20190401_aanvraagformulier_subsidies_Victor Hage

AANVRAAGFORMULIER SUBSIDIES ERFGOED ZUIDWEST Met dit aanvraagformulier kunnen projectsubsidies bij erfgoedcel erfgoed zuidwest aangevraagd worden. Jaarlijks zijn er twee indiendata: 1 april en 1 oktober.

Het volledig ingevulde formulier, met eventuele bijlagen, kan digitaal ingediend worden via http://www.erfgoedzuidwest.be/subsidie of via erfgoed@zuidwest.be. Alle info en voorwaarden zijn na te lezen in het projectsubsidiereglement.

Tips nodig voor het invullen van dit formulier? Raadpleeg de richtlijnen voor het invullen van het formulier of lees de tips ‘hoe schrijf ik een goed projectdossier’ in de presentatie van het Subsidie-Labo. Met vragen kan je ook steeds terecht bij erfgoed zuidwest (erfgoed zuidwest, President Kennedypark 10, 8500 Kortrijk – 056 24 16 16 – erfgoed@zuidwest.be ).

1

AANVRAGER

ORGANISATIE Naam organisatie

Velt Wevelgem Menen - Fruitwerkgroep

Type organisatie

Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren

Adres organisatie

Velt Wevelgem Menen t.a.v. Katrien Opsommer – Groenestraat 153 – 8930 Menen

Website organisatie

http://www.velt.be/wevelgemmenen https://beweegt.velt.be/fruitgroepwevelgemmenen

Rekeningnummer organisatie

BE15 7785 4573 8930

CONTACTPERSOON Naam contactpersoon

Dieter Dewitte

Functie binnen de organisatie

Bestuurslid

Adres contactpersoon

Nieuwstraat 135 – 8560 Wevelgem

Tel./GSM contactpersoon

0479 44 54 51

E-mail contactpersoon

dewittedieter@yahoo.com

WERKING ORGANISATIE Waaruit bestaat de reguliere werking van de organisatie?

Reeds geruime tijd beschikt Velt afdeling Wevelgem Menen over een fruitwerkgroep (opgericht in 1999).

De doelstelling van de fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen is het opzoeken, behouden, onderhouden en bewaren van oude, lokale fruitrassen die we in onze boomgaarden herbergen: - boomgaard Poelenbos (aangeplant in 1999), - boomgaard provinciedomein Bergelen (aangeplant in 2011), - boomgaard Purgatoire Bekken (aangeplant in 2012).

De boomgaarden worden onderhouden door een groep gedreven Velt-leden die samen de fruitwerkgroep van Velt Wevelgem Menen (FWG) vormen. Door het feit dat we beschikken over een aantal boomgaarden, slagen we erin een fijne selectie West-Vlaamse rassen te herbergen en te bewaren voor later. Doordat we ons in het zuiden van de provincie West-Vlaanderen bevinden piepen we ook over de landsgrens. Onze boomgaarden bevatten hierdoor ook een aantal Noord-Franse en Oost-Vlaamse rassen. Naast het verzamelen en bewaren van oude streekeigen rassen organiseren we ook verschillende activiteiten om onze kennis en passie verder uit te dragen naar een breder publiek, dus niet enkel voor leden van Velt.

Wintersnoeilessen: Op een vakkundige manier brengen we de knepen van het vak over. Deelnemers

kunnen, al naar gelang het deelnemersaantal en onder begeleiding van een lid van de fruitwerkgroep, zelf aan de slag bij het snoeien van onze boomgaarden. Want wat je zelf doet, onthoud je vaak het best.

Snoeilessen kleinfruit: Tijdens de wintermaanden bieden we jaarlijks een lesmoment aan voor het snoeien van kleinfruit. We doen dit in de fruittuin van één van onze leden thuis.

Zomersnoeilessen: Het juiste snoeimoment is zeer belangrijk. Daarom bieden we niet enkel snoeilessen aan tijdens de winter, maar ook tijdens de zomer. De kunst van de zomersnoei wordt vakkundig uitgelegd en naar gelang het deelnemersaantal en onder begeleiding van een lid van de fruitwerkgroep door de deelnemers zelf in de praktijk omgezet.

Feest in de Boomgaard (tweejaarlijks) Op het Feest in de Boomgaard, dat plaatsvindt in en rond één van onze boomgaarden, stellen we onze oude fruitrassen tentoon, laten we de mensen proeven van een selectie oude rassen, bieden we vorming en kennisdoorgave en laten we mensen proeven van verwerkt fruit (taarten, appelmoes, appelsap, gedroogde vruchten, …). We hebben ook oog voor de kleinsten en laten hen op een speelse manier kennismaken met onze boomgaarden. Je krijgt er info omtrent snoeien, enten, aanplant, en nog veel meer…

Fruitproefnamiddag (tweejaarlijks) Op de Fruitproefnamiddag laten we de mensen kennismaken met één van onze boomgaarden. Dit is het uitgelezen moment om mensen te laten proeven van de lekkere vruchten van oude rassen. Het biedt de unieke mogelijkheid om te proeven van een aantal rassen die ze willen aanplanten. We helpen hen dan ook graag bij het plannen van hun aankoop.

Infoavonden en voordrachten Geregeld krijgen we de vraag om een info- avond of voordracht te houden rond fruitbomen of oude rassen. Hiervoor hebben we een aantal uitgewerkte pakketten voor diverse doelgroepen klaar, die door één van onze enthousiaste sprekers kunnen worden gebracht.

