werk
07
‘ADHD is geen kwestie van gebrek aan opvoeding’ Juriste Laura Prat Bertrams helpt mensen en gezinnen weer op de rails in haar ADHD-behandelcentrum The Busy People. Ze hanteert praktische methodes: eet niet in een keer de hele snoeppot leeg en zorg dat je je zaken goed gaat plannen, inclusief je ontbijt. Het pand van ADHD-behandelcentrum The Busy People aan het Surinameplein in Amsterdam is zorgvuldig en aangenaam ingericht en heeft niets medisch. De ontvangstruimte ziet eruit als een trendy coffeecorner en op een hoge tafel staat een grote glazen pot vol snoep. ‘Daar hebben we over nagedacht’, zegt Laura Prat Bertrams (36). ‘Je kunt best snoepen, alleen beter niet meteen de hele pot. Dat soort dingen kun je leren.’ Drie jaar geleden bedacht ze samen met Anita van Ewijk het concept van ADHD-behandelcentrum The Busy People. Het centrum ging open in november 2011 met 14 medewerkers en heeft nu al 55 mensen in dienst. Plannen voor vestigingen elders zijn in de maak. ‘We worden gebeld door cliënten van Maastricht tot Hengelo. Dat is vanuit Amsterdam niet werkbaar.’ Bij The Busy People staan twee principes centraal: een gelijkwaardige verhouding tussen klant en behandelaars, en goede samenwerking tussen de verschillende behandelaars van een klant. Moeilijk was aanvankelijk de financiering. ‘Daarin heb ik profijt gehad van mijn studie. We hebben het voor elkaar gekregen om de financiering te regelen zonder dat we zeggenschap moesten weggeven. Het was een lange weg, maar met een succesvol bedrijf als resultaat.’ Prat Bertrams heeft het zelf dan ook behoorlijk druk. Een ADHD’er is ze niet: ‘Ik ben extreem gestructureerd en gedisciplineerd.’
JURISPRUDENTIE Na een jaar in Spanje – haar vader is Catalaan – studeerde Prat Bertrams Rechten aan de UvA. De studie leek haar een goede basis omdat een rechtsstelsel een weerspiegeling is van de maatschappelijke verhoudingen. ‘Het is allesbehalve een saaie studie, zoals wel wordt beweerd. Mensen kunnen allerlei gekke dingen doen waar het recht geen oplossing voor heeft. Ik heb me slapgelachen om de jurisprudentie. Ik had privaatrecht van Cahen, die ons liet puzzelen op juridische vraagstukken. Uiteindelijk bleek dan de meest voor de hand liggende oplossing niet te kloppen. Ook de colleges van Stutterheim waren hilarisch. Ik herinner mij een casus waarin twee dames die samen een huis huurden ruzie kregen en dat tot in de rechtbank uitvochten. Gevallen waarin het gaat om menselijk gedrag waarvoor wetboeken geen uitkomst bieden omdat het geschil niet feitelijk is, en waarin de uitkomst dus niet altijd rechtvaardig is. Ik vond de studie geweldig.’ Na haar afstuderen in 2000 ging ze als stagiaire aan de slag bij een klein advocatenkantoor, gespecialiseerd in vreemdelingenrecht. Ze vond het al snel eentonig.
‘Een vriendin wees mij erop dat er een beleidsmedewerker werd gezocht bij D66. Ze zei: je bent de enige die ik ken die vrijwillig naar Den Haag Vandaag kijkt.’ Ze mocht er veel zelf doen. ‘In zekere zin was het een voortzetting van mijn studie. Hoe liggen machtsverhoudingen? Wat is waarheid?’ Na vijf jaar stapte ze over naar de gemeente Amsterdam, waar ze ging werken als adviseur van de wethouder over jeugdbeleid. ‘Dat werk bleek veel politieker. Kinderen die in de problemen komen hebben vaak ouders in moeilijke omstandigheden. Wie daarvoor de verantwoordelijkheid moet nemen, is onderwerp van discussie, maar daar zijn de kinderen niet mee geholpen. Anita van Ewijk, die bij Jeugdzorg werkte, heb ik zo ontmoet. Wij vonden elkaar meteen in een gedeelde visie.’ Toevallig hadden zowel Prat Bertrams als Van Ewijk diverse mensen in de nabije omgeving met wie het niet goed ging, allemaal ADHD-gerelateerd. ‘Dat was de aanleiding om erin te duiken. Wij vroegen ons af wat iemand nodig heeft om, mét het gezin, weer op de rails te komen. ADHD heeft een genetische component. Als er hier iemand binnenkomt met de diagnose, kun je er donder op zeggen dat er meer mensen in het gezin of de familie zijn met ADHD, of aanverwante stoornissen als Asperger of PDD-NOS, in ieder geval aandachtsproblemen.’
