"Innovatie is geen afdeling bij ons, het is onze strategie." | Bart Van Samang en Lars Baumgürtel

ZINQ, specialist in thermisch verzinken, is een pionier in circulaire transformatie. Sinds 2010 werkt ZINQ volgens de principes van cradle-tocradle. Met zijn circulaire bedrijfsmodel PlanetZINQ streeft het bedrijf naar ‘triple zero’-klimaatneutraliteit: geen CO₂-uitstoot, geen afval, geen vervuiling. ZINQ is actief in vijf landen, telt meer dan 2000 medewerkers, maar blijft in hart en nieren een familiebedrijf. Lars Baumgürtel: “Wie vandaag inzet op circulariteit, bouwt aan de economische modellen van morgen.”

Sinds 1889 is ZINQ gespecialiseerd in oppervlaktebehandeling van staal. Vandaag is het de Europese marktleider in corrosiebescherming met zink. Het familiebedrijf ontwikkelt en past duurzame coatings toe die staal een lang leven geven. Jaarlijks behandelt ZINQ meer dan 550.000 ton staal, verspreid over 50 vestigingen in Duitsland, België, Nederland, Frankrijk en Polen. Daarnaast verleent ZINQ licenties op gepatenteerde oppervlaktetechnologieën aan derden, zoals BMW. In België vind je vestigingen in Houthalen-Helchteren, Ieper, Pelt, Antwerpen, Gent en Charleroi.

Zonder marktprikkels blijft circulariteit een morele keuze, geen economische businesscase.

Lars Baumgürtel

Vierde generatie

De roots van het familiebedrijf liggen in Gelsenkirchen. Lars Baumgürtel nam het bedrijf over van zijn grootvader met de visie om een Europese koploper te worden en thermisch verzinken uit te bouwen tot een professioneel product voor oppervlaktebehandeling. Sinds 1992 maakt hij deel uit van de directie en sinds 2010 is hij enige aandeelhouder van het familiebedrijf in de vierde generatie. Hij transformeerde ZINQ tot een professioneel georganiseerde groep met sterke productmerken en efficiënte productiesites. Daardoor kon het bedrijf internationaal uitbreiden via overnames en nieuwe vestigingen. Tegelijk werd de focus scherp gezet op duurzaamheid en innovatie.

Van groene naar circulaire technologie

LARS BAUMGÜRTEL, EIGENAAR EN CEO VAN ZINQ GROUP: Verzinken is een energie- en grondstof ntensief proces, maar het resultaat is een coating die staal tientallen jaren onderhoudsvrij beschermt. Hoe verzoen je die tegenstelling in een duurzaam businessmodel? Dat was het begin van onze reis naar volledige circulariteit.” Baumgürtel vond inspiratie bij prof. dr. Michael Braungart, één van de grondleggers van cradle-to-cradle. Zo begon een nieuw verhaal: van groene technologie naar circulaire technologie en een volwaardig circulair businessmodel.

Triple zero

“Duurzaamheid is voor ons geen modewoord, maar de basis van alles wat we doen,” legt Lars Baumgürtel uit. “Onze stelling is dat duurzaamheid enkel mogelijk is via innovatie, en dat elke innovatie duurzaam moet zijn. Als je niet het best mogelijke product op de markt brengt, verdien je het niet om te blijven bestaan.” ZINQ past de cradle-to-cradle-principes toe en focust zijn innovaties op het optimaliseren van zijn coatings: langere levensduur, volledige materiaalgezondheid en 100% hergebruik van grondstoffen in zowel product als proces. “Ons circulaire businessmodel PlanetZINQ streeft naar klimaatneutraliteit volgens het principe van ‘triple zero’: zero carbon, zero waste en zero pollution over de hele levenscyclus van het product.”

Zo ontwikkelde ZINQ coatings die 80% minder zink verbruiken en 43% CO₂ besparen ten opzichte van de industriestandaard. Om ook de materiaalkringloop te sluiten, loopt het innovatieproject ReZINQ: een manier om staal en zink aan het einde van de levenscyclus te scheiden en hergebruiken zonder kwaliteitsverlies.

Productpaspoort als marktversneller

De voorbije zeven jaar groeide ZINQ gemiddeld met meer dan 10% per jaar. Tegelijk liggen er stevige uitdagingen op tafel: hoe verzoen je vergroening met economische realiteit? “De lineaire economie met haar take-make-wastemodel versterkt het milieuprobleem en leidt tot schaarste. Cradle-to-cradle-producten bieden een duurzaam alternatief, maar zijn duurder dan vervuilende producten. Zonder marktprikkels blijft circulariteit een morele keuze, geen economische,” waarschuwt Baumgürtel. “De Europese Ecodesign-regelgeving kan dit veranderen door circulariteit economisch aantrekkelijk te maken. Als je de milieu-impact van een product over zijn volledige levensduur verrekent in de prijs, worden vervuilende producten duurder en circulaire goedkoper. Lifecycle CO₂-pricing maakt duurzame producten écht competitief. Een gamechanger die er zeker zit aan te komen. Een cruciale stap daarin is de invoering van een digitaal productpaspoort, onderdeel van de EU Ecodesign Regulation ESPR. Die verplichting zal uiteindelijk gelden voor elk product dat op de Europese markt komt. Onze coatings voldoen nu al aan die norm en we communiceren de CO2-besparingen aan onze klanten,” aldus Baumgürtel.

