Lift 3 D/A GO (editie 2024) -Inkijkexemplaar by VAN IN

Loon

€

CONTRA

I L

F Bedrijf en organisatie Dubbele finaliteit GO!

AANBOD

BUY IT NOW

VRAAG

Thema 1: De consument en de producent in relatie tot de economische wereld

Starten met Lift Welkom bij Lift. We leggen graag even uit hoe je met dit leerpakket aan de slag gaat.

1 OP WEG MET LIFT Het leerwerkboek bestaat uit vijf thema’s en online ICT-fiches. Elk thema is op dezelfde manier opgebouwd.

In totaal zul je vijf thema’s doorlopen: De consument en de producent in relatie tot de economische wereld, De werking van een onderneming, Boekhoudkundig en financieel beheer, Personeelsbeheer en Logistiek en transport. Elk thema start met een Themapagina.

STEP-IN

F I

Voor deze afdelingen: • recyclageparken Lier, Willebroek en Mechelen Noord (Minimumleeftijd 18 jaar op het moment van de tewerkstelling) • afvalverwerkingscentrum Lier (Minimumleeftijd 18 jaar op het moment van de tewerkstelling) • dienst Transport en inzamelingen Mechelen (lader) (Minimumleeftijd 18 jaar op het moment van de tewerkstelling) • administratieve zetel Mechelen (Minimumleeftijd 16 jaar op het moment van de tewerkstelling)

LOON

Inschrijven kan via de website tot en met 31 maart.

Elk thema begint met een Step-in. Daar maak je kennis met de rode draad doorheen het thema.

VA overeenkomst en een arbeidsreglement?

In Explore 1 maakte je kennis met de arbeidsovereenkomst, in Explore 2 met het arbeidsreglement. Vul de tabel aan.

ARBEIDSOVEREENKOMST

ARBEIDSREGLEMENT

De lengte van het document

wat een hr-afdeling binnen een onderneming is en welke taken ze uitvoert;

op welke manier bedrijven op zoek gaan naar werknemers;

hoe je voor een job solliciteert;

wat de rechten en plichten van een werkgever en werknemer zijn;

hoe het nettoloon van een bediende, arbeider en student berekend wordt en wat de loonkosten voor een werkgever zijn.

Elk Level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin kruip je in de huid van een hr-manager, zoek je een studentenjob die je zelf wilt uitoefenen en zoek je informatie over de lonen in België op.

Explore 7— Welke activiteiten vinden plaats in de productie en de logistiek?

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening over de productie van chocolade (optie 1) of van staal (optie 2). Vink de gekozen optie aan.

Optie 1

Chocolade

Optie 2

Staal

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje. Beantwoord

de vragen.

Welke grondstoffen zijn er nodig voor staal?

Hoe komen de ertsen aan in het bedrijf?

Welke grondstoffen zijn er nodig voor chocolade?

Het label ‘More’ geeft aan dat dit Level of deze Explore verder gaat dan de basisleerstof die door iedereen gekend moet zijn.

Wat gebeurt er met de grondstoffen?

Wat gebeurt er met de grondstoffen wanneer ze aankomen?

Het staal wordt gesneden en opgerold. Wat zou er daarna mee gebeuren?

Het chocolademengsel is klaar, wordt in repen gesneden en verpakt. Wat gebeurt er daarna?

THEMA 2

Op wie is dat

document van toepassing?

In dit thema doorloop je vijf Levels waarin je leert …

LEVEL 1

Explore 3— Wat zijn de verschillen tussen een arbeids-

STEP-IN

Logistiek en transport

THEMA 4

Thema 5:

Bij verschillende opdrachten kun je kiezen uit twee of meerdere Opties. De opties geven je de keuze of je graag een uitdaging wilt aangaan of liever meer ondersteuning wenst. Het kan ook zijn dat je kunt kiezen volgens je interesse.

IVAREM ZOEKT Jobstudenten!

Je doorloopt per thema verschillende Levels, waarbij je telkens een centrale onderzoeksvraag beantwoordt. Je verkent de onderzoeksvraag aan de hand van verschillende opdrachten, onder de noemer Explore.

Bekijk de afbeeldingen. Beschrijf kort wat je ziet.

Gedetailleerdheid

Partijen

Vind je deze informatie in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement? Kruis aan. ARBEIDS-

ARBEIDS-

OVEREENKOMST

REGLEMENT

TO THE POINT De verkoopfactuur De verkoopfactuur is een document waarop de verkoper uitrekent hoeveel de klant voor

Veiligheidsinstructies

de geleverde goederen moet betalen. De verkoper stelt de factuur op en bezorgt die aan

Sancties

de koper. Het is een officiële uitnodiging om te betalen.

Het brutoloon van de werknemer

Wie goederen of diensten levert aan btw-plichtige ondernemingen is verplicht om daarvoor een

De cao-regeling i.v.m. nachtarbeid

dienst of het product geleverd hebt.

De duurtijd van de individuele overeenkomst

Lever je aan consumenten, niet-btw-plichtige personen, dan ben je niet verplicht om een factuur op te stellen. Een kasticket volstaat dan. Er zijn daarop een aantal uitzonderingen.

LEVEL 4

Een particulier koopt aan bij een groothandelaar.

–

Wat er moet gebeuren bij een arbeidsongeval

–

THEMA 4

–

De speciﬁeke taak van de werknemer

Hoe er moet gereageerd worden tegen pesterijen, ongewenst seksueel gedrag en geweld op het werk

–

Een particulier koopt heel grote hoeveelheden aan waardoor er een vermoeden is dat het niet

De particulier laat werken uitvoeren aan de woning.

–

De particulier koopt aan op afbetaling.

–

De particulier maakt gebruik van verhuisdiensten.

voor privégebruik is. De verkoop of herstelling van de auto van een particulier of het onderhoud van auto’s, als de prijs inclusief btw hoger is dan 125,00 euro.

De dag van de indiensttreding van de werknemer

De wet legt de handelaar op om facturen zeven jaar te bewaren.

De algemene voorwaarden De algemene voorwaarden, de kleine lettertjes onderaan of op de achterzijde van de factuur, zijn de spelregels tussen de verkoper en de koper. Die voorwaarden gelden voor iedereen. De algemene voorwaarden zijn de rechten en plichten die gelden tussen de koper en de verkoper bij het aangaan van de verbintenis en ze worden opgesteld door de verkoper. De algemene voorwaarden kunnen dus voor elke onderneming verschillend zijn. Het is niet verplicht om de algemene voorwaarden op de factuur te vermelden maar het is wel aangeraden. Als er een conflict ontstaat tussen de verkoper en de koper, bijvoorbeeld bij laattijdige betaling, kan de verkoper naar de algemene voorwaarden verwijzen. De bijzondere voorwaarden De bijzondere voorwaarden zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun verkoopovereenkomst. Die voorwaarden kunnen dus verschillen van factuur LEVEL 2

tot factuur. De voorwaarden kunnen betrekking hebben op de levering, de betaling en de prijs.

THEMA 3

STARTEN MET LIFT

De redenen voor ontslag om dringende reden

VIDEO

factuur op te stellen. Dat moet gebeuren uiterlijk de 15e van de maand, na de maand waarin je de

De verworven leerstof is gebundeld in To the point. Daarin staat wat je moet onthouden uit het Level. Op iDiddit vind je de verworven leerstof in een overzichtelijke mindmap.

Nu is het tijd om je opgedane kennis in te oefenen aan de hand van verschillende Actions.

Explore 4— Wat is het verschil tussen rechtsbekwaam en rechtsonbekwaam?

RECHTSBEKWAAM

Als je een onderneming wilt starten, moet je rechtsbekwaam zijn. Dat

Een Action More bevat een verbreding van het leerplandoel. Het is niet verplicht die Action te maken om het leerplandoel te behalen. De Action More biedt je de mogelijkheid om (als je voor de anderen klaar bent) je kennis van het leerplandoel te verruimen en dat doel in een breder kader te situeren. De Action More maakt ook differentiatie in interesse mogelijk.

betekent dat je houder bent van rechten. In België heeft in principe iedereen – ook een minderjarige – bepaalde rechten, zoals het recht op een naam, mening, eigendom of op privacy. In deze gevallen ben je niet (meer) rechtsbekwaam. —

Je staat onder een bewindvoerder. Die wordt door de vrederechter aangesteld wanneer meerderjarige personen door hun gezondheidstoestand niet in staat zijn om zelf hun belangen (bv. eigendom verkopen, lening afsluiten) te beheren.

—

Je bent wettelijk of gerechtelijk onbekwaam verklaard. Dat gebeurt door een uitspraak van de rechtbank bij zware criminelen. Zo kunnen ondernemers hun rechten om te handelen afgenomen worden na bijvoorbeeld meerdere frauduleuze faillissementen.

Zijn minderjarigen – jongeren die nog geen 18 jaar oud zijn – rechtsbekwaam? Gebruik het internet.

Aan het einde van elk Level sta je stil bij de actualiteit omtrent de inhoud van dat Level in de rubriek Breaking News. Op iDiddit vind je de bijbehorende artikels of filmpjes en de bijbehorende opdracht.

Explore 5— Wat is het verschil tussen beperkte en onbeperkte aansprakelijkheid?

Welke ondernemingsvorm had Thijs gekozen voor zijn eerste zaak?

Welk nadeel ondervond hij toen zijn zaak failliet ging?

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

In de Intro maakte je kennis met Thijs. Beantwoord de vragen.

THEMA 3

LEVEL 4

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan een organogram van een onderneming interpreteren.

Ik kan de belangrijkste taken van de

Ik kan een organogram opstellen.

Ik kan aangeven of het een lijn-, een lijn-staf- of

Ik kan informatie opzoeken in verband met

Ik kan de organisatiecultuur illustreren aan de

Ik kan de huisstijl van een onderneming of

verschillende afdelingen in een onderneming omschrijven.

Elk Level eindigt met een Checklist. Het is een hulpmiddel om te beoordelen of je de doelen van dat Level onder de knie hebt.

STEP-UP

een horizontaal organogram is.

modellen van organisatiecultuur.

hand van concrete voorbeelden.

organisatie omschrijven.

Stel de goederenen documentenstroom voor aan de hand van een infographic of een storyboard. a

Werk per twee.

Maak een overzicht van de verschillende documenten van het aankoop- en verkoopproces.

Raadpleeg de ICT-fiches van Canva of Storyboard. Vink de gekozen optie aan.

Presenteer jouw resultaat aan de klas. Licht kort elk document toe.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Infographic

TVA

FIR

o Vo

rde

THEMA 2

N Elk thema sluit af met een Step-up die je uitdaagt om je kennis toe te passen in een grotere opdracht.

WIJ

LEVEL 2

Storyboard

THEMA 2

STEP-UP

FACTUUR

192

Een Action Next Level is moeilijker en geeft je een idee van wat er in de volgende jaren op je afkomt. De Action Next Level zorgt dus ook voor een differentiatie in moeilijkheidsgraad en is sowieso een uitdaging.

Action 1— Logistics Performance Index

Ga naar iDiddit en bekijk het ﬁlmpje ‘How do you improve the backbone of international trade?’ Beantwoord nadien de onderstaande vragen.

Omschrijf de volgende begrippen. Gebruik het internet.

BEGRIP

OMSCHRIJVING

Multimodal transport

Distribution

Sustainability

I L

ICT-fiches

Performance

THEMA 5

NEXT LEVEL

LEVEL 3

Gap

De ICT-fiches vind je op iDiddit. Ze helpen je om zelfstandig met een tekstverwerker, een rekenblad of een presentatiepakket aan de slag te gaan; infographics te creëren, foto’s en video’s te monteren en online samen te werken.

STARTEN MET LIFT

LEVEL 3

Explore 7— Hoe stel je een verkoopfactuur met financiële korting op?

2 HANDIG VOOR ONDERWEG

FINANCIËLE KORTING EN CONTANTE BETALING

Financiële korting is een korting die je toestaat om een snelle betaling aan te moedigen. Je kent een korting toe wanneer de klant

In elk thema vind je dezelfde hulpmiddelen.

binnen een korte periode van bijvoorbeeld acht of tien dagen na factuurdatum betaalt. Dan is er sprake van contante betaling.

Toegevoegde waarde

Doorheen het thema vind je de belangrijkste Je werkt verder op basis van de gegevens uit Explore 5 en 6. A.S.Adventure.edu kent 2 % financiële korting toe Je merkt al dat zowel het aankoopproces, het productieproces, als het verkoopproces waarde aan klant Wandelsport Vlaanderen vzw, mits betaling binnen de tien dagen na factuurdatum. zaken op een rijtje in de rode kenniskaders. toevoegen aan het product, de bloemspeldjes. Zo wordt de toegevoegde waarde gecreëerd.

a Bestudeer de factuur. Op welk bedrag wordt de 2 % financiële korting berekend? Explore 4— Welke soorten bedrijven zijn er binnen

de distributielogistiek?

Explore 3— Wat zijn de besturende processen?

DISTRIBUTIELOGISTIEK b

Distributielogistiek is de besturing en beheersing van het traject van een afgewerkt product vanaf het eind van het productieproces tot aan de

Moeilijke woorden worden uitgelegd Action 6— Spierkracht machines? in een begrippenkader. Dieof woorden vallen extra op door de stippellijn.

Wat is de uiterste betaaldatum voor klant Wandelsport Vlaanderen vzw om de financiële korting in 1 Lees hieronder het vervolg van case 1 uit de Intro. Welk probleem zullen Penny en Sheldon hebben? mindering te brengen?

eindafnemer, bijvoorbeeld van fabriek tot winkel.

Wat bedoelt de auteur met deze krantenkop uit de Standaard? Welke bedragen moet je optellen om de bedragen in de kolom Totaal te berekenen?

In onze huidige maatschappij worden mensen vaak vervangen door machines. In de

Ga naar iDiddit. Je vindt er een powerpointpresentatie waarin de verschillende ondernemingen binnen de distributielogistiek schematisch worden uitgelegd.

toekomst Case 2: Pennyzal dat door robotisering en artificiële intelligentie nog vaker het geval zijn.

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen als hij de factuur op dezal vervaldatum betaalt? Het belang vanvzw de betalen, productiefactor kapitaal daardoor nog meer toenemen.

a Bestudeer de presentatie. 12 Verricht het ochtendgebed 12samen Verricht met het een ochtendgebed klasgenoot. Druk samen allebei met een de checklist klasgenoot. op iDiddit Druk allebei af en de checklist op iDiddit af en

Op de website heeft Leonard, die verantwoordelijk Begrippenlijst Themade1verschillende soorten logistieke ondernemingen. b om Beschrijf in jeof eigen controleer elkaar na te gaan controleer julliewoorden elkaar de volgorde, om na te houding gaan ofenjullie uitspraken de volgorde, juist uitvoeren. houding en Zouitspraken ja, zet juist uitvoeren. Zo ja, zet is voor de verkoop en marketing, gezet dat de

Je vindt die woorden ook achteraan in de Begrippenlijst. e

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen, als hij de factuur betaalt voor 20xx-10-25? Vandaag

LEVEL BEGRIP VERKLARING IN JE in EIGEN WOORDEN dan een kruis in de kolom ‘goed’. dan een Zo niet, kruis zet in dan de kolom een kruis ‘goed’. de Zokolom niet, zet ‘groeipunt’. dan een kruis Zo help in de je kolom elkaar om ‘groeipunt’. Zo help je elkaar om onderneming de pennybloesems de dag nadien

besteld, Spierkracht legt het af tegen machines morgen in je haar

gericht te werken aanA je gebedshandelingen. gericht te werken aan je gebedshandelingen. of diensten door gezinnen, individuen of organisaties. GROOTHANDEL 1

consumeren

Dat is het kopen of gebruiken van goederen

economische

Dat is een schematisch model van de

kringloop

werking van de economie als systeem.

In een Wist je dat? In een krijg Wist je extra je dat? krijg je extra

Good to know

Die kringloop is een abstracte voorstelling

WIST JE DAT

levert. Penny en Sheldon hebben twee minuten nodig om een speldje te produceren. Wanneer er plots een bestelling binnenkomt voor 1 000 pennybloesems, hebben ze meteen een probleem.

van de relaties tussen de gezinnen, de

WIST JE DAT

informatie over informatie een item inover het een item in het

bedrijven, de overheid en het buitenland.

1 geldstroom De geldstroom houdt in dat de bedrijven De metgezellen leerden hun De gebed metgezellen door naarleerden de profeet hunMuḥammad gebed door naar te kijken. de profeet Muḥammad te kijken. en de overheid de gezinnen betalen voor de geleverde arbeid. De gezinnen, de

In de praktijk wordt financiële korting enkel toegestaan bij b2b-klanten

betalen op hun beurt voor de geleverde

(business-to-business), niet aan particulieren.

hoofdstuk.

Sommigen plaatsten bedrijven, hun dehanden Sommigen naast hun plaatsten lichaam, hunanderen handen ter naast hoogte hun lichaam, van hun borst anderen ter hoogte van hun borst overheid en het buitenland

hoofdstuk.

goederen en diensten. gezinnen sparen of buik. Zo werd het gebed met ofDebuik. al die Zo verschillen werd het eeuwenlang gebed met aldoorgegeven. die verschillenOmdat eeuwenlang het doorgegeven. Omdat het Bestuurlijke processen meestal een gedeelte van hun inkomen bij

bank en die bank betaalt hen er rente gebed van de profeetdevoor.en zijn gebed metgezellen van dekomt, profeet is het en zijn belangrijk metgezellen om respectvol komt, is het om belangrijk te om respectvol om te De banken stellen op hun beurt het

Een onderneming kan haar doel niet bereiken als er slechte communicatie en een slechte

hun investeringen. Zij betalen daarvoor interest aan de bank.

planning is. Daarom zijn de bestuurlijke processen zeer belangrijk. Het bestuur moet de

De goederenen dienstenstroom bestaat

richting aangeven die de onderneming uit wil.

dienstenstroom

uit de gezinnen die arbeid leveren, en uit de bedrijven, de overheid en het buitenland die goederen en diensten leveren.

investeren

produceren

Dat houdt in dat bedrijven goederen of

Dat is het maken van goederen en diensten.

rente

Dat is de vergoeding die de banken betalen

diensten aankopen om hun productie te verbeteren of te vergroten.

De leiding van het bedrijf moet zorgen voor een missie, een visie en een strategie.

DISTRIBUTIECENTRUM

aan gezinnen wanneer zij sparen bij de

De missie geeft aan waarom het bedrijf bestaat en beantwoordt de vraag: wat doen we? Wat In de Good to know-kaders staan handige tips onderscheidt ons van de anderen? De visievan omschrijft de onderneming voor staat. Ze omvat de kernwaarden, de normen en of weetjes bij de uitvoering de waar opdrachten. Action 7— Maakt geld gelukkig?

e volgende iconen De volgende helpen jeiconen ook nog helpen een eind je ook opnog weg: een eind op weg: bank. Het begrip wordt ook gebruikt voor de

BEGRIPPENLIJST

vergoeding die de gezinnen, bedrijven en de overheid betalen aan de banken.

arbeid als

Mensen die het werk uitvoeren om te

waarden, van de organisatie.

Dat zijn de zaken die een mens nodig heeft.

Je vindt op iDiddit Je vindt een ontdekplaat. op iDiddit een ontdekplaat.

beschrijft aan de hand van doelstellingen en concrete stappen hoe de onderneming elementen uit de missie en visie zal uitvoeren.

Forum

Welke uitspraak past het best bij jou? Vergelijk klassikaal en bespreek. Geld is voor mij niet zo belangrijk, zolang ik maar gelukkig ben. Geld is voor mij zeer belangrijk. Ik hou van goed leven, feesten en plezier maken.

THEMA 2

138

LEVEL 1

behoeften

THEMA 1

kunnen produceren.

De strategie geeft aan hoe de onderneming het op lange termijn wil aanpakken. De strategie

Je vindt op iDiddit Je vindt extra op (ondersteunend) iDiddit extra (ondersteunend) materiaal. materiaal. productiefactor

THEMA 3

goederenen

LEVEL 2

geld ter beschikking aan de bedrijven en de

gaan met de verschillen. gaan met gezinnen die het geld nodig hebben voor de verschillen. © Shutterstock / PixelBiss

Geen van beide uitspraken past bij mij. Ik vind dat geld …

In een Forum voer je in groepjes of met de hele klas een gesprek Als je dit icoon ziet, Als je open dit icoon dan de ziet, VAN open IN Plus-app dan de VAN en IN scan Plus-app de pagina. en scan de pagina. stelling. 3 Geef het bestand een duidelijke naam enover bewaar een het in jebepaalde portfolio. Het is de bedoeling dat je Download in de Download App Store in de App Store Get it on GoogleGet Play it on Google Play luistert naar elkaars mening en 44 leert hoe anderen denken, maar ook dat je je eigen mening leert onderbouwen met argumenten. LEVEL 2

scan de pagina. Je kunt danop extra materiaal bekijken. bekijken of beluisteren bekijken op ofjebeluisteren smartphone. je smartphone.

BREAKING NEWS Soms is het handig Soms dat isje het extra handig lesinformatie datdan je extra oflesinformatie een video- ofenof audiofragment een video- of zelf audiofragment kunt zelf kunt Als je dit icoon ziet, open de VAN IN Plus-app 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

THEMA 1

THEMA 5

LEVEL 3

De volgende iconen ook nog STAP 2helpen Het gebed je85 STAP 2 Heteen gebedeind 85 op weg: Je vindt op iDiddit extra (ondersteunend) materiaal.

STARTEN MET LIFT

Het beeldfragment dat hierbij hoort, vind je op iDiddit.

Het luisterfragment dat hierbij hoort, vind je op iDiddit. Je vindt op iDiddit een ontdekplaat. Je moet iets bewaren in je portfolio. Je oefent je ICT-vaardigheden.

Het onlineleerplatform bij Lift Mijn lesmateriaal Hier vind je alle inhouden uit het boek, maar ook meer, zoals filmpjes, audiofragmenten, extra oefeningen ...

Extra materiaal Bij bepaalde stukken theorie of oefeningen kun je extra materiaal openen. Dat kan een bijkomend audio- of videofragment zijn, een woorden- of begrippenlijst, een extra bron of een leestekst. Kortom, dit is materiaal dat je helpt om de leerstof onder de knie te krijgen. Adaptieve oefeningen Met adaptieve oefeningen kun je de leerstof inoefenen op jouw niveau. Hier kun je vrij oefenen.

Opdrachten Hier vind je de opdrachten die de leerkracht voor jou heeft klaargezet. Evalueren Hier kan de leerkracht toetsen voor jou klaarzetten.

Resultaten Wil je weten hoever je al staat met oefenen, opdrachten en toetsen? Hier vind je een helder overzicht van al je resultaten.

Meer weten? Ga naar www.ididdit.be

STARTEN MET LIFT

Notities Heb je aantekeningen gemaakt bij een bepaalde inhoud? Via je notities kun je ze makkelijk terug oproepen.

THEMA

De consument en de producent in relatie tot de economische wereld

NEXT LEVEL

p. 139

Hoe komt de prijs op de markt tot stand?

p. 97

STEP-UP

Ontwerp en prijsbepaling van een bordspel

LEVEL

Welke combinatie van goederen kiest de consument op basis van voorkeur en budget?

LEVEL

Hoe creëren ondernemingen toegevoegde waarde en welvaart?

p. 46

LEVEL

Voor welk keuzeprobleem staat de consument?

p. 23

LEVEL

Hoe stel je de economische spelers voor in een kringloopschema?

p. 10

STEP-IN

p. 8

p. 68

STEP-IN 1

Lees de artikels. Over welke behoeften gaat het? Kun je die behoeften vervullen door iets materieels te kopen? Indien ja, wat? Vul de tabel aan. KUN JE IETS MATERIEELS KOPEN OM

BEHOEFTE AAN …

Artikel 2

Artikel 1

DIE BEHOEFTE OP TE LOSSEN? WAT?

Vastgoed- en bouwsector waarschuwt voor ongeziene woningcrisis: ‘Betaalbaar wonen binnenkort onmogelijk’ Als er niet wordt ingegrepen, zal

Leerlingen trekken al voor achtste keer in pyjama naar school: 'Dankzij Bednet blijf ik mijn vrienden zien'

betaalbaar wonen binnenkort

Vrijdag trekken duizenden leerlingen in hun

onmogelijk zijn, omdat er een

tekort aan woningen zal zijn. Dat

benadrukken 14 experten uit zowel

de vastgoed- en bouwsector als de sociale woningsector en de private huurmarkt. Ze pleiten in een open

brief voor een totaalaanpak waarin ruimte is voor experimenten in 'een regelluw kader'. 'Wees maar zeker, quasi elke Belg ligt daar wakker van',

THEMA 1

STEP-IN

klinkt het.

Bron: vrt.be, 2024-05-03

beste pyjama naar de schoolbanken. Niet om nog snel een powernapje te doen, wel om Bednet een hart onder de riem te steken. Die vzw zorgt ervoor dat langdurig zieke kinderen via internet toch de lessen kunnen bijwonen en zo geen leerachterstand oplopen of in isolement dreigen te geraken. Bron: kw.be, 2023-03-09

Lees de artikels. Stijgt de prijs door meer vraag of door minder aanbod? Kruis aan.

'Kaap van 500,00 euro per maand overschreden': waarom studentenkoten opnieuw fors duurder zijn

Slecht nieuws voor (ouders van) kotstudenten: de gemiddelde prijs van een kot in Vlaanderen is in een jaar tijd gestegen tot 490,00 euro per maand. Dat blijkt uit gegevens van de

immofederatie CIB. In steden als Leuven en

Benzine wordt vanaf morgen een pak duurder De prijs zal zo zijn hoogste niveau sinds oktober bereiken. Dat blijkt uit cijfers van de federale overheidsdienst Economie. De maximumprijs voor een liter benzine 95 (E10) stijgt met 4,4 cent tot 1,784 euro per liter. De maximumprijs voor een liter benzine 98 (E5) stijgt 5,2 cent tot 1,989 euro voor een liter.

Hasselt kost een kot nu zelfs al meer dan

500,00 euro. Opvallend: in Brugge stegen de

Bron: vrt.be, 2024-03-20

prijzen het hardst.

Bron: hln.be, 2024-04-21

minder aanbod

meer vraag

In dit thema doorloop je vijf Levels waarin je leert … 1

wat de relatie is tussen de verschillende spelers in de economische kringloop;

wat de verschillende behoeften zijn en voor welk keuzeprobleem de consument staat;

hoe de bedrijfskolom werkt en hoe ondernemingen toegevoegde waarde creëren;

welke combinaties van goederen de consumenten verkiezen en wat het nutsniveau is;

minder aanbod

Elk Level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin ontwerp je een bordspel over welvaart en welzijn (bij jongeren) en werk je de prijsbepaling van

STEP-IN

een product uit.

THEMA 1

hoe de prijs op de markt door vraag en aanbod tot stand komt.

MORE MORE

LEVEL 1 MORE

Hoe stel je de economische spelers voor in een kringloopschema? 1

INTRO De wagen van het gezin Vermoesen heeft het begeven. Het gezin gaat dus op zoek naar een nieuwe wagen. Daar komen verschillende economische spelers bij kijken. Noteer de letters van de onderstaande relaties op de juiste plaats in het schema. A

De Zuid-Koreaanse autofabrikant levert de nieuwe auto bij de garage.

Het gezin Vermoesen betaalt de bestelde auto aan de Hyundai-garage in de buurt.

Het gezin Vermoesen betaalt de belasting op inverkeerstelling (inschrijvingstaks) aan de overheid.

Het gezin Vermoesen sluit een omniumverzekering af bij een verzekeringsmaatschappij.

Gezinnen

THEMA 1

LEVEL 1

Overheid

Bedrijven

Buitenland

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe stel je de relaties tussen de verschillende economische spelers voor in een kringloopschema?

Explore 1— Welke partijen maken deel uit van de economische kringloop? ECONOMISCHE KRINGLOOP

De economische kringloop is een schematisch model van de werking van de economie als systeem. Die kringloop is een abstracte voorstelling van de relaties tussen de gezinnen, de bedrijven, de overheid en het buitenland. Die vier partijen zijn de actoren van de

economische kringloop.

Good to know

De financiële instellingen, met andere woorden de banken, zijn een apart onderdeel in

de voorstelling van de economische kringloop. Nochtans is een financiële instelling een

bedrijf, net zoals een winkel. Daarom neem je ze op bij de bedrijven.

Lees de tekst over Amira. Noteer de onderstreepte woorden onder de juiste partij van de economische kringloop.

Amira zit in het derde jaar van het secundair onderwijs. Zij neemt dagelijks de bus van De Lijn naar school. De vader van Amira is verantwoordelijk voor de dienst leefmilieu bij de gemeente. Haar moeder werkt deeltijds in een grootwarenhuis en ze heeft sinds kort haar eigen schoonheidssalon in bijberoep. Daarvoor heeft ze een lening aangegaan bij een bank. Amira en haar ouders zijn vegetariërs. Ze eten vaak speciale fruitsoorten en groenten die gekweekt worden door landbouwers in verre landen.

Good to know Bedrijven zoals De Lijn en de NMBS zijn overheidsbedrijven. Dat zijn bedrijven die in

BEDRIJVEN

OVERHEID

BUITENLAND

THEMA 1

GEZINNEN

LEVEL 1

handen zijn van de overheid, en dus door de staat gecontroleerd worden.

Explore 2— Wat houdt de goederenen dienstenstroom in? PRODUCEREN, CONSUMEREN EN INVESTEREN

Bedrijven maken goederen en / of bieden diensten aan. Dat heet produceren. De gezinnen consumeren of kopen de goederen en diensten, zij zijn de eindgebruiker. Wanneer een bedrijf goederen en diensten, zoals een machine, koopt voor de productie, heet dat

investeren.

Een bedrijf maakt een machine om automatisch aardappelen te schillen. De frituur koopt die machine. De klant koopt de frietjes bij de frituur. Wie is dan de producent en wie de consument? Is er ook sprake van een investeerder?

GOEDEREN- EN DIENSTENSTROOM

De goederenen dienstenstroom bestaat uit de gezinnen die arbeid leveren en uit de bedrijven, de overheid en het buitenland die goederen en diensten leveren.

Good to know

Goederen, zoals een smartphone, zijn tastbaar. Diensten, zoals een doktersbezoek, zijn niet-tastbaar. Als je geen onderscheid wilt maken, spreek je van een product.

THEMA 1

LEVEL 1

Vul de goederenen dienstenstroom aan door de letter bij de juiste pijl te noteren. A

De vader van Amira werkt bij bpost.

De moeder van Amira werkt in een grootwarenhuis.

Amira gebruikt dagelijks De Lijn om naar school te gaan.

De Belgische supermarkten kopen fruit en groenten aan bij buitenlandse landbouwers.

De ouders van Amira kopen fruit en groenten in de supermarkt.

Een Belgische chocolatier verkoopt pralines aan een Nederlandse supermarktketen.

Een fabrikant van digitale borden levert vijf borden aan de school van Amira.

