13 A
C
In beeld van Kempen A Michiel B Ena Jansen C Pamela Pattynama
Kalverstraat Het is vaak moeilijk om te beseffen dat de slavernij niet alleen invloed heeft gehad op de mensen in Suriname en op de Antillen, maar dat het ook de Nederlanders heeft bepaald, stelt Van Kempen. ‘Onze welvaart hier is niet uit de lucht komen vallen. Het is een gevolg van de bloeiende handel in de zeventiende en achttiende eeuw en deze was direct gelieerd aan de slavernij. In Amsterdam kun je die erfenis als het ware op straat aanwijzen.’ Van Kempen verzorgt voor derdejaars studenten het keuzevak Caraïbische dromen, waarin de klassiekers uit het gebied worden behandeld: Wij slaven van Suriname van Anton de Kom, Mijn zuster de negerin van Cola Debrot, Dubbelspel van Frank Martinus Arion, De stille plantage van Albert Helman. Daarnaast begeleidt hij zeventien promovendi. De interesse onder studenten en promovendi voor zijn vakgebied neemt toe, merkt hij. ‘Het ontgaat natuurlijk niemand dat wij zo langzamerhand een gekleurde samenleving hebben. Je kunt de tv niet aanzetten of je ziet een gekleurde Nederlander. Tegenwoordig kom je Surinamers en Antillianen in alle geledingen van de maatschappij tegen. In de Kalverstraat is bijna driekwart van de mensen gekleurd. Als inwoner van Nederland wil je toch weten hoe dat komt?’ De bestudering van de West-Indische letteren aan de UvA valt volgens Van Kempen dan ook in de categorie ‘ken uw land’. •
Bijzondere leerstoelen (post)koloniale literatuur In 2001 werd aan de UvA de bijzondere leerstoel Koloniale en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis geïnstalleerd en bekleed door Bert Paasman. Later werd deze ‘algemene’ leerstoel opgedeeld in drie bijzondere leerstoelen. In 2002 werd Ena Jansen benoemd voor de bestudering van de Zuid-Afrikaanse letteren, in 2005 volgde Pamela Pattynama Bert Paasman op voor de specialisatie Nederlands Oost-Indië en in 2006 kwam daar nog de bijzondere leerstoel West-Indische letteren bij, waarop Michiel van Kempen werd benoemd. Sinds 2010 kent de UvA bovendien een bijzondere leerstoel Nederlands slavernijverleden en erfenis, die door Stephen Small wordt bekleed. Bijzondere leerstoelen worden gefinancierd door externe partijen, maatschappelijke organisaties of fondsen. Juist organisaties die te maken hebben met het koloniale verleden gaan gebukt onder de financiële crisis, en veel instituten hebben hun deuren moeten sluiten: het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (Ninsee), het Moluks museum, een deel van het Koninklijk Instituut voor taal-, land- en volkenkunde (KITLV), het Sarnámi museum, de theatergroep van het MC Theater. Voor opvolging van Pamela Pattynama, die dit jaar met emeritaat gaat, en de voortzetting van de bijzondere leerstoel Oost-Indische letteren, wordt nog naar middelen gezocht. De bijzondere leerstoel West-Indische letteren verkeerde in 2011 in grote nood toen het fonds waaruit deze werd bekostigd volledig bleek opgedroogd. Michiel van Kempen en zijn promovendi hebben zelf actief meegezocht naar financiers en uiteindelijk is de leerstoel veilig gesteld met een gulle gift van een Curaçaos zakenman. In 2014 zal opnieuw gezocht moeten worden naar financiers. Tentoonstelling ‘Slavernij verbeeld’ Bij de Bijzondere Collecties van de UvA is tot en met 22 september de tentoonstelling ‘Slavernij verbeeld’ te zien. Prenten, boeken en objecten vertellen het verhaal van de zeventiende- en achttiende-eeuwse slavernij in Suriname en op de Antillen. Er wordt veel eigen materiaal getoond, zoals boeken met prenten waarop te zien is hoe slaven gestraft worden, of een kleitablet waarop staat dat een slaaf vrijgelaten is. Ook worden materialen uit privécollecties en museale instellingen in bruikleen getoond, zoals koopcontracten van slaven, lijsten met verscheepte slaven, brieven, schilderijen, een zeventiende-eeuwse globe en een oude landkaart met de indeling van de plantages. In videofragmenten reflecteren cabaretier en presentator Jörgen Raymann en zijn dochter Melody, student Geschiedenis aan de UvA, op tien stukken uit de collectie. Ook hield Raymann straatinterviews over slavernij. UvA-kunsthistoricus Elmer Kolfin, één van de gastconservatoren van de tentoonstelling, publiceert geregeld over de verbeelding van slavernij en maakte eerder de tentoonstelling ‘Black is Beautiful’ in de Nieuwe Kerk. Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt 129 Amsterdam, www.bijzonderecollecties.uva.nl. Toneelstuk bij afscheid rechtsfilosoof Cees Maris Op 17 mei 2013 hield hoogleraar Rechtsfilosofie Cees Maris zijn afscheidsrede ‘Wij verlangen onze vrijheid’. De afscheidsrede had de vorm van een filosofisch toneelstuk over slavernij en werd uitgevoerd door de acteurs Ab Gietelink en Raymi Sambo. In juni is het stuk nog vier keer opgevoerd, mede dankzij steun van het Amsterdams Universiteitsfonds. Nu is het nog via internet terug te zien: www.theaternomade.nl. Lezing 150 jaar afschaffing slavernij Op 27 juni spreken bijzonder hoogleraar Slavernijverleden Stephen Small en historica Suze Zijlstra in academisch-cultureel centrum SPUI25 over 150 jaar afschaffing slavernij. Meer informatie en aanmelden: www.spui25.nl.