vo-magazine by OSAGE communicatie en ontwerp

Magazine voor voortgezet onderwijs • mei 2008 • jaargang 2

VO-magazine 1 Wie handhaaft de Code Goed Bestuur? » Advies Mirko

Noordegraaf: ‘Geef ruimte aan afwijkende meningen’ » Innovatie anno 2008: meer impact, meer draagvlak

In dit nummer Wie controleert de code? Over het toezicht op de handhaving van de Code Goed Bestuur lopen de meningen uiteen. Bestuurder Bert de Jong van de Stichting Gereformeerde Scholengroep in Groningen:‘Van de VO-raad verwacht ik service, informatie, belangenbehartiging. Geen controle.’ R8

Wat voor vereniging moet de VO-raad zijn?

Bijna klaar, nooit af

En nog 6 vragen aan Mirko

aan vernieuwing. Zijn

Noordegraaf, hoogleraar

abstracte plannen veranderd

Slotaflevering van een serie over drie scholen die werken

Publiek Management aan de

in concreet onderwijs?

Universiteit Utrecht

R 18

R 11

Innovatiemonitor 2008

Vakman in de klas Het vmbo en het praktijk-

Meer impact, meer resultaat,

onderwijs kunnen nog tot

meer draagvlak. Tevreden

december gebruik maken van

schooldirecteuren aan het

een subsidieregeling voor

woord in de derde Innovatie-

instructeurs/leraaronder-

monitor

steuners. De ervaringen van

R 16

het Media College in Den Haag zijn positief R 26

VO-magazine 8 • mei 2008

VOORWOORD SJOERD SLAGTER / VOORZITTER Het lag er niet vanzelf, het onderhandelaarsakkoord over Leerkracht. Pas na veel, heel veel moeizame uren van geschuif en geschrap, van schorsingen en weer nieuwe tekst, lag er een plan waarin afspraken staan over het creëren van betere carrièreperspectieven voor leraren. Als de achterbannen van alle partijen het plan goedkeuren, kunnen we eindelijk concreet aan de slag om de positie van leraren te verbeteren en het beroep weer aantrekkelijk te maken. Minstens net zo belangrijk is dat we met het akkoord als partijen een brug naar elkaar hebben geslagen. Een brug naar een gezamenlijke inzet voor beter onderwijs.

Kleine lettertjes Ook na ontslag van medewerkers met een tijdelijk dienstverband hebben werkgevers een reïntegratieverantwoordelijkheid R 28

Het akkoord betekent voor mij recht doen aan de erkenning waar docenten lang op hebben gewacht. Maar ik ben me er van bewust dat het convenant ook elementen bevat waar u als schoolleider even van moet slikken. Twee dagen na ondertekening ontmoette ik een grote groep schoolleiders in het HollandAccent College in Vlaardingen. Het trof me dat de aanwezigen daar, ondanks de pijnpunten, vooral het belang van de afspraken inzagen; dat investeren in vertrouwen in je school, begint met investeren in je docenten. Beschouw je het akkoord als daad van erkenning, dan kan het ook bínnen de school een brug slaan. We zijn meer bruggen aan het slaan. Na het maken van veel

En verder 4

In het nieuws

21 VO in debat 24 CAO-VO: betere beloning en verlaging werkbelasting 29 Column Hendrik-Jan van Arenthals 32 VO in beeld: examenstress 34 Agenda 35 Helpdesk@vo-raad.nl 36 Wie werkt waar 36 Colofon

plannen en afspraken op papier, geven we als sector nu handen en voeten aan onze mooie woorden over het investeren in vertrouwen. Er ligt een voorstel voor een nieuwe Code Goed Bestuur, waarmee we concreet vorm geven aan het afleggen van verantwoording aan de buitenwereld. Met de plannen voor het Nederlands Instituut voor Masters in Educatie (NiME) dat dit najaar van start gaat, investeren we in kwaliteit en professionalisering van schoolleiders en docenten. Tenslotte is onlangs ook de commissie Urennorm van start gegaan, die de bandbreedte van de onderwijstijd gaat onderzoeken. Als sector zijn we druk bezig om onze afspraken concreet te maken. Want vertrouwen win je uiteindelijk alleen door te tonen wat je waard bent. Hopelijk raakt ook de politiek door dit soort investeringen daarvan overtuigd en durft ook zij het ingebakken wantrouwen naar schoolbestuurders los te laten en een daad van vertrouwen te stellen.

VO-magazine 8 • mei 2008

Kort

Congres arbeidsomstandigheden

Staatssecretaris start project in vmbo

Arbo-VO organiseert op 12 november een arbocongres

De VO-raad is blij met het initiatief van staatssecretaris Van

voor het voortgezet onderwijs. Met actuele informatie

Bijsterveldt om een veldproject te starten over vereenvoudiging

over de Arbocatalogus, inspectieproject praktijklokalen,

van de programmastructuur in het vmbo. Hiermee wil ze samen

vergrijzing, agressie en geweld, werkdruk, binnen-

met het vmbo vanuit de programma-inhoud de discussie aangaan

klimaat en machineveiligheid. En veel praktische

over het enorme programma-aanbod in het vmbo. De VO-raad gaat

workshops met verhalen uit de dagelijkse praktijk.

ervan uit dat het veld zich uitspreekt over het gewenste aantal

Het congres is bedoeld voor directieleden, leiding-

programma’s en differentiaties. De staatssecretaris noemde haar

gevenden, personeelsfunctionarissen, arbo-

plan in een reactie op de vmbo-brief van de VO-raad van 22

coördinatoren, mr-leden en andere (beleids)-

februari. In de vmbo-brief vroeg de VO-raad aandacht voor

medewerkers met een bijzondere taak of verant-

vereenvoudiging van de programmastructuur in het vmbo,

woordelijkheid op het gebied van arbeids-

flexibilisering van de programmaduur, loopbaanoriëntatie en –

omstandigheden, verzuim en re-integratie.

begeleiding (LOB) met speciale aandacht voor de theoretische

Nadere informatie over het arbocongres vindt

leerweg en verbetering van de aansluiting vmbo en mbo.

u binnenkort op www.arbo-vo.nl.

De VO-raad betreurt het dat de staatssecretaris de mening over de verblijfsduur niet deelt. Niettemin hoopt de VO-raad dat de

Website project Innovatie vernieuwd

evaluatie van de mogelijke belemmeringen in de huidige

De website van het VO-raad project Innovatie

regelgeving over de verblijfsduur in het vmbo snel gebeurt

www.durvendelendoen.nl is vernieuwd. Nieuw is de interactieve vraagbaak waar u vragen over innovaties kunt stellen en waar u online op vragen kunt reageren. Ook is een projectenbank toegevoegd, waar u uitgebreide informatie vindt over innovatieve projecten die de kwaliteit van het onderwijs verbeteren en het onderwijs moderniseren.

Nu op vo-raad.nl » Actieplan Leerkracht

» Congres

Met antwoorden op de meest gestelde vragen over

Congres gemist? Voordrachten en sheets van workshops

het Actieplan Leerkracht.

tijdens het afgelopen congres van de VO-raad.

R www.vo-raad.nl/ meest-gestelde-vragen-actieplan-

R www.vo-raad.nl/congres

leerkracht

VO-magazine 8 • mei 2008

op de cover Marnix de Vijzelaar Schaalverkleining

Lascivius concubine libere senesceret verecundus agricolae, et perspicax

64 procent van de middelbare scholieren

rures amputat Caesar. Saetosus cathedras fermentet adlaudabilis catelli.

vindt de eigen school precies groot genoeg,

Agricolae conubium santet zothecas. Saburre fermentet concubine.

20 procent vindt de school zelfs te klein.

Adfabilis apparatus bellis deciperet fiducias.

Slechts 9 procent is van mening dat de eigen school te groot is. Dat blijkt uit een

Quadrupei praemuniet saburre. Apparatus bellis insectat utilitas catelli, etiam

onderzoek onder 843 leerlingen, uitgevoerd

incredibiliter perspicax apparatus bellis circumgrediet fiducias, semper syrtes

in opdracht van Stichting voor Persoonlijk

adquireret saburre, et zothecas aegre neglegenter fermentet saetosus

Onderwijs (SvPO). Een grote meerderheid

umbraculi. Perspicax concubine frugaliter conubium santet adfabilis fiducias,

van de scholieren is het dan ook niet eens

utcunque verecundus quadrupei corrumperet pretosius rures, iam optimus

met de door veel docenten en door de

lascivius concubine infeliciter imputat fiducias. Fragilis agricolae conubium

regering bepleitte schaalverkleining. Wat de

santet fiducias. Verecundus agricolae libere amputat satis saetosus oratori.

scholieren betreft hoeven de schoolfusies

Parsimonia suis circumgrediet aegre lascivius cathedras. Tremulus fiducias

niet te worden teruggedraaid. De leerlingen

miscere suis. Ossifragi comiter conubium santet umbraculi.

die hun school te groot vinden, oordelen wel vaak negatief over het leerklimaat. Van hen

Pompeii incredibiliter celeriter corrumperet agricolae, utcunque ossifragi

voelt 15 procent zich onveilig, vindt 24

agnascor bellus quadrupei. Ossifragi suffragarit gulosus apparatus bellis, quod

procent dat ze te weinig aandacht van

agricolae adquireret rures, semper agricolae circumgrediet chirographi.

leraren krijgen en gaat 35 procent met

Verecundus ossifragi optimus libere agnascor quadrupei. Chirographi vocificat

tegenzin naar school. Bij andere leerlingen

cathedras. Catelli divinus corrumperet oratori. Suis circumgrediet catelli, et

zijn die percentages nog niet half zo hoog.

umbraculi senesceret fiducias. Syrtes circumgrediet matrimonii. Aquae Sulis vocificat zothecas. Pompeii suffragarit chirographi, semper adfabilis matrimonii fortiter circumgrediet suis, iam catelli frugaliter senesceret. Plane gulosus rures satis divinus praemuniet oratori. Caesar vix spinosus deciperet zothecas. Suis amputat Aquae Sulis, et chirographi corrumperet Octavius, quod tremulus matrimonii vocificat pessimus saetosus quadrupei. Tremulus fiducias imputat saetosus zothecas, ut agricolae deciperet Pompeii, quod Caesar vocificat umbraculi, ut zothecas deciperet pretosius agricolae. Catelli fermentet Aquae Sulis. Agricolae plane neglegenter agnascor aegre tremulus syrtes, quamquam incredibiliter adlaudabilis fiducias corrumperet verecundus saburre. Agricolae iocari tremulus chirographi, quod utilitas matrimonii senesceret adlaudabilis agricolae. Zothecas agnascor bellus suis, iam aegre tremulus apparatus bellis.

Âť Digitaal ledenpanel Uw mening laten horen over actuele kwesties? Meldt u zich aan voor ons digitale ledenpanel. R www.vo-raad.nl/ledenpanel

Plane gulosus rures satis divinus praemuniet oratori. Caesar vix spinosus deciperet zothecas. Suis amputat Aquae Sulis, et chirographi corrumperet Octavius, quod tremulus matrimonii vocificat pessimus saetosus quadrupei. Tremulus fiducias imputat saetosus zothecas, ut agricolae deciperet Pompeii, quod Caesar vocificat umbraculi, ut zothecas deciperet pretosius agricolae. Catelli fermentet Aquae Sulis. Agricolae plane neglegenter agnascor. 299

VO-magazine 8 â&#x20AC;˘ mei 2008

Kort

Virtueel naar school

Leerlingen als docent

Virtuele omgevingen als second life kunnen een

Twaalf vmbo-leerlingen van het Marcanti-college in

waardevolle aanvulling zijn op het onderwijs. Daarbij is

Amsterdam zijn in het project ‘Bellen doe je zo’ door

het wel van belang dat het werken in de virtuele

KPN opgeleid tot 'beltrainer'. Ze geven workshops over

omgeving gekoppeld wordt aan concrete lesstof. Dat

de werking en de diverse mogelijkheden van mobiele

blijkt uit een pilot onder zeven VO-scholen in het kader

telefoons aan medewerkers van bedrijven zoals Nuon

van het project virtuele omgevingen van het SURFnet/

en Rabobank. Deze betalen hiervoor 50 euro per uur.

Kennisnet Innovatieprogramma. Vier scholen experi-

Dit geld wordt vervolgens gebruikt om weer een

menteerden met Active Worlds, de overige drie met

nieuwe groep leerlingen op te leiden. De organisaties

Second Life. De resultaten staan beschreven in het

die de trainingen ontvangen, vinden deze niet alleen

rapport 'Best practice, virtuele omgevingen in het

nuttig, maar ook leuk om op deze manier kennis te

onderwijs'. Het rapport is te downloaden via

maken met leerlingen uit het vmbo. Ook de leerlingen

www.kennisnet.nl.

zelf zijn enthousiast. Ze zien het als een unieke manier om ervaring op te doen, leren allerlei verschillende

Loopbaanbegeleiding

organisaties kennen en ontwikkelen hun sociale

Het voortgezet onderwijs moet leerlingen beter

vaardigheden.

begeleiden bij het kiezen van een studie of beroep. Daarvoor pleit de Raad voor Werk en Inkomen (RWI).

