3. Partners en samenwerkingen

Het jaar 2020 was naast een jaar waarin we veel projecten ondersteunden ook het jaar waarin we de samenwerking met onze relaties naar een hoger niveau wilden tillen. Het stakeholderonderzoek van 2019 had ons richting gegeven hoe en waar we onze relatie met onze partners en beneficiënten konden verbeteren. Ons doel was door hen ervaren te worden als een betrokken partner die veel kennis heeft van het speelveld van vrede, vrijheid en democratie. In dit hoofdstuk leest u hoe we dit, ondanks corona, hebben aangepakt, welke rol we in de toekomst willen nemen in die samenwerkingen en op welke samenwerkingen we de nadruk hebben gelegd.

Vfonds steunt en werkt samen met verschillende partijen en op verschillende manieren. Zo bieden we financiering aan kortlopende, eenmalige projecten, maar zijn we naast financier ook initiator van grote eenmalige projecten, zoals De Slag om de Schelde. Daarnaast zijn er diverse organisaties die we voor meerdere jaren steunen, zoals het #Vteam en Bridge to Liberation, en leggen we met een aantal organisaties meerjarenafspraken vast in intentieovereenkomsten. Vfonds is verder onderdeel van verschillende strategische overlegstructuren en werkt samen met de loterijen, de Rijksoverheid en veteranenorganisaties. In het kader van 75 jaar vrijheid werkten we voor afstemming en coördinatie met verschillende partijen, waaronder provincies en gemeenten, zodat het ‘grote’ nationale verhaal én lokale initiatieven elkaar op verschillende manieren konden vinden. Kortom, we bewegen ons in een grote en diverse werkomgeving. Onze ervaring is dat dat we door samenwerking de uitkomst veel groter kunnen maken dan de som der delen. In dit hoofdstuk lichten we enkele samenwerkingen uit.

Strategische partners

Door samen te werken met enkele strategische partners kunnen we nog beter een groot publiek bereiken. Afspraken leggen we vast in intentieovereenkomsten. In 2020 had vfonds lopende meerjarige intentieovereenkomsten met het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Stichting Nederlandse Veteranendag, Bridge to the Future, de Roosevelt Foundation, International Film Festival Rotterdam (IFFR), de BNMO en de Stichting Liberation Route Europe. Verder is het Veteranen Platform vaste partner bij de uitvoer van de reünieregeling.

Nationaal Comité 4 en 5 mei Het Nationaal Comité 4 en 5 mei kennen we als organisator van de Nationale Herdenking op 4 mei en de Nationale Viering van Bevrijdingsdag op 5 mei. Vfonds is al jaren partner van het comité, omdat

het een brug slaat tussen generaties, met aandacht voor verleden, heden en toekomst en de bewustwording vergroot onder het brede publiek over wat het betekent om in vrede en vrijheid te leven. Zo draagt vfonds jaarlijks bij aan de 14 landelijke bevrijdingsfestivals. Vanwege corona konden deze in 2020 helaas niet doorgaan. Vfonds is betrokken bij de doelstellingen en activiteiten van het comité door financiële steun te bieden, maar ook door op diverse vlakken samen te werken. In het bijzonder zijn we trots op de samenwerking die tot stand is gekomen voorafgaand en tijdens 75 jaar vrijheid.

Stichting Nederlandse Veteranendag Samen met de Stichting Nederlandse Veteranendag is vfonds steeds op zoek naar eigentijdse manieren om de inzet en verhalen van veteranen te vertellen aan het grote publiek. Binnen het partnerschap steunt vfonds projecten zoals de uitreiking van de Witte Anjer Prijs en de jaarlijkse Nederlandse Veteranendag. Helaas konden we in 2020 niet samenkomen op het Malieveld maar organiseerde de stichting een aangepast programma in de Ridderzaal dat live werd uitgezonden door de NOS. Tijdens het programma, voor een kleine groep gasten en in aanwezigheid van de minister-president, stonden de verhalen van vier veteranen centraal, waaronder die van Maaike, veteraan en ondersteunend ic-verpleegkundige tijdens de coronacrisis en Dennis, Bosnië- Irak- en Afghanistan-veteraan die tijdens de coronacrisis als vrijwilliger in een verpleeghuis werkte.