Gezinnen

Bedrijven

Overheid

Buitenland

Explore 3— Wat houdt de geldstroom in? GELDSTROOM

De geldstroom houdt in dat de bedrijven en de overheid de gezinnen betalen voor de geleverde arbeid en dat de gezinnen, de bedrijven, de overheid en het buitenland voor de geleverde goederen en diensten betalen. Meestal geven de gezinnen niet al het verdiende geld uit maar sparen ze bij de bank. Ze stellen hun geld ter beschikking bij de bank en die bank betaalt daarvoor rente aan de gezinnen. Op hun

beurt stellen de banken het geld ter beschikking aan de bedrijven en de gezinnen die het geld nodig hebben voor hun investeringen. De bedrijven en de gezinnen betalen daar dan rente voor aan de bank.

maar in een economische context heeft de term ‘rente’ de voorkeur.

THEMA 1

De termen ‘rente’ en ‘interest’ worden vaak door elkaar gebruikt. Ze betekenen hetzelfde

LEVEL 1

Good to know

Vul de geldstroom aan door de letter bij de juiste pijl te noteren. A

De moeder van Amira ontvangt haar salaris van het grootwarenhuis.

Joffrey Godin, de leerkracht economie van Amira, ontvangt zijn salaris van het ministerie van Onderwijs.

De ouders van Amira betalen het abonnement van De Lijn.

De Belgische supermarkten betalen buitenlandse landbouwers voor de geleverde groenten en fruitsoorten.

De ouders van Amira betalen personenbelasting waarmee de overheid onder andere het onderwijs kan financieren.

Amira zet het geld dat ze voor haar verjaardag spaarrekening.

De ouders van Amira betalen de supermarkt voor hun aankopen.

De gemeente Wommelgem betaalt de geleverde stookolie aan de betrokken leverancier.

van haar grootouders heeft gekregen, op haar

De Nederlandse supermarktketen betaalt de

geleverde pralines aan de Belgische chocolatier. J

De bank geeft een lening aan de moeder van

Amira zodat ze met haar schoonheidssalon kan

starten als bijberoep.

Gezinnen

THEMA 1

LEVEL 1

Overheid

Buitenland

Bedrijven

Explore 4— Wat is de meerwaarde van een model als de economische kringloop?

Lees de onderstaande tekst.

Markeer de meerwaarde van een model als de economische kringloop.

De economische kringloop is een vereenvoudigde voorstelling van de economische relaties tussen de belangrijkste economische spelers: de gezinnen, de bedrijven, de overheid en het buitenland. Economen werken graag met modellen omdat de economische werkelijkheid te complex is om in haar volledigheid te overzien.

De economische kringloop focust op de geldstroom en de goederenen dienstenstroom. Doorheen je schoolloopbaan in het secundair onderwijs zul je nog heel wat andere economische modellen tegenkomen zoals dat van de marktwerking

met het spel van vraag en aanbod. Doorheen de methode wordt er waar mogelijk naar de economische kringloop verwezen om duidelijk te maken welk onderdeel je op dat moment bestudeert. Zo helpt de economische kringloop jou ook om het grote plaatje

THEMA 1

LEVEL 1

niet uit het oog te verliezen!

TO THE POINT De relaties tussen de gezinnen, de bedrijven, de overheid, de financiële instellingen en het buitenland worden schematisch weergegeven in een economische kringloop. Bedrijven produceren goederen en diensten om ze op de markt te brengen, terwijl gezinnen

VIDEO

die producten en diensten consumeren. Als bedrijven goederen of diensten aankopen voor

hun productie, investeren ze. In de kringloop zie je de voorstelling van de geldstromen (groene pijlen) en de goederenen dienstenstromen (rode pijlen) tussen de verschillende partijen. De gezinnen werken bij de bedrijven en de overheid.

De bedrijven en de overheid geven in ruil voor hun arbeid een inkomen aan de gezinnen.

Een gedeelte van het inkomen sparen de gezinnen.

De gezinnen ontvangen voor hun spaargeld een vergoeding onder de vorm van rente.

De bedrijven leveren de goederen en diensten die de gezinnen en de overheid bij hen aankopen.

De gezinnen en de overheid betalen de bedrijven voor de geleverde goederen en diensten.

De overheid levert ook goederen en diensten aan de gezinnen en de bedrijven.

De bedrijven en de gezinnen betalen de goederen en de diensten door onder andere belastingen

te betalen aan de overheid.

De bedrijven kopen ook goederen en diensten in het buitenland.

De bedrijven betalen voor die goederen en diensten geld aan het buitenland.

De bedrijven verkopen goederen en diensten aan het buitenland.

De bedrijven ontvangen voor die goederen en diensten geld uit het buitenland.

De financiële instellingen staan kredieten toe aan bedrijven en gezinnen zodat ze hun

investeringen kunnen financieren.

De bedrijven en gezinnen betalen voor die kredieten een vergoeding onder de vorm van rente.

THEMA 1

LEVEL 1

THEMA 1

LEVEL 1

1 2

Goederen- en dienstenstroom

Geldstroom

Overheid

Buitenland

Gezinnen

Bedrijven

IN 10

Goederen- en dienstenstroom / Geldstroom

Action 1— Hoe werkt de economische kringloop?

Janne Verplanken werkt als inspecteur bij de politie.

Koffiebranderij Fascino koopt een partij koffiebonen bij een landbouwer in Peru.

Stijn betaalt Panos voor het broodje dat hij kocht tijdens de middagpauze.

Cleandienst poetst dagelijks de gebouwen van het gemeentehuis van Schaarbeek.

De Duitse hotelketen betaalt de kaasfabrikant voor de geleverde, Belgische kazen.

De bank staat de kaasfabrikant een lening toe om de uitbreiding van het magazijn te financieren.

Treinbestuurder Gomez ontvangt zijn maandelijkse salaris van de NMBS.

Het gezin Neirens betaalt 4 358,00 euro personenbelasting aan de fiscus.

De firma Gabriels vult de brandstoftank van het gezin Yilmaz.

Het gezin Bilgun ontvangt 21,00 euro rente van de bank als vergoeding voor de spaarrekening.

Vul de pijl en de letter aan: a

in het rood als de activiteit tot de goederenen dienstenstroom behoort;

in het groen als de activiteit tot de geldstroom behoort.

Lees aandachtig de activiteiten.

Gezinnen

THEMA 1

LEVEL 1

Overheid

Geldstroom Goederen- en dienstenstroom

Buitenland

Bedrijven

Action 2— Hoe stel je de economische kringloop voor met

inbegrip van de arbeidsmarkt en de markt voor consumptiegoederen en -diensten? RE

Good to know Wanneer je op internet naar een afbeelding van een economische kringloop zoekt, zie

je heel verschillende opmaken. De kringloop kan ook nog uitgebreid worden met de verschillende markten. Dat wordt toegelicht in deze en de volgende Action More.

In de volgende economische kringloop is het schema uitgebreid met de arbeidsmarkt en de markt voor

consumptiegoederen en -diensten. Vul de goederenen dienstenstroom en de geldstroom aan door de letter bij de juiste pijl te noteren. Raadpleeg indien nodig de ontdekplaat op iDiddit. Peter Delrue werkt als vrachtwagenchauffeur bij een transportbedrijf.

Een kledingketen koopt T-shirts aan bij een Chinese textielfabriek.

De koffiebranderij betaalt de geleverde partij koffiebonen aan een Braziliaanse leverancier.

Catherine Bertels werkt als treinbestuurster bij de NMBS.

Samira ging langs bij Kreatos voor een kappersbeurt.

Het gemeentehuis van Wommelgem betaalt de factuur voor de geleverde koffiebekers.

Yousef gaat dagelijks met de trein naar het werk.

Het gezin Decorte gaat bij de bank een lening aan voor de financiering van een nieuwe auto.

Brasserie Het Hof betaalt Xander voor zijn vakantiejob.

Nv Coque betaalt de vennootschapsbelasting aan de overheid.

Het gezin Somers betaalt de meubelwinkel voor de geleverde slaapkamer.

Laurens betaalt btw (belasting over de toegevoegde waarde) bij de aankoop van zijn smartphone.

Het gezin Degroof spaart maandelijks 150,00 euro op een spaarrekening bij de bank.

Bakkerij Meus betaalt de factuur van de nieuwe bakoven.

Good to know

— Op de markt van goederen en diensten worden goederen en diensten verhandeld. De

aanbieders zijn de bedrijven. De vragers zijn de gezinnen, de bedrijven, de overheid en het buitenland.

— Op de arbeidsmarkt wordt arbeid gevraagd en aangeboden. Het aanbod van arbeid komt van de mensen die hun arbeid aanbieden. De vraag komt van de bedrijven en de overheid.

— Op de vermogensmarkt komen het aanbod van en de vraag naar geld samen. De vragers naar geld zijn de gezinnen, de bedrijven en de overheid die meer geld

Een markt is dus een plaats waar twee partijen samenkomen om goederen en diensten, arbeid en geld uit te wisselen. Dat kan een werkelijke markt zijn zoals de zaterdagmarkt in Gent of een fictieve plaats zoals de markt van de smartphones.

THEMA 1

een deel van hun inkomen niet uitgeven en willen sparen.

LEVEL 1

uitgeven dan hun inkomen. Het aanbod komt van de gezinnen en de bedrijven die

Markt van goederen en diensten

Gezinnen

Arbeidsmarkt

Overheid

Bedrijven

THEMA 1

LEVEL 1

Buitenland

Vermogensmarkt

Action 3— Hoe stel je de economische kringloop voor met

inbegrip van de arbeidsmarkt, de markt voor consumptiegoederen en -diensten en de markt MORE van investeringsgoederen?

MORE MORE

In de onderstaande economische kringloop is het schema nog verder uitgebreid met de markt van de investeringsgoederen. Vul de goederenen dienstenstroom en de geldstroom aan door de letter bij de juiste

pijl te noteren. Bakkerij Meus koopt een nieuwe oven aan.

Het provinciehuis van Brugge ontvangt een factuur voor de geleverde schoonmaakproducten.

De ouders van Feliz kopen een printer bij MediaMarkt.

Soldaat Gijbels ontvangt zijn loon van de voorbije maand.

Caro betaalt de premie van de autoverzekering aan Ethias.

Caro betaalt de inverkeerstelling van haar nieuwe auto aan de fiscus.

Het boekhoudkantoor Account betaalt de factuur voor het nieuwe kopieerapparaat.

Een aardbeienkweker uit Hoogstraten levert een partij aardbeien aan een Duitse supermarktketen.

Gezinnen

Arbeidsmarkt

Overheid Markt van de investeringsgoederen

LEVEL 1

Bedrijven

Buitenland

THEMA 1

Markt van consumptiegoederen en -diensten

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk Level en geef

CHECKLIST

die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals ‘Breaking_News’.

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de economische relaties tussen de gezinnen, de bedrijven, de overheid en het

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

buitenland omschrijven. Ik kan de goederenstroom in de economische

kringloop illustreren met een voorbeeld. 3

Ik kan de geldstroom in de economische kringloop illustreren met een voorbeeld.

Ik kan de economische kringloop voorstellen aan

de hand van een schema.

Ik kan een infographic maken.

THEMA 1

LEVEL 1

LEVEL 2 Voor welk keuzeprobleem staat de consument? 1

INTRO Kiran is een jonge influencer met 10 000 volgers. Hij droomt van een leven in de spotlights en de

bijbehorende luxe. Hieronder krijg je een inkijk in zijn dromen.

Noteer vijf dingen waar jij van droomt in het leven. Bespreek en vergelijk jouw dromen met die van

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Voor welk keuzeprobleem staat de consument?

THEMA 1

LEVEL 2

jouw klasgenoten.

Explore 1— Wat is een behoefte? Behoeften Behoeften zijn zaken die je als mens nodig hebt. Zo heb je bij honger of dorst de behoefte om iets te eten of te drinken. Ieder van ons probeert om zoveel mogelijk behoeften te realiseren. De vervulling van een behoefte leidt tot tevredenheid. Het niet vervullen van een behoefte kan leiden tot negatieve gevoelens. Indien je na een zware inspanning de behoefte hebt om te

drinken en er is geen drank, dan leidt dat tot dorst. Je hebt immers niet wat je op dat moment nodig hebt.

Welke behoeften hebben de onderstaande mensen?

Aïsha is afgestuurd als logopediste. Volgende

week gaat ze voor het eerst aan de slag! Ze heeft

uitgerekend dat ze al na enkele maanden sparen de nieuwste iPhone kan kopen van haar loon.

school le jaren niet naar r kon Jasper enke uu ok em ch n zij Door kenhuis. Indien ntrole naar het zie co op j hi at ga g behandelingen gaan. Vandaa sper geen andere Ja t oe m n, zij f sitie de resultaten po nden nemen. leven weer in ha n zij j hi n ka en meer krijgen

THEMA 1

LEVEL 2

F G

Maura en Elodie geven vandaag hun presentatie voor het vak

s jaar tima zijn ze Joran en Fa op eigen eslissen om samen en b ben aan. Ze heb benen te st aard bedrag gesp beiden een nk om te naar de ba en stappen unnen bedrag ze k kijken welk n een un droom va lenen om h n. te realisere eigen stekje

Frans. Ze hebben er hard aan gewerkt en zijn trots op het resultaat. Tijdens de voorstelling ziet Maura dat verschillende leerlingen met andere dingen bezig zijn en weinig aandacht aan de presentatie schenken. Maura raapt al haar moed bijeen en onderbreekt de presentatie. Ze vertelt aan de groep dat ze het jammer vindt dat de medeleerlingen niet opletten.

H I

een aar ouders Tinne aan h ft e e il h g a haar oma w 6e verjaard agd en van a vr Voor haar 1 ge n to Vuit s van Louis luxehandta gen. uden oorrin ze dure, go

Noteer vijf behoeften die jij hebt.

Explore 2— Welke soorten behoeften zijn er?

goederen of diensten te kopen. Niet-economische behoeften kun je niet vervullen door iets te kopen. Het gaat bijvoorbeeld om de behoefte aan goede vrienden en een goede gezondheid.

THEMA 1

Economische of materiële behoeften kun je vervullen door met geld

LEVEL 2

BEHOEFTEN

Ontwerp met een tekstverwerker een tabel met twee kolommen en drie rijen zoals hieronder weergegeven. a

Voeg de cellen van de eerste rij samen en voeg de titel ‘Indeling behoeften’ in. Gebruik ICT-fiche_R_14.

In de linkerkolom plaats je de economische behoeften. In de rechterkolom plaats je de nieteconomische behoeften.

Centreer de eerste twee rijen en geef ze een lichtgroene achtergrond.

Plaats de behoeften uit Explore 1 in de juiste kolom.

ECONOMISCHE BEHOEFTEN

NIET-ECONOMISCHE BEHOEFTEN

Primaire behoeften zijn levensnoodzakelijke behoeften. Geef een aantal voorbeelden.

INDELING BEHOEFTEN

Als er aan je primaire behoeften voldaan is, kun je je secundaire behoeften vervullen. Markeer het juiste antwoord en vul aan met voorbeelden. a

Secundaire behoeften zijn minder / meer noodzakelijke behoeften. Je kunt ze opdelen in normale behoeften

en luxebehoeften. Normale behoeften zijn minder / meer noodzakelijk dan primaire behoeften, en het zijn behoeften die iedereen heeft zoals:

THEMA 1

LEVEL 2

Luxegoederen zijn goederen die niet / wel noodzakelijk zijn. Zo kan een smartphone een normale behoefte / luxebehoefte zijn om contact te hebben met je vrienden en de wereld maar als je het duurste type smartphone wilt, kun je dat als een normale behoefte / luxebehoefte beschouwen.

Deel de economische behoeften uit Explore 1 in volgens primaire en secundaire behoeften. Geef nog drie voorbeelden van primaire en drie voorbeelden van secundaire behoeften. PRIMAIRE BEHOEFTEN

SECUNDAIRE BEHOEFTEN

INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE BEHOEFTEN

Een individuele behoefte kun je zelf realiseren. Collectieve behoeften zijn

behoeften die niet alleen jij hebt en je hebt anderen nodig om ze te realiseren.

Zo hebben mensen er behoefte aan dat het land goed bestuurd wordt, dat er een eerlijke rechtspraak is die de rechten van ieder mens respecteert, dat er een degelijk onderwijssysteem is en een goed wegennet.

Bekijk aandachtig de afbeeldingen. Gaat het om een individuele of een collectieve behoefte? Markeer.

Speelpleinen: individuele behoefte

collectieve behoefte

Schoenen: i ndividuele behoefte

Bejaardenzorg: individuele behoefte

collectieve behoefte

THEMA 1

LEVEL 2

Sporten: individuele behoefte

Explore 3— Welke keuzes maken consumenten? 1

Lees de situaties. In beide situaties moet je kiezen hoe je je behoeften wilt vervullen.

Situatie 1

Je hebt 500,00 euro. Wat kies je?

Situatie 2

smartphone

Zaterdag zijn de volgende activiteiten mogelijk. Wat kies je?

sparen

een optreden van je favoriete

citytrip met vrienden

groep in het Sportpaleis

nieuwe gameconsole sportuitrusting smartwatch andere:

vriend(in)

een daguitstap met de jeugdbeweging

een familiebijeenkomst de verjaardag van een goede

kleding

Schaarse middelen

Door een keuze te maken sluit je andere mogelijkheden uit. Je behoeften zijn immers altijd

groter dan de middelen waarover je beschikt, of in economische termen: je moet met de schaarse middelen waarover je beschikt, je behoeften vervullen.

Zoek het woord ‘schaars’ op in het woordenboek. Noteer de definitie hier.

In economische zin heeft schaars een andere betekenis. Leg in je eigen woorden uit waarom auto’s (en andere goederen) in economische zin een schaars goed zijn.

Wat zou er gebeuren indien auto’s gratis zouden worden?

THEMA 1

LEVEL 2

Good to know Schaarste kun je ook omschrijven als een goed waarvan de verlangde hoeveelheid de beschikbare hoeveelheid overstijgt indien het gratis ter beschikking staat.

Vul het ontbrekende woord in het schema aan.

Vul aan: Situatie 2 (van vraag 1) leert dat ook tijd een

goed is. Door een bepaalde

activiteit te kiezen, worden andere activiteiten onmogelijk.

Explore 4— Welke keuzes maken ondernemingen? Stel dat A.S.Adventure.edu beslist om een eigen fietsmerk en een eigen kledinglijn te lanceren. Werk in

twee groepen. Elke groep bekijkt zijn eigen bron.

Groep 1 Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over het productieproces van fietsen. Groep 2 Surf via iDiddit naar een website over het productieproces van kleding.

Waarover beschikt de onderneming om goederen te produceren. Bespreek klassikaal en noteer zes zaken. a

Fietsen:

Kleding:

Vul de volgende tabel aan. Noteer de goederen uit vraag 2 in de juiste kolom onder de afbeeldingen. PRODUCTIEFACTOREN

Natuur, arbeid, kapitaal en ondernemerschap zijn productiefactoren. Productiefactoren zijn de middelen die in een bepaalde combinatie nodig zijn om te produceren. Ondernemingen zullen afhankelijk van het product en de kostprijs van de productiefactoren kiezen voor een combinatie van arbeid, kapitaal en natuur.

LEVEL 2

THEMA 1

Noteer de juiste productiefactor boven elke afbeelding. PRODUCTIEFACTOREN

Grond- en hulpstoffen

Mensen die het werk

Machines, gebouwen

De ondernemer die

uitvoeren

…

kansen ziet en benut

Welke productiefactor is in België het minst aanwezig?

Good to know

In kapitaalintensieve sectoren weegt de productiefactor kapitaal het zwaarste door. In arbeidsintensieve sectoren is de productiefactor arbeid het belangrijkst.

Zijn de onderstaande sectoren arbeidsintensief of kapitaalintensief? Kruis aan.

SECTOR

Bouwsector

THEMA 1

LEVEL 2

Chemische industrie

Horeca Landbouwsector Onderwijs

ARBEIDSINTENSIEF

KAPITAALINTENSIEF

SECTOR

ARBEIDSINTENSIEF

KAPITAALINTENSIEF

Staalindustrie Vliegtuigbouw Voedingshandel

Waarom zijn de productiefactoren waarover een onderneming beschikt schaars?

Vul de tabel aan. a

Explore 5— Welke soorten goederen zijn er?

Wat consumeren de gezinnen? Wat kopen de bedrijven? Kies uit:

tandpasta – afvulmachine (doseermachine) – hotelovernachting – auto – vorkheftruck – betaalterminal – avondje cinema – smartphone – elektriciteit – laptop – stofzuiger –

transportband – televisie – taxirit – kappersbeurt – saunabezoek – snoep – gas – polyethyleentereftalaat

Tip:

Goederen die zowel gezinnen als bedrijven kopen, schrijf je in beide kolommen.

Bedenk voor de gezinnen en voor de bedrijven telkens vier extra voorbeelden.

LEVEL 2

BEDRIJVEN

THEMA 1

GEZINNEN

Polyethyleentereftalaat

CONSUMPTIE-, INVESTERINGS- EN KAPITAALGOEDEREN

Goederen die de gezinnen kopen, vervullen de behoeften van gezinnen en zijn consumptiegoederen. Goederen die de bedrijven kopen, zijn investeringsgoederen en dienen om andere goederen

te produceren. Het onderscheid tussen consumptiegoederen en investeringsgoederen is niet altijd even gemakkelijk. Zo is een wagen voor een gezin een consumptiegoed, terwijl die voor bedrijven tot de kapitaalgoederen behoort, en een duurzaam investeringsgoed is. De manier waarop het goed gebruikt wordt, is doorslaggevend om het

THEMA 1

LEVEL 2

onderscheid te maken.

Sommige consumptiegoederen zullen gezinnen een keer kunnen gebruiken terwijl ze andere consumptiegoederen lange tijd kunnen gebruiken om dezelfde behoefte te vervullen. Deel de consumptiegoederen uit vraag 1 in twee categorieën in. Kies uit: tandpasta – hotelovernachting – auto – avondje cinema – smartphone – elektriciteit – laptop – stofzuiger – televisie – taxirit – kappersbeurt – saunabezoek – snoep – gas

Goederen die je slechts een keer of enkele keren kunt gebruiken, plaats je in de linkerkolom.

Goederen die je veel langer kunt gebruiken, plaats je in de rechterkolom.

Op basis van die indeling spreek je van niet-duurzame en duurzame goederen, of verbruiksgoederen

BEPERKT AANTAL KEREN

en gebruiksgoederen. Noteer de benamingen in de juiste kolom.

MEERDERE KEREN

Investeringsgoederen

Investeringsgoederen dienen om andere goederen te produceren. Ook investeringsgoederen kunnen duurzaam of niet-duurzaam zijn. Duurzame investeringsgoederen zijn kapitaalgoederen, zoals machines en gebouwen, en hebben een levensduur van minimaal een jaar. Niet-duurzame investeringsgoederen worden verbruikt of dragen bij aan het productieproces. Voorbeelden daarvan zijn gronden hulpstoffen.

Deel de investeringsgoederen uit vraag 1 in naar duurzaamheid. Kies uit:

afvulmachine (doseermachine) – hotelovernachting – auto – vorkheftruck – betaalterminal – smartphone – elektriciteit – laptop – transportband – taxirit – gas – polyethyleentereftalaat

KAPITAALGOEDEREN

NIET-DUURZAME INVESTERINGSGOEDEREN

LEVEL 2

= DUURZAME INVESTERINGSGOEDEREN

THEMA 1

Economische goederen kun je ook nog op een andere manier indelen. Kruis aan of het goed voor individueel gebruik bedoeld is en of het gebruik ervan betalend is. INDIVIDUEEL

BETALEND

Een paar schoenen De brandweer

Politie Straatverlichting Het leger

Soorten goederen

Een fiets

Goederen die voor individueel gebruik en betalend zijn, zijn zuiver individuele goederen. Als je er niet

voor betaalt, word je uitgesloten voor gebruik ervan. Bij die goederen speelt er ook rivaliteit omdat niemand anders het goed dat jij koopt, nog eens kan kopen. Als jij een broodje koopt als middagmaal dan kan niemand datzelfde broodje nog eten. Individuele goederen worden geproduceerd door bedrijven.

Goederen waarvan je het gebruik niet betaalt en waarvan je niet uitgesloten kunt worden om het te gebruiken, zijn zuiver collectieve goederen. De politie en de brandweer zijn er bijvoorbeeld voor

iedereen. Zuiver collectieve goederen worden door de overheid geproduceerd. Mensen dragen bij aan de kosten van die goederen via de belastingen die ze betalen. Naast individuele en collectieve goederen zijn er ook nog quasicollectieve goederen. In theorie zijn ze individueel leverbaar en kun je door niet-betaling uitgesloten worden van het gebruik ervan. Zo kan een privébedrijf tolwegen aanleggen en bij niet-betaling mensen uitsluiten om de tolweg te gebruiken. Ook de rivaliteit speelt een (beperkte) rol bij tolwegen. Wanneer er immers te veel mensen op hetzelfde moment de tolweg gebruiken zal er file ontstaan. Toch worden de meeste wegen niet als tolweg uitgebaat en is het de overheid die de goederen aanbiedt.

Ga naar iDiddit en zoek op de ontdekplaat de betekenis van vrije goederen op.

THEMA 1

LEVEL 2

Explore 6— Wat is welvaart? Welvaart Welvaart is de mate waarin mensen met schaarse middelen hun economische behoeften vervullen. Hoe meer geld je als consument ter beschikking hebt, hoe meer van jouw

Geef met voorbeelden aan wat welvaart kan betekenen voor de volgende personen. a

een superrijke

een dakloze

een jongere

behoeften je kunt vervullen.

Werk in twee groepen.

Ga naar iDiddit en lees het artikel van jouw groep.

Groep 1 Waarom groeit de Amerikaanse economie veel sneller dan de Europese? Groep 2 Belgen rijksten ter wereld in ranglijst van Credit Suisse b

Stel het artikel voor aan de hand van een powerpointpresentatie, een infographic of een storyboard. Raadpleeg de ICT-fiches van PowerPoint, Canva of Storyboard. Verwerk de volgende items in je presentatie.

Is er een verschil in welvaart tussen landen volgens jouw artikel?

Waarop baseert jouw artikel zich?

LEVEL 2

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 1

Explore 7— Wat is welzijn? 1

Hoe tevreden ben je met jouw leven op dit ogenblik? Geef jezelf een score op een schaal van 1 tot 10 (1 = helemaal ontevreden, 10 = zeer tevreden). 1

Heb je jezelf een hoge of een lage score gegeven? Surf via iDiddit naar de veerkrachttest. Komt je score overeen met je inschatting?

Welzijn

Welzijn gaat een stapje verder dan welvaart. Je weet dat er naast economische behoeften

ook niet-economische behoeften zijn. Wanneer je zowel je economische als niet-economische behoeften kunt vervullen, dan is er sprake van welzijn. Welzijn meet met andere woorden de

algemene tevredenheid van mensen.

Wat betekent welzijn voor deze personen? Geef een aantal voorbeelden. a

een jongere

een 80-plusser

Surf via iDiddit naar de website van Statistiek Vlaanderen en bekijk hoe tevreden de Vlamingen zijn. Beantwoord de onderstaande vragen. a

Welke score geeft de gemiddelde Vlaming (van 18 jaar en ouder)

zichzelf op het vlak van levenstevredenheid? Vergelijk die score met jouw eigen score.

Markeer: De mensen zijn meer / even / minder tevreden in vergelijking met vijf of tien jaar geleden.

THEMA 1

LEVEL 2

Geef drie zaken waarover de Vlamingen het meest tevreden zijn.

Geef drie zaken waarvoor de scores van tevredenheid een beetje lager liggen.

Wie is het meest tevreden? Markeer.

mannen – vrouwen

< 65 jaar – > 65 jaar

mensen zonder partner – mensen met een partner

mensen uit kleinere steden – mensen die elders wonen

Good to know

Het Federaal Planbureau heeft voor heel België de welzijnsindicator ‘Hier en Nu’ opgesteld. Die indicator houdt met een aantal zaken rekening. –

De gezondheidstoestand

– De levensstandaard en armoede: hoe hoog is het inkomen? Hoeveel inwoners bezitten hun eigen huis? Leeft iemand boven of onder de armoededrempel? Werk en vrije tijd

–

Opleiding en vorming

–

– De samenleving (Kan hij iemand om hulp vragen? Is er iemand om in vertrouwen te

nemen? Hoe veilig voelt hij zich? Hoeveel vertrouwen is er in de instellingen?)

Lees het artikel over het welzijn van de Belgen. Beantwoord de onderstaande vragen. a

Hoe evolueert het welzijn van de Belgen?

Wat zijn de oorzaken van de evolutie van ons welzijn?

Bron: plan.be, 2024-02-20

THEMA 1

Het rapport van het planbureau laat een dalende trend zien van de welzijnsindicator in België tussen 2005 en 2022. In 2020, aan het begin van de coronacrisis, bleef de indicator stabiel, omwille van de versterkte solidariteit en de betere socio-economische indicatoren die zwaarder doorwogen dan de verslechtering van de mentale gezondheid. Maar na een stijging in 2021 gleed in 2022 de welzijnsindicator, vooral omwille van een verslechterde fysieke en mentale gezondheid, af naar bijna het laagste niveau sinds 2005.

LEVEL 2

De welzijnsindicator is bijna op het laagste niveau sinds 2005

Good to know Op internationaal vlak is er de index van de menselijke ontwikkeling of de HDI (Human Development Index) om welzijn te meten. De Verenigde Naties heeft die index ontwikkeld. Hij meet de gemiddelde prestaties van een land op het vlak van: –

gemiddelde levensverwachting,

–

analfabetisme en het scholingsniveau,

–

levensstandaard (door te kijken naar het inkomen per hoofd van de bevolking).

ze de landen op basis van dat cijfer.

Tip:

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over de werking van de HDI.

Surf via iDiddit naar de aangegeven website. a

Noteer de HDI-score van België.

Op welke plaats staat België daarmee in de lijst?

In welk land is het welzijn het hoogst op basis van de HDI-score?

Via een ingewikkelde formule berekent de VN dan een cijfer tussen 0 en 1 en rangschikt

In welk land is het welzijn het laagst op basis van de HDI-score?

Good to know

Naast de HDI berekent de Verenigde Naties ook de PHDI. Dat is een index die de HDI

corrigeert op basis van de planetaire druk die een land uitoefent. Indien een land de planeet niet onder druk zou zetten door bijvoorbeeld geen CO2 uit te stoten, zouden de

HDI en de PHDI hetzelfde zijn. Hoe meer druk een land op de planeet uitoefent, hoe lager

THEMA 1

LEVEL 2

de PHDI ligt.

