2022_Veltblad_nr4

BESTUURSLEDEN

Mia Herssens: redactie Veltblad Guido Gezellestraat 15, Wevelgem 0486/76 50 59 - mia.herssens2@telenet.be

Wilfried Samaey: secretaris, cultuur en milieu raadslid, Neuvillestraat 34, 8930 Rekkem 056/41 23 55 - wsamaey@edpnet.be

Bart en Katrien Vanden Hove - Opsommer: depot, boekenverkoop, betalingen, fruitwerk groep, contact “Seizoenen” Groenestraat 153, 8930 Menen 056/53 03 21 - bart.katrienvdhop@edpnet.be

Dieter Dewitte: bestuurslid, Nieuwstraat 135, 8560 Wevelgem 0479/44 54 51 - dewittedieter@yahoo.com

Ann Gaeremynck: bestuurslid Stationsstraat 61 - 8930 Menen 0486/96 61 09 - ann.gaeremynck@gmail.com

Danny Goemaere: bestuurslid De Knock 47 - 8560 Gullegem 0475/34 02 61 - dannygoemaere2@gmail.com

Hilda Oosthuyse : Ere-bestuurslid Pijplap 98, 8560 Gullegem 056/35 55 87

FOTO VOORBLAD

Een greep uit de overheerlijke ingrediënten tijdens de meer dan lekkere workshop Sei zoenskoken. Verder in dit ledenblad vind je het volledige verslag van deze heerlijke workshop.

INHOUD LEDENBLAD

INHOUD 2

POËZIE 3

EENTJE UIT DE VELE… 4

Zuid-Westvlaamse perensoorten

Lessenreeks Fruitbomen verzorgen

VOORBIJE ACTIVITEITEN 6 Seizoenskoken

Gezinsdag Bergelen => confituur

Bestuuretentje

ALGEMENE BERICHTEN 10

Aromatherapie en etherische olies

Nieuws uit Wereldtuin Menen Bakbloem

KALENDER 16

Eentje uit de velen: Zuid-Westvlaamse perensoorten

1. Ananas de Courtrai :

Een zeer oud ras geteeld in de regio Kortrijk.

Boomkweker Six promote ze vanaf 1784. Rijp eind augustus tot begin september. Weinig bewaarbaar, dus na de pluk snel direct te gebruiken.

2. Beurré Six :

Deze Kortrijkse variëteit werd gewonnen omstreeks 1840 door de heer Six, boomkweker te Kortrijk.

Is een zoete, sappige vrucht met goede smaak.

Te plukken rond de 2 de week van oktober en eetrijp van half november tot half december.

3. Fondante de Cuerne :

Plaatselijk in Kuurne noemt men ze zoppeer.

Afkomstig uit de omgeving van Kortrijk.

Ze draagt de naam van het dorp waar ze werd gevonden door Reynaert Beernaert. Noch de bekomen, noch de ontstaansperiode, noch het ogenblik van de eerste Productie konden achterhaald worden.

Deze 3 variëteiten zijn in de handel te verkrijgen en ook in onze lopende fruitboomactie.

De volgende variëteit is door onze fruitwerkgroep terug gevonden.

1. Mahiepeer :

Deze Aalbeekse variëteit werd reeds van voor 1890 besproken in oude geschriften.

De Mahieupeer is eerder een stoofpeer en werd vroeger gebruikt om de Aalbeekse St. Cornelius taarten te bakken.

Deze is maar te gebruiken in de maand september.

Deze variëteit door onze fruitwerkgroep terug gevonden zijn te bekomen in het ent seizoen (maart/april) op aanvraag bij ons en dit in beperkte hoeveelheid.

Zo gaat onze zoektocht verder naar zo genoemde uitgestorven rassen. Wij zijn nog steeds op zoek naar de peer variëteiten die bekomen werden door Camille Declercq, tuinman op het kasteel te Proven vanaf het jaar 1896. Het gaat om de peer variëteiten (op dit kasteel staan er nog verschillende oude krakers van fruitbomen)

Marie Louise de Vève, Beurré Judith Declercq, Louis Paras en Antoine Kort Allen uitstekende soorten van eerste kwaliteit. Als we beginnen aan deze zoektocht zullen we ook zoeken achter de peer van Poperinghe en Risel. Deze werd zelfs beschreven in teksten die ge schreven werden door Schakespeare.