International Film Festival Rotterdam (IFFR) Ook in 2020 werkten we, als hoofdpartner van IFFR, mee aan een inhoudelijk programma om jongeren te bereiken. Zo zijn de Freedom Lecture, dat tevens in samenwerking is met De Balie, en de Vredescolleges vaste onderdelen van het filmfestival. Door film en inhoudelijke dialoog te combineren beogen ze hiermee niet alleen jongeren in aanraking te brengen met het brede spectrum van de filmcultuur, maar deze ook te verbinden aan hun eigen belevingswereld en te stimuleren hierover met elkaar in gesprek te gaan. Tijdens het Vredescollege in 2020 ging een speciaal geselecteerd filmpanel met elkaar en met ruim 200 HAVO/VWO leerlingen in gesprek over de film Les Misérables, dat het leven van jongeren in de banlieues van Parijs belicht. Met moderator Milou Adjanga, acteur en theatermaker Mahfoud Mokaddem, projectadviseur bij vfonds Charlotte Rommes en mensenrechtenambassadeur Bahia Tahzib kreeg het panel vorm. Het ging over etnische profilering, vooroordelen en criminaliteit: in hoeverre speelt deze problematiek in Nederland en op welke manier kan de film vertaald worden naar de situatie in Rotterdam?

BNMO (Bond van Nederlandse Militaire Oorlog– en Dienstslachtoffers) Niet alleen heeft de BNMO aan de wieg gestaan van vfonds; dat geldt ook voor het Veteraneninstituut, het Veteranen Platform en Stichting De Basis. Door middel van kameraadschap, kennis en verbondenheid houdt de BNMO de herinnering aan oorlogen, vredesmissies en andere gewapende conflicten in leven en geeft veteranen, dienstslachtoffers en andere geüniformeerden de erkenning en waardering die zij verdienen. Op 25 augustus 2020 bestond de bond precies 75 jaar. Vanwege de coronamaatregelen waren de jubilieumactiviteiten grotendeels uitgesteld. Wel was vfonds als partner en belangrijkste financier uitgenodigd voor een diner, om de oprichtingsdag en de historische band te markeren. Vervolgens liepen we gezamenlijk de Sunset March, de dagelijkse gedenktocht over de Waalbrug in Nijmegen ter ere van de bevrijders.

Opening Maczek Memorial Breda

In 2019 was het 75 jaar geleden dat Zuid-Nederland werd bevrijd van de Duitse overheersing. Zo wisten soldaten van de 1e Poolse pantserdivisie, onder leiding van generaal Stanisław Maczek, op 29 oktober 1944 de Duitse bezetters te verdrijven. Dat de Poolse troepen een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de bevrijding van grote delen van Nederland is, waaronder Zeeland, maar bij weinig mensen bekend. Daarmee zijn de opofferingen die de Poolse soldaten hebben gebracht grotendeels onderbelicht gebleven. Voor vfonds reden om de realisatie van het Generaal Maczek Memorial te steunen, zodat de erkenning en de waardering van de Poolse inzet 75 jaar na dato alsnog tot uitdrukking gebracht kan worden. Door de locatie, direct naast het Pools Militair Ereveld in Breda, wordt de mogelijkheid tot herdenken versterkt. Op de muur van het Memorial zijn beroemde bevrijdingsfoto’s afgebeeld. Bij het modern vormgegeven gebouw kunnen bezoekers door middel van een multimedia-wand en luisterpalen kijken en luisteren naar de persoonlijke verhalen van Poolse soldaten. Museumstukken zoals persoonlijke attributen en oorlogsmaterialen brengen deze verhalen tot leven. Ook is het Informatie- en Documentatiecentrum geopend. Hier kunnen geïnteresseerden in een database gedetailleerde informatie vinden over dit speciale onderdeel uit de Bredase geschiedenis.

Samenwerkingsverbanden

Naast projectfinanciering en bovengenoemde partnerschappen is vfonds onderdeel van verschillende overlegorganen waarin we nauw samenwerken met verschillende partners in het werkveld. We lichten er enkele uit die in 2020 van belang waren.

Stichting Coördinatie 75 Jaar Vrijheid (S75V) S75V heeft een verbindende rol gespeeld voor de landelijke en regionale initiatieven om 75 jaar vrijheid te vieren en betekenisvol te maken voor iedereen. In aanvulling op bestaande herdenkingen en vieringen organiseerde het Nationaal Comité in samenwerking met de stichting een aantal nationale evenementen op vijf momenten in 2019 en 2020, die als een rode draad door de viering heenliepen. Van de start van de viering in 2019 in Terneuzen, tot aan het tijdelijk monument Levenslicht als eenmalige aanvulling op de Holocaust-herdenking in januari 2020, de Maand van de Vrijheid in april 2020, het evenement in aansluiting op de Nationale Herdenking bij het Indisch Monument in Den Haag op 15 augustus en ten slotte de viering van 75 jaar Verenigde Naties op 24 oktober 2020 met het project 75 jaar VN in 75 verhalen. Met de afronding van 75 jaar vrijheid zal de stichting in 2021 worden opgeheven waarbij ook een evaluatie zal worden uitgevoerd.

