1.3 Programma op de stadsboerderijen

1.3.1 Natuureducatie programma

Naast dagelijks bezoek konden Utrechters in 2021 ook deelnemen aan ons activiteitenprogramma. Met dit programma richten we op diverse doelgroepen: op kinderen van verschillende leeftijden en hun families en op volwassenen die geïnteresseerd zijn in specifieke onderwerpen.

Ons programma had altijd een relatie met één of meer van de volgende thema’s: • natuureducatie en biodiversiteit • groene en gezonde stad • klimaatadaptieve stad • gezonde en duurzame voeding • tuinieren en moestuinieren

Deze programma’s werden ontwikkeld door onze educatiemedewerkers en programmamakers, vaak ook in cocreatie met andere Utrechtse partijen. Door de beperkende coronamaatregelen konden we maar een beperkt programma voorbereiden en is uiteindelijk ook maar een deel van dit programma uitgevoerd.

Recreatieve activiteiten

Op de stadsboerderijen organiseerden we verschillende soorten laagdrempelige natuuractiviteiten. Daarbij sloten we vaak aan op de actualiteit van het seizoen, vakanties, feestdagen of evenementen in de stad. We concentreerden dit aanbod onder andere op de schoolvakanties en feestdagen. De volgende activiteiten konden doorgaan: • Op Steede Hoge Woerd hebben we in samenwerking met

Mad Science zomerkampen georganiseerd. Kinderen voerden proeven uit rond allerlei wetenschappelijke aspecten van natuur- en scheikunde. Daarnaast organiseerden we verschillende workshops botanisch tekenen, waar de deelnemers bewust leerden kijken naar planten en bloemen. • Op Gagelsteede organiseerden we samen met DOCK een uitgebreid zomervakantieprogramma. Dit bestond uit

‘theater in de wei’, de Speelklok Roadshow van Museum

Speelklok, de burgemeester die kwam voorlezen, het Afhaalverhaal en het Reizend Lab van Bibliotheek

Utrecht. Daarnaast konden kinderen meedoen met een activiteit zoals ‘hapje poep’, een poepquiz en poep maken van ontbijtkoek, fikkie stoken met firesteel, timmeren en zagen, druipkastelen maken en waterbeestjes vangen met schepnet en determineren met zoekkaarten in de paddenpoel aan de overkant van de boerderij. • Ook hebben we samen met Natuurwijs en DOCK de

Zomertour voor kinderen georganiseerd. Van 26 t/m 28 juli zijn we met 21 kinderen de bossen van Hollandse

Rading, Lage Vuursche en ons eigen Gagelbos ingetrokken voor een onvergetelijk avontuur in de natuur. Leren vuur maken, een praatstok maken, door manshoge varens lopen, verstoppertje spelen. Het weer werkte fantastisch mee. Iedereen genoot enorm en speelde tot-ie groen zag. • Tijdens de herfstvakantie organiseerden we eveneens samen met DOCK een vakantieprogramma dat bestond uit: bijzondere jam maken, een vleermuis knutselen, je eigen spinachtig goeie dromenvanger maken en sporten in de speeltuin.

Een bijzonder programmaonderdeel is de buurtcamping. De buurtcamping is een initiatief van Stichting De Buurtcamping. De buurtcamping is een kampeerweekend in de buurt in het eerste weekend van de zomervakantie van de scholen. Utrecht Natuurlijk is nu een aantal jaar samenwerkingspartner voor de buurtcampings in Utrecht, omdat de buurtcamping raakt aan veel waar wij voor staan. Overnachten in een tent in de stad, slapen op een Utrechts grasveld, de stadsgeluiden horen vanuit een tent en opstaan en ontbijten met andere buurtbewoners. Overdag samen activiteiten doen waardoor je elkaar en de stad beter leert kennen.

