2016 TERUGBLIK
… onze inzet in
2017
2016 WAS EEN DYNAMISCH JAAR. ONTWIKKELINGEN RONDOM HET ENERGIEAKKOORD, HET NEDERLANDSE VOORZITTERSCHAP VAN DE EU, DE OMGEVINGSWET EN DE ROADMAP VEILIGHEID 2030 ZIJN EEN PAAR VOORBEELDEN VAN ONDERWERPEN DIE AFGELOPEN JAAR PROMINENT OP DE AGENDA VAN DE VNCI STONDEN. DE BELANGRIJKSTE RESULTATEN EN ACTIVITEITEN OP EEN RIJ.
SAVE THE DATE 1 juni 2017
VNCI Jaarevent
‘FABRIEK VAN DE TOEKOMST’ COLOFON Teksten en eindredactie: VNCI I Vormgeving: Grapefish, Voorschoten I Foto’s: VNCI, Joost van Lierop, Optima Forma, Shutterstock, 123RF I © Copyright 2017, VNCI, Leidschendam
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
2
Veilige en gezonde leef- en werkomgeving
4
6
Vernieuwing en human capital
8 10
Resource efficiency
Ondernemerschap
Positionering
DIT GAAN WE VOOR U DOEN IN 2017
12
Veilige en gezonde leef- en werkomgeving Ondernemerschap Resource efficiency Vernieuwing en human capital Positionering
jaaroverzicht 2016
1
INHOUD
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
Veilige en gezonde leef- en werkomgeving Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS) De VNCI werkte intensief mee aan nieuwe PGS-richtlijnen, waaronder PGS 29, 6 en 15. De VNCI zet daarbij in op doelmatige en eenduidige richtlijnen voor haar leden. Ook zijn eerste stappen gezet naar een risico-gebaseerde aanpak in de PGS-richtlijnen. Dit levert maatwerk op voor chemiebedrijven. Gezond werken In mei publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor Europees bindende grenswaarden voor kankerverwekkende stoffen. Hiermee wordt een minimum beschermingsniveau voor alle werknemers in de EU geborgd en een gelijk speelveld voor bedrijven gecreëerd. De VNCI heeft hier, zowel in Nederland als in de EU, actief voor gepleit.
jaaroverzicht 2016
In Cefic-verband is een standpunt ontwikkeld over het beschermen van werknemers tegen kanker
2
verwekkende stoffen op de werkplek. De VNCI heeft met het ministerie van SZW overleg gehad over het verbeteren van het beleid. Bovendien is het standpunt besproken met het RIVM, ter voorbereiding op een Europese conferentie over dit onderwerp, waaraan de VNCI een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Ondersteuning leden Wij organiseerden verschillende bijeenkomsten voor onze leden, onder meer om bedrijven te ondersteunen bij de implementatie van de nieuwe Seveso-/BRZOrichtlijn, REACH, PGS 15 en de invoering van een security managementsysteem. Basisnet De VNCI heeft actief bijgedragen aan de reactie van de Commissie Transport Gevaarlijke Goederen (CTGG) op een brief van staats secretaris Dijksma van Infra
“In 2016 is het netwerk van chemiebedrijven hechter en actiever geworden. De VNCI ondersteunde haar leden intensief en effectief. We zagen meer regionale activiteiten op het gebied van veiligheid, innovatie, human capital en clusterontwikkeling, de MKB-kopgroep ging van start en het Chemieloket bij de overheid kreeg meer klandizie. Positieve ontwikkelingen waar ik trots op ben”. Colette Alma, directeur VNCI
structuur en Milieu aan de Tweede Kamer over het Basisnet spoor. Samen met EVO heeft de VNCI dit standpunt toegelicht bij het ministerie van IenM en Tweede Kamerleden van CDA, SP, D66 en VVD. Ook hebben de VNCI en CTGG aandacht gevraagd voor structurele problemen die opgelost moeten worden om veilig vervoer over het basisnet ook voor de toekomst zeker te stellen.