Fruitboomactie Reeds geruime tijd organiseren we vanuit de FWG een ‘fruitboomactie’. Samen met de FWG van Velt Beernem selecteren we een ruim aanbod fruitbomen en -struiken die te koop aangeboden worden aan onze leden. We bieden daarbij ook de nodige info en uitleg.

Daarnaast zijn we steeds op zoek naar oude rassen om onze collectie uit te breiden.

Dit doen we door onze ogen open te houden in onze streek, door diverse tentoonstellingen te bezoeken, door actief op zoek te gaan naar ‘vondelingen’ langs straten, pleinen, spoor- wegen, … En door te luisteren naar de vragen van mensen die op zoek zijn naar oude rassen.

Op die manier bracht onze fruitwerkgroep het appelras ‘Stropneus’ en het perenras ‘Mahieupeer’ weer onder de mensen.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 2/20

2

PROJECT

ALGEMEEN Titel project

Victor Hage – Kortrijks Pomoloog

Begin- en einddatum

April 2019 – Oktober 2020

INHOUDELIJK Omschrijf kort het project. Wat is de opzet van je project? Wat zal het eindresultaat zijn? Met welke concrete acties zal je dit realiseren? Wat wil je met het project bereiken? (maximaal 1 bladzijde A4) Het verloren gewaande appelras ‘Suprème De Perck’ terugvinden via onderzoek naar Kortrijks Pomoloog Victor Hage.

Het leven en het werk van deze man onder de aandacht brengen en zijn ruime fruitcollectie, die een grote pomologische waarde heeft, opnieuw tot leven brengen. Dit door het aanleggen van een collectieboomgaard, door een heruitgave van zijn boek aangevuld met de resultaten van dit onderzoek, door het maken van een reizende tentoonstelling en een lezing over het pomologisch leven van Victor Hage.

De aanleiding voor deze subsidieaanvraag is een vraag van De heer De Laet, woonachtig in Perk aan De Leiegouw omtrent het ‘verdwenen’ appelras ‘Suprême De Perck’. Daar dit een fruit-gerelateerde vraag betreft werd deze vraag bezorgd aan Dieter Dewitte van Fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen.

Voldoende stof om een verkennende zoektocht aan te vatten.

Via een eerste snelle zoektocht op het net werd de link gelegd met Kortrijks Pomoloog Victor Hage (1827.04.20 – 1907.10.30). Een gepassioneerd fruitliefhebber - pomoloog waar buiten het gegeven dat hij in de omgeving van Kortrijk een uitgebreide fruittuin bezat, een aantal artikelen en een boek schreef, weinig tot niets van bekend is.

Een weergave van correspondentie onder tijdgenoot-pomologen via verschillende artikelen in het tijdschrift ‘Bulletins d’ Arboriculture de culture Potagère et de Floriculture’ leert ons dat de appel ‘Suprême de Perck’ gecreëerd werd in Perk. Het was graaf, Prosper Christyn graaf de Ribaucourt, die deze appelsoort te Perk heeft gecreëerd (de appel werd gewonnen uit gezaaide pitten) en haar de naam ‘Suprême de Perck’ toekende. In 1857 schonk de graaf aan Jean Vergauwen, een van zijn collega's in de senaat, enkele stekken van ‘Suprême de Perck’. Deze heeft op zijn beurt deze stekken geënt op een appelboom in de boomgaard van zijn kasteel van Banhout gelegen in de West-Vlaamse gemeente Heestert. Ook de voornoemde Kortrijkse pomoloog, Victor Hage, ontving van hem enkele stekken van deze appelsoort.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 3/20

Het archief van het kasteel van Banhout bevindt zich, door een huwelijk tussen beide families, op het kasteel van Marke. Een logische volgende locatie om op zoek te gaan is het Kasteel van Marke bij de Stichting de Bethune. Een eerste verkenning leverde niet onmiddellijk een link op met Victor Hage, laat staan met de aanwezigheid van een appel met de naam Suprême de Perck…

Tot er plots, halverwege februari 2019, een klein notitieboekje gevonden werd door de Stichting de Bethune. Dit boekje zat ‘verscholen’ tussen afbeeldingen en werd toevallig gevonden. Het boekje biedt een overzicht en een minutieuze beschrijving van de - omstreeks 1900 - aangeplante fruitrassen, alsook een aanduiding van hun pluk- en eetrijpheid. Tot onze grote verbazing is de persoon die de notities neerschrijft, jawel, Victor Hage.

In hetzelfde tijdschrift ‘Bulletins d’ Arboriculture de culture Potagère et de Floriculture’ wordt de fruittuin van Victor Hage beschreven. Een eerste verkenning toonde aan dat de man in de Leopoldstraat in Kortrijk woonde. De locatieomschrijving, van de in het artikel beschreven tuin, strookt niet direct met de woonplaats van de man. We gaan er voorzichtig van uit dat de fruittuin die zich op het kasteel van Marke bevindt wel eens de fruittuin van Victor Hage zou kunnen zijn? Of althans de plaats waar Victor Hage z’n fruitcollectie een plaats kon geven?

Er zijn een heel aantal losstaande feiten. We willen deze dolgraag nader onderzoeken om hierin klaarheid te scheppen.

De fruittuin op het kasteel de Ribaucourt en de fruittuin op het kasteel van Marke trekken onze bijzondere aandacht.