Fruitige groeten, Voorzitter van de fruitwerkgroep Bart Vanden Hove.

Lessenreeks fruitbomen verzorgen

Ook dit jaar biedt onze fruitwerkgroep, in samenwerking met Pomko vzw en Stadlandschap Leie en Schelde opnieuw een boeiende lessenreeks aan. Je leert er alles over hoe je je fruittuin onderhoudt, de lessenreeks loopt van september 2022 tot september 2023.

Onze lessenreeks is vooral gericht op appel en peer. We splitsen op per boomsoort

- laagstam 13 oktober, 17 november, 17 december, 12 maart, 4 februari en 19 augustus

- leifruit 13 oktober, 17 november, 17 december, 12 maart, 21 januari en 20 mei

- hoogstam 13 oktober, 17 november, 17 december, 12 maart, 19 november en 19 augustus

Per lessenreeks boomsoort laten we slechts 12 personen toe. Dit doen we om de kwaliteit van de praktijklessen hoog te houden. Met meer mensen heb je minder goed zicht op hoe je best snoeit.

De reeks is opgebouwd als volgt 2 theoretische lessen, ‘reis doorheen de fruitboom’ en ‘ziektes en plagen’. De theorie is licht maar noodzakelijk voor de praktische lessen. De theorielessen gaan door op een donderdag avond in oktober en november. (donderdag 13 oktober en donderdag 17 november) Vervolgens volgen de praktische lessen waarin we toelichting en voorbeelden geven, gebaseerd op de info uit de theorielessen. Al doende leren we je snoeien door eerst ‘voor te tonen’ waarna je zelf aan de slag gaat, wat noodzakelijk is om thuis aan de slag te gaan.

Er zijn twee gemeenschappelijke praktische lessen. De les gegeven door Patrick heyerick van de hoogstamboomgaard.be. Een heel interessant man met een heel uitgebreide kennis. (zaterdag 17 december)

De entdag 12 maart, gaat door op een zondag. Je kiest, indien je dat wenst, een workshop om 9, 10.30, 14 of 15.30 uur. Je krijgt heel ruim de tijd om te oefenen en om zelf uw laagstam fruitboom samen te stellen.

De praktische lessen gaan door op zaterdagvoormiddag van 9 tot 12. Alle lessen vinden plaats in en rond Wevelgem.

- Lessenreeks laagstam: 4 februari en 19 augustus

- Lessenreeks leibomen: 21 januari en 20 mei

- Lessenreeks hoogstam: 19 november en 19 augustus

De prijs voor een lessenreeks is 70 euro. Inschrijving is pas de finitief na overschrijving op het rekeningnummer BE53 7250 6044 7253 met vermelding van naam en ‘lessenreeks wevel gem’. Alle info via de QR-code hiernaast.

Voorbije activiteiten

WORKSHOP ZOMERKEUKEN MET MICHEL GONZAGA MET MICHEL GONZAGA VELT-DOCENT

Terugblikken op Workshop Zomerkeuken met Michel Gonzaga met Michel Gonzaga Velt docent.

is Michel Gonzaga? Ze groeide op in ambique. Na studies bedrijfspsychologie in Afrika verhuisde ze naar België. Vandaag is medewerker van het CAW Zuid West nderen en een fulltime foodie Ze tuiniert in rijk bij Velt en Collectief Aardig, ze kookt en t deze workshops Je vindt haar terug op agram als @growing_a_meal

Goesting krijgen om creatief en fantasievol omgaan met groenten en kruiden is een bron van plezier in de keuken en aan tafel Het is de bedoeling dat we zin krijgen om zelf aan de slag te gaan lukt het niet van de eerste keer, geef het dan zeker niet op Koop je groenten zo biologisch mogelijk en lokaal. Dit is een persoonlijke keuze die je kan maken.