U i t g e l i ch t : Responsible Care Dashboard De VNCI ontwikkelde het Responsible Care Dashboard. Deze online tool stelt VNCIleden in staat om hun prestaties op het gebied van Responsible Care (veiligheid, gezondheid, milieu-emissies, grondstoffen, duurzaamheid en human capital) te vergelijken met het gemiddelde van de sector en deze verder te verbeteren.
Duurzaamheid en Responsible Care De VNCI-ledenexpertsessies duur zaamheid hebben vier actielijnen opgeleverd om de transitie naar een duurzame samenleving te versnellen: broeikasgasreductie, circulaire economie, bijdrage aan welzijn/maatschappelijke waarde en voorkomen schade aan mens en milieu. Om de chemiebedrijven te ondersteunen bij hun duurzame ontwikkeling en prestaties, hen te informeren over (internationale) ontwikkelingen op dit gebied en om de bijdrage van de sector aan duurzaamheid te laten zien, heeft de VNCI de Beleidsgroep Duurzaamheid opgericht. Veiligheid Voorop De VNCI werkte, als een van de initiatiefnemers, intensief mee aan het programma Veiligheid Voorop. Resultaten en activiteiten waren onder andere: evaluatie van het Veiligheid Vooropprogramma bij stakeholders, de Voortgangsrapportage, de Essay wedstrijd, de Veiligheidsdag 2016 en de workshops ‘Veiligheid in de keten’.
Roadmap veiligheid 2030 Op initiatief van de VNCI en het ministerie van Infrastructuur en Milieu zijn de contouren van een langetermijnvisie voor duurzame veiligheid voor de Nederlandse chemische industrie vastgelegd. Het streven is nul incidenten.
jaaroverzicht 2016
3
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
Resource efficiency Energieakkoord en MEE-convenant Discussies over het SER Energieakkoord en de toekomst van de Meerjarenafspraak energieefficiëntie (MEE-convenant) lopen nog. De VNCI maakte samen met haar leden een inventarisatie van potentiële energiebesparings
projecten en heeft de leden actief begeleid bij het proces op weg naar mogelijke 1-op-1 afspraken. De VNCI is samen met andere sectoren en VNO-NCW op zoek naar werkbare oplossingen met behoud van het MEE-convenant.
Uitge lic h t:
jaaroverzicht 2016
Routekaart Chemie De VNCI en haar leden hebben de ambitie om in 2030 15% van de koolstofbron voor de chemie biobased en 10% (chemisch) gerecycled ingevuld te hebben. Daarom heeft de VNCI in 2016 vol ingezet op CO2-sturing in klimaatbeleid en het invullen van de randvoorwaarden voor het realiseren van de inzet en productie van hernieuwbare grondstoffen.
4
ETS De huidige voorstellen in Brussel voor het emissiehandelssysteem (ETS) zijn mede door inzet van de VNCI duidelijk verbeterd. Resultaat is een meer dynamische toewijzing. Zorgpunten blijven de carbon leakage-bescherming en de kortingsfactoren als gevolg van te weinig beschikbare allocatierechten. Energiedialoog: energieagenda na 2023 De VNCI heeft op verschillende manieren input geleverd aan de Energiedialoog, die georganiseerd werd door het ministerie van Economische Zaken en die de basis vormde voor de energieagenda: o.a. via bijeenkomsten en een stakeholderdialoog rondom het actieprogramma biomassa. De VNCI pleitte voor het centraal stellen van CO2 als sturing in toekomstig beleid en voor verruiming van financieringsmogelijkheden voor (grootschalige) pilots en demo’s. Dit is overgenomen in de uiteindelijke energieagenda. ‘Sectoral Platform in Chemical Energy Efficiency Excellence’ (SPiCE3) Samen met Cefic heeft de VNCI in het SPiCE3-project extra aandacht besteed aan het binnen de Europese chemie uitwisselen van ervaringen en best practices op het gebied van energie-efficiëntie. Energie en grondstoffenbeleid De VNCI heeft de mogelijkheden van de chemiesector om duurzame grondstoffen en duurzame energie in te zetten en de stabiliserende rol
