werknemer) in het bedrijf, of vanop een werkpost buiten de onderneming die verbonden is met het

OKTOBER 2019

Een uitgave van Voka vzw | Jaargang 9 – oktober 2019 | Afgiftekantto Gent x – Erkeningsnummer P708123

Ligt het sociaal overleg stil tijdens de kiesprocedure?

KORTE HANDLEIDING

VOOR HET ORGANISEREN VAN SOCIALE VERKIEZINGEN

2020

LEN G CIA E SGAN SO ZING DE STEMBU RKIE VE

NS EN , TIJDE VOOR

NA

Download de Voka Wijzer ‘Sociale verkiezingen 2020’ ➜

bedrijfsnetwerk (bijv. via een VPN-verbinding).

In welke mate zijn kandidaten beschermd tegen ontslag?

“De ontslagbescherming houdt in dat kandidaten, of die nu verkozen zijn of niet, alleen maar kunnen ontslagen worden om een dringende reden die vooraf door de arbeidsrechtbank wordt erkend of om een economische reden die vooraf door het paritair comité erkend wordt. Alle andere ontslagmotieven zijn niet toegestaan”, weet Jan Vanthournout van SD Worx.

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 9

INNOVATIE

Fast Forward Flanders

Voluit voor innovatie Vlaanderen is aan een inhaalbeweging bezig op het vlak van innovatie. Maar om de absolute top te halen, moeten we de investeringen verhogen. We zien dat Vlaanderen nog te weinig profiteert van de sterke kennisbasis: voor het economisch verzilveren van onderzoek en innovatie blijven we onder het EU-gemiddelde. “Er wordt aan gewerkt, maar we moeten nog wat meer gas geven”, zegt Johan Guldix, senior adviseur innovatie en ondernemen van Voka.

M

staat gekend als een sterke innovator, maar we zijn nog altijd geen leider. Nochtans zouden we als kleine open economie de lat voor onszelf best hoog mogen leggen. Voka stelde in zijn verkiezingsmemorandum als ambitie om tegen 2025 tot de Europese top 3 te behoren, en op wereldvlak tot de top 5.

e t ‘ Fa s t for w a rd Flanders’ trekt Voka zijn stoutste spurtschoenen aan. We tonen de sprints die Vlaanderen de komende vijf jaar moet en kan trekken om de Europese kampioenen – Scandinavië, Nederland en Zwitserland – bij te benen.

Ook op het vlak van innovatie zouden we nog een extra spurtje moeten trekken. Vlaanderen

Hoe kunnen we dat bereiken?

Johan Guldix: “We zouden op

Meer investeringen van bedrijven in R&D 1,8%

1,9%

zijn minst toch het door Europa vastgelegde streefdoel moeten halen van 3% van het bbp aan investeringen in R&D door overheid, onderwijs en privésector. Voor de overheid wordt 1% als doelstelling naar voren geschoven, maar wij halen dat vandaag niet. De laatste jaren zijn er wel extra inspanningen verricht, en komt de 1% in zicht, maar we zijn er nog niet.”

Meer geld voor R&D

2,8%

2,4%

2,7%

Legende: Uitgaven voor R&D door bedrijven in % van het bbp

Legende: Totale uitgaven voor R&D in % van het bbp

Recentste cijfer: 2016 Bron: Eurostat

Recentste cijfer: 2016 Bron: Eurostat

Meer onderzoekers in bedrijven 0,7%

Meer investeringen van bedrijven in R&D

1,8%

1,9%

2,4%

0,6%

Legende: Uitgaven voor R&D door bedrijven in % van het bbp

Legende: Aantal onderzoekers in bedrijven in % van de beroepsbevolking

Recentste cijfer: 2016 Bron: Eurostat

Recentste cijfer: 2016 Bron: Eurostat

10 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

3,4%

0,9%

VOKA.BE

Voka schatte dat om die 1% te halen er deze legislatuur een extra innovatiebudget zou uitgetrokken moeten worden van 500 miljoen euro. Johan Guldix: “250 miljoen is alvast gereserveerd. Als we daar de 195 miljoen euro extra bijtellen die gereserveerd is voor onderzoeksinfrastructuur zoals labo’s, dan komen we in de buurt.”

Maar het gaat bij innovatie uiteraard over meer dan enkel cijfers. De innovatie moet ook tot iets dienen: ze moet economisch verzilverd worden. En daar slagen we in Vlaanderen onvoldoende in. Meer samenwerking tussen onderzoekers van verschillende disciplines kan voor extra hefbomen zorgen.