We gaan er van uit dat deze laatste fruittuin een heleboel ongekende appel- en perenrassen herbergt uit de tijdsgeest van Victor Hage. Dit kan enkel vastgesteld worden door middel van een doorgrondende determinatie van de nog aanwezige fruitbomen.

Om Victor Hage de erkentelijkheid te bieden die hij als pomoloog verdient willen we een reproductie maken van zijn boek ‘Les préférables parmi les meilleurs poires et pommes‘ (1877), aangevuld met de resultaten van de zoektocht naar ‘Suprême De Perck’, de resultaten van het onderzoek van de fruittuin van het kasteel van Marke en aangevuld met een weergave van het levenswerk van Victor Hage. Het boek wordt dus niet enkel een reproductie maar het wordt aangevuld met het levenswerk van Victor Hage, de toegevoegde waarde is een biografie van een Kortrijks pomoloog. De gebalde informatie wordt nadien verwerkt in een tentoonstelling die op eenvoudige vraag gedeeld kan worden al of niet vergezeld van een lezing omtrent Victor Hage.

Daarnaast vinden we het heel belangrijk dat de collectie van Victor Hage en de rassen die hij beschrijft als uiterst geschikt voor onze regio behouden blijft. We leggen daarom een fruitcollectie aan op de site van het Sociaal Oord in Lauwe. Daar ontwikkelt GRAEG een woonconcept voor ouderen. Bij de inrichting van het bijhorende (semi)publieke park speelt de cultuurhistoriek van de streek een belangrijke rol. Naast ruime aandacht voor het textielverhaal door middel van inzaai van vlas, is er ook ruimte voor o.a. een boomgaard en een samentuin. Alsook in Kortrijk wordt een boomgaard voorzien met de fruitcollectie van Victor Hage, vergezeld van infopanelen. Dat deze boomgaarden kunnen functioneren als collectietuin opgedragen aan Victor Hage, biedt een bijzondere meerwaarde voor de sociale cohesie rondom deze boomgaarden.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 4/20

STAPPENPLAN Geef stap voor stap aan hoe je het project en je acties zal realiseren. Geef aan hoeveel tijd je voor elke stap voorziet. (maximaal 1 bladzijde A4) 2019 April - Aanvraag projectsubsidie via Erfgoed Zuidwest - Aanvraag tussenkomst Stad Kortrijk - Inventarisatie van het werk van Victor Hage (tot begin 2020) 2019 Mei - Ordenen geïnventariseerd werk van Victor Hage (tot begin 2020) 2019 Juni - Onderhoud fruittuin kasteel van Marke (eerste zomersnoei) - Publicatierechten boek Victor Hage nagaan 2019 Juli - Controle vroege fruitrassen kasteel van Marke i.f.v. determinatie fruittuin - Controle vroege fruitrassen kasteel de Ribaucourt i.f.v. determinatie fruittuin 2019 Augustus - Controle vroege fruitrassen kasteel van Marke i.f.v. determinatie fruittuin - Controle vroege fruitrassen kasteel de Ribaucourt i.f.v. determinatie fruittuin 2019 September - Controle fruitrassen kasteel van Marke i.f.v. determinatie fruittuin - Controle vroege fruitrassen kasteel de Ribaucourt i.f.v. determinatie fruittuin - Bewaarbaarheid van de aanwezige rassen via gecontroleerde bewaring - Opmaak infopanelen collectieboomgaard Victor Hage 2019 Oktober – december - Controle late fruitrassen kasteel van Marke i.f.v. determinatie fruittuin - Controle vroege fruitrassen kasteel de Ribaucourt i.f.v. determinatie fruittuin - Bewaarbaarheid van de aanwezige rassen via gecontroleerde bewaring - Verzamelen enthout fruitrassen kasteel van Marke i.f.v.

2020 januari - Afronden onderzoek omtrent Victor Hage - Zetwerk boek Victor Hage (tot september 2020) - Bewaarbaarheid van de aanwezige rassen via gecontroleerde bewaring 2020 Februari - Wintersnoei fruittuin kasteel van Marke - Bewaarbaarheid van de aanwezige rassen via gecontroleerde bewaring 2020 Maart - Enten fruitrassen kasteel van Marke en kasteel de Ribaucourt - Bewaarbaarheid van de aanwezige rassen via gecontroleerde bewaring - Opstellen tentoonstelling en lezing omtrent Victor Hage 2020 Oktober - Feestelijke aanplant collectieboomgaard (Kortrijk en Lauwe) - Voorstelling boek, tentoonstelling en lezing.

- Feestelijke aanplant Suprême De Perck op kasteel de Ribaucourt - Feestelijke aanplant Suprême De Perck op kasteel van Banhout.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 5/20

3

ERFGOEDFOCUS

FOCUS OP ROEREND/IMMATERIEEL ERFGOED Roerend erfgoed Objecten (bv. schilderijen, beeldhouwwerken, wandtapijten, meubelstukken, juwelen, werktuigen, gebruiksvoorwerpen, voertuigen, enz.)

Papieren erfgoed (bv. archiefdocumenten, foto’s, boeken, handschriften, partituren, enz.)

Audiovisueel erfgoed (bv. filmbanden, geluidsbanden, beeldopnames, muziekopnames, enz.)

Immaterieel erfgoed Oraal erfgoed (bv. verhalen, dialect, enz.)

Podiumkunsten en muziek (bv. dans, muziek, theater, circus, De focus van het project ligt op performance, enz.) volgend erfgoed (duid aan wat past, Sociale gewoonten en gebruiken (bv. stoeten, rituelen, feesten, vieringen, meerdere types aanduiden kan): reuzen, enz.)