Ook voor 2021 hadden we samen met Stichting De Buurtcamping mooie plannen gemaakt en het aantal locaties waar we zouden gaan samenwerken uitgebreid. Door de geldende coronaregels werd kort tevoren de vergunning ingetrokken en konden de plannen niet doorgaan. Op sommige locaties hebben we nog wel een alternatief programma gemaakt. In de voorbereiding op de organisatie van de buurtcamping hebben we een bijdrage geleverd aan de strategiedag van de Stichting De Buurtcamping. We hebben daar de mogelijkheden besproken van de samenwerking tussen Stichting De Buurtcamping en Utrecht Natuurlijk en voor de vrijwilligers van de buurtcamping een workshop natuurbeleving verzorgd. In 2021 deden we ook weer mee aan een aantal landelijke themadagen. Deze worden vaak door landelijke organisaties georganiseerd. Wij zorgden voor een programma in de stad passend bij het thema.

Hieronder een opsomming van de themadagen waaraan wij meegedaan hebben: • NLdoet. Op diverse Utrecht Natuurlijk locaties konden mensen meehelpen met verschillende klussen. • Nationale Bijentelling. • Slootjesdagen/Slootje Prutten. Op bijna alle Utrecht

Natuurlijk locaties konden kinderen met schepnetjes en zoekkaarten aan de slag. • Tijdens de Stoepplantjesweek konden bezoekers een stoepplanten-zoekkaart en stoepkrijt ophalen op onze stadsboerderijen (samenwerking met de stadsecologen). • Modderdag. Op verschillende locaties konden kinderen terecht voor spelen met de modder, waterpotten en pannen . • Nationale Nachtvlindernacht. Op Stadstuin Zuilen konden deelnemers met behulp van wit laken en een lamp nachtvlinders spotten, determineren, tellen en doorgeven op website. We organiseerden deze activiteit samen met IVN. • Struinen in de Tuinen. Er waren verschillende muzikale en theatrale programma’s te beleven in de tuinen van

Utrecht Natuurlijk. • Werelddierendag.

• World Cleanup Day. Deelnemers konden bij ons vuilknijpers lenen. • Nationale Week Zonder Vlees. In al onze boerderijwinkels en horeca verkochten we uitsluitend vegan producten. • Natuurwerkdag. Op vier van onze locaties konden belangstellenden hun handen uit de mouwen steken en een lekkere dag buiten werken in de natuur. • Duurzaam Weekend. Met vier locaties hebben we hieraan deelgenomen met onder meer een repaircafé. • Sint-Maarten. Op drie van onze locaties organiseerden we een activiteit. • Op Koppelsteede hebben we een succesvolle Nacht van de Nacht georganiseerd.

Ook hebben we via onze communicatiekanalen aandacht gevraagd voor landelijke themadagen als de Nationale Tuinvogeltelling op 28 januari met een filmpje op social media over vogels voeren, de Mollentelling op 13 februari, Week Zonder Vlees, Nationale Bijentelling, Nationale Vogelweek 8 t/m 15 mei, Wereld Bijendag op 20 mei, Vleermuistelling op 28 mei, Stoepplantjesweek eind mei, de Nationale Tuinweek in juni met een bericht over ‘De eetbare tuin’ en verwijzing naar onze folders, de Nacht van de Vleermuis op 16 augustus met een bericht op social media over excursies op 26 en 27 augustus, de Nationale Spinnentelling op 8 september, het Egelweekend in september, de Natuurwerkdag op 22 oktober met een bericht over activiteiten op Koppelsteede, Steede Hoge Woerd, Stadstuin Klopvaart en Stadstuin Kanaalweg en de Nacht van de Nacht op 30 oktober over activiteiten op Koppelsteede. Gedurende het hele jaar hebben we zes keer aandacht gevraagd voor het NK Tegelwippen en daaraan gerelateerde onderwerpen.

Natuurcolleges

Ook in 2021 verzorgde Utrecht Natuurlijk natuurcolleges. Het onderwerp van de colleges had een relatie met natuur of biodiversiteit in de stad. In 2021 wilden we op meerdere van onze locaties natuurcolleges rondom actuele onderwerpen organiseren. Door de beperkende coronamaatregelen konden er helaas maar twee doorgaan: een over orchideeën in de wijk Lunetten en een over vleermuizen. Beide werden georganiseerd op Koppelsteede en bestonden uit een lezing door een expert en vervolgens een excursie in de omgeving van Koppelsteede.

