NIELS - Plant Manager of the Year 2018 by VNCI

NIELS Bijlage bij Chemie Magazine • 13 december 2018

pLant manaGer OF the Year 2018 Niels Smits: ‘Het zijn uitdagende tijden voor een chemisch technoloog’

Dow Terneuzen klaar voor de toekomst Inspirerende mensen en bedrijven

Helder inzicht in uw installaties Applus RTD levert innovatieve, betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige technologieĂŤn en diensten voor Niet-destructief Onderzoek, inspecties en certificatie in de (petro-)chemische en energie industrie.

Asset Integrity

Door de ontwikkeling van onze marktleidende technieken en diensten, blijven wij niet-destructieve onderzoeksmethodes naar een hoger niveau te tillen.

Lek- en afsluitertesten

Onze mensen en betrouwbare innovatieve technieken zullen u helpen om uw belangrijkste doelstellingen op het gebied van operationele efficientie en risico reductie te behalen.

Ons helder inzicht zorgt voor veilig handelen, continue verbetering, minimale downtime en volledige traceerbaarheid van resultaten. T +31 10 716 60 00

www.ApplusRTD.nl

E info.netherlands@applusrtd.com

Inspectie Niet-destructief onderzoek Certificatie Training & ontwikkeling Stralingsbescherming

INHOUD CONTINU VERBETEREN

Dow Terneuzen staat nooit stil

3 Column 4 Niels Smits wil relevantie chemie overbrengen 8 Dow Terneuzen focust op duurzaamheid en groei 12 Bedrijven die als voorbeeld dienen 14 Wie inspireert de Plant Manager of the Year?

Niels Smits biedt medewerkers ruimte en duidelijkheid

Of het nu komt door andere politieke leiders, verwachtingen van klanten, het klimaat, economisch perspectief of incidenten – de wereld om ons heen verandert. En dit heeft impact op hoe je als bedrijf nu maar vooral in de toekomst succesvol kunt zijn. Het betekent continu de balans opmaken en waar nodig verbeteringen doorvoeren. Er zit een kern van waarheid in uitspraken als ‘Stilstand is achteruitgang’ en ‘Aan de top blijven is moeilijker dan er komen’. Een team dat met de toekomst bezig is en zich wil verbeteren, creëer je door op regelmatige basis kleine veranderingen door te voeren. Een team dat zich lange tijd niet heeft ontwikkeld, zorgt dat de pijn en emotie in de toekomst alleen maar groter worden, en daarmee ook de kans dat het team uiteindelijk een diepe duik maakt. In de sport, maar ook in het bedrijfsleven, zijn tal van voorbeelden te vinden van stilstand die tot achteruitgang heeft geleid. Medio maart hoorde ik van mijn nominatie voor de Plant Manager of the Year-verkiezing. Uiteraard kende ik deze verkiezing, want mijn voorganger Dik Schipper was in 2010 de eerste winnaar. Ik vond het een enorme eer om genomineerd te worden, en wat me het meest met trots vervulde is dat het initiatief genomen was door mensen uit mijn eigen team. De afgelopen jaren hebben we ingezet op het maken van substantiële verbeteringen op het gebied van persoonlijke veiligheid en procesveiligheid, alsook op het weer maximaal produceren na de zware jaren die de chemische industrie in Europa vanwege de crisis achter de rug heeft. Dit vereiste een nieuwe aanpak. Het verkiezingstraject heb ik als zeer inspirerend ervaren. De jury kwam langs om mij en andere medewerkers te interviewen. Iedereen vertelde vol trots over onze fabrieken, het team, de collega’s en de aanpak richting continu verbeteren. Het deed me enorm goed om dit vanuit de eigen organisatie zo terug te horen. De dag van de verkiezing had ik me voorgenomen om te genieten van dit unieke moment. Er kwamen leuke en spontane reacties van aanwezigen op de filmpjes en artikelen die gemaakt waren ter voorbereiding. Ook de speeches van mijn medekandidaten Martijn de Gier van Vopak en Rob Reinartz van Anqore waren inspirerend. Mijn speech ging uiteraard over verandering, met als insteek het belang van cultuur (inclusief denken) en samenstelling (diversiteit) van je organisatie om datgene bespreekbaar te krijgen wat nodig is om weer een verbeterstap te maken. Een van de vele pluspunten van het winnen van de verkiezing is dat ik deze speciale bijlage in Chemie Magazine mag medebepalen. U leest verderop onder meer een artikel over Dow in Terneuzen en ik presenteer een aantal organisaties en mensen die mij inspireren. Ik wens u veel leesplezier toe! Niels Smits production leader Dow Terneuzen

december 2018 NIELS 3

FOTO: MECHTELD JANSEN

2018

4 NIELS december 2018

Niels Smits: ‘De chemie speelt een sleutelrol bij verduurzaming.’