Technische meisjes

Volgens de RWI is het belangrijk dat scholieren eerder

Minister Plasterk trekt de komende jaren drie miljoen

in contact komen met vervolgopleidingen en de

euro extra uit om meer meisjes te interesseren voor

beroepspraktijk. De Onderwijsinspectie zou bij het

een studie of opleiding in techniek en ict. Een miljoen

beoordelen van de scholen moeten laten meewegen hoe

is bestemd voor havo en vwo-scholen, en twee miljoen

de onderwijsinstelling de leerlingen op dat gebied

voor het mbo. Dat maakte de minister bekend op

begeleidt. Het advies sluit aan bij de insteek van de

Girlsday, een jaarlijks evenement waarbij in het hele

VO-raad. Het gaat vooral om het voorkomen van

land zo’n duizend meisjes deelnemen aan de meest

ongediplomeerde schooluitval, verbetering van de

uiteenlopende techniekexcursies bij bedrijven en

startpositie van gediplomeerden op de arbeidsmarkt

andere organisaties. Nog steeds kiezen veel minder

en bestrijding van personeelstekorten. De VO-raad is

meisjes dan jongens voor bètaprofielen in het voort-

momenteel bezig met het uitwerken van een

gezet onderwijs. In samenwerking met het Platform

Stimuleringsplan loopbaanoriëntatie en zal binnenkort

Bèta Techniek zullen tot en met 2011 zo’n honderd

diverse partijen rond dit thema bij elkaar roepen.

extra havo en vwo-scholen worden ondersteund in specifieke keuzevoorlichting aan meisjes.

VO-magazine 8 • mei 2008

Landelijke vacaturebank voor het voortgezet onderwijs

1 minuutje Op 27 mei presenteert het Nederlands Instituut voor Masters in Educatie (NiME, voorheen Dutch Teachers College) zijn plannen. Zijn er niet al genoeg nascholingsinstituten voor docenten? Volgens Marc Vermeulen,

Vanaf 9 juni kunnen scholen voor het voortgezet onderwijs kosteloos vacatures plaatsen op www.blijfbijdeles.nl, de speciale vacaturebank die de VO-raad lanceert voor alle banen in het voortgezet onderwijs. Blijfbijdeles.nl vervangt het VO-gedeelte van onderwijsvacaturebank.nl. Vacatures van managementen bestuursfuncties komen daarnaast automatisch ook op de site van de VO-raad. Tevens kan men aangeven of de vacature ook in VO-magazine.

voorzitter Kwaliteitsraad, vervult het NiME juist een gat in de markt. Wat voegt het NiME toe aan het bestaande aanbod? “Wij gaan niet zelf opleidingen verzorgen. Afhankelijk van de vraag uit de sector nodigen wij bestaande opleidingen uit om een aanbod te ontwikkelen. Wij gaan functioneren als een soort makelaar tussen vraag en aanbod.” Vanwaar die behoefte? Er bestaan veel nascholingscursussen. Maar werkgevers vinden dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met hun wensen, ze missen bepaalde onderwijskundige zaken of juist vakinhoudelijk verdieping. En hebben behoefte aan nascholing die voldoende rekening houdt met de hele schoolontwikkeling. Het bestaande is teveel aanbod-gestuurd. Maar men ziet ook wel in dat als ze hun behoefte niet goed formuleren, het aanbod daar niet goed op kan inspelen.” Hoe helpt NiME hen daarbij? “Wij gaan de behoefte inventariseren en bundelen. Scholen houden zich nu nog vaak hapsnap bezig met nascholing. De Kwaliteitsraad gaat bestaan uit leraren en externe deskundigen. Onze rol wordt vooral adviserend. Wij gaan opleidingen uitnodigen om een onderwijsaanbod op maat aan te bieden.” Helpt dit initiatief bij het oplossen van het lerarentekort? “Op dit moment is sprake van een concrete scholingsachterstand. Die moet ingelost worden. Een van de adviezen va de commissie Rinooy Kan was investeren in opleidingen van leraren. Werkgevers nemen met dit initiatief hun verantwoordelijkheid. Goede loopbaanontwikkelingsmogelijkheden vergroten de aantrekkelijkheid van een baan. En dan het liefst in iedere leeftijdsfase, dus ook voor de 55plusser. Voor iedere leraar moet er op een of andere manier een passend nascholingsaanbod zijn. Uiteindelijk wil NiME een divers aanbod bieden; de focus ligt voorlopig opMasteropleidingen of hbo en wo-niveau” Wanneer kunnen leraren beginnen? “In januari gaan de eerste cursussen van start. Voor opgave en meer informatie kunnen mensen terecht op www.mastersineducatie.nl” 318

VO-magazine 8 • mei 2008

Haken en ogen aan de handhaving Code Goed Bestuur

Toezichthouders

VO-magazine 8 â&#x20AC;˘ mei 2008

s gezocht nu! Een algemeen bindende code van goed onderwijsbestuur biedt helderheid over de keuzes die onder ons handelen liggen. Bovendien leidt een heldere verantwoording tot minder overheidsbemoeienis. Maar wie gaat toezien op de naleving? Niet de VO-raad, vindt Bert de Jong, bestuurder van de Stichting Gereformeerde Scholengroep in Groningen. Tekst: José Onderdenwijngaard / Fotografie: NFP Photography

Op tafel bij Bert de Jong ligt het jaarverslag 2006 van het

slotte de school? En dat ook nog eens uitgesplitst per

ROC Menso Alting, onderdeel van de stichting waarvan hij

vestiging. Dat levert een schat aan gegevens. Zo zeggen die

bestuurder is. Het verslag gaat uitgebreid in op missie, koers

iets over de aansturing én over ons aannamebeleid. Een van

en speerpunten. Verder staan er prestatiegegevens in, cijfers

onze vestigingen kende bijvoorbeeld veel afstroom. We

over ziekteverzuim en een uitgebreid profiel van de

ontdekten dat dit kwam doordat leerlingen daar op een te

studenten. Verantwoording afleggen past bij deze tijd, vindt

hoog niveau werden aangenomen.”

De Jong. “Het stimuleert je als school om scherp te blijven. Zo’n code van goed bestuur is daarbij een steun in de rug.”

‘Een sectororganisatie die toezicht

Onder de Stichting Gereformeerde Scholengroep vallen het

houdt op haar eigen leden, maakt zich

Gomarus College - een school voor voortgezet onderwijs -, het ROC Menso Alting en een dienstencentrum. Vandaar dat

tot verlengstuk van de minister’

Bert de Jong ervaring heeft met de Code Good Governance die sinds januari 2006 binnen het mbo geldt. “Dit jaarverslag

Voor een complete verantwoording is het belangrijk meer

is daar een direct gevolg van”, vertelt hij. “Vroeger was zo’n

instrumenten te gebruiken, stelt De Jong. “Wij scoren

verslag gewoon een financieel rapport met een beetje toe-

bijvoorbeeld heel goed op examenresultaten, maar uit-

lichting. Tegenwoordig leggen we veel breder verantwoording

eindelijk zijn die maar een klein onderdeel van ons beleid.

af. Dit jaar maken we voor het eerst ook voor onze afdeling

Wij hebben bijvoorbeeld als missie ‘bijdragen aan de

voortgezet onderwijs zo’n uitgebreid verslag.”

ontwikkeling van jonge christenen’. Daarom investeren wij

Hij vindt dat een logische ontwikkeling. Scholen worden

veel geld in leerlingenzorg. Maar het effect daarvan komt

immers steeds autonomer. “We zitten midden in een markt-

niet tot uiting in de cijfers over de examenresultaten.”

situatie. Als school zijn wij een bedrijf met inhoud. Wie niet

Meten is goed, zegt De Jong, maar er zijn grenzen. “Het

goed presteert, wordt simpelweg afgerekend. Transparantie is

primaire onderwijsproces is onze belangrijkste focus. Met

goed: ouders en leerlingen krijgen steeds meer mogelijk-

al dat rapporteren en verantwoorden moeten we dat niet

heden om te kiezen. Dat biedt ons, scholen, de mogelijkheid

vergeten.”

om ons te profileren, om positie te bepalen op de onderwijsmarkt. Wie dat niet goed doet, verliest uiteindelijk, omdat de

Handhaving

leerlingaantallen teruglopen. Ik ben absoluut bereid om aan

Binnen de VO-raad is de nieuwe Code Goed Bestuur

alle stakeholders verantwoording af te leggen. Mits de

afgelopen maanden uitgebreid bediscussieerd. De lijn is

autonome positie van de school het primaire uitgangspunt is.”

helder: de sector is bereid haar verantwoordelijkheid te

Effectmeting

schreven. Ook de ontwikkelrichting is duidelijk. De concrete

Er worden steeds meer instrumenten ontwikkeld om

uitwerking van de voorstellen en het tijdpad van realisatie

inzichtelijk te maken wat het effect is van keuzes en

roepen nog discussie op. Ook over de vraag hoe algemeen

besluiten binnen de school. “Neem de leerlingdoorstroom-

bindend deze code moet worden vastgelegd en of er sancties

profielen. Die gaan over hoe een leerling zich door onze

aan moeten worden verbonden, zijn de leden minder eens-

scholen beweegt. Met wat voor advies kwam iemand binnen,

gezind. Bijna iedereen vindt dat een vrijblijvende code geen

hoe lang duurde de schooltijd, hoe verliet deze persoon ten

zin heeft; aan de andere kant huiveren leden voor een te

nemen; dat de code er moet komen, wordt breed onder-

VO-magazine 8 • mei 2008

knellende code die de autonomie en eigenheid van scholen

Raad van toezicht

aantast. En indien voor centraal toezicht wordt gekozen, wie

Sinds twee jaar kennen het Gomarus College en het ROC

moet dat dan uitvoeren?

Menso Alting niet alleen een bestuur, maar ook een raad van

Ook bij de invoering van de Code Good Governance in het

toezicht. “Dat was eveneens een logische ontwikkeling van

mbo dienden zich dit soort vragen aan. Binnen de MBO Raad

de Good Governance Code in het mbo, waarin opgeroepen

lagen nogal wat gevoelige obstakels. Een onafhankelijke

wordt tot verscherping van zowel het interne als externe

commissie die de invoering van de code evalueerde, kwam in

toezicht. Onze raad van toezicht functioneert goed en op

januari dit jaar met een rapportage waarin zij onder meer

behoorlijk hoog niveau. Er zitten accountants in, een notaris,

pleit voor een scheiding tussen bestuur en toezicht, het

een jurist en wat regionale ondernemers. Ze stellen steeds

verbreden van het eigenaarschap van de code naar de raden

meer eisen, vragen gegevens op. Dat is goed. Dat houdt ons

van toezicht, en vervanging van de handhavingsprocedure

als school scherp. Een goede oplossing zou wat mij betreft

door een klachtencommissie.

zijn dat de overheid als stakeholder een belangrijke positie krijgt in de raad van toezicht.”

Controle

Maar voor het zover is, zegt De Jong, is het belangrijk dat de

Is een klachtencommissie ook een goed idee voor de hand-

overheid eerst zelf helder krijgt wat haar rol precies moet

having van de code binnen de sector voortgezet onderwijs?

zijn. “Zolang dat niet helder is, vormt de overheid een groot

Bert de Jong vindt van niet. “De MBO Raad is een onder-

probleem. Dat zien we ook in het MBO. De inspectie heeft

steunend orgaan voor het MBO. Dat is wezenlijk iets anders

grote moeite om haar rol te bepalen. Als het proces helder

dan de VO-raad, die werd neergezet als sectororganisatie.

is, dan moeten ze gewoon wegblijven. Loslaten. Ik geef mijn

Een sectororganisatie die toezicht houdt op haar eigen leden,

eigen directeuren ook verantwoordelijkheid. Maar dan met

maakt zichzelf tot verlengstuk van de minister. Dat kan niet.

zo min mogelijk regels. Laat ze zelf maar komen met

Dat is niet wat ik als lid van mijn organisatie verlang.

plannen en ideeën. De markt, de ouders, de leerlingen.

Ik verwacht service, informatie, belangenbehartiging.

De samenleving. Die zijn het uitgangspunt van de school.

Maar geen controle. Als sectororganisatie moet je je

Niet de regels van de politiek. De overheid als financier

grenzen kennen.”

mag eisen stellen aan hoe scholen dat geld besteden. Maar

De Jong vervolgt: “De overheid is als belangrijkste stake-

nogmaals, laat ze zich dan bezighouden met de processen,

holder en financier de aangewezen organisatie om te contro-

en niet met cijfertjes.”

leren wat er met dat geld gebeurt, om dus toe te zien op

Transparantie en de invoering van een Code Goed Bestuur

handhaving van de code. Maar dan wel anders dan nu de

regel je niet in één keer. Neem er de tijd voor, waarschuwt

inspectie opereert. Vergelijk het met het werk van accoun-

De Jong. “Het is een proces dat best een paar jaar kan duren.

tants. Vroeger keken ze slechts naar de cijfers. Tegenwoordig

We moeten er als VO-veld vooral voor zorgen dat we niet van

controleren zij vooral of de processen op orde zijn. Zo zou de

alle kanten in de knel komen, tussen de regels van de over-

overheid ook moeten kijken of ons proces van kwaliteits-

heid en de wensen van ouders.” 1200 zonder kader

meting klopt. En niet alleen kijken naar de output, de cijfers.”

‘Pas toe of leg uit’ De Algemene Ledenvergadering van de VO-raad gaat op 27 mei een besluit nemen over een nieuwe Code Goed Onderwijsbestuur in het voorgezet onderwijs. De code is geen vrijblijvende afspraak. De code bevat, net zoals de huidige code, de zogenaamde pas toe of leg uit-regel. Verder stelt het bestuur voor om een kapstokartikel toe te voegen. Daarmee kan de code in de loop van de tijd opgetuigd worden met bindende afspraken. Afspraken over een standaard voor examens of beloningsleidraad zouden de eerste voorbeelden hiervan kunnen zijn. Eveneens is het voorstel om een nalevingsbepaling toe te voegen. Zo is het idee om een klachtencommissie in te stellen bestaande uit leden van de VO-raad en bestuurders van buiten. Wat gebeurt er met de leden die zich niet aan de code houden? “Concrete klachten zijn aanleiding voor een onderzoek. Er zal met die leden gesproken moeten worden. Maar royement, dat moet je nu nog niet willen”, zegt Robert van den Boezem van de VO-raad. “Met het instellen van de code geef je echter wel aan dat het lidmaatschap van de VO-raad ook een soort kwaliteitskeurmerk inhoudt 186.”