van de sector op de elektriciteits markt goed op de kaart gezet. Als lid van de Commissie Corbey hebben wij bijgedragen aan meerdere adviezen over de inzet van biomassa en reststromen. Inzet van biomassa voor warmte in de industrie is maatschappelijk geaccepteerd en voor grondstoffen inzet is meer draagvlak gecreëerd. Politiek is er aandacht voor onder steuning van hernieuwbare grond stoffen in de chemie. Voor de chemie gaat dit zowel over afval/gebruikte materialen als om biobased materialen. De VNCI organiseerde een sessie voor haar leden over de hiervoor benodigde beleidsmatige kaders. Energie- en grondstoffeninnovatie VNCI heeft een bemiddelende rol gespeeld bij het verkennen van de mogelijkheden en randvoorwaarden voor een Bioraffinaderij, onder meer door het bijeenbrengen van mogelijke participanten. Op het gebied van warmte/elektrici teit/lignine zijn verschillende pilots opgezet. Vanuit het Agro Papier Chemie-platform (APC) is een studie naar ligninesoorten en toepassingen gedaan. De VNCI heeft samen met NRK een website voor de Green deal Groencertificaten gefinancierd en opgezet.
jaaroverzicht 2016
5
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
Vernieuwing en human capital De VNCI speelde een actieve rol in de Topsector Chemie, zowel op het gebied van kennis en innovatie als op het gebied van onderwijs en human capital. Topsector Chemie en innovatieklimaat De VNCI heeft actieve lobby gevoerd richting Tweede Kamer en de Adviesraad voor wetenschap, tech nologie en innovatie (AWTI) om het topsectorenbeleid na de verkiezingen voort te zetten onder verbeterde financiële condities (TKI-toeslag). Er is tevens gepleit voor verdere uitbouw van het topsectorenbeleid, kredietgaranties voor exploitatie van nieuwe technologieën via pilots en grootschalige demo’s.
jaaroverzicht 2016
Publiek Private Samenwerking Met steun van de VNCI is het Chemical Building Block Consor tium (CBBC) opgericht, een tienjarig strategisch innovatieprogramma met drie VNCI-lidbedrijven als founding fathers.
6
Er is een initiatief gestart om een soortgelijk langjarig consortium te vormen voor het MKB en het chemisch HBO op het gebied van (biobased) materialen.
Technologieontwikkeling De VNCI organiseerde samen met Deloitte en TNO de ronde tafel ‘Smart Chemical Industry’. Dit resulteerde in een coalitie van VNCI-lidbedrijven om de integriteit van installaties nog beter te monitoren, de zogenoemde ’nonintrusive inspection’. Lancering ChemieLink.nl ChemieLink.nl biedt een overzicht van de diensten, faciliteiten en netwerken van de Innovatielabs en Centres for Open Chemical Innovation (COCI’s). En geeft uitgebreide informatie over innovatieve bedrijven binnen de Topsector Chemie. Onderwijs (human capital) Onder de vlag van de Topsector Chemie stelde de VNCI een nieuwe Human Capital agenda op voor de periode 2017-2019, die opnieuw financieel ondersteund zal worden door het ministerie van Economische Zaken. Binnen de Stichting Bedrijfsleven Beroepsonderwijs (SBB) werd het marktsegment ‘laboratorium en procesindustrie’ opgericht. De VNCI geeft hierin als voorzitter mede vorm aan de ontwikkeling van mbokwalificatiedossiers.
Uitgel ic h t: VNCI Topsector Chemie-studiebeurzen De VNCI wil dat meer veelbelovende scholieren kiezen voor een opleiding scheikunde of scheikundige technologie. Zij reikte dertien VNCI Topsector Chemie-studiebeurzen uit aan startende masterstudenten Chemie/Chemische Technologie. Zeven VNCI-leden sponsoren de studenten. Daarnaast reikte de VNCI opnieuw een beloning uit aan de top vier van de Nederlandse Scheikunde Olympiade. Nieuw daarbij was een prijs voor de leerling met het beste scheikundepracticum tijdens de Olympiade.