PLANT MANAGER OF THE YEAR 2018 VERBETERDE CULTUUR BIJ DOW TERNEUZEN

‘IK BEN ALTIJD HEEL DUIDELIJK’ Plant Manager of the Year 2018 Niels Smits van Dow Terneuzen geeft zijn mensen, binnen bepaalde spelregels, alle ruimte om zich maximaal te ontwikkelen. En met resultaat. De komende maanden wil hij vooral de relevantie van de chemische industrie bij het oplossen van mondiale vraagstukken breed onder de aandacht brengen. “Het zijn uitdagende tijden voor een chemisch technoloog.” Tekst: Adriaan van Hooijdonk

ie online het cv zoekt van Niels Smits, production leader bij Dow Terneuzen en Plant Manager of the Year 2018, vindt niets. “Ik heb al jaren geen LinkedIn-profiel meer”, vertelt de in Noord-Brabant opgegroeide en aan de TU Eindhoven afgestudeerde chemisch technoloog. “Ik had er meer last dan voordeel van. Regelmatig werd ik benaderd door headhunters.” Gezien zijn achtergrond, capaciteiten, prestaties en het tekort aan chemici is het niet verwonderlijk dat de telefoon roodgloeiend stond. De jury van de Plant Manager of the Year-verkiezing sprak lovende woorden over hem: “Een rustig, sterk en respectvol persoon die duidelijkheid creëert. De samenwerking met research, commercie, business en maintenance is onder Niels sterk verbeterd. Hij heeft de cultuur sterk veranderd van behoudend naar open voor verandering, waarbij de bijdrage van medewerkers sterk is gegroeid. Niels heeft de site in Terneuzen een spiegel voorgehouden en hun laten zien dat

verbeteren noodzakelijk en mogelijk was. Hierna heeft hij de organisatie naar verbeteringen geleid. Kortom, Niels is de katalysator van de verandering. Hij heeft de fabriek nieuw leven ingeblazen.”

Lovende woorden. Had u verwacht dat u zou winnen? “Ik ben nooit bezig geweest met de vraag of ik wel of niet zou winnen. Het belangrijkste voor mij is de nominatie vanuit het eigen team. Dat is voor mij de allergrootste waardering. De andere finalisten, Martijn de Gier van Vopak en Rob Reinartz van AnQore, hebben ook goede prestaties gerealiseerd.”

Hoe groot is uw team?

“Driehonderd mensen. Stuk voor stuk betrokken en enthousiaste professionals, die ik binnen bepaalde spelregels alle ruimte geef om zich maximaal te ontwikkelen. Wanneer je mensen vrijheid geeft en ervoor zorgt dat ze zoveel mogelijk zaken zelf kunnen regelen, voelen ze zich immers verantwoordelijk en is het alsof de fabriek van hen is. Dat is in ieder geval mijn ervaring.”

Wat voor spelregels?

“Ik ben altijd heel duidelijk waarover bij mij geen discussie mogelijk is. Veiligheid staat bij mij op de eerste plaats. Mensen moeten zich verder aan afspraken houden en niet naar anderen wijzen. In mijn team is iedereen verantwoordelijk voor een bepaald deel van de fabriek. Wanneer er contractors aan het werk zijn en de werkplek is niet goed opgeruimd, wil ik dat ze het op een respectvolle manier samen oplossen. Het draait allemaal om de juiste mindset. Ook bij complexere zaken, zoals onze positie in de mondiale markt.”

Kunt u dat onderbouwen met een voorbeeld?

“De twee aromatenfabrieken draaiden bij mijn aantreden in 2015 niet op de maximale capaciteit. De crisis was net achter de rug, waarbij Dowfabrieken in Europa waren gesloten. Er was een doorbraak nodig om de aromatenfabrieken weer op volle toeren te laten draaien. Door de keten te optimaliseren en technische maatregelen te nemen, hebben we eerst de fabriek terug op maximale capaciteit gebracht en daarbo- e december 2018 NIELS

‘Heb je een gemotiveerd team, dan gaat ook het produceren van een extra ton product haast vanzelf’

venop een capaciteitsuitbreiding van 25 procent gerealiseerd. Niemand had dat voor mogelijk gehouden.”

Volgens de jury speelt uw leiderschapsstijl een belangrijke rol bij het boeken van deze en andere goede resultaten. Hoe geeft u leiding? “Het allerbelangrijkste is om duidelijke verwachtingen uit te spreken. En daar zelf altijd opvolging aan te geven. Lead by example, noemen wij dat bij Dow. Wanneer je iets predikt en je laat één keer zien dat je bereid bent om hieraan voorbij te gaan,

VERKIEZING PLANT MANAGER OF THE YEAR

De verkiezing van de Plant Manager of the Year wordt jaarlijks georganiseerd en is een initiatief van het Petrochem platform, de VNCI en VOTOB, in samenwerking met Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam. De verkiezing draagt bij aan een positief imago van de Nederlandse procesindustrie door de inspanning en prestaties van plantmanagers te benoemen en te waarderen. Een jury, internetstemmers en de bezoekers van het jaarlijkse Deltavisie-congres in juni bepalen de winnaar. De jury bestond uit Jan Zuidam (voormalig topman DSM), Cor Kloet (voormalig directeur SPIE Nederland), Sandra de Bont (directeur VOTOB), Colette Alma (directeur VNCI), Jeroen van Woerden (directeur Royal Vaassen en Plant Manager of the Year 2016) en Emre Kaya (directeur Organik Kimya en Plant Manager of the Year 2017). 6 NIELS december 2018

bijvoorbeeld omdat de druk te hoog is, verdwijnt je geloofwaardigheid meteen. Dat geldt ook als je laat zien dat er voor jou andere regels gelden. Verder ben ik oprecht geïnteresseerd in mensen, in wie ze zijn en wat ze kunnen. Ook is het belangrijk om de sterke punten te herkennen in plaats van te focussen op wat mensen niet kunnen. Daarnaast vind ik het essentieel dat mensen hun goede ideeën ook uit kunnen voeren. Dat moet je als leider waarderen en faciliteren. Verder is het cruciaal om goed te beargumenteren waarom je tot een besluit bent gekomen.”

Heeft u daar nog speciale trainingen voor gevolgd? Of zat de leidersrol er al van nature in?

