Aan de slag met Hoe begin ik aan een les? Je vindt de uitgebreide inhoudsopgave van dit leerwerkboek op blz. 4-8. Het leerwerkboek bestaat uit zes blokken met in totaal dertig lessen. Bij het begin van elke les vind je een overzicht van de verschillende lesonderdelen.
LES 1 Welke lezer ben jij? 1 Speeddaten: leer je klasgenoten beter kennen 2 Een mindmap maken 3 Test je literaire competentie 4 Leesautobiografie
Word een expert op het vlak van spreken, zakelijk lezen en schrijven, kijken/luisteren, taalbeschouwing, literatuur en creatief schrijven! Tips en oranje vastgespijkerd-kaders met kennis helpen je op weg. tip
In Les 3 De vele gezichten van de literatuur hoor je 3 BV’s hun lievelingsboek voorstellen. Zij vertellen waarom zij dat boek bijzonder vinden. Misschien inspireren hun verhalen jou om je leesautobiografie nog interessanter te maken?
Je weg vinden in de chaos van sites is niet zo eenvoudig, maar wie de juiste zoekwoorden intikt, geraakt sneller op zijn bestemming. Kun je de tips aanvullen? Tip 1 (bij vraag 1 en 9) De meest betrouwbare info over een persoon vind je natuurlijk op de site die die persoon over zichzelf maakt, maar je vindt er niet altijd gemakkelijk je weg. In plaats van onmiddellijk naar de site te surfen waar je de info vermoedelijk zal vinden, geraak je met de juiste combinatie van zoektermen vaak sneller waar je moet zijn. Als je zeker bent dat iets op een bepaalde site te vinden is en je kent de exacte URL, dan kun je in het zoekvenster van Google intikken
Icoontjes leiden je naar een opdracht waar je de pc voor nodig hebt bijhoort
of waar een PowerPointvoorstelling
. Je vindt alle nodige informatie op www.knooppunt.net.
Bij elk blok hoort ook een Tussenspel
rond een bepaald thema.
In de bijlagen achteraan in je leerwerkboek vind je ten slotte extra informatie over verschillende taalonderdelen: 1 Spellinggids 2 Leesportfolio 3 PoĂŤzieprikbord 4 Compendium literatuurstudie
2
Hoe leg ik dat uit? In de woordkoorden vind je uitleg bij allerlei moeilijke woorden. Een vergelijking zonder de tussenstap met ‘als’ of ‘lijken op’ is een metafoor.
Na de eerste vijf lessen sleutel je aan je taalvaardigheid.
ie og
tril
syno
niem
end intriger
debuut
Je hebt woorden nodig om te kunnen redeneren, argumenteren, begrijpen. Zonder woorden kun je niet denken. Nieuwe woorden leren houdt nooit op. Als middelbare scholier leer je gemiddeld 3 000 woorden per jaar bij. In deze les herhaal je de woorden die je pad kruisten tijdens de voorbije lessen Nederlands. Je verrijkt je woordenschat vertrekkend vanuit de woorden die je al hebt geleerd.
essen
tieel
Woordenbad 1
In de rubriek Woordenbad herhaal je de woorden die je pad kruisten tijdens de voorgaande lessen. Je verrijkt je woordenschat en vertrekt daarbij vanuit de woorden die je al hebt geleerd. Je maakt ook opdrachten over het juiste taalgebruik.
Taaltelefoon 1 In de Taaltelefoon herhaal je de spellingregels. Je vertrekt daarbij telkens vanuit een dictee.
Vluchtweg Tijdens mijn laatste reis naar het alles steeds
werd ik van de illusie
dat
verloopt op luchthavens. Wat was er
Terwijl ik in
– vroeger –
naar de
.
de luchthaven gewoon op mijn vlucht,
ik me nog snel
. Ik nam mijn favoriete krant uit de rekken en liep naar de kassa, waar een foto hing die vermoedelijk een kersvers fotomodel
.
Hoe evalueer ik mezelf en mijn medeleerlingen?
EVALUATIE OPDRACHT 5
Zelfevaluatie Vorm van het werk – hoe ziet de leesautobiografie eruit? Zet een kruisje in de kolom als je werk aan de eisen voldoet. 1e versie Mijn uitgeprinte tekst is een bladzijde. Mijn tekst is een doorlopende tekst. Ik heb mijn top drie in een apart tekstvak geschreven.