Je kan die terugvinden in ‘t Goed ter Heule in Lauwe, Pol Hanssens en het nieuwe Chou fleur in de Bieststraat in Wevelgem

Tips: Gebruik seizoensgroenten Broccoliblad is eetbaar, bascilicumblaadjes, loof van jonge wortelen, zijn lekker in Pesto Mierikswortel: zowel de wortel als het blad is eetbaar, het blad kan je gebruiken om je bokaal af te sluiten bij het fermenteren Rode biet ook de blaadjes, oost indische kers, dragon, zeste van limoen, bloemetjes van organo, fijn groen van tijm, duizendblad

Puntpaprika’s roosteren in de oven, je kan gemakkelijk de schil losmaken na het roosteren. De smaak is heerlijk.

Aubergine plakken met zout laten trekken om bitterheid er uit te trekken, daarna kun je de aubergines in allerlei gerechten gebruiken

Een ideetje om zelf te experimenteren: Linzen Gehaktballetjes met citroen en daslook pesto

Zomerquiche:

Voor de bodem: 150 gr speltmeel, 100 g havervlokken als bindmiddel, 100 ml lauw water, 1 el olijfolie, ½ tl zeezout of ongeraffineerd zout

Voor de vulling: 300 g zomergroenten, 200 g emmentaler, 50 g amandelschilfers

Voor de binding: 2 eieren, 200 ml sojaroom, 1 tl zout, ½ tl peper, 1 tl maizena of arrowrootpoeder

Bereiding: Verwarm de oven voor 220° Celsius. Meng in een kom alle ingrediënten voor het deeg, kneed het tot een samenhangende bal en rol het rond uit op een bebloemd oppervlak Vet een taartvorm in en bebloem die ook Let het deeg in de vorm en druk het goed aan Snijd de randjes eraf Prik met een vork gaatjes in de bodem

Bak de quiche af tot hij goudbruin kleurt.

Zorg ervoor dat de kleur van de groenten mooi behouden blijft. Prik met een vork om te controleren of de eivulling gaar is. De vork moet schoon zijn als je hem er weer uit haalt. Laat de quiche anders nog een paar minuten verder garen op 160°Celsius

Maak de groenten schoon Blancheer of stoom de groenten beetgaar ca 5 minuten Laat ze goed uitlekken, zodat ze niet te nat zijn. Rasp de emmentaler. Klop de eieren los met de room, zout en peper, en maizena of arrowrootpoeder. Verdeel de groenten en de kaas over de bodem van de quiche Giet het roommengsel erover Bestrooi met amandelschilfers

Gezinsdag in de Bergelen… Confituur maken met seizoensfruit

Fruit uit de tuin: frambozen, rode aalbessen, bramen en aardbeien Jostabessen van een vriendin Schoonmaken en snijden maar Meng het fruit met geleisuiker en breng aan de kook, 4 minuten laten koken, in de potjes giet, verwijder gemorste confituur, metalen deksel er op en de pot enkele minuten op zijn kop zetten De hete confituur steriliseert de deksels. Bij het afkoelen krimpen de deksels en sluiten ze nauw rond het glas Het blijft jaren goed zolang je goede deksels gebruikt..

Het Bestuursetentje in ‘t Goed ter Heule in Lauwe

Dieter Dewitte bedient ons, man van alle klussen Wilfried en zijn vrouw, daarnaast Bart bezieler van de fruitwerkgroep

Danny en zijn vrouw is herborist en schrijft in ons blad over allerlei kruidweetjes

O

Aromatherapie en etherische olies

Aromatherapie maakt deel uit van de phytotherapie. In de aromatherapie maakt men gebruik van de etherische olie terwijl in de kruidengeneeskunde gebruik maakt van de gehele plant of delen ervan.