De Topsector Chemie en de VNCI hebben het nieuwe Techniekpact 2016-2020 ondertekend. Techniek pact moet de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksector verbeteren. De VNCI heeft ook bijgedragen aan de totstandkoming van TecWijzer (fusie van Technet en Jetnet). Zelfroosterende teams De VNCI reikte de Responsible Care-prijs 2016 uit aan SABIC voor haar zelfroosterende teams. Aansluitend hierop organiseerden wij een goed bezochte workshop over zelfroosteren voor onze leden.
“Op Springtij ontmoet de industrie de duurzamen. Beleid, politiek, wetenschap en ngo’s. Daar worden de nieuwste coalities gevormd. Het Groene Davos van Nederland, waar we met 500 deelnemers drie dagen vooruit kijken naar 2020-2030-2040, met focus op energie, klimaat en grondstoffen. Chemie mengt met Groen tot de kleuren van de regenboog. Daarom is het goed dat VNCI in 2016 als partner deelnam.” Wouter van Dieren, wetenschappelijk directeur Springtij
jaaroverzicht 2016
7
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
Ondernemerschap MKB ondersteunen Een actieplan is goedgekeurd om kleine en middelgrote ondernemingen binnen de VNCI op verschillende manieren te ondersteunen en in te spelen op specifieke behoeften van het MKB. Onderwerpen in het actieplan: BRZO, REACH, juridische advisering, innovatie en ondernemerschap.
jaaroverzicht 2016
Omgevingswet De VNCI besteedde veel aandacht aan de nieuwe Omgevingswet. In samenspraak met onze leden is een uitgebreide reactie ingestuurd op de ontwerpbesluiten. De VNCI is in grote lijnen positief, maar wil dat maatwerk voor de chemiebedrijven mogelijk blijft voor meet- en rekenverplichtingen. Daarnaast moet minder regels op rijksniveau er niet toe leiden dat dit wordt opgevuld met lokale regels, handleidingen of richtlijnen. De VNCI organiseerde een ledenbijeenkomst waarin de ontwerpbesluiten werden toegelicht.
8
Betere regelgeving Tijdens het Nederlandse EUvoorzitterschap heeft de VNCI de belemmeringen in de afvalwetgeving en REACH voor de ontwikkeling van de circulaire economie toegelicht aan de lidstaten die betrokken zijn bij het Make it Work-programma dat Europese milieuregels samen hangender en uitvoerbaarder wil maken. Het Chemieloket werd dit jaar operationeel. Dit was een van de acties uit de Maatwerk aanpak Chemie voor minder regeldruk. Bedrijven kunnen hier belemmeringen in weten regelgeving melden. Het Chemieloket is een initiatief van overheden, de VNCI en andere brancheverenigingen. Handelsbeleid De VNCI heeft een positie opgesteld over de Markt Economie Status (MES) van China. Deze onderstreept het belang van een onderzoek van de EU naar de beschikbaarheid
“Als klein bedrijf krijgen wij bij de VNCI altijd goed advies en vinden we de output van de werkgroepen waardevol. Wij zijn blij dat het MKB binnen de VNCI meer zijn rol gaat pakken, bijvoorbeeld door de oprichting van de ‘Kopgroep MKB’. Hierin worden informatie en MKB-best-practices gedeeld rondom BRZO, REACH, HR en Innovatie.” Roeland Kiewiet, directeur ChemCom Industries
van effectieve handelspolitieke instrumenten. De Europese Commissie heeft nu de discussie over de modernisering van het handelspolitieke instrumentarium gekoppeld aan het besluit om MES aan China te verlenen. Zelfs het afschaffen van de zogenoemde lesser duty rule is bespreekbaar, ook voor de Nederlandse overheid. Strategische acquisitie Het convenant over strategische acquisitie is herzien. De Topsector Chemie, de VNCI en EZ (NFIA) maken deel uit van het convenant. Jaarlijks worden tien investeringen begeleid en omvat de pijplijn rond de 135 projecten. Wet openbaarheid van bestuur VNCI waarschuwt dat de gevolgen van de Wet open overheid (WOO) voor bedrijven onvoldoende zijn onderzocht. De VNCI heeft een toelichting op haar zorgen gegeven in de Eerste Kamer. Dual Use en Export Controle De Europese Commissie heeft een voorstel gelanceerd om autorisatie van importen op grond van mensenrechten in een ‘catch all’-clausule onder te brengen. Hiertegen en tegen de onduidelijke criteria om cyber security equipment en software te identificeren heeft de VNCI (met anderen) protest aangetekend bij vice-president Timmermans. Het voorstel is ingetrokken.