Overheden Omdat overheidsbeleid op zowel lokaal, regionaal als landelijk niveau onze drie werkvelden raakt, is communicatie en afstemming met overheden voor ons van groot belang. Om deze reden werkt vfonds samen met verschillende ministeries en overheidsorganen; waarvan de ministeries van Defensie en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de belangrijkste zijn. In 2020 richtten we samen met het Ministerie van VWS het noodsteunloket op om de SMH-leden te steunen in de coronacrisis. Met het Ministerie van Defensie werken we nauw samen als het gaat om de reünieregeling en de nuldelijnsondersteuning uitgevoerd door het Veteranen Platform. Tijdens de coronacrisis troffen we samen met het ministerie een 50/50 regeling om de gemaakte kosten voor reünies tegemoet te komen.

Veteranenorganisaties Naast ons partnerschap met verschillende veteranenorganisaties en de financiële steun aan projecten die zich inzetten voor de erkenning en waardering van veteranen, werkt vfonds ook op andere vlakken samen met veteranenorganisaties. In 2020 was vfonds betrokken bij de voorbereidende stappen voor de totstandkoming van het nieuwe Nederlands Veteraneninstituut dat als aparte stichting in opdracht van het Ministerie van Defensie het veteranenbeleid uit zal voeren. Het doel is om de bestaande capaciteit en expertise op het gebied van veteranenondersteuning, zorg, onderzoek en maatschappelijk erkenning en waardering beter te benutten. Per 1 januari 2021 zijn zes grote veteranenorganisaties samengevoegd in deze nieuwe landelijke organisatie: het Veteraneninstituut, de Stichting Nederlandse Veteranendag,

“De LRE Foundation is vfonds erg dankbaar voor de steun als partner sinds 2012. Van de lancering van de Liberation Route tot aan de succesvolle publiekscampagnes rond 75 jaar vrijheid.’”

Rémi Praud,statutair directeur van de LRE Foundation

Stichting de Basis, het programmabureau van het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen (LZV), de zorgcoördinatie van ABP/APG en de coördinatie van het nuldelijnsondersteuningssysteem van het Veteranen Platform. In deze herstructurering is de lening van vfonds aan Stichting de Basis door het Ministerie van Defensie overgenomen. Er is tevens een nieuwe Raad van Toezicht samengesteld.

Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45 (SMH 40-45) Vfonds is ervan overtuigd dat het levend houden van de herinnering aan oorlog bijdraagt aan het bewustzijn rond vrede, democratie en internationale rechtsorde. Om een jong en divers publiek te kunnen blijven betrekken is het steeds zoeken naar nieuwe manieren en bijzondere projecten om het voor deze doelgroepen aansprekend te maken. Oorlogsmusea en herinneringscentra spelen hierin een belangrijke rol. Dankzij de SMH 40-45 heeft vfonds toegang tot 14 samenwerkende musea- en herinneringscentra die zich richten op de periode 1940-1945. Unieke locaties waarin we al sinds 2013 grootschalig geïnvesteerd hebben. De SMH vormt bovendien een directe gesprekspartner voor vfonds, zoals in 2020 rondom het noodsteunloket. Ook treffen we elkaar als toehoorders in het samenwerkingsverband Platform WO2, dat de Staatssecretaris van VWS in 2016, mede op initiatief van vfonds, in het leven heeft geroepen. Overige leden zijn het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Netwerk Oorlogsbronnen, de Oorlogsgravenstichting, de LRE Foundation en het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Begin 2021 zal de evaluatie rondom dit platform worden afgerond.

In aanloop naar 75 jaar vrijheid steunde vfonds de (her)opening van de oorlogs- en verzetsmusea en herinneringscentra verbonden in de SMH 40-45 die op de volgende pagina’s in beeld ziet. Samenwerking met loterijen

Vfonds kan niet zonder de steun van drie maatschappelijke loterijen. Hieronder gaan we in op de inhoudelijke samenwerking; de financiële relatie wordt toegelicht in hoofdstuk 6.

De BankGiro Loterij De BankGiro Loterij steunt culturele organisaties die werken aan cultuur en behoud van cultureel erfgoed in Nederland. Bij de BankGiro Loterij kun nen deelnemers geoormerkt meespelen voor een van de partners, waaronder vfonds. Dat betekent dat de opbrengst van een lot direct naar het door de deelnemer gekozen goede doel gaat. Met de opbrengsten van de geoormerkte loten kon vfonds in de afgelopen jaren bijdragen aan het behoud en ontwikkeling van het erfgoed van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, bijvoorbeeld door Netwerk Oorlogsbronnen te steunen en te investeren in de museale infrastructuur. Daarnaast hebben wij een speciale band met de BankGiro Loterij vanwege onze gezamenlijke geschiedenis.

