15 Bram Vermeulen – 1974 bramvermeulen.com; @bramvermeul • 1996 School voor Journalistiek, Tilburg • 1998 Internationale betrekkingen, UvA • 2001 correspondent NRC Handelsblad, NOS, Zuidelijk Afrika • 2008 Journalist van het Jaar • 2009 boek Help ik ben blank geworden • 2009 correspondent Istanbul • 2011-2012 VPRO-series In Turkije en Langs de grenzen van Turkije • 2013 winnaar Lira-correspondentenprijs, Dick Scherpenzeel Prijs. Correspondent Zuid-Afrika • 2014 VPRO-serie Dwars door Afrika
Bram Vermeulen
‘Hoe langer ik weg ben, hoe leuker ik Nederland vind’ Verhalen vertellen over mensen Bram Vermeulen werkt niet graag op plekken waar hij veel collega’s tegenkomt. Hij jaagt niet op die ene quote, maar wil verhalen vertellen, over verdriet, ambities, succes, falen. Ondanks zijn nachtvlucht uit ZuidAfrika ziet Bram Vermeulen er monter uit als hij het luchthavenrestaurant binnenwandelt. Een kwestie van gewenning, verklaart hij, nadat hij zijn kloeke reistas heeft geparkeerd. ‘Ik heb jarenlang in de driehoek Amsterdam, Istanbul, Kaapstad geleefd. Dan worden die vluchten onderdeel van je leven.’ Ook in een verder verleden was Vermeulen trouwens al gewend om nachten door te halen. Tijdens zijn studie Internationale betrekkingen
aan de UvA werkte hij ’s nachts bij de NOS-radio. ‘In Hilversum was ik rond achten klaar, en een uur later schoof ik in Amsterdam aan voor een college van Kees van der Pijl of Gerd Junne.’ Vermeulen bewaart goede herinneringen aan zijn Amsterdamse studietijd, die hij als verdiepend ervoer na vier jaar School voor Journalistiek in Tilburg. ‘Inhoudelijk stelde die school niet zo veel voor, dus ik was blij dat ik nog twee jaar kritisch heb leren nadenken. Al moet ik er bij zeggen dat ik betwijfel of onderwijs wel zoveel invloed heeft. Misschien is de belangrijkste functie van opleidingen wel dat ze mensen bij elkaar brengen die hetzelfde willen. Veel collega’s met wie ik nog steeds dagelijks contact heb, zoals Arjen van der Horst en Ron Linker (NOS-correspondenten in respectievelijk Washington en Parijs; ook Linker studeerde later aan de UvA, red.), heb ik in Tilburg ontmoet.’
Zolder Journalistiek, vindt Vermeulen, is een vak dat je vooral leert in de praktijk. Hij begon daar vroeg mee. Op de lagere school in het Gelderse Wamel won Vermeulen al opstelwedstrijden, en een paar jaar later knutselde hij met wat vriendjes op de zolder van het ouderlijk huis een eigen radiostudio in elkaar. ‘Onze zendapparatuur was een soort babyfoon. We hadden een bereik van drie huizen en draaiden de hele dag hetzelfde plaatje: Tarzan Boy.’ Tijdens zijn studies ging hij op dezelfde voet verder: ‘Ik liep stages, schreef voor lokale kranten, werkte freelance voor de Wereldomroep. Ik verdiende niks, maar dat kon me niets schelen.’ Na zijn afstuderen wilde Vermeulen weg uit Nederland. Als student was hij twee keer in Zuid-Afrika geweest, en hij had zich heilig voorgenomen daar eens terug te keren als correspondent. ‘Dus ben ik maar brieven gaan schrijven en chefs gaan bellen met de boodschap: “Hallo, ik ben Bram Vermeulen, hebben jullie een correspondent nodig?”’ Keer op keer kreeg hij nul op het rekest, tot NRC Handelsblad in 2001 een vacature plaatste voor een correspondent in Zuid-Afrika. ‘Daar heb ik op gereageerd, en hoewel ik de jongste was en de minste ervaring had, hebben ze toen de fout gemaakt mij te nemen.’ (lacht) Zowel als schrijvend journalist als (later) televisiemaker nam Vermeulens loopbaan een hoge vlucht. Hij werd in 2008 journalist van het jaar, publiceerde in 2009 een boek over ZuidAfrika, en verhuisde naar Turkije,
waar hij voor de VPRO twee veelgeprezen televisieseries maakte. Eind 2013 keerde hij terug naar zijn oude standplaats Kaapstad. Periferie Het werken in landen die zich in de periferie van het wereldnieuws bevinden, bevalt Vermeulen uitstekend. ‘Ik houd niet van plekken waar ik veel collega’s tegenkom. Ik zou nooit in Den Haag willen werken. Hier is ook nieuws genoeg, en ons werk is in wezen overal hetzelfde. Je moet verhalen vertellen over mensen: over verdriet, ambities, succes, falen. En die verhalen moeten iets betekenen voor het publiek thuis. Dat is het. Niet meer en niet minder.’ De goede correspondent onderscheidt zich volgens Vermeulen door er veel op uit te gaan. ‘Het gaat echt om being there, om dingen met eigen ogen te zien. Dat geldt trouwens ook voor wetenschappers, vind ik. Praat niet je collega’s na, maar ga zelf kijken.’ Dat het correspondentschap ook keerzijden heeft, ondervond Vermeulen toen zijn Afrikaanse vriendin niet kon aarden in Turkije, en met hun dochter terugkeerde naar huis. ‘Dat was even doorbijten,’ geeft hij toe. Maar intussen is ‘het universum weer hersteld’ en is het contact met zijn dochter goed. Een veelgenoemde valkuil is dat je te vergroeid raakt met je standplaats. Maar daar heeft Vermeulen geen last van. Over een tijdje ziet hij zichzelf best terugkeren naar Amsterdam. ‘Hoe langer ik weg ben, hoe leuker ik Nederland vind.’ •