Gebruiken rond natuur en universum (bv. eetcultuur, streekgerechten, gewoonten en gebruiken ivm de natuur of waarin dieren een rol spelen, enz.)

Ambachten (bv. molenaars, edelsmeden, kantklossen, enz.)

Andere Getuigenissen (bv. mondelinge geschiedenisproject, enz.)

Herinneringscultuur (bv. herdenking WO I of WO II, project nav een jubileum, enz.)

Andere: …

Verduidelijk, welk erfgoed heb je specifiek voor ogen?

Het levenswerk van pomoloog Victor Hage - Het boek van z’n hand - De artikelen van z’n hand - De zoektocht naar de appel Suprême de Perk - Herstel van de fruitcollectie van Victor Hage o Het terugvinden van de door hem beschreven rassen o Het bewaren, aanleggen in een collectieboomgaard, van deze rassen - Het opstellen van een reizende tentoonstelling en lezing omtrent het levenswerk van Victor Hage

Wat is het lokaal/regionaal belang van dit erfgoed?

Pomologen, deskundigen in de ooftkunde, bevonden zich vooral in de streek net boven Brussel (Leuven, Mechelen, Edingen,…). Omtrent deze pomologen is er reeds heel veel onderzoek verricht, dit kan je onder andere via deze link consulteren. Victor Hage is een Kortrijks Pomoloog; daar moeten we, zeker als lokale Fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen, mee aan de slag. Het is als het ware een niet te missen en primordiale “thuismatch”. Een lokale pionier die lijkt vergeten te zijn wordt op deze manier opnieuw in het daglicht gesteld voor zijn bijdragen aan de pomologie, vergeten fruitrassen, …

En in de ruime regio kan men in Perk opnieuw genieten van hun appel, de ‘Suprême de Perck’. (Uit sympathie en om de cirkel volledig te maken voorzien we ook een hoogstamboom voor het kasteel van Banhout)

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 6/20

Op welke manier denk je dat het erfgoed beter wordt door dit project?

Het verhaal van de Mahieupeer zit bij een gedeelte van de lokale bevolking, vooral de Aalbekenaar, nog fris in het geheugen. We willen de aandacht voor oude, lokale fruitrassen levendig houden.

Er wordt een onontgonnen gebied van ons lokaal erfgoed onder de aandacht gebracht, “het pomologisch verhaal� van Victor Hage (tot voor kort wisten we, zelfs als fruitwerkgroep, niets af van het bestaan van een Kortrijk Pomoloog).

Daarnaast wordt een ruime fruitcollectie aan de rand van Kortrijk (Marke) voorzien van een opfrisbeurt. Deze collectie bevat heel wat oude bomen.

Door het aanleggen van een nieuwe collectieboomgaard, weliswaar op een andere locatie, wordt deze collectie gevrijwaard van teloorgang.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 7/20

4

PUBLIEK EN COMMUNICATIE

PUBLIEK Wie wil je specifiek bereiken met dit project?

COMMUNICATIE Hoe wordt je project gecommuniceerd naar het doelpubliek?

Via dit project wordt “het pomologisch verhaal” van Victor Hage, op diverse wijzen letterlijk tot bij de mensen gebracht.

Dit door middel van het maken van een boek. Het opstellen van dit boek zal een verademing zijn voor al wie met fruit bezig is. Het kan aangewend worden in de opleiding in de tuinbouwschool te Kortrijk.

Daarnaast vormt het aanleggen van een collectieboomgaard op grondgebied Kortrijk en in het Sociaal Oord in Lauwe een bijzonder gelegenheid om de mensen letterlijk te laten proeven van erfgoed. De vruchten van de boomgaard zullen in dit sociaal project aangewend worden om linken te leggen tussen jong en oud, bewoner van het Sociaal Oord, inwoner van Lauwe, moestuinier in de tuin, toevallige passant…

In Kortrijk wordt de collectieboomgaard voorzien van infopanelen waardoor de bezoeker (fruitliefhebber of niet) op een gepaste wijze geïnformeerd wordt over het pomologisch historisch belang van de boomgaard.

De boomgaarden vormen, na afronding van het project, het uitgelezen vertrekpunt om publieke acties te organiseren. De mogelijkheden in deze boomgaarden zijn legio; workshop enten, snoeidemonstraties, boekvoorstelling, geanimeerde boomgaardwandelingen, lezingen omtrent het levenswerk van Victor Hage, tentoonstelling, … Op deze manier brengen we het “pomologisch verhaal” van Victor Hage in het publieke geheugen.

Om het project te communiceren zullen verschillende kanalen aangewend worden.

Elke partner binnen dit boeiend verhaal kan op zijn/haar manier het volledige project mee naar buiten dragen.

Denken we maar aan de websites, facebook pagina’s, ledenbladen, thematische avonden in het Sociaal Oord of in de boomgaarden, …

Na uitvoering van het project wordt er een infostand omtrent het levenswerk van Victor Hage gemaakt. Deze ‘tentoonstelling’ kan reizend rondtrekken.

Bijhorend kan een lezing over “het pomologisch verhaal” van Victor Hage geboekt worden.

Tijdens fruittentoonstellingen van de fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen zullen “de vruchten van Victor Hage” een afzonderlijke plaats krijgen. Op die manier besteden we extra aandacht aan het project.