Smart Power to Heat

Duurzaam ondernemen vraagt om betaalbare, CO₂-neutrale energie. Hoe springt een energie-intensief bedrijf als ZINQ om met de stijgende energiekosten? “Wij zijn ambitieus, maar realistisch. De huidige elektriciteitsprijzen maken de overstap naar stroom moeilijk. De systeemkosten van hernieuwbare energie stijgen, omdat wind en zon zeer volatiel zijn en niet flexibel en betrouwbaar genoeg om de energievraag te dekken. Gas – en later groene waterstof – is nodig om de vereiste flexibiliteit te bieden in een sterk fluctuerend energiesysteem. Wij investeren in een Smart Power to Heat-aanpak, waarbij de opwekking van industriële proceswarmte slim schakelt tussen gas en elektriciteit. Dat helpt om elektriciteitsoverschotten op te vangen en te benutten. Wanneer productie en vraag naar elektriciteit weer in balans zijn, schakelen we terug naar gas. Het inzetten van overtollige elektriciteit voor proceswarmte is 4,5 keer kostenefficiënter dan het installeren van een conventioneel opslagsysteem zoals een batterij en het helpt om de waterstofmarkt op gang te trekken.”

Familiaal langetermijnkompas

ZINQ is niet beursgenoteerd, en dat is volgens Baumgürtel een sterkte: “Wij denken in generaties, niet in kwartalen.

We betrekken alle schakels in de waardeketen. Zo creëren we impact op grote schaal.

Bart Van Samang

Onze keuzes worden niet bepaald door snelle winst, maar door waarden zoals betrouwbaarheid, kwaliteit en transparantie.” Die visie zie je ook in het HR-beleid. Onder het label ‘Doe je ZINQ’ bouwde het bedrijf een sterk werkgeversmerk. Medewerkers worden opgeleid in het circulaire model. Dat ZINQ kansen geeft aan talent, weet BART VAN SAMANG, CFO VAN ZINQ GROUP , uit eigen ervaring: hij startte in 2006 als accountant en groeide door naar CFO op groepsniveau. “Onze pioniersrol waarmaken lukt alleen met mensen die in ons verhaal willen stappen. Maar inspireren met mooie verhalen alleen is niet genoeg. Via opleiding en groeitrajecten bieden we medewerkers een doel en perspectief. Als je ambitie toont, kun je groeien”, zegt Bart Van Samang.

Middelgrote bedrijven spelen een cruciale rol in de transformatie. Ze zijn de motor van innovatie en waardecreatie.

Lars Baumgürtel

Circulaire hefboom

De visie van ZINQ motiveert niet alleen medewerkers tot excelleren, maar werkt ook door naar externe stakeholders. “We merken dat ons duurzaamheidsverhaal steeds meer weerklank vindt,” zegt Van Samang. “Als wij onze coatings verduurzamen, daalt de uitstoot van onze klanten. Die telt mee in hun klimaatvoetafdruk. Daarom vragen ze zélf om duurzame oplossingen. Wat ons dan weer motiveert om producten te ontwerpen met de beste functionele en ecologische eigenschappen.” ZINQ werkt nauw samen met alle schakels in de waardeketen. “Je ontwikkelt geen circulaire producten in je eentje. We betrekken leveranciers en klanten in ons duurzaamheidsverhaal. De acceptatie groeit snel. Wat vijf jaar geleden nog moeilijk leek, wordt stilaan vanzelfsprekend. Samen bouwen we aan een ecosysteem waarin duurzaamheid de norm wordt. Op die manier zorgen we voor een hefboom op grote schaal.”

Meer van hetzelfde is geen optie

Lars Baumgürtel is ervan overtuigd dat de toekomst van de Europese industrie niet ligt in sneller en goedkoper produceren. “We moeten inzetten op slimme groei: kwaliteit boven kwantiteit. Functionele kwaliteit is niet genoeg. Daar haalt China ons in. Als alleen prijs telt, verliezen we ook. Waar we echt het verschil maken, is met ecologische meerwaarde. Daarvoor is innovatie nodig. Circulaire economie en ecodesign zijn de enige manieren om groei en grondstoffengebruik in balans te brengen. Europa heeft een eigen industriële strategie nodig, gericht op versterking van de interne markt. Slimme regelgeving geeft bedrijven de ruimte om hun eigen transformatiepad te optimaliseren en beschermt tegen oneerlijke concurrentie.”

Iedereen circulair

Baumgürtel erkent dat de overvloed aan regels duurzaam ondernemen complex maakt. “De weg naar klimaatneutraliteit moet haalbaar en betaalbaar blijven. Ambitie zonder implementatie brengt je nergens. Daarom moet het bedrijfsleven zich actief mengen in het debat. Middelgrote ondernemingen zijn daarbij cruciaal: zij zijn de motor van innovatie en waardecreatie.”

Waar ZINQ binnen vijf à tien jaar staat? “Onze ambitie is om verder te groeien en onze pioniersrol in circulaire oppervlaktebehandeling waar te maken. Binnen tien jaar willen we uitsluitend triple-zero-producten maken. Van staal tot zink: alles moet circulair. Dat is straks geen USP meer, maar onze license to operate.”