Volonté Générale 2013 - n°3
onderdeel van de moderne democratie en basis voor vooruitgang.18 Het problematische aspect van deze opvatting van radicalisme in relatie tot gewelddadige radicalisering hangt daarmee vooral samen met de relatie tot radicalisme als legitieme - democratische - uiting. Rik Coolsaet en de European Commissions Expert Group on Radicalisation stelden daarom dat voor de bruikbaarheid van het concept radicalisering binnen veiligheidsstudies er een onderscheid gemaakt dient te worden tussen religieuze orthodoxie en politieke radicalisering. 19 Religieuze orthodoxie hangt samen met het zoeken en streven naar een bepaalde identiteit. Dit betekent niet dat er aan deze vorm van radicalisme geen problemen kleven. Voor overheden kan zij met name problematisch zijn in relatie tot bijvoorbeeld de sociale cohesie binnen een samenleving wanneer deze radicalisering tot afzondering en (zelf-) uitsluiting van bepaalde groepen leidt. 20 Echter moeten deze problemen niet worden benaderd vanuit een contra-terrorismeperspectief. Religieuze orthodoxie kan zich, in de meeste gevallen, tegen bestaande sociale en politieke normen keren en zelfs actief nastreven deze te veranderen maar leidt niet, op zichzelf, tot geweld. Sommige Salafistische groepen keuren het gebruik van geweld af en trachten veranderingen te bereiken via bijvoorbeeld de politiek of het verspreiden van het geloof (dawah) om zo meer steun te vergaren voor hun idealen.21 Radicalisme moet daarom niet gelijkgesteld worden aan extremisme. Een beter startpunt bij een analyse van een proces van radicalisering in de richting van geweld volgt uit andere factoren, zoals de toenemende percepties van onrechtvaardigheid of specifieke sociale processen. Bedreigingen voor de veiligheid hangen samen met een politieke radicalisering die start met een idee of gevoel van onrecht waar sommigen zich, na een proces richting extremisme, in het uiterste geval met geweld tegen willen verzetten.22 Dit onrecht hoeft niet objectief vast zijn te stellen zolang het individu het beschouwd als zijnde ‘echt’. Kenan Malik omschrijft het proces van politieke radicalisering als volgt:
18 Een idee waar ook John Stuart Mill zich reeds in 1859 ook over uitsprak: J.S. Mill,’On Libery’ (London 1859), in: M. Morgan, Classics of Moral and Political Theory (Indianapolis IN 2011). 19 Coolsaet, Jihadi Terrorism and the Radicalisation Challenge, 261; European Commissions Expert Group on Violent Radicalisation, Radicalisation processes leading to acts of terrorism, Rapport aangeboden aan de Europese Commissie (15 mei 2008) 9, beschikbaar via: http://www.clingendael.nl/sites/default/files/20080500_cscp_report_vries.pdf (geraadpleegd op 31 augustus 2013). 20 Ibidem. 21 Coolsaet, Jihadi Terrorism and the Radicalisation Challenge, 261; European Commissions Expert Group on Violent Radicalisation, Radicalisation processes leading to acts of terrorism, 9; I. Roex, S. Stiphout en J. Tillie, Salafisme in Nederland. Aard, omvang en dreiging, Rapport voor de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (Amsterdam 2013) bescikbaar via: http://dare.uva.nl/document/350394 (geraadpleegd 31 augustus 2013). 22 Zie onder andere: Coolsaet, Jihadi Terrorism and the Radicalisation Challenge, 261; Transnational Terrorism, Security and the Rule of Law, ‘Concepts of Terrorism. Analysis of the rise, decline, trends and risk’ (Brussel 2008) 18, beschikbaar via: http://www.transnationalterrorism.eu/tekst/publications/ WP3%20Del%205.pdf (geraadpleegd op 31 augustus 2013); Moghaddam, ‘The staircase to Terrorism’.
18