StapSteen 4 herwerkte editie inkijkexemplaar

STAP STEEN

VA Š

Godsdienst voor het 4e jaar

N

IN

Inne Houvenaeghel Daan Terryn Kurt Vermet

Godsdienst voor het 4e jaar

Leer zoals je bent Ontdek het onlineleerplatform: diddit!

Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!

ISBN 978-90-306-9562-2 594339

vanin.be

STAP STEEN

VA N

IN

4

©

Inne Houvenaeghel Daan Terryn Kurt Vermet

© VA N IN

INHOUDSTAFEL Inhoudstafel ............................................................................................................................................................................................................2 Welke wereld willen we?........................................................................................................................................................................3 Ont-moeten...........................................................................................................................................................................................................15 Vuur-werk..............................................................................................................................................................................................................27 Eigen avontuur ..................................................................................................................................................................................................39

IN

I choose you .......................................................................................................................................................................................................51

VA N

My style....................................................................................................................................................................................................................65 Doodlopende straat ......................................................................................................................................................................................77 Let's talk about sex .....................................................................................................................................................................................89

©

Ruth ...........................................................................................................................................................................................................................101 Chained ..................................................................................................................................................................................................................113 Judith .......................................................................................................................................................................................................................125 Anders zijn - Een recht.........................................................................................................................................................................137 Weg naar Compostela............................................................................................................................................................................149

2

INHOUDSTAFEL

©

VA N

IN

WELKE WERELD WILLEN WE?

OPSTAP De wereld is om zeep?!

De Britse graffiti-artiest Banksy bouwde in het Verenigd Koninkrijk een parodie op een themapark. Hij noemde het ‘Dismaland’ ('dismal' betekent 'somber' in het Engels). Via bijtende humor probeert hij de bezoekers bewust te maken van de problemen waar onze wereld vandaag mee kampt …

1 Markeer de begrippen die je vindt passen bij deze attractie uit Dismaland.

Kies uit: aanslag – paparazzi – stunt – sprookje – mislukking – hoop – pijn – hulp bieden – gedurfd – godsdienst – wanhoop – overdreven – bullshit – symbolisch – goed gevonden – diepere betekenis – mooi – hard – verdriet – zielig – triestig – zalig

© Kristian Buus/In Pictures/Corbis

VA N

IN

2 Welke kritiek uit de artiest via dit beeld op de mens en zijn relatie met het leven in de oceanen?

© Kristian Buus/In Pictures/Corbis

3 Duid de juiste betekenis van het opschrift aan.

©

Ik ben nutteloos.

Ik ben keigoed.

Ik ben hopeloos.

Ik weet niet meer hoe het verder moet.

Ik doe mee aan iets wat ik niet begrijp.

© Natasha Quarmby/Demotix/Corbis

4 Bij deze attractie kun je met telegeleide bootjes varen: dure plezierjachten, cruiseschepen, maar ook met dit bootje ... Welk wereldwijd probleem wil Banksy met dit scherpe beeld aankaarten?

© Kristian Buus/In Pictures/Corbis

4 4

WELKE WERELD WILLEN WE?

LES 1

Man, man, man

A Our planet, in danger!?

1 Markeer hoe de mens is omgegaan met de schepping sinds hij op aarde verscheen.

Kies uit: vriendelijk – verwoestend – schattig – bezitterig – zorgzaam – vol liefde – met respect – vol egoïsme – in harmonie – wel / geen rekening houden met de andere wezens 2 Ga jij akkoord met deze voorstelling? Markeer en leg uit.

Ja / nee, omdat

IN

Dit eiland ligt ver weg in de oceaan, 2 000 km verwijderd van de kust. Er leven geen mensen, alleen maar vogels ...

MAKE THE PLEDGE. BAN THE BAG. VISIT WWW.SURFRIDER.ORG

VA N

SURFRIDER and the SURFRIDER LOGO are registered service markts of Surfrider Foundation.

Copyright © 2011 Surfrider Foundation. All rights reserved.

Photography by Chris Jordan.

3 Markeer wat jij denkt of voelt bij deze beelden.

Kies uit: opgewekt – verloren – woedend – ik geloof er niets van – fake – triest – verward – opgelucht – moedeloos – stom – onverschillig – wanhopig – gezever – niet mijn probleem – wat kan ik doen?

4 Wat bedoelt de maker van de film Midway met deze uitspraken?

©

- ‘Hebben wij de moed om de werkelijkheid van onze tijd in de ogen te kijken?’

- ‘Hebben wij de moed om toe te geven dat onze levensstijl ons en onze toekomst verandert?’

STAPSTEEN Vul in.

Onze wereld kampt met grote

: lucht-, water- en bodem. Via

proberen organisaties mensen te laten omspringen met de

en van onze planeet.

WELKE WERELD WILLEN WE?

5

B Judgement day 1 Hoe ziet de toestand van onze wereld eruit volgens de Vlaamse komiek Urbanus?

2 Wat bedoelt hij met het vers ‘Het Laatste Oordeel kan niet ver meer zijn’?

3 Plaats de juiste letter bij de juiste afbeelding.

Het OT-Bijbelboek Genesis verhaalt hoe een reusachtige tsunami bijna de hele menselijke beschaving in het Nabije Oosten wegvaagde. De gelovige Noach en zijn gezin konden ontsnappen samen met tal van dieren.

B

VA N

IN

In het NT-Bijbelboek De Openbaring van Johannes wordt in sterke beeldtaal het einde van de wereld A voorspeld. Dat is het moment waarop God de goedheid van elke mens komt beoordelen.

© Dalshe / Shutterstock.com

©

C Elke dag wordt er in de oerwouden wereldwijd 33 000 hectare (= 18 km x 18 km) bos omgehakt.

© Mandritoiu / Shutterstock.com

In het Noorse Svarbald, 1 300 km ten noorden van de poolcirkel, staat een zware betonnen bunker. Daarin worden zaden van over de hele wereld bewaard die als buffer dienen wanneer bij D wereldwijde of regionale rampen zaden verloren gaan.

STAPSTEEN Vul in.

In het verleden koppelden onze aan hun

natuurrampen . Ze waren ervan overtuigd dat de natuurfenomenen waren van hun

de wetenschap natuurschade.

6

WELKE WERELD WILLEN WE?

goden. Vandaag probeert en

te vinden voor de

C Save the planet!

Ontdek met jouw groep hoe deze mensen niet bij de pakken blijven zitten.

#MOVETHECLIMATE

MOVE YOUR

NASA-ingenieur plant bomen met drones

29.11.2015 WWW.ROADTOPARIS.BE

y of nal Da Natio gging Unplu

Onze keuze: - WIE? - WAAR?

IN

- WANNEER? - WAT?

Vegetariërs boos over recla mefilmpje

©

VA N

- WAAROM?

de kpoel helpt Linde Merc e g opruim n PKP-campin

STAPSTEEN Vul in. Kies uit: acties – verantwoordelijkheid – bewust – leefmilieu – jongeren Zowel individuen als groepen en organisaties maken ons

van onze eigen

voor ons

. Heel wat

steken de handen uit de mouwen bij concrete

WELKE WERELD WILLEN WE?

.

7

LES 2

De donkere kant van de mens

A Vluchten voor geweld

© Bryan Denton/Corbis

© Christian Minelli/NurPhoto/Corbis

1 Markeer de redenen waarom mensen wegvluchten uit hun land van origine.

Kies uit: natuur – toerisme – economische redenen – avontuur – religieus geweld – onderwijskansen – politiek geweld

IN

2 In welke regio’s wereldwijd slaan de meeste mensen op de vlucht?

Van die 18 zijn er 10 Europees (3 werden Belg), 5 Afrikaans (3 werden Belg) en 3 Aziatisch (2 werden Belg).

Per 100 inwoners zijn er in België 18 mensen die niet hier geboren zijn.

VA N

Per 100 migraties zijn er 10 Belgen die naar België terugkeren, 49 buitenlanders die naar België komen, 14 Belgen die België verlaten hebben en 27 buitenlanders die België verlaten.

Bron: www.diversiteit.be

©

3 Duid aan welke uitspraak volgens jou waar is. Markeer daarna de uitspraken die kloppen.

België telt 42 % vreemdelingen.

Er leven meer Afrikaanse migranten in ons land dan Europese.

België telt meer niet-EU-burgers dan het gemiddelde in de Europese Unie.

De meeste migranten zijn Belg geworden.

STAPSTEEN Vul in. Kies uit: 487 – 10 % – economisch – 250 – 3 % – politiek – 18 % – 20 – 5 % – religieus Wereldwijd zijn er en/of

geweld. Ons land telt

nationaliteit: leven

8

miljoen mensen op de vlucht voor

uit de Europese Unie, miljoen niet-EU-burgers op

WELKE WERELD WILLEN WE?

mensen met een vreemde

uit Afrika en 3 % uit Azië. In de hele Europese Unie miljoen EU-burgers.

B Racisme

NO TO RACISM NO TO RACISM

IN

1 Markeer wat de term 'racisme' betekent.

Kies uit: haten – vriendelijk zijn – uitlachen – onderscheid maken – uit de weg gaan – beoordelen – aanvallen

- De confrontatie: - De racistische reactie: - De tegenbeweging:

VA N

 Beschrijf met je groep hoe het racisme ‘werkt’ in jullie filmpje.

©

3 Welke kansen biedt voetbal/sport volgens de UEFA om racisme te stoppen?

4 Noteer de uitspraak van een voetballer die jou het meest trof.

STAPSTEEN Vul in.

Onder

verstaan we het verschillend (

) behandelen

van mensen of groepen.

Als je dat onderscheid maakt op basis van spreken we van

of

,

.

WELKE WERELD WILLEN WE?

9

C Hoop doet leven!

1 Wie stelt het meisje met de ballon voor?

2 Welke ‘opdracht’ krijgt de ballon: ‘From the place we were born, to the land of the free: carry both of us, carry her, carry me’?

IN

3 Op welke manier probeert Sara hoop te brengen in het leven van de bootvluchtelingen?

©

VA N

4 Op welke manier probeert Ahmad hoop te geven aan de mensen in het Syrische vluchtelingenkamp?

5 Met welke boodschap van hoop komen de drie Noorse jongeren terug uit Cambodja?

STAPSTEEN Vul in.

Westerse jongeren staan verbaasd van de die mensen in Het

levensomstandigheden opbrengen. en de

koesteren, geeft hun

10

en het

WELKE WERELD WILLEN WE?

op betere tijden die deze mensen .

LES 3

Godsdiensten bieden (g)een oplossing

A Fundamentalisme

© Annibale Greco/Corbis © Sebastian D'Souza/AFP/ Getty Images

IN

© Pushpika Karunaratne/ Xinhua Press/Corbis

© Medyan Dairieh/ZUMA Press/Corbis

1 Markeer de godsdiensten uit de bovenstaande afbeeldingen die kampen met fundamentalisme.

VA N

Kies uit: christendom – islam – jodendom – hindoeïsme – boeddhisme – taoïsme –traditionele godsdiensten 2 Welke regio’s worden het meest getroffen door fundamentalisme?

©

3 Waarom zijn die regio’s gevoeliger voor fanatisme?

4 Waarom reageert de vriendenkring van Silke zo geschokt en gekwetst op haar hoofddoekexperiment?

STAPSTEEN Vul in. zijn boeken zo

mogelijk interpreteren. Vaak dringen zij hun overtuigingen op aan

gelovigen.

Met aanslagen en oorlogen zaaien ze een

die hun heilige

en angst. Ze geven zo aan het geloof etiket.

WELKE WERELD WILLEN WE?

11

B Oecumene Paus Franciscus spreekt het publiek toe op het Sint-Pietersplein (5 juni 2013): ‘Mannen en vrouwen worden het slachtoffer van het najagen van winst en consumptie: we leven in een ‘afvalcultuur’. Als een computer kapotgaat, is dat een drama, terwijl de ellende en de armoede waarin zo veel mensen leven als normaal worden beschouwd.’

1 Aan welke ingesteldheid van onze maatschappij ergert Paus Franciscus zich enorm?

In de encycliek ‘Laudato Si’ verdedigt Franciscus een integrale aanpak van de ecologie: ‘Sociale en ecologische problemen staan niet los van elkaar. Veeleer maken we een socio-ecologische crisis door. Oplossingen vereisen dus een totale aanpak, waarbij de strijd tegen armoede, ijver voor de menselijke waardigheid en zorg voor de natuur hand in hand gaan’, schrijft de paus.

IN

2 Markeer in de tekst de aanpak van de wereldproblemen die de kerkleider voorstelt.

VA N

3 Hoe brengt Sean (een Nerdfighter) deze aanpak in de praktijk in het arme Bangladesh?

4 Welke gelijkenissen en verschillen vind je tussen het vers uit het Oude Testament en de afbeelding?

NT

©

OT

Zwaarden omsmeden tot ploegen (Micha 4, 3) Dan smeden zij hun zwaarden om tot ploegscharen en hun speerpunten tot snoeimessen; geen volk heft het zwaard meer tegen een ander en de oorlog leren zij niet meer.

© Brian Stauffer

STAPSTEEN Vul in.

Binnen elke wereldgodsdienst streven de

= wederzijds

12

gelovigen naar werking, onderling

tussen alle religieuze groepen.

WELKE WERELD WILLEN WE?

en

HOUVAST De kracht van geven 1 Plaats de begrippen bij de passende beelden uit het filmpje van Caritas International.

Kies uit: een helpende hand = ondersteuning bieden waar nodig – alles alleen willen doen = egoïsme – samenwerken = samen leven – samen leven = je laten raken door de noodsituatie van de ander 2

©

VA N

IN

1

4

3

2 Leg uit met je eigen woorden: ‘Giving is the best communication.’

Bron: www.caritas-int.be

WELKE WERELD WILLEN WE?

13 13

MIJN PLEK There’s only us Opdracht: Verzamel voorbeelden van hoe mensen omgaan met anderen. Ga op zoek naar afbeeldingen en monteer daarmee een presentatie of filmpje, passend bij dit lied.

IN

U2 - Invisible

VA N

I don’t dream, not as such I don’t even think about you that much Unless I start to think at all

©

I’m more than you know I’m more than you see here I’m more than you let me be I’m more than you know

14 14

A body in a soul You don’t see me but you will I am not invisible I am here I am here

WELKE WERELD WILLEN WE?

There is no them There is no them There’s only us

©

VA N

IN

ONT-MOETEN

OPSTAP

VA N

IN

1 Noteer iedereen met wie je vandaag in contact bent gekomen: alle mensen tegen wie je gesproken hebt of die tegen jou gesproken hebben, die je gezien hebt, naast wie je gestaan hebt …

 Hoeveel mensen heb je opgeschreven?

3 Kunnen het er meer zijn?

4 Hebben je klasgenoten meer of minder mensen genoteerd dan jij?

©

5 Wat zou jij doen als ze je zouden vragen om iemand te kussen die je nog nooit hebt gezien?

6 Wat was jouw eerste reactie na het zien van het filmpje?

7 En wat was jouw reactie na het klasgesprek?

16 16

ONT-MOETEN

LES 1

Live-ontmoetingen

A Soorten ontmoetingen 1 Noteer de mensen van vraag 1 op de vorige pagina bij de verschillende soorten ontmoetingen.

Soort ontmoeting

Mensen

1 Ontmoeting zonder woorden 2 Ontmoeting omdat het nodig is 3 Ontmoeting van kennissen 4 Ontmoeting van vrienden 5 Ontmoeting met je geliefde

Š

VA N

IN

2 Schrijf het juiste cijfer van de soort ontmoeting bij elke foto.

STAPSTEEN Vul in.

Elke dag ontmoeten we heel veel mensen. Er zijn vijf verschillende soorten ontmoetingen: 1 Ontmoetingen zonder woorden: 2 Ontmoetingen omdat het nodig is:

3 Ontmoetingen met kennissen: 4 Ontmoetingen met vrienden: 5 Ontmoetingen met je geliefde:

ONT-MOETEN

17

B Close to me?

1 Plaats de mensen rondom jou in de juiste cirkel.

4

3

2

IN

5

VA N

2 Wat verwacht je van: - mensen die je ontmoet omdat het nodig is?

©

- je kennissen?

- je vrienden?

- je geliefde?

STAPSTEEN Vul in.

Hoe dichter de mensen bij je ‘staan’: - hoe - hoe

18

ONT-MOETEN

1

LES 2

Virtuele ontmoetingen

A Voordelen 1 Noteer drie voordelen van virtuele ontmoetingen.

2 Wat is Skype?

3 Wat zijn de voordelen van Skype?

IN

4 Waarvoor gebruiken jongeren en ouders Facebook vaak?

Š

VA N

5 Waarom maken experts zich geen zorgen over deze trend?

STAPSTEEN Vul in.

De wereld is wat

geworden door

.

Je kunt makkelijk skypen met Facebook verlaagt de

. om met ouders/anderen over

te praten. Online communiceren is een nieuwe manier van

geworden.

ONT-MOETEN

19

B Nadelen 1 Wat maakt deze man de mensen wijs?

2 Hoe komt hij aan zijn informatie?

3 Waarvoor waarschuwt dit filmpje?

IN

4 Wat doet deze jongeman?

VA N

5 Wie zit er mee in het complot?

Š

6 Wat is de boodschap van dit filmpje?

7 Waarvoor waarschuwt Stromae?

8 Wat zijn de gevolgen in dit filmpje?

20

ONT-MOETEN

9 Facebook: zijn de uitspraken juist of fout?

Uitspraak

Juist

Fout

1 Je kunt alleen foto’s verwijderen die je zelf op het internet hebt geplaatst.

2 Je kunt ook foto’s weghalen van iemand anders, maar je moet erin getagd zijn en je moet de foto als ‘aanstootgevend’ gerapporteerd hebben.

3 Als jij getagd bent in een foto, kunnen niet alleen jouw vrienden die foto zien, maar ook de vrienden van de andere mensen die getagd staan in die foto.

4 Wat je op Facebook zet, is eigendom van Facebook. Zij mogen er dus mee doen wat ze willen.

5 Facebook volgt jou ook als je niet op Facebook zit. Daarom krijg je reclame voor producten die je eerder opgezocht hebt.

EETS

TOO

AAM

VA N

OBLEEM

N

ACHTE

RDGED

OO ZELFM

Vergis je niet ...

©

ALCOHOLPR

RNIS

IN

Z EEN

NET G

EDUMP

FAA

T

LAN

GST

STAPSTEEN Vul in.

Op het internet laat je heel veel gegevens achter: elke

en

kan

teruggevonden worden. Online kan iedereen Besef dat niet alles op het internet

. is.

ONT-MOETEN

21

LES 3

Echt ontmoeten = begrijpen

A Geven ...

1 Hoe heb jij het liefst dat iemand naar jou luistert? Duid de foto aan die dat het beste toont.

2 Schrijf nu onder de foto die je gekozen hebt op welke manier deze persoon luistert.

Kies uit: luisteren – inleven – horen – begrijpen 3 Duid aan wat past in verband met zijn/haar lichaamstaal.

De ander kijkt niet naar mij.

De ander kijkt niet naar mij.

De ander is gericht naar mij.

De ander is niet gericht naar mij.

Er is lichamelijk contact.

De ander kijkt naar mij.

De ander kijkt niet naar mij.

De ander kijkt niet naar mij.

De ander is gericht naar mij.

De ander is gericht naar mij.

De ander is gericht naar mij.

De ander is niet gericht naar mij.

De ander is niet gericht naar mij.

De ander is niet gericht naar mij.

Er is lichamelijk contact.

Er is lichamelijk contact.

Er is lichamelijk contact.

Er is geen lichamelijk contact.

Er is geen lichamelijk contact.

Er is geen lichamelijk contact.

©

Er is geen lichamelijk contact.

De ander kijkt naar mij.

IN

De ander kijkt naar mij.

VA N

De ander kijkt naar mij.

STAPSTEEN Vul in.