TO THE POINT Behoeften zijn zaken die je als mens nodig hebt. Het vervullen van een behoefte leidt tot tevredenheid. Het niet vervullen van een behoefte kan leiden tot negatieve gevoelens. Er zijn verschillende soorten. —

VIDEO

Economische behoeften of materiële behoeften kun je vervullen door met geld goederen of diensten te kopen. Niet-economische behoeften kun je niet vervullen door iets te kopen. Zo hebben

mensen nood aan goede vrienden en aan een goede gezondheid. —

De vervulling van primaire behoeften is levens-

noodzakelijk, zoals de behoefte aan eten en drinken. De vervulling van secundaire behoeften is minder

noodzakelijk. Secundaire behoeften kun je opdelen in normale behoeften en luxebehoeften. De vervul-

ling van normale behoeften is minder noodzakelijk maar iedereen heeft zulke behoeften aan

bijvoorbeeld een etentje met vrienden, op vakantie gaan of af en toe iets extra’s voor zichzelf kopen. Een luxebehoefte is een behoefte aan goederen die niet echt noodzakelijk zijn. —

Een individuele behoefte is een persoonlijke behoefte die je zelf kunt realiseren. Collectieve

behoeften zijn behoeften die jij niet alleen hebt en waarvoor je anderen nodig hebt om ze te realiseren. Zo hebben mensen bijvoorbeeld de behoefte aan een goed bestuur van het land. Om met je beperkte middelen zoveel mogelijk behoeften te vervullen, moet je keuzes maken, en heb je dus een keuzeprobleem. Door te kiezen worden andere mogelijkheden onmogelijk. Je behoeften zijn immers altijd groter dan je middelen, of in economische termen: je vervult je behoeften met de

schaarse middelen waarover je beschikt. Schaars betekent dat goederen beperkt beschikbaar zijn door de beperktheid van het inkomen.

Je kunt de goederen in verschillende categorieën indelen. –

Consumptiegoederen en investeringsgoederen

–

Niet-duurzame goederen en duurzame goederen

–

Individuele en collectieve goederen

Goederen die de gezinnen kopen, vervullen de behoeften van gezinnen en zijn consumptiegoederen. Goederen die de bedrijven kopen, zijn investeringsgoederen en dienen

om andere goederen te produceren. Het onderscheid

tussen consumptiegoederen en investeringsgoederen is niet altijd even gemakkelijk. Zo is een wagen voor een gezin een consumptiegoed, terwijl dat voor bedrijven een investeringsgoed, meer bepaald een kapitaalgoed, is. De manier waarop het goed gebruikt wordt, is doorslaggevend.

gebruiksgoederen.

THEMA 1

verbruiksgoederen. Goederen die je veel vaker kunt gebruiken, zijn duurzame goederen of

LEVEL 2

Goederen die je slechts een (paar) keer kunt gebruiken, zijn niet-duurzame goederen of

Investeringsgoederen dienen om andere goederen te produceren. Er bestaan duurzame en nietduurzame investeringsgoederen. Duurzame investeringsgoederen zijn kapitaalgoederen, zoals machines en gebouwen, en hebben een levensduur van minimaal een jaar. Niet-duurzame investeringsgoederen zoals gronden hulpstoffen worden verbruikt of dragen bij aan het productieproces. Zuiver individuele goederen zijn goederen waarvoor je betaalt. Als je niet voor het goed betaalt, word je uitgesloten van gebruik van het goed. Bij die goederen speelt de rivaliteit omdat door de aankoop van het goed niemand anders nog dat goed kan kopen. Individuele goederen worden

geproduceerd door bedrijven. Goederen waarvoor je niet betaalt bij gebruik en waarvan je niet kunt uitgesloten worden, zijn collectieve goederen. De politie en de brandweer zijn er voor iedereen. Zuiver collectieve goederen worden door de overheid geproduceerd. Mensen dragen bij aan de kosten van die goederen via de belastingen. Quasicollectieve goederen zijn theoretisch individueel

leverbaar en bij niet-betaling kun je uitgesloten worden van het gebruik ervan, bijvoorbeeld een tolweg. Ook de

rivaliteit speelt een (beperkte) rol. In de meeste gevallen is het de overheid die de goederen aanbiedt.

Vrije goederen zijn goederen die niet schaars zijn. Ze komen overvloedig voor in de natuur en er zijn geen

productiefactoren voor nodig, denk maar aan zonlicht, lucht en water.

Productiefactoren zijn de middelen die nodig zijn om te produceren. Ten eerste heb je grondstoffen

nodig om het product te maken, dat is de productiefactor natuur. Door de klimaatopwarming en alle bijbehorende problemen zal de productiefactor natuur de volgende jaren een belangrijke plaats in het productieproces blijven innemen. Ook energie zoals elektriciteit en water behoort tot de natuur. Om grondstoffen te verwerken tot producten heb je werknemers nodig. De productiefactor arbeid omvat zowel de intellectuele als de fysieke arbeid. Om het werk efficiënt uit te voeren maken werknemers gebruik van machines. Voor de aankoop van machines en de betaling van de arbeiders heb je geld nodig. Machines, gebouwen, geld … vormen de productiefactor kapitaal. Ten slotte is er de ondernemer die het (productie)proces in gang zet, en de beslissingen neemt. Dat is de

productiefactor ondernemerschap.

Welvaart is de mate waarin mensen met schaarse middelen hun economische behoeften vervullen.

Wanneer je zowel je economische als niet-economische behoeften kunt vervullen, is er sprake van

THEMA 1

LEVEL 2

welzijn. Welzijn meet met andere woorden de algemene tevredenheid van mensen.

Action 1— Welke behoeften hebben mensen? 1

Wat zijn behoeften?

Waarom is er sprake van schaarste bij een behoefte?

Bekijk de behoeften in de tabel.

Zijn ze individueel of collectief? Kruis aan.

Markeer in het rood de behoeften die niet economisch zijn.

INDIVIDUEEL

Bedrijfsleider willen worden

Gelukkig zijn

Een folder voor een deodorant

COLLECTIEF

Goede ziekenhuiszorgen

De presentatie van het nieuwe model van Tesla op het autosalon

Op het platteland wonen

Politieke partijen eisen meer politie op straat Reclame voor een levensverzekering Reclame voor kreeft en kaviaar Veilige fietspaden

€ 5,50

THEMA 1

€ 6,95

LEVEL 2

Verlangen naar zon

Action 2— Is kiezen verliezen? Verklaar de volgende economische stelling: ‘Kiezen is verliezen’.

Tablet

Warme maaltijd Jeansbroek Zonlicht

Containerschip

Cruise op de Middellandse Zee

THEMA 1

LEVEL 2

Vlamvertragers

VRIJ GOED

SCHAARS GOED

NIET-DUURZAAM

KAPITAALGOED

GEBRUIKSGOED

INVESTERINGSGOED

VERBRUIKSGOED

CONSUMPTIEGOED

Tot welke categorie(ën) behoort dit goed?

INVESTERINGSGOED

Action 3— Welke soorten goederen zijn er?

Action 4— Ken jij de productiefactoren? Markeer de productiefactor die niet in het rijtje past en leg uit waarom niet. a

water – winkelbediende – olie – elektriciteit

loodgieter – vastgoedmakelaar – winkelpand – verkoper

printer – inkt – kopieerapparaat – laptop

Action 5— Wat zijn de productiefactoren van Altrea

Logistics?

Lees het artikel. a

Markeer de productiefactoren.

Om welke productiefactor gaat het?

25 miljoen euro voor nieuwe chemische hub in Kempen

Bron: tijd.be, 2024-04-15

THEMA 1

Altrea Logistics is in Meerhout begonnen met de bouw van een nieuwe Chemical Logistics Hub. 'Naast de warehousing en distributiediensten voor ADR-goederen (gevaarlijke stoffen, red.) kunnen klanten ook een beroep doen op bijkomende diensten, zoals herverpakken, koelen of verwarmen, afvullen, mengen of toevoegen van vloeistoffen volgens receptuur. Met andere woorden: we kunnen vanaf nu de hele keten van logistieke toegevoegde waarde voor chemische vloeistoffen en hoogwaardige droge stoffen voor onze rekening nemen.'

LEVEL 2

Het Limburgse bedrijf Altrea Logistics investeert 25 miljoen euro in een nieuwe chemische hub in Meerhout. Op termijn moet dat leiden tot 75 directe en indirecte jobs.

Action 6— Spierkracht of machines? Wat bedoelt de auteur met deze krantenkop uit De Standaard?

Spierkracht legt het af tegen machines

Action 7— Maakt geld gelukkig? Forum

Geen van beide uitspraken past bij mij. Ik vind dat geld …

THEMA 1

LEVEL 2

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

JA 1

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan verwoorden wat een behoefte is.

2 Ik kan behoeften indelen in verschillende

Ik kan uitleggen wat het keuzeprobleem is.

soorten.

4 Ik kan de productiefactoren opsommen en van iedere productiefactor een voorbeeld geven. 5

Ik kan het begrip ‘schaarste’ uitleggen.

6 Ik kan de begrippen ‘welvaart’ en ‘welzijn’ uitleggen en het onderscheid tussen beide

benoemen. 7 Ik kan verschillende methodes opsommen om naar welvaart en welzijn te kijken.

8 Ik kan een mening formuleren over wat welzijn

THEMA 1

LEVEL 2

voor mij betekent.

LEVEL 3 Hoe creëren ondernemingen toegevoegde waarde en welvaart?

Ga naar iDiddit. Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen.

INTRO

Hoeveel ondernemingen hebben meegewerkt aan de creatie van de tafel?

Waarmee verdient de meubelmaker in het filmpje geld?

Waarom koopt de meubelmaker volgens jou zijn hout lokaal?

THEMA 1

LEVEL 3

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe creëren ondernemingen toegevoegde waarde aan een product en welvaart?

Explore 1— Wat is een bedrijfskolom? BEDRIJFSKOLOM

Een bedrijfskolom is een overzicht van alle ondernemingen die meewerken aan de vervaardiging van het product. De bedrijfskolom begint bij de producent van de grondstoffen en eindigt bij de kleinhandel of detailhandel die product verkoopt aan de consument.

De consument maakt geen onderdeel uit van de bedrijfskolom.

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over het maken van frietjes. Beantwoord de vragen. a

Hoeveel ondernemingen werken mee aan het product?

Voeg de ondernemingen toe in het schema.

Explore 2— Hoe werkt een bedrijfskolom?

Toegevoegde waarde

In een bedrijfskolom voegt iedere schakel waarde toe aan het product door het product te bewerken. Door waarde toe te voegen creëren ondernemingen welvaart. Voor die toevoeging van waarde aan het product, vraagt elke onderneming een vergoeding. Dat is de toegevoegde waarde. De totale toegevoegde waarde per product is de prijs die de consument voor het

ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan.

THEMA 1

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat

LEVEL 3

product betaalt.

Optie 1

Bekijk de bedrijfskolom

Hoeveel waarde voegt iedere onderneming aan het product toe? Vul aan in het schema.

Hoeveel bedraagt de totale toegevoegde waarde?

Vul aan: De totale toegevoegde waarde = de prijs die de

Waarom maakt de consument geen deel uit van de bedrijfskolom?

betaalt.

LANDBOUWBEDRIJF PRODUCTIE VAN MELK

TOEGEVOEGDE WAARDE

Het landbouwbedrijf

verkoopt de melk voor

0,50 euro per liter aan de kaasmakerij.

uit 1 liter melk 100 gram

GROOTHANDEL IN KAZEN

KLEINHANDEL IN KAZEN

kaas die ze verkoopt aan de groothandel voor

LEVEL 3 THEMA 1

het product.

euro waarde toe aan het product.

De groothandel verkoopt

De groothandel voegt

de kaas voor 1,80 euro aan de kleinhandel.

De kleinhandel verkoopt aan de consument.

CONSUMENT

De kaasmakerij voegt

1,20 euro.

de kaas voor 2,60 euro

euro waarde toe aan

De kaasmakerij maakt

BEDRIJFSKOLOM

KAASMAKERIJ

Het landbouwbedrijf voegt

euro waarde toe aan het product.

De kleinhandel voegt euro waarde toe aan het product.

Optie 2

Bekijk het filmpje

Geef een ander woord voor oerproducent:

Zoek op internet een synoniem voor grossier:

Noteer in het schema hoeveel waarde iedere onderneming aan het product toevoegt.

Hoeveel bedraagt de totale toegevoegde waarde?

Vul aan: De totale toegevoegde waarde = de prijs die de

Waarom maakt de consument geen deel uit van de bedrijfskolom?

GRAANBOER

betaalt.

TOEGEVOEGDE WAARDE

De graanboer voegt

euro waarde

toe aan het product.

OPKOPER

De opkoper voegt

MEELFABRIEK

toe aan het product.

De meelfabriek voegt

Totale toegevoegde waarde =

euro

euro waarde

De grossier voegt euro waarde toe aan het product.

De bakker voegt euro waarde CONSUMENT

toe aan het product.

LEVEL 3

BAKKER

toe aan het product.

THEMA 1

GROSSIER

BEDRIJFSKOLOM

euro waarde

Explore 3— Kan een bedrijfskolom veranderen? Werk in vijf groepen. Elke groep bestudeert zijn toegewezen case.

Groep 1

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje.

Lees het fragment uit het krantenartikel.

Welke invloed hebben het ‘winkelhieren’ en de korte keten op de lengte van de bedrijfskolom?

De Zwevezeelse familie Vannevel heeft de schuur waar ze al tientallen jaren aardappelen verkoopt, omgebouwd tot een volwaardige hoevewinkel, ’t Schuurke. Dochters Charlotte (21) en Lore (19) zullen er vanaf vrijdag 4 december groenten, fruit en zuivelproducten verkopen.

Het fruit, de groenten en de zuivelproducten zoals boter, kaas, karnemelk, yoghurt en eieren zijn afkomstig van lokale landbouwers. ‘We vinden het heel belangrijk dat producent en consument in nauw contact staan met elkaar. Dankzij de korte keten wordt kwaliteit gegarandeerd.’

THEMA 1

LEVEL 3

Naar: nieuwsblad.be, 2020-12-02

Groep 2 a

Bekijk beide bedrijfskolommen.

Welke invloed heeft een fusie (= integratie) van de bosbouwer en bosexploitant op de lengte van de bedrijfskolom?

Bosbouwer / exploitant

Bosexploitatie

Zagerij

(oogst en verkoop van hout)

Meubelmaker

Zagerij

Meubelmaker

Bouwsector

Bosbouwer

Schrijnwerker

Bouwsector

Schrijnwerker

Groep 3 Bekijk de bedrijfskolom van een fruitkweker.

Markeer het juiste antwoord.

De fruitkweker beslist om niet alleen fruit maar ook groenten te kweken. De bedrijfskolom wordt smaller / breder. Als ondernemingen beslissen om er extra activiteiten bij te doen die niet tot de gewone

bedrijfsactiviteiten behoren, is er sprake van specialisatie / branchevervaging of parallellisatie.

Fruit- en groentekweker

Veiling

Groothandel

Kleinhandel

LEVEL 3

THEMA 1

Fruitkweker

Groep 4 a

Bekijk de bedrijfskolom van een boekhandel.

Markeer het juiste antwoord.

De boekhandel beslist om voortaan enkel schoolboeken te verkopen. Ondernemingen die zich toespitsen op een product binnen de eigen bedrijfstak maken de bedrijfskolom smaller / breder. Dat heet specialisatie / branchevervaging of parallellisatie.

Houtzagerij Papierfabriek Uitgeverij Boekhandel

Bosbouw

Houtzagerij

Papierfabriek Uitgeverij

Boekhandel studieboeken

Groep 5 a

Bekijk beide bedrijfskolommen.

De raamfabrikant beslist om enkel nog de ramen aan te bieden en zelf geen glas in de raamprofielen te

plaatsen. Een andere onderneming zal het glas in de ramen zetten. Dat is differentiatie. Bij differentiatie stoot een bedrijf een deel van de productieactiviteit af. Welke invloed heeft die beslissing op de bedrijfskolom?

Aluminiumsmelter

Raamfabrikant

Ramenverkoper

Glasplaatser

Aluminiumsmelter

Ramenverkoper

THEMA 1

LEVEL 3

Explore 4— Wat is de bruto toegevoegde waarde? Bruto toegevoegde waarde De totale verkopen van een onderneming vormen de omzet. Het verschil tussen de omzet en de kosten voor de aankoop van goederen (inclusief diensten) bij leveranciers, is de bruto toegevoegde waarde. Diensten zijn bijvoorbeeld de kosten voor transport van de goederen product.

of verzekeringen. Door te produceren voegt een onderneming bijgevolg waarde toe aan een

Bestudeer het schema. Een onderneming koopt voor 80,00 euro groenten bij de groenteboer en verwerkt die tot soep. Ze verkoopt de soep voor 170,00 euro. Hoeveel waarde heeft de onderneming door middel van productie toegevoegd?

Schema 1: Bruto toegevoegde waarde

80,00 EURO

170,00 EURO

Lees de onderstaande situatie. Bereken de bruto toegevoegde waarde.

SOEPONDERNEMING

THEMA 1

A.S.Adventure.edu verkoopt 2 000 jeansbroeken aan 110,00 euro per stuk. De aankoopprijs van een jeansbroek bedraagt 40,00 euro en de kostprijs van de diensten bedraagt 4 500,00 euro.

LEVEL 3

Explore 5— Wat is het verschil tussen bruto en netto toegevoegde waarde?

MORE MORE

Good to know Bij de bruto toegevoegde waarde houd je nog geen rekening met de kosten van afschrijvingen van de gebruikte kapitaalgoederen. Wat er nadien overblijft, is de netto

toegevoegde waarde. Afschrijvingen zijn enerzijds een boekhoudkundige manier om de kosten van

investeringen te spreiden over meerdere jaren, en anderzijds een manier om de

waardevermindering van goederen (activa) over een bepaalde periode weer te geven. Stel dat je vorig jaar een dure productiemachine van 100 000,00 euro aangekocht hebt en je

die machine volledig in de kosten van het boekjaar meerekent, dan zal je winst voor dat boekjaar flink lager liggen. Dat is eigenlijk niet eerlijk omdat je die machine misschien

wel tien jaar in je onderneming zult gebruiken. Daarom zijn er afschrijvingen. Je kunt de kosten van de aankoop (in dit voorbeeld 100 000,00 euro) spreiden over de levensduur van de machine. Indien de machine tien jaar gebruikt wordt, boek je ieder jaar

10 000,00 euro in kosten en spreid je de kostprijs over de verschillende jaren. Door het gebruik en de veroudering van de machine zal de waarde van die machine ieder jaar ook dalen. Door de machine jaarlijks 10 000,00 euro af te schrijven geef je in de boekhouding

eveneens aan dat de machine voor 10 000,00 euro in waarde vermindert.

Vul het schema aan.

OMZET

–

inkopen

= –

= toegevoegde waarde

Bereken de netto toegevoegde waarde. Je herneemt het voorbeeld van A.S.Adventure.edu uit Explore 4.

afschrijving

toegevoegde waarde

THEMA 1

LEVEL 3

A.S.Adventure.edu verkoopt 2 000 jeansbroeken aan 110,00 euro per stuk. De aankoopprijs van een jeansbroek bedraagt 40,00 euro en de kostprijs van de diensten bedraagt 4 500,00 euro. De kosten voor de afschrijving van kapitaalgoederen bedragen 22 400,00 euro.

Explore 6— Welke kosten moeten uit de toegevoegde waarde betaald worden?

MORE MORE

Om te produceren heeft een bedrijf productiefactoren nodig. Welke productiefactoren zijn er?

Good to know Rente: De vergoeding die je krijgt, wanneer je geld uitleent. Banken rekenen rente aan bij het uitlenen van geld.

Huur: De vergoeding die je bij de verhuur van een gebouw ontvangt. Loon: De vergoeding voor geleverde arbeid.

Pacht: De vergoeding die je krijgt, wanneer je grond ter beschikking stelt.

Winst: Het geld dat overblijft, nadat je de kosten van de inkomsten afgetrokken hebt.

Een onderneming moet de leverancier van een productiefactor vergoeden. Doordat ondernemingen

waarde toevoegen aan het product, kunnen ze die kosten betalen uit de (bruto) toegevoegde waarde. Vul aan welke vergoeding er voor welke productiefactor is. Kies uit :

rente – huur – loon – pacht – winst

PRODUCTIEFACTOREN

ARBEID

KAPITAAL

ONDERNEMERSCHAP

LEVEL 3

VERGOEDING

THEMA 1

NATUUR

Vul het schema aan.

OMZET € – inkopen

Een onderneming heeft 60 000,00 euro loonkosten. aarnaast heeft de onderneming een huurlast voor de gebouwen van 20 000,00 euro. De afschrijvingen van de machines bedragen 15 000,00 euro en de aankoop van materialen bij de leveranciers bedraagt 40 000,00 euro. Op een lening bij de bank voor de aankoop van een magazijn betaalt de onderneming jaarlijks 4 000,00 euro rente. De onderneming heeft voor 250 000,00 euro goederen verkocht.

bruto toegevoegde waarde

=€

€ =€

– €

netto toegevoegde waarde

afschrijving

Loon

Rente

Pacht

Winst

€

Explore 7— Wat als … je de toegevoegde waarde van alle goederen en diensten neemt?

BBP

Indien je de som neemt van de toegevoegde waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in een land gedurende een jaar, krijg je het bruto binnenlands product of bbp van een land. Door het bbp ieder jaar te vergelijken met het voorgaande jaar krijg je een inzicht in

de groei van de economie van een land.

THEMA 1

LEVEL 3

Ga naar iDiddit en open de werkmap ‘bbp.xlsx’. a

Bereken de jaarlijkse economische groei voor België uitgedrukt in procent.

Ontwerp grafiek 1 die de evolutie van het bbp en de groei weergeeft. Gebruik ICT-fiche_R_30.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Grafiek 1: Het bbp in België € 700 000,00 € 600 000,00 € 500 000,00

€ 445 050,10

€ 460 050,80

€ 478 676,20

€ 460 535,20

€ 508 061,20

€ 554 213,70

€ 584 698,90

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

€ 392 880,00 2013

€ 430 085,30

€ 386 174,70 2012

2016

€ 375 967,80 2011

€ 416 701,40

€ 363 140,10 2010

De economie groeit niet ieder jaar evenveel. In 2009 en 2020 zie je zelfs een krimp van de economie. Wat

2015

€ 346 472,80 2009

Bron: NBB.be

€ 403 003,30

€ 351 743,10 2008

€ 0,00

2014

€ 343 618,90 2007

€ 100 000,00

€ 325 151,50

€ 200 000,00

2006

€ 300 000,00

€ 400 000,00

zijn volgens jou de oorzaken van die krimp? Gebruik het internet.

Good to know

De welvaart – die vaak gemeten wordt op basis van het bbp – stijgt jaarlijks gemiddeld met een kleine 2 %. Dat merk je op een jaar tijd niet meteen. Meestal merk je dat pas tien

jaar later. Ongeveer om de 30 jaar verdubbelt de welvaart. Denk hier eens over na of bespreek het met je ouders: Begin de jaren 90 van de vorige eeuw had niemand een gsm of een laptop. Nu zijn er in de meeste huishoudens minstens een computer en meerdere gsm’s. Het internet deed zijn intrede in de huiskamers vanaf midden de jaren 90. De smartphones kwamen op de

THEMA 1

tegenwoordig ook niet meer weg te denken uit ons leven.

LEVEL 3

markt rond 2005-2007. De iPad werd voorgesteld in 2010. Netflix en smartwatches zijn

Omdat grote landen veel meer inwoners hebben dan kleine landen, ligt het bbp in die landen in de meeste gevallen hoger en is het moeilijk te vergelijken. Om het bbp van landen met elkaar te vergelijken wordt het totaal bbp door het aantal inwoners gedeeld. Dat is het bbp per capita of het bbp per inwoner. a

Zoek op internet een lijst met de rangschikking van het bbp per capita.

Op de hoeveelste plaats staat België in

de lijst?

Explore 8— Hoe kunnen ondernemingen op een duurzame manier waarde creëren?

Good to know

De mens staat voor grote uitdagingen. Omwille van de klimaatopwarming, de uitputting van alle grondstoffen, de vervuiling van de lucht, beken, rivieren en oceanen, de bedreiging van duizenden dier- en plantensoorten, zal de productie en bijgevolg de toegevoegde waarde van iedere schakel in de bedrijfskolom in de toekomst duurzamer

moeten gebeuren.

Louis Neefs zong daar meer dan 50 jaar geleden al over.

Werk in drie groepen. a

Elke groep verwerkt een begrip in verband met duurzaamheid: deeleconomie, circulaire economie of donuteconomie.

Ga naar iDiddit. Elke groep vindt er voor zijn begrip een website ter inspiratie. Raadpleeg gerust ook andere bronnen zodat je de vragen kunt beantwoorden. Beantwoord de vragen van je groep. Stel het begrip op een originele manier (infographic, Storyboard,

mindmap …) voor aan de andere klasgenoten. Zorg dat alle antwoorden in je presentatie aan bod komen. Raadpleeg de ICT-fiches van rekenblad, Storyboard of mindmap.

THEMA 1

LEVEL 3

Groep 1

Deeleconomie

Omschrijf in je eigen woorden wat een deeleconomie is.

Geef vijf concrete voorbeelden van een deeleconomie en leg telkens kort uit hoe die werkt.

Hoe dragen de ondernemingen binnen de deeleconomie bij aan een duurzame samenleving?

Bespreek verschillende voor- en de nadelen van een deeleconomie.

Hoe sta je tegenover het principe van een deeleconomie?

Groep 2

Omschrijf in je eigen woorden wat een circulaire economie is.

Maak een vergelijking tussen het begrip ‘circulaire economie’ en ‘lineaire economie’.

Waarom is het nodig om over te stappen naar een circulaire economie?

Bespreek een aantal voordelen van een circulaire economie. Groep 3

Donuteconomie

Wat is het uitgangspunt van de donuteconomie?

Wat is volgens de auteur van de donuteconomie het probleem met de huidige economie?

Aan de hand van welke figuur stelt de auteur welvaart voor? Leg die figuur uit.

Circulaire economie

Surf via iDiddit naar de website van Change en verken een meer praktische kijk op duurzame waardecreatie. a

Klik op de rubriek ‘Nieuws en verhalen’.

Geef drie voorbeelden van ondernemingen die op een duurzame manier waarde creëren.

Leg elk voorbeeld in een drietal zinnen uit.

THEMA 1

LEVEL 3

TO THE POINT Een bedrijfskolom is een overzicht van alle ondernemingen die meewerken aan de vervaardiging van het product. Ze start bij de producent van de grondstoffen en eindigt bij de kleinhandel die het product verkoopt aan de consument.

VIDEO

Iedere onderneming in een bedrijfskolom voegt waarde toe. De totale toegevoegde waarde binnen een bedrijfskolom is de prijs die de consument betaalt.

Door de digitalisering van de maatschappij en het meer online kopen kan een bedrijfskolom korter worden. Indien de bedrijfskolom korter wordt, wordt er minder waarde toegevoegd en wordt

het product goedkoper voor de consument. Ook door integratie, parallellisatie, specialisatie en differentiatie kan de bedrijfskolom veranderen.

Het verschil tussen de omzet van en de kosten voor de aankoop van goederen (inclusief diensten) bij leveranciers is de bruto toegevoegde waarde. Enkele voorbeelden van diensten zijn:

De kostprijs van een transportbedrijf die de eindproducten naar de klant brengt.

–

De kostprijs voor het verzekeren van de verkregen goederen.

–

Door te produceren voegt een onderneming waarde toe aan een product en wordt er welvaart gecreëerd.

Van de (bruto) toegevoegde waarde moet een bedrijf de kosten betalen. De productiefactoren die een

bedrijf inzet moeten vergoed worden.

PRODUCTIEFACTOREN

ARBEID

KAPITAAL

ONDERNEMERSCHAP

pacht

loon

rente

winst

NATUUR

huur

VERGOEDING

De som van de toegevoegde waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in een land gedurende een jaar is het bruto binnenlands product of bbp van dat land. Door het bbp ieder jaar te vergelijken met dat van het voorgaande jaar krijg je inzicht in de groei van

THEMA 1

LEVEL 3

de economie van een land.

Omwille van de klimaatopwarming, de uitputting van alle grondstoffen, de vervuiling van de lucht, beken, rivieren en oceanen, de bedreiging van duizenden dier- en plantensoorten, zal de productie en bijgevolg de toegevoegde waarde van iedere schakel in de bedrijfskolom in de toekomst duurzamer moeten gebeuren.

In een circulaire economie proberen de bedrijven alles wat van waarde is, waardevol te houden. Er gaat (bijna) niets verloren. Materialen en producten worden zoveel mogelijk hersteld of gebruikt voor andere producten. De gebruikte materialen zijn recycleerbaar of afbreekbaar aan het einde van hun levensduur. In een deeleconomie delen gebruikers producten met elkaar. Consumenten laten elkaar gebruikmaken van hun onderbenutte consumptiegoederen. Voorbeelden van een deeleconomie zijn gezinnen die een kamer in hun woning verhuren via Airbnb, het autodeelplatform Cambio of

meerdere gezinnen die gezamenlijk een grasmachine aankopen ... De natuur is het uitgangspunt voor de economie. Er moet een wereldeconomie komen zonder oneindige groei zoals het nu het geval is, het gaat om de donuteconomie. Zoals de naam het

zegt, wordt de economie bekeken als een donut. De binnenste ring van de donut geeft de sociale

ondergrens voor de mensheid en de buitenste ring duidt het ecologische plafond van de aarde aan.

De nieuwe economie moet binnen die twee ringen blijven om voor iedereen een duurzame en sociale wereld te creëren. Iedereen moet beschikken over zaken als voedsel, onderwijs, gezondheidszorg, een woning en gelijkwaardige kansen. Om de buitenste ring niet te overschrijden mag de groei niet

UITPUTTING

oneindig zijn.

bodemv it iversite eron biod tre n a ini a gin GISCHE BEGRENZIN ies l O L r g G O e C v

water wonen opleiding

veiligheid

aa nt a

fto ks ns

werk en inspraak inkomen

LEVEL 3

he vervuiling misc e h c

energie

waterverontrei nigi ng

sociale en gendergelijkheid

THEMA 1

voedsel

gezondheid

ur atu gn in st

fo ng s fo st rb i al

atig watergebrui k overm

aan t en asti

TEKORTKOMING

Inc lus ie

klim aat ver an de rin g

ng eli kk

zame economisch uur eo d nt n e wi L FUNDAM A ve A I C E

g ilin rvu tve ch lu

Action 1— De weg die chocolade aflegt Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over de productie van chocolade. Plaats de ondernemingen op de juiste plaats in de bedrijfskolom. Kies uit: groothandel – cacaoplantage – chocoladefabriek – exporteur – kleinhandel

Action 2— Integratie, specialisatie, parallellisatie, differentiatie

Gaat het in deze situaties om integratie, differentiatie, parallellisatie of specialisatie? De chocoladefabriek begint ook koekjes te bakken.

De cacaoplantage begint ook soja te kweken.

De cacaoplantage en de exporteur fuseren tot één onderneming.

Een verkoper van ramen en deuren gaat enkel nog ramen verkopen.

THEMA 1

LEVEL 3

Action 3— De bruto toegevoegde waarde bij A.S.Adventure.edu

Bereken de bruto toegevoegde waarde van A.S.Adventure.edu.

A.S.Adventure.edu heeft de zomercollectie herenkleding (inclusief diensten) aangekocht voor 1 289 300,00 euro. De collectie is verkocht voor 3 200 000,00 euro.

Lees het verhaal. a

Noteer van iedere onderneming in de bedrijfskolom de toegevoegde waarde.

Bereken de totale toegevoegde waarde.

Action 4— De toegevoegde waarde van toiletpapier

Een ophaler van oud papier verkoopt het papier aan de papierfabriek voor 0,02 euro. De papierfabriek verwerkt het oud papier tot toiletpapier en verkoopt het aan de groothandel voor 0,07 euro. De groothandel verkoopt het toiletpapier aan de supermarkt voor 0,18 euro. De supermarkt verkoopt het toiletpapier voor 0,37 euro per rol.