VO-magazine 8 • mei 2008

VO IN DEBAT De medezeggenschap op scholen moet sterk verbeteren, stelde Alexander Rinnooy Kan in zijn voordracht tijdens het congres van de VO-raad. Is dat zo? Twee congresdeelnemers reageren:

Ed Peters rector Dominicuscollege in Nijmegen:

Klaas Gorter, plaatsvervangend rector Calandlyceum Amsterdam:

“Ik ben het eens met Rinnooy Kan dat het niveau van de

“Voor mij is de MR echt een sparring partner. We houden

medezeggenschap omhoog zou moeten. Ik vind bij voorbeeld

niets achter, brengen ze echt op de hoogte van alles wat

dat de medezeggenschapsraad (MR) veel meer zou moeten

speelt. Maar dat pakken ze niet altijd even goed op.

ondernemen om de achterban erbij te betrekken. Het is me

Grofweg kan de MR op drie niveaus opereren. Het eerste

namelijk niet altijd helder namens wie de MR zich

type MR heeft geen idee wat er speelt. Het tweede type

uitspreekt. Wat mij betreft zouden daarvoor ook wettelijke

zoekt voortdurend de confrontatie. Het derde type MR is

eisen mogen komen; zodat voor iedereen helder is hoe een

echt op zoek naar de gemeenschappelijke belangen.

besluit tot stand is gekomen, of er goede toetsing met de

Op onze school zitten we nu in een situatie dat de MR wat

achterban heeft plaats gevonden. Dat geeft mij als

meer de confrontatie aan het zoeken is. Dat is vooral het

schoolleider ook een completer beeld van het draagvlak.

gevolg van de huidige maatschappelijke discussies over het

In bijna elk artikel over de huidige problemen in het onder-

onderwijs. Als management worden we daarop afgerekend.

wijs wordt de kloof tussen het management en de werkvloer

De wijze waarop de MR de achterban organiseert vind ik

genoemd. Er is sprake van een communicatieprobleem.

niet altijd sterk. Het is me niet altijd helder hoeveel mensen

Zelf ervaar ik op mijn school weinig of geen problemen met

er nu precies achter hun uitspraken staan, wat het draagvlak

de MR. De MR-leden stellen zich doorgaans constructief op

is. Als ik zeker wist dat ze een wezenlijk grote groep zouden

als het gaat om toetsing van voorgenomen besluiten. Ik mis

vertegenwoordigen, dan zou ik ze nog serieuzer nemen dan

echter dat ze over bepaalde onderwerpen hun achterban

nu het geval is.”

raadplegen of bereid zijn medeverantwoordelijkheid te

genoemd. Er is sprake van een communicatieprobleem.

nemen voor genomen besluiten.

Zelf ervaar ik op mijn school weinig of geen problemen met

Sommige onderwerpen, zoals de urenvergoeding van werk-

de MR. De MR-leden stellen zich doorgaans constructief op

zaamheden in het taakmenu bijvoorbeeld, krijgen vaak

als het gaat om toetsing van voorgenomen besluiten. Ik mis

onevenredig veel aandacht. Het echte vraagstuk hoe je de

echter dat ze over bepaalde onderwerpen hun achterban

werkdruk kunt verminderen komt daardoor in de

raadplegen of bereid zijn medeverantwoordelijkheid te

verdrukking. Ze staan ook niet te popelen om mede-

nemen voor genomen besluiten 478 zonder inleiding.

verantwoordelijk te zijn voor keuzes, die door het ene deel van de collega’s als positief, maar door de anderen mogelijk als minder gunstig worden ervaren. Vandaar dat ze ook geen bijeenkomsten met hun achterban willen organiseren, waarin de dilemma’s besproken worden.

VO-magazine 8 • mei 2008

Expeditie jr. Junior Programmaraad

Meestal eindigt een onderzoek in een keurig rapport met een reeks aanbevelingen. Maar zijn er ook laagdrempeliger manieren om kennis te delen? Die vraag bracht de Junior Programmaraad van het Innovatieproject van de VO-raad op ideeën. Leerlingen filmden op scholen van ‘Expeditie durven, delen, doen’ en organiseerden een puberruil.

manieren om kennis over innovatie te delen met andere

Tekst: Judith Nijssen, José Onderdenwijngaard en Suzanne Visser /

over de scholen van ‘Expeditie durven, delen, doen’.

Grigor en de rest van de filmploeg zijn lid van de Junior Programmaraad. Deze raad van veertien leerlingen dient als klankbord voor het Innovatieproject van de VO-raad. Het zijn zeven meiden en zeven jongens uit de derde en de vierde klas van verschillende scholen in Nederland. Ze denken vanuit het perspectief van de leerlingen met het project mee over scholen. Zo kwamen ze op het plan om filmpjes te maken

Fotografie: NFP Photography

“Hoe vind je het om in de TOP-klas te zitten? Is het nuttig voor je ontwikkeling?” Grigor (15) vraagt een leerling van

Leerlingen benaderen het project met een frisse blik

3-vwo van het Picasso Lyceum in Zoetermeer het hemd van het lijf. De jongen heeft zojuist tijdens de les ICT zijn mede-

Vandaag is het Picasso Lyceum aan de beurt. De

leerlingen een cursus gegeven over Fruity Loops, een

leerlingen filmen de vorderingen van de school voor

programma waarmee je muziek kunt maken met de computer.

www.durvendelendoen.nl. Het idee is dat leerlingen het

Grigor is samen met Abdelhak, Ruben en Kevin twee dagen

project met een frisse blik benaderen. Ze zitten zelf ook op

aan het filmen op het Picasso Lyceum in Zoetermeer, een van

school en zien zaken anders dan volwassenen. Grigor vertelt

de scholen die meedoen aan ‘Expeditie durven, delen, doen’

over hun aanpak: “Op dinsdag zijn we begonnen met het script.

van het Innovatieproject van de VO-raad. Op het Picasso

We wilden vooral weten wat innovatie op deze school precies

Lyceum werken leerlingen in TOP-klassen (Talenten

inhoudt. We hebben de vragen bedacht en een draaiboek

Ontwikkelen tot Prestaties) op het gebied van ICT, sport,

gemaakt. En we hebben sfeerbeelden op school gemaakt.

science of cultuur. Onderzoekers volgen het traject en doen

Twee dagen later hebben we de interviews gefilmd. Een TOP-

praktijkgericht onderzoek naar de effecten.

klas was aan het repeteren voor dans; een andere groep was bezig met fotografie. De leerlingen die we interviewden waren

VO-magazine 8 • mei 2008

Leerlingen uit de Junior Programmaraad filmen leerlingen van het Picasso Lyceum

Leerlingen denken mee met Innovatieproject allemaal enthousiast over de TOP-klassen. Ze zagen ook het

van Jorien (16) en Ruby (16). Kort daarna gebeurde het om-

nut ervan in. Eén jongen had door het vak Science bijvoor-

gekeerde. Net als in de televisieserie verbleven de leerlingen

beeld echt beter ruimtelijk inzicht gekregen, wat hem hielp bij

bij elkaar thuis. Ze hadden van tevoren een onderzoeks-

de vakken wiskunde en techniek. Ik vond het een leuke school,

opdracht opgesteld en een camera gehuurd om hun ervaringen

de sfeer was er goed, heel open. Leerlingen en leraren gingen

op de scholen vast te leggen.

allemaal heel vriendschappelijk met elkaar om.”

De twee scholen waren zo verschillend dat de leerlingenruil

Zelf zit Grigor in 3-vwo op het Da Vinci College in Leiden.

boeiende inzichten opleverde. UniC is een jonge school die de

“Bij ons is het allemaal wat formeler”, vertelt hij. Het was

leerlingen wil bereiken met eigen lesmethoden. Leerlingen

de eerste keer dat hij een film maakte. “Ik heb er veel van

bevinden zich in enkele grote ruimtes en werken achter com-

geleerd. Monteren, filmen, hoe je iemand in beeld brengt,

puters in leergebieden. Er is speciale aandacht voor vaardig-

hoe je mensen moet interviewen. Het was een heel leuke

heden als presenteren of fotograferen. Het Willem van Oranje

ervaring.”

College in Waalwijk is een meer traditionele scholengemeenschap van vmbo, havo, vwo en gymnasium met een 50-

Puberruil

minutenrooster.

Een ander idee om scholen van elkaar te laten leren, is geïnspireerd door het bekende programma Puberruil. In deze

Andere wereld

educatieve variant wisselen leerlingen van Expeditiescholen

De Waalwijkse pubers ervoeren hun bezoek aan UniC als

een dagje van school.

een stap in een andere wereld. Manon: “We wisten dat het een nieuwe school was, maar alles was toch veel kleiner dan

‘Monteren, filmen, interviewen: het was een leuke ervaring’

gedacht. Dat zorgt voor een vertrouwde sfeer: leerlingen laten bijvoorbeeld gewoon hun tas met spullen aan de kapstok hangen. Er is ook niet veel afstand tussen docenten en leerlingen. Dat is positief. Of ik het zelf prettig zou vinden…

Bij wijze van proef gingen vier leerlingen uit de Junior

ik hoef een docent niet zo nodig bij de voornaam te noemen.

Programmaraad eerst zelf op puberruil. In februari liepen

Maar dat is heel persoonlijk 789 incl. streamers.”

Manon (16) en Arlette (15) van het Willem van Oranje College in Waalwijk twee dagen mee bij UniC, de school

VO-magazine 8 • mei 2008

ADVERTENTIE

Zeven vragen aan

Tofik Dibi, onderwijswoordvoerder GroenLinks Tekst: Mieke Aarts / Fotografie: NFP Photography Tekst: Mieke Aarts / Fotografie: NFP Photography

onderwijs toegankelijk moet zijn. Maar dat

1. Vandaag (22 mei, red.) vindt het ver-

2. In het GroenLinks-verkiezings-

antwoordingsdebat plaats tussen de

programma staat ‘1500 erbij per

betekent niet dat het volkomen gratis moet zijn. Wij konden thuis ook niet altijd

Tweede Kamer en de regering.

leerling’; daar komt deze regering

Hoe beoordeelt u het regeringsbeleid

met dat miljard nog lang niet aan.

de boeken betalen. Maar los je het

inzake het voortgezet onderwijs?

“Dit kabinet maakt andere keuzes, op

probleem van stijgende boekenprijzen op

Tofik Dibi: “De regering heeft veel tijd

andere terreinen dan onderwijs. Het

met dit voorstel? Geef je de scholen niet

verloren laten gaan. Vooral bij de 1040-

kabinet heeft ook niet op alle punten naar

weer een opdracht zonder voldoende geld

urennorm: te lang niets beslissen, terwijl

de commissie Rinnooy Kan geluisterd. Het

uit te trekken? Europees aanbesteden is

de eindconclusie onvermijdelijk was en

geld voor salarisverhoging is uitgesmeerd

een drama.”

de mensen hier op de stoep stonden met

tot ver na deze kabinetsperiode. Dat vind

klachten. Als je wilt dat scholen 1040 uur

ik niet goed. De docenten en de stille

lesgeven, moet je ook 1040 uur betalen,

reserves willen niet wachten tot 2020

daar draait wat mij betreft de discussie

voordat ze perspectief zien. Over de inzet

om. We hebben met zijn allen afgedongen

van een deel van het extra geld voor de

dat de commissie Cornielje is ingesteld

bapo-regeling denkt GroenLinks overigens

om met oplossingen te komen. Gisteren

anders dan bijvoorbeeld de SP. Wij vinden

kwamen we erachter dat staatssecretaris

wel dat je mensen moet stimuleren zo lang

Van Bijsterveldt de commissie als opdracht

mogelijk door te gaan.

heeft meegegeven dat de uitkomsten niet mogen leiden tot meer kosten.

‘Als je wilt dat scholen 1040

Ook het lerarentekort leidde tot grote

uur lesgeven, moet je ook

discussies. Maar één onderdeel is nog steeds niet opgepakt: de grote werkdruk.