U i t g e l i ch t : Versterking chemieclusters De VNCI is actief betrokken bij alle chemie clusters in het kader van clusterversterking. Zo is een bijeenkomst georganiseerd met alle clusters, die tevens input was voor de energiedialoog en energieagenda. Afgelopen jaar startte ‘Pieken in het Noorden’, een functioneel samenwerkings verband tussen nationale en regionale spelers uit de innovatie infrastructuur waarbij de VNCI betrokken is. Hiermee wordt een slimme, flexibele innovatie structuur voor het chemische en energieMKB aangeboden. De VNCI droeg inhoudelijk bij aan het tot stand brengen van het Actieplan Versterking Industriecluster Rotterdam/ Moerdijk. Rondom reststromen en warmte wordt in alle chemieclusters aan projecten gewerkt. Ter ondersteuning hiervan is de Energie transitie financieringsfaciliteit (ETFF) opgericht. De VNCI was hierbij betrokken. Zowel in Rotterdam als in Chemelot zijn clustercommissarissen aangesteld om de strategische visies die in 2016 gepresen teerd zijn tot uitvoer te brengen.
jaaroverzicht 2016
9
DIT DEED DE VNCI VOOR U IN 2016
Positionering ‘Maak duurzame samenleving topprioriteit’ Op Prinsjesdag gaf de VNCI een reactie op de Miljoenennota 2017. De VNCI roept kabinet en parlement op om volop in te zetten op de transitie naar een duurzame samenleving. Deze boodschap werd onder meer door NU.nl overgenomen. VNCI Jaardiner Het VNCI Jaardiner stond in het teken van de Kamerverkiezingen 2017. Kamerleden van VVD, PvdA, CDA en D66 gingen met
ondernemers uit de chemie in discussie over politieke wensen en prioriteiten van de industrie. Publieke opinie positief over chemische industrie De meeste Nederlanders (78%) zijn neutraal tot zeer positief over chemiebedrijven. De sector wordt overwegend gezien als belangrijk voor de economie, innovatief, duurzaam en bovendien veiliger, milieuvriendelijker, transparanter en een betere werkgever dan vijf jaar terug. Dit bleek uit een VNCIonderzoek naar de kennis en de houding van de Nederlandse bevolking over chemiebedrijven en hun producten.