Exposities

Meerdere stadsboerderijen beschikken over een bezoekersruimte waar we ook exposities kunnen tonen. In 2021 hebben we op de volgende locaties exposities georganiseerd: • Steede Hoge Woerd heeft dankzij de bijzondere ligging in het Castellum Hoge Woerd de mogelijkheden om exposities te organiseren op het ‘Platform’ in de foyer van het Castellum. De foyer is het centrale ontmoetingspunt in Castellum Hoge Woerd, waar de programma’s van

Castellum Hoge Woerd samen komen: Podium Hoge

Woerd, Museum Hoge Woerd, CastellumCafé en Steede

Hoge Woerd. In 2021 is het Castellum Hoge Woerd gedeeltelijk gesloten geweest door de coronamaatregelen. Op momenten dat het Castellum geopend was, zijn er twee exposities te zien geweest: ‘Kraaienpootjes’, over de ecologie en relatie mens-dier van kraaiachtigen (eksters, kauwen, zwarte kraaien, gaaien en roeken) en de foto-expositie met werk van Jody Zweserijn, een natuurfotografe uit De Meern. • In de centrale bezoekersruimte van Griftsteede hadden we in 2021 ook een aantal mooie exposities. We hebben hier een inmiddels jarenlange traditie van exposities van verschillende kunstenaars (vaak uit de wijk) die zich laten inspireren door de natuur. In 2021 exposeerden

Karin Bauman met ‘Vreemde vogels’ en Arie van Essen met ‘Natuur in glas’. Daarnaast was er nog de expositie

‘Griftpark in beeld’, gemaakt door de leerlingen van

VWO 6 van de Werkplaats Kindergemeenschap.

Kinderfeestjes

Normaal gesproken is het mogelijk om op onze locaties kinderfeestjes te organiseren. In 2021 was dit niet het geval vanwege de beperkende coronamaatregelen. De themakisten die je kunt gebruiken voor een activiteit tijdens het verjaardagsfeestje konden niet worden uitgegeven. De themakisten heten Piet Piraatappel (op zoek naar de schat op de boerderij), Slootje prutten, Survivallen, Dierenschat en Kabouterkist. Kinderen leren met deze ‘verjaardagskisten’ ook spelenderwijs over natuurthema’s.

1.3.2 Groen wijkpodium

Wij stellen onze faciliteiten ook ter beschikking aan initiatiefnemers uit de stad. De locaties zijn onder andere aantrekkelijk omdat ze goed verspreid liggen in de stad en er daardoor bijna altijd wel een locatie in de buurt is. Onze locaties passen uiteraard goed bij initiatieven en activiteiten die bijdragen aan een groene en gezonde stad. We zien onze locaties daarom graag als groene wijkpodia en dragen dit ook uit.

Dit heeft geleid tot de volgende samenwerkingen: • Op Steede Hoge Woerd organiseerde de Sharing Arts

Society masterclasses voor de Sint-Maartenparade en organiseerde de Bibliotheek Utrecht het Afhaalverhaal.

De Duurzame Week organiseerde twee workshops: een workshop over het duurzaam verwerken van voedsel en een workshop over het terugdringen van de hoeveelheid plastic die je gebruikt. • In het gebied Noordwest, Overvecht konden bezoekers van januari tot maart uitgebloeide bloembollen inleveren op Gagelsteede. Deze actie werd georganiseerd door

Kinderboerderijen Actief. • Stadstuin Zuilen was een locatie in de Kunstroute Zuilen georganiseerd door ZIMIHC, hier konden bezoekers een boot bewonderen gemaakt van petflessen. • Tijdens de Maand van de Watervriendelijke Tuin (in april), georganiseerd door de gemeente Utrecht, konden

Utrechters op onze stadsboerderijen een grondboor lenen en gratis een zak grind ophalen om het regenwater in hun tuin beter af te voeren. • Sinds juni 2021 is Stadsboerderij Gagelsteede een

‘knijperhub’ van de gemeente geworden. Bewoners die in hun eigen omgeving zwerfafval willen opruimen kunnen gratis een vuilknijper, hesje en afvalzakken komen ophalen. • Bij de Kunstroute Overvecht, georganiseerd door