De permanente infopanelen bij de collectieboomgaard informeren elke bezoeker over het levenswerk van Victor Hage. Door deze infopanelen willen we de aandacht voor oude, lokale fruitrassen aanwakkeren en levendig houden.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 8/20

5

BIJZONDERE VOORWAARDEN

Vanuit haar erfgoedbeleidsplan ondersteunt erfgoed zuidwest projecten die de begrippen samenwerking en/of vernieuwing centraal zetten.

Je project moet minstens aan één van deze voorwaarden voldoen. Vul hieronder de vragen bij samenwerking en/of bij innovatie in.

SAMENWERKING Het project focust op samenwerking.

Met welke partners wordt samengewerkt?

Heemkring Ter Ham De bedoeling van deze vereniging is de heemkennis te verwerven, op te slaan en dan te verspreiden door middel van een tijdschrift. Als naam voor het tijdschrift werd "De Veerle" gekozen, omwille van het verbindende element tussen de drie deelgemeenten van Steenokkerzeel. Verspreiden gebeurt ook door voordrachten, uitstappen en het ter beschikking stellen van het archief aan iedereen, die daar belangstelling voor of behoefte aan heeft.

Dat geldt in de eerste plaats voor de rechtstreeks betrokkenen, de inwoners van Melsbroek, Perk en Steenokkerzeel, zeg maar jong en oud.

Het archief van heemkring "Ter Ham" vzw is dus een zaak van ons allemaal !

"Heem" is de eeuwenoude benaming voor een besloten erf rondom een woonhuis.

Meer uitgebreid is dat vandaag de dag onze woonomgeving geworden, ons dorp, gemeente of stad waarin wij wonen, leven en werken.

"Heemkunde" staat voor het vergaren van kennis over dat woongebied.

Dat slaat zowel op de prehistorie als de recente geschiedenis, aardrijkskunde, volkskunde, geologie, naamkunde, fauna en flora en zoveel andere onderwerpen.

Stichting de Bethune De Stichting de Bethune heeft tot doel te waken over de bescherming, het behoud, de uitbreiding en de eigentijdse invulling van de bestemming van de goederen en rechten, met respect voor de historische, wetenschappelijke, culturele, morele en maatschappelijke waarde van deze goederen en rechten en met het oog op een harmonische inpassing ervan in het omgevingskader.

De Stichting de Bethune Archief en Bibliotheek beheert om en bij de 600 strekkende meter archief. Hierin wordt een onderscheid gemaakt tussen het familiearchief en de documentaire collecties. Het rijke en veelzijdige archief is volledig toegankelijk en kan steeds na afspraak geconsulteerd worden.

De bibliotheek van de Stichting de Bethune heeft een omvang van om en bij de 1000 strekkende meter. De collectie kan opgesplitst worden in drie delen: de naslagwerken, de gespecialiseerde bibliotheek West-Flandrica en de tijdschriften. Alle werken kunnen na afspraak geconsulteerd worden.

GRAEG GRAEG werd opgericht door vier mensen die met hun ruime zorgervaring, juridische en architecturale kennis een antwoord willen bieden op de problematiek van ‘vergrijzing op het platteland’. Ze bieden ouderen met een dreigende zorgnood een mooie ‘oude’ dag, in een omgeving waar leven nog écht leven is!

GRAEG creëert een aangename omgeving waar ouderen wonen, actief zijn en - waar nodig - verzorgd worden. Door het kleinschalige opzet, het respect voor de lokale cultuur en de (permanente) aanwezigheid van dezelfde mensen ontstaat er een echt thuisgevoel. De buurt wordt maximaal Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 9/20

betrokken. Via buurtvervlechting en vrijwilligerswerk blijven de bewoners en dorpsgenoten met elkaar in contact. Door het dorp naar binnen te halen en GRAEG naar buiten te laten komen wordt een extra aanbod gecreëerd voor mensen die wel nog in hun eigen huis kunnen blijven wonen.

GRAEG bouwt een kleinschalige woongelegenheid voor ouderen met maximum 25 wooneenheden waarbij de decretale regelgeving voor groepen van assistentiewoningen gevolgd wordt. De GRAEG-woning wordt uitgebaat door een zorgkoppel dat er samen met de ouderen als één grote familie samenleeft. Minstens één persoon van dit koppel heeft ervaring in de zorg. In de GRAEG-woning heeft elke bewoner zijn eigen studio en is er een appartement voorzien voor het uitbaterskoppel. Doordat de bewoners en de uitbaters onder hetzelfde dak wonen wordt er een 24/7 permanentie en opvolging gegarandeerd. In tegenstelling tot de klassieke vormen van assistentiewoningen zetten we sterk in op de gemeenschappelijke ruimten in de woning. Er heerst een huiselijke sfeer in een vertrouwde omgeving. Niet alleen voor de bewoners en het ondernemerskoppel maar ook voor familie, vrienden, kennissen, buren, … kortom een plaats waar iedereen welkom is!

Onder voorbehoud van de goedkeuring van vergunningen ontwikkelt GRAEG een woonconcept voor ouderen, het GRAEG-huis - voormalig Sociaal Oord - in Lauwe aan de Leie Meer info: www.graeg.be Stad Kortrijk Kortrijk is een stad met een rijke geschiedenis en een culturele toekomst. Via het nieuwe bestuursakkoord bouwt Kortrijk verder op deze traditie in goede verstandhouding met alle culturele organisaties die Kortrijk rijk is. Er ligt veel klaar op het schap: we voeren dat uit op een haalbare en betaalbare wijze. Zo bieden het nieuwe museum in voorbereiding, het masterplan van de Schouwburg en het dossier nieuwe bibliotheek kansen. Met 1 doel: de culturele hoofdstad van Europa worden in 2030.