In welke mate iemand naar jou luistert, kun je zien aan de

:

Hoe meer jouw luisteraar betrokken is bij wat jij te vertellen hebt, hoe meer hij of zij dat (onbewust) zal tonen met zijn of haar

. Je kunt je betrokkenheid ook tonen door .

22

ONT-MOETEN

B ... & nemen 1 Op welke manier vind jij de boodschap het aangenaamst om te krijgen? Duid aan.

2 Markeer nu het eerste woord van al deze boodschappen.

Ik vind dat jij beter kunt, hoor.

Jij let nooit op!

Wat een slechte punten heb jij, zeg!

Ik denk dat je nu niet oplet.

Wat heb jij een rothumeur vandaag!

VA N

IN

Ik heb de indruk dat het vandaag niet goed gaat met jou.

Š

3 Geef nu zelf de ik-boodschap.

STAPSTEEN Vul in.

Hoe jij je voelt en wat jij denkt, te drukken met een namelijk dat je een deel van

. Daarom helpt het om je uit . Dat houdt een

in,

blootgeeft.

ONT-MOETEN

23

C De toren van Babel NT

De toren van Babel (Genesis 11, 9) Daarom noemt men die stad Babel, want de Heer heeft daar verwarring gebracht in de taal van alle mensen, en hen vandaar over de hele aardbodem verspreid.

1 Waardoor kun je iemand niet goed begrijpen?

2 Waardoor kan iemand jou niet goed begrijpen?

Tobias De Haan

-

IN

-

3 Er zijn een heleboel oorzaken waardoor we de ander soms niet begrijpen. Het is niet altijd iemands fout, soms ligt het gewoon aan de omstandigheden. Geef daar drie voorbeelden van.

VA N

-

Š

OT

STAPSTEEN Vul in.

Hoe en wat jij zegt, vertelt iets over jouw

.

Hoe iemand jou begrijpt, hangt ook af van Ook de

. kunnen ervoor zorgen dat de boodschap verloren gaat.

Als een van die drie niet juist zit, kunnen mensen elkaar onmogelijk

24

ONT-MOETEN

.

HOUVAST 1 Formuleer vier tips voor een echt en kwaliteitsvol gesprek.

Betrokken zijn bij het gesprek:

Je inleven in

Aan de ander vertellen

2 Vul aan.

VA N

IN

Als er verwarring is of kan ontstaan,

Dit hele proces is er één van

Wie jou respecteert, zal jou in een goed gesprek tot niets

. .

©

Echt ont-moeten is

:

ONT-MOETEN

25 25

MIJN PLEK

Dit doen/zeggen mensen als ze echt naar mij luisteren:

VA N

IN

Dit zijn mensen die echt naar mij luisteren:

Š

Dit zijn alles ka mensen aan w n vertel len: ie ik

26 26

ONT-MOETEN

Om deze redenen geven deze mensen mij het gevoel dat ik hen alles kan en mag vertellen:

©

VA N

IN

VUURWERK

OPSTAP 1 Tussen welke twee groepen is er een conflict?

2 Waardoor komt er een conflict?

3 Waarover gaat het conflict?

4 Hoeveel mensen/lucifers zijn er betrokken bij het begin van het conflict?

5 Hoeveel aan het eind?

IN

6 Op welke manieren proberen ze het conflict op te lossen?

Š

VA N

7 Wie wint er?

Haat zal geen levens redden, de schuld geven zal geen problemen oplossen. Het is je eigen keuze als je er je ogen voor sluit!

8 Ga je akkoord met de uitspraak?

Ik ga akkoord, want:

28 28

VUUR-WERK

Ik ga niet akkoord, want:

LES 1

Ik kies voor ...

A Wat is een conflict?

1 Kies een conflict uit de onderstaande afbeeldingen. Kleur het steentje.

A

IN

B

2 Teken een lijn zoals op de voorbeeldfoto om de verschillende partijen aan te duiden.

VA N

3 Waarover hebben de partijen volgens jou een conflict?

4 Hoe loopt het volgens jou af? Kleur het steentje.

Vechtpartij

Ontslag Naar instelling

Uitpraten

’s Anderdaags weer goedmaken

Politie bellen

Er komt iemand tussen

©

Weglopen

Scheiden Zelfdoding

STAPSTEEN Vul in.

Een conflict: - ontstaat wanneer ‘

mensen, met elkaar ‘.

- stopt wanneer er Mensen hebben conflicten omdat ze

gevonden wordt. .

VUUR-WERK

29

B Ik ben in evenwicht 1 Hoe reageren de figuren op de vangst?

2 Hoe krijgt iedereen de kans om in de doos te kijken?

3 Waardoor raakt het platform uit evenwicht?

4 Duid aan hoe de anderen reageren op die keuze. agressie toegeven trekken zich er niets van aan

IN

samenwerken onderhandelen

VA N

5 Wat is uiteindelijk het resultaat?

6 Welke oplossing stel jij voor om dat te vermijden?

7 Plaats de volgende woorden bij de juiste afbeelding:

A

30

Š

ik-kramp - wij-kramp - evenwicht - onevenwicht (x2)

VUUR-WERK

B

C

8 Zet een kruis bij de uitspraak die hoort bij de afbeelding.

Uitspraak

A

Ik mag mijn mening geven. De groep zal luisteren, ook al gaan ze niet akkoord.

2

Er is een conflict, er is geen evenwicht.

3

De groep is belangrijker dan één persoon.

4

We spreken van een ik-kramp.

5

Er is geen conflict, er is evenwicht.

6

Eén persoon weegt meer dan de groep.

7

Ik bepaal wat er gebeurt, de rest van de groep moet volgen.

8

Ik heb eigenlijk een andere mening dan de rest van de groep, maar ik zal die mening niet geven.

9

We spreken van een wij-kramp.

Het individu is even belangrijk als de groep.

©

VA N

10

C

IN

1

B

STAPSTEEN Vul in.

Elke mens wil tot een

behoren, maar wil ook

We spreken van een

niet verliezen.

als je jezelf verliest in de groep.

We spreken van een

als je jezelf belangrijker vindt dan de groep.

De sleutel tot je goed voelen in een groep, is het vinden van en de

tussen

.

VUUR-WERK

31

LES 2

Oplossingen XXXX zoeken

A Neem een standpunt in Bekijk je conflict en je strategie. Probeer samen een oplossing te vinden, maar blijf trouw aan je strategie.

1 Schrijf bij elke foto de naam van de leerling.

2 Wat was de opdracht die hij/zij gekregen heeft volgens jou? Vat samen in één zin.

3 Vat in één woord samen welke strategie die persoon heeft toegepast.

Kies uit: toegeven – vermijden – vechten – samenwerken – onderhandelen

Strategie

©

VA N

IN

Opdracht

32

VUUR-WERK

4 Wat zijn nu de voor- en nadelen van jullie standpunt? Duid de juiste stellingen aan.

5 Gaat het om een ik-kramp of een wij-kramp, of allebei? Markeer.  ik-kramp   wij- kramp 

Toegeven

Vermijden

 ik-kramp   wij- kramp 

Er komt geen ruzie van.

Er komt geen oplossing.

Er komt ruzie van.

Er komt vlotjes een oplossing.

Je krijgt je zin.

Je houdt afstand van het probleem.

Je zult waarschijnlijk je gelijk halen.

Je zult je zin niet krijgen.

Anderen zullen je niet graag hebben.

IN

Je krijgt je zin niet helemaal.

 ik-kramp   wij- kramp 

Vechten

Je bent persoonlijk betrokken.

Anderen zullen je graag hebben.

Onderhandelen

 ik-kramp   wij- kramp 

VA N

 ik-kramp   wij- kramp 

©

Samenwerken

Het is lastig.

Je vindt vlug een oplossing.

Het vraagt een grote inspanning.

Iedereen zal tevreden zijn.

Anderen zullen je graag hebben.

Niet iedereen zal tevreden zijn.

Anderen zullen je niet graag hebben.

Het vraagt geen grote inspanning.

STAPSTEEN Vul in en markeer wat juist is.

De keuze die jij maakt, hangt af van twee zaken: - Hoe jij tegenover de - Hoe belangrijk jij

staat. vindt.

Je strategie kan dus elke keer anders / hetzelfde zijn, omdat jij, de anderen en het conflict ook anders / hetzelfde zullen zijn.

VUUR-WERK

33

B Zoek jouw weg!

1 Elk vak stelt een groep voor waartoe jij behoort. Maak je deel uit van nog andere groepen? Vul dan aan.

2 Vul in wat elke groep van jou verwacht.

3 Teken nu een pijl (

) tussen de groepen die tegengestelde zaken verwachten van jou.

IN

Maatschappij

Š

Jeugdbeweging

School

VA N

Klas

Gezin

STAPSTEEN Vul in.

De verschillende groepen waartoe jij behoort, hebben Ze kunnen

een invloed op jou. zaken van jou verwachten. Dat leidt tot

. Neem op dat moment een beslissing die jou evenwicht geeft tussen een en een Kortom: ga voor een beslissing die jou

34

VUUR-WERK

. maakt!

LES 3

A Het Salomonsoordeel 1 Vul in de hokjes naast het schilderij in wie wie is.

IN

Kies uit: koning Salomon – moeder van het levende kind – moeder van het overleden kind – dienaar – levende kind – overleden kind

VA N

NT

©

OT

Geweldloosheid

Giuseppe Cades, Royal Academy of Arts, London

2 Tussen wie is er een conflict?

3 Wie moet het conflict oplossen?

4 Wie denk je dat de moeder van het overleden kind is en wie de moeder van het nog levende kind? Waarom?

5 Hoe denk jij dat het verhaal afloopt? Markeer en vul aan.

Met / zonder geweld omdat

VUUR-WERK

35

6 Duid aan waarom de eerste moeder niet akkoord gaat met koning Salomon.

Omdat ze het leven van haar kind belangrijker vindt dan haar eigen geluk.

Omdat ze haar eigen geluk belangrijker vindt dan het leven van het kind.

Omdat ze het geluk van het kind en dat van de andere moeder belangrijker vindt dan haar eigen geluk.

7 Duid aan waarom de tweede moeder wel akkoord gaat met koning Salomon.

Omdat ze het leven van haar kind belangrijker vindt dan haar eigen geluk.

Omdat ze haar eigen geluk belangrijker vindt dan het leven van het kind.

Omdat ze het geluk van het kind en dat van de andere moeder belangrijker vindt dan haar eigen geluk.

IN

8 Welke strategie passen ze elk toe?

- Eerste moeder:

VA N

- Tweede moeder:

Š

9 Wat besluit koning Salomon daaruit?

STAPSTEEN Vul in.

Als een conflict onoplosbaar lijkt, is het soms beter hulp in te roepen. Een buitenstaander bekijkt de zaak op een (= zonder voorkeur).

Welke strategie de partijen kiezen, vertelt veel over: - hoe ze tegenover

staan;

- hoe ze tegenover

staan.

Daarrmee zal de

rekening houden als hij een moet oplossen.

36

VUUR-WERK

HOUVAST Zes maal één is zeven

Khalid

Reb

Thomas

Aicha

Josi

Doris

IN

1 Noteer volgende eigenschappen bij de namen in onderstaande tabel.

Kies uit: schuchter (verlegen) – bang – slim – geen zelfvertrouwen – vol zelfvertrouwen – agressief – onderhandelt – volgt de anderen – denkt na 2 Zet nu de juiste strategie bij elke naam.

Khalid

Reb

Strategie

©

Eigenschap

VA N

Kies uit: vechten – onderhandelen – toegeven – samenwerken –vermijden

Thomas

Aicha

Josi

Doris

VUUR-WERK

37 37

MIJN PLEK

©

VA N

IN

Opdracht: Zoek een artikel over iemand die een conflict heeft opgelost. Plak het in het vak.

Markeer in de tekst waar je precies naar opkijkt.

38 38

VUUR-WERK

©

VA N

IN

EIGEN AVONTUUR

OPSTAP

©

VA N

IN

Schrijf rond het meisje wat vrijheid is voor jou.

Vrijheid is:

-

40 40

EIGEN AVONTUUR

LES 1

Ik ben (volledig) begrensd

VA N

IN

Tussen drie muren

Š

Schrijf onder elke foto op welk vlak de afgebeelde persoon beperkt is.

STAPSTEEN Vul in en markeer wat juist is.

Niemand is echt helemaal vrij. Iedereen heeft grenzen op drie vlakken: - Geest: - Lichaam: - Omgeving:

zullen mijn toekomst mee bepalen. zal mijn toekomst mee bepalen. zullen mijn toekomst mee bepalen.

Binnen deze grenzen kun je wel / soms / nooit vrij zijn!

Sommige mensen verleggen hun grenzen. Ze gebruiken de mogelijkheden binnen / buiten hun grenzen en halen daar het meeste / minste uit.

EIGEN AVONTUUR

41

LES 2

Kiezen = verliezen?

A Ik moet

In dit huis ‌ hebben we plezier maken we fouten zeggen we sorry en beginnen we opnieuw worden we boos vergeven we geven we knuffels zeggen we ik hou van jou hebben we lief 4

Schrijf onder elke foto wie beslist wat er moet gebeuren.

1

2

3

STAPSTEEN Dit zijn vaak vastgestelde

B Ik mag kiezen

. Ik heb hierbij wel / geen

VA N

inspraak. Iemand anders kiest in mijn plaats.

IN

Vul in en markeer wat juist is.

Vul de zinnen van je ouder(s) aan.

Š

1 Ja, je mag naar dat festival, maar

2 Ja, je mag een brommer, maar

3 Ja, je mag zelf je studierichting kiezen, maar

STAPSTEEN Vul in en markeer wat juist is.

Dit zijn Ik mag kiezen, maar er zijn

42

EIGEN AVONTUUR

die vaak gemaakt worden. Ik heb hierover wel / geen inspraak. of

.

C Ik wil kiezen Geef de voor- en nadelen van elke keuze.

Appartement te huur (60 m2: 2 slaapkamers, living, open keuken, badkamer met douche, balkon.

Afspraak? 0494/286 016

1

2

3

Voordeel

Nadeel

1

IN

2 3

VA N

STAPSTEEN

Vul in.

Kunnen kiezen wordt vaak gezien als volledige vrijheid, maar toch

. Ik moet rekening houden met

van mijn keuze.

Š

D Ik neem mijn verantwoordelijkheid op Duid aan wat van toepassing is op de situatie.

Elk jaar moet de haag in de tuin van mijn opa geschoren worden. De laatste jaren heeft hij het moeilijk om dat alleen te doen, en dus ga ik hem helpen.

Ik weet dat hij op mij rekent.

Mijn jeugdbeweging gaat zoals elk jaar op kamp. Omdat ik nu mijn rijbewijs heb, hebben ze mij gevraagd om op voorhand enkele boodschappen te doen.

Maar ik mag eigenlijk nog niet zonder begeleider rijden.

Ik babysit vaak in het weekend, en heb zo mijn vaste gezinnen waar ik vaak ga oppassen. Ik doet het graag; misschien wil ik later wel een job in de zorgsector.

Ik word niet gedwongen.

Ik word niet gedwongen.

Ik word niet gedwongen.

De ander kan dit niet zonder mij.

De ander kan dit niet zonder mij.

De ander kan dit niet zonder mij.

Ik kan wel helpen.

Ik kan wel helpen.

Ik kan wel helpen.

EIGEN AVONTUUR

43

STAPSTEEN Vul in.

Mijn

opnemen is:

.

- Als ik gevraagd word, niet

.

- Als de ander mij

.

©

VA N

IN

- Als ik de ander

STAPSTEEN Vul in.

Willen kiezen als je kunt kiezen, zorgt ervoor dat je je leven zelf meer vormgeeft.

Hoe meer ik mijn

opneem … i

hoe meer

ik maak … i

hoe meer ik

vormgeef … i

hoe meer

44

EIGEN AVONTUUR

ik heb.

LES 3

Ik kies voor ... ?!

A Hoofd of hart?

Push the button!

Er zijn twee schepen. Op het ene schip zitten onschuldige passagiers, op het andere schip zitten gedetineerden die overgebracht worden naar een gevangenis.

In elk schip vinden de passagiers een doos met een knop. Als de knop ingedrukt wordt, ontploft de andere boot. Als er tegen 12 uur geen knop ingedrukt is, worden beide schepen opgeblazen.

1 Wat zou jij doen?

2 Dit is een moeilijke keuze omdat ze moeten kiezen tussen:

IN

- niets doen:

3 Wat zegt hun hoofd?

Š

4 Wat zegt hun hart?

VA N

- op de knop drukken:

5 Hoe lossen de passagiers en de gedetineerden het probleem op?

EIGEN AVONTUUR

45

6 Teken de wijzer op de meter.

Er wordt gestemd.

Na de stemming wordt er niet meteen op de knop geduwd.

De gedetineerde gooit de knop uit het venster.

IN

De passagier wil op de knop drukken.

‘You don’t want to die ...’

©

‘Je wilt niet sterven ...’

VA N

De passagier drukt uiteindelijk toch niet op de knop.

‘... and you don’t know how to take a life.’ ‘... en je kunt geen leven nemen.’

STAPSTEEN Vul in.

Als je een keuze moet maken, maak je de afweging tussen

en

.

Je verstand staat voor de (=

keuze. Je houdt rekening met vastgestelde regels. )

Je hart staat voor de

keuze. Je houdt rekening met wat jij persoonlijk

belangrijk vindt, zoals vriendschap, het leven, de waarheid … (=

46

EIGEN AVONTUUR

)

Jezus en de overspelige vrouw

NT

1 Omcirkel onder elke tekening of de keuze gemaakt wordt met het hoofd of met het hart.

3

IN

1

VA N

2

2 Jezus doet een oproep: ‘Wie zonder zonde is, gooit de eerste steen.’ Wat betekent dat? Duid aan.

Als je nog nooit niets verkeerd hebt gedaan, mag je oordelen.

Als je zelf al wat mispeuterd hebt, mag je de ander niet veroordelen.

Wie vol is van zichzelf, mag over anderen oordelen.

©

OT

STAPSTEEN Vul in.

Jezus roept iedereen op om bij het maken van een keuze niet koppig vast te houden aan . Hij roept ons op om ook te luisteren met .

EIGEN AVONTUUR

47

B Ik, jij of iedereen?

Kiest de persoon voor zichzelf (ik), de ander (jij) of iedereen? Markeer.

Klux Zwarte agent helpt Ku e wt Klan-lid met appelau

Oxfam lanceert eerlijke choco

jij

iedereen

jij

iedereen

Sikh zet tulband af om leven van jongetje (5) te redden

ik

Š

VA N

Vrouw sterft om ongeboren kind te redden

ik

IN

ik

jij

iedereen

ik

jij

iedereen

STAPSTEEN Vul in.

Je eerste (instinctieve) reactie is voor jezelf kiezen.

Maar je kunt ook de ander belangrijker vinden dan jezelf.

Je kunt ook kiezen voor een groep mensen, de anderen. Daarbij plaats je iedereen, ook de onbekende anderen, boven jezelf en de mensen die je kent. of

48

EIGEN AVONTUUR

HOUVAST Zou het wettelijk verplicht zijn om dit kruiswoordraadsel in te vullen?

1

2

3

4 5

IN

7

Š

VA N

6

Horizontaal

Verticaal

4 Elke mens is begrensd op drie vlakken: lichamelijk, geestelijk en ...

6 Als mij iets gevraagd wordt, de ander het niet alleen kan en als ik kan helpen.

1 Als ik iets kies, moet ik ook rekening houden met de ... van mijn keuze.

2 De vastgelegde regels of ...

3 Bij wetten en regels heb je geen ...

5 Iedereen-motief of ...

7 Bij het maken van een keuze roept Jezus ons op om ook een beslissing te nemen met het ...

EIGEN AVONTUUR

49 49

MIJN PLEK

©

VA N

IN

Opdracht: Je bent begrensd op drie vlakken. Schrijf bij elke grens twee voorbeelden van wat jou begrenst op dat vlak.