“Op mijn 19e was ik aanvoerder van het voetbalteam in de hoofdklasse in Deurne. Toen ging ik ook naar de universiteit, waar ik met corpsleden en professoren optrok. Maar ik voetbalde ook met bouwvakkers die een stuk ouder waren. En ik sprak in de kantine regelmatig met een 70-jarige supporter voor wie de club alles was. Zo leer je vanzelf je sociale vaardigheden en leiderschapstalenten ontwikkelen. Ik heb mij altijd goed op verschillende sociale niveaus kunnen bewegen. Wellicht dat mijn achtergrond hierbij ook een rol heeft gespeeld. Zo kom ik niet uit een technische familie. Mijn vader was reclasseringsambtenaar en mijn moeder verpleegkundige. Aan tafel ging het niet over mijn technische studie, maar spraken wij over de manier waarop mijn vader zware criminelen terug in de maatschappij begeleidde. En natuurlijk biedt Dow daarnaast allerlei studiemogelijkheden, zoals ook leiderschapstrainingen.”

Topprioriteit voor veiligheid en economische prestaties gaan bij u volgens de jury hand in hand. Hoe behoudt u die balans?

“Met het spanningsveld tussen veiligheid en economische prestaties valt het volgens mij wel mee in de praktijk. Focus op veiligheid betaalt zich uit op alle vlakken, zoals de betrouwbaarheid en winstgevendheid van een installatie. En heb je een gemotiveerd team, dan gaat ook het produceren van een extra ton product haast vanzelf. Mensen willen nu eenmaal presteren. Veel moeilijker is het om continu de focus op veiligheid te houden.”

Hoe behoudt u de focus?

“Door iedere dag in gesprek te zijn met medewerkers en contractors. En door de juiste vragen te stellen. Vraag je als eerste hoeveel ton product er is geproduceerd? Of informeer je eerst of er op veiligheidsgebied iets is gebeurd? Daar moet je goed over nadenken. Zo geef je immers het signaal af wat je echt belangrijk vindt.”

Volgens de jury heeft u het aantal regels binnen Dow verminderd. Hoe heeft u dat voor elkaar gekregen?

“Samen met het leadership team heb ik goed naar de oorsprong van regels gekeken die tien tot vijftien jaar geleden in een bepaalde context naar eer en geweten zijn bedacht. Ook zagen wij dat er ruimte voor verbetering was in de diverse Dowveiligheidsstandaarden. Er is durf en ondernemerschap nodig om regels kritisch tegen het licht te houden en er afscheid van te nemen. Overall gaat het erom om goed te kijken of regels efficiënt, veilig en doelgericht zijn.”

AL OP JONGE LEEFTIJD GEFASCINEERD DOOR TECHNIEK

De fascinatie voor techniek zat er bij Niels Smits al op jonge leeftijd in. Samen met zijn ooms zette hij cv-ketels in elkaar of haalde ze uit elkaar, en sleutelde hij aan brommers en auto’s. Technische vakken gingen hem op de middelbare school goed af. “Een extra stimulans om voor een studie chemische technologie aan de TU Eindhoven te kiezen. Daarnaast heb ik er technisch management bij gedaan.” In 1999 studeerde hij af om via een bedrijfsstage bij Shell Chemicals in België uiteindelijk in 2000 bij de MDI-plant van Dow in Delfzijl terecht te komen. “Een kleine plant met twee ingenieurs, waar ik in vier jaar veel heb geleerd. Voormalig bestuursvoorzitter Gerard van Harten haalde mij vervolgens naar Dow Terneuzen, waar ik diverse functies heb gehad.”

In 2010 vertrok Smits naar de grootste site van Dow ter wereld, Freeport in Texas. “Daar heb ik leidinggegeven aan een grote onderhoudsstop. En veel geleerd van de omgang met de vakbonden, die daar een grote rol spelen. De medewerkers zijn enorm betrokken en baanzekerheid is het allergrootste goed. Samen hebben we de plant weer optimaal laten draaien.” Vervolgens startte hij in 2013 in Terneuzen als Responsible Care-leader voor Benelux. “Sinds 2015 ben ik hier als production leader verantwoordelijk voor drie krakers, drie aromatenfabrieken en twee butadieenfabrieken. In deze functie heb ik Dik Schipper opgevolgd, de allereerste Plant Manager of the Year in 2010, die met pensioen is gegaan.”

Geef eens een voorbeeld.

“De fornuizen, waar wij bijvoorbeeld nafta-moleculen kraken, stelden wij in het verleden op meer dan honderd punten veilig. Bijvoorbeeld door een rood label aan een afsluiter te hangen, zodat mensen weten dat ze er niet aan mogen komen. Na grondige bestudering van de regels begrepen wij niet waarom het er honderd waren. Nu stellen we de fornuizen op veertig punten veilig. Dat scheelt veel werk voor de mensen, zonder dat de veiligheid in het geding komt. En dat waarderen de medewerkers.”

Tot slot: hoe gaat u de komende maanden uw rol als boegbeeld van de Nederlandse procesindustrie invullen?