Niet enkel op cultuur – historisch vlak bouwt de stad Kortrijk verder. Ook het aspect milieu komt uitvoerig aan bod in het nieuwe bestuursakkoord.

Stad Kortrijk realiseert in samenwerking met de natuurbeweging een Biodiversiteits- en Bomenplan (B&B-plan) met als belangrijkste onderdelen de natuurlijke heraanleg van al onze beken en beekvalleien, een bomenbeleidsplan, meer dan 100 hectare extra bos en natuur, het stimuleren van biodiversiteit in tuinen en op bedrijventerreinen en het versterken van de open ruimte. De stad stelde in het verleden al succesvolle programmaregisseurs aan voor onder andere Kortrijk Spreekt en armoedebestrijding. Daarom stellen we nu een programmaregisseur biodiversiteit en klimaat aan.

Ook kleinere stukjes groen in de binnenstad kunnen wonderen verrichten.

Laan- en straatbomen, verbindingen en schermgroen met streekeigen planten spelen namelijk een belangrijke rol in het verhogen van de stedelijke en landelijke biodiversiteit doordat ze planten en dieren een leefomgeving, voedsel en bescherming bieden. Tot slot zorgen we ervoor dat er in onze bossen en parken en langs onze beken, straten en pleinen ook meer zitbanken komen zodat de Kortrijkzanen in alle rust kunnen genieten van dat vele extra groen in onze stad.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 10/20

Waaruit bestaat de bijdrage van deze partners?

Heemkring Ter Ham Is een onmisbare link met de ‘geboortestreek’ van het appelras Suprême de Perck. Gelukkig hebben lokale heemkringen en erfgoedverenigingen allerhande, oude, historische informatie over bepaalde personen en plaatsen kunnen bewaren. Als fruitwerkgroep vinden we het heel fijn dat we kunnen helpen om een aantal verbanden en links te leggen.

Stichting de Bethune Biedt een schat aan informatie in de zeer ruime cultuur historische bibliotheek. Hier werd het schriftje gevonden dat een belangrijk aanknopingspunt was om dit project aan te vatten.

Het kasteel van Marke biedt daarnaast een parel van een onontgonnen fruitcollectie, vermoedelijk van de hand van Victor Hage.

In het samenwerkingsverband gaan we proberen om het archief nog verder te onderzoeken op mogelijk verdere sporen of linken met Victor Hage.

GRAEG Is een heel belangrijke partner om dit project letterlijk tot bij de mensen te brengen. Het GRAEG-huis - voormalig Sociaal Oord - dat ontwikkeld wordt in Lauwe aan de Leie, wordt een plaats waar ontmoeting centraal staat en waar de cultuurhistorische waarden van de streek een prominente rol spelen. Het wordt onmiskenbaar een trekpleister voor al wie Victor Hage van naderbij wil leren kennen, wil proeven van lekker erfgoed, een lezing omtrent pomologie of het verwerken van fruit wil komen bijwonen,….

Op welke manier vormt deze samenwerking een meerwaarde voor je project?

Stad Kortrijk Stad Kortrijk is een bijzondere partner die zich engageert om te ondersteunen in het in beeld en tot uitvoering brengen van een bijzonder project. Een project dat zowel een historisch- als biodivers belang heeft voor de stad.

Op historisch vlak komt er ondersteuning voor het uitwerken van het “Pomologisch verhaal” van Kortrijkzaan Victor Hage. Daarnaast wordt er de mogelijkheid geboden om het “Pomologisch verhaal” tot heel dicht bij de Kortrijkzaan (of de toerist/bezoeker in Kortrijk) te brengen door het aanplanten van een collectieboomgaard op grondgebied Kortrijk. Deze boomgaard, die voorzien wordt van de nodige historische duiding omtrent Victor Hage – en het pomologisch belang van de collectie, draagt bij aan de doelstelling om in Kortrijk extra groen te voorzien.

Heemkring Ter Ham Gelijklopend met het project omtrent Victor Hage kan men vanuit de Heemkring een gelijklopend project voeren naar het leven van graaf Prosper Christyn graaf de Ribaucourt, de geestelijke vader van het appelras ‘Suprême De Perck’.

Stichting de Bethune Zonder de bijzondere vondst (het tuinboekje) hadden we geen aanknopingspunt in onze zoektocht naar de appel Suprême de Perck. Deze vondst leidde tot het ontwikkelen van dit volledige project. Deze meerwaarde is bijgevolg van onschatbare waarde.

Het vinden van dit boekje toont aan dat de kasteeltuin van het kasteel van Marke een bijzondere, onontgonnen fruitcollectie herbergt. Een collectie, welke echter wel met rasse schreden achteruit gaat. Zo zijn alle perenbomen in leivorm, die eens de ommuurde tuin sierden, intussen allen verloren.

Inventarisatie van het nog aanwezige fruitbomenbestand moet toelaten om na te gaan of er nog restanten bewaard zijn van de lijst van de hand van Victor Hage.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 11/20

GRAEG De gemeenschappelijke ruimte van het GRAEG-huis fungeert ook als info- en contactpunt voor de omgeving. Senioren die nog thuis wonen maar toch wat hulp kunnen gebruiken kunnen hier met hun vragen terecht. Ouderen moeten actief en geprikkeld blijven. Om de waardigheid van de ouderen maximaal te behouden is het nodig dat ze zich nuttig voelen. Het mag daarbij niet zomaar om nutteloos tijdverdrijf in een geïsoleerde omgeving gaan! Door in de GRAEG-woning ook ruimte te bieden voor activiteiten van socioculturele en/of economische aard wordt hen hiertoe de mogelijkheid geboden.