Voka schoof daarom voor ‘Fast Forward Flanders’ vijf concrete aanbevelingen op het vlak van innovatie naar voren. Johan Guldix geeft een woordje uitleg.

Meer samenwerking tussen onderzoekers van verschillende disciplines kan voor extra hefbomen zorgen.

2. Verhoog de impact van het Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) van de hogescholen.

Johan Guldix: “Naast in de bedrijven, onderzoeksinstellingen en aan de universiteiten gebeurt er ook heel wat onderzoek aan de hogescholen, zij het meer praktijkgericht. Maar dat krijgt onvoldoende aandacht.

Het werk van de hogeschool zou meer moeten doorstromen naar de kmo’s. We moeten stimuleren dat hogescholen en kmo’s elkaar kunnen ontmoeten in een ecosysteem waar kennis, ervaringen en noden worden uitgewisseld. Zo kunnen de kmo’s gebruik maken van de kennis van de hogescholen, en zo kunnen de hogescholen nog vraaggerichter aan onderzoek doen.”

Vijf aanbevelingen

3. Versterk de wisselwerking tussen de kennisinstellingen en de Vlaamse industrie, met afstemming tussen clusters en strategische onderzoekscentra.

1. Bouw het Flanders Future Techfund uit.

4. Verhoog de ambitie voor interdisciplinair onderzoek.

Dit is een fonds voor toptechnologie dat de Vlaamse strategische onderzoekscentra, universiteiten en speerpuntclusters in staat moet stellen om de nieuw ontwikkelde technologieën breder in te zetten en sneller naar de markt te laten doorstromen.

Johan Guldix: “Vandaag is de meerderheid van uitvindingen vakoverschrijdend, dus is het logisch dat er binnen universiteiten, tussen vakgebieden en clusters meer kruisbestuiving plaatsvindt. De cluster energie werkt nu al met de cluster chemie samen, wat op termijn tot meer innovatieve toepassingen zou moeten leiden dan wanneer elk op zijn eigen eiland blijft.

Ook andere sectoren en vakdomeinen zouden dat nog meer moeten doen.”

Johan Guldix: “Dit investeringsfonds moet onderzoekers helpen hun nieuwe technologieën breder in te zetten. Vaak zie je dat uitvinders een nieuwe technologie ontwikkelen met het oog op één bepaalde toepassing omdat de middelen voor meerdere ontbreken. Vaak stopt het dan daar, terwijl de onderliggende technologie misschien ook in andere domeinen haar nut zou kunnen bewijzen.

Op dat vlak laten we vele kansen onbenut.”

5. Bouw aan excellente samenwerkingsverbanden en uitwisseling met de beste Europese en wereldwijde onderzoeksinstellingen.

Johan Guldix: “Europa heeft heel wat subsidie- en onder-

zoeksprogramma’s lopen die we vanuit Vlaanderen wel gebruiken, maar nog onvoldoende. Ook hier moeten we meer kansen grijpen.”

Vliegwieleffect Tot slot benadrukt Johan Guldix dat er al heel wat gebeurt: zowel beleidsmatig als op het terrein: “Er zijn al heel wat stappen gezet, maar we staan nog aan maar aan het begin. We moeten alle initiatieven nu verder stimuleren zodat ze meer vliegkracht krijgen. De wereld buiten Vlaanderen staat immers ook niet stil.”

Ontdek alle voorstellen van Fast Forward Flanders op → www.fastforwardflanders.be.

WIE?

JOHAN GULDIX

Senior adviseur innovatie en ondernemen Johan.guldix@voka.be

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 11

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN

Export van diensten: grijp je kans!

De wereldeconomie lijkt steeds meer op zichzelf te plooien, maar de export van diensten daarentegen is booming. De handel in diensten groeide de voorbije 10 jaar 60% sneller dan de handel in goederen. Als exportkampioen vaart Vlaanderen mee op die positieve golf, maar het zou beter kunnen. Sommige ondernemers daarentegen hebben dit zeer goed begrepen en plukken volop de vruchten van de export van hun diensten.

D

e wereldeconomie lijkt steeds meer op zichzelf terug te plooien. Zo wordt bijna 74% van de wereldhandel gevat door handelsrestrictieve maatregelen, terwijl dat in 2009 nog maar 40% was. Dat is slecht nieuws voor een echte exportkampioen als Vlaanderen.

Maar op één vlak is de integratie van de wereldeconomie allesbehalve aan het vertragen: de handel in diensten. Die groeide de afgelopen tien jaar 60% sneller dan handel in goederen. Ook de Vlaamse dienstenexport is fors gestegen.