“Ik wil vooral de relevantie van de chemische industrie bij het oplossen van mondiale vraagstukken voor een breed publiek over het voetlicht

brengen. Of het nu gaat over de energietransitie of de behoefte aan schoon water, de chemische industrie speelt hierbij een sleutelrol. We leven dan ook in uitdagende tijden voor een chemisch technoloog. Ik sprak hier onlangs nog over tijdens een bijeenkomst van een internationale groep studenten op de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Het viel mij op dat de studenten hele andere vragen stelden dan in mijn studententijd. Het gaat nu vooral om de maatschappelijke relevantie van een bedrijf. Duurzaamheid staat voor de nieuwe generatie voorop. Anders zijn ze volstrekt niet geïnteresseerd om voor je aan de slag te gaan. Verder wil ik mij sterk maken voor een diverser personeelsbeleid in de chemische industrie. Teams die samengesteld zijn uit mensen van diverse achtergrond, bijvoorbeeld nationaliteit, cultuur, religie, geslacht en opleiding, presteren bijvoorbeeld aantoonbaar beter.” p december 2018 NIELS

CONTINUE FOCUS OP INVESTERINGEN, DUURZAAMHEID EN GROEI

DOW TERNEUZEN STAAT NOOIT STIL Dow in Terneuzen is de op één na grootste locatie in de wereld van het internationaal opererende chemieconcern. De afgelopen decennia is er fors geïnvesteerd in nieuwe fabrieken. En daar gaat Dow ook de komende jaren mee door. Tekst: Adriaan van Hooijdonk

8 NIELS december 2018

ier Amerikaanse Dowvertegenwoordigers nemen in 1961, samen met burgemeester Rijpstra van Terneuzen en een vertegenwoordiger van het ministerie van Economische Zaken, een kijkje in de Nieuw-Neuzenpolder. De Amerikanen zijn enthousiast over de mogelijkheden voor een chemiecomplex in de centraal gelegen polder tussen het Ruhrgebied en de Antwerpse en Rotterdamse havens. Bovendien zijn er genoeg potentiële medewerkers onder de

agrariërs in de streek die op zoek zijn naar ander werk. Ook is er veel ruimte om te groeien. De eerste paal gaat in mei 1963 de grond in, waarna ruim zeshonderd arbeiders anderhalf jaar lang aan de bouw van de eerste fabrieken werken. Daarnaast worden onder meer een nieuwe dijk, een aanlegsteiger voor schepen, 5,5 kilometer spoorlijn en een 115 kilometer lange ethyleenpijpleiding vanuit Pernis aangelegd. Dow opent in 1965 zijn poorten in Terneuzen en start in 1969 met de bouw van de eerste naftakraker: LHC-1.

DOW OPENT ROBOTIC CENTER IN TERNEUZEN

Dow in Terneuzen ontwikkelde in het project Robotica Smart Tooling met partners verschillende robots die nu uitgebreid worden getest. Het chemiebedrijf gaat de ‘nieuwe werknemers’ inzetten voor diverse doeleinden. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om een drone die de koeltorens inspecteert, een duikboot die tanks controleert en andere robots die ingezet kunnen worden voor inspectie-, schoonmaak- of reparatiewerkzaamheden. Het inzetten van robots voor onderhoud- en inspectiewerkzaamheden is volgens Dow veel veiliger en efficiënter dan wanneer het werk door medewerkers wordt uitgevoerd en hierdoor kostenbesparend. Door dit soort werkzaamheden te vervangen door robots, worden risico’s die bepaalde activiteiten met zich meebrengen volgens Dow tot een minimum beperkt. Dow leidt in Terneuzen zelf dronepiloten op die na het examen hun ‘wings’ krijgen. De robots komen ook beschikbaar voor andere vestigingen in Europa.

Hoewel de productie de afgelopen decennia fors is gegroeid, slaagde Dow erin om het energieverbruik met 22 procent te reduceren

Koeltoren bij Dow in Terneuzen.

Het grote belang van de site in Terneuzen voor de wereldwijd opererende Dow-organisatie blijkt uit de vele investeringen die in de jaren daarna volgen. Het EmergO-project uit 1999 is tot nu toe de grootste. In totaal investeerde Dow ruim een miljard gulden in de uitbreiding en de vernieuwing van de bestaande krakers. De eerder gebouwde krakers kregen een opknapbeurt en er kwam een nieuwe kraker bij: LHC-3.

Hypermodern lab

Een andere mijlpaal in de geschie-

denis van het bedrijf is de opening van het High Throughput-laboratorium door minister-president Balkenende in 2006. In het hypermoderne lab onderzoeken medewerkers de optimale toepassing van katalysatoren. Met behulp van robottechnologie en speciale software is bijna alles geautomatiseerd. Onderzoek kan daardoor met een factor vijfhonderd worden versneld. Het lab is van cruciaal belang voor de verduurzaming van de eigen productieprocessen en van de industrieën waaraan Dow levert. Ook de komst van het Service Center in 2010 is een belangrijke ontwikkeling. Het Center levert vanuit Terneuzen services, zoals financiële administratie, inkoop en klantenservice, aan Dow en joint ventures in Europa, het Midden-Oosten, Afrika en India. De komst van het Center brengt veel werkgelegenheid met zich mee: binnen een paar jaar werkten er meer dan vierhonderd medewerkers en binnenkort telt het Center zo’n duizend medewerkers.