Daarnaast past het aanleggen van een collectieboomgaard volledig in het vooropgestelde RUP voor de Leiestraat alwaar het GRAEG-huis ingericht wordt: RUP LEIESTRAAT De hele site van het Sociaal Oord wordt in het RUP gedefinieerd als openbare groenzone. Het algemeen karakter daarvan is onverhard en beplant, met aandacht voor - ruimtelijke samenhang - cultuurhistorische waarde horticulturele waarde – natuurwaarde – landschapswaarde.

Bij de inrichting van het bijhorende (semi)publieke park speelt de cultuurhistoriek van de streek een belangrijke rol. Naast ruime aandacht voor het textielverhaal door middel van inzaai van vlas, is er ook ruimte voor o.a. een boomgaard en een samentuin. Dat de boomgaard kan functioneren als collectietuin opgedragen aan Victor Hage, biedt een bijzondere meerwaarde voor deze locatie en het project omtrent Victor Hage.

Stad Kortrijk Zonder de ondersteuning van stad Kortrijk wordt het bijzonder moeilijk om dit project tot een goed einde te brengen.

De aanleg van een collectieboomgaard op grondgebied Kortrijk is heel bijzonder voor dit project. Er is geen betere locatie om het “Pomologisch verhaal” van Kortrijkzaan Victor Hage, in het publieke geheugen te brengen dan op het grondgebied van Kortrijk. Het uitwerken van de verschillende aspecten binnen dit bijzonder project zal menig Kortrijkzaan boeien. Het is meteen ook een prima middel om de Kortrijkzaan bewust te maken van een nieuw historisch en lekker verhaal.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 12/20

INNOVATIE Het project heeft potentieel tot innovatie.

Waarom vormt dit project een nieuwe stap voor jouw organisatie, wat denk je eruit te leren?

Waarom is het project vernieuwend en inspirerend binnen je gemeente en daarbuiten?

Het project werkt mee aan de sociale cohesie door middel van een open boomgaard met erfgoedwaarde. Door boomgaarden bij een tehuis of een stadsbuurt te plaatsen wordt er een ontmoetingsplaats gecreëerd.

De boomgaarden vormen, na afronding van het project, het uitgelezen vertrekpunt om publieke acties te organiseren. De mogelijkheden in deze boomgaarden zijn legio; workshop enten, snoeidemonstraties, boekvoorstelling, geanimeerde boomgaardwandelingen, lezingen omtrent het levenswerk van Victor Hage, tentoonstelling, … Op deze manier brengen we het “pomologisch verhaal” van Victor Hage in het publieke geheugen en zorgen we tegelijkertijd voor het verhogen van de sociale cohesie in en rond deze plaatsen.

Een doorgedreven zoektocht naar een pomoloog en diens levenswerk is volledig nieuw voor onze fruitwerkgroep. Het conserveren in alle betekenissen (zowel naar de info omtrent een persoon als omtrent het levenswerk van een persoon) is volledig nieuw.

We kijken er met onze enthousiaste fruitwerkgroep nu reeds naar uit om de collectieboomgaard aan te planten en om nadien samen met het “grote publiek” de eerste vruchten te kunnen plukken in een aan iedereen toebehorende stadstuin / collectieboomgaard.

Het project is in die zin inspirerend dat het meehelpt om de actuele (lokale) maatschappelijke aandacht voor duurzaamheid, kleinschaligheid, milieu- en ecologisch bewustzijn concreet helpt maken. Bovendien maakt het erfgoed en geschiedenis tastbaarder en dus toegankelijker.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 13/20

6

TYPE ONDERSTEUNING

Binnen de ondersteuningsmogelijkheden van erfgoed zuidwest zijn er twee mogelijkheden: - Financiële ondersteuning: louter financiële ondersteuning, maximaal 2.000 euro/project - Coproductie: erfgoed zuidwest selecteert jaarlijks maximaal 1 project voor coproductie. Dit project kan naast financiële steun (max. 4.000 euro) ook rekenen op een duidelijke tijdsinzet van de erfgoedcel.

Denk je dat jouw project een voorbeeldwaarde voor de regio heeft? Zou zuidwest zijn schouders onder het project kunnen zetten op meer dan financiële wijze? Dan kan je kandideren voor een coproductie.

Met het indienen van de aanvraag wordt jouw project automatisch beoordeeld voor financiële ondersteuning. Wil je dat jouw project ook beoordeeld wordt voor coproductie – en dat zuidwest dit project volgend jaar meeneemt in haar jaaractieplan – meld je hieronder aan.

Ja, wij willen ons project ook aanmelden voor coproductie. (indien aangekruist, vul de velden hieronder in) COPRODUCTIE (!Opgelet: onderstaande vragen zijn enkel in te vullen wanneer het project aangemeld wordt voor coproductie) Op welke manier heeft dit project een voorbeeldwaarde voor ZuidWest-Vlaanderen?

Op welke manier heeft dit project inhoudelijke steun nodig van erfgoed zuidwest?

Welke rol zie je concreet voor de erfgoedcel?