In de bladeren , bloemen en de wortels van planten komen er verbindingen voor die zeer wel riekend zijn. Het zijn vluchtige olieachtige vloeistoffen met een sterke geur. Hoewel ze ook vettig kunnen zijn hebben ze niks gemeen met de vettige olies die in planten voorkomt. Zelden zijn ze kleurloos, de kleur varieert van lichtgeel naar rood tot bruin. Er bestaan eveneens blauwe olies zoals van kamille gedistilleerd uit de bloem door de aanwezigheid van chamazuleen in de bloem.

Ze lossen slecht of niet op in water wel in organische solventen, plantaardige olies en vetten en met behoud van hun eigen geur.

Ze gaan spontaan over van een vloeibare toestand naar een gasvormige toestand. De snelheid waarmee dit gebeurt wordt uitgedrukt in de evaporatiewaarde en deze is verschillend van olie tot olie.

Niettegenstaande alle etherische olies verschillend zijn kan men ze een aantal algemene eigen schappen toekennen.

Ze kunnen een stimulerend en regulerend vermogen hebben op het zenuwstelsel en de klieren. Ze kunnen een regulerende en ontgiftende werking hebben op organen bv: op de spijsvertering.

Een symptomatische werking hebben bv antibacteriële, antivirale of pijnstillende werking. Een stimulerend werking hebben op het verdedigingsmechanisme van het lichaam.

Niet alle etherische olies bevatten deze eigenschappen in dezelfde mate. Naargelang het kruid en de herkomst verschillen de inhoudstoffen en dus ook de etherische olie. Dit noemt men het chemotype of het zogenaamd biochemisch ras van d plant. Dit chemotype is strikt noodzakelijk voor de beoefening van aromatherapie en het geeft een inzicht in een efficiënt gebruik ervan. Een zelfde plant kan verschillende chemotypes bevatten dit hangt af van het bio toop. Zo kunnen de bodemgesteldheid, de weersomstandigheden, de zon en de aangrenzende aanplanting een invloed hebben op de samenstelling van de essentiële olie.

Bv: tijm Thymus vulgaris CT Thuyanol

Deze essentiële olie heeft een uitgesproken anti-infectieuze eigenschap en heeft ook een herstel lende en stimulerende werking op de levercellen.

Thymus vulgaris CT thymol

Deze essentiële olie is zeer antibiotisch, maar is agressief op de huid en de slijmvliezen bij een langdurig gebruik en in hoge dosis. Er bestaan verschillende manieren om etherische olie te onttrekken aan de planten. De kwaliteit hangt af van de methode waarop dit gebeurt.

1. Persing

Dit is de meest eenvoudige manier om olie te winnen, deze is enkel toepasbaar bij citrusvruch ten. Uit de schillen van de vruchten wordt de olie koud geperst. De verkregen olie wordt essentie genoemd.

2. Distillatie

De stoomdistillatie, reeds bekend in de vroege oudheid, is een procedé dat gebruik maakt van het meevoeren van de aromatische stoffen door de stoom bij een gecontroleerde druk. Het te distilleren plantenmateriaal wordt verzameld in een distilleerketel (4). Water (2) wordt verhit (1) tot stoom en wordt door de plant geleid (3). De etherische olie komt vrij in de stoom(5). De stoom wordt dan afgekoeld(6,7) en in een Florentijnse vaas( 8) worden de olies (9) van het water gescheiden. Dit water (10) wordt nu hydrolaat genoemd.

1. Enfleurage

Deze methode wordt zoals de naam het zegt vooral gebruiikt voor het extraheren van essentiële olies uit bloemen. Hier wordt een glasplaat ingesmeerd met een speciaal hiertoe bestemde vette olie. De olielaag wordt besprenkeld met bloemen en na 24uur is de essentie opgenomen door de olie. De bloemen worden verwijderd en de glasplaat wordt opnieuw ingesmeerd. Dit procedé wordt verschillende malen herhaald. De olie wordt nadien gewassen met alcohol, de alcohol verdampt en het resultaat is de essentiële olie. Dit vraagt veel tijd en de essentiële olie is dan ook vrij duur.