Vier basischemicaliën

De drie naftakrakers vormen het hart van de site in Terneuzen. Hier

verwerkt Dow ruwe olie (nafta) en lpg tot ethyleen, propyleen, benzeen en butadieen. Deze vier basischemicaliën vormen belangrijke grondstoffen voor alle productieprocessen binnen Dow. De zeventien fabrieken bewerken deze stoffen tot halffabrikaten, waarna ze naar de klant gaan. De basischemicaliën en kunststoffen komen terug in verschillende producten, zoals verpakkingsmateriaal, sportschoenen, speelgoed, isolatiemateriaal, medicijnen, matrassen, verzorgingsproducten, mobiele telefoons, isolatiematerialen en auto-onderdelen. Hoewel de productie de afgelopen decennia fors is gegroeid, slaagde Dow erin om het energieverbruik met 22 procent te reduceren. Tegelijkertijd zet Dow, dankzij innovatieve projecten, stappen om de CO2uitstoot te reduceren. Verder benadrukt Dow dat de chemie met technologie en producten bijdraagt aan forse CO2-besparingen in de keten, bijvoorbeeld door isolatiemateriaal en lichtere automaterialen. Ook werkt Dow met verschillende bedrijven in de regio samen in het platform Smart Delta Resources om de circulaire economie te bevorde- e december 2018 NIELS

ren door grondstofketens te sluiten. Een mooi voorbeeld van deze samenwerking is de ingebruikname van de waterstofleiding van Gasunie tussen Dow en Yara eind november 2018. Waterstof die overblijft bij de ethyleenproductie van Dow gaat via een ondergrondse gasleiding naar kunstmestfabrikant Yara in Sluiskil, die het weer gebruikt als grondstof voor ammoniak. Een ander voorbeeld is het gebruik van koolmonoxide van Arcelor Mittal als grondstof voor de productie van syngas. Hiervoor is onlangs een proeffabriek bij Arcelor Mittal neergezet. Met Tata Steel werkt Dow samen aan een circulaire fabriek in IJmuiden, waarmee de CO2-uitstoot

gereduceerd moet worden. De installatie zet de koolstofatomen in CO en CO2 uit de productiegassen van de staalfabrikant in als grondstof voor de productie van organisch-chemische moleculen, zoals polymeren, bij Dow in Terneuzen.

Groei

Dow heeft door de jaren heen altijd veel aandacht gehad voor het reduceren van waterverbruik op de site. Zoetwater is immers schaars in de regio. Daarom startte het bedrijf in 2007 met het hergebruik van het afvalwater van de gemeente Terneuzen als voedingswater voor de stoomproductie. Het doel van Dow is om in 2025 geen zoetwater meer

DOW AL IN DE JAREN 80 BEZIG MET ENERGIEBESPARING

Sommige partijen stellen in het klimaatdebat dat de chemische industrie nu pas in beweging komt om energie te besparen. Niets is minder waar. Al in 1983 ontving Dow uit handen van minister Aardenne van Economische Zaken de Energiebesparingstrofee omdat het bedrijf in tien jaar tijd het energieverbruik met 40 procent had teruggebracht. Vervolgens riep Dow de ‘Dow Energieprijs’ in het leven: een landelijke prijs voor hogescholen en universiteiten die het beste idee leveren voor een efficiënte benutting van energie in de procesindustrie, die Dow tussen 1985 en 2011 jaarlijks heeft uitgereikt. Zo kreeg Henk Lagerweij in 2000 de prijs voor zijn belangrijkste verdiensten op het terrein van de windenergie. Hij was toen de enige Nederlandse fabrikant van windturbines, die zich volgens de jury onderscheid10 NIELS december 2018

den door hun geavanceerde technologie en innovatieve kenmerken, zoals de bevestiging van de rotorbladen aan de naaf. Een andere bijzondere prijswinnaar was Peter de Kok, chief engineer van Daf Trucks. Hij kreeg de prijs in 2005 voor meer dan 25 jaar betrokkenheid bij de ontwikkeling van nieuwe en milieuvriendelijke motoren en in het bijzonder de nieuwe generatie DAF MX-motoren. Jack Pronk van de TU Delft ontving in 2009 de prijs voor zijn bijdragen aan het ontwikkelen van duurzame, biotechnologische alternatieven voor transportbrandstoffen. Zijn werk is volgens de jury een zeer belangrijke stap voorwaarts geweest in de ontwikkeling van een economisch proces voor op ligno-cellulosegrondstoffen gebaseerde ethanolproductie voor tweedegeneratie-biobrandstoffen.

van buiten de site te halen. Dow in Terneuzen groeit. Zo is het Maintenance Valuepark in 2017 in gebruik genomen. Het is een samenwerking tussen Dow en Zeeland Seaports. Trinseo, TMS, Engie Services en Spie hebben zich inmiddels op het park gevestigd. Dow opent er binnenkort een nieuw kantoor, waar ruim duizend medewerkers aan de slag gaan. Verder is Dow sinds eind september 2018 de nieuwe eigenaar van energiecentrale ELSTA. De centrale voorziet Dow Terneuzen sinds september 1998 van stoom en elektriciteit. Met de warmtekrachtcentrale, als onderdeel van Dow’s Power & Utilities-afdeling, wordt energie opgewekt in de vorm van stoom en elektriciteit voor de gehele productielocatie in Terneuzen. Ook wordt er elektriciteit geleverd aan het landelijk elektriciteitsnet. Naast ELSTA verrijst de nieuwe logistieke terminal met silo’s, een verpakkingscentrum en een magazijnruimte van Ravago. Ravago is een van de partners op het Industry Park Terneuzen en verantwoordelijk voor de opslag en verpakking van de kunststofkorrels uit de LDPEfabriek en de Dowlex-fabriek. Met de komst van de nieuwe terminal vergroot Dow de capaciteit aanzienlijk en beschikt het centrum straks over de nieuwste technieken. De kunststofkorrels worden straks niet meer per vrachtwagen maar door pijpleidingen vervoerd. Deze manier van transport betekent niet alleen grotere volumes tegelijk transporteren, maar ook een vermindering van CO2-uitstoot. p

FOTO’S: DOW

Dow heeft door de jaren heen altijd veel aandacht gehad voor het reduceren van waterverbruik op de site.