In 2008 bedroeg deze nog 39,9 miljard euro, in 2016 was dat al 58,9 miljard euro. Het aandeel van dienstenexport in de totale Vlaamse export is de voorbije 5 jaar echter blijven hangen op om en bij de 23%. Dat terwijl in Nederland en de Scandinavische landen het soortelijk gewicht van de dienstenexport de afgelopen jaren net veel meer gestegen is. Dit kan erop wijzen dat Vlaanderen niet haar volle

dienstenexportpotentieel benut.

‘Born globals’ Volgens Gilles Suply, expert internationaal ondernemen bij Voka, heeft Vlaanderen nog heel wat potentieel op het vlak van telecommunicatie, informatica en technische diensten: “Dienstverleners in deze sectoren zijn vaak ‘micronationals’ of ‘born globals’, relatief kleine bedrijven die toch zeer internationaal actief zijn.”

Vlaanderen heeft zeker genoeg vernieuwende ‘born globals’ om internationaal het verschil te maken. Dat bewijzen onder andere Comsof, Skyline Communications en Luminex die ook het woord nemen in de nieuwe Voka Paper ‘Tot uw dienst. Hoe halen we het volle potentieel uit onze dienstenexport’.

Hoe kan het beleid ondernemingen helpen om diensten te exporteren? Gilles Suply: “Vlaamse micronationals hebben nood aan een holistische

“Vlaanderen heeft nog heel wat potentieel op het vlak van telecommunicatie, informatica en technische diensten.”

GILLES SUPLY, VOKA

12 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

Vlaanderen benut niet ten volle haar potentieel in de export van diensten.

benadering voor een succesvolle internationalisering. Daarbij moet er niet enkel gekeken worden naar het ontwikkelen van internationale verkoopskanalen maar ook naar het vinden van internationale partners voor financiering, cocreatie en innovatie. Internationalisering moet dan ook beter geïntegreerd worden in al bestaande groeibegeleidingstrajecten voor Vlaamse micronationals.”

Om zo’n geïntegreerde aanpak te realiseren zal een goede samenwerking tussen het Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) en Flanders Investment & Trade (FIT) cruciaal zijn. Daarnaast kan matchmaking tussen Vlaamse micronationals en grote industriële spelers sterk bijdragen.

“Zo kunnen micronationals digitale diensten aanbieden aan grote industriële spelers, die op hun beurt een aanbod aan technische diensten kunnen koppelen aan hun meer klassieke goederenexport”, zegt Gilles Suply. “Op die manier ontstaat er een interessante symbiose tussen vernieuwende kmo’s met beperkte ervaring in internationalisering en grote industriële spelers die steeds meer Industrie 4.0-toepassingen moeten verwerken in hun businessmodel om internationaal competitief te blijven.”

VOKA.BE

'Micronational’ Comsof exporteert wereldwijd Voka organiseert tal van activiteiten, studiereizen en seminaries die ondernemingen helpen internationaal te ondernemen.

Ontdek een greep uit het aanbod op: → www.voka.be/activiteiten

VOKA

PAPER

Een maandelijkse uitgave van Voka vzw | Verschijnt niet in juli en augustus | Jaargang 3 - december 2019 Koningsstraat 154-158, 1000 Brussel P912687

DECEMBER 2019

TOT UW DIENST

Hoe halen we het volle potentieel uit onze dienstenexport?

Download de Voka Paper ‘Tot uw dienst – Hoe halen we het volle potentieel uit onze diensten-export?’

➜ www.voka.be/publicaties

Het in Gent gevestigde Comsof, dat een softwareprogramma heeft ontwikkeld voor de automatisering van verschillende types nutswerken, is een ware micronational. Het bedrijf heeft klanten in meer dan vijftig landen. Als kleine ‘multinationale onderneming’ brengt dat specifieke uitdagingen met zich mee, weet CEO Raf Meersman.

Comsof telt veertig werknemers en een omzet van 4 miljoen euro. De software van het bedrijf automatiseert de planning en het ontwerp voor de uitrol van verschillende types nutsnetwerken zoals glasvezel gecombineerd met 5G-antennes, smart grids, en warmtenetten.