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 14/20

7

FINANCIEEL

BEGROTING Maak een overzicht op van de verwachte inkomsten en uitgaven van je project (incl. btw). Indien er al offertes opgevraagd zijn kan je deze toevoegen als bijlage. Meer plek nodig? Extra rijen kunnen ingevoegd worden.

Heb je al een integrale projectbegroting opgesteld, inclusief inkomsten en uitgaven, dan kan je deze als bijlage toevoegen en dient onderstaande tabel niet ingevuld te worden.

UITGAVEN OMSCHRIJVING KOSTEN BEDRAG Determinatie fruitrassen (naar schatting 5 werkdagen - link) 2.000 Kilometervergoeding (naar schatting 5 maal heen-en terug Perk: 224x5x0.3€) Samenstellen hoogstambomen voor feestelijke aanplant (Banhout, Perk) - Projecthoogstamboom: 35€/stuk x 2

336 70

Samenstellen hoogstambomen in functie van collectie hoogstamboomgaard GRAEG-huis - Projecthoogstamboom: 35€/stuk x 40

1.400

Samenstellen hoogstambomen in functie van collectie hoogstamboomgaard Stad Kortrijk - Projecthoogstamboom: 35€/stuk x 40

1.400

Reproductie boek Victor Hage Zetwerk boek Victor Hage Tentoonstelling omtrent Victor Hage (5 rolbanners) Ontwikkeling pakket lezing

2.372,31 820 580 500

Infopanelen collectieboomgaard

1800

TOTAAL INKOMSTEN FINANCIERINGSBRON Subsidie Financiële tussenkomst

11280,31

Eigen inbreng organisatie

Inkomsten

TOTAAL

OMSCHRIJVING Gevraagde subsidie aan erfgoed zuidwest (max. 2.000 euro) Stad Kortrijk al toegekend nog in behandeling Gemeente Steenokkerzeel al toegekend nog in behandeling Andere (omschrijf: GRAEG ) al toegekend nog in behandeling Andere (omschrijf: Stadlandschap al toegekend Leie en Schelde ) nog in behandeling Andere (omschrijf: ) al toegekend nog in behandeling Allerhande opzoekingswerk omtrent het volledige verhaal Opstellen lezing omtrent het levenswerk Victor Hage Opstellen infostand omtrent het levenswerk Victor Hage

BEDRAG 2000 3500

Het ecologisch verantwoord boek zal te koop aangeboden worden. De inkomsten van deze verkoop worden bewaard voor komende projecten. (daarom is de inkomst voor dit project gelijk aan nul euro) Ter info: momenteel werden er nog geen inkomsten gegenereerd uit de verkoop van het boek ‘Mahieupeer 2.0 een echte smaakmaker met een lange historie’

0

1500 1400 1800

500 580

11280 Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 15/20

GEBRUIK SUBSIDIE Waarom heb je de subsidie echt nodig? Voor welke specifieke uitgave(n) zou je het extra geld gebruiken?

Het mogelijks ontvangen van deze subsidie is voor dit project heel essentieel voor het realiseren van het totale project.

Zoals het financieel overzicht en de omschrijving van dit project weergeeft bestaat het project uit verschillende deelaspecten. Gaande van onderzoek, op verschillende gebieden tot het bij de mensen brengen van het “Pomologisch verhaal” van Victor Hage. Het publiceren van de heruitgave van het boek ‘Les préférables parmi les meilleurs poires et pommes‘ (1877) - aangevuld met de resultaten van de zoektocht naar Suprême De Perck, de resultaten van het onderzoek van de fruittuin van het kasteel van Marke en aangevuld met een weergave van het levenswerk van Victor Hage’, vormt bijvoorbeeld een behoorlijk bedrag binnen de volledige begroting van het totale project (inclusief opzoekingswerk omtrent Victor Hage, determinatie, hoogstambomen samenstellen, ontwikkelen info voor tentoonstelling, lezing en infopanelen,…). Een hoge eigen inbreng kunnen we als fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen niet dragen.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 16/20

8

BIJLAGEN

Alle informatie over het project dient ingevuld te worden in het aanvraagformulier. Indien gewenst kunnen aanvullende bijlagen bij het formulier gevoegd worden, dit is geen verplichting.

BIJLAGEN Bijlage 1

offerte drukta

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 17/20

Bijlage 2

Info SuprĂŞme De Perck kasteel Marke

Notities door Victor Hage in het befaamde boekje, gevonden tussen afbeeldingen.

Een overzicht van de ronde tuin. De nummering verwijst naar de fruitrassen opgenomen in dit notitieboekje.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 18/20

De vermelding SuprĂŞme De Perck in het notitieboekje.

Het huidige beeld op de bomen in de ronde tuin. Naar alle hoogst waarschijnlijkheid is dit het beeld op de misschien wel laatst overgebleven SuprĂŞme De Perck.

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 19/20

Bijlage 3

9

Weergave GRAEG-huis: Lauwe aan de Leie

ONDERTEKENING

Ik heb kennis genomen van het subsidiereglement en ga akkoord met dit reglement. Ik aanvaard de controle van de erfgoedcel zuidwest op de inhoudelijke en financiĂŤle uitwerking van het ingediende project.

Datum: 1 april 2019 Naam: Dieter Dewitte Functie: Bestuurslid Velt Wevelgem Menen en Fruitwerkgroep Velt Wevelgem Menen Handtekening:

Aanvraagformulier Projectsubsidies erfgoed zuidwest - 20/20