TOEGEVOEGDE WAARDE

BEDRIJFSKOLOM

PAPIEROPHALER

PAPIERFABRIEK

GROOTHANDEL

totale toegevoegde waarde

SUPERMARKT

Vul aan: De totale toegevoegde waarde = de prijs die de

LEVEL 3

betaalt.

THEMA 1

CONSUMENT

Action 5— Bruto en netto toegevoegde waarde MORE

RE Vul schema aan om de bruto toegevoegde waarde, de netto toegevoegde waarde en de winst te MOhet berekenen.

Een lokale supermarkt in Oost-Vlaanderen heeft de volgende kosten en inkomsten. De supermarkt huurt een gebouw voor 55 000,00 euro. De supermarkt heeft een lening bij de bank van 250 000,00 euro en betaalt daarop jaarlijks 6 300,00 euro rente. De loonkosten bedragen 160 000,00 euro en de afschrijvingen van de machines bedragen 42 000,00 euro. De aankoop van goederen (inclusief diensten) bij de leveranciers kost 270 000,00 euro. De supermarkt heeft voor 560 000,00 euro goederen verkocht.

OMZET €

– inkopen

€

bruto toegevoegde waarde

=€

– €

netto toegevoegde waarde

afschrijving

Loon

Rente

Pacht

Winst

€

Vul de onderstaande tekst aan.

De netto toegevoegde waarde plus de afschrijving is de

toegevoegde

waarde. De netto toegevoegde waarde bestaat uit de vergoeding voor . Het verschil tussen de bruto toegevoegde waarde en de netto

toegevoegde waarde bestaat uit de Afschrijvingen zijn kosten voor de slijtage / het gebruik van

. .

THEMA 1

LEVEL 3

De kosten van de verzekering van de goederen, de reclamekosten en de transportkosten zijn

. De vergoeding voor de ondernemer heet de

Action 6— De toegevoegde waarde van Mr. Manchette Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje van Mr. Manchette. Hoe zet die onderneming in op duurzame toegevoegde waarde? Leg uit aan de hand van minstens vier voorbeelden.

Action 7— Too Good To Go

Surf via iDiddit naar de website van Too Good To Go. Beantwoord de onderstaande vragen. a

Wat is de missie van Too Good To Go?

Waarom is voedselverspilling een probleem? Geef een aantal

redenen.

THEMA 1

LEVEL 3

Hoe kunnen bedrijven helpen om minder voedsel te verspillen?

Forum

Wat kun je zelf doen om voedselverspilling tegen te gaan?

Action 8— De toegevoegde waarde en het bbp Ga naar iDiddit en open de werkmap ‘bbpbuurlanden.xlsx’.

Bereken de procentuele groei van het bbp voor België en zijn buurlanden.

Ontwerp de onderstaande grafiek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Grafiek 2: Groei van het bbp voor België en zijn buurlanden

12,00 %

10,32 %

10,00 %

9,08 %

8,00 % 6,00 % 4,00 %

5,50 %

4,05 %

2,00 % 0,00 %

2019

2020

2021

2022

-2,00 %

-4,00 %

-3,79 %

-6,00 %

THEMA 1

LEVEL 3

Bron: Eurostat

België

Duitsland

Frankrijk

Nederland

2023

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan uitleggen wat een bedrijfskolom is.

Ik kan uitleggen hoe een bedrijfskolom werkt.

KAN

3 Ik kan uitleggen hoe productiefactoren vergoed worden.

4 Ik kan het verband tussen toegevoegde waarde en welvaart uitleggen.

5 Ik begrijp het verband tussen toegevoegde

waarde en bbp.

6 Ik kan de procentuele groei van het bbp berekenen en grafisch weergeven.

7 Ik kan alternatieve economische modellen

zoals donuteconomie, circulaire economie en

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

deeleconomie uitleggen.

8 Ik kan voorbeelden geven van duurzame

THEMA 1

LEVEL 3

waardecreatie.

LEVEL 4

INTRO 1

Lees het verhaal van Jolien. a

Zoek op internet de prijs van een paar Nike Air Force 1 (dames).

Welke combinatie van goederen kiest de consument op basis van voorkeur en budget?

Jolien gaat ook graag naar McDonald’s. Om toch nog een beetje gezond te eten, kiest ze daar

voor het McMenu Filet-O-Fish. Hoeveel kost dat menu? Gebruik het internet.

Jolien heeft een schoenenverslaving. Ze koopt dan ook regelmatig nieuwe schoenen: soms in de solden, soms uit de nieuwe collectie. Ze koopt ook wel eens de schoenen waarvoor celebs reclame maken. Maar was Jolien altijd even tevreden met haar aankoop?

Wanneer Jolien hongerig is, zal ze zeer tevreden zijn met haar McMenu Filet-O-Fish. Zal ze even tevreden zijn wanneer ze een tweede McMenu consumeert? En zal ze even tevreden zijn met het derde McMenu als bij de twee vorige? Bespreek klassikaal.

Good to know

Joliens tevredenheid met een product hangt af van het aantal stuks dat ze al had. Het eerste menu levert een grotere tevredenheid of groter nut op dan het tweede. Het tweede menu levert dan weer een grotere tevredenheid op dan het derde menu. Maar natuurlijk kan Jolien niet eindeloos menu’s verorberen. Het aantal burgers en haar budget is niet

THEMA 1

LEVEL 4

onuitputtelijk.

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Welke combinatie van goederen kiest de consument op basis van voorkeur en budget?

Explore 1— Welke combinatie van goederen geniet de voorkeur?

Voorkeur en tevredenheid Een consument koopt niet één goed maar een heleboel producten en diensten. Daarbij kan hij een voorkeur of preferentie hebben voor bepaalde combinaties van goederen. Een consument heeft een budget en moet kiezen welk product hij wil aanschaffen. De

consument zal daarbij proberen om zijn nut of tevredenheid te maximaliseren of zo groot mogelijk te maken.

Rachid, die soms wel meerdere keren per maand naar de film gaat, eet ook graag popcorn. Aangezien zijn budget niet oneindig is, zal

hij dus een keuze maken tussen een bepaalde hoeveelheid popcorn en een bepaalde hoeveelheid film. Bestudeer grafiek 1. a

De startsituatie is punt p. Punt p is een combinatie van films

en popcorn waarmee Rachid tevreden is. Voor hoeveel films en zakjes popcorn kiest hij daar?

Bekijk de combinaties op de paarse lijn. Hoe is die situatie?

Bestudeer de combinaties op de blauwe lijn. Hoe is die situatie?

Good to know De consument heeft een voorkeur voor meerdere stuks van een product dan voor minder stuks van dat product. Logisch, toch? Als jij kunt kiezen tussen twee of tien paar

Bekijk de combinaties van aantal films en aantal zakjes popcorn in het groene vak. Zal Rachid daar meer of minder tevreden mee zijn?

THEMA 1

LEVEL 4

schoenen, dan is de keuze snel gemaakt.

Wat kun je zeggen over de combinaties van films en popcorn in het rode vlak? Is Rachid daar meer of minder tevreden mee?

20 18 16 14 12

10 8 6 4 2 0

Popcorn (aantal zakjes per maand)

Grafiek 1: Keuze tussen films en popcorn

Films (aantal per maand)

Explore 2— Met welke goederencombinaties is de consument even tevreden?

Het is ook mogelijk dat je meer van één product hebt en minder van het andere. Je onderzoekt welke combinaties nog hetzelfde nut opleveren. a

Jolien koopt jaarlijks schoenen en kleding. Bestudeer de volgende grafiek met combinaties die haar allemaal hetzelfde nut opleveren.

35 30

7, 30

8, 25

THEMA 1

LEVEL 4

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 2: Indifferentiecurve kleding en schoenen

10, 20

14, 15 20, 10

26, 7

5 0

30, 6 46, 4

Kleding (aantal stuks per jaar) 70

Indifferentiecurve Om de voorkeur van een consument voor twee producten te achterhalen, gebruik je een indifferentiecurve. Indifferent betekent ‘onverschillig’. Een indifferentiecurve bevat alle goederenbundels (combinaties van goederen) die voor een consument eenzelfde nutsniveau (tevredenheid) opleveren. Het is hem onverschillig (indifferent) hoe de combinatie is. Er zijn dus meerdere combinaties van twee

geconsumeerde goederen die eenzelfde nut opleveren voor de consument.

Het is voor Jolien om het even of ze twintig paar schoenen heeft en tien kledingstukken of tien paar schoenen en twintig kledingstukken. Omcirkel die twee punten op de curve van grafiek 2.

Vul de tabel op basis van de grafiek aan. AANTAL KLEDINGSTUKKEN

AANTAL PAAR SCHOENEN 30

Bepaal de goederenbundel voor de groene stip.

Bekijk de groene stip op de grafiek. Heeft Jolien een grotere of kleinere voorkeur voor die combinatie? Waarom?

Bekijk de rode stip op de grafiek. Heeft Jolien een grotere of een kleinere voorkeur voor die combinatie?

LEVEL 4

Waarom?

THEMA 1

Indifferentiecurve en nut Aangezien elk punt (elke combinatie van kleding en schoenen) op de curve voor de consument gelijkwaardig is qua nut, genieten alle punten boven de curve de voorkeur tegenover de punten op de curve. Punten op de curve hebben een hogere voorkeur dan punten onder de curve.

Explore 3— Zijn er meerdere indifferentiecurven? Bestudeer de volgende grafiek. a

Volg de pijl vanuit de oorsprong.

Markeer het juiste antwoord. Hoe verder je van de oorsprong bent, hoe hoger / lager het nut.

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 3: Indifferentiemap

20 15 10 5 0

THEMA 1

LEVEL 4

Kleding (aantal stuks per jaar)

Indifferentiemap Er zijn meerdere combinaties mogelijk die elk ook een bepaald nut of een bepaalde tevredenheid geven aan de consument. Daarom kun je meerdere indifferentiecurven tekenen. Die vormen samen de indifferentiemap. Een curve verder van de oorsprong noem je een ‘hogere curve’. Wanneer economisten zeggen dat de voorkeur van de consument gekend is, dan bedoelen ze dat de hele indifferentiemap gekend is en niet slechts één indifferentiecurve. Je weet niet hoe groot het verschil is tussen twee indifferentiecurven en kunt dus niet zeggen

dat I2 twee keer meer voldoening geeft dan I1. Je weet alleen dat I2 meer voldoening geeft dan I1, want er worden meer items gekozen dan bij I1.

Consumenten willen hun totale nut of tevredenheid maximaliseren, wat betekent dat ze de hoogste indifferentiecurve willen bereiken.

Good to know Eigenschappen van indifferentiecurven

Wanneer de consument beide goederen graag heeft, heeft de indifferentiecurve

—

altijd een negatieve helling. —

Indifferentiecurven kunnen elkaar nooit snijden.

—

Een goederenbundel behoort slechts tot een indifferentiecurve.

—

Indifferentiecurven zijn niet ‘dik’. Ze kunnen dicht bij elkaar liggen. Je moet nauwkeurig werken zodat de curven elkaar niet raken.

Indifferentiecurven geven een hoger nutsniveau weer naarmate ze verder van de

—

oorsprong liggen.

Ga naar iDiddit. Daar vind je een werkmap met de cijfers van de indifferentiemap. Teken die grafiek met een rekenblad. Raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes. —

Selecteer de cijfergegevens en kies ‘Invoegen grafiek’.

—

Kies een spreidingsdiagram omdat het resultaat telkens een combinatie van twee variabelen weergeeft.

—

Indien er meerdere indifferentiecurven zijn, dien je de reeksen apart te selecteren en de x-waarden en de bijbehorende y-waarden apart te selecteren.

—

Wijzig de titel in ‘Indifferentiecurve’.

—

Ga naar het tabblad ‘Ontwerpen’ en kies ‘Grafiekelement benoemen.

—

Pas de schaal van de x-as en y-as aan door op de gewenste as te dubbelklikken.

LEVEL 4

toevoegen’ om de assen te

THEMA 1

Tip:

Explore 4— Wat kan een consument met een bepaald budget kopen?

Jolien heeft jaarlijks een budget van 2 500,00 euro ter beschikking voor kleding en schoenen. Een kledingstuk kost gemiddeld 100,00 euro. Een paar schoenen kost ook 100,00 euro. a

Wanneer Jolien alleen maar schoenen koopt, hoeveel paar kan ze dan kopen? Noteer je berekening.

Als Jolien alleen kleding koopt, hoeveel stuks kan ze dan kopen? Noteer je berekening.

BUDGETLIJN

Een budgetlijn toont alle mogelijke combinaties van goederen die

bereikbaar zijn rekening houdend met de prijs van die goederen en

het budget.

Verwerk de gegevens in een grafiek. a

Hoeveel punten heb je nodig om een rechte te tekenen?

Kies optie 1 als je graag wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1



Tabel

Vul de tabel aan.

AANTAL KLEDING STUKKEN PER JAAR

LEVEL 4 THEMA 1 74

Bekijk de definitie van budgetvergelijking. pk = prijs per kledingstuk

qk = aantal kledingstukken

ps = prijs per paar schoenen qs = aantal paar schoenen



Vul de budgetverlijking in.

Teken de budgetlijn op grafiek 4.

Vergelijking

Budget = pk * qk + ps * qs



AANTAL PAAR SCHOENEN PER JAAR

Optie 2

 Hoeveel kledingstukken kan ze kopen wanneer ze geen schoenen koopt?

 Hoeveel paar schoenen kan ze kopen wanneer ze geen kleding koopt?



Teken de budgetlijn.

30 25 20 15 10 5 0

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 4: Budgetlijn

Kleding (aantal stuks per jaar)

Kan Jolien dertig kledingstukken en vijftien paar schoenen kopen? Waarom (niet)? Noteer je berekening. Duid dat punt in het rood aan op de grafiek.

Kan Jolien tien kledingstukken en tien paar schoenen kopen? Waarom (niet)? Noteer je berekening.

Duid dat punt in het groen aan op de grafiek.

Wat kun je besluiten over de combinaties boven en onder de budgetlijn?

Ga naar iDiddit. Je vindt er een werkmap met de cijfers van de bovenstaande budgetlijn. Teken die grafiek met een rekenblad. Raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes.

THEMA 1

LEVEL 4

Budgetvergelijking Een algemene vergelijking van de budgetlijn is de volgende: Budget = p1 * q1 + p2 * q2 waarbij: — — —

p1 de prijs is van product 1; p2 de prijs is van product 2;

q1 de hoeveelheid van product 1; q2 de hoeveelheid van product 2.

—

Bij eenvoudige cijfers is het gemakkelijk om snel een degelijke tabel op te stellen. Met

de wiskundige methode kun je de punten van de budgetlijn ook met moeilijkere getallen nauwkeurig berekenen.

Explore 5— Wat gebeurt er met de budgetlijn wanneer het 1

budget verandert maar de prijzen gelijk blijven?

Jolien had oorspronkelijk een budget van 2 500,00 euro. Veronderstel dat haar budget tot 3 500,00 euro stijgt. a

Hoeveel kledingstukken kan ze dan kopen wanneer ze geen schoenen koopt?

Hoeveel paar schoenen kan ze kopen wanneer ze geen kleding koopt?

Wat gebeurt er met haar budgetlijn? Teken met potlood de nieuwe budgetlijn. Noteer de verandering in woorden.

Veronderstel dat haar budget tot 1 500,00 euro daalt.

Hoeveel kledingstukken kan ze kopen als ze geen schoenen koopt?

Hoeveel paar schoenen kan ze kopen als ze geen kleding koopt?

THEMA 1

LEVEL 4

Wat gebeurt er met haar budgetlijn? Teken de nieuwe budgetlijn in het oranje of rood. Noteer de verandering in woorden.

40 35 30 25

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 5: Budgetlijnen bij verschillend budget

20 15

Budget 1 500,00 euro

Budget 2 500,00 euro Budget 3 500,00 euro

5 0

Kleding (aantal stuks per jaar)

Verschuiving budgetlijn

Bij een stijging van het budget van de consument verschuift de budgetlijn evenwijdig naar

rechts. Bij een daling van het budget van de consument verschuift de budgetlijn evenwijdig

THEMA 1

LEVEL 4

naar links.

Explore 6— Wat gebeurt er met de budgetlijn wanneer de

prijzen veranderen maar het budget gelijk blijft?

Jolien had jaarlijks een budget van 2 500,00 euro voor kleding en schoenen. Tot nu toe kostte een kledingstuk of een paar schoenen 100,00 euro. Stel nu dat de prijs van de kleding verandert en het budget gelijk blijft. Teken in het oranje of rood de budgetlijn wanneer de prijs van kleding wijzigt naar 50,00 euro per stuk.

Teken met potlood de budgetlijn wanneer de prijs van kleding wijzigt naar 125,00 euro per stuk.

30 25 20 15

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 6: Budgetlijnen bij verschillende prijzen van kleding

10 5

Prijs kleding

50,00 euro

Kleding (aantal stuks per jaar) 100,00 euro

125,00 euro

Een relatieve prijsverandering bij een van de producten doet de helling van de budgetlijn veranderen. Wat gebeurt er in de volgende situaties? Markeer. a

Wanneer de prijs van het product op de x-as daalt, zal de helling stijgen / dalen omdat je meer /

minder stuks kunt kopen. De budgetlijn wordt minder steil / steiler.

Wanneer de prijs van het product op de x-as stijgt, zal de helling stijgen / dalen omdat je meer / minder stuks kunt kopen. De budgetlijn wordt minder steil / steiler.

Werk in twee groepen. Vertrek opnieuw van een prijs van 100,00 euro voor kleding en 100,00 euro voor een paar schoenen. Groep 1 onderzoekt wat er gebeurt wanneer de prijzen van beide producten gehalveerd worden. Groep 2 onderzoekt wat er gebeurt wanneer de prijzen van beide producten

THEMA 1

LEVEL 4

verdubbelen.

Groep 1

Groep 2

Noteer jullie berekeningen.

Teken met potlood de situatie. Vervolledig de conclusie. Wanneer de prijzen van alle producten gehalveerd zijn, zal de

Teken in het oranje of rood de situatie.

Vervolledig de conclusie. Wanneer de prijzen van alle producten verdubbeld zijn, zal de

budgetlijn

Noteer jullie berekeningen.

Stel het resultaat voor aan de klas en vervolledig de bevindingen van de andere groep.

55 50

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 7: Budgetlijnen bij halvering en verdubbeling van de prijzen

45 40 35 30

25 20 15 10

Kleding (aantal stuks per jaar) Prijs kleding en schoenen

50,00 euro

100,00 euro

200,00 euro

THEMA 1

LEVEL 4

Explore 7— Welk punt is nu geschikt rekening houdend met het budget en de tevredenheid?

Om na te gaan waar de tevredenheid van de consument het grootst is rekening houdend met het budget, leg je de indifferentiemap en de budgetlijn samen. Doe dat nu voor Joliens voorkeur en met haar budget. a

Bestudeer de volgende grafiek.

l1 l2

30 25

20 e

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 8: Indifferentiemap en budgetlijn

Kleding (aantal stuks per jaar)

Jolien kan punt m, n of e aanschaffen, want die liggen alle drie op de budgetlijn. Voor welk punt zal ze kiezen en waarom?

Duid de goederencombinatie van het punt waarvoor Jolien uiteindelijk kiest, aan met een stippellijn.

Over hoeveel stuks kleding en hoeveel paar schoenen gaat het hier?

Optimale goederencombinatie

LEVEL 4

curve bereiken. Die tevredenheid is maximaal waar een indifferentiecurve een budgetlijn

THEMA 1

Consumenten willen hun tevredenheid maximaliseren en de hoogst mogelijke indifferentie

goederencombinatie.

raakt. Jolien kan de prijzen niet veranderen, die zijn gegeven. Zolang er niets verandert, zal Jolien voor die combinatie gaan. Dat punt is het consumentenevenwicht of de optimale

Explore 8— Hoe kun je de vraagcurve afleiden? 1

Op basis van de vorige analyse ga je nu de individuele vraagcurve naar kleding voor Jolien afleiden. Daarbij blijft de prijs van schoenen constant maar de prijs van kleding zal variëren. Als vertreksituatie neem je de prijs van 100,00 euro voor beide producten. Voor de aankoop van beide producten beschikt Jolien nog steeds over een budget van 2 500,00 euro. a

Bestudeer de grafiek.

Wanneer de prijs van kleding verandert van 100,00 euro naar 50,00 euro en van 100,00 euro naar

250,00 euro, dan ontstaan er twee nieuwe budgetlijnen.

Markeer de budgetlijn waar de prijs van kleding 50,00 euro bedraagt, geel.

Markeer de budgetlijn waar de prijs van kleding 250,00 euro bedraagt, blauw.

Trek een stippellijn vanuit elk evenwicht naar de x-as, de as van de kleding.

Er staan nu drie evenwichten op de grafiek. Noteer in de volgende tabel hoeveel kledingstukken er gevraagd worden bij die verschillende prijzen.

PRIJS PER KLEDINGSTUK IN EURO

AANTAL KLEDINGSTUKKEN

250,00

100,00

50,00

25 20

e1 e2

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 Kleding (aantal stuks per jaar)

LEVEL 4

THEMA 1

Schoenen (aantal paar per jaar)

Grafiek 9: Indifferentiemap en budgetlijnen

Wanneer je die punten uitzet op een grafiek met op de x-as het aantal stuks en op de y-as de prijzen, krijg je de individuele vraagcurve. Teken die grafiek.

300,00 250,00 200,00

Kleding (prijs per stuk in euro)

Grafiek 10: Individuele vraagcurve naar kleding van Jolien

150,00 100,00 50,00 0,00

6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36

Vraagcurve

Kleding (aantal stuks per jaar)

Een vraagcurve geeft het verloop van de gevraagde hoeveelheid bij verschillende prijzen

weer.

Een vraagcurve verloopt dalend omdat een consument meer wil kopen voor een lagere prijs en minder wil kopen voor een hogere prijs.

TO THE POINT

Een consument koopt regelmatig

Indifferentiecurve kleding en schoenen

producten en diensten. Daarbij preferentie voor bepaalde combinaties van goederen. Die

voorkeur van de consument wordt in de indifferentiecurve weergegeven.

Schoenen (aantal paar per jaar)

heeft hij een voorkeur of

VIDEO

7, 30

8, 25

10, 20

14, 15 20, 10

26, 7

THEMA 1

LEVEL 4

30, 6 46, 4

Kleding (aantal stuks per jaar)

Verschillende combinaties van de twee geconsumeerde goederen kunnen eenzelfde nut opleveren. Een verzameling van zulke combinaties wordt een indifferentiecurve genoemd. Een indifferentiecurve is dus een curve die alle goederenbundels (combinaties van goederen) bevat die voor een consument eenzelfde nutsniveau opleveren. De goederencombinaties zijn voor de consument indifferent (onverschillig). Je kunt er bij indifferentiecurven van uitgaan dat de consument een voorkeur heeft voor meer van een product dan voor minder van een product. Aangezien elk punt op de curve gelijkwaardig is qua de punten onder de curve.

nut voor de consument, betekent dat dat de consument liever alle punten boven de curve heeft dan Hoe verder je van de oorsprong bent, hoe hoger de tevredenheid (het nut of de voldoening). Er

zijn meerdere indifferentiecurven mogelijk met verschillende combinaties. De combinatie van die indifferentiecurven op een grafiek heet de indifferentiemap. Een curve verder van de oorsprong heet

Indifferentiemap kleding en schoenen

dat de voorkeur van de consument gekend is, dan

bedoelen ze dat de hele indifferentiemap gegeven of gekend is en niet slechts een differentiecurve. Er zijn dus een heleboel indifferentiecurven die

nut of tevredenheid maximaliseren, en dus de hoogste indifferentiecurve bereiken.

25 20

elkaar opvolgen. Consumenten willen hun totale

Schoenen (aantal paar per jaar)

een hogere curve. Wanneer economisten zeggen

15 10 5 0

Een budgetlijn toont alle mogelijke combinaties

Kleding (aantal stuks per jaar)

van goederen die gekocht kunnen worden rekening

houdend met de prijs van die goederen en het

budget. Voldoening is gemaximaliseerd waar de indifferentiecurve aan de budgetlijn raakt.

Wanneer het budget van de consument stijgt,

verschuift de budgetlijn evenwijdig naar rechts.

Wanneer dat budget daalt, verschuift de budgetlijn evenwijdig naar links. Voor elk budget is er een

evenwichtspositie waar een indifferentiecurve de budgetlijn raakt. Wanneer alle prijzen gehalveerd worden en het budget hetzelfde blijft, dan heb

je eenzelfde verschuiving van de budgetlijn als wanneer het budget verdubbelt en de prijzen onveranderd blijven.

Wanneer prijzen verdubbelen, verschuift de budgetlijn evenwijdig naar links. Een relatieve prijsverandering bij een van de producten doet de helling van de budgetlijn veranderen. Als de prijs van een product daalt, zal dat product beter verkopen waardoor er nieuwe

THEMA 1

LEVEL 4

evenwichtspunten (raakpunten met indifferentiecurven) ontstaan.

Wanneer je op de indifferentiemap

Indifferentiemap en budgetlijn

meerdere budgetlijnen tekent waarbij

goederencombinaties, ook wel consumentenevenwicht genoemd. Op basis van die optimale goederen combinaties kun je de vraagcurve afleiden door de hoeveelheden bij de verschillende prijzen op een nieuwe grafiek uit te zetten. Een vraagcurve geeft het verloop van de gevraagde hoeveelheid bij verschillende prijzen weer. Ze verloopt dalend omdat een consument meer wil kopen bij een lagere prijs en minder wil kopen voor een hogere prijs.

35 l1 l2

30 25

20 e

15 10

verandert, zijn er meerdere optimale

Schoenen (aantal paar per jaar)

de prijs van slechts een product

Kleding (aantal stuks per jaar)

Action 1— Werken met indifferentiecurven en budgetlijnen Bekijk aandachtig grafiek 11. Punt a is de optimale goederencombinatie voor Rachid. Plots daalt de prijs

van popcorn. a

Welk nieuw punt is een mogelijke optimale goederencombinatie?

Waarom?

THEMA 1

LEVEL 4

45 40 35 c

Popcorn (aantal zakjes per maand)

Grafiek 11: Budgetlijn Rachid films en popcorn

25 20 a

15 d

Films (aantal per maand)

Teken op grafiek 12 een mogelijke indifferentiecurve waardoor de consument het consumentenevenwicht

ook kan bereiken. Duid dat punt aan.

60 50 40

Product 2 (aantal stuks)

Grafiek 12: Consumentenevenwicht

30 20

Product 1 (aantal stuks)

THEMA 1

LEVEL 4

Zijn de stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen. JUIST a

FOUT

Elk punt op de indifferentiecurve levert voor de consument een verschillend nut op.

Door een stijging van het budget wordt de budgetlijn steiler.

Indifferentiecurven kunnen elkaar snijden.

De helling van de budgetlijn wordt minder steil, wanneer de prijs van het product op de x-as gedaald is.

Action 2— Budgetlijnen analyseren

Liesl heeft een budget van 100,00 euro per maand. Ze koopt daar LEGO-bloemen en haarelastieken mee. Analyseer de grafieken. a

Welke conclusies kun je trekken over het budget, de prijzen van de producten en het aantal stuks van de producten?

Vergelijk de andere grafieken telkens met de startsituatie in grafiek 13. GRAFIEK

LEGO-bloemen

Grafiek 13: Budgetlijn – beginsituatie 25

15 10 5

THEMA 1

LEVEL 4

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Haarelastieken (aantal stuks per maand)

CONCLUSIE

GRAFIEK

20 15

5 0

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Haarelastieken (aantal stuks per maand) Grafiek 15: Budgetlijn – situatie 2

40 35

30 25

LEGO-bloemen

Grafiek 14: Budgetlijn – situatie 1

CONCLUSIE

10 5

0 0

80 100 120 140 160 180

Haarelastieken (aantal stuks per maand)

LEGO-bloemen

Grafiek 16: Budgetlijn – situatie 3

25 20

0 10 20 30 40 50 60

THEMA 1

LEVEL 4

Haarelastieken (aantal stuks per maand)

Action 3— Budgetlijnen tekenen Teken de budgetlijnen. a

Teken de startsituatie in het blauw op basis van de volgende gegevens. GEGEVEN Het budget bedraagt 40,00 euro per maand.

Kies tussen een chocoladereep en een kilo aardbeien.

De prijs van een chocoladereep bedraagt 2,00 euro per reep. De prijs per kilogram aardbeien bedraagt 4,00 euro.

Stel dat de prijs van beide producten verdubbelt. Teken de nieuwe budgetlijn in het oranje of het rood.

Aardbeien (in kg)

Grafiek 17: Budgetlijn chocoladerepen en aardbeien

10 8

6 4 2 0

THEMA 1

LEVEL 4

Chocoladerepen (aantal stuks)

Action 4— Budgetlijn met een rekenblad tekenen Micha gaat graag met zijn mama een koffie drinken en een eclair eten. Een koffie kost 2,00 euro terwijl een eclair 3,00 euro kost. Veronderstel dat het budget van Micha 60,00 euro bedraagt, dan is zijn budgetvergelijking: 60,00 = 2,00 * qk + 3,00 * qe. a

Teken met een rekenblad de budgetlijn. Raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes op iDiddit.

Noteer hier je berekeningen.

THEMA 1

LEVEL 4

Action 5— Een indifferentiecurve analyseren Analyseer de volgende indifferentiemap van Cédric die enerzijds graag boeken leest, en anderzijds ook heel graag zure matten lust. Vul de tabel aan. BOEKEN

ZURE MATTEN

Welke conclusies kun je trekken wat betreft de tevredenheid van Cédric over combinaties A, B, C en D?

Zure matten (aantal stuks)

Grafiek 18: Indifferentiemap Cédric

160 150 140

130

120 110 100 90 80 70

40 30 20 10

THEMA 1

LEVEL 4

1 2

4 5

6 7

9 10 11 12 13 14 15 16 Boeken (aantal stuks)

Action 6— De indifferentiemap en de optimale goederencombinatie van twee producten tekenen

Hieronder vind je de punten van drie verschillende indifferentiecurven. Voor deze opdracht heb je de keuze.

Optie 1

Op een blad papier

Optie 2

Met een rekenblad

Raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes op iDiddit.

INDIFFERENTIECURVE 1 x1

INDIFFERENTIECURVE 2

x1 1

3 4 5

INDIFFERENTIECURVE 3

Kies of je op een blad papier (optie 1) of met een rekenblad (optie 2) wilt werken. Vink de gekozen optie aan.

—

De prijs van product 1 bedraagt 20,00 euro.

—

De prijs van product 2 bedraagt 5,00 euro.

—

Het budget bedraagt 100,00 euro.

Teken de indifferentiecurven.

Teken de budgetlijn.

Welke combinatie is de optimale goederencombinatie?

THEMA 1

LEVEL 4

Bewaar de grafiek in je leerwerkboek (optie 1) of geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je

portfolio (optie 2).

Action 7— De vraagcurve afleiden Een consument moet kiezen tussen product 1 en product 2. Bekijk de punten van drie verschillende indifferentiecurven alsook drie verschillende budgetlijnen bij verschillende prijzen. Leid de vraagcurve af voor product 1.