Comsof zit wereldwijd, met vooral een focus op Europa, Noord-Amerika en het MiddenOosten. Al deze klanten worden bediend vanuit twee kantoren: het hoofdkantoor in Gent en een kantoor in Toronto. “Een goede reden waarom we vanuit Vlaanderen opereren zijn de skills, attitude én talenkennis van de Vlaming”, zegt CEO Raf Meersman. Lokale aanwezigheid in elke afzetmarkt is niet vereist aangezien het gaat om een nichemarkt waarbij er, afhankelijk van het land, soms enkele spelers of slechts één speler actief zijn. “Interpersoonlijke contacten, zoals tijdens beurzen en bij federaties zijn daarbij wel van onschatbare waarde.”

Als kleine wereldspeler moet Comsof ook het hoofd bieden aan een aantal uitdagingen die gepaard gaan met internationaal zakendoen. Hier hebben grote multinationale ondernemingen minder problemen mee wegens hun gigantisch netwerk. Raf Meersman: “Eerst en vooral verschillen de regelgevende kaders en culturele subtiliteiten zeer sterk van land tot land.

Als klein bedrijf is het vaak een uitdaging om deze versnippering goed te kunnen opvolgen.”

Daarnaast is het als klein Vlaams bedrijf niet altijd gemakkelijk om een voet tussen de deur te krijgen bij grote klanten. “Daarom gaan we partnerschappen aan met bedrijven die ingebed zijn in het lokale ecosysteem: zo komen we op de radar van belangrijke spelers.” Tot slot moet het bedrijf altijd opletten voor copycats. Zo zijn er altijd buitenlandse concurrenten die erop uit zijn om de innovatieve software van Comsof te kopiëren. “Daarom blijven we onszelf steeds verbeteren”, besluit Meersman.

“We gaan partnerschappen aan met bedrijven die ingebed zijn in het lokale ecosysteem: zo komen we op de radar van belangrijke spelers.”

RAF MEERSMAN, COMSOF

WIE?

GILLES SUPLY Adviseur internationaal ondernemen gilles.suply@voka.be

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 13

DIGITALISERING

Versasense brengt IoTtechnologie naar de werkvloer Amper drie jaar geleden richtte software-ingenieur Nelson Matthijs samen met twee partners in crime het Internet of Things (IoT)-bedrijfje Versasense op. Vandaag zit de uiterst innovatieve spin-off van de KU Leuven al in 35 landen, en kan het uitpakken met onder meer La Lorraine Bakery Group en Procter & Gamble als klant.

“I

k had toen zelf net een doctoraat achter de rug, en het was me opgevallen dat industriële bedrijven met nogal wat problemen kampten waarvoor onze kennis en geavanceerde IoT-technologie wel een oplossing konden bieden,” steekt Nelson Matthijs van wal. “Denk bijvoorbeeld aan de ontsluiting van sensorsystemen of datacaptatie. De technologie die wij ontwikkeld hadden, liet ons toe om heel snel en efficiënt allerlei parameters te gaan meten en om machines draadloos te gaan instrumenteren. Het Internet of Things mag tegenwoordig dan al vlot over de tong gaan, tot vandaag zien we dat grote bedrijven alle moeite van de wereld hebben om volledige IoT-toepassingen uit te rollen. Daar komen uiteraard hardware en sensorsystemen bij kijken, maar je moet ook over de juiste software beschikken, en de toepassingen moeten draadloos zijn en enkele jaren op batterijen kunnen draaien.

Daar komt onze technologie om het hoekje gluren: wij hebben een plug and play-sensorsysteem ontwikkeld voor de meest uiteenlopende industriële IoTtoepassingen. Onze draadloze meetmodule is compatibel met een hele rist sensoren, waarna alles zichzelf automatisch configureert en de meetresultaten van de sensor meteen online komen.”

14 VOKA TOPICS FEBRUARI 2020

Gebruiksgemak Dat gebruiksgemak én het lage prijskaartje – de toepassing die Versasense ontwikkelde, kost in combinatie met een doorsnee sensor niet veel meer dan 250 euro – staat in schril contrast met traditionele IoTtoepassingen, die vaak weken of zelfs maanden voorbereiding vragen. Matthijs: “Onze meetmodules vallen zo snel te installeren dat je na een dag al een accuraat beeld krijgt van de efficiëntie of machinecondities in een volledige fabriek.

Vooral die snelheid is disruptief: heel wat bedrijven staan nog altijd bijzonder huiverig tegen de implementatie van IoT net omdat ze schrik hebben van het tijdrovende en dure installatieproces.”