Noteer daarna onder de driehoek één voorbeeld van hoe jij een grens hebt verlegd.

50 50

EIGEN AVONTUUR

©

VA N

IN

I CHOOSE YOU

OPSTAP Wie kiest wie?

Twee klimmers dragen een beeld van de maagd Maria naar de top van een berg …

1 Hoe zou jij de missie van deze klimmers omschrijven? Markeer hieronder het begrip dat het best je eerste reactie omschrijft.

Kies uit: er zit meer achter – gewaagd – onnozel – straffe prestatie – te zot om los te lopen – verrassend

IN

2 Beschrijf de rol die ze elk afzonderlijk spelen tijdens hun klimtocht.

klimmer 2

VA N

klimmer 1

klimmer 1

©

3 Beschrijf de klimmers een tweede keer met de extra info die je nu hebt.

klimmer 2

4 Hoe gaan ze elk afzonderlijk om met hun beperkingen en tegenslagen? klimmer 1

klimmer 2

5 Hoe verklaar jij hun gedrevenheid om door te zetten, zelfs bij extreme tegenslagen?

52 52

I CHOOSE YOU

LES 1

Méér ervaren?

A Méérervaring?!

Een rugbyteam van studenten uit Uruguay vliegt met hun vrienden en familie over het Andesgebergte. Door het slechte weer storten ze neer, maar als bij wonder overleven 16 van de 45 passagiers de crash.

1 Markeer de verschillende emoties en reacties van de passagiers tijdens de crash.

Kies uit: bevriezen van angst – bidden – blij – chillen – doodsangst – extreem rustig worden – huilen – ogen sluiten – opgewonden – panikeren – uitschreeuwen van angst – versuft – woedend

IN

2 Hoe verklaar je die onderlinge verschillen?

VA N

3 Op welke problemen botsen de overlevenden al snel?

©

4 Voor welke aartsmoeilijke opdracht staan de nieuwe leiders Nando en Roberto?

Een lawine bedelft het wrakstuk en eist nog eens acht levens …

5 Op welke originele manier probeert Roberto de moed erin te houden bij zijn makkers?

6 Markeer de begrippen die passen bij Roberto’s ervaring boven op de berg in volle zon.

Kies uit: bangelijk – heel diep – moeilijk in woorden te vatten - ontroerend – verpletterend – warm hart –zeldzaam 7 Hoe denk jij over zijn woorden op de berg: 'I do believe deep in myself that I will see him back!'

STAPSTEEN - Een meerervaring is een - Een mens heeft zo’n meerervaring maar

die jou overstijgt. in zijn/haar hele leven.

- De beleving ervan gaat zo diep dat sommigen hun hele leven erdoor - Voor gelovigen voelt een meerervaring alsof God even

. wordt.

I CHOOSE YOU

53

B God ontmoeten in gekwetste mensen 1 Markeer wat dit beeld bij je oproept.

Kies uit: afkeer – behulpzaam – durven – eenzaamheid – hoe meer hoe liever – iets wat ik ook wil doen – iets wat ik ook kan doen – fake news – niets voor mij – noodkreet – waarom moet dat? – wat christenen doen 2 Wat kan deze daad veranderen aan de relatie tussen mensen?

3 Welke tegenstelling tussen Jezus en de Farizeeën bevat het onderstaande Bijbelfragment over de gekwetste mens? huis van

, waar joden samenkomen om

IN

.

De sabbat is de verplichte voor

VA N

gelovige joden.

Jezus ging weer naar de synagoge.

Daar was ook een man met een vergroeide hand. De farizeeën letten goed op Jezus. Ze dachten: Als hij die man beter maakt op sabbat, kunnen we een klacht tegen hem indienen. Jezus zei tegen de man: ‘Kom eens hier staan.’ Toen zei Jezus tegen de farizeeën: ‘Mag je op sabbat iets goeds doen? Of is het beter om iets slechts te doen? Mag je op sabbat iemands leven redden? Of is het beter om iemand dood te laten gaan?’ Maar de farizeeën gaven geen antwoord. Jezus keek hen aan. Hij was boos en verdrietig omdat ze hem niet wilden begrijpen. Jezus zei tegen de zieke man: ‘Steek je hand uit.’ De man stak zijn hand uit en meteen was de hand beter. De farizeeën liepen weg. Ze maakten een plan om Jezus te doden. Ze maakten dat plan samen met de dienaren van koning Herodes.

(Marcus 3, 1-6)

De sabbatwet bevatte tal van . De farizeeën of die strikt werden nageleefd.

©

De farizeeën focusten op

.

 Als je alle regels naleefde, was .

je een De farizeeën wilden iedereen

die de betekenis van de regels

De man kan geen meer leggen met mensen; hij is op

Jezus plaatst de man weer .  Hij zet de gekwetste mens tussen ons.

Jezus vraagt de man om uit zijn te komen.  Hij tussen de gekwetste mens en de groep.

onderzocht.

4 Wat betekent: 'Jezus handelt naar de geest van de wet, niet naar de letter van de wet.'

54

I CHOOSE YOU

aangewezen.

C Christenen kiezen (al eeuwen) voor kwetsbare mensen Sint-Maarten, een legendarische heilige christen 1 Welke elementen uit de legende van Sint-Maarten haal je uit dit beroemde schilderij?

2 Welke daad maakte van hem een erg geliefde heilige?

IN

3 Waaruit kun je afleiden dat dit moment een meerervaring was?

Arlette, Moniek en Raf, christelijke vrijwilligers van het Sint-Maartenshuis

VA N

4 Waarnaar verwijst de naam van dit initiatief?

5 Voor wie zetten deze vrijwilligers zich in?

6 Markeer de kerntaken van vrijwilligers.

©

Kies uit: afwassen – budgetbeheer – gezinsplanning – hygiëne – sociaal contact – verkoop tweedehandskleding – voedselbedeling – vormelingen 7 Duid in dit oude Vlaamse lied ter ere van Sint-Maarten alle elementen aan die je herkent.

Sinte Maartens-avond, en mijn torre gaat mee naar Gent.

En als mijn moeder koeken bakt, 'k zitten er geern omtrent.

Stook vier, maak vier ter eere van sinte Maarten is hier.

In zijn bloote arremen, hij zou zoo geeren warremen. 'k Zetten hem in een hoekje, 'k geven hem daar een koekje; 'k zetten hem onder de tafele, 'k geven hem daar een wafele; 'k zetten hem onder den trap, 'k geven hem daar een schotel pap.

zijn

Op de avond van er tochten met fakkels en uitgeholde met daarin een deur tot deur en zingen

; kinderen gaan van in ruil voor

snoep. : opeengestapeld stro en takken (vaak met een strooien pop erbij) worden in brand gestoken.

De kinderen zetten hun schoen (zie

).

Bron Het oude Nederlandsche lied

legende Sint-Maarten

traditie om Sint-Maarten te vieren

zorg voor kwetsbare mensen

I CHOOSE YOU

55

LES 2

Kiezen XXXX voor een gelovig leven

A Kring vormen rond Jezus - Ambten in de Kerk 1 Uit welke twee groepen christenen bestaat de katholieke kerk? =

= 99,9 % van alle christenen  het evangelie

=

= 0,1 % van alle christenen  het evangelie

, uitleggen

2 In welke twee groepen worden de ambtsdragers onderverdeeld? Vul aan. parochieassistent, godsdienstleerkracht, pastorale werker, catechist  hebben ook een

ambten:

1 ambten:

vanwege de :

van de kwetsbaarste mensen

in de gemeenschap. (bv. vluchtelingen, armen, zieken, gekwetsten) 2

: van de

IN

- zes jaar opleiding en twee jaar stage; gemeenschap - een

:

VA N

3

is een benoemde priester op een parochie

- gekozen en benoemd door de

(= hoofd van de

Kerk)

- ambt gaat terug tot op de

van Jezus

- staat aan het hoofd van een

©

3 Benoem de verschillende ambten en structuren binnen onze Katholieke Kerk met behulp van de onderstaande figuur.

56

I CHOOSE YOU

B Pastoraal werker 1 Waarom koos Jaak voor een job in het buitengewoon onderwijs?

2 Waarom denk je dat Jaak zijn persoonlijk leven een ‘zegen van God’ noemt?

3 Markeer de momenten uit Jaaks leven die hij spontaan linkt aan zijn gelovige leven.

Kies uit: biecht – doopsel – eerste communie – geboorte kinderen – huwelijk – overlijden – vormsel

VA N

IN

4 Welke voorbeelden tonen aan dat het christelijk geloof een belangrijke rol speelde in Jaaks jeugd?

5 Welke gebeurtenissen hebben Jaaks geloof op de proef gesteld?

©

6 Welke engagementen vloeiden voort uit de liefde van God die Jaak voelt?

STAPSTEEN - Een pastoraal werk(st)er en een parochieassistent(e) zijn de ambten in de Kerk die .

- Zij behoren tot de

in de Kerk. Daarom kunnen deze functies

zowel door

, als door

en door

ingevuld worden.

- Ook deze niet-gewijde ambten hebben een

vanwege de

!

I CHOOSE YOU

57

C Diaken Het is mijn roeping om aanwezig te zijn onder mensen, zelfs zonder woorden, zelfs zonder met hen over God te spreken. Mensen nabij zijn zodat ze niet alleen staan. En niet enkel in de vreugdevolle momenten, maar ook in pijn en verdriet.

God is soms op plaatsen waar we Hem niet vermoeden en ik merk dat we ook op moeilijke momenten Gods aanwezigheid kunnen ervaren.

Bron: www.kerknet.be

1 Markeer in het bovenstaande tekstkader hoe/waar Werner Gods aanwezigheid ervaart.

2 Wat bedoelt Werner met: 'Het is mijn roeping om aanwezig te zijn onder mensen'?

3 Markeer in het kader hieronder hoe hij zijn ambt als diaken invult.

IN

Kies uit: assistent van de priester – gewijd door de bisschop – goed betaalde job – halftijdse job – ook voor gehuwde mannen van rijpere leeftijd – verantwoordelijke van een parochie – voltijdse job - zorgt voor de behoeftigen in de parochie

VA N

4 Hoe kijk jij aan tegen zijn aanvoelen van Gods aanwezigheid?

Het verrijzenisverhaal is een grote inspiratiebron doorheen mijn roeping. Het is mijn zending om mensen te helpen om weer mens te worden, om hen het gevoel te geven dat ze iemand zijn. Ik schenk hun mijn tijd zodat ze inzien dat ook zij de moeite waard zijn. En elke dag opnieuw is het een uitdaging om van mijn roeping iets te maken, zowel in mijn beroep als psychiatrisch verpleegkundige als in mijn diaconaal werk met kansarmen. Het enige dat we moeten doen, is ervoor zorgen dat het zaad opschiet. We moeten water geven: de mensen nabij zijn en zorg voor hen dragen.

Bron: www.kerknet.be

©

 Markeer hoe Werner zijn zending ervaart.

6 Op welke manier doet hij zelf wat hij vraagt van gelovigen?

7 Welke waarde hecht Werner aan het toedienen van sacramenten?

STAPSTEEN - Een diaken wordt - Een diaken is een

. man of een man.

- Hij is bevoegd om het evangelie voor te lezen, te preken, het geloof uit te leggen, te dopen en als getuige op te treden bij een

58

I CHOOSE YOU

.

D Priester Kunstdealer wordt priester Vlaanderen leerde Patrick van der Vorst kennen als de innemende kunsthandelaar in de tv-serie Stukken van Mensen op VIER. Bij de start van de draaidagen voor het vijfde seizoen vertelde hij de crew dat het voor hem de laatste keer was. Daarna trok hij voor vier jaar naar Rome. Niet om antiquairs te bezoeken, maar om te studeren als seminarist voor het bisdom van Westminster. In een interview met Kerknet een jaar geleden, zei Van der Vorst: 'Ik ben nog niet waar ik moet zijn.' We weten nu waar hij wil zijn: steeds dichter bij God, en wel als priester.

Bron: www.kerknet.be

1 Markeer hieronder hoe de keuze van deze mediafiguur bij jou binnenkomt.

Kies uit: aandacht zoeken – ongeloof – publiciteitsstunt – verrassing – terecht

VA N

3 Op welke manieren was Patrick al actief in de Kerk?

IN

2 Wat bracht Patrick tot deze beslissing?

Bron: www.kerknet.be

©

Het brede publiek is geïnteresseerd in wat je als christen te vertellen hebt, daar ben ik van overtuigd. Dus als televisie daarbij kan helpen, dan why not? Bovendien, als je te voorzichtig bent, is er weinig merkbaar van de passie die je bezielt. Het is juist die passie die je moet delen, vol kleur en enthousiasme. Je kan als kerk moeilijk kritisch zijn over internet, tv, media of cultuur als je er zelf niet met volle voeten durft in te staan. Als kerk ‘moeten’ we daar volop deel van uitmaken en in al die werelden aanwezig zijn. Het is daar dat de jonge mensen vertoeven, dus daar moeten we zijn, op een verantwoordelijke manier.

4 Markeer Patricks visie op jongeren en media.

5 Hoe ziet hij de relatie tussen media en Kerk?

6 Wat vindt hij de moeilijkste uitdaging in zijn keuze voor het priesterschap?

STAPSTEEN - Een katholieke priester is een man die

opleiding volgde aan een

.

- Hij ontving van een bisschop het sacrament van de - Door deze wijding mag hij

. toedienen.

I CHOOSE YOU

59

E Deken 1 Markeer wat past bij het ambt van ‘deken’.

Kies uit: baas van de dekenij – benoemd door de bisschop – beschikt over veel personeel – diaken – draagt zorg voor een deel van een bisdom in naam van de bisschop – goed betaalde job – ook een pastoor – priester – verbindingsfiguur tussen ambtsdragers in een dekenij 2 Waarin kun je ‘sporen van God’ vinden?

3 Waarom zit er iets heiligs in het contact met mensen?

IN

4 Wat veranderde volgens Geert aan de geloofsbeleving van jongeren en volwassenen tijdens zijn leven?

als jongvolwassene als jonge priester als ervaren priester/ deken

VA N

als puber van 16 jaar

©

5 Wat bedoelt hij met: 'God en de "overkoepelende" Kerk zijn weggedeemsterd'?

6 Op welke manier zet Geert zich in voor de dialoog in vriendschap tussen alle godsdiensten?

-

contacten tussen •

Kerstmis:

•

Ramadan:

•

praattafels:

bevorderen:

STAPSTEEN - Een bisdom is een

om door één man gerund te worden. Daarom stelt de bisschop van

- Een deken draagt zorg voor een - Hij

aan. = een

van het bisdom.

zo veel mogelijk ambtsdragers uit zijn dekenij, zodat de tussen verschillende pastorale eenheden.

60

I CHOOSE YOU

F Bisschop

ener. ongelovige ti dij “Ik was een b iken in hun a Ik zag monn en ik dacht: los te lopen.” m o k e g te n t Die zij hop van Gen e, bissc

Lode Van Heck

1 Wat is jouw mening over deze uitspraak?

2 Duid de top vijf van weetjes over monniken aan.

Kies uit: atheïsten – broeders – brouwen abdijbieren (bv. trappist) – gaan nooit op pensioen – gelovig leven in gemeenschap – hebben geen beroep – kaalgeschoren – leven samen in een abdij – nonnen – ommuurd – op het platteland – ora et labora – ouderen – religieuze ordes – trappisten zijn benedictijnen

VA N

IN

Hij was een niet-gelovige jongeling die klaarstond om voor dokter te studeren.

Tot hij tijdens zijn legerdienst door een maat werd meegenomen naar Orval.

'Ik ben het wetenschappelijke bewijs dat roepingen bestaan', zegt hij daarover.

'Ik kwam er, en ik wist dat het mijn plek was. Ik moest dáár zijn, al hoefde ik niet noodzakelijk monnik te zijn. En ik werd al zeker geen monnik om te eindigen op een bisschopstroon.'

(Lode Van Hecke - bisschop Gent) 3 Markeer hoe deze jonge man zijn roeping als monnik ontdekte.

4 Welke verrassende uitnodiging ontving deze monnik na 45 jaar (en ondertussen al 13 jaar abt)?

©

Vergis u niet. Van Hecke mag dan een monnik zijn, hij heeft niet 45 jaar als een kluizenaar geleefd in zijn bos in de Ardennen. Hij is een man van de wereld, met een uitgebreid, internationaal netwerk. Hij is een bestuurder, is jaren baas geweest van de brouwerij van Orval, een bedrijf met vijftig werknemers.

Hij is iemand die feiten zakelijk beoordeelt en op basis daarvan eventuele problemen praktisch oplost: 'Ik moet ontdekken en luisteren. Niet binnenstormen en mijn ideologie opleggen.' 'Hoe moeten we omgaan met vreemdelingen? Met de galopperende armoede? Met ecologische problemen? Dat zijn dringende zaken. En als we ze niet op tijd oplossen, is het te laat.'

5 Over welke moderne skills beschikt deze nieuwe bisschop om zijn bisdom te leiden?

6 Welk sacrament mag een bisschop als enige toedienen?

© Zvonimir Atletic / Shutterstock.com

I CHOOSE YOU

61

LES 3

SACRAMENTEN

A Het doopsel (op latere leeftijd) en vormsel Ontdek met jouw groepje hoe deze mensen met een ambt in de kerk aankijken tegen het doopsel en vormsel.

doopsel:

-

doopsel:

-

vormsel:

-

vormsel:

-

doopsel:

-

vormsel:

Š

VA N

IN

-

-

doopsel:

-

vormsel:

STAPSTEEN - Het doopsel is een

sacrament: je wordt ingewijd als lid van de

- Het vormsel is een

sacrament: het bevestigt je van de kerk.

- Daarom hernieuwen vormelingen hun

en ontvangen ze de .

Vanaf nu kies

62

I CHOOSE YOU

als gelovige christen.

.

HOUVAST Geroepen tot het priesterschap 'Mens voor de mensen, herder als god!’

Na zijn lagere school volgde Dave de tuinbouwschool in Kortrijk. Zes jaar lang was hij ook als tuinman aan de slag. Omdat het niet helemaal zijn ding bleek, startte hij met de opleiding aan de Rijkswachtschool en studeerde af in 2001. Zijn politiecarrière begon in Gent. In 2005 kwam hij naar Kortrijk.

Daar behoorde hij tot de ‘bereden politie’. Op 31 juli 2019 nam hij voorgoed afscheid van de politie. Na een jaar stage lopen bij de pastorale eenheid SintJacob Tielt-Pittem, kwam hij naar Torhout als gewijde diaken. Het werd zijn voorbereidingsjaar op zijn priesterwijding.

Vul het kruiswoordraadsel in met behulp van het volledige verhaal over Daves roeping.

1 2

IN

3 4 5

8 9 10 11 12 13 14

©

7

VA N

6

15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

In deze stad volgde Dave zijn priesteropleiding.

Aan deze school volgde Dave zijn priesteropleiding.

Het gelovige gevoel dat God je heeft uitgekozen om een taak te vervullen Het zevende sacrament, dat alleen een bisschop mag toedienen De kern van ons christelijk geloof Wat Daves vader overkwam, waardoor hij bij Dave kwam inwonen Stad waar Daves politiecarrière startte Verzamelnaam voor samenwerkende parochies, zoals die van Sint-Jacob in Tielt-Pittem Het Politioneel Slachtoffer Team De eerste school waar Dave een opleiding volgde Naam van een West-Vlaamse politiezone De eerste wijding die Dave ontving van de bisschop Het beroep dat Dave achttien jaar lang uitoefende Deze paus maakt een diepe indruk op Dave.

De priester van Lauwe betrekt hem erbij na het overlijden van Daves vader.