Kent u het DNA van een sluipmoordenaar? Bestel het Chemiekaartenboek 2019 en krijg

3 maanden lang gratis toegang tot de vernieuwde Chemiekaarten® Online, powered by Toxic Actie geldig t/m 31 december 2018!

Voordelen vernieuwde Chemiekaarten® Online: Uitgebreidere ondersteuning bij het voorkomen van risico’s Werkplekinstructiekaarten die u kunt delen met uw medewerkers Altijd op de hoogte van ontwikkelingen en revisies in chemiekaarten Een wetenschappelijk getoetst en actueel naslagwerk Alles met één klik bij de hand Al meer dan 30 jaar dé autoriteit op het gebied van chemische stoffen

Weet u dat ruim 1 miljoen Nederlanders op zijn werk te maken heeft met gevaarlijke stoffen? En 1 op de 6 werknemers het risico loopt om hiervan ziek te worden? Denk aan ernstige ziekten zoals astma, COPD en longkanker. Jaarlijks sterven naar schatting 3.000 mensen door gevaarlijke stoffen.

Zorg dat u weet hoe u met deze sluipmoordenaars moet omgaan Neem geen risico met de gevaarlijke stoffen binnen uw bedrijf. U kunt ervoor zorgen dat het aantal slachtoffers als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen afneemt. Neem het zekere voor het onzekere. Kies voor het Chemiekaartenboek 2019. Ruim 1.400 enkelvoudige stoffen met de chemische eigenschappen, risico’s, preventie- en noodmaatregelen in één boek!

Bestel het Chemiekaartenboek via sdu.nl/chemiekaartenboek

0238 Adv_Chemiekaarten_3maanden-online_230x297.indd 1

23-10-18 19:0

MANCHESTER UNITED, AMAZON.COM, TESLA EN APPLE

BEDRIJVEN MET WINNAARSMENTALITEIT Van goede ideeën naar winst, dat kenmerkt de vier bedrijven die Niels Smits bewondert. Of het nu een voetbalclub is of een techbedrijf, scoren kunnen ze. Tekst: Marloes Hooimeijer

AMAZON.COM NIELS: “Amazon veranderde de complete ‘shopping experience’ van iedereen. Het startte als internetretailer met de online verkoop van boeken, wat later werd uitgebreid tot een enorme hoeveelheid producten. Het is een klantgericht bedrijf met een gemakkelijke interface.” Amazon.com begon met het idee van Jeff Bezos en David E. Shaw om een elektronisch boek te maken. Bezos richtte Amazon in 1994 op om zijn e-commerceideeën verder te ontwikkelen. Het werd een van de eerste grote online winkels, toen nog alleen voor boeken, in de wereld. In 1997 ging ‘Earth’s Biggest Bookstore’ naar de beurs (NASDAQ). Er werden 3 miljoen aandelen geplaatst tegen een koers van 16 dollar per stuk. Inmiddels verkoopt Amazon veel meer dan boeken alleen, klanten kunnen in de reusachtige e-shop ook terecht voor elektronica, kleding, speelgoed, huishoudelijke artikelen, vitamines, dierenvoer, en nog heel veel meer. Het legt het bedrijf en zijn grootaandeelhouder Bezos geen windeieren. Op 4 september 2018 kwam de beurswaarde van Amazon boven de 1000 miljard dollar uit. De koers bereikte een niveau van 2050 dollar. Bezos heeft een belang van 16 procent in Amazon en is anno 2018 met een fortuin van 160 miljard dollar de rijkste persoon ter wereld. 12 NIELS december 2017

NIELS: “Manchester United is het grootste voetbalbedrijf ter wereld, met de hoogste inkomsten uit marketing en branding van alle clubs. Het is de meest succesvolle Engelse club, met een enorme schare fans, en wist met de eigen jeugdopleiding de Europese top te behalen.” Manchester United werd in 1878 opgericht onder de naam

FOTO: SHUT TERSTOCK

MANCHESTER UNITED Newton Health, een voetbalclub gevormd door de werknemers op de Lancashire-Yorkshire-spoorlijn. Sinds 1902 geldt de huidige naam. In seizoen 1905/06 wist de club naar de eerste klasse te promoveren, om in 1907/08 al voor het eerst landskampioen te worden en in 1909 de FA Cup binnen te slepen. In 1910/11 werd de club nogmaals landskampioen, maar daarmee was de eerste

APPLE

succesperiode voorbij. Op 11 maart 1941 werd het clubstadion Old Trafford gebombardeerd door de Duitsers. Pas met het aantreden na WOII van oud-legerleider Matt Busby als manager vond Manchester United weer de weg omhoog, de ‘Busby Years’. Onder zijn leiding haalde de club tal van titels binnen en werd de jeugdopleiding opgericht. Maar in 1958 sloeg het noodlot toe toen het vliegtuig met aan boord de spelers crashte tijdens het opstijgen in München. Acht spelers kwamen om. Een opgelapt team werd dat jaar alsnog tweede in de competitie en de FA Cup. Na de Busby Years volgden vanaf 1986 de ‘Fergie Years’. In 2008 won Manchester United onder coach Alex Ferguson de Champions Leage, met een heldenrol voor Edwin van der Sar, die de laatste strafschop wist te stoppen. Momenteel staat José Mourinho aan het roer, nadat Louis van Gaal in 2016 wegens uitblijvend succes moest vertrekken. Topscorer aller tijden bij de club (250 doelpunten) is Wayne Rooney, die Manchester United inmiddels heeft verlaten. In 2016 was Paul Pogba de duurst betaalde voetballer aller tijden toen Manchester United bereid bleek 105 miljoen euro voor hem te betalen aan Juventus.