Teken die op grafiek 20. Het budget van de consument bedraagt 60,00 euro.

Heb je extra hulp nodig, vul dan eerst de tabel in.

THEMA 1

LEVEL 4

HOEVEELHEID

PRIJS

60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Product 2 (aantal stuks)

Grafiek 19: Indifferentiemap en budgetlijnen voor product 1 en 2

Product 1 (aantal stuks)

4,50 4,00

Prijs (in euro)

Grafiek 20: Vraagcurve naar product 1

3,50 3,00 2,50 2,00 1,50

1,00 0,50

Product 1 (aantal stuks) LEVEL 4

THEMA 1

0,00

Action 8— De vraagcurve van sneakers of pizza afleiden Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening met de Nike-sneakers of met de pizza. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Nike-sneakers

Jolien houdt van schoenen. Haar voorkeur ligt bij Nike-sneakers, maar zij gebruikt haar budget natuurlijk ook voor andere producten. Hieronder vind je haar indifferentiemap. Haar budget bedraagt 800,00 euro per jaar.

Wanneer zij geen schoenen koopt, kan zij met haar budget 30 stuks van de andere producten kopen. De prijs van Nike-sneakers bedraagt oorspronkelijk 100,00 euro. a

Teken de budgetlijn in het blauw.

Teken in het geel de budgetlijn wanneer de prijs van Nike-sneakers daalt naar 40,00 euro.

Teken in het groen de budgetlijn wanneer de prijs van Nike-sneakers stijgt naar 160,00 euro.

31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Andere producten (aantal stuks)

Grafiek 21.1: Indifferentiemap Jolien en Nike-sneakers

THEMA 1

LEVEL 4

Nike-Sneakers (aantal paar)

Leid de vraagcurve van Jolien naar Nike-sneakers af.

180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00

0,00

Prijs per paar (in euro)

Grafiek 22.1: Vraagcurve van Jolien naar Nike-sneakers

Nike-sneakers (aantal paar)

Optie 2

Pizza

Yasmine eet graag pizza maar ze moet haar budget natuurlijk ook voor andere producten gebruiken. Hieronder

vind je haar indifferentiemap. Yasmines budget bedraagt 90,00 euro per maand. De prijs van de andere producten bedraagt gemiddeld 3,00 euro. De prijs van pizza bedraagt oorspronkelijk 15,00 euro. Teken de budgetlijn in het blauw.

Teken in het geel de budgetlijn wanneer de prijs van pizza daalt naar 5,00 euro.

Teken in het groen de budgetlijn wanneer de prijs van pizza stijgt naar 30,00 euro.

35 30 25 20

Andere producten (aantal stuks)

Grafiek 21.2: Indifferentiemap Yasmine en pizza

15 10

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Pizza (aantal stuks)

THEMA 1

LEVEL 4

Leid de vraagcurve van Yasmine naar pizza’s af.

35,00 30,00 25,00 20,00

Prijs per pizza (in euro)

Grafiek 22.2: Vraagcurve van Yasmine naar pizza’s

15,00 10,00 5,00

10 12 14 Pizza's (aantal)

0,00

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan een budgetlijn visualiseren.

Ik kan de optimale goederencombinatie uit een

4 LEVEL 4

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan een indifferentiecurve visualiseren.

grafiek afleiden.

THEMA 1

KAN BETER

Ik kan de optimale goederencombinatie uit een grafiek visualiseren.

Ik kan vanuit de optimale goederencombinatie de vraagcurve afleiden.

Ik kan aan de hand van de budgetvergelijking de budgetlijn tekenen.

LEVEL 5 Hoe komt de prijs op de markt tot stand? Lees het verhaal van Jolien.

INTRO

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe komt de prijs op de markt tot stand?

THEMA 1

LEVEL 5

In het vorige Level maakte je kennis met Jolien. Jolien houdt niet alleen van schoenen maar ook van gamen. Zij heeft tientallen games zoals Call of Duty, GTA en FIFA. Volgend jaar verhuist het gezin van Jolien. Haar moeder wil dat ze de helft van haar games verkoopt. Het eerste weekend van mei vindt de jaarlijkse avondmarkt plaats waar Jolien haar games verkoopt. Per game vraagt ze 16,00 euro. De eerste klant wil meteen twee games kopen, maar wil slechts 10,00 euro per game betalen. Een tweede klant wil dan weer drie games kopen en is bereid om 9,00 euro per game te betalen. De klanten vinden de gevraagde prijs te hoog. Jolien zal de prijs met de klanten moeten bespreken om tot een overeenkomst te komen.

Waar doet het begrip ‘markt’ je aan denken?

Explore 1— Wat is een markt?

In welke twee categorieën kun je de mensen op de markt indelen?

Wat is een consument?

Wat is een producent?

Op een markt staan er vaak meerdere kraampjes die fruit of schoenen verkopen. Wat zijn die verkopers onderling van elkaar?

MARKT

In de economie is een markt een plaats waar kopers en verkopers

THEMA 1

LEVEL 5

van een goed of een dienst samenkomen en een prijs afspreken.

Over welke markt gaat het in de Intro?

Je hoort de term ‘markt’ wel eens vallen in het nieuws. Over welke markten in de economie wordt er dan zoal gesproken?

Wie zou een concurrent van Jolien uit de Intro kunnen zijn?

In dit Level ligt je focus binnen de economische kringloop op de goederenen dienstenmarkt. Je leert hier

hoe het marktevenwicht van een product of dienst tot stand komt. In de economische kringloop bieden de

bedrijven de producten aan en zijn het de gezinnen die de producten vragen.

Gezinnen

Goederen- en dienstenstroom

Overheid

Bedrijven

Buitenland

LEVEL 5

Geldstroom

Arbeidsmarkt

THEMA 1

Markt van consumptiegoederen en -diensten

Explore 2— Welke marktvormen zijn er? Bestudeer de volgende afbeeldingen. Markeer het antwoord op de vragen. a

Hoeveel aanbieders zijn er: een, weinig of veel?

In welke mate verschillen de producten van elkaar?

Hoe gemakkelijk kun je de prijs en de kwaliteit te weten komen: gemakkelijk of moeilijk?

Hoe gemakkelijk kan een onderneming tot de markt toetreden: gemakkelijk of moeilijk? Restaurant

Bloemenveiling

Er is / zijn een / weinig / veel aanbieder(s).

Het product toont geen verschil / is

gelijkaardig / is verschillend. c

De prijs en kwaliteit zijn gemakkelijk / moeilijk te achterhalen.

Een onderneming kan gemakkelijk / moeilijk

gelijkaardig / is verschillend.

te achterhalen.

toetreden tot de markt.

Elektriciteitscentrale

Er is / zijn een / weinig / veel aanbieder(s).

Het product toont geen verschil / is

gelijkaardig / is verschillend.

De prijs en kwaliteit zijn gemakkelijk / moeilijk

gelijkaardig / is verschillend. c

LEVEL 5

te achterhalen.

THEMA 1

Een onderneming kan gemakkelijk / moeilijk toetreden tot de markt.

Vliegtuigbouwer

100

De prijs en kwaliteit zijn gemakkelijk / moeilijk

Een onderneming kan gemakkelijk / moeilijk toetreden tot de markt.

De prijs en kwaliteit zijn gemakkelijk / moeilijk te achterhalen.

Een onderneming kan gemakkelijk / moeilijk toetreden tot de markt.

NMBS

Er is / zijn een / weinig / veel aanbieder(s).

Het product toont geen verschil / is gelijkaardig / is verschillend.

De prijs en kwaliteit zijn gemakkelijk / moeilijk te achterhalen.

Een onderneming kan gemakkelijk / moeilijk toetreden tot de markt.

Welke markten zie je op de foto’s?

Markt

Hoewel het allemaal markten zijn waar kopers en verkopers samenkomen, zijn er toch veel verschillen. Een markt wordt getypeerd of bepaald door vier kenmerken. Aantal aanbieders en aantal vragers: zijn er veel of weinig aanbieders van en vragers

—

naar dat product? —

Homogeen of heterogeen product: zijn de producten identiek of verschillen ze veel?

—

Transparantie van de markt: kan de consument de prijzen en de kwaliteit gemakkelijk vergelijken? Hoe gemakkelijker dat is, hoe transparanter de markt is.

—

Vrije toetreding tot of uittreding uit de markt: kan een nieuwe aanbieder gemakkelijk op

die markt een bedrijf starten?

Er zijn vier bekende marktvormen: perfecte competitie of volkomen mededinging, monopolistische concurrentie, oligopolie en monopolie. Van monopolie heb je ongetwijfeld al gehoord. Wat is dat?

Good to know

Wanneer je die vier marktvormen op een lijn uittekent, dan staan volkomen mededinging en monopolie elk aan een uiteinde. Daartussen bevinden zich de andere twee vormen. VOLKOMEN MEDEDINGING

veel aanbieders

—

een aanbieder

—

homogeen product

—

homogeen product

—

makkelijke toetreding tot en

—

zeer moeilijke toetreding tot een markt

uittreding uit een markt

—

weinig tot niet-transparante markt

—

transparante markt

THEMA 1

—

LEVEL 5

MONOPOLIE

101

AANBIEDERS

PRODUCT

TOE- EN UITTREDING MARKT

RITTEN

TRICITEIT

TUIGEN

BV. VLIEG-

BV. TREIN-

MONOPOLIE

TRANSPARANTIE

BV. BLOEMEN

SOORT

BV. RESTAURANTS

AANTAL

BV. ELEK-

MEDEDINGING CONCURRENTIE

OLIGOPOLIE

MONOPOLISTISCHE

VOLKOMEN

Vul aan de hand van je antwoorden op vraag 1 de tabel in.

Voor dit jaar dien je enkel de perfecte competitie of volkomen mededinging te onthouden. Markeer

daarom die rij in de tabel.

Good to know De perfecte competitieve markt is een economisch model dat in realiteit nauwelijks voorkomt. Het model wordt wel gebruikt om economische theorieën te ontwikkelen, zoals

THEMA 1

LEVEL 5

in dit Level.

102

Explore 3— Hoe verloopt de individuele vraag naar een product?

Voor de volgende opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 (Nike-sneakers) als je wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 (Pizza) als je een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan. Nike-sneakers

Optie 2

Pizza

Optie 1

Yasmine, een klasgenote van Jolien, eet graag

goed verdiend. Wat ze niet op de avondmarkt kon

pizza. Op zaterdag werkt ze in A.S.Adventure.edu

verkopen, heeft ze online via Vinted verkocht. Met

en verdient daarmee een aardig centje. Met dat

dat geld wil ze nu nieuwe schoenen kopen, bij

geld verwent ze zichzelf dan ook graag met een

voorkeur meerdere paren.

pizza, bij voorkeur meerdere keren per maand. 1

Hoeveel pizza’s zal Yasmine kopen? Waarvan

hangt dat af?

In de volgende tabel zie je hoeveel paar

In de volgende tabel zie je hoeveel pizza’s

schoenen Jolien per maand voor een bepaalde

Yasmine per maand voor een bepaalde prijs

prijs zou kopen. Wat kun je afleiden uit de gele

zou kopen. Wat kun je afleiden uit de gele rij

rij in de tabel?

in de tabel?

Hoeveel paar kan Jolien kopen? Waarvan

LEVEL 5

THEMA 1

Jolien heeft aan de verkoop van haar games

103

Tabel 1.1

Tabel 1.2

GEVRAAGDE HOEVEELHEID

SNEAKERS

NIKE-SNEAKERS

IN EURO

DOOR JOLIEN

PRIJS PER PIZZA

PIZZA

IN EURO

DOOR YASMINE

10,00

5,00

40,00

11,00

70,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

160,00

30,00

Zet de gegevens van de tabel uit op een grafiek. Surf via iDiddit naar een applicatie

Tip:

HOEVEELHEID

die je uitlegt hoe je de vraagcurve op

Zet de gegevens van de tabel uit op een grafiek. Surf via iDiddit naar een applicatie

Tip:

die je uitlegt hoe je de vraagcurve

GEVRAAGDE

PRIJS PER PAAR

papier kunt tekenen. a

op papier kunt tekenen.

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

kunt uitzetten.

Zet de punten uit.

Verbind de punten met een blauwe rechte

Grafiek 1.1: Vraag naar Nike-sneakers door Jolien

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

lijn.

180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00

Verdeel de assen zodat je de punten

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een blauwe lijn.

Grafiek 1.2: Vraag naar pizza’s door Yasmine

THEMA 1 104

Y-as:

LEVEL 5

X-as:

De lijn die de punten met elkaar verbindt, is de vraagcurve of de vraag. a

Wat stel je vast in verband met het verloop van de vraagcurve?

Schrijf de letter V bij de curve.

Vul aan. Optie 1

Wanneer de prijs 70,00 euro bedraagt, vraagt Jolien

paar

paar Nike-sneakers. Optie 2

Wanneer de prijs 11,00 euro bedraagt, vraagt Yasmine

pizza’s.

Wanneer de prijs 15,00 euro bedraagt, vraagt Yasmine

pizza’s.

Waarom verloopt de vraagcurve zo?

Vraagcurve

Nike-sneakers. Wanneer de prijs 130,00 euro bedraagt, vraagt Jolien

Wanneer de prijs van het product verandert, is er een beweging langs of op de curve. Je gaat namelijk van het ene punt op de curve naar het andere punt op de curve.

De vraagcurve geeft het verband weer tussen de gevraagde hoeveelheid bij verschillende prijzen. De

individuele vraagcurve geeft weer hoeveel stuks een consument wil kopen bij verschillende prijzen. Bij indifferentiecurven leerde je namelijk dat dat bepaald wordt door de optimale goederen combinaties. Dat is waar de budgetlijn aan de indifferentiecurve raakt. Bij de vraagcurve is er dus een negatief verband tussen prijs en gevraagde hoeveelheid.

Good to know

Voor het gemak wordt de vraagcurve vaak als een rechte voorgesteld. Maar meestal is dat

een kromme zoals in het verhaal van Yasmine.

Je hebt de grafieken op papier gemaakt. Maak nu de grafiek met een rekenblad. Zoek op internet op hoe je

Neem de tabel van jouw gekozen optie over in een werkmap.

Zorg ervoor dat de prijzen op twee cijfers na de komma worden afgerond en dat er een euroteken staat.

Geef de gegevens weer in een spreidingsdiagram.

Denk aan de benaming van de assen en kies een titel voor de grafiek. Tip:

Gebruik ‘Grafiekelementen’ om de assen te benoemen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 5

dat moet doen of raadpleeg de ICT-fiche en de filmpjes.

THEMA 1

105

Explore 4— Wanneer kan de vraag naar een product veranderen?

Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Nike-sneakers

Optie 2

Pizza

De vraag van Yasmine naar pizza (of een ander

ander product) blijft niet altijd hetzelfde. Er zijn

product) blijft niet altijd hetzelfde. Er zijn

verschillende redenen waarom de vraag van Jolien

verschillende redenen waarom de vraag van

stijgt of daalt bij gelijkblijvende prijzen.

Yasmine stijgt of daalt bij gelijkblijvende prijzen.

In elk van de volgende situaties verandert er

De vraag van Jolien naar Nike-sneakers (of een

In elk van de volgende situaties verandert

telkens een aspect. Ga na hoe die verandering

er telkens een aspect. Ga na hoe die

de vraag van Jolien naar Nike-sneakers

verandering de vraag van Yasmine naar pizza

beïnvloedt. Markeer: a

de oorzaak in het groen,

het gevolg in het blauw. Jolien krijgt voortaan van haar oma

de oorzaak in het groen,

het gevolg in het blauw. Yasmine werkt voortaan ook op

Situatie 1

beïnvloedt. Markeer:

extra zondagsgeld. Voor de rest

Situatie 1

zaterdagavond in de horeca. Ze

verandert er niets. Jolien zal dus

heeft daardoor extra inkomen. Voor

minder / meer sneakers kunnen en

de rest verandert er niets. Yasmine

willen kopen.

zal dan minder / meer pizza kunnen

en willen kopen.

Situatie 2

Puma heeft een nieuwe, flashy schoen ontworpen. Om die te

promoten wordt Puma de nieuwe

THEMA 1

LEVEL 5

Situatie 4

106

Yasmine houdt niet alleen van pizza maar ook van durum. Stel

sponsor van Joliens favoriete

dat ze de pizza even beu is en dat

volleybalteam. De voorkeur van

haar voorkeur verandert en uitgaat

Jolien verandert dus. Voor de rest

naar durum. Voor de rest verandert

verandert er niets. Jolien zal dan

er niets. Yasmine zal dan meer /

meer / minder Nike-sneakers kopen.

minder pizza kopen.

De prijs van de Nike-sneakers blijft

dezelfde, maar Adidas (concurrent)

Situatie 3

Situatie 2

Situatie 3

De prijs van de pizza’s blijft dezelfde, maar de lokale kebabzaak

verlaagt zijn prijzen. Joliens vraag

verlaagt de prijs van haar durum.

naar Nike-sneakers zal dus meer /

Dan zullen er meer / minder pizza’s

minder worden.

verkocht worden.

De overheid promoot het sporten waardoor meer mensen sporten. Er

Situatie 4

In de gemeente van Yasmine zijn recent veel jonge koppels komen

zullen dus meer / minder schoenen

wonen die carrière willen maken

verkocht worden.

en weinig tijd hebben om te koken. Daardoor is er meer / minder vraag naar pizza.

Verschuiving vraagcurve rechts Wanneer een bepaalde factor de vraag naar een product doet toenemen, zal de vraagcurve naar rechts verschuiven. Dat betekent dat er voor elke prijs meer gevraagde hoeveelheid is.

Trek een pijl voor de richting van de verschuiving.

tweede vraagcurve V2.

Grafiek 2.1: Vraag naar Nike-sneakers door Jolien

Trek een pijl voor de richting van de

180,00 160,00 140,00

Noem de eerste vraagcurve V1 en de tweede vraagcurve V2.

Grafiek 2.2: Vraag naar pizza door Yasmine

Prijs in euro

verschuiving.

Noem de eerste vraagcurve V1 en de

120,00

35,00 30,00 25,00

100,00 80,00

20,00 15,00

60,00

10,00

40,00

5,00

20,00 0

0,00

3 4 5 6 7 8 9 Gevraagde hoeveelheid

0,00

Teken de situatie waarbij de vraag toeneemt.

6 8 10 12 14 16 18 Gevraagde hoeveelheid

Verschuiving vraagcurve links

Wanneer een bepaalde factor de vraag naar een product doet afnemen, zal de vraagcurve naar links verschuiven. Dat betekent dat er voor elke prijs minder gevraagde hoeveelheid is.

Teken de situatie waarbij de vraag afneemt. a

Trek een pijl voor de richting van de

Teken de situatie waarbij de vraag afneemt. a

Trek een pijl voor de richting van de

verschuiving.

Noem de eerste vraagcurve V1 en de

verschuiving. b

tweede vraagcurve V2.

Grafiek 3.2: Vraag naar pizza door Yasmine

180,00 160,00 120,00 100,00

80,00

35,00 30,00 25,00 20,00

60,00

15,00

40,00

10,00

20,00

5,00

0,00

3 4 5 6 7 8 9 Gevraagde hoeveelheid

LEVEL 5

140,00

Prijs in euro

Grafiek 3.1: Vraag naar Nike-sneakers door Jolien

Noem de eerste vraagcurve V1 en de

0,00

THEMA 1

6 8 10 12 14 16 18 Gevraagde hoeveelheid

107

Markeer de tendens in de samenvattende tabel. FACTOR DIE DE VRAAG

FACTOR NEEMT AF

FACTOR NEEMT TOE

Inkomen van de

Vraagcurve verschuift naar

consument

links / rechts.

Vraag neemt af / toe.

Voorkeur van de

Vraagcurve verschuift naar

consument

links / rechts.

Vraag neemt af / toe.

Prijs van een

Vraagcurve verschuift naar

substitutiegoed

links / rechts.

KAN BEÏNVLOEDEN

Vraag neemt af / toe.

Grootte van bevolking of

Vraagcurve verschuift naar

bevolkingsgroep

links / rechts.

Vraag neemt af / toe.

Wat zijn substitutieproducten?

Vraag neemt af / toe.

In de bovenstaande situaties heb je een voorbeeld gezien van substitutieproducten. Over welke twee producten gaat het?

Je hebt de verschuivingen van de grafiek op papier gemaakt. Maak nu de verschuivingen van de grafieken met een rekenblad. Zoek op internet hoe je dat moet doen of raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes. a

Op iDiddit vind je een werkmap met de cijfergegevens.

Zorg ervoor dat de prijzen op twee cijfers na de komma

worden afgerond en dat er een euroteken staat.

Ontwerp de grafieken.

Denk aan de benaming van de assen en kies een titel voor de grafiek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je

THEMA 1

LEVEL 5

portfolio.

108

Explore 5— Hoe verloopt de collectieve vraag naar een product?

Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Nike-sneakers

Optie 2

Jolien is niet de enige die interesse heeft in

Yasmine is niet de enige die graag pizza eet.

Nike-sneakers. Haar vriend Mils en zijn lief

Haar twee bff’s, Dilara en Merel, zijn ook

Mauro zijn ook grote fan van Nike. Bestudeer

grote pizzafans. Bestudeer hoe de vraagcurve

hoe de vraagcurve van de drie vrienden

van de drie vriendinnen eruitziet.

Tabel 2.1

GEVRAAGDE

Tabel 2.2

GEVRAAGDE

PRIJS PER PAAR

HOEVEELHEID

NIKE-SNEAKERS

IN EURO

PRIJS PER

HOEVEELHEID

PIZZA

IN EURO

MILS

MAURO

10,00

5,00

40,00

11,00

70,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

160,00

30,00

JOLIEN

YASMINE DILARA MEREL

LEVEL 5

eruitziet.

THEMA 1

Pizza

Optie 1

109

Stel dat de drie vrienden de volledige markt

Stel dat de drie vriendinnen de volledige

voorstellen en dus alle vragers zijn op de

markt voorstellen en dus alle vragers zijn op

markt van Nike-sneakers.

de markt van pizza.

Wat is de totale vraag naar de sneakers?

Wat is de totale vraag naar pizza?

Hoe wordt dat cijfer berekend?

Vul de tabel aan.

Tabel 3.1

Tabel 3.2

TOTALE GEVRAAGDE

NIKE-SNEAKERS

HOEVEELHEID

IN EURO

NIKE-SNEAKERS

10,00

40,00

IN EURO

PIZZA

5,00

11,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

30,00

160,00

Zet de gegevens van de tabel uit op de grafiek. a

PRIJS PER PIZZA

70,00

GEVRAAGDE

HOEVEELHEID

TOTALE

PRIJS PER PAAR

Zet de gegevens van de tabel uit op de grafiek.

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en

de y-as.

kunt uitzetten.

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

blauwe rechte lijn.

Verdeel de assen zodat je de punten

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een blauwe lijn.

Grafiek 4.1: V raag naar Nike-sneakers door alle

Grafiek 4.2: Vraag naar pizza door alle vragers

vragers

180,00 160,00

110

120,00 100,00 80,00 60,00

Y-as:

40,00

Y-as:

THEMA 1

LEVEL 5

140,00

20,00 0,00

X-as:

COLLECTIEVE VRAAG

De collectieve vraag of de marktvraag is het verband tussen de prijs van een product en de gevraagde hoeveelheid van een product door alle consumenten. Het is de som van de individuele vraagfuncties.

Maak nu Action 1 en 2.

Explore 6— Hoe verloopt het individuele aanbod van een product?

Een verkoper wil natuurlijk zoveel mogelijk verdienen. Hoe hoger de verkoopprijs per stuk, hoe meer winst de verkoper maakt. Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Optie 2

In de volgende tabel zie je hoeveel Nike-

Pizza

Pizzeria Luigi verkoopt de beste pizza’s. In de

sneakers een verkoper wil verkopen bij

volgende tabel zie je hoeveel pizza’s hij wil

verschillende prijzen. Wat kun je afleiden uit

verkopen bij verschillende prijzen. Wat kun je

de gele rij in de tabel?

afleiden uit de gele rij in de tabel?

Tabel 4.1

Tabel 4.2

AANGEBODEN

PRIJS PER PAAR

AANGEBODEN

HOEVEELHEID

SNEAKERS

HOEVEELHEID

NIKE-SNEAKERS

IN EURO

PIZZA’S

10,00

5,00

40,00

11,00

70,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

160,00

30,00

PRIJS PER PIZZA IN EURO

LEVEL 5

THEMA 1

Nike-sneakers

111

Zet de gegevens van de tabel nu uit op een

Zet de gegevens van de tabel uit op een

grafiek.

grafiek. Surf via iDiddit naar een applicatie

Tip:

die je uitlegt hoe je de aanbodcurve

Surf via iDiddit naar een applicatie

Tip:

die je uitlegt hoe je de aanbodcurve

op papier kunt tekenen. a

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en

Verdeel de assen zodat je de punten

de y-as.

kunt uitzetten.

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

rode rechte lijn.

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een

rode lijn.

Grafiek 5.1: A anbod van Nike-sneakers door één verkoper

180,00 160,00

Grafiek 5.2: Aanbod van pizza’s door Luigi

35,00

140,00

25,00 20,00

80,00

15,00

60,00

10,00

40,00

Y-as:

100,00

20,00 0

0,00

30,00

120,00

X-as:

5,00 0,00

X-as:

De lijn die de punten met elkaar verbindt, is de aanbodcurve of het aanbod. a

Wat stel je vast over het verloop van de aanbodcurve?

Schrijf de letter A bij de curve.

Vul aan.

Optie 1

Optie 2

Wanneer de prijs 100,00 euro bedraagt, biedt de verkoper paar Nike-sneakers te koop aan. Wanneer de prijs 70,00 euro bedraagt, daalt de aangeboden hoeveelheid naar

paar Nike-sneakers.

Wanneer de prijs 15,00 euro bedraagt, biedt de verkoper

THEMA 1

LEVEL 5

pizza’s te koop aan. Wanneer de prijs 21,00 euro bedraagt, stijgt de aangeboden

112

hoeveelheid naar d

Waarom verloopt de aanbodcurve zo?

pizza’s.

Aanbodcurve Wanneer de prijs van het product verandert, heb je een beweging langs of op de curve. Je gaat namelijk van het ene punt op de curve naar het andere punt op de curve. De individuele aanbodcurve geeft het verloop van de aangeboden hoeveelheid bij verschillende prijzen. Ze geeft weer hoeveel stuks de producenten / verkopers willen verkopen bij verschillende prijzen.

Je hebt de grafiek op papier gemaakt. Maak nu de grafiek met een rekenblad. Zoek op internet op hoe je

dat moet doen of raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes op iDiddit. a

Neem de tabel van jouw gekozen optie over in een werkmap.

Zorg ervoor dat de prijzen op twee cijfers na de komma worden afgerond en dat er een euroteken staat.

Ontwerp de grafiek.

Denk aan de benaming van de assen en kies een titel voor de grafiek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Explore 7— Waardoor kan het aanbod veranderen? Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Nike-sneakers

Optie 1 1

In elk van de volgende situaties verandert er

Optie 2

Pizza

In elk van de volgende situaties verandert er

telkens een aspect. Wat gebeurt er? Markeer:

de oorzaak in het groen,

het gevolg in het blauw.

Situatie 1

Als er meer aanbieders van Nike-

sneakers komen, worden er meer /

Situatie 1

minder Nike-sneakers aangeboden of

Als er meer aanbieders van pizza komen, worden er meer / minder pizza’s aangeboden of verkocht.

verkocht.

Situatie 2

Als de prijzen van de grondstoffen van sneakers gaan dalen, worden

Situatie 2

Als de prijzen van de grondstoffen dalen, worden er meer / minder pizza’s aangeboden of verkocht.

er meer / minder Nike-sneakers

THEMA 1

LEVEL 5

aangeboden of verkocht.

113

Verschuiving aanbodcurve rechts Wanneer een bepaalde factor het aanbod aan een product doet toenemen, zal de aanbodcurve naar rechts verschuiven. Dat betekent dat er voor elke prijs meer aangeboden hoeveelheid is.

Teken de situatie waarbij het aanbod toeneemt. a

toeneemt. a

Trek een pijl voor de richting van de verschuiving.

Noem de eerste aanbodcurve A1 en de

Grafiek 6.1: A anbod van Nike-sneakers door één

180,00

tweede aanbodcurve A2.

Grafiek 6.2: Aanbod van pizza’s door Luigi

160,00

Prijs in euro

140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00

VA 0

25,00 20,00 15,00

0,00

Aangeboden hoeveelheid

Het aanbod kan ook op een andere manier

de oorzaak in het groen,

het gevolg in het blauw.

Situatie 3

Als er veel aanbieders van pizza failliet gaan, dan worden er meer /

er meer / minder Nike-sneakers

minder pizza’s aangeboden of

aangeboden of verkocht.

verkocht.

Als de prijzen van grondstoffen van sneakers stijgen, dan worden er meer /

veranderen. Markeer:

de oorzaak in het groen,

sneakers failliet gaan, dan worden

Het aanbod kan ook op een andere manier

Als er veel aanbieders van Nike-

Situatie 4

Aangeboden hoeveelheid

Situatie 3

LEVEL 5

30,00

5,00

veranderen. Markeer:

THEMA 1

35,00

10,00

20,00

114

Noem de eerste aanbodcurve A1 en de

Prijs in euro

verkoper

Trek een pijl voor de richting van de verschuiving.

tweede aanbodcurve A2.

0,00

Teken de situatie waarbij het aanbod

Als de prijzen van de grondstoffen stijgen, dan worden er meer /

minder Nike-sneakers aangeboden of

minder pizza’s aangeboden of

verkocht.

Verschuiving aanbodcurve links Wanneer een bepaalde factor het aanbod aan een product doet afnemen, zal de aanbodcurve naar links verschuiven. Dat betekent dat er voor elke prijs minder aangeboden hoeveelheid is.

Teken de situatie waarbij het aanbod afneemt. a

verschuiving.

Noem de eerste aanbodcurve A1 en de

verkoper

180,00

Noem de eerste aanbodcurve A1 en de tweede aanbodcurve A2.

Grafiek 7.1: A anbod van Nike-sneakers door één

Grafiek 7.2: Aanbod van pizza door Luigi

160,00

Prijs in euro

140,00

35,00

120,00 100,00 80,00 60,00

30,00 25,00 20,00 15,00 10,00

40,00

20,00

5,00 0,00

Aangeboden hoeveelheid

Markeer de tendens in de samenvattende tabel. Geef aan wat er met het aanbod gebeurt wanneer die factor afneemt of toeneemt.

FACTOR NEEMT AF

FACTOR NEEMT TOE

Aantal producenten

Aanbod daalt / stijgt

FACTOR DIE HET AANBOD KAN BEÏNVLOEDEN

Kosten voor de productie / prijs grondstoffen

Je hebt de verschuivingen van de grafiek op papier gemaakt. Maak nu de verschuivingen van de curven met een rekenblad. Zoek op internet op hoe je dat moet doen of raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes op iDiddit. a

Op iDiddit vind je een werkmap met de cijfergegevens.

Zorg ervoor dat de prijzen op twee cijfers na de komma worden afgerond en dat er een euroteken staat.

Ontwerp de grafieken.