2. Extractie door solventen

De plantendelen worden samen met solventen ( hexaan, benzeen, aceton,…) in een vat ge bracht. De etherische olies lossen hierin op zodat er een soort pasta ontstaat. De pasta wordt dan terug gewassen met alcohol. De was wordt uit de oplossing gefilterd en de alcohol ver dampt, de etherische olie blijft over.

Een nadeel: er blijven altijd reststoffen van het oplosmiddel over. Ook de samenstelling van de etherische olie kan veranderen zodat deze olie moeilijk kan gebruikt worden voor therapeutische doeleinden.

3. Synthetische olies

Door de moderne methodes kunnen er op kunstmatige wijze replicas van etherische olies ge maakt worden. Deze zijn zeker niet voor therapeutische doeleinden bruikbaar en kunnen zelfs gevaarlijk zijn.

1-vuur, 2- water, 3-stoom, 4-aromatische planten, 5-waterdamp verzadigd met etheri sche olie, 6- koud water, 7- warm water, 8- water met EO, 9- EO, 10- hydrolaat

Het is altijd moeilijk om de kwaliteit van de etherische olie na te gaan. Het is dan ook beter om de olies te kopen bij een ernstige handelaar die u informatie kan geven over de herkomst van de olie.

De prijs van de olie is geen garantie voor de kwaliteit. De kwaliteit moet aan bepaalde eisen voldoen.

De etherische olie moet natuurlijk zijn. Dit wil zeggen , ze moet van wilde of biologisch gekweekte planten zijn. Ze mogen geen pesticiden of herbiciden bevatten. De resten van pestici den en herbiciden blijven in de olie achter zodat deze niet meer voor therapeutische doeleinden kunnen gebruikt worden.

De wijze van extractie:

Olies gewonnen door extractie niet gebruiken, ze kunnen zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid.

De specifieke botanische variëteit

Etherische olies worden veel onder een algemene naam verkocht zonder de botanische naam (latijnse naam) te noemen deze is van groot belang.

Bv echte lavendel ( Lavendula augustfolia

Lavandin ( lavandin burnatii) een kruising tussen echte lavendel en wilde klaver.

Spijklavendel ( Lavendula spica) de bloemen zijn bleekpaars en zijn gegroepeerd in aren aan de toppen van de lange stengels.

Deze soorten hebben allen verschillende eigenschappen en dus een andere werking.

De herkomst van de planten:

Naargelang de plaats waar de planten geplukt worden en de bereiding van de olies kan de sa menstelling van de etherisch olie veranderen.

Deze verschillen worden aangeduid door de belangrijke inhoudstof te vermelden achter de vol ledige latijnse naam van de plant.

Hier spreekt men van het chemotype (CT). Ook naar gelang het plantendeel dat gebruikt wordt bv uit de bloemen of het blad of de wortel of de gehele plant bepaald de samenstelling van de olie en de therapeutisch waarde.

Het tijdstip van oogsten speelt een belangrijke rol. Ze moet geplukt worden op het moment dat de plant het rijst is aan essentiële olie. Dit kan variëren door het weer, de groei toestand, het tijd stip ’s morgen of ’s middags of ’s avonds.

De zuiverheid:

De olie moet onversneden zijn. Het gebeurt dat duurdere olies vermengd worden met goedkope re olies met dezelfde gelijkaardige eigenschappen.

Therapeutische toepassingen

1.Verstuiven

Verstuiving wordt vooral aangewend voor:

Algemeen: De aangename geur. Het wegnemen van onaan gename geuren. Het ontsmetten van lokalen

Therapeutisch

Luchwegenaandoeningen. Ontspannende werking. Revitaliseren de werking

Hiervoor gebruikt men een aërosoltoestel. De olie wordt hier niet verwarmd en behoudt zijn eigenschappen.

2. Inhaleren:

Inhaleren wordt vooral aangewend voor klachten van de luchtwegen. Men kan hiervoor een aërosoltoestel gebruiken of een handdoek over het hoofd erover buigen en de dampen inademen.

Dit is een vrij agressieve manier werken daarom is het beter om dit ’s avonds te doen en daarna binnen te blijven.