I CHOOSE YOU

63 63

MIJN PLEK 'Luke, it is your destiny …'

©

VA N

IN

1 Hoe loopt het verhaal van deze mannen vol doorzettingsvermogen af?

2 Heb jij al achterhaald wat jouw levensdoel/roeping/‘destiny’ is?

3 Wat heb jij ervoor over om je (levens)doel/roeping te bereiken?

64 64

I CHOOSE YOU

©

VA N

IN

MY STYLE

OPSTAP 1 Waarom voelt Mavela (Marie-Eveline) zich aangetrokken tot de Black Bronx-bende?

2 Leider X dwingt Mavela te bewijzen dat ze écht een plaats verdient in de bende. Hoe doet hij dat?

3 Verbind de stukjes uit het politie-interview met de passende stukjes uit het verhaal.

VA N

De jongens zijn agressiever dan de meisjes, hoewel er ook heel gewelddadige meisjesbendes bestaan.

Mavela stapt op Angela af en begint te praten. Op een zeker moment gaat het over films. Daar ziet Mavela haar kans. Ze vertelt dat ze thuis veel dvd’s heeft liggen. Ze vertrekken samen naar Mavela’s huis. Als ze naar binnen gaan in het appartement, komen X en de rest tevoorschijn. De bendeleden verkrachten Angela een voor een. ‘Goed gedaan’, zegt X tegen Mavela. Mavela moet haar tranen bedwingen, zo schuldig voelt ze zich.

IN

In een zwarte bende moet een jongen zich voortdurend bewijzen.

©

De meisjes hebben meestal een weinig actieve rol in een bende. Ze moeten vooral onderdanig zijn en ervoor zorgen dat de leiders het naar hun zin hebben.

Noord-Afrikaanse meisjes zul je niet zo snel in een bende zien. Meestal zijn het weglopertjes die in een bende terechtkomen. Ze slapen met de bendeleden om een dak boven hun hoofd te krijgen.

Bij een Afrikaanse bende geraak je simpelweg niet weg. Je moet al naar de andere kant van België verhuizen, of zelfs naar een ander land trekken, wil je min of meer veilig zijn. Je kunt dan maar beter hopen dat niemand van de bende ooit toevallig op vakantie gaat naar de plek waar je bent ondergedoken.

66 66

MY STYLE

Samen halen ze allerlei dingen uit. Ze steken auto’s in brand, stelen in supermarkten, gaan ergens eten zonder te betalen …

Je moet van gsm-nummer veranderen en het nieuwe nummer aan niemand van je familie of vrienden geven.

De andere bendeleden naast leider X zijn Don, CCM (Cash Money Man), Notorious, Justelle, Doris en Alonzo. Dat zijn natuurlijk niet hun echte namen, maar iedereen in de Black Bronx krijgt een bijnaam, dus ook Marie-Eveline: zij heet Mavela.

Ze krijgen ook ruzie met de Black Panthers, een andere straatbende. De ruzie ontstaat omdat een van de Black Panthers zijn middelvinger heeft opgestoken naar Don. Ze hebben hem hard in elkaar geslagen en X heeft zijn middelvinger in brand gestoken, zodat hij die nooit meer zal kunnen opsteken.

LES 1

Elk mens is een magneet

A Afstoten 1 Wanneer heb jij liever dat mensen bij jou uit de buurt blijven?

2 Markeer hoe jij hun duidelijk maakt dat je (even) alleen wilt zijn.

Kies uit: koppig doen – overdreven luid praten – slappe lach krijgen – niet meer antwoorden – naar het toilet gaan – naar je kamer vluchten – doen alsof je ziek bent

©

VA N

IN

B Aantrekken

1 Markeer de situaties waarin jij liever in groep bent.

Kies uit: thuis – op school – in de jeugdbeweging – als je uitgaat – als je naar huis fietst – op het toilet – met je lief – in het skatepark – in het zwembad – in de badkamer 2 Waarom gebruiken deze mannen een hulpmiddeltje om aantrekkelijker te worden?

STAPSTEEN Vul in.

Elk mens voelt twee

behoeftes:

1 Waarvoor je kiest, hangt af van

, van het moment en van de situatie.

MY STYLE

67

C De (aantrekkings)kracht van de groep

VA N

1 Voor welk soort probleem staan deze wezens plots?

IN

Positief: the power of teamwork

2 Hoe lossen zij het probleem op: individueel of in groep?

3 Welke voordelen biedt die keuze?

©

Voetbal, een feest!

‘Wij zijn geen hooligans, wel een sfeerbeweging’ ‘Er lopen hier Italianen, Spanjaarden, Algerijnen en Turken rond. Mannen en vrouwen ook, van alle leeftijden.

Universitairen en arbeiders, zelfstandigen en werklozen.’

‘Ultra zijn is een manier van leven’, benadrukt de Luikenaar. ‘Het is iets dat je altijd met je meedraagt. Ik zie bijvoorbeeld de andere ultra’s haast dagelijks. Om een glas te drinken, om wat te praten, om naar het voetbal te kijken. Zie het als een soort familie.’

Bron: De Standaard

1 Hoe gedragen de supporters zich bij het kampioensfeest in de binnenstad?

2 Markeer in de tekst alle positieve kenmerken die de Luikse supporter opsomt over de Ultra’s.

68

MY STYLE

Negatief: 2 + 2 = 5

1 Markeer de gevoelens die deze kortfilm bij je losmaakt.

Kies uit: vrolijkheid – gevoel van dreiging – koude rillingen – droefheid – optimisme – woede – angst – vreugde 2 Op welke manieren probeert de leerkracht zijn gelijk te halen?

Relletjes voor be kerfinale Club Brugge - A nderlecht: dertigtal suppor ters opgepakt

IN

Eén MIVB-controleur blijft in ziekenhuis na aanval jongeren

©

VA N

Brussel – Van de vier controleurs van de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB die zondag na een geval van agressie aan de metrohalte Hallepoort in het ziekenhuis werden opgenomen, mochten er drie onmiddellijk het ziekenhuis verlaten. De vierde moet geopereerd worden met een gebroken voet. Een van de controleurs is in shock. Het is nog niet duidelijk wanneer hij het werk mag hervatten.

De controleurs kregen zondagochtend rond 7 uur slagen van vijf jongeren die betrapt waren bij een poging tot zwartrijden. Ze kregen versterking van andere controleurs en van de politie, maar de daders konden ontsnappen. De MIVB heeft klacht ingediend en politie en parket zijn een onderzoek gestart.

© STRINGER/Reuters

/Corbis

Bron: Het Nieuwsblad

3 Waarom reageert dit soort jongerengroepen zo snel met geweld op instructies?

4 Markeer het gewelddadige moment in het artikel.

STAPSTEEN Vul in.

In groep komen andere kanten van een mens naar boven dan wanneer hij alleen is: - Positieve:

- Negatieve:

MY STYLE

69

LES 2

Jongerensubculturen

A Friends! Forever?

B Alles of een beetje van alles

IN

Welke verschillen ontdek je tussen de originele Friends en de ‘Friends rebooted’?

VA N

1 Wat bedoelt Douwe Macare met ‘skaten betekent voor mij alles!’?

©

2 Markeer de subculturen die de twee pubers vrij goed kennen.

Kies uit: metal – dubstep – r&b – hiphop – electro – drum & bass 3 Waarom vindt het meisje dat ze niet echt bij een van die subculturen hoort?

STAPSTEEN Vul in.

Iedereen ziet er verschillend uit, maar toch kun je heel wat jongeren in specifieke groepen plaatsen: dat zijn

. 16-jarigen nemen vaak elementen uit subculturen over die hen aanspreken, zonder zich helemaal met verbonden te voelen.

70

MY STYLE

C To be or not to be: kenmerken Vul bij elk beeld het juiste kenmerk in.

Kies uit: kledij/uiterlijk – leeftijdsgenoten – middelengebruik – leefomgeving – lifestyle

Symbo le

IN

n

©

VA N

Toekomstbeeld

n Waarde

STAPSTEEN Vul in.

Je behoort tot een bepaalde subcultuur van leeftijdsgenoten wanneer je dezelfde hanteert, dezelfde dezelfde

en gebruikt en hetzelfde

dezelfde

hebt, draagt, dezelfde deelt in

.

MY STYLE

71

Wat is jouw stijl?

LES 3

h/Corbis

A Festivalitis

72

IN

STAG

MAIN STAGE

STA

©

en/dpa/Corbi © Britta Peders

s

VA N

HIPHOP Les Arden tes

© Raymond Ha

gans/MediaPu

nch/Mediapunc

ENRE G I T L U M Lowlands

MY STYLE

STAGE 3

OCK POP & Rch Rock Wer ter

HARDSTYLE - HA Defqon.1 RDCORE

METAraLz

Alcat

URBAN MUSIC Couleur Café

MY STYLE

©

© Pablo Garrigó

./Corbis Retna Ltd r/ le g e w Chris Sch

ATIVE ALTERDN our

alis/Corbis

GE 1

IN

Dance Club

© Carlos Caz

STAGE 4 is

Gate/Corb

AGE 2

h/The Hell

STAGE 5

VA N

DANCE

ian Hjort hoto/Christ P s le za n o ©G

© Tomorrowland

STAGE 6

73

s/Demotix/Cor

bis

B Jeugd in beweging Vergelijk de kenmerken van deze twee populaire jongerensubculturen in Vlaanderen.

Leeftijd

Waarden

Š

Lifestyle

VA N

Middelengebruik

IN

Toekomstbeeld

Leefomgeving

74

MY STYLE

HOUVAST Het leven van de eerste christenen Je hoort soms dat het vandaag niet meer mogelijk is om samen te leven zoals de eerste christenen.

Anderen zeggen net: ‘De mensen van de eerste kerk deelden hun leven op een heel intense manier met elkaar.

Dát moeten we opnieuw proberen!’

Sommige hedendaagse ‘waarden’ lijken te botsen met de waarden uit de subcultuur van de eerste christenen.

Noteer bij elk beeld welke hedendaagse 'waarde' je erin herkent. Noteer vervolgens bij elk bijbelcitaat welke waarde van de eerste christenen daar tegenover staat.

Kies uit: gericht zijn op jezelf – anderen aan hun lot overlaten – je leven geven uit liefde voor anderen – geweld gebruiken bij levensgevaar – leven in gemeenschap – materialisme – bezit kunnen loslaten – verbonden zijn met mensen – asociaal leven – gericht zijn op de anderen

VA N

IN

‘Zij lieten alles achter en volgden hem.’

‘Zij hadden alles gemeenschappelijk.’

©

© Antonio Masiello/NurPhoto/Corbis

‘Heb je naaste lief zoals jezelf. Een ander gebod, groter dan dat, bestaat niet.’

‘Wat kunnen wij doen, broeders?’

© Khaled Abdullah/Reuters/Corbis

‘Wie zijn leven voor zijn vrienden overheeft, heeft de grootste liefde.’

MY STYLE

75 75

MIJN PLEK My style

© Meinke Klein

1 Vul de (jongeren)subculturen aan die jou hebben beïnvloed.

2000 -

GANGSTA RAP

2005 -

R&B

VA N

JUMPSTYLE

2010 - DANCE

& ELECTROPOP

2015 -

INDIEPOP

©

2005 -

2 Welke kenmerken van die subculturen nam jij over, of achter welke kenmerken sta jij? Vul aan met eigen voorbeelden.

- Kledij: - Leefomgeving: - Waarden: - Lifestyle: - Middelengebruik: - Symbolen: - Toekomstbeeld: 76 76

MY STYLE

© Jaguar PS / Shutterstock.com

GABBER

IN

1995 -

©

VA N

IN

DOODLOPENDE STRAAT

OPSTAP Zoek de link.

©

VA N

IN

© www.jeroenvandromme .be

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 78 78

DOODLOPENDE STRAAT

LES 1

Het verschijnsel zelfdoding

A Cijfers

30

30

25

25

20

20

15

15

10

10

1 In 2012 was er een lichte stijging / daling van het aantal zelfdodingen in Vlaanderen.

2 Er sterven meer mannen dan vrouwen / meer vrouwen dan mannen door zelfdoding in Vlaanderen.

3 Vrouwen doen vaker / minder vaak een zelfdodingspoging dan mannen.

4 Ongeveer 10 % / 33 % van de mensen in ons land heeft ooit de wens gehad om zelfdoding te plegen.

(ASR (1/100.000 inw.)

1 Markeer wat juist is.

5

5 2000 2001

2003

2004

2005

2006

2007 2008

2009

2010 2011 2012

Mannen BG

Vrouwen BG

Mannen suïcide

Vrouwen suïcide

Mannen OG

Vrouwen OG

Mannen suïcide & onbep. intenties

Vrouwen suïcide & onbep. intenties

IN

5 In West-Vlaanderen zijn er minder / meer zelfdodingen dan elders in het land.

2002

Bron: Agentschap Zorg en Gezondheid, www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers

2 Lees de twee onderstaande tekstjes. Welke leeftijdsgroepen zijn het meest kwetsbaar voor zelfdoding?

1

3

VA N

2

12.

©

ens door zelfdoding Terwijl het aantal overlijd inwoners in bij mannen per 100 000 2008-2012 Vlaanderen in de periode en 26, varieerde schommelde tussen 24 tussen 25 en 33. dat in West-Vlaanderen lde het aantal Bij de vrouwen schomme ren per 100 000 zelfdodingen in Vlaande tussen 9 en 10. In inwoners in deze periode e dat tussen 11 en West-Vlaanderen varieerd

Bron: www.focus-wtv.be

Elke dag maken minsten s drie mensen in ons land een einde aan hun leven. Vrouwen doen vaker een zelfdodingsp oging dan mannen.

Twee keer meer mannen dan vrouwen beëindigen hun leven oo k echt. Ongeveer 30 % van de mannen en 35 % van de vrouwen zegt ooit in zijn /haar leven een zelfdodingswens ge had te hebben.

Jongeren, en mannen tus sen de 35 en 49 en van boven de 80 zijn ee n extra kwetsbare groep.

Bron: www.geestelijkgezo

ndvlaanderen.be

STAPSTEEN Markeer wat juist is.

Zelfdoding komt zelden / vaak voor in Vlaanderen.

Er zijn minder / meer mannen die sterven door zelfdoding dan vrouwen.

In West-Vlaanderen plegen minder / meer mensen zelfdoding dan elders in het land.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be

DOODLOPENDE STRAAT

79

B Oorzaken Noteer hieronder telkens of het om een geestelijke (G), lichamelijke (L) of sociale (S) oorzaak gaat.

Verband tussen kanker en zelfdoding Het is al jaren bekend dat er een link is tussen kanker en zelfdoding. Het aantal zelfdodingen bij patiënten die kanker hebben, ligt hoger dan het gemiddelde. Weegt de ziekte te zwaar om ermee te kunnen leven of wil men zich onttrekken aan een ongunstige evolutie van de ziekte? De resultaten van een Zweedse studie belichten deze problematiek vanuit een andere hoek en wijzen op de psychische last die het horen van de diagnose veroorzaakt.

Bron: www.e-gezondheid.be

‘Ik had niet echt vrienden op school en thuis werd er ook niet naar mij gekeken.’

(Maarten, 18 jaar)

‘Rond mijn 18de ben ik in therapie gegaan vanwege een depressie.’

(Alex, 25 jaar)

IN

STAPSTEEN Vul in.

Er zijn

waarom mensen kiezen voor zelfdoding. ,

of

VA N

De redenen kunnen van aard zijn.

Meestal speelt

een rol.

C Acht keer fout

1

©

Zoek voor elke foute uitspraak over zelfdoding het juiste feit. Schrijf telkens het cijfer in het steentje.

fout!

Zelfdodingsgedrag is een ziekte.

juist!

Een zelfdodingspoging is in de eerste plaats een kreet om hulp.

Zelfdodingsgedrag is dus geen ziekte. Een ziekte kan wel de oorzaak zijn van een zelfdoding.

juist!

Een voorbeeld in de familie of omgeving kan de drempel om zelfdoding te plegen wel verlagen, maar zelfdoding is niet erfelijk. Bepaalde oorzaken van zelfdoding (zoals depressie en verslaving) kunnen wel erfelijk bepaald zijn.

2

fout!

Zelfdoding gebeurt altijd in een opwelling.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 80

DOODLOPENDE STRAAT

juist!

4

Meestal gebeurt een zelfdoding in de maanden na een poging. Het is belangrijk om met de persoon te praten om een nieuwe poging te voorkomen.

Mensen die erover praten, doen het sowieso niet.

fout!

3

juist!

fout!

Iemand die zelfdoding pleegt, wil niet verder leven in de omstandigheden waarin hij zit. Hij verlangt niet naar de dood, wel naar een ander leven.

juist!

De verbetering die volgt op een poging, betekent dat er absoluut geen risico meer is.

Zelfdoding is een abnormale reactie op een normale situatie: iedereen kan in een stresssituatie terechtkomen, maar niet iedereen gaat daarom over tot zelfdoding.

juist!

juist!

VA N

Elke poging moet ernstig genomen worden. De meeste mensen die zelfdoding plegen, hebben eerder al een poging gedaan.

Tussen de eerste gedachte en de zelfdoding zit een hele periode.

Gemiddeld duurt dat 2,5 jaar.

Een zelfdoding komt dus niet van het ene moment op het andere. Vaak is er wel een druppel die de emmer doet overlopen.

fout!

6

Iedereen die een zelfdodingspoging onderneemt, wil dood.

Š

juist!

Zelfdoding is 100 % erfelijk.

IN

5

fout!

Door over zelfdoding te spreken, trekt iemand aan de alarmbel. De zelfdodingsgedachten bespreken is heel belangrijk. Het grootste deel van de mensen die zelfdoding plegen, had eerder signalen gegeven dat het niet goed ging.

fout!

7

Zelfdoding is een normale reactie op een abnormale situatie.

8

fout!

Een zelfdodingspoging is niet meer dan een vorm van aandachttrekkerij.

STAPSTEEN Vul in.

Over zelfdoding bestaan heel wat

.

We moeten uitingen over zelfdoding en zelfdodingsgedachten

.

is heel belangrijk.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be

DOODLOPENDE STRAAT

81

LES 2

My happy life

1 Hoe voelt het meisje zich? Markeer.

Kies uit: gelukkig – opgejaagd – trots – ongelukkig – rustig – aanvaard – onvolmaakt – perfect – mooi – goed in haar vel 2 De vrouw legt de klok van het spelletje stil. Dat betekent: Ze legt haar leven stil. Ze pleegt zelfdoding.

Ze legt haar jachtige leven stil. Ze wil verder leven, maar op een andere manier.

Ze wil even pauzeren om daarna op dezelfde manier verder te leven.

3 Welke tips om je goed of beter in je vel te voelen vind je hieronder?

©

Tip 2

VA N

IN

Tip 1

Tip 3 Lichaamsbeweging zorgt voor ontspanning en is goed voor je conditie. De algemene richtlijn is om dagelijks één uur matig te bewegen (= activiteiten waardoor je sneller gaat ademhalen dan normaal). Probeer drie tot vijf keer per week minstens een halfuur feller te bewegen (= activiteiten waardoor je niet enkel sneller gaat ademhalen maar ook gaat zweten).

Bron: www.jongerengids.be

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 82

DOODLOPENDE STRAAT

zoals gewoonlijk

Tip 4

grijze muis

door

N NIEUW LEVE

snee

normaal

probeer iets

it

volgende afr

typisch

nieuws stand

aard

getest en goedgekeur d

VA N

De tranenvloed die je verdooft, vergeet je, het doffe barre ongeloof, het verdriet dat je voelt en ziet, de aarde van God die geeft en rooft, de dunne zon vergeet je, maar de vriendschap vergeet je niet.

De Vriendschap, Thé Lau - Maximan/ Peermusic

IN

Tip 5

©

Tip 6

‘Een nee voor de ander, is vaak een ja voor jezelf. ’

Tip 7

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be

DOODLOPENDE STRAAT

83

Tip 8

VA N

'Me-time? Ken ik niet.

Sorry, als ik tijd had, gaf ik je graag wat uitleg.'

IN

Tip 9

©

Tip 10

Never give up.

Great things take time.

If you are going through

hell, keep going.

STAPSTEEN Vul in.