Denk aan de benaming van de assen en kies een titel voor de grafiek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 5

THEMA 1

Prijs in euro

Trek een pijl voor de richting van de verschuiving.

tweede aanbodcurve A2.

0,00

Teken de situatie waarbij het aanbod afneemt. a

Trek een pijl voor de richting van de

115

Explore 8— Hoe verloopt het collectieve aanbod van een product?

Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Optie 2 1

Op de Nike-sneakermarkt zijn er meerdere

Pizza

Niet alleen pizzeria Luigi verkoopt pizza’s. In

verkopers van Nike-sneakers. Bestudeer hoe

de tabel zie je hoeveel pizza’s Luigi en zijn

de aanbodcurve van drie verschillende Nike-

conculega’s willen verkopen bij verschillende

verkopers eruitziet.

Nike-sneakers

prijzen. Bestudeer hoe de aanbodcurve van drie verschillende aanbieders eruitziet.

Tabel 5.1

Tabel 5.2

AANGEBODEN

PRIJS PER

HOEVEELHEID

VER

KOPER 1

KOPER 2

HOEVEELHEID

PAAR NIKE-

NIKE-SNEAKERS VER

AANGEBODEN

VER

PRIJS PER

PIZZA

SNEAKERS

PIZZA IN EURO

PIZZA

LUIGI

ROMA

MARIO

10,00

5,00

40,00

11,00

70,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

160,00

30,00

IN EURO

KOPER 3

THEMA 1

LEVEL 5

116

Ga ervan uit dat de drie Nike-verkopers de

Ga ervan uit dat de drie pizzeria’s de

volledige markt voorstellen en dat zij dus alle

aanbieders zijn op de Nike-sneakermarkt.

aanbieders zijn op de markt. Bereken nu het

Bereken het totale aanbod van Nike-sneakers.

totale aanbod van pizza’s.

Tabel 6.2

Tabel 6.1 TOTALE AANGEBODEN

AANGEBODEN

NIKE-SNEAKERS

HOEVEELHEID

IN EURO

NIKE-SNEAKERS

PIZZA’S

PRIJS PER PIZZA IN EURO

10,00

5,00

40,00

11,00

70,00

15,00

100,00

21,00

130,00

26,00

160,00

30,00

Zet de gegevens van de tabel uit op een

grafiek.

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en

Verdeel de assen zodat je de punten

TOTALE

PRIJS PER PAAR

de y-as.

kunt uitzetten.

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een

de y-as.

rode rechte lijn.

Grafiek 8.1: A anbod van Nike-sneakers door alle

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten met een rode lijn.

Grafiek 8.2: Aanbod van pizza door alle aanbieders

aanbieders

180,00 160,00 140,00 120,00 100,00

80,00

60,00

Y-as:

40,00 20,00 0,00

X-as:

LEVEL 5

Maak nu Action 3.

THEMA 1

117

Collectieve aanbod Het collectieve aanbod is het verband tussen de prijs van een product en de aangeboden hoeveelheid van dat product door alle producenten. Het is de som van de individuele aanbodfuncties.

gelijk?

Explore 9— Waar zijn de vraag en het aanbod op de markt

Je stelt vast dat kopers liever minder betalen en verkopers liever tegen een hogere prijs verkopen. Om toch

tot een aankoop of verkoop over te gaan, komen kopers en verkopers, of vragers en aanbieders, samen op de markt. Daar spreken ze af welke hoeveelheid ze bereid zijn te verhandelen tegen een overeengekomen prijs. Je gaat verder met de optie die je gekozen hebt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Je vindt de gevraagde en aangeboden hoeveelheid in de tabel. Tabel 7.1

Nike-sneakers

TOTALE AANGEBODEN

PRIJS PER PAAR

HOEVEELHEID NIKE-SNEAKERS

IN EURO

TOTALE GEVRAAGDE

LEVEL 5 THEMA 1

10,00

40,00

70,00

100,00

130,00

160,00

Vervolledig de grafiek.

Tip:

118

Surf via iDiddit naar een applicatie die je uitlegt hoe je de vraag- en aanbodcurve op papier kunt tekenen.

Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

Verbind de uitgezette punten. Controleer of je ze in de tabel vindt.

Grafiek 9.1: Vraag en aanbod van Nike-sneakers op de totale markt

170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 120,00 110,00 100,00

90,00 80,00 70,00 60,00 50,00

Y-as:

40,00 30,00 20,00 10,00 0,00

X-as:

3 Waar de vraagcurve en de aanbodcurve snijden, is de markt in evenwicht. Vraag en aanbod zijn daar gelijk. In dat snijpunt is er enerzijds een evenwichtshoeveelheid voor twaalf paar Nike-sneakers en anderzijds

een evenwichtsprijs van 70,00 euro. a

Trek een lijn vanuit het snijpunt naar de evenwichtshoeveelheid en de evenwichtsprijs.

Noem dat snijpunt ‘e’. Dat staat voor marktevenwicht.

Symbolen

Net als in wiskunde, gebruikt het vak economie ook symbolen. — —

Aangeboden hoeveelheid: qa Prijs: p

—

Gevraagde hoeveelheid: qv (q komt van quantity)

— — —

Evenwichtshoeveelheid: qe Evenwichtsprijs: pe Marktevenwicht: e

THEMA 1

LEVEL 5

Gebruik voortaan die symbolen.

119

Optie 2 1

Pizza

Je vindt de gevraagde en aangeboden hoeveelheid in de tabel. Tabel 7.2 TOTALE AANGEBODEN

PRIJS PER PIZZA

HOEVEELHEID PIZZA

IN EURO

5,00

11,00

15,00

21,00

26,00

30,00

TOTALE GEVRAAGDE

23 17 11 8

Tip:

Noteer de gegevens uit de tabel in de grafiek en teken de curven. Surf via iDiddit naar een applicatie die je uitlegt hoe je de vraag- en aanbodcurve op papier kunt tekenen.

Verdeel de assen zodat je de punten kunt uitzetten. Schrijf de juiste benaming bij de x-as en de y-as.

Zet de punten uit.

Verbind de uitgezette punten.

a b

THEMA 1

LEVEL 5

Y-as:

Grafiek 9.2: Vraag en aanbod van pizza op de totale markt

120

X-as:

Waar de vraagcurve en de aanbodcurve snijden, is de markt in evenwicht. Vraag en aanbod zijn daar gelijk. In dat snijpunt is er enerzijds een evenwichtshoeveelheid van 23 pizza’s en anderzijds een evenwichtsprijs van 15,00 euro. a

Trek een lijn vanuit het snijpunt naar de evenwichtshoeveelheid en de evenwichtsprijs.

Noem dat snijpunt ‘e’. Dat staat voor marktevenwicht.

Symbolen Net als in wiskunde, gebruikt het vak economie ook symbolen. — — — — —

Gevraagde hoeveelheid: qv (q komt van quantity) Aangeboden hoeveelheid: qa Prijs: p

Evenwichtshoeveelheid: qe Evenwichtsprijs: pe Marktevenwicht: e

Gebruik voortaan die symbolen.

—

Na de eerste negen Explores, merk je al hoe de prijs van een product of dienst tot stand komt. Hoe wordt de prijs van een product bepaald?

Je hebt de grafieken op papier gemaakt. Maak nu de grafiek met een rekenblad. Zoek op internet op hoe je dat moet doen of raadpleeg de ICT-fiches en de filmpjes op iDiddit. a

Neem de tabel van jouw gekozen optie over in een werkblad.

Zorg ervoor dat de prijzen op twee cijfers na de komma worden afgerond en dat er een euroteken staat.

Ontwerp nu de grafiek.

Denk aan de benaming van de assen en kies een titel voor de grafiek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 5

Maak nu Action 4.

THEMA 1

121

Explore 10—

Lees de volgende krantenknipsels. a b c d

Duid op de grafiek de oorspronkelijke evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid aan met een blauwe stippellijn. Benoem die met pe1 en qe1. Teken de verschuiving.

Duid op de grafiek de nieuwe evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid aan met een groene stippellijn. Benoem die met pe2 en qe2.

aarom is het belangrijk om over vraag en W aanbod te leren?

Geef aan wat er gebeurt met de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid (stijgen, dalen of gelijk blijven).

Door de hogere vraag naar ruwe aardolie vanuit China, India en de VS werd bijna 30 % meer betaald voor een vat. Dat effect sijpelde door in de brandstofprijzen.

SITUATIE

Door de slechte oogst van aardappelen stijgt de prijs van frieten in de frituur SITUATIE

THEMA 1

LEVEL 5

122

3 Vraag naar iPhone daalt, Apple verlaagt prijs

SITUATIE

4 Aanbod aan appels groter dankzij goede appeloogst en meer invoer

SITUATIE

THEMA 1

LEVEL 5

123

Lees de krantenknipsels. Wat leid je eruit af? Markeer de tendens. a

Doordat de rentevoeten voor woonleningen zijn gedaald / gestegen, is de vraag naar woonhuizen afgenomen / toegenomen. Daardoor is de prijs van de woonhuizen afgenomen / toegenomen.

Palladium wordt gebruikt bij de productie van benzineauto’s. De vraag naar benzineauto’s neemt af / neemt toe waardoor de vraag naar/ het aanbod van palladium afneemt / toeneemt. Tegelijk neemt ook de vraag naar / het aanbod van palladium af / toe omdat er mogelijk stakingen komen bij de arbeiders die palladium ontginnen. Om die twee redenen neemt de prijs van palladium af / toe.

Huizenmarkt in 2023 fors afgekoeld in Vlaanderen: prijzen zijn voor het eerst in tien jaar gedaald Sinds eind 2022 zijn de gemiddelde huizenprijzen in

Vlaanderen met 1,9 procent gedaald. Dat blijkt uit een

jaarlijks, vergelijkend onderzoek van de universiteit van

Antwerpen en vastgoedmakelaar ERA. De vorige daling

dateert van tien jaar geleden. Onder meer de hogere rente en de Vlaamse renovatieplicht spelen een belangrijke rol.

Bron: vrt.be, 2024-01-05

De prijs van palladium is de laatste weken hard aan het stijgen. Inmiddels is het edelmetaal zo hard in prijs

gestegen dat het op weg is zijn beste maand te hebben sinds november 2016.

Oorzaak van de stijging is de toegenomen vraag vanuit de autosector. In de katalysatoren van benzineauto’s zit namelijk palladium verwerkt. En de vraag naar benzine auto’s stijgt op dit moment, aangezien overheden het

gebruik van dieselauto’s ontmoedigen. De katalysatoren van dieselauto’s bevatten meestal platina.

Het aanbod van palladium is nog niet in staat om aan de sterk toegenomen vraag te voldoen. Daarnaast

dreigt er een staking van Zuid-Afrikaanse mijnwerkers. Dat doet de zorgen omtrent het aanbod alleen maar verder aanwakkeren. Bron: tijd.be, 2019-02-26

THEMA 1

LEVEL 5

Prijszetting

124

De prijs van een product komt tot stand door de vraag naar en het aanbod van dat product.

Vul de zinnen aan. Benoem de juiste verbanden tussen vraag en aanbod en de evenwichtsprijs. a

Als de vraag stijgt,

Als de vraag daalt,

Als het aanbod stijgt,

Als het aanbod daalt,

Denk even aan de markt van elektrische auto’s. Wat gebeurt er met de prijs van een elektrische auto als naast Tesla, nog vele andere producenten elektrische auto’s aanbieden?

TO THE POINT

De term markt wordt in de economie gebruikt voor de plaats waar vragers (kopers) en aanbieders (verkopers) elkaar ontmoeten, net zoals dat op de markt in jouw buurt het geval is. Er zijn verschillende marktvormen. Dat betekent dat een bepaalde markt kan

VIDEO

verschillen van de andere. Een markt wordt getypeerd door vier kenmerken: het aantal aanbieders,

–

een homogeen of heterogeen product,

–

de transparantie van de markt,

–

de vrije toetreding tot of uittreding uit de markt.

–

In dit Level gaat het om de marktvorm perfecte

competitie of volkomen mededinging. In die marktvorm zijn er veel vragers en aanbieders. De markt is

transparant wat betekent dat de consument makkelijk toegang heeft tot informatie over prijs en kwaliteit. De producten zijn homogeen en aanbieders kunnen de markt gemakkelijk betreden of verlaten.

De vragers (of ook consumenten) laten zich beïnvloeden door de prijs. Ze zijn bereid een bepaalde prijs te betalen wanneer die in overeenstemming is met de kwaliteit,

zoniet zullen ze snel overstappen naar de concurrent. Hoe hoger de prijs van het product, hoe lager de gevraagde hoeveelheid (qv) van de consumenten. Omgekeerd geldt

uiteraard: hoe lager de prijs, hoe groter de gevraagde hoeveelheid. Wanneer de prijs wijzigt, heb je een

beweging langs de curve. Als je de vraagcurve van een consument bekijkt, heb je een individuele vraagcurve (individuele vraag). Wanneer je de vraagcurven

THEMA 1

vraagcurve.

LEVEL 5

van alle consumenten optelt, of de vraag van alle vragers samenneemt, krijg je de collectieve

125

De aanbieders (of producenten) zorgen ervoor dat de prijs die ze voor hun product vragen, hun kosten voor de productiefactoren dekt. Hoe hoger de prijs, hoe meer winst de producenten maken. Bij een hogere prijs zullen ze dan ook meer willen aanbieden en zal de aangeboden hoeveelheid (qa)

stijgen. Hoe lager de prijs, hoe minder ze willen aanbieden. Wanneer de prijs wijzigt, heb je een

beweging langs de curve. Als je de aanbodcurve bekijkt van één producent, heb je een individuele aanbodcurve (individueel aanbod). Wanneer je de aanbodcurven van alle producenten optelt, of het aanbod van alle aanbieders samenneemt, krijg je de collectieve aanbodcurve. Op de markt komt dan de evenwichtsprijs of

marktprijs (pe) tot stand. Bij die evenwichtsprijs hoort ook de evenwichtshoeveelheid (qe). Het

is bij de evenwichtsprijs dat qa en qv gelijk zijn. Er zijn bepaalde externe factoren die de vraag

kunnen beïnvloeden en een verschuiving van de vraagcurve tot gevolg hebben. Die oorzaken zijn bijvoorbeeld: –

wijziging van het inkomen,

–

wijziging in de voorkeur (voor een product

of dienst) van de consument, wijziging in het aantal consumenten,

–

wijziging in de prijs van een substitutiegoed.

–

Als er een toename is bij een van die factoren, zal de vraagcurve naar rechts verschuiven. Als er een afname is, zal de curve naar links verschuiven.

Een substitutiegoed is een goed dat voor de consument kan dienen als een vervangmiddel voor het oorspronkelijke product. Zo kunnen elektrische auto’s en dieselauto’s substitutiegoederen zijn van elkaar.

Er zijn ook factoren die het aanbod beïnvloeden en dus de aanbodcurve doen verschuiven. Zo kan:

–

het aantal producenten wijzigen,

–

er een technologische vernieuwing (in de productiemethode bijvoorbeeld) zijn,

–

de kostprijs voor de productie (en de verkoop) veranderen.

Bij de eerste twee factoren doet een toename de aanbodcurve naar rechts verschuiven. Het aanbod neemt dus toe. Als de kostprijs echter toeneemt, wordt het duurder om te produceren en zal de

producent minder aanbieden. Omgekeerd geldt dat bij een afname van de eerste twee factoren de aanbodcurve naar links verschuift en het aanbod afneemt. Wanneer de kostprijs daalt en het produceren goedkoper wordt, zal het aanbod toenemen en de curve naar rechts verschuiven. In het vraag- en aanbodschema zal door die verschuivingen ook de prijs veranderen. In welke mate de prijs verandert, is niet altijd correct te bepalen. Er zijn immers verschillende factoren die tegelijk

THEMA 1

LEVEL 5

op de vraag en het aanbod kunnen inspelen.

126

Action 1— Vraag naar filmtickets en tennisrackets Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening met de filmtickets of met de tennisrackets. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Filmtickets

Cem houdt ervan om naar goede actiefilms zoals The Avengers en Star Wars te gaan. In deze tabel staat hoeveel filmtickets hij zou kopen bij verschillende prijzen. Tabel 8.1

PRIJS

HOEVEELHEID

PER TICKET

FILMTICKETS

IN EURO

11,00

9,00

4 5 6

7,00 5,00 3,00 1,00

GEVRAAGDE

Teken de vraag naar filmtickets van Cem.

THEMA 1

LEVEL 5

127

Optie 2

Tennisrackets

Elena tennist graag. Ze heeft ook een A-trainer en traint tweemaal per week. a

In deze tabel staat hoeveel tennisrackets Elena zou kopen bij verschillende prijzen. Tabel 8.2 PRIJS PER RACKET IN EURO

100,00

75,00

50,00

25,00

0,00

HOEVEELHEID TENNISRACKETS

Teken de vraag naar tennisrackets van Elena.

THEMA 1

LEVEL 5

GEVRAAGDE

128

Action 2— De verschuiving van de vraag met een rekenblad 1

Bekijk de hoeveelheid koffie (in pakjes van 1 kg) die de consumenten vragen bij verschillende prijzen. Teken de vraagcurve met een rekenblad.

PRIJS IN EURO

6,50

7,50

8,50

9,50

10,50

11,50

Tabel 9

Door een inkomenswijziging van de consument verschuift de vraagcurve. a

Analyseer de tabel.

Wat gebeurt er met de vraag en de vraagcurve?

Teken de verschuiving op de grafiek.

PRIJS IN EURO

6,50

7,50

8,50

9,50

10,50

11,50

Geef het bestand een duidelijk naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 1

qV (NA VERSCHUIVING)

qV (VOOR VERSCHUIVING)

LEVEL 5

Tabel 10

129

Action 3— De verschuiving van het aanbod met een rekenblad

Bekijk de hoeveelheid koffie (in pakjes van 1 kg) die de verkopers willen verkopen bij verschillende prijzen. Teken de aanbodcurve met een rekenblad.

PRIJS IN EURO

6,50

7,50

8,50

9,50

10,50

11,50

Tabel 11

Door een stijging van de kosten verschuift de aanbodcurve. a

Analyseer de tabel.

Wat gebeurt er met het aanbod en de aanbodcurve?

qa (VOOR VERSCHUIVING)

qa (NA VERSCHUIVING)

PRIJS IN EURO

6,50

7,50

8,50

9,50

10,50

11,50

Teken de verschuiving op de grafiek.

THEMA 1

LEVEL 5

Tabel 12

130

Geef het bestand een duidelijk naam en bewaar het in je portfolio.

Action 4— Vraag en aanbod tekenen 1

Het elektronicabedrijf Sony heeft in Japan onderzocht hoeveel consoles het van de PlayStation 5 in Tokio zou verkopen bij verschillende prijzen. Bekijk de tabel.

Teken de vraag- en aanbodcurven hieronder op papier of met een rekenblad.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Tabel 13

GEVRAAGDE HOEVEELHEID

AANGEBODEN HOEVEELHEID

IN EURO

CONSOLES

240,00

28 000

7 000

280,00

24 000

10 000

320,00

20 000

13 000

360,00

16 000

400,00 440,00

12 000

19 000

8 000

22 000

4 000

25 000

THEMA 1

LEVEL 5

480,00

PRIJS PER CONSOLE

131

Een festivalorganisator heeft na onderzoek de volgende gegevens beschikbaar over de gevraagde en aangeboden hoeveelheid bij verschillende prijzen. a

Bekijk de tabel.

Teken de vraag- en aanbodcurven hieronder op papier of met een rekenblad. Raadpleeg de ICT-fiches op iDiddit.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Tabel 14

12 500 10 000 7 500 5 000

PRIJS IN EURO

5,00

3 750

10,00

7 500

15,00

11 250

20,00

15 000

25,00

2 500

AANGEBODEN HOEVEELHEID

GEVRAAGDE HOEVEELHEID

EVALUATIEFICHE VRAAG- EN AANBODCURVE TEKENEN

—

Juiste keuze grafiektype

—

Juiste selectie van gegevens

—

Benoeming van de assen

—

Grafiektitel

—

Benoeming van de reeksen

TOTAAL

Score

Opmerkingen

Max.

Action 5— Stellingen over vraag en aanbod Zijn de stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen.

JUIST

FOUT

Wanneer je de vraagcurve wilt tekenen, plaats je de aangeboden hoeveelheid op

de y-as en de prijs op de x-as.

De evenwichtsprijs is de prijs waar de vraagcurve de y-as snijdt.

De aanbodcurve verloopt stijgend omdat de producent meer wil aanbieden bij een lagere prijs.

Als de prijs stijgt, dan stijgt het aanbod en daalt de vraag.

THEMA 1

LEVEL 5

133

JUIST e

FOUT

Als het inkomen van de consumenten stijgt, zal de aanbodcurve naar rechts verschuiven.

Als de prijzen van de grondstoffen stijgen, zal de aanbodcurve naar rechts

verschuiven.

Als de voorkeur van de consumenten voor een bepaald product afneemt, zal de vraagcurve naar links verschuiven.

Wanneer producenten hun oude machineparken door nieuwe en betere machines vervangen, stijgt op de markt van dat product de prijs omdat de aanbodcurve naar rechts verschuift.

Wanneer het aantal consumenten toeneemt, zal door de verschuiving van de

vraagcurve de prijs op de markt afnemen.

THEMA 1

LEVEL 5

134

Action 6— Dagelijkse kost: verandering in vraag en aanbod Lees de volgende krantenknipsels.

b c d

Duid op de grafiek de oorspronkelijke evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid aan met een blauwe stippellijn. Benoem die met pe1 en qe1. Teken de verschuiving.

Duid op de grafiek de nieuwe evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid aan met een groene stippellijn. Benoem die met pe2 en qe2.

Geef aan wat er gebeurt met de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid (stijgen, dalen of gelijk blijven).

Boekentassenverkoop piekt bij start van schooljaar

SITUATIE V

LEVEL 5

SITUATIE

THEMA 1

Tegenvallende oogst van cacao in Ivoorkust en Ghana zorgt voor een enorme prijsstijging

135

3 Rush op concerttickets voor Taylor Swift in Parijs duwt fans naar zwarte markt

SITUATIE p

4 Door overaanbod waren Belgische appelen het afgelopen jaar niet winstgevend

SITUATIE

THEMA 1

LEVEL 5

136

5 Zorgen over gezondheid, duurzaamheid en hoge prijzen leiden ertoe dat we minder vlees willen eten

SITUATIE V

Het aantal braakliggende bouwgronden dat in Vlaanderen te koop komt, neemt pijlsnel af: ‘In dit tempo tegen 2040 bijna niets meer te koop’ SITUATIE

LEVEL 5

THEMA 1

137

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan een individuele vraagcurve visualiseren.

Ik kan een individuele aanbodcurve analyseren.

Ik kan een individuele aanbodcurve visualiseren.

Ik kan onderzoeken waardoor de vraagcurve kan

Ik kan een individuele vraagcurve analyseren.

Ik kan onderzoeken waardoor de aanbodcurve

kan verschuiven.

Ik kan een collectieve vraagcurve bepalen en

visualiseren.

Ik kan een collectieve aanbodcurve bepalen en

visualiseren.

Ik kan de totstandkoming van de prijs op de

markt analyseren en beschrijven.

Ik kan de werking van het marktmechanisme

analyseren.

Ik kan factoren die vraag en aanbod beïnvloeden

STEP-UP

onderscheiden en de prijsevolutie bepalen.

THEMA 1

EXTRA OEFENMATERIAAL

verschuiven.

138

KAN

BETER

STEP-UP 1

Werk in groepen. Ontwerp een bordspel voor vier spelers tussen 13 en 17 jaar met vragen over welvaart en welzijn (bij jongeren) en de prijsbepaling van een product. a

Stel duidelijke spelregels op zodat het spel kan gespeeld worden zonder bijkomende mondelinge instructies. Op iDiddit vind je enkele websites die je daarbij kunnen helpen. Zoek een 70-tal vragen en verwerk die samen met de spelregels in een tekstverwerker.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Hoe zou je met jouw bordspel toegevoegde waarde kunnen creëren?

Bepaal een prijs voor het bordspel.

Laat jouw bordspel spelen door de andere groepen.

THEMA 1

STEP-UP

139

Begrippenlijst Thema 1 LEVEL 1

BEGRIP

VERKLARING

consumeren

Dat is het kopen of gebruiken van goederen of diensten door gezinnen, individuen of organisaties.

economische

Dat is een schematisch model van de

kringloop

werking van de economie als systeem.

Die kringloop is een abstracte voorstelling

van de relaties tussen de gezinnen, de

bedrijven, de overheid en het buitenland. 1

IN JE EIGEN WOORDEN

geldstroom

De geldstroom houdt in dat de bedrijven

en de overheid de gezinnen betalen voor

de geleverde arbeid. De gezinnen, de

bedrijven, de overheid en het buitenland

betalen op hun beurt voor de geleverde goederen en diensten. De gezinnen sparen

meestal een gedeelte van hun inkomen bij

de bank en die bank betaalt hen er rente

voor. De banken stellen op hun beurt het

geld ter beschikking aan de bedrijven en de

gezinnen die het geld nodig hebben voor

hun investeringen. Zij betalen daarvoor interest aan de bank.

goederenen

De goederenen dienstenstroom bestaat

dienstenstroom

uit de gezinnen die arbeid leveren, en uit de

VA 1

investeren

bedrijven, de overheid en het buitenland die

goederen en diensten leveren.

Dat houdt in dat bedrijven goederen of

diensten aankopen om hun productie te verbeteren of te vergroten.

produceren

Dat is het maken van goederen en diensten.

rente

Dat is de vergoeding die de banken betalen

aan gezinnen wanneer zij sparen bij de bank. Het begrip wordt ook gebruikt voor de

vergoeding die de gezinnen, bedrijven en de

overheid betalen aan de banken.

arbeid als

Mensen die het werk uitvoeren om te

productiefactor

kunnen produceren.

behoeften

Dat zijn de zaken die een mens nodig heeft.

VERKLARING

collectieve

Dat is een behoefte die jij niet alleen hebt

behoefte

en waarvoor je anderen nodig hebt om ze te

Dat zijn goederen die gezinnen kopen.

duurzame

Dat zijn goederen die je lange tijd kunt

goederen

gebruiken.

economische

Dat zijn behoeften die je kunt vervullen door

of materiële

met geld goederen of diensten te kopen.

consumptie-

behoeften 2

individuele

Dat is een persoonlijke behoefte die je zelf

behoefte

kunt realiseren.

investerings-

Dat zijn goederen die bedrijven kopen.

goederen 2

kapitaal als productiefactor

kapitaal

Het kapitaal dat je nodig hebt om te kunnen produceren.

keuzeprobleem

Dat zijn duurzame investeringsgoederen.

Een consument heeft steeds meer

behoeften dan middelen en moet daardoor keuzes maken om met zijn beperkte

middelen zoveel mogelijk van zijn

behoeften te vervullen.

natuur als

Dat zijn gronden hulpstoffen om te kunnen

productiefactor

produceren.

niet-duurzame

Dat zijn goederen die worden

goederen

verbruikt tijdens of bijdragen aan het

goederen

bv. geld, machines, gebouwen

Dat zijn duurzame consumptiegoederen.

gebruiks goederen

vervullen.

goederen 2

IN JE EIGEN WOORDEN

productieproces.

niet-

Dat is een behoefte die je niet kunt kopen.

economische

bv. behoefte aan goede vrienden en een

behoefte

goede gezondheid

ondernemer-

Dat is de ondernemer die de onderneming

schap als

opstart en kansen ziet en benut.

productiefactor

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 1

LEVEL

141

BEGRIP

VERKLARING

primaire

Dat is een levensnoodzakelijke behoefte.

behoefte

bv. eten, drinken en een woning

productie

Dat zijn de middelen die nodig zijn om te

factoren

produceren: arbeid, natuur, kapitaal en

quasi-

Dat zijn individueel leverbare goederen. Je

collectieve

kunt bij niet-betaling uitgesloten worden

goederen

van het gebruik ervan. Rivaliteit speelt een

(beperkte) rol. Ze worden meestal door de

schaarse

Die middelen waarover je beschikt (geld)

middelen

om je behoeften te vervullen, zijn beperkt beschikbaar.

secundaire

Dat zijn minder noodzakelijke behoeften.

behoeften

Je kunt ze opdelen in normale goederen en

verbruiks goederen

vrije goederen

welzijn

Die goederen zijn niet schaars. Ze komen

Dat is de mate waarin mensen met schaarse

kunnen bevredigen.

Dat is de mate waarin mensen zowel

behoeften kunnen bevredigen.

zuiver

Dat zijn goederen waarvoor je niet betaalt

collectieve

bij gebruik en waarvan je niet kunt

goederen

uitgesloten worden. De overheid biedt ze

aan.

zuiver

Dat zijn goederen die bedrijven produceren

individuele

en waarvoor je betaalt. Je kunt van gebruik

goederen

ervan uitgesloten worden als je niet betaalt.

De rivaliteit speelt eveneens een rol.

Een overzicht van alle ondernemingen die

BEGRIPPENLIJST

142

productiefactoren voor nodig.

hun economische als niet-economische

Dat zijn niet-duurzame consumptie-

goederen.

middelen hun (economische) behoeften

VA welvaart

luxegoederen.

overvloedig voor in de natuur. Er zijn geen

bv. (tol)wegen

ondernemerschap.

overheid aangeboden.

IN JE EIGEN WOORDEN

LEVEL

bedrijfskolom

meewerken aan de vervaardiging van het product.

bruto

Dat is de som van de toegevoegde waarde

binnenlands

van alle geproduceerde goederen en

product (bbp)

diensten in een land gedurende een jaar.

bruto

Dat is het verschil tussen de omzet en de

toegevoegde

kosten voor de aankoop van goederen

waarde

(inclusief diensten).

circulaire

In een circulaire economie probeert men

economie

alles wat van waarde is, waardevol te

Materialen en producten worden zoveel

producten. deeleconomie

In een deeleconomie delen gebruikers producten met elkaar. Consumenten

donuteconomie

consumptiegoederen gebruiken.

In die economie is de natuur het

een wereldeconomie komen zonder

oneindige groei zoals dat nu het geval is. De

economie wordt bekeken als een donut. Dat zijn de totale verkopen van een

omzet

onderneming. Het aantal producten

budget

budgetlijn

Budget verwijst hier naar het inkomen

goederen of diensten te kopen.

Een budgetlijn toont alle mogelijke

combinaties van goederen die bereikbaar zijn rekening houdend met de prijs van die

goederen en met het inkomen.

consumenten

Dat is de combinatie van goederen waar het

evenwicht

nut of de tevredenheid van de consument

of optimale

het hoogst is en die ook nog binnen zijn

goederen

budget liggen.

vermenigvuldigd met de prijs.

dat de consument beschikbaar heeft om

laten elkaar hun onderbenutte

uitgangspunt voor de economie. Er moet

houden. Er mag (bijna) niets verloren gaan. mogelijk hersteld of gebruikt voor andere

IN JE EIGEN WOORDEN

combinatie

BEGRIPPENLIJST

VERKLARING

THEMA 1

BEGRIP

LEVEL

143

LEVEL 4

BEGRIP

VERKLARING

indifferentie-

Dat is een curve die alle goederenbundels

curve

(combinaties van goederen) bevat die

opleveren, of met andere woorden het

(indifferent) hoe de combinatie is. indifferentie-

Dat is een grafische voorstelling van

map

twee of meer indifferentiecurven die

hoeveelheden producten tonen die de

goederen. nut of

Het nut van een goed of een

tevredenheid

goederencombinatie geeft weer hoe

vraagcurve

hoeveelheid van die producten die hij zal

Preferentie verwijst naar de voorkeur

van de consument voor een bepaalde

Een vraagcurve geeft het verband weer

VA aanbieder

verschillende prijzen.