ZIMIHC, waren op Gagelsteede foto’s te zien van een fotograaf uit Overvecht. De Armoedecoalitie, Bibliotheek Utrecht en Voedseltuin Overvecht organiseerden de weggeefmarkt ‘Mooi meegenomen’. Bezoekers konden gratis materiaal (potjes en zaden) meenemen om thuis groenten te kweken. • In de zomer vonden er wekelijks buiten yogalessen plaats op stadstuin Zuilen. Op 7 augustus organiseerde

ZIMIHC Theater in de wei op Gagelsteede de voorstelling

Camping Boesjan en op 15 augustus Lazy Sunday Afternoon op Stadstuin Klopvaart met diverse optredens van muziekartiesten op het terras bij het gebouw. • Griftsteede was het decor voor Struinen in de Tuinen. Dit was met 80 luisteraars een drukbezocht event. • Klimaatgesprekken die eigenlijk op de boerderij zouden plaatsvinden moesten in verband met corona toch digitaal worden georganiseerd • In de zomer was Griftsteede gastlocatie voor drie bijeenkomsten van Utrecht in Dialoog en gaf de

Weekendschool twee weken les aan kinderen. • Koppelsteede en Eilandsteede hadden eveneens een succesvolle samenwerking met Struinen in de Tuinen.

Op Eilandsteede werd het Improvisatietheater van

Stuurboord Bakkebaard enthousiast ontvangen door het publiek. Op Koppelsteede was een spetterend optreden van Sharky, een jazzfusiongezelschap uit Utrecht. • De Duurzame Week organiseerde een duurzame markt op het terrein van Eilandsteede met verschillende kramen met duurzame producten, workshops, het plaatselijke repaircafé en ‘afvalrapen met je hond’. • In het voorjaar en in de zomer konden belangstellenden op Kasteeltuin Nijevelt meedoen met yoga tussen de bloemen en verschillende workshops mindfulness. • Op 17 maart 2021 waren Griftsteede en Koppelsteede stembureaus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Utrecht Natuurlijk wordt ook regelmatig benaderd door bedrijven die voor hun personeel een klusdag willen organiseren op een van onze locaties en daarmee ook een maatschappelijke bijdrage willen leveren. In 2021 hebben de medewerkers van Santander de hele ochtend geholpen in de tuin van Eilandsteede, organiseerde NL Cares een klusdag op Gagelsteede waar 20 vrijwilligers aan meededen en tijdens NLdoet konden vrijwilligers meewerken op Stadstuin Klopvaart en Stadstuin Zuilen.

Wijknetwerken

Utrecht Natuurlijk nam ook deel aan diverse wijknetwerken. Dat resulteert veelal in samenwerking bij activiteiten voor wijkbewoners. Wanneer wijkpartners activiteiten of evenementen organiseren, wordt Utrecht Natuurlijk regelmatig gevraagd om ook een bijdrage te leveren. Voorbeelden van samenwerking die we in 2021 hadden zijn: • Het Over de Brug Festival. Deze dag met diverse natuuractiviteiten organiseerden we samen met

Staatsbosbeheer, DOCK en IJsclub Siberia in het

Gagelbos. • We werkten mee aan de viering van het 50-jarig bestaan van het Sjanghaipark. Dat deden we met de beheergroep van het Sjanghaipark en met landschapsontwerper

Hans van Lunteren. Het was een feestelijke dag met verschillende natuuractiviteiten. • We werkten mee aan het hopoogstfeest van Brouwerij vandeStreek, waarbij we hop plukten op stadstuin

Klopvaart en de hopbellen van de takken geplukt hebben bij het proeflokaal vandeStreek in Overvecht. • We verzorgden een digitale lezing over stadsnatuur voor de Beweegvriendelijke Wijk in Noordoost. • In samenwerking met Al Amal zorgden we voor een wekelijkse naschoolse activiteit op Eilandsteede, waarbij kinderen, begeleid door Al Amal, een activiteitenmiddag hadden en lekker ravotten, de dieren bezochten en mooie natuurervaringen opdeden. • Vanuit Eilandsteede hebben we meegedaan aan het

Learning Lab Kanaleneiland. Het Learning Lab is een plek waar studenten, wijkbewoners en (sociaal) ondernemers samenkomen om van en met elkaar te leren. • We organiseerden een meewerkochtend met De

Buurtvaders uit de omgeving van Kasteeltuin Nijevelt.