Het is heel belangrijk dat je je bestaan er

voelt. Om je goed te voelen, . Je kunt er wel aan

kunnen je helpen om gelukkig te worden en te blijven.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 84

DOODLOPENDE STRAAT

.

LES 3

A De genezing van Bartimeüs (Marcus 10, 46-52) 1 Hoe keken de mensen in de tijd van Jezus naar blinden? Duid het correcte antwoord aan.

Ze werden goed verzorgd.

Ze hadden geen rechten, want hun blindheid was een straf van God. Ze kregen een uitkering om van te leven.

2 Hoe zag de toekomst van blinden eruit? Duid het correcte antwoord aan.

Ze zaten in een uitzichtloze situatie. Ze hadden geen toekomst.

Ze hadden alle mogelijkheden om zich te ontwikkelen.

Door een aangepast zorgsysteem konden ze hun toekomst volledig zelf in handen nemen.

3 Teken het verhaal in drie delen.

De ingreep

IN

De hulpvraag

De toekomst

VA N

NT

©

OT

Jezus opent de toekomst

Bartimeüs zit langs de weg en roept om hulp. Hij telt niet mee en is hopeloos. Hij heeft geen toekomst.

Bartimeüs volgt Jezus op de weg.

Hij leeft weer ten volle. Hij ziet het weer zitten. Hij heeft weer toekomst.

Jezus roept Bartimeüs op de weg.

Hij geeft aandacht aan Bartimeüs.

Hij luistert en toont begrip.

STAPSTEEN Vul in. telden in de tijd van Jezus niet mee. Ze hadden Jezus van Nazareth kon

. . Door zijn manier van

en aan mensen die op een

, gaf Jezus

en zaten.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be

DOODLOPENDE STRAAT

85

B Het verhaal van Bartimeüs vandaag 1 Markeer de drie delen uit het verhaal van Bartimeüs in de getuigenis van Carl.

2 Wie is Bartimeüs in de getuigenis? Markeer.

Kies uit: Carl – De mevrouw van de Zelfmoordlijn 1813 3 Wie is Jezus in het getuigenis? Markeer.

Kies uit: Carl – De mevrouw van de Zelfmoordlijn 1813 Op een dag stond ik op het punt er een eind aan te maken. Maar ik had eigenlijk schrik van mezelf. Ik dacht: wat als ik te laat besef dat ik eigenlijk niet dood wil?

Toen heb ik de telefoon genomen en de Zelfmoordlijn 1813 gebeld. Ik voelde mij echt alleen. Ik was wel getrouwd, maar ik was nog altijd niet over mijn vorige vriend heen. Die was een paar jaar daarvoor verongelukt. Ik miste hem gelijk zot. En toen stierf mijn moeder. Vanaf dan zag ik het helemaal niet meer zitten. Ik had precies niets meer om voor te leven.

IN

Maar die vrouw van de Zelfmoordlijn 1813 heeft me heel goed geholpen. Ik kon heel mijn verhaal vertellen. Ik had het gevoel dat zij mij echt begreep. Alleen dat al gaf mij moed om door te gaan.

Vandaag heb ik stilletjes aan meer plezier in het leven. En dat voelt echt goed!

VA N

(Carl, 38 jaar)

Bron: www.zelfmoord1813.be

4 Pas het verhaal toe op je eigen leven.

Was jij ooit voor iemand de jezusfiguur? Vertel kort.

Hoe kun jij voor mensen die op een dood spoor zitten een jezusfiguur zijn?

©

Zat jij ooit in de situatie van Bartimeüs? Wie was voor jou de jezusfiguur?

STAPSTEEN Vul in.

Ook

zijn er mensen die

meer hebben. Door

tegenover die mensen kunnen we hun op een hoopvolle toekomst.

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 86

DOODLOPENDE STRAAT

HOUVAST 1 Bekijk de kortfilm Perfection opnieuw. Formuleer vijf tips die je aan het meisje/de vrouw zou geven om gelukkig te worden.

1

2

3 4 5

©

VA N

IN

2 Welk deel uit het verhaal van Bartimeüs herken je in onderstaande foto’s?

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be

DOODLOPENDE STRAAT

87 87

MIJN PLEK Soms heb je het gevoel dat er alleen maar tegenslag bestaat. Toch is er elke dag wel iets wat de moeite waard is.

Opdracht: Neem in de komende week elke dag even de tijd om stil te staan bij wat er gebeurd is die dag. Ga op zoek naar iets wat je echt de moeite waard vond. Zoek het niet te ver.

Wat vond ik de moeite waard?

Wat dacht of voelde ik daarbij? Hoe reageerde ik?

Wat was mijn aandeel?

Deed ik het zelf, deed iemand anders het of overkwam het me gewoon?

Maandag

IN

Dinsdag

Vrijdag

Š

Donderdag

VA N

Woensdag

Zaterdag

Zondag

Heb je vragen over zelfdoding? Bel 1813 of mail/chat via www.zelfmoord1813.be 88 88

DOODLOPENDE STRAAT

©

VA N

IN

LET'S TALK ABOUT SEX

OPSTAP Seks?!

1 Schrijf in blauw tenminste vijf begrippen die spontaan in je opkomen bij het woord 'seks'.

2 Noteer in groen tenminste vijf begrippen die andere leerlingen aanbrengen.

Festivalseks-enquête

©

VA N

IN

Studio Brussel en het Eén-programma Volt wilden graag weten hoe het er echt aan toegaat met seks op festivals.

Daarom lanceerden zij een festivalseks-enquête. Meer dan 17 000 mensen vulden online de enquête in. De resultaten waren … opvallend!

Wat vind je het meest opvallende resultaat? Waarom?

90 90

LET’S TALK ABOUT SEX

LES 1

Mijn lichaam

A Lichaam-s-taal 1 Level 1: ‘Vertaal’ wat deze lichamen je vertellen.

© Carlo Coppejans / imagedesk.be

IN

VA N

© Philippe Crochet / Photo News

2 Level 2: ‘Vertaal’ wat deze lichamen je vertellen.

©

3 Bekijk dan nu de volledige afbeelding. Waarmee moet je dus rekening houden als je probeert om lichaamstaal te lezen?

STAPSTEEN Vul in.

Seksualiteit begint bij de

die ons

Naast de

spreekt.

maakt de mens gebruik van ,

een

en

, om

over te brengen.

Iemands

lezen, helpt pubers bij het leggen van .

LET’S TALK ABOUT SEX

91

B Lichaam-s-cultuur

©

VA N

IN

1 Noteer bij elke foto het nummer van de ruimte.

2 Meet de afmetingen van: - je schoolbank:

- je slaapkamer:

- het leslokaal:

- de woonkamer:

- de speelplaats:

- de badkamer:

- het GOK-lokaal:

- het toilet:

STAPSTEEN Plaats de passende ruimtes bij de afstanden.

Ons lichaam heeft vier zones die de ruimte rondom ons afbakenen: - 0 - 45 cm vanaf onze huid = - 45 - 120 cm vanaf onze huid = - 120 - 360 cm vanaf onze huid = - 360 - 750 cm vanaf onze huid =

92

LET’S TALK ABOUT SEX

C Van-zelf-sprekend?!

1 Schrijf onder elke foto de juiste betekenis van de lichaamstaal.

Kies uit: groeten – verleiden – plagen – graag zien – ruziemaken 2 Schrijf in elk kadertje welk element volgens jou wereldwijd mee de lichaamstaal van de mensen bepaalt.

©

VA N

IN

© Blaine Harrington III/Corbis

Kies uit: relatie – geld – cultuur – land – tijd – weer – situatie – huidskleur

STAPSTEEN Vul aan met de juiste termen.

Hoe je omgaat met jouw lichaam en met dat van anderen, wordt bepaald door: ,

, en

.

LET’S TALK ABOUT SEX

93

LES 2

Schoonheid-s-ideaal?

A Ik verander (alweer) 1 Vul de verschillende veranderingen aan die pubers op korte tijd ondergaan.

Kies uit: volwassenen – experimenteren – eigen ideeën – verliefd – kritisch – geslachtsdelen – gedrag – geaardheid Denken 1

Gevoelens omgaan met

5 Vaak

het oordeel van volwassenen

6

2

ontdekken ontwikkelen

7 Onzekerheid

Lichaam

Relaties

3 Groei: lengte, beharing, breedte,

IN

4

8 Confrontatie aangaan met

met je

9 Onvoorspelbaar

VA N

uiterlijk

©

2 Welke typische veranderingen herken je in de tekeningen? Noteer de nummers.

STAPSTEEN Vul in.

De meeste jongeren beleven rond hun 15de-16de jaar het sterkst hun Elke

ervaart ingrijpende , denken,

Dat proces zorgt voor veel vragen en verlangens.

94

.

LET’S TALK ABOUT SEX

op het vlak van en in

.

B Media-aandacht voor seksualiteit 1 Plaats de begrippen bij de passende afbeeldingen.

Kies uit: game – muziek – product – film – sociale media

© Sunset Boulevard/Corbis

©

VA N

IN

© infusny-142/INFphoto.com/ Corbis

Corbis_42-45793505 RM © Nancy Kaszerman/ZUMA Press/Corbis

2 Duid de afbeeldingen aan die niet te maken hebben met jouw generatie.

STAPSTEEN Vul in.

Jongeren zien Die

seksueel getinte beelden dan hun ouders en grootouders. media-aandacht voor seksualiteit zorgt voor

LET’S TALK ABOUT SEX

.

95

C (Rol)modellen Duid alle kenmerken aan die je passend vindt bij een model. tijdgebonden cultuurgebonden kwestie van persoonlijke smaak hoog IQ rijk

sexy

jong

arrogant

uiterlijk is het belangrijkst innerlijk is het belangrijkst aantrekkelijk iemand met connecties

IN

gefotoshopt

D Worstelen met je lichaam

VA N

1 Welk beeld hebben jongeren met een eetstoornis van zichzelf?

2 Markeer welke eetstoornissen voorkomen bij pubers.

©

Kies uit: espuma – anorexia – veganisme – boulimie – paleo – binge-eating

3 Welke boodschap brengt Lizzie Velásquez over het aanvaarden van je lichaam?

STAPSTEEN Vul in.

Sterren en Op foto’s zien ze er

spiegelen ons een

voor.

, rimpelloos en

uit.

Vergeleken met die sterren voelen veel jongeren zich te als een Sommigen ontwikkelen daardoor

96

LET’S TALK ABOUT SEX

. Ze ervaren hun lichaam

. Dat gevoel doet hun

dalen. .

LES 3

Let's talk about sex

A Gen-der: m/v/x

1 Markeer de mannelijke eigenschappen. Markeer daarna de vrouwelijke eigenschappen.

Kies uit: met twee naar ’t wc – vandaag slaande ruzie, morgen samen iets drinken – penis – hip – zacht – vagina – haar op de benen – hard – bazig – stoer – gesloten – emotioneel – macho – haar op de borst – sexy – koket – kontje – lang – hakken – panty’s – stretch – borsten – goeie chauffeur – haar op de lip – tepels – slechte chauffeur – kletskous – zakelijk – cool – dominant – koppig – jaloers – strijdlustig – sterk – eigenzinnig – zorgend – nuchter – slim

Voor beiden

Alleen voor vrouwen

VA N

Alleen voor mannen

IN

2 Turf de eigenschappen in de tabel.

3 Welke foto’s verbind je met deze seksueel geladen woorden? Plaats de nummers in de tabel.

Gevoel

3

1

Opgewonden

4

Sensueel Prikkelend

©

2

Foto

Lust Zwoel Erotisch

STAPSTEEN Vul in.

Seksualiteit is een heel 1 het

begrip: onderscheid tussen

2 de

met je lichaam die

en

; losmaken

bij een ander; 3 de

en de

die voortkomen uit onze .

LET’S TALK ABOUT SEX

97

B Geaardheid De ‘aard van het beestje’ 1 Benoem de verschillende seksuele geaardheden.

VA N

IN

2 Verbind de afbeeldingen met de passende symbolen.

Uit de kast (durven) komen

1 Over welk soort relaties gaat dit lied?

©

2 Hoe moeten deze jongeren hun relatie beleven?

3 Waarom reageert Hozier zo fel op de houding van de (Amerikaanse) kerk?

STAPSTEEN Vul in.

De

geaardheid verschilt van mens tot mens.

Je gevoelens kunnen gericht zijn op iemand van: - de andere sekse =

;

- je eigen sekse =

(man) of

(vrouw);

.

- beide seksen =

Je ontdekt je geaardheid tijdens de puberteit. ‘Coming-out’ (uit de kast komen) is voor veel een

98

LET’S TALK ABOUT SEX

proces; het wordt lang niet overal ter wereld aanvaard.

HOUVAST Genieten van elkaar Welke elementen brengen de beleving van je seksualiteit in evenwicht?

Relatie-alarm

IN

Zin hebben

©

VA N

MIJN SEKSUELE BELEVING

Kwaliteit

LET’S TALK ABOUT SEX

99 99

MIJN PLEK Opdracht: Plaats afbeeldingen, teksten, uitspraken ... die jou een warm gevoel geven op de lege kaart.

Zoen me tot ik warm word.

Zoen me tot ik spin.

Trek je eigen huid dan uit, stop mij eronder in.

Sus me met je hartslag.

Wij ons wij ons wij ons.

Maak van dit veel te grote bed een heel klein fort van dons.

Some think, excuse me if I use the word, that in order to be good Catholics, we have to be like rabbits – but no.’

(Paus Franciscus)

Soms kijk ik lichtjes in je ogen.

En als ik vurig kijk, dan komt er weleens vuurwerk van.

Uit: Geert De Kockere, Sabine Clement, Jij lievert, Uitgeverij De Eenhoorn

©

VA N

IN

Uit: Bart Moeyaert, Verzamel de liefde

Het begon zo mooi. De eerste mens in een goddelijke tuin, en God die zag dat het goed was. Maar, dacht God, het zou nog beter zijn als er twee mensen waren, man en vrouw. Elkaars gelijken maar toch niet gelijk.

Anders zelfs, totaal anders, maar daardoor aantrekkelijk voor elkaar. Zij waren naakt, maar schaamden zich niet. ‘Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten om zich te hechten aan zijn vrouw, en zij zullen één vlees worden.’ (Genesis 2, 24) ‘De bedoeling is duidelijk: seks is ingebakken in de schepping, en het is goed zo.’

(Ellen van Wolde, hoogleraar Universiteit Nijmegen)

100 100

LET’S TALK ABOUT SEX

The Remains of

a Memory, Adam

Martinakis

© VA N IN

RUTH

OPSTAP Waar of niet waar?

Duid aan of onderstaande stellingen waar of niet waar zijn.

Stelling

Waar

1 Ongeveer 70 % van alle vrouwen die vermoord worden, wordt door hun eigen partner vermoord.

2 In Rusland mag een vrouw geen buschauffeur worden.

3 In Iran staat in de wet dat een getuigenis van een vrouw de helft waard is van die van een man.

5 In België mogen vrouwen sinds 1948 stemmen.

IN

4 Verkrachting binnen het huwelijk is in Nigeria, Congo, India en de Bahama’s geen misdaad volgens de wet.

6 In Chili bezit de man alles, ook wat eigenlijk van zijn vrouw is.

VA N

7 Als een man in Egypte zijn vrouw betrapt op overspel en haar ter plekke vermoordt, zal hij opgesloten worden. Maar hij wordt niet vervolgd wegens moord.

Seksstaking in Kenia

© David Mbiyu/Demotix/Corbis

Geen rechten ≠ geen kracht

©

NAIROBI - Elf vrouwenorganisaties in Kenia zijn een seksstaking begonnen om de politieke leiders te dwingen hun meningsverschillen bij te leggen.

De vrouwen zeggen dit wapen in te zetten om een herhaling te voorkomen van het politieke geweld dat vorig jaar ongeveer vijftienhonderd mensen het leven kostte.

Ze roepen de echtgenotes van de rivaliserende president Mwai Kibaki en premier Raila Odinga op mee te doen aan de staking.

De overkoepelende Vrouwen Ontwikkelingsorganisatie hoopt dat zelfs prostituees aan de staking zullen meedoen; de organisatie is bereid hen daarvoor financieel te compenseren.

Volgens Odinga komt Kibaki de afspraken echter niet na; de premie r dreigt zijn functie neer te leggen en roept om nieuwe verkiezingen, wat zou kunnen leiden tot het oplaaien van het etnische geweld . De voorzitter van het parlement heeft Kibaki en Odinga opgedragen opnieuw te onderhandelen.

Bron: Het Parool

102 102

RUTH

Niet waar

LES 1

De keuzes van Noömi

A Een veilig nest Het gezin heeft een thuis NT

2 Vul aan. In die tijd betekende kinderen hebben

IN

1 Vul de namen in de stamboom in.

VA N

3 Het gezin van Elimelek en Noömi is op dat vlak veilig. Waarom?

4 Wat betekent de naam Noömi?

De kopieerpot

©

OT

In de pot, uit de pot Als je ziek bent, is het vervelend dat je nadien alles wat je gemist hebt, moet overschrijven of zelf verzamelen en kopiëren. Daarom bedacht een klas dit systeem: in het begin van het jaar stopt elke leerling vijf euro in de ‘kopieerpot’.

Ben je ziek? Dan liggen de kopieën netjes op je te wachten als je terug op de been bent.

1 Wat vind je van dit systeem?

2 Bedenk een oplossing voor de volgende situaties/problemen.

- Wat doe je met iemand die heel vaak ziek is, en voor meer dan vijf euro kopieën nodig heeft?

- En wat als je nooit ziek bent?

- Hoe ga je om met iemand die spijbelt en zo profiteert van het systeem?

- Hoeveel betaalt een nieuwe leerling die in maart nog instapt?

- Mag een leerling die geen geld heeft ook genieten van het systeem?

- Wat doe je als er niet genoeg geld is?

- En wat als er op het einde van het jaar geld over is?

RUTH

103

B Op de vlucht Het gezin kiest voor een toekomst 1 Waarom vluchten Elimelek en Noömi met hun zonen? Duid aan.

Er is geen voedsel meer in hun land.

Er is oorlog in hun land.

Er is veel werkloosheid in hun land.

Hun land is arm. Ze willen in een rijker land wonen.

Ze mogen hun mening niet uiten in hun land.

Hun dorp is verwoest door een overstroming, vulkaanuitbarsting …

Ze willen dat hun kinderen naar school kunnen gaan.

IN

2 Als ze blijven waar ze zijn, lopen ze een risico. Welk risico?

Vluchtelingen vandaag

2 Duid in de lijst in het groen aan wat jij een goede reden vindt om te vluchten.

Duid daarna in het blauw aan wat je een geldige reden vindt om in Europa te blijven.

Er is geen voedsel meer in mijn land.

Er is een oorlog aan de gang in mijn land.

Er is veel werkloosheid in mijn land, en ik wil werken.

Mijn dorp is verwoest door een natuurramp.

Ik mag mijn mening niet uiten in mijn land.

Ik ben holebi en in mijn land is dat verboden.

Mijn land is arm, ik wil in een rijker land wonen.

Ik wil dat mijn dochter naar school kan gaan, en in mijn land mag dat niet.

104

RUTH

© Hussain Jan /Demotix/Demotix/ Corbis

© Sanaullah/Xinhua Press/Corbis

©

© Michel Philippot/Sygma/Corbis

VA N

1 Schrijf onder elke foto welk onrecht de mensen ervaren.

C Het noodlot slaat toe Het gezin valt uit elkaar 1 Vul de namen aan en zet een kruisje bij wie overleden is.

Noömi

Elimelek

Kiljon

Machton

2 Duid het juiste antwoord aan. Als de drie vrouwen samenblijven, dan: zijn ze gedoemd tot armoede; moeten de jonge vrouwen voor Noömi zorgen;

3 Vul aan.

- Noömi keert terug naar haar geboorteland, zonder , maar met een

, zonder

VA N

zonder

IN

kunnen de jonge vrouwen opnieuw trouwen.