2de versie
Bij spreek- en schrijfopdrachten hoort een uitneembaar evaluatieblad. Voor je aan de slag gaat, kijk je na aan welke evaluatiecriteria je opdracht zal moeten voldoen. Bij het evalueren van je medeleerlingen ga je gestructureerd te werk.
Ik heb rekening gehouden met de evaluatiecriteria.
3
Blz.
Les
Taalonderdeel
Wat leer je? Wat oefen je?
B LO K 1
9
19
Spreken
Speeddaten
Zakelijk lezen
Eigen lezersprofiel
Zakelijk schrijven
Mindmap Eigen lezersprofiel Leesautobiografie
Kijken / luisteren
Klasgenoten Korte spreekoefening
Literatuur
Bepaling lezersprofiel
Zakelijk lezen
Zoekend lezen: antwoord op concrete vragen zoeken op het internet
Zakelijk schrijven
Tips voor het intikken van zoektermen bij Google Parafraseren
Taalbeschouwing
Synoniemen van abstracte woorden als oorzaak, kenmerk, werkwijze …
Kijken / luisteren
Luisteren naar informatieve en diverterende teksten
Literatuur
Algemene kennismaking Het literaire bedrijf
Literatuur
Poëzie: vorm + stijlfiguren (klanknabootsing, vergelijking en metafoor)
1 Welke lezer ben jij?
2 Info verzamelen op het internet
25
3 De vele gezichten van de literatuur
36
4 Poëzie: het mooiste beeld
Kijken / luisteren 40
5 De kunst van het presenteren
Beoordelend luisteren naar PowerPointpresentaties Non-verbale communicatie
Taalbeschouwing
Theorie over de PowerPointpresentatie Verbale en non-verbale communicatie
53
Woordenbad 1
Taalbeschouwing
Woordenschat: semantiseren, consolideren en controleren + strategieën
55
Taaltelefoon 1
Taalbeschouwing
Spelling: strategieën
Spreken
Instructies geven (origami)
Zakelijk lezen
Tekst over sms-taal Instructies lezen en uitvoeren (gezelschapsspel, wegbeschrijving)
Zakelijk schrijven
Instructies geven (to do-lijstje, wegbeschrijving via mail)
Kijken / luisteren
Instructies beluisteren en parafraseren (Hoe doe je dat? Reistips)
Taalbeschouwing
Bindwoorden, verwijswoorden, werkwoordspelling, schooltaalwoorden
Creatief schrijven
Een horoscoop schrijven
57
Tussenspel 1: Instructietaal
B LO K 2 75
80
4
6 Karel ende Elegast
Kijken / luisteren
Kern van het verhaal noteren
Literatuur
Karel ende Elegast: ridderroman De middeleeuwen Leeservaring: creatieve opdracht (verfilming)
Spreken
Maatregel-, evaluatie- of probleemstructuur
Zakelijk lezen
Hoofdvragen van maatregel-, evaluatie-, probleem- en evolutiestructuur ordenen
Zakelijk schrijven
Zakelijke brief met maatregelstructuur (actie tegen wegwerpverpakkingen) Artikel voor schoolblad
Kijken / luisteren
Structurerend luisteren/kijken: informatieve teksten, persuasieve teksten
Taalbeschouwing
Maatregel-, evaluatie- of probleemstructuur Publiekgericht schrijven
7 Herhaling vaste structuren
Blz. 91
96
104
Les
Taalonderdeel Zakelijk lezen
Hypertekst Informatieve tekst
Kijken / luisteren
Reportage structurerend en kritisch bekijken
Spreken
Stukje verhaal vertellen
Kijken / luisteren
Samenvatting verhaal
Literatuur
De middeleeuwen Terugkerende verhaalstructuren + ridderroman Walewein
Zakelijk lezen
Doel, doelgroep … bepalen van een zakelijke brief
Zakelijk schrijven
Zakelijke brief (brief aan ouders over scoutskamp / spaarrekening )
Taalbeschouwing
Het communicatiemodel Taalregisters Enkelvoudige en samengestelde zin
Literatuur
Tijd, ruimte … afleiden uit beginfragmenten van films Voorspellend lezen: plot, chronologisch of niet, verhaalbegin en -einde, vertelstandpunt Kortverhaal De smaak van leven - Sara Paretsky
8 Google kritisch bekeken
9 Koning Arthur en de ridders van de ronde tafel
Wat leer je? Wat oefen je?