BRON: O.A. WIKIPEDIA

Apple bestaat al sinds 1976, opgericht door Steve Jobs, Steve Wozniak en Ronald Wayne. Steve Jobs was destijds ‘fruitariër’ en kwam naar eigen zeggen zo op het idee de firma Apple te noemen. Na de introductie van de eerste Macintosh-computer in 1984 kwam het keer op keer met nieuw vernuft op de markt, zoals deze eeuw met onder meer de iPod (2001), MacBook (2006), iPhone (2007), iPad (2010) en Apple Watch (2014). Augustus 2011 trad Steve Jobs wegens ziekte

terug als CEO; begin oktober stierf hij aan alvleesklierkanker. Onder zijn opvolger Tim Cook zette het succes door. Vorig jaar verkocht het bedrijf 217 miljoen iPhones, meer dan 40 miljoen iPads en bijna 20 miljoen Macs. De totaalomzet bedroeg 229 miljard dollar. Op 2 augustus 2018 passeerde Apple als eerste Amerikaanse bedrijf ooit een beurswaarde van 1000 miljard dollar (een maand later gevolgd door Amazon.com). Nederland telt drie Apple Stores (naast resellers): Amsterdam (de eerste), Den Haag en Haarlem. Op 3 maart 2012 stonden er drommen mensen voor het Hirschgebouw aan het Leidseplein in Amsterdam te wachten op de opening.

FOTO: HOLL ANDSE HOOGTE

NIELS: “Apple heeft iets revolutionairs nieuws weten te creëren wat iedereen wilde hebben. Niemand lijkt zich meer te kunnen bedenken hoe we ook alweer leefden zónder de i-producten.”

TESLA NIELS: “Tesla speelt in op duurzaamheid. Het laat zien dat de technologie van elektrisch rijden er ook is met de uitstraling van een sportwagen, zodat iedereen – ondanks de stevige prijs – zo’n auto zou willen. Ongelofelijk knap!” Tesla is vernoemd naar elektrotechnicus en natuurkundige Nikola Tesla, die vooral bekend is als de uitvinder van de wisselstroommotor. Het bedrijf werd in 2003 opgericht door Martin Eberhard en Marc Tarpenning, met als doel om een elektrische sportwagen op de markt te brengen. Maar inmiddels is CEO Elon Musk het bekende gezicht van Tesla. In 2004 investeerde hij een groot bedrag in het bedrijf. ‘Zijn’ Tesla Roadster werd de eerste snelweg geschikte vol-elektrische sport-

auto, de eerste productie-auto met lithiumion batterijcellen en een actieradius van meer dan 320 kilometer. Later volgden de Tesla-modellen S, X en 3. In 2012 startte de verkoop van de eerste Tesla’s, 2636 voertuigen; in 2018 werden er al 101.312 verkocht. De grootste fabriek van Tesla staat in Fremont in Californië. Het Europese hoofdkantoor staat in Amsterdam en het Europese distributiecentrum in Tilburg, inclusief assemblagefabrieken. De knalrode Tesla Roadster van Elon Musk zelf werd afgelopen februari mee de ruimte in gelanceerd aan boord van de eerste raket van Musks bedrijf SpaceX. Onderweg werd het lied Life on Mars van David Bowie door de speakers van de auto afgespeeld. p

december 2017 NIELS

WIE INSPIREREN DE PLANT MANAGER OF THE YEAR?

STRIJDVAARDIGE MANNEN Het moge duidelijk zijn, de Plant Manager of the Year laat zich graag inspireren door strijdvaardige sport- en staatsmannen. Ruud Gullit, Mahatma Gandhi, Sven Kramer, Barack Obama en Nelson Mandela: ze vochten en overwonnen. Tekst: Marloes Hooimeijer

Mahatma Gandhi NIELS: “Hij heeft zich ingezet voor anderen, eerst voor de Indiase gemeenschap in Zuid-Afrika en later natuurlijk in India, op een nieuwe wijze strijdend voor onafhankelijkheid. Hij koos voor actieve geweldloosheid als middel om zijn doel te bereiken in plaats van oorlog. Daarin was hij innovatief en baanbrekend.” Mahatma Gandhi, geboren in 1869, groeide al op met het principe ahimsa: geen pijn doen aan alle wezens. Na een rechtenstudie in Engeland vertrok hij in 1893 naar Zuid-Afrika, een periode die zeer bepalend zou worden voor zijn latere leven. Want nadat hij vanwege zijn huidskleur uit de trein werd gezet – omdat hij weigerde met zijn eersteklaskaartje in de derde klas te gaan zitten – begon hij zich te bemoeien met rechtszaken die draaiden om burgerrechten van Indiase immigranten. Na terugkeer in India (1915) werd hij leider in de Indiase onafhankelijkheidsstrijd tegen de Britse machthebbers. Hij was een van de grondleggers van de moderne staat India en spande zich in voor verzoening tussen hindoes en moslims in India. Totdat hij in 1948 in New Delhi door een extremistische hindoe werd vermoord. Nog ieder jaar vieren Gandhi-bewonderaars zijn geboortedag, 2 oktober, gedoopt tot Internationale Dag van de Geweldloosheid. 14 NIELS december 2018