Laagdrempelig Dat IoT in industriële toepassingen een grote toegevoegde waarde kan bieden, is een open deur intrappen. Van het in kaart brengen van de efficiëntie en activiteit van heel specifieke productielijnen over een beter preventief onderhoud van je machines tot pakweg de meting van het energie- of waterverbruik in een bepaalde fabriek. Meten is daarbij meer dan ooit ook weten: door al die data in kaart te brengen, kunnen bedrijven al snel ook heel wat geld besparen.

Bij de verschillende Voka - Kamers van koophandel lopen heel wat initiatieven rond digitalisering en artificiële intelligentie.

Ontdek het aanbod op voka.be/activiteiten.

“Vandaag meten industriële bedrijven heel veel dingen vaak nog gewoon manueel”, geeft Nelson Matthijs aan. “Of sterker nog: ze weten gewoonweg niet waarom fabriek A nu een stuk productiever is dan een perfect vergelijkbare fabriek B. Ligt het aan de teamcoördinatie, ligt het aan de machines, of zijn het de medewerkers van fabriek B die net iets minder efficiënt zijn? Onderschat vooral niet hoeveel manuele acties er nog plaatsvinden in quasi volledig geautomatiseerde productielijnen. Vaak maken die het verschil. Als je zoiets consequent over een langere periode kan meten, dan verzamel je heel veel intelligente data over een bepaald productieproces. In heel veel industriële bedrijven staat de meetinfrastructuur vandaag ook nog verspreid over de gehele fabriek, waardoor het bijzonder lastig en tijdrovend is om alle data te ontsluiten.

Wij hebben er nu bewust voor gekozen om de sensor los te koppelen van het meettoestelletje. Intussen hebben we zelf al een veertigtal verschillende sensoren ontwikkeld, maar daarnaast is ons meettoestel ook perfect compatibel met heel wat andere, al bestaande sensoren. Dankzij het plug and play-systeem kan je heel snel en laagdrempelig nieuwe IoTtoepassingen installeren.”

VOKA.BE

Broodsnijmachines Versasense zit intussen al over de hele wereld en telt een tiental hooggeschoolde medewerkers.

In het klantenportfolio zitten bijzonder stevige namen zoals Procter & Gamble, Puratos en Duracell. “We zijn nu onlangs in zee gegaan met industriële bakkerij La Lorraine, waarvoor we het snijgedrag van hun broodsnijmachines in supermarkten in kaart willen brengen. Hoe vaak wordt zo’n machine in een bepaalde winkel op een bepaald tijdstip

gebruikt? Kunnen we hier samen met onze partners een voorspellingsmodel aan koppelen? Klinkt misschien banaal, maar zo’n monitoring levert La Lorraine én de winkelketen op microniveau een schat aan informatie op. Daardoor kunnen ze vanuit hun verkoopsafdeling veel beter inspelen op de specifieke verkoopspatronen op bepaalde dagen of in bepaalde periodes. Dit soort data-driven retail is fel in opmars en IoT kan daar een belangrijke rol in spelen.”

Volgens Nelson Matthijs staat IoT vandaag echt op de rand van de grote doorbraak, zowel in pure consumententoepassingen als in de industrie. “Voor bedrijven is de winst dubbel: een beter inzicht in hun processen kan kostenbesparend werken, maar al die slimme data kunnen ook nieuwe inkomstenstromen genereren. Wij proberen daarop in te spelen door zelf potentiële klanten te benaderen met onze technologie en aan te tonen hoe laagdrempelig die vandaag geworden is. Onze medewerkers moeten dus echt een goed inzicht hebben in de noden van bedrijven, en snappen naar welke technologische oplossingen zij op zoek zijn.

Ons klantenportfolio is dan weer bijzonder vooruitstrevend en innovatief en zet voluit in op industrie 4.0. Deze markt heeft dus gigantisch veel potentieel, en op termijn zie ik zowel een groei in de breedte als in de diepte voor onze technologie.”

“Voor industriële bakkerij La Lorraine brengen we het snijgedrag van hun broodsnijmachines in supermarkten in kaart.”

NELSON MATTHIJS, VERSASENSE

FEBRUARI 2020 VOKA TOPICS 15

Je wilt investeren in je strategisch hr-beleid, maar je payrollproces slorpt veel van je kostbare tijd op?

De pieken en dalen in workload op payrollvlak krijg je moeilijk opgevangen?

Door je loon- en/of personeelsadministratie integraal of deels uit te besteden, krijg je opnieuw de ademruimte die je nodig hebt.

Van ondersteuning bij je hr-administratie en payrollprocessen on site tot integrale business process outsourcing: SD Worx reikt je een oplossing aan op maat van je behoeftes.

Check www.sdworx.be/outsourcing