10 Zakelijke communicatie
111
11 Het kortverhaal
120
Woordenbad 2
Taalbeschouwing
Woordenschat: semantiseren, consolideren en controleren + strategieën
123
Taaltelefoon 2
Taalbeschouwing
Spelling: strategieën
Zakelijk schrijven
Tekstopbouw activerende teksten Schrijfstrategieën
Creatief schrijven
F1: spreekballonnen F2: slogans F3: bijschriften F4: reclameteksten
127
Tussenspel 2: Schrijfstrategieën
B LO K 3 137
144
153
162
179
12 Poëzie: het sonnet
13 De onderzoeksstructuur
14 Zoekresultaten beoordelen
15 Romantiek en realisme
16 Weg met het woordenboek
Zakelijk lezen
Informatieve tekst: lemma
Literatuur
Poëzie : het sonnet W. Shakespeare, J. Kal, H. Matthysen
Spreken
Bizar experiment presenteren
Zakelijk lezen
Krantenartikel Structurerend lezen Populairwetenschappelijke tekst
Zakelijk schrijven
Begrippen omschrijven (definities)
Kijken / luisteren
Structurerend luisteren: reclametest in Volt Beoordelend luisteren (medeleerling presenteert bizar experiment)
Taalbeschouwing
Onderzoeksstructuur
Zakelijk lezen
Webquest over zoekresultaten + zelf op internet zoeken
Taalbeschouwing
Woordenschat: woordbetekenis + bronnen beoordelen
Kijken / luisteren
Kenmerken van de romantische komedie
Literatuur
Stijlkenmerken romantiek en realisme, sociale en historische achtergrond, Oorlogsdagboek V. Loveling en Het verkoolde alfabet - P. De Wispelaere November - H. De Coninck
Zakelijk lezen
Informatieve (wetenschappelijke) tekst
Taalbeschouwing
Inzicht in taalgebruik, semantiek (relaties tussen associaties), mentaal lexicon ( zelf uitbouwen), woordvorming en woordleerstrategieën
5
Blz.
Les
Taalonderdeel
Wat leer je? Wat oefen je?
188
Woordenbad 3
Taalbeschouwing
Woordenschat: semantiseren, consolideren en controleren + strategieën
191
Taaltelefoon 3
Taalbeschouwing
Spelling: strategieën
Spreken
Versierzinnen
Zakelijk lezen
Tijdschriftartikels Wist je dat?-weetjes
Zakelijk schrijven
Lezersbrief
Kijken / luisteren
Liefdesweetjes
Taalbeschouwing
Gevoelswaarde van woorden
Creatief schrijven
Zeg het met bloemen
194
Tussenspel 3: Valentijn
B LO K 4
205
217
231
Spreken
Zelf stellingen en argumenten formuleren
Zakelijk lezen
Activerende boodschap (PETA) lezen Forumreacties beoordelend lezen
Zakelijk schrijven
Betoog over pedagogische tik Krantenartikel, lezersbrief en column over eenarmige presentatrice
Kijken / luisteren
Inleiding van een debat: stelling herkennen Debat in Jongeren Lagerhuis: argumenten herkennen
Taalbeschouwing
Feit - mening - stelling - argument Soorten argumenten
Creatief schrijven
Vervolg schrijven op een verhaalbegin
Literatuur
Hoelah - C. Nooteboom Vrienden - P. Aspe Verhaaltheorie: plot, tijd, ruimte, verhaalbegin en -einde, personages, vertelstandpunt
Zakelijk lezen
Zoekend lezen in korte zakelijke teksten: hoe ontstaan hypes?