Ruud Gullit NIELS: “Een man met kracht, charisma en betrokkenheid bij de maatschappij, zoals bij de antiapartheidsstrijd van Nelson Mandela. Als voetbalman is hij vooruitstrevend, met aandacht voor detail. Als aanvoerder maakte hij het Nederlands elftal in 1988 Europees kampioen, zodat een hele generatie de verloren WK-finale van 1974 kon afsluiten.” Ruud Gullit wordt algemeen erkend als een van de beste Nederlandse voetballers ooit en was onderdeel van de ‘gouden generatie’, met verder onder andere Van Basten en Rijkaard. Gullit maakte op 16-jarige leeftijd bij HFC Haarlem zijn profdebuut. Later kwam hij uit voor Feyenoord, PSV, AC Milan, Sampdoria, Chelsea en het Nederlands elftal. Bij de ontvangst van de Gouden Bal in 1987 droeg Gullit de prijs op aan Nelson Mandela en sprak de hoop uit om deze ooit aan hem te mogen overhandigen. Dat gebeurde: in 1994, tijdens een tv-programma van Astrid Joosten. Na zijn twintigjarige profcarrière volgde voor Gullit een carrière als trainer. Begin dit jaar startte hij de FIFAacademie Team Gullit, een kweekvijver voor jong talent.

Nelson Mandela

Sven Kramer NIELS: “Ik bewonder Kramer vanwege zijn jarenlange alleenheerschappij in het allroundschaatsen. Hij weet aan de top te blijven door continu het uiterste van zichzelf te vergen. Ondanks de tegenslagen, denk aan de foute wissel – op aanwijzing van coach Kemkers – tijdens de Olympische Spelen in Vancouver. Bovendien gaat hij op een positieve en constructieve wijze om met de pers.” Langebaanschaatser Sven Kramer, bijnaam ‘Sven the Man’, heeft een lijst van eremetaal waar je u tegen zegt. Hij is onder meer drievoudig olympisch kampioen op de 5000 meter (een unicum in het mannenschaatsen), negenvoudig wereldkampioen allround en negenvoudig Europees kampioen. De inmiddels 32-jarige Kramer maakte zijn internationale WK-debuut bij de junioren in 2004 (zilver) en sleepte het jaar erna bij de senioren al zilver op het EK Allround en brons bij het WK Allround in de wacht. Bij de start van het huidige schaatsseizoen kampte de ‘Keizer van de 5 kilometer’ met rugklachten. Hij zou zich hebben vertild aan een koffer, en niet – zoals ook wel gekscherend werd gesuggereerd – aan zijn kersverse babydochter Kae, die hij in oktober samen met oudtophockeyster Naomi van As mocht verwelkomen.

Barack Obama NIELS: “Obama was niet alleen de eerste zwarte president van Amerika, maar kwam ook op voor zwakkere Amerikanen en wilde investeren in relaties met landen als Cuba en Iran, wat jarenlang not done was. Hij was een president met een enorm charisma, die in live-uitzendingen een ongelofelijk ‘normaal’ mens bleek te zijn.” Barack Obama was de 44e president van de Verenigde Staten (20092017). Tijdens de historische verkiezingen van 2008 versloeg hij de Republikein John McCain en in zijn daaropvolgende overwinningsspeech introduceerde Obama zijn motto ‘Yes, we can!’ In 2012 werd hij herkozen door de Republikein Mitt Romney te verslaan. Obama was de grondlegger van Obama Care, een verplichte zorgverzekering voor iedereen. Hij was de eerste Amerikaanse leider die (na 88 jaar) weer voet op Cubaanse bodem zette. En op 2 mei 2011 gaf hij Navy SEALs toestemming om de Pakistaanse villa binnen te vallen waar Osama bin Laden zich ophield, waarbij de langgezochte Al Qaidaleider werd gedood. Op 20 januari 2017 kwam er na 2923 dagen een einde aan zijn presidentschap en betrad de Republikeinse president Donald Trump het Witte Huis. Afgelopen mei tekende Barack Obama samen met zijn vrouw Michelle Obama een meerjarencontract met Netflix, waarvoor ze films, series en documentaires gaan maken. p december 2018 NIELS

FOTO’S: HOLL ANDSE HOOGTE, SPA ARNESTAD

NIELS: “Ik ben zelf op Robbeneiland geweest en heb daar Mandela’s cel bezocht. Ongelofelijk hoe hij zich als persoon ontwikkeld heeft: van apartheidsstrijder vóór zijn ballingschap – eerst geweldloos en later door een militaire tak op te richten – tot een focus op verzoening en ‘samen’ ná zijn vrijlating. Ook de manier waarop hij sport stimuleerde om verbroedering voor elkaar te krijgen, vond ik bewonderenswaardig.” Mandela werd in 1964 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf vanwege zijn leiderschap van de militaire vleugel van de politieke groepering ANC (Afrikaans Nationaal Congres), die streed tegen de apartheid. Tot 1982 zat hij vast op Robbeneiland. Hij sliep op een slaapmat in een cel van 2,4 bij 2,1 meter, moest zich wassen met koud zeewater en dwangarbeid doen in de plaatselijke kalkgroeve. Na 1982 werd hij een paar keer overgeplaatst naar andere gevangenissen, tot hij op 11 februari 1990 op verzoek van president De Klerk werd vrijgelaten. Bij de eerste vrije verkiezingen na de apartheid, in 1994, behaalde het ANC een klinkende overwinning. De inmiddels 75-jarige Mandela besloot om één termijn president te worden. In 1993 kreeg Mandela samen met president De Klerk de Nobelprijs voor de Vrede. Zijn overtuiging: ‘Courageous people do not fear forgiving, for the sake of peace.’ Op 5 december 2013 overleed hij, 95 jaar oud.