1040 uur betalen’

De oplossing spitst zich nu toe op die ruim 1 miljard voor salarissen. Het is heel

En dan de gratis schoolboeken. GroenLinks

dubbel. Eindelijk wordt er iets gedaan aan

is daarvan altijd voorstander geweest, totdat

het lerarentekort, de afgelopen kabinetten

ik toetrad tot de commissie Dijsselbloem –

hebben dat gewoon verzuimd. Maar tege-

iets wat ik trouwens als een spoedcursus

lijkertijd eisen die plannen zoveel geld op,

onderwijspolitiek heb ervaren. Daarna heb

dat er niets overblijft voor andere dingen.”

ik tegen mijn fractiegenoten gezegd: met die gratis schoolboeken kan ik niet langer leven; het is gewoon een inkomensmaatregel en dat regelt GroenLinks wel op andere terreinen. Sommige partijen schermen met een Europees verdrag dat zegt dat

VO-magazine 8 • mei 2008

5. Participatie van allochtone ouders

3. Als Kamerlid gaat u op werkbezoek

4. Het aantal zorgleerlingen stijgt schrik-

naar scholen. Wat heeft tot nu toe de

barend snel. Waar ligt voor u de grens?

blijft moeizaam, wat scholen ook

“Ik snap dat die niet oneindig ver weg kan

proberen. Hoe kan dat beter?

meeste indruk gemaakt? “Het speciaal onderwijs. Daar zit zo’n

liggen. Ook als GroenLinks in het kabinet

“In de Marokkaanse cultuur en ook in

ontzettend moeilijke groep kinderen en

zou zitten, zou er een grens zijn. Punt.

andere culturen, wordt school niet gezien

dat is zo’n ondergeschoven kindje in de

Dit kabinet wil de groei via passend onder-

als een plek waar ouders een stem hebben.

politiek! Als je ziet hoe de leraren en

wijs beteugelen. Aan elk kind dat een vlekje

Daarnaast zijn er veel ouders die gewoon

andere personeelsleden betrokken zijn

heeft, is geld gekoppeld. Dat geeft een rare,

geen Nederlands spreken en zich daarom

bij de kinderen, dan realiseer je je: dát is

perverse prikkel. Scholen hebben er baat bij

schamen op school te komen. Het is een

uiteindelijk onderwijs. Dat vergeten we

om de vlekken van kinderen te benoemen.

groot probleem. Tijdens een gelijkekansen-

Dat scholen verplicht zijn een indicatie

debat heb ik bij de staatssecretarissen

vaak als we praten over structuren en streefcijfers. Ik vond het wel pijnlijk om het

aan te vragen, vind ik wel goed. Sommige

Dijksma en Van Bijsterveldt gepleit voor

speciaal onderwijs te bezoeken, ik realiseer

ouders willen gewoon niet erkennen dat er

een voorlichtingsoffensief met de bood-

me – en dat zie je terug in alle onderzoeken

wat mis is met hun kind. Ik ken ouders van

schap: ‘Als u het laat afweten op school

– dat deze kinderen juist ná de schooltijd

wie het kind een gedragsstoornis heeft,

en geen contact hebt met de docenten,

een moeilijke periode tegemoet gaan. Ik

maar die dat verzwijgen uit angst dat hun

vergroot u de kans dat uw kind in de goot

zit hier dankzij juffen en meesters die me

buren denken: ‘dat kind is niet goed, dat

belandt.’ Ik heb zelfs eens voorgesteld om

zeiden: ‘Je kunt het en je bent de hoop van

heeft zeker te maken met hun genen.’

ouders een contract te laten ondertekenen

de toekomst’. Dan ga je in jezelf geloven.

Het moet tussen de oren van ouders komen

waarin ze toezeggen op te komen dagen

Het zelfvertrouwen van de kinderen in het

dat hulp bij de opvoeding geen taboe is.

bij ouderavonden, maar mijn fractie is daar

praktijk- en speciaal onderwijs en in een

Het raakt ook aan de discussie over neef/

verdeeld over. Ik vind het heel jammer dat

deel van het vmbo is ontzettend klein.”

nicht-huwelijken. Al is wetenschappelijk

de huisbezoeken zijn afgeschaft. Eerlijk

onderzoek niet eenduidig over de erfelijke

gezegd ging ík altijd naar de ouderavonden

‘Als je wilt dat scholen 1040

effecten, ik heb moeite met deze huwe-

van mijn broertjes, omdat mijn moeder dan

lijken. Anderen wijzen op het verband

werkte. Ik zag alleen maar autochtone

uur lesgeven, moet je ook

tussen de hogere leeftijd waarop vrouwen

ouders en een enkele verdwaalde allochtone

1040 uur betalen’

kinderen krijgen en de groei van het aantal

ouder, vaak eentje die het wat beter had.

zorgleerlingen. De roep om wetenschappe-

Het is langzamer gegaan dan gehoopt, maar

lijk onderbouwd onderwijsbeleid geldt ook

mijn generatiegenoten en ik weten dat we

op dit punt.”

consequent Nederlands moeten praten, in de toekomst bij ouderavonden aanwezig moeten zijn en onze kinderen qua schoolresultaten niet moeten geloven op hun mooie bruine of blauwe oogjes. Daarover heb ik zelf vaak genoeg gelogen tegen mijn ouders...”

VO-magazine 8 • mei 2008

6. U hebt zich geprofileerd met een wets-

7. Wat vindt u van pas het geopende

voorstel voor het vak mediawijsheid op

expertisecentrum mediawijsheid?

scholen. Hoe staat het daarmee?

“Ik was niet bij de opening, in lijn met

“Ik heb mijn wetsvoorstel afgelopen najaar

mijn idee over dit centrum. Toen ik bezig

ingediend bij de Raad van State, die een

was met mijn wetsvoorstel, werd de komst

reactie heeft gestuurd. De vooruitzichten

van dat expertisecentrum me al steeds

waren gunstig, ik had veel steun en had het

voorgehouden. Sowieso kreeg ik in die tijd

er zogezegd ‘doorheen kunnen jassen’.

veel mailtjes van scholen en organisaties

Toen kwam ik in de commissie Dijsselbloem

die zich bezighouden met mediawijsheid;

terecht en dat gaf me nieuw inzicht. In de

dat zijn er een heleboel. Mijn wetsvoorstel

basisvorming zijn allerlei vakken vanuit het

is bedoeld voor alle kinderen, juist ook voor

niets ingevoerd – ook door mijn partij, het

de kinderen uit de zwakkere milieus die

vak verzorging – met alle overbelasting van

nooit bij zo’n expertisecentrum zullen

dien. Ik blijf ervan overtuigd dat media-

komen. Dit expertisecentrum is er voor

wijsheid een vaardigheid is die kinderen

partijen die al bezig zijn met dit onderwerp

moeten hebben, maar ik wil dat niet meer

en hun krachten willen bundelen. Maar of

los zien van de rest van het curriculum.

ze daarmee alle schoolkinderen bereiken,

Ik ga het wetgevingstraject wel afronden

betwijfel ik zeer.

door een reactie op de Raad van State te

Het verbaast me niet dat dit expertisecen-

schrijven. Daarna zet ik het in de ijskast.

trum in het regeerakkoord is opgenomen.

En wellicht tover ik het tevoorschijn als

Het onderwerp leeft erg bij de christelijke

we in de toekomst praten over het kern-

partijen. Ik verbaasde me al dat ik meteen

curriculum, maar dan in een aangepaste

zoveel steun kreeg van de christelijke par-

versie, bijvoorbeeld als module bij

tijen toen ik met mijn wetsvoorstel aan de

maatschappijleer.”

slag ging. Dat was dus om heel verkeerde redenen: de – in hun ogen – verloedering

‘Als je wilt dat scholenuur lesgeven, moet je ook 1040 uur betalen’

VO-magazine 8 • mei 2008

van de media en de ongewenste effecten daarvan op de jeugd 1357.”

helpdesk @vo-raad.nl Lessentabel vmbo Er was een verplicht minimum van 320 uren voor kunstvakken in het vmbo. Ik kan nergens vinden of dit nog van toepassing is. Er is geen voorgeschreven lessentabel of adviestabel meer in het vmbo. Alleen voor lichamelijke opvoeding gelden nog verplichtingen. Meer informatie op www.adviesgroepvmbo.nl.

Tijdelijke aanstelling Een bevoegde docent heeft een tijdelijke aanstelling voor één jaar met uitzicht op een vaste aanstelling. Bij de eerste beoordeling in december 2007 is hij geschikt bevonden. Daarna is duidelijk geworden dat hij chaotisch werkt. Hij heeft begeleiding gezocht, maar de vorderingen zijn nog onvoldoende duidelijk. Het liefst geven we hem nog een tijdelijke aanstelling van een jaar, om te bezien of hij zich voldoende ontwikkelt. Kan dat? Ja, in deze situatie kan dat. Op grond van artikel 3.a.2 lid 2 kunt u motiveren waarom u zijn dienstverband voor bepaalde tijd verlengt. U dient dit wel minimaal twee maanden voor 1 augustus te doen. Hebt u de medewerker al een vaste aanstelling toegezegd, dan staat u natuurlijk niet sterk.

deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven.

Uitlenen Komen VO-leerlingen die aan ons ROC worden uitbesteed, op de kwaliteitskaart van de school voor voortgezet onderwijs of op die van ons? De school van inschrijving is bepalend voor de kwaliteitskaart. De uitlener (de school voor voortgezet onderwijs) blijft voor de gehele gang van zaken verantwoordelijk. Zij zal ook zonodig gegevens in BRON moeten verwerken. Het nummer van de leerling blijft aan de VO-school verbonden.

Gebrek aan lessen Voor een collega in vaste dienst, met een volledige betrekking, zijn volgend jaar niet genoeg lessen beschikbaar. Wat te doen? Als de oorzaak ligt in een structureel leerlingentekort, dient u volgens de CAO VO op korte termijn in overleg te gaan met de bonden. In het algemeen geldt: u kijkt eerst of er tijdelijke docenten zijn die er wegens gebrek aan formatieve lessen uit moeten. Dan kijkt u welke docenten op het betreffende werkterrein tevens andere bevoegdheden schuiven naar andere vakken kan ruimte scheppen voor deze docent. Misschien heeft de dandere vakken kan ruimte scheppen voor deze docent. Misschien heeft de docent ook zelf een bevoegdheid voor een ander vak of is hij bereid deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven 493.

u volgens de CAO VO op korte termijn in overleg te gaan met de bonden. In het algemeen geldt: u kijkt eerst of er tijdelijke docenten zijn die er wegens gebrek aan formatieve lessen uit moeten. Dan kijkt u welke docenten op het

Heeft u een vraag voor de helpdesk? R mail het naar helpdesk@vo-raad.nl

betreffende werkterrein tevens andere bevoegdheden hebben. Hen doorschuiven naar andere vakken kan ruimte scheppen voor deze docent. Misschien heeft de docent ook zelf een bevoegdheid voor een ander vak of is hij bereid

VO-magazine 8 • mei 2008

VO in beeld Zon Aardrijkskunde op het Dacapo College in Sittard. “Als ik aan vakantie denk, denk ik aan zon. Bij het maken van deze foto koos ik daarom voor het contrast van de warme zomerzon buiten en het volgen van een les binnen. Ik nam een tegenlichtopname om dit contrast beeldend te laten zien.” Foto: Roy Seerden, 2e jaars student Grafische Vormgeving, Sint Lucas in Boxtel. De rubriek VO in beeld biedt studenten Fotografie de mogelijkheid om hun werk te publiceren in VO-magazine. De fotografen zijn vrij in de verbeelding van hun opdracht. Het thema van deze maand is ‘vakantiekriebels’.

VO-magazine 8 • mei 2008

VO-magazine 8 â&#x20AC;˘ mei 2008

ADVERTENTIE

Regionaal arrangement krijgt brede opvolger

Masterplan voor gestroom

Vanaf 1 augustus kunnen schoolbesturen met een ‘regionaal plan onderwijsvoorzieningen’ hun aanbod op elkaar afstemmen. Voor het vmbo is een dergelijke samenwerking al langer mogelijk. Ervaringen uit Amersfoort laten zien dat daarmee niet alle problemen verdwijnen. Maar een stap in de goede richting is het wel.

gold. Vanaf 2002 zijn ruim 80 van deze

regio inzichtelijk te krijgen. De onderwijs-

regionale arrangementen afgesloten.

wethouder van Amersfoort wilde een

Ze zagen er verschillend uit, afhankelijk

oplossing zoeken voor de problemen die

van de situatie in de regio en de wensen

diverse scholen ervoeren. De gemeente

van schoolbesturen en scholen. Onderlinge

wilde geen afzonderlijke scholen onder-

concurrentiestrijd, cultuurverschillen en

steunen, maar uitgaan van een gedeelde

uiteenlopende ambities speelden mee.

visie in de regio. De directe aanleiding lag

In het begin ging de aandacht vaak uit naar

in huisvestingsplannen: de gemeente wilde

de verschillen. Inmiddels leggen partijen

de beurs trekken indien een verzoek tot

steeds meer het accent op samenwerking

investering werd onderbouwd door een

Tekst: Suzanne Verstraelen /

in plaats van op het tegenhouden van de

stevige regiovisie. De gemeente heeft toen

Fotografie: Hollandse Hoogte

ambities van de andere partij om hun eigen

een procesbegeleider ingeschakeld die

positie veilig te stellen. Scholen zien in dat

ervaring had met dergelijke processen.

Op 18 maart is in de Tweede Kamer de

zij gezamenlijk het hele voortgezet onder-

De trekker van het initiatief werd Lex van

Wetswijziging voorzieningenplanning

wijs in de regio beter kunnen laten aan-

de Haterd, voorzitter van het college van

aangenomen. Het doel is modernisering

sluiten bij de wensen van leerlingen,

bestuur van het Meridiaan College, locatie

en vereenvoudiging van de regels over

ouders, vervolgonderwijs en arbeidsmarkt.

Nieuwe Eemland.

scholenplanning in de Wet op het voortgezet

Een RPO biedt scholen de mogelijkheid

In negen maanden tijd werkten negen

onderwijs. In de Wetswijziging voorzienin-

afspraken in de regio te maken. Diverse

schoolbesturen in twee fasen aan een

genplanning is ook het regionaal plan

factoren vergroten daarbij de kans op

regiovisie. Ze focusten op de basisberoeps-

onderwijsvoorzieningen (RPO) geregeld.

succes: een goede relatie tussen besturen

gerichte en de kaderberoepsgerichte leer-

Schoolbesturen kunnen via het RPO onder-

en directies van scholen, schooloverstijgend

weg. Eerst maakte een stuurgroep met hulp

wijsprogramma’s aanbieden in samen-

kunnen denken over het belang voor de

van de procesbegeleider een analyse.

werking en afstemming met andere scholen

regio en eventueel de inzet van proces-

Geconstateerde knelpunten in de beroeps-

in de regio. Dat geldt voor het hele voort-

begeleiders, gesubsidieerd via OCW.

gezet onderwijs: praktijkonderwijs, vmbo,

gerichte leerwegen waren: terugloop van leerlingen, te kleine en moeilijk levens-

Huisvesting

vatbaar te houden afdelingen, versnippering

Het RPO is de opvolger van het regionaal

In Amersfoort zaten in 2004 negen school-

van afdelingen per school, een ruime

arrangement, dat alleen voor vmbo-scholen

besturen om de tafel om knelpunten in de

beschikbaarheid van identiek onderwijs-

havo en vwo.