‘Ben je het nou alweer vergeten? Heb je het weer niet af? Ben je alweer te laat?’ SCHILDKLIERAFWIJKING Prat Bertrams vertelt dat bijna al haar cliënten met diagnose ADHD een negatief zelfbeeld hebben. ‘Ze hebben altijd het gevoel dat ze onderpresteren. “Ben je het nou alweer vergeten? Heb je het weer niet af? Ben je alweer te laat?” Dat krijgen ze van kindsbeen af aan te horen. Het is geen kwestie van gebrek aan opvoeding, zoals nogal eens wordt gedacht. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan, vooral in de Verenigde Staten, waaruit blijkt dat er somatische oorzaken zijn, zoals een schildklierafwijking. Bij ADHD denken veel mensen uitsluitend aan hyperactiviteit, maar dat maakt maar bij dertig procent van de gevallen onderdeel uit van het probleem. En er dan maar pilletjes ingooien lost op de lange termijn niets op. Op de korte termijn soms wel overigens, zodat iemand de rust vindt om aan therapie te beginnen.’ In therapie gaat het vaak om zeer praktische zaken. Niet de hele snoeppot leegeten. Zorg dat je je zaken goed gaat plannen, inclusief het ontbijt. ‘Dat plannen lukt overigens nooit optimaal’, zegt Prat Bertrams. ‘Maar dat is geen probleem, als je je talenten maar volledig weet te benutten. Ook daar besteden we in de therapie aandacht aan. Met een aantal ingrepen in je leven, kun je met ADHD net zo gelukkig zijn als zonder.’ •
tekst • Jacqueline Hoefnagels beeld • Marc Kruse
Laura Prat Bertrams – 1976 www.thebusypeople.nl • 2000 Nederlands recht • 2000-2005 beleidsmedewerker D66 • 2006 communicatieadviseur Dienst Ruimtelijke Ordening • 2006-2008 bestuursadviseur Gemeente Amsterdam • 2008-2010 secretaris Raad van Bestuur en hoofd communicatie Novadic-Kentron • 2010-2011 bestuurslid Impuls, patiëntenvereniging voor volwassenen met ADHD • 2010-heden ambassadeur ADHD Gemeente Amsterdam • 2011-heden oprichter/ eigenaar The Busy People
Verhitte discussie Op de Universiteitsdag 2012 nam Laura Prat Bertrams deel aan het debat ‘Dyslexie of ADHD? Ieder kind een label?’ De verhitte discussie, die ook in de zaal veel losmaakte, ging onder meer over de vraag of er tegenwoordig niet te snel en te veel etiketten worden geplakt en behandelingen worden ingezet. Standpunt van Prat Bertrams: stel eerst eens de vraag wie het is die de etiketten plakt en behandeling wil inzetten. Diagnose en behandeling zijn pas aan de orde als iemand zelf last heeft van zijn ADHD. Dan kan een goede behandeling het leven verbeteren. Ook de maatschappij heeft daar baat bij. Als je geen hinder ondervindt, omdat je zelf methoden hebt gevonden om ermee om te gaan, laat je dan vooral niet behandelen. ADHD gaat tenslotte nooit over. Je kunt het niet genezen, aan de orde is alleen dat je de bijkomende problemen leert hanteren.