De aanbieder is de producent die de

producten op de markt aanbiedt.

aanbod

Dat is wat de producent aanbiedt op een bepaalde markt van producten of diensten.

aangeboden

Dat is de hoeveelheid die een producent bij

hoeveelheid

een bepaalde prijs wil aanbieden.

collectieve

Dat is de curve van alle aanbieders van een

aanbodcurve

product op de markt.

THEMA 1

BEGRIPPENLIJST

144

combinatie van goederen.

tussen de gevraagde hoeveelheid bij

voorkeur

tevreden een consument is met de consumeren.

preferentie of

met zijn budget en de prijzen van de

meerdere combinaties van verschillende

consument consumeert, rekening houdend

voor een consument eenzelfde nutsniveau is voor de consument onverschillig

IN JE EIGEN WOORDEN

of collectief

aanbod

collectieve

Dat is de curve van alle vragers naar een

vraagcurve of

product op de markt.

collectieve

vraag

consument of

Dat is de persoon die in de economie koopt

vrager

of consumeert.

evenwichts-

Dat is de hoeveelheid die verhandeld wordt

hoeveelheid

bij de evenwichtsprijs.

evenwichts

Dat is de prijs waarbij vragers en aanbieders

prijs of

op de markt overeenkomen een bepaald

marktprijs

product te verhandelen.

gevraagde

Dat is de hoeveelheid die een consument

hoeveelheid

wil vragen bij een bepaalde prijs.

individuele

Dat is de curve die het aanbod van een

aanbodcurve

producent of aanbieder van een product

of individueel

weergeeft.

aanbod

Dat is de curve die de vraag van een

vraagcurve

consument of vrager naar een product

of individuele

weergeeft.

markt

Dat is de plaats waar vragers en aanbieders

prijs voor een welbepaalde hoeveelheid.

Dat is een marktvorm met veel vragers

perfecte

samenkomen en onderhandelen over de

individuele

vraag

IN JE EIGEN WOORDEN

competitie

en aanbieders. De markt is transparant

of volkomen

wat betekent dat de consument makkelijk

mededinging

toegang heeft tot informatie over prijs en

kwaliteit. De producten zijn homogeen en het is voor aanbieders makkelijk die markt

te betreden of te verlaten.

producent

Producenten zijn de bedrijven.

substitutiegoed

Dat is een goed dat een ander goed kan

vraag

vervangen omdat het hetzelfde nut heeft. Dat is wat de consument vraagt op een bepaalde markt van producten of diensten.

BEGRIPPENLIJST

VERKLARING

THEMA 1

BEGRIP

LEVEL

145

NOTITIES

doc.

Thema 2: De werking van een onderneming

THEMA

De werking van een onderneming

STEP-UP

LEVEL

DOCflow: hoe verloopt het aankoopproces in een onderneming?

p. 168

DOCflow: hoe verloopt het verkoopproces in een onderneming?

p. 139

Voorstelling documentenstroom infographic of storyboard

LEVEL

Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het verkoopproces?

LEVEL

p. 192

p. 105

Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het aankoopproces?

p. 58

Welke organisatiestructuren, culturen en huisstijlen zijn er?

p. 34

Welke samenhang is er tussen de kernactiviteiten in een onderneming?

p. 5

STEP-IN

p. 4

STEP-IN 1

Een verkoopproces verloopt in verschillende fasen. Ga naar iDiddit. Je vindt er een korte omschrijving van elke fase en van de bijbehorende handelsdocumenten. Lees de tekst grondig door en onderstreep in elke fase het kernwoord.

Zet de fasen in de juiste volgorde door de tekstvakken te verplaatsen.

Noteer bij elke fase welke handelsdocumenten erbij horen.

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk Level

en geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals

‘Step-in_1_Verkoopproces’.

In dit thema doorloop je zes Levels waarin je leert … 1

over de drie verschillende bedrijfsprocessen die toegevoegde waarde voor de klant creëren;

welke organisatiestructuren, culturen en huisstijlen er zijn;

over de (mogelijke) verschillende stappen die je doorloopt voor de goederen effectief geleverd en betaald worden en welke afdelingen erbij betrokken zijn;

over de (mogelijke) verschillende stappen die je doorloopt voor je goederen levert aan de klant

en welke afdelingen erbij betrokken zijn;

de digitale documentenstroom van het verkoopproces toe te passen in een online applicatie;

de digitale documentenstroom van het aankoopproces toe te passen in een online applicatie.

Elk Level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin ga je een infographic of storyboard maken van de goederenen documentenstroom in een

THEMA 2

STEP-IN

onderneming.

LEVEL 1

INTRO 1

Welke samenhang is er tussen de kernactiviteiten in een onderneming?

Lees de case van Penny. Welke ondernemingsactiviteiten komen er in haar verhaal aan bod?

Case 1: Penny

Penny, een jongedame, wil graag een eigen zaak starten. Ze heeft het idee om bloemspeldjes, een accessoire, te maken. Ze had er enkele gemaakt voor zichzelf en toen een vriendin de speldjes zag, vroeg ze aan Penny om er te maken voor haar dansclub. Zo kwam Penny op het idee om de zaak te starten. Ze noemt haar product ‘pennybloesems’. Penny vraagt een van haar vrienden, Sheldon, om raad. Sheldon werkt een systeem uit waardoor de productie van de pennybloesems vlotter verloopt. Zo verdelen ze de taken. Penny vouwt de bloempjes en Sheldon kleeft ze op het speldje met een lijmpistool. Wanneer haar andere vrienden op bezoek komen, stellen ze voor om te helpen.

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Welke bedrijfsprocessen komen aan bod in een onderneming?

THEMA 2

LEVEL 1

Howard onderzoekt een makkelijkere en betere methode om de bloemen op de speldjes te kleven. Hij wil daar namelijk een chemisch product voor gebruiken. Aangezien Penny niet echt een verkoop- en distributiesysteem heeft uitgewerkt, stelt Leonard voor om een website te bouwen en zo reclame te maken. Via de website kunnen de klanten online bestellen. Penny verstuurt de speldjes daarna met de post. Rajesh is dan weer verantwoordelijk voor de aankoop en de voorraad van het materiaal en de grondstoffen.

Explore 1— Hoe ziet een bedrijfsorganisatie eruit? Bedrijfsfunctie Een onderneming bestaat uit meerdere afdelingen. In een afdeling worden gelijksoortige activiteiten uitgevoerd. Een afdeling wordt ook wel een bedrijfsfunctie genoemd. Vaak staat

een afdelingschef aan het hoofd van een afdeling.

Wanneer er bij Penny, uit de Intro, een bestelling binnenkomt, moeten meerdere afdelingen aan de slag. Beantwoord de onderstaande vragen. a

Op welke afdeling komt de bestelling binnen?

Welke afdeling maakt de speldjes?

Hoe weet die afdeling hoeveel speldjes ze moet maken?

Achteraan dit thema en op iDiddit vind je het volledige organogram van A.S.Adventure.edu.

Je ziet snel de verschillende afdelingen. Hoeveel werknemers tellen de volgende afdelingen? AANTAL

AFDELING

WERKNEMERS

AANTAL

AFDELING

WERKNEMERS

Marketing

Aankoop

Human resources

Boekhouding

Magazijn

Facturatie

Expeditie

Verkoop

Organogram A.S.Adventure.edu: Afdelingen

Directie

Management

THEMA 2

LEVEL 1

assistant

Administratie

Verkoop

Aankoop

Receptie

Boek houding

Facturatie

ICT

Marketing

Human resources

Magazijn

Expeditie

Explore 2— Welke bedrijfsprocessen kun je onderscheiden in een onderneming?

Bedrijfsproces Afdelingen zijn geen eilanden op zich. Ze werken goed samen om het product dat de klant vraagt op tijd en tegen lage kosten te produceren. Daarom zijn er bedrijfsprocessen. Een bedrijfsproces is een verzameling van samenhangende activiteiten die gericht zijn op een beweegt zich dus over de afdelingen heen.

klant en afgestemd zijn op de organisatiedoelen. Een proces bestaat uit meerdere stappen en

In elk proces is er een input en een output. De input zet het proces in gang doordat er aan

het begin iets binnenstroomt zoals een vraag van een klant of een document. De output van

een proces is dat er aan het einde van dat proces een product of dienst naar de klant gaat. De activiteiten worden uitgevoerd door de medewerkers.

STAP 1

STAP 2

STAP …

OUTPUT

INPUT

Schematisch kan een bedrijfsproces er zo uitzien.

In het bedrijfsproces kan een ‘klant’ zowel een interne als een externe klant zijn. Herlees case 1 (blz. 5). a

Wie kan een interne klant zijn?

Wie kan een externe klant zijn?

Het is belangrijk dat de activiteiten afgestemd zijn op de wensen van de (interne of externe) klant. Wat gaat er mis als je die niet op de wensen van de (interne of externe) klant afstemt?

LEVEL 1

THEMA 2

Toegevoegde waarde Je merkt al dat zowel het aankoopproces, het productieproces, als het verkoopproces waarde toevoegen aan het product, de bloemspeldjes. Zo wordt de toegevoegde waarde gecreëerd.

Explore 3— Wat zijn de besturende processen? Lees hieronder het vervolg van case 1 uit de Intro. Welk probleem zullen Penny en Sheldon hebben?

Case 2: Penny

Op de website heeft Leonard, die verantwoordelijk is voor de verkoop en marketing, gezet dat de onderneming de pennybloesems de dag nadien levert. Penny en Sheldon hebben twee minuten nodig om een speldje te produceren. Wanneer er plots een bestelling binnenkomt voor 1 000 pennybloesems, hebben ze meteen een probleem.

Vandaag

besteld,

morgen in je haar

Bestuurlijke processen

Een onderneming kan haar doel niet bereiken als er slechte communicatie en een slechte planning is. Daarom zijn de bestuurlijke processen zeer belangrijk. Het bestuur moet de richting aangeven die de onderneming uit wil.

De leiding van het bedrijf moet zorgen voor een missie, een visie en een strategie. De missie geeft aan waarom het bedrijf bestaat en beantwoordt de vraag: wat doen we? Wat onderscheidt ons van de anderen? De visie omschrijft waar de onderneming voor staat. Ze omvat de kernwaarden, de normen en waarden, van de organisatie. De strategie geeft aan hoe de onderneming het op lange termijn wil aanpakken. De strategie beschrijft aan de hand van doelstellingen en concrete stappen hoe de onderneming

THEMA 2

LEVEL 1

elementen uit de missie en visie zal uitvoeren.

Wat is de missie van deze bedrijven? Gebruik het internet. a

Google

Colruyt

Ridley

Lego

Wat is de visie van deze bedrijven? Gebruik het internet. Tesla

Ikea

Disney

Planning strategische doelen Nadat de onderneming haar missie, visie en strategie bepaald heeft, moet ze een planning maken van haar strategische doelen. Die doelen moeten uitgevoerd en nadien geëvalueerd worden.

LEVEL 1

THEMA 2

Ga naar iDiddit en bestudeer de ontdekplaat over hoe een onderneming moet plannen, uitvoeren, controleren of evalueren en bijsturen. Lees daarna de onderstaande case van A.S.Adventure.edu. Markeer: a

wat met ‘plannen’ te maken heeft, in het geel;

wat met ‘uitvoeren’ te maken heeft, in het groen;

wat met ‘controleren of evalueren’ te maken heeft, in het blauw;

wat met ‘bijsturen’ te maken heeft, in het rood of oranje.

Case 3: A.S.Adventure.edu

Bij A.S.Adventure.edu kun je online bestellingen plaatsen die dan binnen de vijf dagen thuis bezorgd worden. De onderneming wil nu haar beleid veranderen en testen of ze alle bestellingen dezelfde dag nog kan verzenden. A.S.Adventure.edu zal dus de doorlooptijd goed in de gaten houden. Volgens de lijsten moeten er op vrijdag, want zaterdag en zondag werkt niemand in

het magazijn, 41 pakjes verzonden worden. Die moeten dus vandaag de deur uit. Het team gaat aan de slag. De pakjes worden verstuurd op basis van het moment dat de bestelling binnengekomen is. De bestellingen die eerst zijn binnengekomen, worden eerst verzonden. Nu blijkt dat vrijdagavond om middernacht, drie bestellingen zijn blijven liggen. De redenen zijn de volgende:

Voor twee bestellingen was er niet voldoende voorraad. De laatste bestelling was een grote bestelling en Kenny heeft niet meer alles kunnen verzamelen om te versturen.

Een mogelijke oplossing is om een systeem te bedenken zodat er steeds tijdig wordt bijbesteld en er dus altijd voldoende voorraad is. Kenny wordt steeds vaker gevraagd om Ayoub, de teamleader, te ondersteunen omdat die deeltijds is gaan werken. Voortaan zal Kenny moeten aangeven dat hij enkel kan bijspringen nadat hij zijn eigen doelen heeft bereikt.

PDCA-cyclus

De methode van A.S.Adventure.edu die in case 3 beschreven staat, is de PDCA-cyclus. Het is een methode om je processen continu te verbeteren.

OPGELOST K EC

K EC

HERHALING 2 T.E.M. … O

HERHALING 1

LEVEL 1

PLAN

THEMA 2

PLAN

Explore 4— Wat zijn primaire processen? PRIMAIRE PROCESSEN

Primaire processen houden rechtstreeks verband met het organisatiedoel en bedienen dus rechtstreeks een interne of externe klant.

In case 4 is duidelijk wat het organisatiedoel is. Wat is het doel?

Lees de case van Blue Sky en beantwoord de vragen.

Welke primaire processen vinden er in Blue Sky plaats?

Case 4: Blue Sky

Om de klant een zo compleet mogelijk verhaal te bieden, biedt de Chinese automaker ook locaties aan waar de eigenaars van de auto met hun gezin kunnen vertoeven en kinderen naar hartenlust kunnen spelen en de volwassenen kunnen genieten van een heerlijke koffie en een goed boek.

THEMA 2

In januari verlieten 318 auto’s per dag de onderneming. Aangezien de vraag stijgt en de onderneming via Noorwegen zijn intrede in Europa wil doen, moet de onderneming de productie opvoeren. Ze besluit om het aantal arbeiders te verdubbelen door in twee ploegen te werken. De hr-afdeling zet advertenties in kranten en voert sollicitatiegesprekken om extra mensen aan te nemen. Door een stijging van de productie moeten er ook extra onderdelen besteld worden. De productieafdeling brengt de andere afdelingen op de hoogte zodat ze de leveranciers kunnen verwittigen.

LEVEL 1

Blue Sky, een Chinese producent van elektrische auto’s, wil elektrische auto’s ontwerpen waarvan de batterijen gewisseld kunnen worden. In plaats van brandstof te tanken in een benzinestation, ga je naar een ‘batterijwisselstation’ en wissel je de lege batterij in voor een volle. De producent ontwerpt zelf zijn auto’s. Als een auto besteld is, worden de onderdelen van de auto aangekocht en op het juiste moment geleverd aan de productieband.

Explore 5— Wat gebeurt er bij verkoop en marketing? 1

Een eerste primair proces is de verkoop en marketing. a

Lees case 5.

Welke taken neemt de verkoopafdeling voor haar rekening?

Case 5: Website babyspullen

L o o pwa g e n - B a b y Wa l ke r

G R AT I S V E R Z E N D I N G

€ 9 0,0 0

€ 1 0 0,0 0

A a nt a l : 1

 Op voorraad

 Gratis ver zending vanaf 60,00 euro  Snelle levering 1-2 werkdagen  365 dagen bedenktijd  Gratis retourneren

Een klant wil duurzaam speelgoed kopen voor haar baby. Ze gaat op zoek naar een webwinkel gespecialiseerd in babyspullen. Ze vindt er eentje in Houthalen. De levering is binnen twee werkdagen. Een medewerker van de verkoopafdeling ontvangt de bestelling. Hij drukt het bestelformulier samen met het adreslabel van de klant af. Hij schrijft ook een briefje waarin hij de klant voor haar aankoop bedankt en het kind veel uren speelplezier wenst. Hij bezorgt het bestelformulier samen met het handgeschreven briefje aan de magazijnmedewerker. Die gaat het artikel zoeken in het magazijn, verpakt het speelgoed samen met het briefje in een doos en geeft in het computersysteem aan dat er een stuk van dat artikel minder in voorraad is. De magazijnmedewerker kleeft nog het adreslabel op de doos en bezorgt de doos aan de expeditie. De medewerker van de expeditieafdeling plaatst de doos op een gereserveerde plaats waar straks bpost het pakje komt afhalen om aan de klant te bezorgen.

TO E VO E G E N A A N WI N K E LM A N DJ E

Lees nu ook case 6. a

Vervolledig de stappen in het onderstaande schema. Kies uit: offerte naar de klant – orderbevestiging naar de klant – bestelling verwerken – bestelling uitvoeren – offerte opstellen

Akkoord

van de klant

Prijsaanvraag

klant

opstellen

Factuur

Wat is een orderbevestiging?

Waarom wordt er in het schema op drie plaatsen een mailicoon gebruikt?

Case 6: Audi A3

THEMA 2

LEVEL 1

Yassin uit Gent is op zoek naar een nieuwe auto. Zijn eerste auto, die hij kocht toen hij 20 was, was een tweedehandsauto. Hij heeft intussen zeven jaar gespaard en wil nu graag een Audi A3. Hij zoekt zijn droomwagen op de website van Audi. Op de website stelt hij de auto samen met de gewenste kleur en velgen en vraagt een offerte aan. Even later ontvangt hij de offerte in zijn mailbox. Enkele dagen later krijgt hij telefoon van Steven, de Audi-verkoper. Hij wordt uitgenodigd in de showroom van de Audi-garage. Ze bespreken de offerte. Na wat aandringen krijgt Yassin nog een korting van 1 200,00 euro. Beide partijen gaan akkoord met de prijs. Steven maakt de bestelbon op en Yassin ondertekent die. Yassin krijgt nog een orderbevestiging waarmee Steven bevestigt dat de bestelling van de auto in orde is. Yassin vertrekt naar huis terwijl Steven de order ingeeft zodat de auto kan worden geproduceerd.

Ga naar iDiddit en beluister de getuigenis van de verkoopmedewerker in de fashionafdeling van A.S.Adventure.edu. Welke taken moet het personeel op die afdeling aan het begin van de dag doen?

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over marketing. Wat leert marketing je?

Marketingafdeling

De marketingafdeling van een onderneming probeert na te gaan wat klanten willen en

wensen en speelt daarop in. Op die manier probeert ze de verkoop te verhogen.

Lees het Good to know-kader.

Wat was telkens het doel van de marketingafdeling? Markeer.

Good to know

— De marketingafdeling van een tandpastaproducent zocht een manier om meer tandpasta te verkopen. Daarom vergrootten ze de mond van de tube tandpasta. De mensen deden zo meer tandpasta op hun borstel, met als gevolg dat de tube sneller leeg was. De mensen kochten dus vaker een nieuwe tube.

— Een marketeer van een frisdrankenproducent, James Vicary, zorgde ervoor dat er in de bioscoop tussen de beelden van een film af en toe een beeld van de frisdrank kwam. Die beelden waren niet echt te zien, maar het onderbewustzijn merkte ze

zogezegd wel op. Gevolg: er werd tijdens de pauze meer frisdrank verkocht. Wil je daar meer over weten? Gebruik dan de zoekterm ‘subliminale perceptie’.

— Aan de hand van groepsgesprekken (met focusgroepen) of enquêtes probeert een marketingafdeling in te spelen op de behoefte van de klant. Zo ontdekte een stofzuigerproducent dat een huisvrouw het snoer van de stofzuiger vervelend vond.

THEMA 2

LEVEL 1

En zo ontstond de draadloze stofzuiger.

Waarom zijn er twijfels over het experiment van Vicary en subliminale reclame? Gebruik het internet.

Explore 6— Wat gebeurt er op de aankoopafdeling? 1

Een tweede primair proces is het aankoopproces. Lees de case van de aankoopverantwoordelijke Lies Meeus. a

Waar bestelt Lies de nieuwe artikelen?

Met wie overlegt ze over wat er in de folders komt te staan?

Case 7: A.S.Adventure.edu

FashionStock

Stel dat je een nieuwe smartphone nodig hebt. Koop je die bij de eerste de beste leverancier of winkel?

Als aankoper bij A.S.Adventure.edu ben ik onder andere verantwoordelijk voor wintersportkleding, beach, fashion en kidsmode. Je vindt mij regelmatig op beurzen waar ik de nieuwste kledingtrends spot en nieuwe merken ontdek. Soms ga ik naar de winkels van concurrenten, zoals onlangs in Kopenhagen en Berlijn. Zo doe ik inspiratie op over de nieuwste modetrends. Een collectie wordt vaak meer dan een jaar op voorhand besteld. Ik voer de onderhandelingen met leveranciers en bepaal het soldenbeleid. Samen met Eline van marketing bekijk ik wat er in de folder komt en welke kortingen we geven. Het is een overkoepelende job waarin je goed het overzicht moet bewaken. Elk seizoen en elke dag zijn anders: dat houdt het boeiend.

Waar houd je nog rekening mee wanneer je iets koopt?

Vul het onderstaande schema verder aan. Kies uit:

leveranciers vergelijken – leveranciers contacteren – leveranciers zoeken

Aankoop behoefte nagaan

Verkoop /

magazijn laat

Goederen ontvangen Bestelling plaatsen

Waarom heeft de stap ‘goederen ontvangen’ een andere vorm?

THEMA 2

een tekort is

LEVEL 1

weten dat er

Explore 7— Welke activiteiten vinden plaats in de productie en de logistiek?

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening over de productie van chocolade (optie 1) of van staal (optie 2). Vink de gekozen optie aan.

Chocolade

Optie 2

Staal

Optie 1

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje. Beantwoord

de vragen.

Welke grondstoffen zijn er nodig voor chocolade?

Welke grondstoffen zijn er nodig voor staal?

Wat gebeurt er met de grondstoffen?

Hoe komen de ertsen aan in het bedrijf?

ze aankomen?

Het chocolademengsel is klaar, wordt in repen

LEVEL 1

THEMA 2

gesneden en verpakt. Wat gebeurt er daarna?

Wat gebeurt er met de grondstoffen wanneer

Het staal wordt gesneden en opgerold. Wat zou er daarna mee gebeuren?

Zet de stappen van het productieproces in de juiste volgorde door ze van een tot vijf te nummeren.

Productie

Magazijn afgewerkte producten

Productie

Magazijn grondstoffen

Grondstoffen aanbrengen

Productieproces opstarten

Afgewerkte producten opslaan

Afgewerkte producten produceren

Grondstoffen op voorraad hebben

Magazijn grondstoffen

Logistieke activiteiten productieproces

Je merkt dat een productieproces niet kan draaien zonder logistieke activiteiten. Een

productieproces heeft grondstoffen en hulpstoffen nodig. De logistieke medewerkers

zorgen ervoor dat op het juiste moment de juiste benodigdheden op de juiste plaats in het

productieproces aangebracht worden. Enerzijds is er dus een magazijn waar die gronden

hulpstoffen liggen opgeslagen, anderzijds is er een magazijn met afgewerkte producten. Daar liggen de afgewerkte producten die na het productieproces wachten om naar de groothandel of de winkels te vertrekken.

Het zijn de logistiek medewerkers die de taken uitvoeren. Aan de ene kant heb je dus logistiek medewerkers die zorgen dat de productie voldoende materiaal heeft. Anderzijds heb je ook logistiek medewerkers die in een verdeelcentrum werken dat de winkels bevoorraadt.

MAGAZIJN AFGEWERKTE PRODUCTEN

THEMA 2

LEVEL 1

MAGAZIJN GRONDSTOFFEN

Bestudeer wat de logistieke taken bij A.S.Adventure.edu inhouden. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, of je de tekst wilt lezen (optie 1) of een filmpje wilt bekijken (optie 2). Vink de gekozen optie aan.

Optie 1

Magazijnmedewerker Kenny

Lees de tekst van magazijnmedewerker Kenny Rogiers.

Markeer: zijn taken in het geel,

wat belangrijk is voor zijn job in het groen.

Het tempo ligt hoog, maar dat zorgt net voor de uitdaging

‘Het magazijn is het kloppend hart van ons bedrijf. Elke dag worden er duizenden stuks verwerkt. Goederen

die we van de leveranciers ontvangen, gaan op stock.

En de stuks die op stock liggen, moeten later dan weer verzameld worden om naar de winkels te vertrekken. Er zijn ook heel wat goederen die terugkomen van de

winkels of van de klanten, en ook die moeten we allemaal

zo snel en zo efficiënt mogelijk verwerken.’ Klaarmaken van transport

‘Ik heb hier al als orderverzamelaar gewerkt, maar nu ben ik verantwoordelijk voor het klaarmaken van de transporten die naar de winkels vertrekken. De goederen die door de orderverzamelaars uit de voorraad worden gehaald, komen op een band terecht, en ik zorg ervoor dat die in de juiste winkels terechtkomen. We hebben twee rondes op een dag: een voor de vrachtwagens die overdag uitrijden, en een voor de vrachtwagens

die ’s avonds vertrekken.’ Hoog tempo

‘Aan de band ligt het tempo hoger dan in de rest van het magazijn. Sommige dagen is het iets rustiger, andere dagen is het razend druk. Maar wat er ook gebeurt,

alles moet op tijd buiten geraken. Een vrachtwagen mag bijvoorbeeld maar tot 11 uur lossen in een winkel en

moet dan onmiddellijk vertrekken. Als wij onze deadline

niet halen, geraakt die chauffeur niet op tijd in de winkels en loopt alles in het honderd. Ik hou wel van die tijdsdruk,

dat maakt de job uitdagend.’ Multi-inzetbaar

‘In het magazijn moet je van alle markten thuis zijn. Eens je helemaal bent ingewerkt, na een jaar ongeveer, moet je multi-inzetbaar zijn. Als het op een afdeling uitzonderlijk druk is, of als er die dag te weinig personeel is, word je daar soms ingeschakeld. Na de solden krijgen we bijvoorbeeld heel veel retours te verwerken, dan

LEVEL 1

Alle leeftijden

THEMA 2

worden er op die afdeling extra mensen ingezet. Ook dat zorgt weer voor afwisseling.’

ik hier negen jaar en ik kan zeggen dat ik hier echt tevreden ben. Ik weet wat ik aan mijn collega’s heb en vice

‘Bij ons werken er mensen van alle leeftijden, van twintigers tot zestigers. Toch zorgt dat leeftijdsverschil nooit voor problemen, wij kunnen over alles praten. We staan ook altijd klaar om elkaar te helpen. Intussen werk versa. We weten dat we op elkaar kunnen rekenen, en dat is echt fijn.’ Bron: A.S.Adventure

Optie 2

Stockmedewerker Kerlyn en medewerker transportvoorbereiding Kenny

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over Kerlyn en Kenny.

Wat vinden ze leuk aan de job in de logistiek?

Wat voor mensen zoeken ze hier vaak? Welke kwaliteiten moeten ze hebben?

Explore 8— Welke verwevenheid is er tussen de primaire processen?

Lees case 8 over een klant die online een tent bestelt bij A.S.Adventure.edu. Beantwoord de vragen. a

Welke afdelingen zijn bij het probleem met de tent betrokken? Markeer:

verkoop – hrm – magazijn – expeditie – aankoop – marketing – ICT – boekhouding

Leg uit waarom die afdelingen betrokken zijn.

THEMA 2

Een klant bestelt online de Vaude-tent Taurus voor twee personen. Op de website staat dat er een stuk in voorraad is. De klant kiest voor Click&Collect. Hij kan de tent in de dichtstbijzijnde winkel in Wommelgem afhalen. De onlinebestelling komt binnen in de winkel bij Pedro Awouters waarop hij ze aan een van zijn medewerkers, Ties, doorgeeft. Ties merkt echter dat er geen Vaude-tent voor twee personen meer is.

LEVEL 1

Case 8: Vaude-tent

Lees case 9 over een klant die online een reistas bestelt. a

Waar komt The North Face-reistas wellicht binnen?

Stel dat The North Face-reistas niet meer voorradig is in het magazijn van A.S.Adventure.edu, wie zal dat dan melden?

Aan wie zal hij dat melden? Waarom?

Case 9: The North Face-reistas

Een andere klant bestelt via de webshop The North Face Reistas Base Camp Duffel XL/132L. Hij wil de tas thuis laten leveren.

Veronderstel dat een van de twee klanten het artikel niet tijdig ontvangt en wil bellen om zijn

ontevredenheid te uiten. Bij wie kan hij terecht? Kijk naar het uitgebreide organogram van A.S.Adventure.edu.

Het verkoopproces beperkt zich dus niet alleen tot de verkoopafdeling. Stel case 9 schematisch voor. Zorg

dat de link tussen de afdelingen duidelijk is. a

Vermeld in je schema zowel de afdelingen als de handelingen die er gebeuren.

Maak het schema met een tekstverwerker, een rekenblad, Canva of PowerPoint. Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches.

De volgende elementen kunnen helpen om het schema op te stellen:

Wat bestelt de klant?

Wat als het product aanwezig is in de winkel?

Wat als het product niet aanwezig is in de winkel?

Wat als het product ook niet in het magazijn aanwezig is?

Welke processen komen hier aan bod?

Tip:

THEMA 2

LEVEL 1

Gebruik de schema’s uit Explore 5, 6 en 7 als inspiratie.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Het aankoopproces van artikelen die niet meer in voorraad zijn, kan er schematisch als volgt uitzien. Hoeveel verschillende afdelingen zijn er betrokken vooraleer een volledig aankoopproces is afgerond?

Doorgeven voorraadtekort aan aankoop

Aankoop

Magazijn

Opstellen en verzenden van

Ontvangen van

aankooporder

goederen

naar leverancier

Boekhouding

Ontvangen van factuur van

Boekhouding

Betalen van

leverancier

factuur

Magazijn

Lees case 10 van Penny. Wat zal het team van Penny moeten ondernemen?

Case 10: Penny

De zaak van Penny draait goed. Opnieuw stromen er tientallen bestellingen binnen: 100 voor een toneelclub, 500 voor een carnavalsvereniging, 1 000 voor de leerlingen van alle lagere scholen in haar buurt … . Voor de komende week zitten ze aan een totaal van meer dan 2 000 stuks. Penny’s team schiet meteen in actie.

Explore 9— Welke ondersteunende processen zijn er? Onderzoek en Ontwikkeling (O&O of Research and Development – R&D) is een eerste voorbeeld van een ondersteunend proces of secundair proces. Lees de volgende artikels en bestudeer grafiek 1. a

Wat is het doel van de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling (O&O)?

Van wie krijgt O&O de informatie over nieuwe eisen van de klanten?