VO-magazine 8 • mei 2008

lijnd onderwijsaanbod Een regionaal plan onderwijsvoorzieningen… • wordt afgesloten door tenminste twee bevoegde gezagsorganen; • bestrijkt het grondgebied van een of meer (aansluitende) gemeenten. Twee scholen in één gemeente kunnen niet meer aan verschillende regionale arrangementen deelnemen. Een gemeente kan pas onderdeel uitmaken van een regio als 60 procent van het aantal leerlingen dat op de deelnemende schoolvestigingen zit, ook in die gemeente staat ingeschreven. Bovendien moet tenminste 65 procent van de bevoegde gezagsorganen die in een gemeente een (of meer) vestigingen hebben, bij de samenwerking betrokken zijn; • is gebaseerd op een regiovisie. Deze biedt een beschrijving van het vervolgonderwijs, de samenwerking met gemeente, het arbeidsmarktperspectief en het bedrijfsleven; • kan ook afspraken bevatten over bijvoorbeeld doorstroom naar vervolgonderwijs, doorlopende leerlijnen, leerlingenzorg, passend onderwijs en gebruik van voorzieningen; • geldt voor vijf jaar. Scholen die niet deelnemen aan een RPO, kunnen melden dat zij er hinder van ondervinden. Zij moeten dan aantonen dat zij als gevolg van het RPO op vestigingsniveau minstens 10 procent leerlingverlies lijden. Alle bestaande regionale arrangementen zullen voor de resterende looptijd zonder verdere aanpassingen worden omgezet in een RPO, met een minimale duur van twee en een maximale duur van vijf jaar 187.

aanbod, hoge uitval in de bovenbouw,

de gemeente Amersfoort hebben met de

segregatie, het imagoprobleem van het

inventarisatie van de knelpunten en de

basisberoepsgericht of kaderberoepsgericht.”

vmbo als afvalbak en ouderwets onderwijs

wensen voor de toekomst bij hun eigen

Niettemin is het onderwijs in Amersfoort

waarin niet geïnvesteerd was.

gemeenten aangeklopt.

In de tweede fase is een gezamenlijke

vmbo theoretische leerweg of hoger dan

ervan doordrongen dat een gezamenlijke aanpak in de regio belangrijk is. Het

visie ontwikkeld. “De kern was verbreding,

Verzuiling

regionaal arrangement krijgt dan ook

modernisering en vernieuwing”, vertelt Van

Wat heeft het regionaal arrangement in

een vervolg in een RPO. 812

de Haterd. Voor de scholen gelegen in de

Amersfoort en omstreken opgeleverd? In

gemeente Amersfoort heeft dit geleid tot

elk geval gebouwen die zich in optimale

verbreding van afdelings- naar intersectorale

staat bevinden en geoutilleerd zijn met de

programma’s. Voorheen waren scholen

juiste inventaris en apparatuur. Toch zijn

Lessen uit Amersfoort 1. Maak gebruik van een goede proces-

onderwijskundig nog ingedeeld in aparte

niet alle knelpunten opgelost. De beroeps-

afdelingen voor bijvoorbeeld metaal, bouw

gerichte scholen in Amersfoort kampen

en elektrotechniek. Op grond van de regio-

bijvoorbeeld nog steeds met een leerlingen-

visie kozen zij voor een breed intersecto-

tekort. Dit komt enerzijds door de sterk

raal programma met de brede sectoren

verzuilde achtergrond van de gemeente.

techniek, zorg & welzijn en economie.

Iedere school heeft zijn afdelingen

Dit had gevolgen voor de huisvesting:

versterkt en in stand gehouden; het onder-

er kwamen leerpleinen, een werkplekken-

wijsaanbod is hetzelfde gebleven. Het is een

structuur en bijbehorende inventaris.

politiek gevoelig punt dat alle denominaties

De apparatuur werd vernieuwd en er werd

in het onderwijs vertegenwoordigd blijven.

meer ICT toegepast. Een groot deel van de

Van de Haterd: “Onze droom was te inves-

afspraken zoveel mogelijk in bestaande

vernieuwing is ook in de didactische aanpak

teren in goed beroepsonderwijs, maar dat

overlegstructuren. Dit ontlast de

gaan zitten, bijvoorbeeld omdat scholen

bleek een illusie. Amersfoort is een groei-

stuurgroep 69.

een vorm van natuurlijk leren of adaptief

stad en de verwachting was dat ook het

onderwijs hebben geïntroduceerd. De

beroepsonderwijs zou groeien. Die groei is

gemeente investeerde voor de scholen in

er niet, integendeel. Opwaartse druk van

Amersfoort 3,5 miljoen euro; daarnaast

ouders en basisscholen maakt dat leerlingen

investeerden de scholen zelf. Scholen buiten

kiezen voor hogere onderwijstypen. Liever

begeleider die alle partijen ligt. 2. Knip het proces in tweeën. De eerste fase voor de (markt)analyse: welke knelpunten zijn er, waar komen ze vandaan? Sluit af met een tussenrapportage. In de tweede fase de visieontwikkeling: wat wil je in de regio bereiken met welke oplossingen? 3. Regel de uitvoering van gemaakte

VO-magazine 8 • mei 2008

Beweging in Beeld (slot)

Wat zijn de vernieuwingen:

bijna klaar, Sinds voorjaar 2006 volgt VO-magazine drie scholen die werken aan vernieuwing.

In deze slotaflevering peilen we aan de hand van vijf vragen de eindstand. Leerdorp, TOP en Via Nova zijn veranderd van abstracte woorden op papier in concrete onderwijspraktijken. Twee directiewisselingen, één failliete aannemer en het rapportDijsselbloem ten spijt, vinden de directeuren dat het goed gaat op hun scholen.

Tekst: Mieke Aarts / Fotografie: NFP Photography

VO-magazine 8 • mei 2008

Jaap Slob Het Westeraam Wim Kokx (links) Picasso Lyceum Ron Dorreboom Via Nova College

nooit af 1. Presteren leerlingen beter in het nieuwe systeem?

bekend zijn – de eerste generatie doet deze maand examen –

Hoewel ook van Leerdorp vmbo nog geen examenresultaten

De nieuwbouw van het Picasso Lyceum is vertraagd en pas

constateert directeur vmbo Jaap Slob van Het Westeraam in

komend najaar gereed, maar de afgelopen drie jaar hebben

Elst in elk geval verbeteringen op sociaal-didactisch vlak.

leerlingen al wel kunnen leren in TOP-klassen (Talenten Ont-

Hij vindt zijn leerlingen zelfstandiger en competenter en ze

wikkelen tot Prestaties). Directeur Wim Kokx en afdelings-

beschikken over meer vaardigheden. Dankzij de leerarrange-

leider havo-bovenbouw Jeroen van Grunsven zien blije leer-

menten die de leerlingen veel bij bedrijven in de omgeving

lingen die fluitend rondlopen. “De resultaten van de verbeter-

brengen, groeien hun durf en zelfvertrouwen. Of de ouders ook

monitor zijn nog niet beschikbaar, maar als leerlingen van de

tevredener zijn, vindt Slob lastiger te zeggen. De ervaring

ICT-topklas om 15.00 uur uit zijn en wij ze om 17.00 uur

leert dat ouders zich minder voor de nieuwe onderwijskundige

moeten vertellen dat de school écht dicht gaat, beschouwen

ideeën interesseren dan voor praktische zaken als lesuitval.

we dat als een goed teken.” Dat driekwart van de leerlingen bij een of meer vakken versnelt via de pilot meerdere examenmomenten, zien ze als bevestiging dat het goed gaat met

2. Hoe functioneren de docenten nu de vernieuwing grotendeels is voltooid?

‘onderwijs op maat’. Wel zijn de modules van de TOP-klassen

Op het Picasso Lyceum doen de meeste docenten doen hun

korter gemaakt. Dat motiveert meer en is overzichtelijker.

werk met grote inzet. Slechts één docent is definitief ver-

Op het Via Nova College in Utrecht zitten de vmbo-ers van

trokken vanwege de onderwijskundige vernieuwingen, een

het eerste uur nu in de derde. Directeur Dorreboom kan dus

tweede is als spijtoptant na een jaar teruggekeerd. Het ziekte-

nog niet aan de hand van examenresultaten illustreren dat de

verzuim is onveranderd gebleven, ondanks de grotere belasting

aanpak werkt. Maar de resultaten van het Cito-volgsysteem

door het maatwerk en coachen in domeinen. Ondersteuning

onder eerste- en tweedeklassers en de ‘acht’ die leerlingen

door onderwijsassistenten brengt verlichting. Alle docenten

gaven in het satisfactieonderzoek, maken van hem een

hebben coachingstrainingen gevolgd en de directie is systema-

tevreden man. Net als 10 procent opstroom naar een hogere

tisch persoonlijke ontwikkelingsgesprekken gaan voeren.

leerweg (tegen een afstroom van slechts2 procent) en het

Van Grunsven: “Een docent die twijfelde over de effectiviteit

grote aantal aanmeldingen voor volgend schooljaar. Of alle

van de nieuwe aanpak heeft gesprekken met leerlingen opge-

leerlingen beter zullen renderen, zal een punt van discussie

nomen. Samen hebben we die teruggeluisterd en geanalyseerd.

blijven, vermoedt hij, simpelweg omdat er steeds meer zorg-

Toen werd hem duidelijk dat hij door de nieuwe manier van

leerlingen komen. Hij voelt wel voor een soort intensive care

praten met zijn leerlingen meer had bereikt dan hij dacht.”

voor deze groep kinderen, naar Fins model.

Op het Via Nova College is nog niemand vertrokken; wel heeft Dorreboom een docent ontslagen. Alle docenten zijn

VO-magazine 8 • mei 2008

‘Saetosus rures incredibiliter verecunde deciperet fragilis concubine. Bel Quinquennalis suis aegre libere adquireret saetosus apparatus bellis.’

1. Presteren leerlingen beter in het nieuwe systeem?

Hoewel ook van Leerdorp vmbo nog geen examenresultaten

De nieuwbouw van het Picasso Lyceum is vertraagd en pas

constateert directeur vmbo Jaap Slob van Het Westeraam in

komend najaar gereed, maar de afgelopen drie jaar hebben

Elst in elk geval verbeteringen op sociaal-didactisch vlak.

leerlingen al wel kunnen leren in TOP-klassen (Talenten Ont-

Hij vindt zijn leerlingen zelfstandiger en competenter en ze

bekend zijn – de eerste generatie doet deze maand examen –

wikkelen tot Prestaties). Directeur Wim Kokx en afdelings-

beschikken over meer vaardigheden. Dankzij de leerarrange-

leider havo-bovenbouw Jeroen van Grunsven zien blije leer-

menten die de leerlingen veel bij bedrijven in de omgeving

lingen die fluitend rondlopen. “De resultaten van de verbeter-

brengen, groeien hun durf en zelfvertrouwen. Of de ouders ook

monitor zijn nog niet beschikbaar, maar als leerlingen van de

tevredener zijn, vindt Slob lastiger te zeggen. De ervaring

ICT-topklas om 15.00 uur uit zijn en wij ze om 17.00 uur

leert dat ouders zich minder voor de nieuwe onderwijskundige

moeten vertellen dat de school écht dicht gaat, beschouwen

ideeën interesseren dan voor praktische zaken als lesuitval.

we dat als een goed teken.” Dat driekwart van de leerlingen bij een of meer vakken versnelt via de pilot meerdere examenmomenten, zien ze als bevestiging dat het goed gaat met

2. Hoe functioneren de docenten nu de vernieuwing grotendeels is voltooid?

‘onderwijs op maat’. Wel zijn de modules van de TOP-klassen

Op het Picasso Lyceum doen de meeste docenten doen hun

korter gemaakt. Dat motiveert meer en is overzichtelijker.

werk met grote inzet. Slechts één docent is definitief ver-

Op het Via Nova College in Utrecht zitten de vmbo-ers van

trokken vanwege de onderwijskundige vernieuwingen, een

het eerste uur nu in de derde. Directeur Dorreboom kan dus

tweede is als spijtoptant na een jaar teruggekeerd. Het ziekte-

nog niet aan de hand van examenresultaten illustreren dat de

verzuim is onveranderd gebleven, ondanks de grotere belasting

aanpak werkt. Maar de resultaten van het Cito-volgsysteem

door het maatwerk en coachen in domeinen. Ondersteuning

onder eerste- en tweedeklassers en de ‘acht’ die leerlingen

door onderwijsassistenten brengt verlichting. Alle docenten

gaven in het satisfactieonderzoek, maken van hem een

hebben coachingstrainingen gevolgd en de directie is systema-

tevreden man. Net als 10 procent opstroom naar een hogere

tisch persoonlijke ontwikkelingsgesprekken gaan voeren.

leerweg (tegen een afstroom van slechts2 procent) en het

Van Grunsven: “Een docent die twijfelde over de effectiviteit

grote aantal aanmeldingen voor volgend schooljaar. Of alle

van de nieuwe aanpak heeft gesprekken met leerlingen opge-

leerlingen beter zullen renderen, zal een punt van discussie

nomen. Samen hebben we die teruggeluisterd en geanalyseerd.

blijven, vermoedt hij, simpelweg omdat er steeds meer zorg-

Toen werd hem duidelijk dat hij door de nieuwe manier van

leerlingen komen. Hij voelt wel voor een soort intensive care

praten met zijn leerlingen meer had bereikt dan hij dacht.”

voor deze groep kinderen, naar Fins model.