- Ze laat zichzelf nu Mara noemen. Dat betekent  Wie is de vreemdeling: - in Juda?

- in Moab?

©

Nieuwe Belgen

, uit een vreemd land ... .

1 Wat is een inburgeringscursus?

2 Waarom moeten nieuwe Belgen een inburgeringscursus volgen?

3 Wat zegt Mawed over zijn inburgeringscursus?

STAPSTEEN Vul in.

Wanneer mensen zeker zijn van een

, kan dat bijdragen tot hun

. Als hun toekomst in gevaar is, willen mensen daarvoor Geen toekomst of familie hebben, kan mensen

nemen.

maken.

RUTH

105

LES 2

De keuzes van Ruth D

A Kiezen voor elkaar Ruth blijft bij Noömi 1 Noömi vraagt Orpa en Ruth om terug te keren naar hun eigen land. Duid het juiste motief aan.

Ik-motief

Jij-motief

Iedereen-motief

2 Hoe reageren Orpa en Ruth? Vul de tabel aan.

Orpa

Ruth Ze moet terug.

Ze kan terug.

Ze kan terug.

Ze wil terug.

Ze wil terug.

Ik-motief

Ik-motief

IN

Ze moet terug.

Jij-motief

Jij-motief Iedereen-motief

VA N

Iedereen-motief

Ik vind Ruth

©

Ik vind Orpa

Hondstrouw

1 Zou jij doen wat de man in het filmpje doet?

Ja / nee, want

2 Over welke verbintenis gaat het hier? Duid aan.

Een belofte

Een engagement

Een eed

106

RUTH

Gezond verstand

B Armoede is geen keuze Ruth gaat aren lezen 1 Wiens idee was het om aren te gaan lezen? Markeer.

Kies uit: Ruth – Noömi 2 Aren lezen is: een eeuwenoud recht van de armen: zij mogen vragen om de aren die overblijven op te rapen en mee te nemen na het oogsten; een plicht voor de armen: zij zorgen na het oogsten dat het veld er weer netjes bijligt; een eeuwenoud recht van de armen: zij mogen de aren na het oogsten oprapen en meenemen naar huis.

Uit een container

VA N

4 Boaz beloont Ruth voor haar trouw. Hoe doet hij dat?

IN

3 Waarom behandelt Boaz Ruth goed? (Welke twee redenen geeft hij zelf?)

©

1 Wat zou er in je opkomen als je zoiets zou zien op straat?

Duid aan of vul aan.

Wat triestig dat ze eten moeten zoeken in een container.

Die mensen zijn zeker te lui om te gaan werken.

Dat is vies! Gaan ze dat echt opeten?

2 Wanneer zou jij het wel overwegen?

3 Waarom doen die mensen het volgens jou?

4 Wie eten uit een container haalt, is volgens de wet een dief die gestraft kan worden. Wat vind je daarvan?

RUTH

107

C Kiezen voor de liefde Ruth volgt de raad van Noömi op 1 Wiens idee was het om een thuis te zoeken bij Boaz? Markeer.

Kies uit: Ruth – Noömi 2 Wat zijn de voordelen voor Ruth én Noömi?

3 Wat vraagt Ruth eigenlijk van Boaz?

4 Wat zijn de voordelen voor Boaz?

IN

5 Markeer wat juist is.

Als man en vrouw

VA N

Boaz kan / moet Ruth en Noömi helpen door als losser op te treden.

©

1 Welke situatie wordt het meest aanvaard? Duid aan.

2 Duid de uitspraken aan waar jij mee akkoord gaat.

Mannen en vrouwen moeten evenveel betaald krijgen als ze dezelfde job doen.

Mannen en vrouwen zijn gelijk.

Mannen en vrouwen zijn niet gelijk, maar hebben elk hun kwaliteiten.

Mannen en vrouwen zijn gelijkwaardig.

STAPSTEEN Vul in.

In elke situatie kun je kiezen voor

. Als je niets meer te verliezen hebt,

is jouw situatie niet je eigen keuze. Maar de beslissingen die je neemt, kunnen wel je situatie !

108

RUTH

LES 3

De keuzes van Boaz

A Dat is de gewoonte Boaz respecteert de traditie 1 Vul aan.

- Door niet meteen met Ruth te slapen, toont Boaz - Er is nog iemand met meer

voor haar. dan Boaz.

- Boaz

de traditie/wet.

IN

2 Wat houdt het lossen van iemand in?

3 De man aan de stadspoort heeft meer rechten dan Boaz. Waarom kiest hij er toch niet voor om als losser op te treden? Duid aan.

Hij heeft al genoeg bezit.

VA N

Eerst wil hij wel. Wanneer hij te weten komt dat Ruth tot de eigendommen behoort, wil hij niet meer.

Eerst wil hij wel. Wanneer hij te weten komt dat NoĂśmi tot de eigendommen behoort, wil hij niet meer.

Wie worden meter en peter?

1 Ben jij het oudste kind in jouw gezin? Markeer. Ja / nee.

Š

2 Wie zijn jouw meter en peter?

3 En bij de rest van de klas?

4 Wat zegt de traditie?

5 Ben jij van plan die traditie te volgen?

6 Wat vind je van dit citaat?

Traditie is als een lantaarn: de domme houdt zich eraan vast, voor de wijze verlicht ze zijn weg.

(George Bernard Shaw)

RUTH

109

B Een hoopvolle toekomst Boaz verzekert de toekomst van Ruth en Noömi 1 Boaz koopt het land van Elimelech. Wat zijn de gevolgen daarvan?

2 In die tijd werden vrouwen gezien als bezit. En toch zeggen de mensen: ‘Ruth, die meer waard is dan zeven zonen …’ Waarom?

VA N

IN

Een toekomst voor de kinderen

© František Géla/Demotix/Corbis

©

1 Wat heeft Nicolas Winton gedaan voor 669 Tsjechische kinderen?

2 Moest Nicholas deze kinderen helpen? Markeer. Ja / nee. nee 3 Wat was het voordeel voor Nicholas?

4 Wat was het voordeel voor de kinderen?

STAPSTEEN Vul in en markeer wat juist is. zorgen voor regelmaat in het leven; zo weet je wat je kunt verwachten. Ze zijn er wel / niet om blindelings te volgen. Bij het nemen van een beslissing moet je ook rekening houden met . Je staat stil bij welk effect jouw beslissing op hen heeft.

110

RUTH

HOUVAST The butterfly effect 1 Wat is het 'butterfly effect'?

2 Geef drie voorbeelden uit het filmpje.

Kleine gebeurtenis

Groot effect

Er fladdert een vlinder in Brazilië.

Het waterijsje is uitgevonden.

IN

Tim Berners-Lee zet een pagina op de computer zodat iedereen die kan lezen.

3 Pas dit nu toe op het verhaal van Ruth. Vul de ontbrekende woorden in.

± 1120 v.Chr.

1

Kleine gebeurtenis: Ruth trouwt met wereld:

jaar 0

en samen zetten ze een zoon op de

.

2

Obed is de grootvader van

David, de belangrijkste koning van Israël.

3

Koning David is de voorvader van

©

± 1000 v.Chr.

VA N

Kies uit: Jezus – Boaz – christendom – koning – Obed – Ruth

.

Groot effect 4

Zonder de keuzes die sprake zijn geweest van het

gemaakt heeft, zou Jezus nooit geboren zijn en zou er ook nooit .

RUTH

111 111

MIJN PLEK Duik in je eigen leven en ga op zoek naar een voorbeeld van het butterfly effect. Noteer of teken het hieronder.

Kleine gebeurtenis

Š

VA N

IN

Groot effect

112 112

RUTH

©

VA N

IN

CHAINED

OPSTAP 1 Schrijf de letter S in het steentje als de mens enkel slachtoffer is.

2 Schrijf de letter D als de mens enkel dader is.

3 Schrijf de letters SD als de mens zowel slachtoffer als dader is.

4 Trek een rode cirkel rond de foto’s waar de mens verantwoordelijk is voor het lijden.

©

VA N

IN

5 Trek een groene cirkel rond de foto’s waar de mens niet verantwoordelijk is voor het lijden.

© PAUL DARROW/Reuters/Corbis

114 114

CHAINED

LES 1

Een leger van demonen

A Legioen was zijn naam Markeer in de zin het woord dat erop wijst dat de man door meerdere demonen bezeten is.

Legioen (Lucas 8, 30) Jezus vroeg hem: 'Wat is uw naam?' Hij zei: 'Legioen', want er waren veel demonen bij hem ingetrokken.

B Verslaving: een leger demonen 1 Schrijf de letter S bij alle foto’s waar het gaat om een verslaving aan een stof.

IN

2 Schrijf de letter G bij alle foto’s waar het gaat om een verslaving aan een gedrag.

VA N

NT

©

OT

CHAINED

115

C Nuggets

Š

VA N

IN

Welke evolutie merk je in het gedrag van de kiwi? Markeer onder de afbeelding in elke kolom het woord dat het best past.

verlangen

verlangen

verlangen

verlangen

nieuwsgierig

nieuwsgierig

nieuwsgierig

nieuwsgierig

genieten

genieten

genieten

genieten

gewoonte

gewoonte

gewoonte

gewoonte

dwang

dwang

dwang

dwang

STAPSTEEN Vul in.

Verslaving is Je kunt verslaafd zijn aan een Verslaving is een

en/of

afhankelijk zijn. of aan een bepaald

.

. Wie verslaafd is, is niet meer

.

Hij moet de stof nemen of het gedrag stellen om zich goed te voelen.

116

CHAINED

LES 2

EEscape to prison

A De vlucht

2 Beantwoord de vragen.

VA N

IN

1 Vul in op welke drie vlakken onze vrijheid begrensd is.

- Waar kan de gevangene zich vrij bewegen?

- Hoe probeert hij aan zijn grenzen te ontsnappen?

Š

- Wat is het gevolg van zijn ontsnappingspoging? Duid het juiste antwoord aan.

Hij is nu helemaal vrij. Hij kan doen wat hij wil.

Er is eigenlijk niets veranderd.

Zijn vrijheid is nog beperkter geworden.

3 Bespreek in de klas wat het gedrag van de gevangene met verslaving te maken heeft.

STAPSTEEN Vul in.

Mensen zijn

op

,

en

vlak.

Mensen proberen aan die grenzen te

, te vluchten. , wordt onze vrijheid

Als we onze grenzen niet is een voorbeeld van

. .

CHAINED

117

B De grenzen sluiten 1 Op welk vlak wordt de grens dichtgeduwd?

- Markeer het juiste mannetje bij de driehoek.

- Markeer op het beeld en in de teksten hoe je die grens herkent.

'Mijn ouders zouden me nooit een tweede kans geven. En dan mijn nieuwe vriendin, die is tegen drugs. Dus heb ik laatst geprobeerd om te stoppen. Dat viel zwaar tegen. Uren wakker liggen, hoofdpijn, zweten als een rund.'

(Bjorn, 20 jaar)

IN

De dakloze (Lucas, 8, 27-28) Het was al een tijdje dat hij geen kleren meer droeg en dakloos was. Hij schreeuwde: 'Jezus, zoon van God, doe me alstublieft geen pijn.'

VA N

NT

Sociale grens

Š

OT

Lichamelijke grens

118

CHAINED

Geestelijke grens

2 Op welk vlak wordt de grens dichtgeduwd?

- Markeer het juiste mannetje bij de driehoek.

- Markeer op het beeld en in de teksten hoe je die grens herkent.

'Ik zit behoorlijk in de shit. Het lijkt wel of iedereen tegen me is. Op school ben ik het kotsbeu. Thuis krijg ik steeds het gezeur van mijn ma over me heen. En nu lijkt het alsof mijn vrienden me ook al laten vallen. Ik kreeg gisterenavond nog een sms van Emily: Je bent echt niet goed bezig ...'

(Tessa, 16 jaar)

IN

De bezetene (Lucas 8, 29) Herhaaldelijk had die bezit van hem genomen; men bond hem dan vast met kettingen en voetboeien, maar steeds weer verbrak hij zijn ketenen en werd hij door demonen naar eenzame streken gejaagd.

VA N

NT

Sociale grens

Š

OT

Lichamelijke grens

Geestelijke grens

CHAINED

119

3 Op welk vlak wordt de grens dichtgeduwd?

- Markeer het juiste mannetje bij de driehoek.

- Markeer op het beeld en in de teksten hoe je die grens herkent.

'En dan dat rothumeur. OkĂŠ, misschien wou ik te snel gaan en was ik niet goed voorbereid. Maar ik ben vooral enorm geschrokken dat het zo moeilijk is om te stoppen. Die goesting in wiet, dat heb ik enorm onderschat. Na een paar dagen heb ik opnieuw een joint opgestoken.'

(Bjorn, 20 jaar)

Demonen (Lucas 8, 27) Toen hij van boord ging, kwam Hem uit de richting van de stad iemand tegemoet die in de macht was van demonen.

NT

VA N

IN

Sociale grens

-

Geestelijke grens

Lichamelijke grens

Š

OT

STAPSTEEN Vul in.

We proberen onze grenzen te openen door bepaald

in te nemen of door een te stellen. We voelen ons dan

Als we aan dat gedrag of aan dat middel

. zijn,

we onze vrijheid.

Verslaving beperkt ons op

, vlak.

120

CHAINED

en

LES 3

De weg naar meer vrijheid

A Open staan 1 Hoe kan de gevangene, zonder dat hij zijn cel verlaat, zijn vrijheid vergroten?

2 Kan de gevangene dat? Waarom wel / niet?

3 Waarom is het belangrijk dat het dak van de cel opengaat? Duid het correcte antwoord aan.

Hij kan via het open dak ontsnappen en doen wat hij wil.

IN

Hij kan door het open dak nieuwe ideeĂŤn en mensen binnenlaten die de cel helpen vergroten.

Hij kan door het open dak de celgenoot wegjagen en zo de cel voor zich alleen hebben.

utes: ach r e open. a p ey ar h e t k i en el wh ar r r e s tt d ewa sD in n be a om tio Th c n

Š

th ey f

u

M

VA N

4 Teken in de driehoek met pijlen welke kracht we moeten gebruiken om onze vrijheid te vergroten.

Sociale grens

Lichamelijke grens

Geestelijke grens

CHAINED

121

NT

B En in de Bijbel (Lucas 8, 26-39)

1 De bezetene uit het Bijbelverhaal zet zijn ‘deksel’ of ‘dak’ open. Hoe doet hij dat?

2 Noteer bij de driehoek hoe de bezeten man op de drie vlakken hersteld is.

VA N

IN

Sociale grens

Lichamelijke grens

Geestelijke grens

©

OT

3 De bezeten man heeft na zijn genezing zijn grenzen verlegd. Wat doet hij? Duid het juiste antwoord aan.

Hij gaat naar huis en onderhoudt zijn gezin.

Hij gaat mee met Jezus.

Hij gaat naar huis, trekt de stad in en heeft een nieuw leven.

STAPSTEEN Vul in.

We kunnen onze vrijheid

door onze grenzen

te verleggen. Ons

voor anderen is daarbij heel belangrijk.

Door anderen en andere ideeën binnen te laten, kunnen we onze en In het evangelie lezen we dat onszelf is om

122

CHAINED

, grenzen

.

voor anderen de te leven.

HOUVAST 1 Schrijf in het rood bij elke grens een voorbeeld van een beperking door verslaving.

2 Schrijf in het groen bij elke grens een voorbeeld van een verruiming van de vrijheid na het afkicken.

IN

Sociale grens

Geestelijke grens

Š

VA N

Lichamelijke grens

I'm not telling you it's going to be easy, I'm telling you it's going to be worth it

CHAINED

123 123

MIJN PLEK Opdracht: Noteer bij elke grens minstens twee voorbeelden van wat jij kunt doen om je vrijheid te vergroten. Laat je inspireren door de tien tips die je kreeg in het thema 'Doodlopende straat'.

IN

Sociale grens

Š

VA N

Lichamelijke grens

124 124

CHAINED

Geestelijke grens

©

VA N

IN

JUDITH

OPSTAP De afgrond

2 Wat heeft je geraakt?

©

VA N

IN

1 Wat heb je gezien?

3 Wat heeft het bij je opgeroepen?

126 126

JUDITH

4 Wat herken je uit je eigen leven?

LES 1

Muurvast

A Judith tussen vier muren OT

NT

Judith trekt zich terug (vrij naar het boek Judith) Sindsdien leefde ze van de buitenwereld afgezonderd in haar woning, in zwarte kleren gehuld, in het gezelschap van haar katten.

Ze had alleen nog contact met een paar bedienden en met de beheerder van het domein dat ze had geërfd.

Ze at weinig, bracht haar dagen door met eerbetoon aan de nagedachtenis van de man die ze had bemind. Volledig in beslag genomen door haar verdriet besefte ze niet meer hoe mooi ze wel was.

 Markeer in het tekstfragment hoe Judith vastzit in haar leven.

2 Hoe komt het dat Judiths leven vastzit?

Duid het juiste antwoord aan.

Haar man is gestorven.

Ze werd ernstig ziek.

Ze had een misdaad begaan.

3 Wat betekende het in die tijd om weduwe te zijn?

IN

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

B De inwoners van Betulia zitten muurvast Ontbering in Betulia (vrij naar het boek Judith) Desondanks speelde de tijd in zijn voordeel, want zelfs de overvloedige voedselreserves van Betulia begonnen te slinken, wat de inwoners dwong om rantsoenen in te stellen. En toen het hem lukte ze hun water af te nemen door de loop te veranderen van de rivier die de stad van water voorzag, wist hij dat hij een belangrijke stap naar de overwinning had gezet.

1 Markeer in het tekstfragment hoe de inwoners van Betulia muurvast zitten.

VA N

NT

©

OT

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

2 Hoe komen de inwoners van Betulia in die uitzichtloze situatie terecht? Duid het juiste antwoord aan.

Er was een natuurramp.

Er is oorlog.

Er is een hevige griepepidemie.

3 Wat betekent die situatie voor de toekomst van de inwoners van Betulia?

STAPSTEEN Vul in. is

geworden. Haar leven zit . Ze heeft geen

en geen

meer.

De inwoners van

zitten

. Hun stad is

. De bevolking heeft

meer.

JUDITH

127

C Vastgezet vandaag Beantwoord bij elke foto de volgende vragen.

1 Wie zit muurvast?

2 Hoe zit die persoon vast?

3 Hoe ziet de toekomst eruit?

1

2

3

IN

In heel wat Afrikaanse landen zijn vrouwen en meisjes nergens veilig voor verkrachters.

VA N

1

In Europa groeien heel wat kinderen op in weeshuizen, omdat hun ouders geen geld hebben of lijden aan een handicap. Die kinderen blijven verstoken van onderwijs en gezondheidszorg.

2

Š

3

In BelgiĂŤ is een op de vijf vrouwen in de loop van haar leven het slachtoffer van geweld binnen een partnerrelatie.

128

JUDITH

1

2

3

1

In heel veel landen mogen burgers niet vrij voor hun mening uitkomen. De staat legt hun een politieke overtuiging of religie op.

2

3

1

2

IN

In Noord-Korea is er onvoldoende materiaal en medische uitrusting.

Bovendien lijdt de bevolking onder een gebrek aan voedingsmiddelen.

De kindersterfte is er hoog.

3

VA N Š

1

2

3

Speelkwartier in de fietsenstalling Nemen ze haar gevangen Met haar rare vlechten En haar stomme jas Ze lachen om haar huilen Gaan ervandoor met haar tas Dan wou ze dat ze dood was.

Bram Vermeulen, Marjolein

STAPSTEEN Vul in.

Ook in het leven. Er zijn veel Het lijkt dan alsof er voor hen geen

kan iemand of een groep mensen

zitten

waardoor mensen muurvast zitten. meer is.

JUDITH

129

LES 2

En als we nu eens bidden ... ?

A De gebeden verhoord?