Ui tge lic h t:
en Tweede Kamer 2017
Chemistry Our passion Your future
ITEITEN VNCI
duurzame economische groei uurzaming en vestigingsklimaat. et daarom beleid formuleren voor
bstantiële impuls met name zoek en de onderzoeksfase in
e
e ige in zu
rg ne
ie
Sc ho n
&
Schon e
pro du
cti
e
V
ze el ds oe
steringsgaranties in het leven ot te trekken van en en eerste commerciële uwe technologieën gericht op ogen van de energie efficiëncy en en het creëren van een ergebruik van restwarmte. ag in de Topsector Chemie door de bedrijven integraal 100%
Verkiezingspamflet De VNCI zette in haar verkiezingspamflet 'Sterke Chemie & Duurzame Wereld’ de prioriteiten op St r ke een rij die voor de Cheem i e DUU chemiesector van WER RZAME ELD belang zijn voor het kabinetsbeleid na de Tweede Kamer verkiezingen in maart 2017. Na de jaren van de financiële crisis en van matige economische groei is het tijd voor nieuwe en duurzame economische groei. De VNCI bepleit daarom een regeerakkoord dat beleid formuleert met de juiste prikkels voor innovatie, verduurzaming en vestigingsklimaat. rh ke
& bio
ng
ur z Du
rec ycl i
e am
e&
Gezon dhe id &
ou d
er do m
jaaroverzicht 2016
sport tran
10
lim
ats: blijf investeren in
erlandse VNCI)
&s
ermindering van regeldruk met
teem zodanig dat goed presterende nnadeel hebben ten opzichte van Europa. nd draagkracht en support voor de erantwoorde handelsakkoorden. oor BRZO-bedrijven door het n de handhaving bij de overheid in
n oe Gr
eling van de circulaire economie elgeving aan te passen. mogelijk maken dat reststoffen die n die elders als grondstof worden bestempeld worden als afval.
Circulaire economi
logische hulpbronn
en
e id
ing systematisch het belang van
eid uitsluitend op CO2-reductie. a als grondstof voor duurzame e evenveel als biomassa voor
Chemie Magazine Afgelopen jaar verscheen Chemie Magazine elf keer. In december ontvingen de lezers een speciale bijlage over de Plantmanager of the Year’ en eerder in het jaar de special ‘Match!’ over de VNCI Topsector Chemiebeurs. Chemie is gespreksstof De VNCI lanceerde de rubriek ‘Chemie is gespreksstof’ op Chemie Is Overal, met innovatieve en aansprekende voorbeelden van producten waarbij chemie het verschil maakt.
De VNCI: zichtbaar en actief! AANTAL RELATIE MANAGEMENTBEZOEKEN
AANTAL CIRCULAIRES AAN LEDEN
59
60 AANTAL KEREN IN DE MEDIA
1833
AANTAL VERGADERINGEN WERK- EN BELEIDSGROEPEN
89
AANTAL BIJEENKOMSTEN
24 AANTAL CONTACTEN MET TWEEDE KAMERLEDEN
200
Bereik VNCI-communicatiekanalen
3.911
VNCI NIEUWSBRIEF
WEBSITE
4.350 25-30% 77%
ABONNEES
74.000
VIEWS
OPENINGSRATE
VOLGERS
3.423 VOLGERS
VAN DE VNCI-LEDEN BEVEELT DE VNCI AAN ANDEREN AAN (LEDENENQUÊTE, NOVEMBER 2016)
jaaroverzicht 2016
11
DIT GAAN WE VOOR U DOEN IN 2017 Veilige en gezonde leef- en werkomgeving • V eiligheids-, gezondheids- en milieuprestaties verder verbeteren • Inzetten op pragmatische regelgeving gebaseerd op risico’s (o.a. Omgevingswet en PGS-richtlijn) • Toezichtlast chemiesector verder terugdringen
Ondernemerschap
jaaroverzicht 2016
• Investeringsklimaat chemische industrie stimuleren • Handelsbelangen zeker stellen
12
Resource efficiency • Condities voor CO2-reductie optimaliseren • Eenzijdige (klimaat)kosten voor chemiebedrijven verminderen
Positionering • Belangen van chemie in regeerakkoord inbrengen • Toegevoegde waarde van de chemische industrie en de bijdrage van de sector aan duurzaamheid zichtbaar maken • Ledencommunicatie verbeteren en versterken • Relatie overheden verder uitbouwen
Vernieuwing en human capital • Ervoor zorgen dat het innovatiebeleid beantwoordt aan de behoeften van de industrie • Innovatieve groei in de bedrijven stimuleren • Curricula ontwikkelen die aansluiten op de (toekomstige) behoefte van de industrie • Samenhang en stroomlijning brengen in de initiatieven waarin bedrijven met scholen samenwerken
Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) Postbus 443 2260 AK Leidschendam +31 (0)70 337 87 87 www.vnci.nl