Op het Via Nova College is nog niemand vertrokken; wel heeft Dorreboom een docent ontslagen. Alle docenten zijn

1. Presteren leerlingen beter in het nieuwe systeem?

Hoewel ook van Leerdorp vmbo nog geen examenresultaten

De nieuwbouw van het Picasso Lyceum is vertraagd en pas

constateert directeur vmbo Jaap Slob van Het Westeraam in

komend najaar gereed, maar de afgelopen drie jaar hebben

Elst in elk geval verbeteringen op sociaal-didactisch vlak.

bekend zijn – de eerste generatie doet deze maand examen –

leerlingen al wel kunnen leren in TOP-klassen (Talenten Ont-

Hij vindt zijn leerlingen zelfstandiger en competenter en ze

wikkelen tot Prestaties). Directeur Wim Kokx en afdelings-

beschikken over meer vaardigheden. Dankzij de leerarrange-

leider havo-bovenbouw Jeroen van Grunsven zien blije leer-

menten die de leerlingen veel bij bedrijven in de omgeving

lingen die fluitend rondlopen. “De resultaten van de verbeter-

brengen, groeien hun durf en zelfvertrouwen. Of de ouders ook

monitor zijn nog niet beschikbaar, maar als leerlingen van de

tevredener zijn, vindt Slob lastiger te zeggen. De ervaring

ICT-topklas om 15.00 uur uit zijn en wij ze om 17.00 uur

leert dat ouders zich minder voor de nieuwe onderwijskundige

moeten vertellen dat de school écht dicht gaat, beschouwen

ideeën interesseren dan voor praktische zaken als lesuitval.

we dat als een goed teken.” Dat driekwart van de leerlingen bij een of meer vakken versnelt via de pilot meerdere examenmomenten, zien ze als bevestiging dat het goed gaat met

2. Hoe functioneren de docenten nu de vernieuwing grotendeels is voltooid?

‘onderwijs op maat’. Wel zijn de modules van de TOP-klassen

Op het Picasso Lyceum doen de meeste docenten doen hun

korter gemaakt. Dat motiveert meer en is overzichtelijker.

werk met grote inzet. Slechts één docent is definitief ver-

Op het Via Nova College in Utrecht zitten de vmbo-ers van

trokken vanwege de onderwijskundige vernieuwingen, een

het eerste uur nu in de derde. Directeur Dorreboom kan dus

tweede is als spijtoptant na een jaar teruggekeerd. Het ziekte-

nog niet aan de hand van examenresultaten illustreren dat de

verzuim is onveranderd gebleven, ondanks de grotere belasting

aanpak werkt. Maar de resultaten van het Cito-volgsysteem

door het maatwerk en coachen in domeinen. Ondersteuning

onder eerste- en tweedeklassers en de ‘acht’ die leerlingen

door onderwijsassistenten brengt verlichting. Alle docenten

gaven in het satisfactieonderzoek, maken van hem een

hebben coachingstrainingen gevolgd en de directie is systema-

tevreden man. Net als 10 procent opstroom naar een hogere

tisch persoonlijke ontwikkelingsgesprekken gaan voeren.

leerweg (tegen een afstroom van slechts2 procent) en het

Van Grunsven: “Een docent die twijfelde over de effectiviteit

grote aantal aanmeldingen voor volgend schooljaar. Of alle

van de nieuwe aanpak heeft gesprekken met leerlingen opge-

leerlingen beter zullen renderen, zal een punt van discussie

nomen. Samen hebben we die teruggeluisterd en geanalyseerd.

blijven, vermoedt hij, simpelweg omdat er steeds meer zorg-

Toen werd hem duidelijk dat hij door de nieuwe manier van

leerlingen komen. Hij voelt wel voor een soort intensive care

praten met zijn leerlingen meer had bereikt dan hij dacht.”

voor deze groep kinderen, naar Fins model.

Op het Via Nova College is nog niemand vertrokken; wel heeft Dorreboom een docent ontslagen. Alle docenten 1450

ADVERTENTIE

FINANCIËN

De lettertjes van ontslag Nog voordat de personeelsbehoefte voor het volgende schooljaar bekend is, krijgen veel medewerkers met een tijdelijk dienstverband al te horen dat hun contract niet wordt verlengd. Dat hebben we in elk geval op tijd geregeld, denken werkgevers. Ze realiseren zich niet dat zij ook in deze ontslagsituatie een wettelijke reïntegratieverantwoordelijkheid hebben 51. Tekst: Reina van den Helvert

Het wordt weer tijd om het personeelsbestand onder de loep

leiding een loopbaanadviestraject en coaching, gericht op

te nemen. Welke formatie heb ik nodig voor de organisatie

acceptatie en welzijn, kan volgen.

van het volgende schooljaar? Heb ik het benodigde personeel beschikbaar? Om te voorkomen dat de opzegtermijn wordt

Natuurlijk zijn aan een dergelijk begeleidingstraject en aan

overschreden, laten werkgevers hun personeelsleden met een

de doorbelasting van de bovenwettelijke uitkering kosten

tijdelijk dienstverband dikwijls al in een vroeg stadium weten

verbonden. Deze zijn exact te berekenen. Dat geldt niet

dat hun contract niet wordt verlengd. Maar wat veel werk-

voor de kosten van een slecht functionerende leidinggevende.

gevers niet weten, is dat zij ook in deze gevallen een wette-

Maar deze zijn doorgaans zo hoog dat de keuze voor een

lijke reïntegratieverantwoordelijkheid hebben. Deze komt

begeleidingstraject altijd de moeite waard is. Bovendien

voort uit het feit dat werkgevers in het voortgezet onderwijs

wordt met deze ´creatieve oplossing´ voor zowel werknemer

eigenrisicodrager zijn voor de WW én de bovenwettelijke

als werkgever een win-win-situatie gecreëerd. Door op tijd,

WW. Een werkgever heeft dus belang bij een zo kort moge-

vóór het ontslag, aandacht te hebben voor de consequenties

lijke uitkeringsduur of liever helemaal geen periode van

van het ontslag voor de medewerker en de school, is voor-

werkloosheid. De reïntegratieverantwoordelijkheid biedt

komen dat deze medewerker in een (dure) uitkeringssituatie

een kans om de kosten te beïnvloeden.

terecht komt. Bovendien heeft de school een functie minder openstaan. In de toekomst zullen dit soort creatieve

Win-win-situatie

oplossingen steeds meer van scholen en tussen scholen

De reïntegratieverantwoordelijkheid is op heel verschillende

onderling gevraagd worden.

manieren in te vullen. Het ontslag na een tijdelijk dienst-

verband treft veel jonge docenten met een kort uitkerings-

Ontslagbrief

recht, die bovendien vaak weer snel bij een andere school

Een laatste opmerking. In de ontslagbrief ligt al een moge-

aan de slag kunnen. Iedere werkgever moet echter ook wel

lijkheid om de reïntegratieverantwoordelijkheid gestalte te

eens een oudere werknemer ontslaan. Dan kunnen de uit-

geven. Door een medewerker in deze brief te wijzen op in-

keringskosten hoog oplopen. De reïntegratie zal in dit geval

schrijving bij het CWI en de mogelijkheden die het CWI biedt,

anders aangepakt moeten worden.

begint in feite het reïntegratietraject. Tevens is het verstandig

Een praktijkvoorbeeld: een leidinggevende heeft een

aan te geven dat ook van de medewerker een inspanning

functioneringsprobleem. Er is echter geen functie met een

wordt verwacht om tijdelijke werkloosheid te voorkomen,

gelijk salarisperspectief binnen de school aanwezig. De werk-

dan wel de werkloosheidsduur zoveel mogelijk te beperken.

gever zegt de medewerker ontslag aan onder gelijktijdige

Natuurlijk zijn aan een dergelijk begeleidingstraject en aan

aanbieding van een lager gewaardeerde functie. Voor het

de doorbelasting van de bovenwettelijke uitkering kosten

verschil is de bovenwettelijke uitkering aangevraagd als

verbonden. Deze zijn exact te berekenen. Dat geldt niet

suppletie. Dit betekent dat de medewerker gedurende een

Veel scholen zijn geïnteresseerd in de oplossingen van

aantal jaren een gegarandeerd inkomen heeft. Verder biedt

collega´s in het kader van hun reïntegratieverantwoordelijk-

de werkgever aan dat de medewerker onder externe bege-

heid ontslag 507.

VO-magazine 8 • mei 2008

COLUMN Hendrik-Jan van Arenthals

Onder-steuning Het staat binnenkort weer in mijn agenda. De jaarlijkse bijeenkomst

10 Tips voor de aanpak van reïntegratie bij ontslag

met het OOP, het onderwijsondersteunend personeel. Het nuttige met het aangename verenigen in een lokale horecagelegenheid. Natuurlijk gaat het dan over het werk, over de organisatie, over veiligheid. Maar vooral wordt er gesproken over waardering. Het blijft belangrijk, steeds te blijven benadrukken, hoe cruciaal de functie van onze onderwijsondersteuners is. ‘Of ik het Convenant al had gelezen,’ vroeg hij me. Een ervaren

• Blijf zoveel mogelijk persoonlijk

praktijkinstructeur met een rijk verleden bij de bond. ‘Wat ik er

contact met de medewerker

van vond.’ Ik stak een klein betoog af over het lerarentekort en

onderhouden, door geregeld de

professionalisering van de beroepsgroep. Dat wilde hij echter

stand van zaken samen te

niet horen. ‘Waar was het OOP?’ Daar ging het om.

bespreken. • Reik hulpmiddelen aan waarbij de medewerker initiatief dient te nemen om iets te kunnen. • Probeer de onderlinge sfeer

De laatste jaren is onderzoek gedaan of en zo ja hoe de arbeidsvoorwaarden voor het OOP in de afspraken tussen werkgevers en werknemers meer gelijkgetrokken zouden kunnen worden. Dat bleek taaie materie te zijn. Sinds de kop van de bekende Haagse

prettig te houden, want

struisvogel uit het zand kwam, heeft het lerarentekort terecht de

inhoudelijke verschillen van

volledige aandacht. Kortere loonschalen, meer hogere functies,

mening zijn dan soepeler

een professioneel statuut en een scholingsfonds. Het draait om het

bespreekbaar.

primaire proces. Leerlingen zijn in de eerste plaats gebaat bij goed

• Schroom niet om er, als je het

onderwijs. In de discussies over de urennorm, over ‘kwaliteit’ versus

hierover eens kunt worden, een

‘kwantiteit’, zijn over onderwijsassistenten en andere OOP-ers die

derde bij te betrekken.

lessen ‘opvangen’ niet altijd even vleiende opmerkingen gemaakt.

• Doorloop het traject zorgvuldig.

Geen zinnig mens zal het belang van bevoegde en bekwame leraren

Benoem het probleem en maak

betwisten. ‘Maar soms ging de toon wel erg ver,’ verzuchtte mijn

duidelijk dat je op basis van

instructeur.

wederzijds respect tot een reële oplossing wilt komen. • Schroom niet om er, als je het hierover eens kunt worden, een derde bij te betrekken. • Doorloop het traject zorgvuldig. Benoem het probleem en 120

‘Ze zouden een voorbeeld moeten nemen aan het basisonderwijs. Daar weten ze inmiddels wat het betekent wanneer een belangrijk deel van de ondersteuning wegvalt’. Ik las nog eens na, waar hij op doelde. In het Convenant staat bij de afspraken voor het primair onderwijs een loonkostensubsidie voor het aanstellen van minimaal 1550 ondersteuners. Er wordt expliciet verband gelegd tussen het verlagen van werkdruk en het OOP. Ik heb hem vriendelijk het verschil tussen PO en VO uitgelegd. De respons op onze advertentie met vacatures voor volgend schooljaar onderstreepte de noodzaak van een focus op de docent. Toch bleef er iets hangen. Zonder een gemotiveerd en toegerust OOP geen goed onderwijs. Straks tijdens onze bijeenkomst maar een rondje extra.