De Nederlandse Loterij De Nederlandse Loterij is de naam achter zeven bekende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en TOTO. Haar missie is bijdragen aan een gelukkig, gezond en sportief Nederland. Zo is de Invictus Games, het sportevenement voor fysiek en mentaal gewonde militairen, een mooi voorbeeld waarbij de missie van de Nederlandse Loterij en vfonds samenkomen. Ook met de Nederlandse Loterij wordt gezocht naar gezamenlijke communicatiekansen over projecten die we beide steunen.

Engelandwaardersmuseum Noordwijk

Bezoekerscentrum Duitse Oorlogsbegraafplaats Ysselsteyn (2021) Bezoekerscentrum Militaire Erevelden Bergen op Zoom (2021)

Museum Sophiahof (Indisch Herinneringscentrum) Oorlogsmuseum Overloon

Nationaal Monument Oranjehotel

Informatiecentrum Canadese Begraafplaats Holten

Memory Vrijheidsmuseum Nationale Veteranenbegraafplaats Loenen

Informatiecentrum WOII Nijmegen Nationaal Holocaust Museum I.O.

Airborne at the Bridge

Zichtbaar vfonds

De samenwerking met de Nationale Postcode Loterij kwam in 2020 op verschillende manieren tot uiting. Zo gaf het televisieprogramma Koffietijd een uniek podium in de vorm van een interview met onze directeur en kwamen de producenten van De Slag om de Schelde en een Engelandvaarder aan het woord over het belang van de film. Op 5 juli kreeg vfonds in het spelprogramma Eén tegen 50 zendtijd waarin we de rijkheid en veelzijdigheid van onze partners en werkvelden konden belichten. Daarnaast hebben de loterij en vfonds dit jaar mooie publiekscampagnes opgezet in samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei, waaronder de verzending van 750.000 Vrijheidspins naar loterijdeelnemers en de uitgave van De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog, een boek dat al gauw in de top 10 bestverkochte boeken in de categorie non-fictie stond. Hierdoor kwamen de inhoudelijke boodschap van 75 jaar vrijheid letterlijk op de deurmat bij vele duizenden huishoudens. In het programma De Nieuwe Tijd gingen De Balie en de Nationale Postcode Loterij op zoek naar nieuw perspectief met mensen en organisaties wiens werk nu belangrijker lijkt te worden. Lisette Mattaar, Humberto Tan, directeur van Oorlogsmuseum Overloon Erik van Dungen en programmamaker Tim Wagemakers gingen met elkaar in gesprek over het behouden en verstevigen van onze democratie. Waarom is het zo belangrijk om te herdenken en hoe bouw je aan een weerbare samenleving? Ten slotte zijn we dankbaar voor de extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij aan het fotoboek 75 jaar vrijheid in beeld dat vfonds samen met Sacha de Boer maakte. De Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is als vaste partner de belangrijkste inkomstenbron van vfonds. Naast behoud van de planeet zet de loterij zich in voor de bescherming en verbetering van de levensomstandigheden van de mens op basis van drie prioriteiten: levensbehoeften, integer handelen & mensenrechten, en de ontwikkeling van veerkrachtige samenlevingen. Vfonds sluit goed aan bij de missie van de loterij door actief te zijn op het snijvlak van deze laatste twee domeinen. Niet alleen wijst de Nationale Postcode Loterij actief potentiële aanvragers door naar vfonds waardoor wij in staat zijn de rol van curator daadwerkelijk vorm te geven; ook leidt de samenwerking tot zichtbare inhoudelijke en communicatieve versterking richting het brede publiek. De Nationale Postcode Loterij en de BankGiro Loterij vormen samen met de VriendenLoterij de Goede Doelen Loterijen.Hun ideaal:streven naar een groene,rechtvaardige samenleving waaraan iedereen kan meedoen en met een bloeiende culturele sector.Dat doen zij door goededoelenorganisaties langdurig financieel te steunen en hun werk onder de aandacht te brengen.

“Ik probeer het verhaal van toen naar het nu te halen.”

Sacha de Boer,over het fotoboek 75 jaar vrijheid in beeld

“Ik heb er eigenlijk geen woorden voor hoe mooi ik het boek vind.” Lezer Paul,over 75 jaar vrijheid in beeld