Kijken / luisteren
Schrijvers in praatprogramma’s
Taalbeschouwing
Beoordelend luisteren: debat in Jongeren Lagerhuis
17 Argumenteren
18 Bouwstenen van een verhaal
19 Argumentatie kritisch beoordelen
Foute argumentatie
236
Doel, doelgroep … bepalen van een zakelijke brief
Zakelijk schrijven
Zakelijke brief (brief aan ouders over scoutskamp / spaarrekening )
Literatuur
Bestsellers en/of gehypete boeken Genietend lezen: Mannen die vrouwen haten - S. Larsson en Komt een vrouw bij de dokter - Kluun
20 Hypes en bestsellers
244
21 Poëzie: spinnen, sterren en synestheten
Literatuur
Stijlfiguren: personificatie, synesthesie, symbool
248
Woordenbad 4
Taalbeschouwing
Woordenschat: semantiseren, consolideren en controleren + strategieën
253
Taaltelefoon 4
Taalbeschouwing
Spelling: strategieën
Spreken
PowerPointpresentatie over eigen voornaam
Zakelijk lezen
Tijdschrift- en krantenartikels
Zakelijk schrijven
Lezersbrief
Kijken / luisteren
Geschiedenis van voornamen
Taalbeschouwing
Woordenschat: uitbreiding Betekenis uitdrukkingen Productnamen Bezitsvorm
Creatief schrijven
De winterreis - A. Nothomb
256
6
Zakelijk lezen
Tussenspel 4: Voornamen
Blz.
Les
Taalonderdeel
Wat leer je? Wat oefen je?
B LO K 5 273
283
291
298
22 Citeren en parafraseren met juiste bronvermelding
Zakelijk schrijven
Citeren Parafraseren Bronvermelding
Zakelijk lezen
Interview (informatieve, diverterende tekst)
Zakelijk schrijven
Interview met klasgenoot uitschrijven voor het schoolblad
Kijken / luisteren
Beoordelend luisteren naar interviewfragmenten Soorten interviewvragen
Spreken
Info uitwisselen
Taalbeschouwing
Rolpatronen in woorden en beroepsnamen
Literatuur
Column Kleine dagen - B. Dewulf
Zakelijk lezen
Krantenartikels over taalevolutie
Zakelijk schrijven
Gedocumenteerde tekst schrijven over taalverandering
Taalbeschouwing
Taalverandering Verkennen van woordbetekenis m.b.t. naamgeving (herkennen, benoemen, bespreken)
23 Interview
24 Jongens en meisjes … een wereld apart?
25 Taal leeft!
304
26 Het ding moet toch een naam hebben …
Taalbeschouwing
312
Woordenbad 5
Taalbeschouwing
Woordenschat: semantiseren, consolideren en controleren + strategieën
318
Taaltelefoon 5
Taalbeschouwing
Spelling: strategieën
Zakelijk lezen
Zoekend lezen: hyperteksten Informatieve tekst: lemma encyclopedie
Kijken / luisteren
Structurerend en beoordelend luisteren Informatieve diverterende tekst
Taalbeschouwing
Gevoelswaarde + strategieën woordenschat
Creatief schrijven
Stijlimitatie - prozatekst
Literatuur
Het literaire bedrijf Tekstervarend en teksbestuderend lezen: modern proza
320
Tussenspel 5: Godverdomse dagen op een godverdomse bol
B LO K 6
335
27 Theater … een wereld van verschil
243
28 Zakelijk lezen
361
29 Paul Van Ostaijen
368
30 Debatteren
Spreken
Standpunt uiteenzetten en motiveren
Zakelijk lezen
Persuasieve tekst: recensie
Taalbeschouwing
Woordleerstrategieën en register, non-verbale elementen
Literatuur
Kai Hänzel - Het gevecht van De Vocht (Laika): theatertekentaal , handeling en dialoog
Zakelijk lezen
Formulieren / administratieve teksten
Zakelijk lezen
Wetenschappelijke tekst
Literatuur
Poëzie: expressionisme Tekstervarend en tekstbestuderend lezen
Spreken
Debatteren
Zakelijk lezen
Argumenteren Beïnvloedende teksten
Kijken / luisteren
Debat door klasgenoten
Taalbeschouwing
Conventies van debat en discussie Argumentatie Probleemstructuur
7
Blz.
377
Les
Tussenspel 6: Reclame
Taalonderdeel Spreken
Reclamespot
Zakelijk lezen
Debat over reclame Krantenartikels
Zakelijk schrijven
Klachtenbrief
Kijken / luisteren
Volt: reclametest Oorworm Reclamespot
Taalbeschouwing
(Engelse) werkwoorden Gepaste schrijfstijl Slogans
B I J L AG E N
8
395
1 Spellinggids
423
2 Leesportfolio
430
3 PoĂŤzieprikbord
437
4 Compendium literatuurstudie
Wat leer je? Wat oefen je?