VO-magazine 8 • mei 2008

Talentontwikkeling op CSG Calvijn Vreewijk doorbreekt taalbarrière

Praktijkverhaal k Meer taal, meer succes Nederland heeft veel onderwijsexpertise, maar het lukt niet goed genoeg om al het talent uit alle kinderen te halen. Hoe voorkomen we bijvoorbeeld afstroom van kinderen met havo/vwo-capaciteiten, maar ook een achterstand in leesvaardigheid en schooltaal? Op CSG Calvijn Vreewijk in Rotterdam proberen ze het via de ‘Taalklas’. Fatih weet zeker dat hij het tot accountant zal schoppen. Tekst: Mieke Aarts / Fotografie: Mariska Vogelenzang

Het interview is afgelopen. Hans Campman (sectorleider

een achtergrond als basisschoolleraar en was dus goed toe-

onderbouw) en Jan van Mastrigt (docent Nederlands en

gerust voor deze groep. Met kinderen naar het Van Gogh

taalcoördinator) lopen mee naar de uitgang en staan onder-

Museum, op de fiets naar de molens van Kinderdijk, niets

weg stil bij de foto van ‘hun’ Taalklas. Bij elk van de twintig

leek te veel moeite.

kinderen hebben ze een verhaal. De getalenteerde jongen

Toch is de school twee jaar geleden gestopt met de Topklas.

uit Afghanistan, de Turkse jongen die iets te goed weet dat

Het overheidsgeld voor het opheffen van taalachterstand ging

hij er leuk uitziet, het blonde hoofd van de enige niet-

vooral naar het primair onderwijs en de aanmeldingen liepen

allochtone leerling in deze klas. Of deze kinderen nu in

terug. Campman: “Ouders dachten: ‘waarom kan mijn kind

Rotterdam geboren en getogen zijn of er pas later zijn

niet meteen naar de brugklas, net als andere leerlingen?’

komen wonen, één ding hebben ze gemeen: ze hadden een

Ze voelden schaamte. Toen hebben we voor schooljaar

mooie Cito-score in groep 8, vaak rond de 540, maar met

2006-2007 besloten de Topklas om te vormen tot een

uiteenlopende deelscores. Vaak zijn ze goed in rekenen,

Taalklas.”

soms ook wel in spelling, maar duidelijk minder goed in begrijpend lezen. Door die leesvaardigheid in hoog tempo

Selectiemethode

bij te spijkeren, wordt de kans groter dat deze leerlingen

De Taalklas is een brugklas met slechts twintig leerlingen,

hun havo/vwo-examen halen.

met extra lessen Nederlands (zeven lesuren per week) en extra aandacht voor studievaardigheden (twee huiswerkuren

‘Mijn ouders zijn trots op me, want ik mag waarschijnlijk naar het atheneum’

per week). Omdat Calvijn een tweejarige brugperiode kent, blijven de leerlingen twee jaar in de speciale klas. Aandacht voor taalontwikkeling moet in de hele onderbouw de leidende didactiek worden. Daarvoor volgt een groep

Van Gogh

docenten de cursus coach voor taalgericht vakonderwijs bij

Het gaat natuurlijk om meer dan alleen taalachterstand.

het CED in Rotterdam. Het is de bedoeling dat zij die kennis

Het gaat ook om een culturele achterstand, om leerlingen

aan collega’s overdragen. Campman: “De Taalklas is een

die nauwelijks hun wijk verlaten, nooit in een museum

begin, maar we vinden de afstroom in de hele onderbouw nog

komen en thuis al helemaal geen krantenabonnement hebben.

te hoog. Gelukkig ziet het hele team de vorderingen van de

De snelle verandering van de leerlingenpopulatie vanaf eind

taalklasleerlingen. Ik heb nog nooit zo weinig moeite hoeven

jaren negentig dwong CSG Calvijn Vreewijk – waar staats-

doen om collega’s te overtuigen.”

secretaris Van Bijsterveldt haar schooltijd doorbracht – extra

Van Mastrigt doet het selectiewerk voor de speciale klas.

in te zetten op het voorkomen van afstroom naar het vmbo.

Zijn inschatting telt even zwaar mee als de Cito-score.

Zes jaar geleden werd daarom de ‘Topklas’ geïntroduceerd.

Uiteindelijk beslissen de ouders echter of ze hun kind in

Het idee was: geef kinderen gekoppeld aan het voortgezet

de Taalklas geplaatst willen hebben.

onderwijs een extra jaar om achterstanden weg te werken

Dit voorjaar was Campman even bang voor een nieuwe

en laat ze daarna toe tot de brugklas. Jan van Mastrigt heeft

stigmatisering. “Op de voorlichtingsavond maakte een Turkse

VO-magazine 9 • juni 2008

Meltem Kaygisiz (rechts) volgt de Taalklas op CSG Calvijn Vreewijk

vader een opmerking over het feit dat er alleen maar alloch-

volgens Van Mastrigt de boodschap meegeven: ‘Wij geloven

tone ouders uitgenodigd waren. Dat domineerde vervolgens

in jullie. Geloven jullie dan in jullie eigen kunnen.’ 820

het debat. Gelukkig hebben maar twee ouders van geselecteerde kinderen het aanmeldingsformulier niet teruggestuurd. In de eerste lichting taalklassers zitten overigens diverse autochtone leerlingen.”

Geloven Om te weten of de school met de Taalklas haar doel bereikt, maken de leerlingen de entreetoets en de volgtoets van Cito. Als de school ‘iets kan’ met de gegevens die dat oplevert, doen in de toekomst alle leerlingen mee. Ook heeft de school in januari met de tweede en derde klassen meegedaan aan de grote landelijke Toets Rekenen & Spellen van Cito. De uitslagen waren geruststellend, volgens Campman. De toetsdeelname was mooi in lijn met de recente oproep van inspecteur-generaal Annette Roeters om meer te meten. Wel zou Campman graag zien dat de Inspectie via de kwaliteitskaart meer ruimte inbouwt voor de toegevoegde waarde van scholen als Calvijn. Die zijn gebaat bij het zichtbaar maken van het rendement tussen het instapniveau van de leerlingen en het eindniveau. Dat zal Fatih, Meltem en Sultan een zorg zijn. Zij wéten dat ze goed zijn in wiskunde en dat ze respectievelijk accountant, advocaat en psycholoog kunnen worden, mits ze bereid zijn hun Nederlandse woordenschat uit te breiden en vooral hun leesvaardigheid te vergroten. Ze houden alle drie lijstjes met spreekwoorden bij, stellen veel taalvragen, maken extra oefeningen, kijken naar het Jeugdjournaal en lezen in de tram op weg naar school de Metro. Ze vinden dat ze veel

Cito over talentontwikkeling R Karin Bügel (marktgroepleider producten VO): “Cito biedt het voortgezet onderwijs een volgen adviessysteem, een serie toetsen voor de eerste drie klassen. De toetsresultaten geven inzicht in het niveau van de leerlingen op verschillende kernvaardigheden, waaronder Nederlands en wiskunde. Ook is er dit jaar een speciale rekenen spellingtoets. Op basis van de toetsresultaten kunnen scholen – eventueel met ingehuurde expertise – hun leerlingen extra ondersteunen op taal- en rekengebied.” Bügel vervolgt: “Veel begeleiding is noodgedwongen stopgezet met het verdwijnen van gemeentelijke subsidies voor het bestrijden van onderwijsachterstand. Wel zijn er regionale initiatieven waarbij de leeropbrengsten in kaart worden gebracht en een verbeterplan wordt opgesteld. Cito heeft contacten met samenwerkingsverbanden in Utrecht, Rotterdam en Arnhem. Helaas gebruiken niet alle scholen de resultaten bij hun onderwijsverbetering. Sommige schoolbesturen huren ons in om opbrengsten van hun onderwijs te meten voor hun kwaliteitsbeleid. Als de directies de resultaten zouden doorspreken met hun docenten en met de andere scholen, zouden de gegevens veel gerichter gebruikt kunnen worden voor onderwijsverbetering. Daarvoor is openheid nodig en die ontbreekt soms. Wat dat betreft is de recente oproep van inspecteur-generaal Annette Roeters om meetresultaten structureel in te zetten, mij uit het hart gegrepen.”

vooruit zijn gegaan. Meltem: “Ik praat veel makkelijker en gebruik soms zelfs uitdrukkingen. Mijn ouders zijn trots op me, want ik mag waarschijnlijk naar het atheneum.” Met dank aan de mensen van Calvijn, die deze leerlingen VO-magazine 9 • juni 2008

WIE WAT WAAR Wie werkt waar

Agenda

LEEUWARDEN

25.09 / Onderzoek de school in?!

Piter Jelles

wie de conferentie is bestemd voor het

Pieter Breuer versterkt sinds kort Peter Nieuwstraten in het

middenmanagement en docenten. voor

tweekoppige College van Bestuur van OSG Piter Jelles in

aanmelden en meer wat informatie kunt u

Leeuwarden.

terecht op waar ww.onderzoekde schoolin.nl of via www.vo-raad.nl/agenda.

DOORN Revius Lyceum Doorn

02.10 / Arbo-congres VO

Marien Smits (46) is sinds 1 maart rector van het Revius Lyceum in

wie de conferentie is bestemd voor het

Doorn. Voorheen was hij conrector op het Haganum in Den Haag.

middenmanagement en docenten. voor aanmelden en meer wat informatie kunt u

GOUDA EN BODEGRAVEN

terecht op waar ww.onderzoekde

St.-Antoniuscollege

schoolin.nl of via www.vo-anagement en

Bas Oldemans wordt de nieuwe rector van het St.-Antoniuscollege

docraad.nl/agenda.

in Gouda en Bodegraven. Medio mei volgt hij interim-rector mevrouw M. Rutten op. Op dit moment is Oldemans Directeur

23.10 / Arbo-congres VO

Onderwijs bij het Comenius College in Capelle a/d IJssel.

wie de conferentie is bestemd voor het

HEERDE

docenten. voor aanmelden en meer wat

Lammers Lyceum

informatie kunt u terecht op waar

middenmanagemanagement en docent en

Marien Smits (46) is sinds 1 maart rector van het Revius Lyceum in

ww.onderzoekde schoolin.nl of via www.vo-

Doorn. Voorheen was hij conrector op het Haganum in Den Haag.

raad.nl/agenda.

HEERDE

22.12 / Arbo-congres VO-raad Utrecht

Lammers Lyceum

wie de conferentie is bestemd voor het

Marien Smits (46) is sinds 1 maart rector van het Revius Lyceum in

middenmanagement en docenten. voor

Doorn. Voorheen was hij conrector op het Haganum in Den 143.

aanmelden en meer wat informatie kunt u terecht op waar ww.onderzoekde schoolin.nl of via www.vo-raad.nl/agenda. 147

Colofon VO-magazine is een uitgave van de VO-raad, de sectororganisatie van het voortgezet onderwijs. VO-magazine verschijnt 9 keer per jaar in een oplage van 4.800 exemplaren. Redactie Mieke Aarts (tijdelijk redactielid), Mirjam Bouwer en Anne Bouw (beeldredactie), Ingrid Janssen en José Onderdenwijngaard (hoofdredactie), Wilma van Velden, Suzanne Verstraelen, Suzanne Visser (eindredactie).

VO-magazine 8 • mei 2008

Redactieadres VO-raad, Postbus 8282, 3503 RG UTRECHT, T 030 232 48 00, redactie@vo-raad.nl, www.vo-raad.nl. Fotografie voorpagina NFP Photography Illustratie rubrieken Saskia Daniels Ontwerp OSAGE / communicatie en ontwerp, Utrecht Druk Roto Smeets GrafiServices, Utrecht Advertenties Uitgeverij Recent Amsterdam, T 020 330 89 98 (Ray Aronds), www.recent.nl.

Issn 1873-1163 Abonnementen Besturen en de daarbij horende scholen, die lid zijn van de VO-raad ontvangen het VOmagazine gratis. Een abonnement kost € 85,- per jaar. Beëindiging van het abonnement dient schriftelijk te geschieden voor 1 juli.

ADVERTENTIE

varianten

knellende code die de autonomie en eigenheid van scholen

Raad van toezicht

aantast. En indien voor centraal toezicht wordt gekozen, wie

Sinds twee jaar kennen het Gomarus College en het ROC

moet dat dan uitvoeren?

Menso Alting niet alleen een bestuur, maar ook een raad van

Ook bij de invoering van de Code Good Governance in het

toezicht. “Dat was eveneens een logische ontwikkeling van

mbo dienden zich dit soort vragen aan. Binnen de MBO Raad

de Good Governance Code in het mbo, waarin opgeroepen

lagen nogal wat gevoelige obstakels. Een onafhankelijke

wordt tot verscherping van zowel het interne als externe

commissie die de invoering van de code evalueerde, kwam in

toezicht. Onze raad van toezicht functioneert goed en op

januari dit jaar met een rapportage waarin zij onder meer

behoorlijk hoog niveau. Er zitten accountants in, een notaris,

pleit voor een scheiding tussen bestuur en toezicht, het

een jurist en wat regionale ondernemers. Ze stellen steeds

verbreden van het eigenaarschap van de code naar de raden

meer eisen, vragen gegevens op. Dat is goed. Dat houdt ons

van toezicht, en vervanging van de handhavingsprocedure

als school scherp. Een goede oplossing zou wat mij betreft

door een klachtencommissie.

zijn dat de overheid als stakeholder een belangrijke positie krijgt in de raad van toezicht.”

Controle

Maar voor het zover is, zegt De Jong, is het belangrijk dat de

Is een klachtencommissie ook een goed idee voor de hand-

overheid eerst zelf helder krijgt wat haar rol precies moet

having van de code binnen de sector voortgezet onderwijs?

zijn. “Zolang dat niet helder is, vormt de overheid een groot

Bert de Jong vindt van niet. “De MBO Raad is een onder-

probleem. Dat zien we ook in het MBO. De inspectie heeft

steunend orgaan voor het MBO. Dat is wezenlijk iets anders

grote moeite om haar rol te bepalen. Als het proces helder

dan de VO-raad, die werd neergezet als sectororganisatie.

is, dan moeten ze gewoon wegblijven. Loslaten. Ik geef mijn

Een sectororganisatie die toezicht houdt op haar eigen leden,

eigen directeuren ook verantwoordelijkheid. Maar dan met

maakt zichzelf tot verlengstuk van de minister. Dat kan niet.

zo min mogelijk regels. Laat ze zelf maar komen met

Dat is niet wat ik als lid van mijn organisatie verlang.

plannen en ideeën. De markt, de ouders, de leerlingen.

Ik verwacht service, informatie, belangenbehartiging.

De samenleving. Die zijn het uitgangspunt van de school.

Maar geen controle. Als sectororganisatie moet je je

Niet de regels van de politiek. De overheid als financier

grenzen kennen.”

mag eisen stellen aan hoe scholen dat geld besteden. Maar

De Jong vervolgt: “De overheid is als belangrijkste stake-

nogmaals, laat ze zich dan bezighouden met de processen,

holder en financier de aangewezen organisatie om te contro-

en niet met cijfertjes.”

leren wat er met dat geld gebeurt, om dus toe te zien op

Transparantie en de invoering van een Code Goed Bestuur

handhaving van de code. Maar dan wel anders dan nu de

regel je niet in één keer. Neem er de tijd voor, waarschuwt

inspectie opereert. Vergelijk het met het werk van accoun-

De Jong. “Het is een proces dat best een paar jaar kan duren.

tants. Vroeger keken ze slechts naar de cijfers. Tegenwoordig

We moeten er als VO-veld vooral voor zorgen dat we niet van

controleren zij vooral of de processen op orde zijn. Zo zou de

alle kanten in de knel komen, tussen de regels van de over-

overheid ook moeten kijken of ons proces van kwaliteits-

heid en de wensen van ouders.” 1200 zonder kader

meting klopt. En niet alleen kijken naar de output, de cijfers.”