3. Aromatische baden:

De olies worden nooit zuiver gebruikt ze lossen niet op in water en verdampen ook zeer snel. Als oplosmiddel kunnen melk, melkpoeder, vloeibare zeep, badzout of badmelk gebruikt worden.

Pas op voorolie van munt deze kan een afkoelen effect hebben die een thermische shock kan veroorzaken. Ook olies van citrusvruchten kunnen voor een rode kreefteneffect zorgen.

4. Massage:

Zoals in aromatische baden worden etherische olies zelden zuiver gebruikt. De meeste plantaar dige olies (koudgeperst) zijn geschikt als draagolie Bv amandelolie, yoyoba-olie, advocado-olie .

Een massageolie bestaat uit 90ml draagolie, 5ml tarwe-olie en 5ml etherische olie. De tarwekie molie dient om de ranzigheid van de olie tegen te gaan. Kinderen onder de 6 maanden worden niet behandeld met aromatische massage-olie

5. Inwendig gebruik:

Bepaalde inhoudstoffen kunnen min of meer toxisch zijn daarom raadpleeg een arts of een the rapeut

6. Synergies:

Dit is een mengsel van twee of meer olies. Door de olies in bepaalde hoeveelheid te mengen bekomt men een andere olie met nieuwe ei genschappen met een breder spectrum.

Aromatherapie is een goed hulpmiddel die de mens kan helpen bepaalde kwalen te genezen. Etherische olies kunnen allergisch effect hebben” wees voorzichtig “ Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Bron: Aromatherapie D Baudoux

Herborist Danny Goemaere

Nieuws uit Wereldtuin Menen

Interesse om mee te werken aan de tuinieracademie?

Beste Velt – Wereldtuinier,

De Velt Wereldtuin heeft onlangs een toelage gekregen via de Koning Boudewijnstichting om er mee aan de slag te gaan in de Velt - Wereldtuin (details hiervan zal je vinden in het verslag van de laatste AV. Dit verslag zal binnenkort doorgestuurd worden).

Met deze toelage kunnen we binnen de Velt Wereldtuin 3 dingen gaan doen:

1. scholen betrekken om bij ons te komen tuinieren (perceel en materiaal aanbieden)

2. de tuin en infrastructuur zelf gaan versterken (o.a. watertoevoer)

3. een tuinieracademie opstarten (kinderen gaan wekelijks onder begeleiding aan de slag in onze tuin)

De kern van de Velt Wereldtuin Menen duidde Declercq Sylvie aan als coördinator & trekker van het project.

Sylvie richt volgende OPROEP naar de tuiniers:

Wie zou graag zijn/haar steentje bijdragen? Wie wil aansluiten bij de werkgroep tuinieracademie en met mij (Sylvie) als trekker:

• ideetjes verzamelen over hoe we de kinderen doorheen het jaar het tuinieren kunnen aanleren?

• tijdens de “lessen” van de tuinieracademie af en toe es aan wezig zijn (met beurtrol) om de vaste begeleider te helpen en ondersteunen met raad en daad?

• de lessen helpen voorbereiden indien nodig geacht door de vaste begeleider

• praktische zaken regelen om de lessen mogelijk te maken (perceeltjes voorbereiden, materiaal onderhouden, plantjes/ zaadjes aankopen...)

Iedereen die zich wil engageren of wil uitwisselen hiervoor is wel kom!

Ook al wil je maar 1 of 2 keer komen om ons te inspireren, ideetjes voor het tuinieren met kinderen wil delen, een uurtje het materiaal wil klaarzetten etc...

Alle hulp is welkom!

Zie je dit zitten of wil je meer weten? Laat het gerust weten!

Ik ben bereikbaar op 0477 438 377 - sylviedec@hotmail. com of in de Koningstraat 29.

We plannen een infovergadering waar je al je vragen kan stellen en waar we beetje kunnen vertellen wat precies de bedoeling is van de tuinieracadmie en van onze nieu we werkgroep.

Dit zal samenvallen met de datum die we voor de eerst komende algemene vergadering ergens in oktober heb ben gepland.

Tot dan! Sylvie

© Foto: François De Heel