Passion, fear & faith .09
tekst Lieke Meertens fotografie Dolph Cantrijn
‘Al dat gekonkel kan een reden zijn om te vertrekken’ Jong en aan de top. Slechts 35 jaar, nu al hoogleraar victimologie en internationaal recht, en mede aan het hoofd van prestigieus onderwijsinstituut Intervict. Drie weken geleden hield Rianne Letschert haar oratie. Maar de politieke spelletjes op de universiteit zitten haar dwars.
Z
e heeft het wel even gepolst bij iemand – welke kritiek het cortège van hoogleraren achter haar rug om had, na haar oratie. Gewoon uit nieuwsgierigheid. “Je vakgenoten zijn altijd ontzettend kritisch. Als ik zelf uit zo’n cortège naar buiten kom lopen, hoor ik mensen van alles zeggen. Zoals: ‘Dat was echt niks. Het was te oppervlakkig. Te emotioneel.’ Het is áltijd negatief. Alsof je jouw collega moet afkraken omdat je anders niet goed geluisterd hebt ofzo. Blijkbaar viel het bij mij mee. Maarja, dat weet je natuurlijk nooit zeker.” Het is het soort gedrag waar Letschert moeilijk tegen kan, blijkt al snel: mensen die anderen zwart maken, zodat ze zich zelf beter voelen. Heb je last van de politieke spelletjes in de universitaire wereld? Of speel je ze gewoon goed? “Ik speel ze gewoon niet. Ik heb daar zo’n hekel aan. Want het gebeurt hier ook hoor, door vrouwen én mannen. Als iemand naar mij toekomt om een geheime actie op touw te zetten tegen het faculteitsbestuur, dan doe ik daar nooit aan mee. Gaan ze mensen bij elkaar optrommelen voor een geheime lunch. Al dat gekonkel... Dat kan voor mij een reden zijn om een keer te vertrekken. We hebben een integer en professioneel bestuur, dus ga ik niet achter hun rug om coalitietjes smeden. Daar kan ik echt niet tegen. Alsof we hier Den Haag vandaag zijn – we moeten ook een beetje normaal blijven doen. Ik ben ervan overtuigd dat je op een integere open manier veel meer kunt bereiken dan de spelletjesmanier. Als dat niet zo is, dan past deze wereld niet bij mij.” Je zégt er wel wat van, als je het ergens niet mee eens bent? “Ja, als ik een probleem heb, zeg ik dat openlijk tegen iemand. Ik kan echt wel mot hebben met het faculteitsbestuur en fel worden. Of heel boos en gefrustreerd. Laatst heb ik bijvoorbeeld ook Philip, de rector, gemaild over iets wat niet gelukt was. Ik was echt teleurgesteld. Dan stuur ik een mail om dat te laten blijken met de tekst: ‘Je weet dat ik geen ruziezoeker ben, maar dit is wat ik vind en ik snap niks van deze beslissing’. Dus ik zeg er zeker wat van, maar misschien iets vriendelijker. Mensen spelen het zo vaak op de persoon. Ze gooien met modder, of zeggen dat iemand slecht functioneert. Dat doe ik niet. Ik uit wel mijn frustratie. Maar ik zeg bij wijze van spreken: verkeerde beslissing, maar even goede vrienden.” Letschert ziet dat het politieke gekonkel, het spelletjes spelen,
Rianne Letschert (35) woont in Helmond samen met Rob en twee kindjes: Joep (5 jaar) en Julia (7 maanden). Ze studeerde af in internationaal
vooral voortkomt uit een drang naar macht, naar persoonlijk gewin. En daar kan ze niks mee, met mensen die zich op hun status laten voorstaan. Iets wat ze genoeg om haar heen ziet. Jonge hoogleraren bijvoorbeeld die ineens professor genoemd willen worden. “Dat vind ik verontrustend. Sinds hun benoeming doen ze alsof ze God op aarde zijn. Ik snap niet wat die titel moet doen om jouw persoonlijkheid te veranderen. Dan worden ze formeler tegen het secretariaat bijvoorbeeld. Ze zoeken afstand. Of de drempel naar studenten toe stijgt ineens tien meter. Maar ik zie niet in waarom ik als professor meer ben dan anderen.” Wat dat betreft is Letschert niks veranderd sinds haar titel. Spreek haar twee uur en je hebt het gevoel alsof je haar al twee jaar kent. What you see is what you get. En dat is: open, eerlijk, eigenwijs, positief en enthousiast. Ze zit in haar piekperiode. Slechts 35 en nu al hoogleraar victimologie en internationaal recht. Daarnaast is ze adjunctdirecteur bij prestigieus onderwijsinstituut Intervict waar ze onderzoek doet op het gebied van slachtofferrechten – vooral slachtoffers van genocide, oorlogsmisdaden en terrorisme. Ook privé piekt ze: ze heeft twee kindjes van 5 jaar en 7 maanden, ze traint voor de marathon en wil politiek actiever worden in de gemeentepolitiek voor D66. Haar werk is haar hobby, zegt ze. En dan is alle energie makkelijk op te brengen. In het glazen plafond geloof je niet? “Nee, daar heb ik nooit enige last van gehad. Ik ben zelfs benoemd tot hoogleraar toen ik hoogzwanger was. Misschien ligt het aan deze faculteit, hoor. Bij andere faculteiten zie je meer haantjesgedrag. Het is wel zo dat ik nooit op deze positie terecht zou zijn gekomen als ik parttime was gaan werken. Dat is gewoon niet te redden. Je hebt een bepaald netwerk nodig, een publicatiedossier en ervaring met management en onderwijs. Dat kun je niet in twee of drie dagen proppen. Die keuze moet je dus wel maken als vrouw: als jij ervoor kiest om minder te werken, dan moet je ook accepteren dat een toppositie lastig wordt. Niet in de slachtofferrol gaan kruipen. Ik heb ook wel veel geluk hoor: mijn partner Rob werkt drie dagen per week, hij kookt altijd en we hebben een breed oppas-netwerk.” En als je man wel fulltime had willen werken? “Dan was ik minder gaan werken. En dan was ik dus waarschijnlijk geen hoogleraar geweest. Daar had ik geen probleem mee gehad. Ik zie eerder mogelijkheden dan moeilijkheden. Ik kan
recht en schreef haar proefschrift over minderheden. In maart 2011 werd ze benoemd tot hoogleraar. Afgelopen februari sprak ze haar
oratie uit – de openbare rede die hoogleraren houden om het ambt te aanvaarden.
Univers 1 maart 2012