VO-magazine 8 • mei 2008

HELPDESK Lessentabel vmbo Er was een verplicht minimum van 320 uren voor kunstvakken in het vmbo. Ik kan nergens vinden of dit nog van toepassing is. Er is geen voorgeschreven lessentabel of adviestabel meer in het vmbo. Alleen voor lichamelijke opvoeding gelden nog verplichtingen. Meer informatie op www.adviesgroepvmbo.nl.

deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven.

Heeft u een vraag voor de helpdesk? R mail het naar helpdesk@vo-raad.nl

VO-magazine 8 • mei 2008

knellende code die de autonomie en eigenheid van scholen

Raad van toezicht

aantast. En indien voor centraal toezicht wordt gekozen, wie

Sinds twee jaar kennen het Gomarus College en het ROC

moet dat dan uitvoeren?

Menso Alting niet alleen een bestuur, maar ook een raad van

Ook bij de invoering van de Code Good Governance in het

toezicht. “Dat was eveneens een logische ontwikkeling van

mbo dienden zich dit soort vragen aan. Binnen de MBO Raad

de Good Governance Code in het mbo, waarin opgeroepen

lagen nogal wat gevoelige obstakels. Een onafhankelijke

wordt tot verscherping van zowel het interne als externe

commissie die de invoering van de code evalueerde, kwam in

toezicht. Onze raad van toezicht functioneert goed en op

januari dit jaar met een rapportage waarin zij onder meer

behoorlijk hoog niveau. Er zitten accountants in, een notaris,

pleit voor een scheiding tussen bestuur en toezicht, het

een jurist en wat regionale ondernemers. Ze stellen steeds

verbreden van het eigenaarschap van de code naar de raden

meer eisen, vragen gegevens op. Dat is goed. Dat houdt ons

van toezicht, en vervanging van de handhavingsprocedure

als school scherp. Een goede oplossing zou wat mij betreft

door een klachtencommissie.

zijn dat de overheid als stakeholder een belangrijke positie krijgt in de raad van toezicht.”

Controle

Maar voor het zover is, zegt De Jong, is het belangrijk dat de

Is een klachtencommissie ook een goed idee voor de hand-

overheid eerst zelf helder krijgt wat haar rol precies moet

having van de code binnen de sector voortgezet onderwijs?

zijn. “Zolang dat niet helder is, vormt de overheid een groot

Bert de Jong vindt van niet. “De MBO Raad is een onder-

probleem. Dat zien we ook in het MBO. De inspectie heeft

steunend orgaan voor het MBO. Dat is wezenlijk iets anders

grote moeite om haar rol te bepalen. Als het proces helder

dan de VO-raad, die werd neergezet als sectororganisatie.

is, dan moeten ze gewoon wegblijven. Loslaten. Ik geef mijn

Een sectororganisatie die toezicht houdt op haar eigen leden,

eigen directeuren ook verantwoordelijkheid. Maar dan met

maakt zichzelf tot verlengstuk van de minister. Dat kan niet.

zo min mogelijk regels. Laat ze zelf maar komen met

Dat is niet wat ik als lid van mijn organisatie verlang.

plannen en ideeën. De markt, de ouders, de leerlingen.

Ik verwacht service, informatie, belangenbehartiging.

De samenleving. Die zijn het uitgangspunt van de school.

Maar geen controle. Als sectororganisatie moet je je

Niet de regels van de politiek. De overheid als financier

grenzen kennen.”

mag eisen stellen aan hoe scholen dat geld besteden. Maar

De Jong vervolgt: “De overheid is als belangrijkste stake-

nogmaals, laat ze zich dan bezighouden met de processen,

holder en financier de aangewezen organisatie om te contro-

en niet met cijfertjes.”

leren wat er met dat geld gebeurt, om dus toe te zien op

Transparantie en de invoering van een Code Goed Bestuur

handhaving van de code. Maar dan wel anders dan nu de

regel je niet in één keer. Neem er de tijd voor, waarschuwt

inspectie opereert. Vergelijk het met het werk van accoun-

De Jong. “Het is een proces dat best een paar jaar kan duren.

tants. Vroeger keken ze slechts naar de cijfers. Tegenwoordig

We moeten er als VO-veld vooral voor zorgen dat we niet van

controleren zij vooral of de processen op orde zijn. Zo zou de

alle kanten in de knel komen, tussen de regels van de over-

overheid ook moeten kijken of ons proces van kwaliteits-

heid en de wensen van ouders.” 1200 zonder kader

meting klopt. En niet alleen kijken naar de output, de cijfers.”

VO-magazine 8 • mei 2008

deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven.

Heeft u een vraag voor de helpdesk? R mail het naar helpdesk@vo-raad.nl

lessen uit moeten. Dan kijkt u welke docenten op het betreffende werkterrein tevens andere bevoegdheden hebben. Hen doorschuiven naar andere vakken kan ruimte scheppen voor deze docent. Misschien heeft de docent ook zelf een bevoegdheid voor een ander vak of is hij bereid

VO-magazine 8 • mei 2008

knellende code die de autonomie en eigenheid van scholen

Raad van toezicht

aantast. En indien voor centraal toezicht wordt gekozen, wie

Sinds twee jaar kennen het Gomarus College en het ROC

moet dat dan uitvoeren?

Menso Alting niet alleen een bestuur, maar ook een raad van

Ook bij de invoering van de Code Good Governance in het

toezicht. “Dat was eveneens een logische ontwikkeling van

mbo dienden zich dit soort vragen aan. Binnen de MBO Raad

de Good Governance Code in het mbo, waarin opgeroepen

lagen nogal wat gevoelige obstakels. Een onafhankelijke

wordt tot verscherping van zowel het interne als externe

commissie die de invoering van de code evalueerde, kwam in

toezicht. Onze raad van toezicht functioneert goed en op

januari dit jaar met een rapportage waarin zij onder meer

behoorlijk hoog niveau. Er zitten accountants in, een notaris,

pleit voor een scheiding tussen bestuur en toezicht, het

een jurist en wat regionale ondernemers. Ze stellen steeds

verbreden van het eigenaarschap van de code naar de raden

meer eisen, vragen gegevens op. Dat is goed. Dat houdt ons

van toezicht, en vervanging van de handhavingsprocedure

als school scherp. Een goede oplossing zou wat mij betreft

door een klachtencommissie.

zijn dat de overheid als stakeholder een belangrijke positie krijgt in de raad van toezicht.”

Controle

Maar voor het zover is, zegt De Jong, is het belangrijk dat de

Is een klachtencommissie ook een goed idee voor de hand-

overheid eerst zelf helder krijgt wat haar rol precies moet

having van de code binnen de sector voortgezet onderwijs?

zijn. “Zolang dat niet helder is, vormt de overheid een groot

Bert de Jong vindt van niet. “De MBO Raad is een onder-

probleem. Dat zien we ook in het MBO. De inspectie heeft

steunend orgaan voor het MBO. Dat is wezenlijk iets anders

grote moeite om haar rol te bepalen. Als het proces helder

dan de VO-raad, die werd neergezet als sectororganisatie.

is, dan moeten ze gewoon wegblijven. Loslaten. Ik geef mijn

Een sectororganisatie die toezicht houdt op haar eigen leden,

eigen directeuren ook verantwoordelijkheid. Maar dan met

maakt zichzelf tot verlengstuk van de minister. Dat kan niet.

zo min mogelijk regels. Laat ze zelf maar komen met

Dat is niet wat ik als lid van mijn organisatie verlang.

plannen en ideeën. De markt, de ouders, de leerlingen.

Ik verwacht service, informatie, belangenbehartiging.

De samenleving. Die zijn het uitgangspunt van de school.

Maar geen controle. Als sectororganisatie moet je je

Niet de regels van de politiek. De overheid als financier

grenzen kennen.”

mag eisen stellen aan hoe scholen dat geld besteden. Maar

De Jong vervolgt: “De overheid is als belangrijkste stake-

nogmaals, laat ze zich dan bezighouden met de processen,

holder en financier de aangewezen organisatie om te contro-

en niet met cijfertjes.”

leren wat er met dat geld gebeurt, om dus toe te zien op

Transparantie en de invoering van een Code Goed Bestuur

handhaving van de code. Maar dan wel anders dan nu de

regel je niet in één keer. Neem er de tijd voor, waarschuwt

inspectie opereert. Vergelijk het met het werk van accoun-

De Jong. “Het is een proces dat best een paar jaar kan duren.

tants. Vroeger keken ze slechts naar de cijfers. Tegenwoordig

We moeten er als VO-veld vooral voor zorgen dat we niet van

controleren zij vooral of de processen op orde zijn. Zo zou de

alle kanten in de knel komen, tussen de regels van de over-

overheid ook moeten kijken of ons proces van kwaliteits-

heid en de wensen van ouders.” 1200 zonder kader

meting klopt. En niet alleen kijken naar de output, de cijfers.”

deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven.

Heeft u een vraag voor de helpdesk? R mail het naar helpdesk@vo-raad.nl

VO-magazine 8 • mei 2008

knellende code die de autonomie en eigenheid van scholen

Raad van toezicht

aantast. En indien voor centraal toezicht wordt gekozen, wie

Sinds twee jaar kennen het Gomarus College en het ROC

moet dat dan uitvoeren?

Menso Alting niet alleen een bestuur, maar ook een raad van

Ook bij de invoering van de Code Good Governance in het

toezicht. “Dat was eveneens een logische ontwikkeling van

mbo dienden zich dit soort vragen aan. Binnen de MBO Raad

de Good Governance Code in het mbo, waarin opgeroepen

lagen nogal wat gevoelige obstakels. Een onafhankelijke

wordt tot verscherping van zowel het interne als externe

commissie die de invoering van de code evalueerde, kwam in

toezicht. Onze raad van toezicht functioneert goed en op

januari dit jaar met een rapportage waarin zij onder meer

behoorlijk hoog niveau. Er zitten accountants in, een notaris,

pleit voor een scheiding tussen bestuur en toezicht, het

een jurist en wat regionale ondernemers. Ze stellen steeds

verbreden van het eigenaarschap van de code naar de raden

meer eisen, vragen gegevens op. Dat is goed. Dat houdt ons

van toezicht, en vervanging van de handhavingsprocedure

als school scherp. Een goede oplossing zou wat mij betreft

door een klachtencommissie.

zijn dat de overheid als stakeholder een belangrijke positie krijgt in de raad van toezicht.”

Controle

Maar voor het zover is, zegt De Jong, is het belangrijk dat de

Is een klachtencommissie ook een goed idee voor de hand-

overheid eerst zelf helder krijgt wat haar rol precies moet

having van de code binnen de sector voortgezet onderwijs?

zijn. “Zolang dat niet helder is, vormt de overheid een groot

Bert de Jong vindt van niet. “De MBO Raad is een onder-

probleem. Dat zien we ook in het MBO. De inspectie heeft

steunend orgaan voor het MBO. Dat is wezenlijk iets anders

grote moeite om haar rol te bepalen. Als het proces helder

dan de VO-raad, die werd neergezet als sectororganisatie.

is, dan moeten ze gewoon wegblijven. Loslaten. Ik geef mijn

Een sectororganisatie die toezicht houdt op haar eigen leden,

eigen directeuren ook verantwoordelijkheid. Maar dan met

maakt zichzelf tot verlengstuk van de minister. Dat kan niet.

zo min mogelijk regels. Laat ze zelf maar komen met

Dat is niet wat ik als lid van mijn organisatie verlang.

plannen en ideeën. De markt, de ouders, de leerlingen.

Ik verwacht service, informatie, belangenbehartiging.

De samenleving. Die zijn het uitgangspunt van de school.

Maar geen controle. Als sectororganisatie moet je je

Niet de regels van de politiek. De overheid als financier

grenzen kennen.”

mag eisen stellen aan hoe scholen dat geld besteden. Maar

De Jong vervolgt: “De overheid is als belangrijkste stake-

nogmaals, laat ze zich dan bezighouden met de processen,

holder en financier de aangewezen organisatie om te contro-

en niet met cijfertjes.”

leren wat er met dat geld gebeurt, om dus toe te zien op

Transparantie en de invoering van een Code Goed Bestuur

handhaving van de code. Maar dan wel anders dan nu de

regel je niet in één keer. Neem er de tijd voor, waarschuwt

inspectie opereert. Vergelijk het met het werk van accoun-

De Jong. “Het is een proces dat best een paar jaar kan duren.

tants. Vroeger keken ze slechts naar de cijfers. Tegenwoordig

We moeten er als VO-veld vooral voor zorgen dat we niet van

controleren zij vooral of de processen op orde zijn. Zo zou de

alle kanten in de knel komen, tussen de regels van de over-

overheid ook moeten kijken of ons proces van kwaliteits-

heid en de wensen van ouders.” 1200 zonder kader

meting klopt. En niet alleen kijken naar de output, de cijfers.”

VO-magazine 8 • mei 2008

deze te halen. Deeltijdontslag kan niet: de docent dient voor zijn gehele werktijd in dienst te blijven.

Heeft u een vraag voor de helpdesk? R mail het naar helpdesk@vo-raad.nl

VO-magazine 8 • mei 2008

Magazine voor voortgezet onderwijs • mei 2008 • jaargang 2

VO-magazine 1 Wie handhaaft de Code Goed Bestuur? » Advies Mirko

Noordegraaf: ‘Geef ruimte aan afwijkende meningen’ » Innovatie anno 2008: meer impact, meer draagvlak

VO-magazine 8 • mei 2008