1 Markeer in de tekst wat Judith de raadgevers van Betulia verwijt.

OT

NT

Wachten op God? (vrij naar het boek Judith) En jullie gebeden ... Geloven jullie echt dat God het op prijs stelt dat jullie hem zo willen dwingen tot hulp en dat jullie weigeren te vechten en liever wachten tot hij tussenbeide komt?

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

2 Markeer in de tekst waarom bidden volgens Uzzia wel helpt.

NT

God zet mensen aan (vrij naar het boek Judith) ‘Vergis je niet’, antwoordde Uzzia. ‘God heeft ons al verhoord. Ik weet niet hoe ze het gaat aanpakken, maar die vrouw, die mooier is dan alle andere, is door God persoonlijk naar ons gezonden.’

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

3 Markeer in de lijst wat volgens Judith bij ‘bidden’ past. Markeer vervolgens wat volgens Uzzia bij ‘bidden’ past.

IN

Kies uit: zinvol – saai – krachtgevend – vragen naar iets – tijdverlies – inspirerend – rustpunt – voor zwakkelingen – moedeloos – hoopgevend – God verhoort en grijpt in – God doet het niet (alleen) – God werkt via mensenhanden

VA N

4 Welk tekstfragment benadert het meest jouw mening over bidden? Waarom?

B Wat is bidden?

Duid de juiste zinnen aan.

Bidden is praten met God.

Bidden kun je overal en op elk moment doen.

Bidden doe je altijd op dezelfde manier.

God luistert naar je gebed.

Mensen bidden op verschillende manieren.

©

OT

In een gebed vraag je altijd aan God dat het beter zal gaan.

Bidden kan over alles gaan.

Bidden doe je in een speciale ruimte.

Bidden doe je op zondag.

STAPSTEEN Vul in.

Judith vindt dat bidden alleen niet helpt. Ze verwijt de raadgevers dat ze niets doen. ervan overtuigd dat de praten met

verhoord zijn. God heeft een mens gestuurd. Bidden is . Het kan over alles gaan. Mensen bidden op veel manieren. Je kunt

en op elk moment bidden. God zijn eigen manier een

130

JUDITH

is

.

naar je gebed en geeft op

C Iedereen online met God 1 Schrijf bij elke afbeelding waarom mensen contact zoeken met God. Kies uit: God danken – kracht vragen – een overledene herdenken – kwaad zijn – bescherming vragen – vergiffenis vragen

1

© De Gelderlander / Theo van Zwam

2

3

IN

Bidden is

VA N

?#@$&%!

Vloeken 4

5

6

©

2 Welke redenen kunnen mensen nog hebben om te bidden?

3 Waarom heb jij al eens God aangeroepen in je leven?

STAPSTEEN Vul in. maakt deel uit van het van

. Mensen hebben tal

om te bidden. Ze bidden vooral omdat ze beseffen dat ze niet alles hebben.

JUDITH

131

LES 3

G.O.D.!

A Judith wordt geraakt 1 Markeer in de tekst waardoor Judith geraakt wordt.

OT

NT

‘Geraakt’ (vrij naar het boek Judith) Maar Judith werd vooral getroffen door de ellende om zich heen, die veel groter was dan ze zich had voorgesteld.

In de versufte menigte kwam ze alleen maar mensen met ingevallen gezichten tegen, verwilderde mannen, uitgemergelde kinderen. Vrouwen waren jammerend op zoek naar een stuk brood of een beetje water. Op de grond lagen ellendige oudjes ...

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

2 Omcirkel op de foto de gelijkenissen met de Bijbeltekst.

B Judith staat op

Judith grijpt in (vrij naar het boek Judith) Ze had er zich langdurig op voorbereid. Ze had haar lichaam ingewreven met Egyptische olie, zich in stoffen gehuld die teerder waren dan bloemblaadjes, haar haar afgewikkeld tot het op de vloer neerhing en het toen weer laten opmaken, ze had zich geparfumeerd en glanzende, gekleurde sluiers omgeslagen.

VA N

NT

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

2 Hoe komt het dat Judith in een uitzichtloze situatie is terechtgekomen?

3 Wie zou op de foto Judith kunnen zijn?

‘Ik ga Holofernes opzoeken en de stad redden!’

©

OT

IN

1 Markeer in de tekst hoe Judith uit haar uitzichtloze situatie opstaat.

4 Wat heeft Judith gedaan?

Uit: P. Lechermeier, Een Bijbel

5 Wat is het gevolg voor de bewoners van Betulia?

STAPSTEEN Vul in. zorgt door haar eigenwijze zin voor initiatief dat

aanwezig is. Ze doet

dat in drie stappen: 1 2 3

G O D

: De toestand in Betulia laat haar niet los. : Ze staat op uit haar eigen ellende. : Ze onderneemt iets, ze begint eraan.

Op die manier brengt Judith

132

JUDITH

voor zichzelf en voor de anderen.

C G.O.D.! in de wereld – De Judiths van vandaag Bekijk de uitzichtloze situaties op deze pagina. Welke Judith van vandaag probeert deze mensen vooruit te helpen?

Noteer de letters van p. 132 in de tabel.

1

VA N

IN

2

3

Š

4

5

6

1

2

3

4

5

6

JUDITH

133

© Zhang Yuwei/Xinhua Press/ Corbis

A

Artsen Zonder Grenzen streeft ernaar om in Noord-Korea de medische zorg voor de bevolking te verbeteren.

Bernard Kouchner - stichter van AzG

B

Mamas for Africa zet zich in voor Congolese vrouwen en meisjes in hun strijd tegen armoede en geweld.

vervangen door Mamas for Africa ontbreekt

De Vlaamse Hilde Mattelaer is de stichtster van Mamas for Africa © Marco Secchi/Corbis

IN

C

VA N

D

Yoani Sanchez doorprikt met haar weblog ‘Generacion Y’ de censuur in Cuba. Haar blog is al in verschillende talen vertaald. Ze is een symbool voor het recht op vrije meningsuiting.

©

© Cristobal Herrera/ZUMA Press/Corbis

Welke organisatie richtte J.K. Rowling op? Wat doet die organisatie?

Ingrid Stals slaagde er als eerste in om het thema partnergeweld op de agenda van de Antwerpse politie te zetten. Tegen de stroom in vocht ze voor de erkenning dat vrouwen vaker het slachtoffer zijn dan mannen.

E

STAPSTEEN Vul in.

Ook

zijn er mensen die

situaties. Die mensen manier

134

JUDITH

en voor anderen. Deze mensen zijn de

worden door uitzichtloze er iets aan. Ze brengen op die .

IN

HOUVAST

VA N

1 Met welke uitzichtloze situatie werd Malala geconfronteerd?

2 Hoe reageert Malala op de uitzichtloze situatie?

O

Š

G

D

3 Hoe brengt Malala bevrijding?

- Voor zichzelf:

- Voor de ander:

JUDITH

135 135

IN

MIJN PLEK

VA N

1 Leef je in de positie van het meisje in. Hoe reageer jij op de pestsituatie?

©

2 Ben je een moderne Judith? Waarom wel of waarom niet?

136 136

JUDITH

©

VA N

IN

ANDERS ZIJN - EEN RECHT

OPSTAP 1 Markeer in de lijst drie woorden die het best het thema van de kortfilm Impasse omschrijven. Leg uit waarom je die woorden koos.

Kies uit: vooroordelen – angst – verliefdheid – conflict – verlegenheid – opvoeding – racisme – idealen – discriminatie – veralgemening – groepsdruk – onverdraagzaamheid – armoede – vluchten – nazisme 2 Wat betekent ‘impasse’? Duid het juiste antwoord aan.

Een situatie waaruit je je moeilijk kunt redden.

Een afgesloten ruimte waaruit je niet weg kunt, zoals een treinwagon.

Een ontmoeting met een vreemdeling

IN

3 Waarom is 'Impasse' de titel van de kortfilm?

©

VA N

4 Kruip in de huid van de jonge man. Stuur de vrouw een sms.

138 138

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

Onbetrouwbaarheid

LES 1

Discriminatie

A Anders 1 Waarom verbergen de mensen in het spotje hun gezicht?

2 Welke vormen van ‘anders zijn’ komen in het spotje voor?

1

4

2

5

3

6

Mensen ongelijk behandelen vanwege kenmerken die er niet toe doen

Ernaar streven om overal jezelf te zijn

Jezelf in de plaats van de ander durven zetten om die ander beter te begrijpen

VA N

Opkomen voor de rechten van mensen die anders zijn

IN

3 Wat is discriminatie? Duid het correcte antwoord aan.

4 Markeer en vul aan. In het voorval van Karel is er wel / geen sprake van discriminatie, omdat ...

©

Karel is homo. Hij solliciteert naar een job als chauffeur.

Karel veroorzaakte een maand geleden een ongeval onder invloed van alcohol. Hij krijgt de job niet.

STAPSTEEN Vul in. is mensen

vanwege

kenmerken die er niet toe doen.

Mensen worden gediscrimineerd vanwege hun: -

godsdienst of levensovertuiging, huidskleur, ras of nationaliteit, seksuele geaardheid, geslacht, leeftijd, beperking of chronische ziekte.

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

139

B Fouten in ons denken

1

3 2

Kennismaking met de donor

4

1 Schrijf de nummers van de afbeeldingen bij de juiste omschrijvingen.

2 Schrijf de begrippen bij de juiste omschrijvingen.

Kies uit: brandmerk/stigma – hokjesdenken/stereotype – vooroordeel Nummer afbeelding

Begrip

IN

Omschrijving Een negatief kenmerk dat je koppelt aan een persoon of een groep, en waar je moeilijk vanaf geraakt.

VA N

Een oordeel dat je geeft over iemand zonder dat je hem of haar kent.

Een overdreven simpel en meestal negatief beeld van een bepaalde groep.

Vul in.

©

STAPSTEEN

We vinden het lastig om met de grote verschillen tussen mensen om te gaan; we hebben de neiging te vereenvoudigen. Daardoor maken we

over mensen.

Fouten in ons denken zijn: - een vooroordeel, - een brandmerk of - hokjesdenken of

C De roots van discriminatie 1 Wat voelt de interviewer bij het koppel?

Duid het correcte antwoord aan.

Hij vindt het een leuk stel.

Hij heeft er bedenkingen bij.

Hij vindt hen sympathiek.

Hij vindt hen antipathiek.

140

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

, .

2 Markeer in de tabel wat de interviewer zegt.

3 Schrijf naast de uitspraken die je markeerde of het om een vooroordeel, een stigma (brandmerk) of een stereotype (hokjesdenken) gaat.

Uitspraak

Vooroordeel, stigma of stereotype?

‘Al die wijven hebben het zot in hun kop!’

‘Jullie maken de foute keuze. Je zou beter nog eens goed nadenken.’

‘Dat moet gaan werken, winkelen, ’s avonds iets gaan drinken, vreemdgaan …’

‘Jij bent een sloef. En jij bent een hoer.’

Vul in.

©

VA N

IN

‘Jullie staan echt wel heel open voor elkaars wensen.’

STAPSTEEN . Dat is een negatief

begint bij over de ander. Antipathie beïnvloedt ons over die persoon. Het negatieve denken over die persoon bepaalt ons tegenover hem.

Voelen

Denken

Doen

Antipathie

Vooroordelen + Stereotype/hokjesdenken + Stigma/brandmerk/ etiket

Discriminatie Geweld

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

141

LES 2

Onze XXXX verlangens ... discriminatie of solidariteit?

A Verlangens worden zuchten Humo vroeg aan jongeren uit het secundair onderwijs: ‘Welke verlangens of dromen heb jij voor de toekomst?’

‘Winnen met Euro Millions, een dure sportwagen kopen en in een mooie villa wonen.’

‘Uitblinken in mijn sport, zodat iedereen naar mij opkijkt.’

‘Baas worden van een groot bedrijf.’

‘Het voor het zeggen hebben in ons land.’

1 Zet bij elk tekstje een G voor ‘geld’, een S voor ‘succes’ of een M voor ‘macht’.

2 Wat zou jouw antwoord zijn op de vraag van Humo?

©

VA N

IN

3 Schrijf het juiste GSM-verlangen (Geld, Succes of Macht) bij elke afbeelding.

4 Wat loopt er in elke afbeelding fout?

STAPSTEEN Vul in.

Mensen verlangen naar

,

Dat zijn de

.

en

. Als we die verlangens ten koste van

.

nastreven, worden het

,

142

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

en

zijn de

.

B Aan de verleiding weerstaan Matteüs 4, 1-11 1 Welke verlangens herken je in het verhaal?

2 Welke zuchten herken je in het verhaal?

3 Waartoe roept het verhaal ons op?

Stanley Spencer

4 Over welke zuchten gaat het in deze islamitische bronnen?

‘En wie voor de eigen hebzucht behoed worden, zij zijn het die het welgaat.’ (Koran 59.9)

‘Wie anderen de baas kan in het worstelen, is niet echt sterk. Echte kracht is bij wie zich kan beheersen als hij boos is.’ (Bukhari – Hadith)

IN

Wanneer je moslims met iets feliciteert, antwoorden zij: ‘Alle lof komt Allah toe.’

VA N

NT

C GSM-verlangens in dienst van de ander 1 Welke GSM-verlangens komen in de tekst aan bod?

Markeer. Schrijf dan de verlangens hieronder.

©

OT

2 Markeer de begrippen die bij Broederlijk Delen passen.

‘Genoeg is goed’ in plaats van ‘nooit genoeg’.

Wij willen een solidariteitsbeweging zijn. Samen bouwen we aan onze droom van een wereld zonder ongelijkheid. Wij zijn ervan overtuigd dat dat de enige manier is om duurzame resultaten te behalen. In Vlaanderen proberen we via de politiek invloed te hebben op de beslissingen.’

(Broederlijk Delen)

Kies uit: discriminatie – machtsmisbruik– solidariteit

STAPSTEEN Vul in.

Christen zijn, is kunnen Ook de

van de HEH-zuchten. roept op om tegen de HEH-zuchten te strijden. Die strijd noemen moslims

.

We kunnen GSM-waarden in dienst van de ander gebruiken. is het gevoel van ertoe aanzet om iets te Zowel de

dat mensen .

als het

roepen op tot solidariteit.

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

143

LES 3

Mensenrechten en discriminatie

A De rechten van de mens 1 Wat hoort bij de klant (K) en wat bij de winkelier (W)? Schrijf de juiste letter in de stapsteentjes.

Vrijheid van meningsuiting is belangrijk.

Slowakije is een mooi land.

Hij houdt van baseball.

De ander moet zijn mening aanvaarden, wat die ook is.

Hij aanvaardt geen enkele andere mening dan de zijne.

Hij is gelovig.

Hij voelt zich beledigd omdat de tekst op het T-shirt niet past bij de Amerikaanse vlag.

2 Over welke mensenrechten gaat het in Tricko?

IN

Mensenrechten zijn rechten en vrijheden voor alle mensen. Je hebt die rechten omdat je mens bent.

VA N

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) legde in 1948 de mensenrechten vast in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM). Aanleiding vormde de nazigruwelen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

3 Bekijk de tifo. Vrijheid van meningsuiting of hatespeech?

Š

Drie belangrijke vragen bij een hatespeech: 1 Wie doet de uitspraak?

2 Waar doet men de uitspraak?

3 Welk doel heeft de uitspraak?

De vrijheid van meningsuiting mag nooit een excuus zijn om doelbewust haatdragende uitlatingen over personen of bevolkingsgroepen (hatespeech) te doen.

(Amnesty International)

STAPSTEEN Vul in.

In de

is

een belangrijk onderwerp. Het recht op is begrensd door het verbod op discriminatie

en

.

de mensenrechten overal ter wereld gerespecteerd worden.

144

ANDERS ZIJN ďšť EEN RECHT

ziet erop toe dat

B Genocide als extreme uiting van discriminatie Het uitmoorden van een volledige bevolkingsgroep kreeg pas in 1944 een naam: genocide of volkerenmoord.

De Shoah of Holocaust is de grootste en bekendste genocide in de Westerse geschiedenis. Minstens zes miljoen Joden werden uitgemoord. Maar deze genocide is zeker niet de enige.

Kenmerk 1 De daders van de genocide zien hun slachtoffers niet meer als (volwaardige) mensen.

Kenmerk 2

‘Alle Joden moesten zich melden en zich in een grote stad vestigen. In Krakau arriveerden elke dag meer dan tienduizend Joden uit de provincie.’

VA N

De daders verdelen de bevolking in groepen door allerlei wetten in te voeren die de vrijheid van de slachtoffers beperken.

Voorbeeld: de anti-Joodse wetten

IN

Voorbeeld: de nazi’s zagen de Joden als ongedierte.

©

Kenmerk 3

(Schindler’s List)

De slachtoffers krijgen overal de schuld van. Ze zijn de zondebok. De kloof tussen de slachtoffers en de rest van de bevolking groeit.

Voorbeeld: de Joden kregen de schuld van de crisis.

Tobias Schiff overleefde verschillende concentratiekampen.

Kenmerk 4 De daders maken het onderscheid tussen de slachtoffers en de rest van de bevolking duidelijk zichtbaar.

Voorbeeld: de Joden werden verplicht om de davidsster te dragen.

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

145

Kenmerk 5 De daders gebruiken geweld tegen de slachtoffers. Het geweld gaat van kwaad naar erger. Ze gebruiken zo veel geweld dat iedereen eraan went.

Voorbeelden: schelden, slaan, schoppen …

Kenmerk 6 De daders doden de slachtoffers systematisch, met als doel de volledige uitroeiing van de bevolkingsgroep.

Kenmerk 7

VA N

IN

Voorbeeld: de concentratiekampen Auschwitz en Birkenau

De daders doen er alles aan om de feiten te ontkennen en bewijzen te laten verdwijnen.

©

Kenmerk 8

De daders van een genocide zijn altijd heel goed voorbereid en de uitvoering van een genocide is altijd goed georganiseerd.

© Nin Fonténai

STAPSTEEN Vul in.

De

vorm van discriminatie en schending van de mensenrechten is de . Een genocide is een

Elke genocide heeft

. .

De

of

is de in de Westerse geschiedenis, maar ze is zeker

.

146

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

HOUVAST 1 Zoek in het letterrooster de woorden die in de tabel omschreven worden. De beginletters van de woorden zijn aangegeven. (Er is één beginletter vanwaaruit twee woorden vertrekken.)

2 Schrijf elk woord naast de correcte omschrijving.

G

E

P

S

E

F

D

E

X

W

E

N

R

C

Y

I

S

O

C

D

N

R

G

B

B

S

V

E

C

I

O

Z

E

T

Y

L

Q

D

U

L

T

H

I

K

E

P

Z

C

N

B

I

I

E

T

T

T

E

T

Q

N

E

O

C

E

L

Y

W

G

B

E

H

K

A

H

I

E

N

B

T

H

S

H

I

L

M

C

D

N

W

J

T

D

C

A

R

D

X

H

B

M

U

A

I

R

C

A

E

S

H

B

R

G

J

C

W

Z

M

M

A

T

O

B

Z

E

U

E

P

E

T

E

B

E

I

I

M

R

O

O

G

J

A

G

I

N

C

E

T

R

E

B

M

K

R

T

R

K

E

Q

T

O

H

P

C

C

O

R

T

S

U

A

C

O

L

O

H

C

E

S

T

H

C

U

Z

S

R

E

E

H

O

S

T

I

I

E

R

S

F

K

I

D

J

T

M

A

O

S

T

E

H

A

O

H

N

N

H

N

L

N O

S

E

K

E

V

D

H

C

S

I

E

N

B

S

VA

U

S

S

L

O

Y

H

H

D

P

O

F

E

C

P

L

A

A

T

D

E

T

N Gezocht woord

©

Omschrijving

IN

R

Mensen ongelijk behandelen vanwege kenmerken die er niet toe doen Een negatief kenmerk dat je koppelt aan een persoon of groep en waar je moeilijk vanaf geraakt Een overdreven simpel en negatief beeld van een bepaalde groep Als je het GSM-verlangen naar geld overdreven nastreeft.

Een HEH-zucht, waarbij je ten koste van alles streeft naar macht Als succes zo belangrijk wordt, dat je ervoor over lijken gaat.

De vervolging van de Joden door de nazi’s Het Hebreeuwse woord voor de Jodenvervolging Een georganiseerde volkerenmoord De persoon of groep die van alles ten onrechte de schuld krijgt Een oordeel over iemand zonder dat je hem of haar kent

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

147 147

MIJN PLEK

©

VA

N

IN

Opdracht: Maak je eigen collage met minimaal drie foto’s, artikels … over discriminatie en mensenrechten.

148 148

ANDERS ZIJN  EEN RECHT

©

VA

N

IN

WEG NAAR COMPOSTELA

OPSTAP Op stap!

1 Woordspin: wat weet je over …

Pelgrimage (bedevaartstocht)

IN

De Vlaamse reporter Arnout Hauben trekt voor het programma Man bijt hond op pelgrimstocht. Na een voettocht van 100 dagen en 2 300 kilometer bereikt hij Santiago de Compostela. In dit thema zal hij onze sympathieke gids zijn.

2 Duid aan welke persoonlijke indrukken van deze tocht hij in zijn overzichtsfilmpje stopte. mensen ontmoeten

N

liefde

natuur

VA

hygiëne

doorbijten

weersomstandigheden

©

angst alleen komen

lange weg

gastvrijheid

3 Waar zijn de mensen die hij ontmoet tijdens deze lange tocht naar op zoek?

150 150

WEG NAAR COMPOSTELA

uitslapen afscheid nemen

allergieën zoeken naar zingeving toerisme

LES 1

Pelgrimeren

A Een wereldwijde traditie 1 Plaats de namen van de wereldgodsdiensten bij de afbeeldingen.

Kies uit: boeddhisme – jaïnisme – christendom – islam – hindoeïsme – jodendom – paganisme

© 501room / Shutterstock.com

VA

N

IN

© loca4motion / Shutterstock.com

© Protasov AN / Shutterstock.com

© Asaf Eliason / Shutterstock.com

©

2 Duid de kenmerken van pelgrimeren aan die bij alle wereldgodsdiensten voorkomen.

Beroemde bedevaartsplaats

Jezelf beter leren kennen

Lichamelijke uitdaging

Ieder op zijn/haar eentje

Commercieel interessante trip

Geestelijke uitdaging

Lange tocht met duidelijk eindpunt

Kansen om mensen te ontmoeten

Sportieve uitdaging

3 Welke bedevaartsplaatsen ken jij bij naam?

STAPSTEEN Vul in. is reizen naar een wel een

plaats. Zo’n reis wordt ook

genoemd.

In alle wereldgodsdiensten is de pelgrimage een belangrijk onderdeel van de

WEG NAAR COMPOSTELA

.

151

B Goed op weg Van alle tijden en elk geloof Pelgrimeren is zo oud als de mensheid. Archeologen hebben aangetoond dat zelfs het monument van Stonehenge diende als bedevaartsoord. Ook in de klassieke oudheid was het verschijnsel bekend. Gelovigen pelgrimeerden naar tempels, orakels of andere heilige plaatsen. Bedevaarten komen voor in het boeddhisme, het jodendom, de islam, het hindoeïsme en het christendom, alsook in andere godsdiensten.

1 Markeer in de tekst: - wanneer mensen pelgrimeerden; - waar mensen naartoe trokken op pelgrimage; - wie op bedevaart vertrok.

2 Som vijf basisprincipes op voor de bagage van een pelgrim.

IN

-

N

-

VA

-

©

Wereldlijke pelgrimages Vandaag kan pelgrimeren ook een niet-religieuze betekenis hebben. Zo is het een bekend feit dat veel reizigers die naar Santiago de Compostela stappen geen godsdienstige motieven hebben, maar worden gedreven door de ‘zoektocht naar zichzelf’. Ook wordt er van pelgrimage gesproken als mensen op weg gaan naar plaatsen die gelinkt zijn aan hun idool, bijvoorbeeld een popster. Het bekendste voorbeeld daarvan is Graceland in Memphis (Tennessee, VS), het landgoed van Elvis Presley.

3 Markeer in de tekst: - wie vandaag op bedevaart vertrekken; - waarom mensen toen en nu op bedevaart vertrekken.

STAPSTEEN Vul in. is een verschijnsel van alle tijden en alle godsdiensten.

Zowel

als

ondernemen een

(voet)tocht naar een bekende Ze willen met deze tocht

152

WEG NAAR COMPOSTELA

beter leren kennen.

.

C Symbolen voor onderweg 1 Bekijk de afbeeldingen. Wat stellen ze voor?

Kies uit: heiligenverering – gebedssnoer – pelgrimsstaf – mijlpaal/stapsteen – een kaars branden – bedevaartsplaats – een offer brengen

5

3

6

VA

N

4

2

IN

1

©

© Calvin Chan / Shutterstock.com

2 Schrijf de cijfers van de afbeeldingen bij de juiste betekenis.

Een plek die een bijzondere betekenis heeft voor een godsdienst en waar mensen al eeuwen naartoe reizen, bv. Rome, Mekka

7

Een stok die extra steun biedt bij vermoeidheid, overbelasting of op slecht gebaande wegen Het vereren van opmerkelijke personen die getoond hebben hoe je op een zinvolle manier gelovig kunt leven Een kralenketting die wordt gebruikt voor het in stilte opzeggen van gebeden, bv. rozenkrans, tasbih, japa mala Een geschenk dat je achterlaat op een welbepaalde plaats, om zo op een gelovige manier dank te zeggen, om hulp te vragen of om vergiffenis te vragen Een wereldwijd gebruikt plechtig ritueel, waarmee je je band met iemand wilt uitdrukken Een stenen richtingaanwijzer die je twee zaken vertelt: dat je op de goede weg bent én hoe ver je nog verwijderd bent van je reisdoel

WEG NAAR COMPOSTELA

153

LES 2

De grens over

A Grenzen trekken 1 Mensen springen op twee verschillende manieren om met grenzen: met een open geest en met een gesloten geest: - Duid de begrippen die passen bij een open geest van begrenzen aan in het groen.

- Duid de begrippen die passen bij een gesloten geest van begrenzen aan in het rood. ambitie

benepen

steeds hogerop

autoritair fundamentalisme

alles willen beheersen experimenteren

krampachtig alles moet kunnen

Toren van Babel

anarchie

IN

een regeltje voor alles alles reglementeren

niets houdt me tegen

VA

N

2 Welke manier van begrenzen lijkt beter dan de andere? Motiveer je antwoord.

Š

Tijdens een pelgrimtocht botst elke mens op drie grenzen. Wie start aan de Franse grens, beklimt dagenlang pittige bergen, die je dwingen een eigen tempo aan te houden.

3 Wat is de eerste grens waar pelgrims tegenaan lopen?

4 Hoe zou jij met die grens omspringen?

STAPSTEEN Vul in.

Sommige grenzen

mensen: ze

de

mogelijkheden en kansen.

Andere grenzen

mensen uit elke mens.

154

WEG NAAR COMPOSTELA

om verder te gaan: ze halen

B Grenzen oversteken 1 Markeer wat juist is.

Arnout benadert de grens met een open / gesloten geest.

2 Aan welke handelingen kun je merken dat Arnout de grens ziet als een ontmoetingsplaats en een geestelijke uitdaging?

3 Plaats de begrippen bij de juiste historische constructie.

Kies uit: betonnen muren + hoog ijzeren hek – Berlijnse – 700 km lang – 10 meter hoge betonnen muren – Palestijnse – Berlijn/Duitsland – 6 800 km lang – Israëlisch-Palestijnse – IJzeren Muur/

Muur

1961 - 1989

VA

N

IN

Gordijn

2002 - …

©

41,1 km lang /

.

Loopt dwars door

dorpen.

© Ryan Rodrick Beiler / Shutterstock.com

Liep dwars door

STAPSTEEN Vul in. kwestie: hij scheidt verschillende

Een muur is ook een

. Zo’n muur plaatsen tussen mensen neemt de problemen

weg; het

ze zelfs ...

WEG NAAR COMPOSTELA

155

C Grenzen verleggen My lines, your lines Don’t cross them lines What you like, what I like Why can’t we both be right?

Attacking, defending Until there’s nothing left worth winning Your pride and my pride Don’t waste my time I don’t wanna fight no more (Alabama Shakes - Don’t wanna fight) 1 Waarom zit de discussie tussen de beide partijen muurvast?

2 Markeer op welke manier(en) je zo’n vastgelopen situatie weer kunt herstellen.

VA

N

IN

Kies uit: toegeven – je eigen gelijk halen – onderhandelen – samenwerken – ontlopen

©

3 Wat zorgde ervoor dat de soldaten toch met hun ‘vijanden’ samenspeelden? Waarom?

4 Hoe ontvangen de zigeuners de wildvreemde Arnout op hun doopfeest? Waarom?

STAPSTEEN Vul in. voor de (geloofs) basis van een

geest. geven je een groter

156

WEG NAAR COMPOSTELA

van de ander vormt de en beleving van je eigen gevoel.

LES 3

Geloven is durven op weg gaan

A Geloven helpt

1 Wat bedoelt Arnout met ‘u overvalt me wel een beetje’ als Jos begint te vertellen?

IN

2 Waarom onderneemt Jos deze pelgrimstocht naar Compostela?

'Iedereen wist dat het

VA

N

‘Ik weet dat dat niet mogelijk is, maar toch stap ik de Camino om sterkte af te smeken voor mijn zoon, opdat hij er zou door komen.’ ‘’k Weet dat het waarschijnlijk niet zal lukken, maar ik geef het toch niet op.’

‘Of het iets uithaalt? Je weet maar nooit …’

ik

geloof

dat ik

niet kon, tot er iemand

geloof

in het

kwam die dat niet wist.'

geloof

maar heb geen geloof

©

in een geloof

(Epictetus)

geloof ik

3 Welke twee perspectieven lijken hier met elkaar in botsing te komen? Waarom?

, omdat

STAPSTEEN Vul in.

Vaak

mensen in discussies op de grenzen van:

- wat ze weten (=

),

- wat ze aanvoelen (=

).

Beide bieden een

dat waardevol is. In combinatie ze elkaar aan.

WEG NAAR COMPOSTELA

157

B Geloven is bouwen aan de weg Twintig jaar geleden kocht de franciscanenorde een boerderij in het dorp Janice (Polen) langs de route naar Compostela. Elke paasvakantie trekken Vlaamse jongeren er op bouwkamp. Ze bouwen er een centrum voor andere jongeren, waar die tot rust kunnen komen en bezinnen. Tijdens de vakanties worden er ook kinderen uit vierdewereldgezinnen en mensen met een beperking onthaald. Verder wordt er ook gebouwd aan een Poverellokeuken voor daklozen en armen uit de streek.

Hoe geven deze Vlaamse jongeren en begeleiders hun zoektocht naar geloven vorm?

1

3

IN

2

6

VA

N

4

5

8

Š

7

WIE? Ons fragment =

: het interview met

HOE? Hoe raakte hij/zij betrokken bij het project in Janice langs de Camino?

WAAROM? Waarom engageerde hij/zij zich om mee op bouwkamp naar Polen te gaan?

WAT? Welk verschil maakte deze ervaring voor zijn/haar eigen geloofsbeleving?

158

WEG NAAR COMPOSTELA

.

HOUVAST Het helpt (niet) als je gelooft 1 Markeer wat Arnout het meest verbaast.

Kies uit: het grote kruis – de hoge paal – de berg stenen 2 Waar komen al die stenen vandaan?

3 Wat symboliseert zo’n steen voor een pelgrim?

4 Duid aan wat de pelgrim-met-de-steen bedoelt met ‘het helpt niet als je niet gelooft’.

Geloven heeft geen zin.

IN

Als je de steen neerlegt, voel je je beter.

Als je niet gelooft, heeft dit ritueel geen zin.

Je kunt er leuke selfies nemen.

N

Je moet het in je eentje doen.

VA

De steen vertaalt je gevoelens naar iets tastbaars.

5 Kies een citaat van de zusters en leg uit wat ze ermee bedoelen.

‘De weg naar Santiago is voor ons een bedevaart, geen vakantie.’

©

‘Mensen aan de rand van de maatschappij waren voor mij Jezus in vermomming.’

‘Je moet je oren en ogen openen om de oproep te horen en te ontvangen.’

Heel wat mensen worden onderweg getroffen door de schoonheid en de grootsheid van de natuur, door de sterke band die er groeit met medepelgrims, door de sfeer van diepe en wereldwijde vriendschap die er heerst.

Een pelgrimstocht blijft een spirituele bezigheid.

WEG NAAR COMPOSTELA

159 159

MIJN PLEK Mijn geloofsweg kronkelt 1 Teken jouw eigen kronkelende geloofsweg met mijlpalen richting Santiago de Compostela.

2 Schrijf in de legende de betekenis van de mijlpalen die je aanbrengt op je weg.

‘Ik ben vertrokken als toerist en aangekomen als pelgrim …‛

Legende 1 LEGENDE:

IN

2

N

3

©

5

VA

4

160 160

WEG NAAR COMPOSTELA

VENSTERS

©

VA

N

IN

UITGEBREID ASSORTIMENT

ILC 'S

Kennis: 2, 3, 8, 10, 11, 19, 20 Vaardigheden en attitudes: 4, 5, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 23, 24

A Kiezen is verliezen?

Doe de quiz bij het onlinelesmateriaal.

b

Wat bezorgt je keuzestress? Noteer en verklaar.

c

Haal je kracht uit je levensbeschouwing om met je keuzestress om te gaan?

d

Bespreek in de klasgroep. Vind je dat je levensbeschouwing een ‘doorslaggevende’ rol mag spelen in je keuzes? Waarom wel/niet?

N

IN

a

Ook de sociale media legt een hoge druk op jongeren. Je ‘online vrienden’ zijn zeer kritisch en kunnen je met een ‘klik’ defrienden.

VA

2

Jongeren voelen een steeds grotere druk vanuit de samenleving. Er worden hoge verwachtingen vooropgesteld. Heb jij het gevoel dat er te veel keuzes in het leven zijn? Heb jij … keuzestress?

a

Heb je het gevoel dat je áltijd en óveral goed moet nadenken over je eigen keuze?

b

Waardoor worden je ‘eigen’ keuzes bepaald?

c

Speelt je levensbeschouwing een rol in je keuzes op sociale media? Op welke manier?

©

1

Soms is de stress om een foute keuze te maken groter dan de gevolgen van die keuze.

162

VENSTERS

a

Vind je dat een goede zaak?

b

Zou jij veranderen van levensbeschouwing? Waarom wel/niet?

WAT VIND JIJ?

N

IN

Wat heeft jouw levensbeschouwelijke keuze mee bepaald? Noteer in het schema drie ‘sleutelmomenten’ die voor jou belangrijk waren in je levensbeschouwelijke groei. Verklaar ook waarom.

VA

4

Je hebt het recht om je eigen godsdienst te kiezen en daarvoor uit te komen.

Heb jij zelf je levensbeschouwing gekozen?

Verklaring sleutelmoment 1

©

3

Verklaring sleutelmoment 2

Verklaring sleutelmoment 3

UITGEBREID ASSORTIMENT

163

“To live is to choose. But to choose well, you must know who you are and what you stand for, where you want to go and why you want to get there.”

IN

Kofi Annan, VN-Secretaris-Generaal van 1997 tot 2006.

Wat is godsdienstvrijheid?

6

Godsdienstvrijheid is een mensenrecht. Zoek online op in welke landen dat recht onder druk staat.

©

VA

N

5

164

VENSTERS

7

Organiseer een groepsgesprek. Bespreek onderstaande stellingen.

Godsdienstvrijheid is een recht dat moet worden beschermd door regelgeving.

Levensbeschouwingen die niet passen in onze samenleving moeten verboden worden.

Alle levensbeschouwingen moeten onder het recht op godsdienstvrijheid vallen. ing ik heb. Niets of Ik kies zelf welke levensbeschouw eschouwelijke keuze(s). niemand beïnvloedt mijn levensb

Hoe zit het met godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting?

Vaak hoor je dat iedereen mag zeggen wat hij denkt.

Wat vind jij van deze stelling? Mag men beledigende uitspraken doen en zich beroepen op ‘vrije meningsuiting’?

b

Zoek online een aantal cartoons op waar men door humoristische tekeningen commentaar of kritiek geeft op religie/levensbeschouwingen.

c

Bespreek onderstaande vragen in groep.

- Waarom koos je die cartoons?

- Vind je de cartoons grappig? Waarom wel/niet?

- Ligt er volgens jou een boodschap achter de cartoons?

- Zou jij zelf zulke grappen maken? Waarom wel/niet?

- Waar zou jij de grens leggen?

VA

N

a

©

8

IN

Iedereen is gelijk voor de wet. Daarom is het beter dat je niet toont wat je levensbeschouwelijke overtuiging is.

UITGEBREID ASSORTIMENT

165

B Elkaar ontmoeten in de menselijkheid

3

166

a

Heb je vrienden met een andere levensbeschouwing?

b

Is het leerrijk om vrienden te hebben met een andere levensbeschouwing? Waarom?

Ben jij in moeilijke momenten al gesteund geweest door iemand met een andere levensbeschouwing?

Verklaar.

b

Heeft dat je als persoon veranderd? En, op welke manier?

IN

a

VA N

2

Wat betekent voor jou ‘de ander ontmoeten’?

Zoek online ontmoetingsplaatsen op waar mensen met eenzelfde levensbeschouwing samenkomen om elkaar bewust te ontmoeten. Beantwoord onderstaande vragen: - Waarom komen deze mensen – soms van heel ver – samen?

- Wat is de ‘innerlijke’ drijfveer van deze mensen? a

Je werkt per twee. Ieder duo krijgt een levensbeschouwing toegewezen.

b

Nadien presenteer je de gevonden informatie kort aan jouw klasgenoten.

c

Wat hebben deze plekken gemeen?

©

1

VENSTERS

4

a

Welke criteria zijn voor jou belangrijk om vrienden ‘te kiezen’?

b

Via welke kanalen communiceer je met hen?

c

Heb je ooit met je onlinevrienden gesproken over levensbeschouwelijke onderwerpen?

Is het ook mogelijk om mensen te ontmoeten in de ‘stilte’?

Licht toe. a

Op welke plaats zou jij iemand in ‘stilte’ willen ontmoeten? Waarom?

b

Aan wie of wat zou je dan denken? Of zou je je gedachten en gevoelens de vrije loop laten gaan?

c

Wat symboliseert deze brug voor jou? Beschrijf je gevoel en de ideeën die bij jou opkomen.

VA N ©

© Quang nguyen vinh/Shutterstock.com

IN

5

Ook online ontmoeten mensen elkaar.

UITGEBREID ASSORTIMENT

167

6

Ga in groepjes creatief aan de slag. Maak met je smartphone een filmpje van een onderwerp naar keuze, waaraan je minstens drie van onderstaande begrippen kunt linken. eigen levensweg en keuze - het lot - ik + jij = wij - levensverhaal - ontmoeten - samen-leven stilte en gebed - twijfel - verantwoordelijkheid - vertrouwen - vrijheid - waardering

Bepaal je onderwerp en kies rond welke begrippen je gaat werken.

b

Maak een storyboard. Je vindt een sjabloon bij het onlinelesmateriaal.

c

Filmen maar!

d

Monteer je filmpje.

e

Organiseer een toonmoment in de klas.

Š

VA N

IN

a

168

VENSTERS

STAP STEEN

Š

Godsdienst voor het 4e jaar

VA N

IN

Inne Houvenaeghel Daan Terryn Kurt Vermet

Godsdienst voor het 4e jaar

Leer zoals je bent Ontdek het onlineleerplatform: diddit!

Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!

ISBN 978-90-306-9562-2 594339

vanin.be