LEVEL 1

THEMA 2

In het eerste kwartaal van 2024 bedroegen de R&D-uitgaven van Apple 7,903 miljard USD. Dit is consistent met hun uitgavenpatroon in de afgelopen jaren, waarin Apple elk kwartaal aanzienlijk heeft geïnvesteerd in R&D. Bijvoorbeeld, in het laatste kwartaal van 2023 bedroegen de uitgaven 7,696 miljard USD, en in het derde kwartaal van 2023 waren de uitgaven 7,307 miljard USD. De jaarlijkse R&D-uitgaven van Apple blijven stijgen, met een totaal van ongeveer 30 miljard USD in het jaar 2023. Dit vertegenwoordigt een aanzienlijke groei ten opzichte van eerdere jaren, wat onderstreept hoe belangrijk innovatie is voor Apple’s strategie en producten.

Grafiek 1: R&D-uitgaven 35 B

25 B

15 B

sep. 2017

mrt. 2019

sep. 2020

Bron: finbox.com

mrt. 2016

Wat is de Apple Vision Pro?

THEMA 2

LEVEL 1

De Vision Pro is het eerste volledig nieuwe product van Apple sinds de lancering van de Apple Watch. ‘Het begin van een nieuw tijdperk’, zei Apple-baas Tim Cook dan ook tijdens een lanceringsevent in New York.

mrt. 2022

mrt. 2024

5B sep. 2014

We schrijven ‘virtual reality’, maar Apple zelf heeft het liever over een mixed reality bril. Met de Vision Pro kun je namelijk niet alleen virtuele werelden betreden, maar ook digitale beelden toevoegen aan de wereld rondom je (augmented reality). Net door die beide zaken te combineren, wil Apple het verschil maken. Bron: vrt.be, 2024-02-24

Apple lanceert flinterdunne iPad Pro met OLED-scherm, M4-chip en hogere prijs De iPad Pro is vanaf nu verkrijgbaar in 11 inch en 13 inch en krijgt voor het eerst een OLED-scherm. De nieuwe modellen zijn flinterdun, maar kosten opnieuw meer dan de generatie ervoor. De vernieuwde iPad Pro is voorzien van OLED-schermen met verbeterd contrast en kleurnauwkeurigheid, en wordt aangedreven door de nieuwe M4-chip. Het 13 inchmodel is amper 5,1 mm dik, het 11 inchmodel 5,3 millimeter. Je hebt keuze uit twee schermopties: de traditionele, glossy afwerking of een matte nanotextuur om weerkaatsingen te beperken. Bron: itdaily.be, 2024-05-07

Ook humanresourcesmanagement is een voorbeeld van een ondersteunend proces. Ga naar iDiddit en beluister het interview met Naomi Luys, de hr-verantwoordelijke van A.S.Adventure.edu. Wat zijn de taken van de hr-afdeling?

Good to know

In de volgende thema’s worden humanresourcesmanagement en de financiële afdeling nog verder toegelicht.

Wat zou het volgende schema willen aantonen? Denk aan wat je tot nu toe hebt geleerd.

INFORMATIESYSTEMEN

HUMAN RESOURCES

FINANCIËN EN BOEKHOUDING

ONDERZOEK EN ONTWIKKELING

VERKOOP EN MARKETING

MAGAZIJN

PRODUCTIE

THEMA 2

LEVEL 1

AANKOOP

Explore 10— Hoe zorgt software voor een vlotte communicatie tussen de afdelingen en de processen?

Lees de volgende cases die zich bij A.S.Adventure.edu hebben voorgedaan. Welke problemen zouden hier kunnen opduiken? Case 11: Magazijn A.S.Adventure.edu

In het magazijn gaan de logistiek medewerkers goederen verzamelen. Wanneer ze merken dat een artikel niet meer voorradig is, moet dat bijbesteld worden. Dat zullen de medewerkers aan de aankoopafdeling moeten melden.

Case 12: Winkel A.S.Adventure.edu

De winkel draait goed. De verkopers moeten allemaal overuren kloppen. Overuren worden vergoed aan 150 % van het loon. De hr-afdeling moet op de hoogte gebracht worden van die overuren zodat de boekhoudafdeling de lonen kan uitbetalen.

Case 13: Marketing A.S.Adventure.edu

De marketingafdeling voert een nieuwe actie. Daardoor stromen de bestellingen binnen. Dat betekent dat de verkoopafdeling moet laten weten dat er voldoende voorraad moet zijn. Het magazijn moet zorgen dat er voldoende voorraad is, anders moet de aankoopafdeling verwittigd worden.

LEVEL 1

THEMA 2

Voor een productieonderneming zouden de linken tussen de afdelingen er als volgt kunnen uitzien. Markeer: a

de primaire processen in het geel,

de ondersteunende processen in het groen. Voorraad beheer en logistiek

Aankoop

Productie

Financiële planning boekhouding

Materiaal planning voor productie

Verkoop

Service

Marketing en communicatie

Managementplanning

Onderzoek en Ontwikkeling

Hrm

ERP-software

Wanneer alles met papieren documenten of mondeling gecommuniceerd zou worden, kan er heel wat mislopen. Daarom bestaat er software om de processen op elkaar af te stemmen. Die software heet ERP-software of Enterprise Resource Planning.

SERVICE

AANKOOP

MATERIAAL PRODUCT PLANNING

MARKETING

VERKOOP

BOEK HOUDING

LEVEL 1

VOORRAAD

THEMA 2

ERP

Werk in vier groepen. OPDRACHT Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje van iONE.

Groep 2

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje van Fast Fashion.

Groep 3

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over ERP.

Groep 4

Lees de tekst over ERP.

Groep 1

Groep 4

ERP staat voor Enterprise Resource Planning. Kort gezegd gaat het erom dat de middelen (Resources) van de onderneming (Enterprise) allemaal op elkaar afgestemd worden (Planning). Dat gebeurt aan de hand van een softwarepakket waarin verschillende processen met elkaar verbonden zijn. Het beste is dat alle medewerkers van een onderneming met eenzelfde ERP-pakket werken: de verkoopafdeling om verkooporders in te geven; de aankoopafdeling om openstaande facturen van leveranciers bij te werken; het magazijn om de locatie van een artikel in het magazijn op te zoeken; de productie om de productie in een bepaalde week te plannen; de hr-afdeling om de uren van het personeel te plannen, te controleren en op basis daarvan de lonen uit te betalen.

ERP is dus één systeem waarbij alle afdelingen en processen met elkaar kunnen communiceren en aan elkaar gelinkt zijn.

THEMA 2

LEVEL 1

Femke Kelchtermans van A.S.Adventure.edu besliste vorig jaar een ERP-pakket aan te kopen. Haar doel was om de bedrijfsprocessen naadloos in elkaar te laten overvloeien. Na een jaar werken, vertelt ze het volgende: ‘Ons ERP-systeem bevat verschillende modules. Gisteren bestelde een klant een Garmin GPSfietscomputer Edge Explore in onze onlinewinkel. Die bestelling komt meteen binnen bij verkoopbeheer. Pedro Awouters kan de bestelbon meteen afdrukken in de winkel en klaarleggen voor de klant. Pedro scant het artikel in de winkel en legt het klaar aan de kassa. Wanneer de klant de fietscomputer komt halen, rekent de kassamedewerker, Kevin, met de klant af. Automatisch weet het voorraadbeheersysteem dat er nu één stuk van de Garmin GPS-fietscomputer minder in voorraad is in de winkel. Het voorraadbeheersysteem geeft automatisch door aan het magazijn dat er een nieuwe Garmin GPS naar de winkel moet gebracht worden. In het magazijn krijgt de magazijnmedewerker, Daan, automatisch een bericht op zijn scanner dat hij de Garmin GPS moet halen in het magazijn. Daan scant dat artikel. De voorraadbeheermodule meldt ook aan aankoopbeheer dat er nu in het magazijn een stuk minder op voorraad is. De aankoopafdeling kan vervolgens een bestelling uitsturen naar de leverancier. Wanneer de leverancier dat artikel in het magazijn levert, wordt dat artikel opnieuw gescand. Zo weet het voorraadbeheersysteem opnieuw dat er een extra artikel van de Garmin GPS in het magazijn ligt. Door de onlinebestelling van de klant, krijgen we ook gegevens binnen van de klant. De klant registreert zich en bij elke bestelling houdt ons klantenbeheersysteem bij welke klanten wat besteld hebben. Daardoor kan onze marketingafdeling gerichte reclame sturen naar die klant. Elke afdelingsverantwoordelijke maakt een planning op van zijn personeel. In de uurregistratie kan de hr-afdeling zien wie wanneer gewerkt heeft. Op basis daarvan kan ze dan loonbrieven opstellen.

Bron: qustomized.be/erp-software

Vorm nieuwe groepjes, telkens met een leerling uit de andere groepen. Zijn de stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen. JUIST

FOUT

Door de integratie van de website / webshop hebben klanten altijd een zicht op de aanwezige voorraad.

Wanneer alle processen aan elkaar gelinkt zijn, zie je meteen welke producten er onvoldoende in voorraad zijn en dus bijbesteld moeten worden.

Je kunt klanten met ERP niet zeggen of hun bestelling reeds verzonden is.

Wanneer een klant een bestelling plaatst, wordt die doorgegeven aan het magazijn. Het magazijn moet dan wel nog doorgeven aan facturatie dat er een

factuur moet opgesteld worden.

Er is sprake van tijdswinst dankzij het gebruik van ERP.

ERP kan enkel gebruikt worden voor onlinewinkels en fysieke winkels.

Er moet handmatig ingegeven worden wanneer artikelen in de winkel of in het

THEMA 2

LEVEL 1

magazijn binnenkomen.

TO THE POINT Een onderneming kan verschillende structuren hebben, maar de meeste ondernemingen zijn opgedeeld in afdelingen, ook wel bedrijfsfuncties genoemd. In elke afdeling werken mensen die bepaalde activiteiten uitvoeren die specifiek voor die afdeling zijn. Een afdeling is echter geen eiland. Bij de dagelijkse handelingen van

een onderneming zijn er verschillende processen die zich voordoen. Die processen lopen over de afdelingen heen.

Een bedrijfsproces is een verzameling van samenhangende activiteiten die gericht zijn op een klant

en afgestemd zijn op organisatiedoelen. Het is belangrijk dat de activiteiten worden afgestemd op de wensen van de interne of externe klant. Een interne klant kan een andere afdeling zijn, een externe klant is de eindconsument die een artikel in de winkel koopt of een andere onderneming.

De processen creëren samen toegevoegde waarde voor de klant. Er zijn drie soorten processen: bestuurlijke processen,

—

primaire processen,

—

ondersteunende of secundaire processen.

—

Bestuurlijke processen

Bij de bestuurlijke processen is het belangrijk dat de richting en het doel van de onderneming worden aangegeven. Dat kan door een goede missie, visie en strategie uit te werken voor de onderneming. Daarnaast zal het management ervoor moeten zorgen dat iedereen zich in dezelfde richting begeeft

en hetzelfde organisatiedoel voor ogen houdt. Daarom is plannen, uitvoeren, controleren en bijsturen van belang.

Primaire processen

Een eerste primair proces omvat de verkoop en de marketing. Het marketingproces heeft als doel de verkoop te stimuleren. De verkoop moet er dan weer voor zorgen dat de klanten krijgen waarvoor ze komen. Dat is enerzijds het juiste product of de juiste dienst en anderzijds de nodige uitleg. Een tweede primair proces is de aankoop. Het aankoopproces zorgt ervoor dat door de contacten met leveranciers er tijdig goederen in de winkel of in het magazijn liggen.

Een derde primair proces is het logistieke proces. De logistieke afdeling (en dus het magazijn) is de link tussen aankoop en verkoop, tussen aankoop en productie of tussen productie en verkoop. De goederen die door de aankoop bij de leverancier besteld worden, komen in het magazijn aan. Van daaruit gaan de artikelen naar de winkel of naar de productie. In een productieonderneming gaan de afgewerkte artikelen naar het magazijn van waaruit ze naar de klanten gaan. Die klanten kunnen winkels of eindconsumenten zijn. Het productieproces is dus

THEMA 2

LEVEL 1

een vierde primair proces. De productieafdeling produceert de goederen en wordt voornamelijk

aangestuurd door de verkoopafdeling. Denk maar aan de bestelling van een nieuwe auto.

Secundaire of ondersteunende processen Uit de primaire processen vloeien automatisch andere ondersteunende processen. Onderzoek en ontwikkeling krijgt van de marketingafdeling te horen wat de wensen van de consument zijn. Daarmee gaat O&O aan de slag om nieuwe producten te ontwikkelen. De humanresourcesafdeling zorgt ervoor dat de juiste mensen op de juiste plaats ingezet worden. Om ervoor te zorgen dat die communicatie tussen de afdelingen en processen goed verloopt, bestaat er software. ERP-software zorgt voor een vlotte communicatie en een vlot verkeer van documenten

tussen de afdelingen en processen.

Action 1— Processen in A.S.Adventure.edu Noteer de onderstaande activiteiten bij de afdeling waar het proces voornamelijk plaatsvindt. Raadpleeg indien nodig het organogram van A.S.Adventure.edu.

Leveranciers contacteren over prijs en levering

Klanten melden dat het artikel niet aanwezig is in de winkel

a c

Goederen klaarleggen voor verzending naar de winkel

Sollicitatiegesprekken afnemen van nieuwe medewerkers

Nieuwe producten in de winkel leggen

Zomeracties uitwerken voor kampeermateriaal

Doelen uitschrijven waarbij rekening wordt gehouden met de betrokken partijen zoals klanten,

VERKOOP

MANAGE

HRM

MENT

MAGAZIJN /

CUSTOMER

EXPEDITIE

SERVICE

MARKETING

THEMA 2

AANKOOP

LEVEL 1

buurtbewoners, leveranciers …

Action 2— Primaire en secundaire processen Werk per twee. a

Omschrijf het begrip ‘primaire processen’ in je eigen woorden.

Omschrijf het begrip ‘secundaire processen’ in je eigen woorden.

Wat zijn de primaire processen bij Telenet?

Wat zou een voorbeeld kunnen zijn van een secundair proces bij Telenet?

Wat zouden primaire processen kunnen zijn bij een autodealer?

Wat is een primair proces van jouw school?

Wat is een secundair proces van jouw school?

THEMA 2

LEVEL 1

Wat is een bestuurlijk proces van je school?

Action 3— Het succes van Coolblue Ga naar iDiddit en lees het artikel. Beantwoord de vragen. a

Wat is de belangrijkste afdeling voor Coolblue?

Welke elementen liggen aan de basis van het succes van Coolblue?

Zoek op wat omnichannel betekent.

Zoek op wat SEO betekent (search engine optimisation).

THEMA 2

LEVEL 1

Action 4— Bedrijfsbezoek 1

Werk in drie of vier groepen. Elk groepje verkent een bedrijf met zijn afdelingen en processen. Kies met je groep of je naar het bedrijf gaat (optie 1) of een onlinemeeting organiseert (optie 2).

Optie 1

Bedrijfsbezoek Je regelt een bedrijfsbezoek waarbij je met je groep naar het bedrijf gaat.

Optie 2

Onlinemeeting

Je regelt een onlinemeeting waarin een of meerdere personen van een onderneming over de onderneming in het algemeen en over hun taken vertellen. 2

Verdeel de taken onder de groepsleden. a

Een leerling regelt een afspraak voor het bedrijfsbezoek / de onlinemeeting.

Een leerling gaat op zoek naar het vervoer en rekent de kosten uit of gaat na op welke manier de onlinemeeting plaatsvindt.

Een leerling stelt mogelijke vragen op en bezorgt die aan de contactpersoon. Mogelijke vragen die tijdens het bezoek kunnen gesteld worden, vind je op iDiddit. Een leerling maakt een verslag van het bezoek.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 5— Schematische voorstelling van de

bedrijfsprocessen

Lees case 14.

Maak een schema van het procesverloop. Vink de tool aan waarmee je dat proces wilt voorstellen. tekstverwerker rekenblad

presentatieprogramma mindmaptool

THEMA 2

LEVEL 1

Case 14: Bakker

Een bakker bestelt grondstoffen bij zijn leverancier. Hij koopt eieren, meel, granen en zout aan. Dat is zijn voorraad grondstoffen. Vervolgens start hij met het productieproces. Hij weegt de hoeveelheden af. Kneedt het deeg en laat het rijzen. Nu heeft hij een voorraad halfafgewerkte producten. Dat deeg laat hij even rusten. Vervolgens doet hij het deeg in vormen en bakt het daarna in de oven. Eens klaar, wordt het brood verkocht in de winkel.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan de bestuurlijke processen toelichten.

3 Ik kan de ondersteunende processen toelichten.

4 Ik kan de samenhang tussen de processen

verklaren. 5 Ik kan missie, visie en strategie toelichten.

1 Ik kan de primaire processen toelichten.

THEMA 2

LEVEL 1

6 Ik kan het belang van ERP-software toelichten.

LEVEL 2 Welke organisatiestructuren, culturen en huisstijlen zijn er?

INTRO De onderstaande afbeeldingen geven je een sfeerbeeld van een aantal ondernemingen. Zou je graag in die ondernemingen werken? Waarom (niet)?

ik Kryhin

THEMA 2

LEVEL 2

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvragen: –

Welke organisatiestructuren kun je onderscheiden?

–

Wat houdt een organisatiecultuur in?

–

Welke huisstijl past bij een onderneming?

Explore 1— Wat zijn de belangrijkste taken van de

verschillende afdelingen in een bedrijf?

Ga naar iDiddit en bestudeer de ontdekplaat. Verken de belangrijkste taken van de afdelingen van A.S.Adventure.edu. Download het bijbehorende werkblaadje als je ondersteuning wilt.

Welke afdeling moet je in de volgende situaties aanspreken?

1 2

Een klant heeft een aanmaning ontvangen omdat hij een

Een klant vraagt wanneer de

bepaalde factuur niet tijdig

levering van zijn bestelling is

betaald zou hebben. De klant

ingepland.

heeft daar zijn twijfels bij.

Er is een prijsaanvraag van een

Een leverancier heeft

nieuwe klant binnengekomen

bijkomende informatie nodig

via mail.

om een offerte op te maken.

Een klant heeft dringend

bepaalde producten nodig. Hij

informeert of er nog voldoende op voorraad zijn.

Een klant telefoneert naar

Een bezoeker meldt zich aan bij de balie voor een sollicitatiegesprek.

A.S.Adventure.edu omdat volgens hem de afgesproken verkoopsvoorwaarden niet werden gerespecteerd bij het opstellen van de

LEVEL 2

verkoopfactuur.

THEMA 2

Explore 2— Hoe stel je de organisatiestructuur zo overzichtelijk mogelijk voor? ORGANOGRAM

Een organogram is een schematische voorstelling van de organisatiestructuur van een onderneming waarin vermeld wordt

wat de verschillende afdelingen en functies zijn.

Ga naar iDiddit of kijk achteraan dit thema waar je het organogram van A.S.Adventure.edu met de functies en de namen van de werknemers kunt vinden. a

Hoeveel mensen werken er bij A.S.Adventure.edu?

Waarom worden de werknemers met hun functies op die manier voorgesteld, denk je?

Organisatiestructuren

Er bestaan verschillende manieren om een organisatie te structureren. Dit zijn de meest bekende. —

De lijnorganisatie: bij die structuur kan een bepaalde persoon in het organogram maar een bevel ontvangen van de persoon die juist boven hem in het organogram staat. Hij moet enkel aan die persoon verantwoording afleggen.

—

De lijn-staforganisatie: de basis van die structuur is een lijnorganisatie maar aan

bepaalde personen wordt een staf toegevoegd. Die stafmedewerker moet enkel verantwoording afleggen aan de persoon aan wie hij is toegevoegd.

—

De horizontale organisatie: bij die organisatie staat iedereen op hetzelfde niveau. Er zijn geen directe chefs.

—

De functionele organisatie: bij die organisatie wordt het bedrijf ingedeeld in afdelingen volgens functie zoals financiën, productie en marketing en nadien bijvoorbeeld volgens regio, volgens project ... Managers mogen bevelen geven aan personen uit de

THEMA 2

LEVEL 2

verschillende afdelingen.

Om welke organisatiestructuur gaat het? Noteer.

1 Verkoper

Aankoper

Boekhouder

Administratie

Algemene

vergadering

Raad van bestuur

Ilse Van Asbroeck

Algemeen directeur Directiesecretariaat

Ann Vanden Bergh

Hans Van Hoeck

Johan Savonet

Sigrid Steegen

Medisch

Financieel &

Technisch &

Directeur

directeur

administratief

facilitair

hr en

directeur

communicatie

Verpleegkundig

Werner Spileers

directeur

Directie

Staf 1

Manager projecten

Inkoop

Productie

Verkoop

Distributie

Project A

Project D

THEMA 2

Project C

LEVEL 2

Project B

Directeur

Chef productie

Chef

personeels

adminis

zaken

tratie

Chef

inkoop

verkoop

Ploegbaas

Medewerkers

Hoofd

Filiaal

administratie

verkoop

hoofden

Mede

werkers

productie

Ploegbaas

Vertegen

woordigers

Mede

werkers filialen

Explore 3— Wat zijn de voor- en nadelen van elke organisatiestructuur?

Werk in vier groepen. Elke groep werkt met een bepaalde organisatiestructuur. Lees de tekst in verband met de organisatiestructuur die aan jouw groep is toegewezen.

Markeer:

de voordelen in het groen,

de nadelen in het rood.

Groep 1 Lijnorganisatie

In een lijnorganisatie heeft iedere werknemer één leidinggevende. Aan de top van de organisatie staat de hoogste leidinggevende van het bedrijf of de organisatie. Het organogram van die organisatiestructuur heeft dus een uitgesproken piramidevorm. Er zijn verschillende hiërarchische lagen. Iedereen weet aan wie hij verantwoording moet afleggen en heeft een duidelijk aanspreekpunt. Het is heel duidelijk wie waarvoor

verantwoordelijk is. In een lijnorganisatie zijn de lijnen wel heel groot en lang waardoor ze bureaucratisch lijkt. Verantwoordelijkheden liggen vaak hoog in de structuur en daardoor hebben de lagere niveaus zeer weinig zelfstandigheid. In dergelijke organisaties is er weinig flexibiliteit en dat is een nadeel in een omgeving die snel verandert. In een stabiele omgeving zijn lijnorganisaties dan weer effectief, aangezien het voor elke werknemer glashelder is welke verantwoordelijkheden hij heeft. In het geval van problemen hoeft er niet

THEMA 2

LEVEL 2

gezocht te worden naar een aanspreekpunt.

Groep 2 Lijn-staforganisatie Een lijn-staforganisatie is in feite hetzelfde als een lijnorganisatie, alleen is er boven in de organisatie nog extra staf toegevoegd. In die staf kunnen verschillende specialiteiten staan zoals personeelszaken en administratie. Door de structuur kunnen bepaalde kwaliteiten extra ingebouwd worden in de organisatie waardoor sommige processen beter en efficiënter verlopen. Een nadeel is dan weer dat de lijnmanagers de verantwoordelijkheid dragen voor de taken die in feite bij de staf liggen. Dat kan fricties veroorzaken tussen de staf en de lijnmanagers waardoor het risico ontstaat dat de staf feitelijk te ver van het daadwerkelijke werk vandaan zit om er zich een goed beeld van te vormen.

Groep 3 Horizontale organisatie Bij de horizontale organisatiestructuur staat iedereen op hetzelfde niveau. Er zijn geen directe chefs, maar

wel een ‘primus inter pares’ (de eerste onder gelijken). Kleine ondernemingen beginnen vaak op die manier.

Werknemers kunnen daardoor de indruk hebben dat ze zich niet moeten verantwoorden. In ondernemingen met een horizontale organisatiestructuur kan zowat alles besproken worden onder gelijken. Groep 4 Functionele organisatie

In een functionele organisatie zijn de verschillende afdelingen samengesteld op basis van hun bijdrage aan het

totale product. Zo is er bijvoorbeeld een afdeling inkoop, productie, verkoop en ontwerp. Die afdelingen kunnen

dan weer onderverdeeld worden. Het voordeel is dat iedere afdeling haar eigen specialiteit heeft waarop de werknemers zich volledig kunnen concentreren. Als nadeel geldt echter wel dat dergelijke afdelingen de neiging hebben om de eigen specialiteit als allesbepalend te zien. Zo kan het zijn dat bijvoorbeeld de ontwerpafdeling niet echt stilstaat bij de verkoopbaarheid van het product. Ook kan het zijn dat afdelingen extra kosten maken die niet binnen de eigen afdeling geboekt worden, maar wel wat kunnen bijdragen aan de uitstraling van de eigen afdeling. Denk bijvoorbeeld aan een verkooporganisatie die overdreven veel en duur

onderhoud laat uitvoeren aan winkels, omdat dat de eigen cijfers ten goede komt, terwijl een andere afdeling

THEMA 2

LEVEL 2

de onderhoudskosten moet betalen.

Explore 4— Hoe maak je een organogram? 1

Voor deze opdracht kies je of je het organogram van A.S.Adventure.edu met een tekstverwerker (optie 1) of een presentatieprogramma (optie 2) namaakt. Vink de gekozen optie aan. Gebruik het stappenplan om je organogram te ontwerpen.

Heb je extra ondersteuning nodig, ga dan naar iDiddit. Daar vind je twee instructiefilmpjes.

Raadpleeg de ICT-fiche_T_28 (optie 1) of ICT-fiche_P_10 (optie 2).

Optie 1

Met een tekstverwerker

STAPPENPLAN Open een nieuw document.

Stap 2:

Kies ‘Invoegen’ en vervolgens ‘SmartArt’.

Stap 3:

Duid ‘Hiërarchie’ aan en kies ‘Organigram’.

Stap 4:

Kies ‘Vorm toevoegen’ om een assistent of een werknemer toe te voegen.

Stap 5:

Werk eerst de structuur uit.

Stap 6:

Met ‘Indeling’ kun je de vorm van het organogram aanpassen.

Stap 1:

Stap 7: Wanneer je klaar bent met de structuur en de indeling van het organogram, vul je de functies en de

namen in. Optie 2

Met een presentatieprogramma

STAPPENPLAN Stap 1:

Open een nieuwe presentatie.

Stap 2:

Kies ‘Invoegen’ en vervolgens ‘SmartArt’. Duid ‘Hiërarchie’ aan.

Klik op het icoon ‘SmartArt-afbeelding’. Duid ‘Hiërarchie’ aan en kies ‘Organigram’.

Stap 3:

Kies ‘Vorm toevoegen’ om een assistent of een werknemer toe te voegen.

Stap 4:

Werk eerst de structuur uit.

Stap 5:

Met ‘Indeling’ kun je de vorm van het organogram aanpassen.

Stap 6:

Wanneer je klaar bent met de structuur en de indeling van het organogram, vul je de functies en de

namen in.

THEMA 2

LEVEL 2

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Explore 5— Bestaat dé organisatiecultuur? Organisatiecultuur Een organisatiecultuur beïnvloedt de prestaties en dus de resultaten van een onderneming. In de vele definities van cultuur komen deze gemeenschappelijke kenmerken telkens terug. Cultuur wordt door mensen gedeeld.

—

Cultuur wordt door mensen gedragen.

—

Cultuur is aangeleerd.

—

Cultuur is niet altijd onmiddellijk zichtbaar.

—

Cultuur is niet altijd direct beïnvloedbaar.

—

Dé organisatiescultuur bestaat niet. Tussen ondernemingen kunnen culturen aanzienlijk

verschillen. Zo is er de cultuur van verzekeringskantoren die heel prestatiegericht is en waar

elke collega een concurrent is. Daarnaast zijn er ook de kleine ondernemingen met een open en informele cultuur waar iedereen van elkaar weet wat hij doet.

Elk bedrijf heeft een eigen cultuur. Het is moeilijk om bedrijfsculturen in categorieën op te splitsen, maar je kunt wel enkele basismodellen onderscheiden. Werk in twee groepen. a

Ga naar iDiddit en bestudeer de ontdekplaat. Verken het toegewezen basismodel: het model van Quinn en Rohrbaugh of van Handy en Harrison

Plaats de ondernemingen binnen jullie basismodel. Motiveer jullie keuze aan de hand van heel concrete

voorbeelden.

Tip:

Inspiratie vinden jullie op de websites van deze ondernemingen waar onder andere de waarden en normen van de onderneming staan.

Stel het basismodel op een originele manier aan de andere groep voor. Noteer op welke manier je het basismodel gaat voorstellen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

LEVEL 2

Explore 6— Wat houdt de huisstijl van een organisatie in? HUISSTIJL

Een huisstijl is de wijze waarop een onderneming of organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert door middel van het logo, de kleurkeuze, lettertypes en andere visuele elementen, zoals

bedrijfskleding.

Een logo is slechts een onderdeel van de huisstijl waarmee een organisatie zich wil onderscheiden van de concurrentie. Herken je de onderstaande logo’s? Noteer de naam van de organisatie onder de afbeelding.

Keuze huisstijlkleuren Je kunt niet zomaar een kleur kiezen omdat je die mooi vindt. Elke kleur wekt een bepaalde

THEMA 2

LEVEL 2

emotie op. Ons brein is onbewust gevoelig voor kleuren.

Neem er opnieuw de ontdekplaat bij en bestudeer het belang van kleur in de huisstijl. Beantwoord daarna de volgende vragen. a

Waaraan doen de kleuren jou denken? Wat roepen ze bij je op? Kies uit:

gezondheid

geluk

vriendelijkheid

natuur

luxe

jeugdigheid

warmte

energie

betrouwbaarheid passie

kracht

kalmte

ROOD

GROEN

ORANJE

BLAUW

GEEL

ZWART

Zoek voor elke kleur een bedrijfslogo dat die kleur duidelijk inzet om een van die eigenschappen op te roepen. Verwerk de logo’s in een collage.

Bestudeer de evolutie van het logo van McDonald’s. Waarom zou McDonald’s de rode kleur in het logo vervangen hebben door een groene kleur? Gebruik indien nodig het internet.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

LEVEL 2

Keuze typografie Typografie is alles wat hoort bij de opmaak van teksten zoals de keuze van lettertype, regelafstand en witruimte. Die aspecten hebben invloed op het bereiken van en het zetten van de juiste toon voor een bepaalde doelgroep.

Neem er opnieuw de ontdekplaat bij en bestudeer het belang van typografie in de huisstijl. Los daarna de

volgende vragen op. Typografie is bepalend voor de leesbaarheid en de uitstraling van je boodschap. Goede typografie

creëert in het onderbewustzijn een gevoel van rust. Welke van de twee onderstaande typografieën geeft jou een gevoel van rust? Waarom?

1 HOOFDTITEL

Subtitel

THEMA 2

LEVEL 2

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi ut tristique urna. Praesent quam augue, pharetra in sem vitae, volutpat imperdiet turpis. Morbi bibendum sodales scelerisque. Phasellus volutpat tincidunt sollicitudin. Praesent sit amet euismod eros, id ultricies libero. Donec a nibh quis tortor finibus pellentesque. Aliquam gravida est in erat dignissim rutrum. Sed vulputate vel nulla nos posuere. Sed id velit id arcu finibus mattis ut pharetra elti. Morbi commodo facilisis pellentesque.

HOOFDTITEL Subtitel

Werk per twee. Wat is het verschil tussen een schreeflettertype en een schreeflooslettertype? Gebruik het internet. Vergelijk je antwoord met dat van je buur en werk samen een omschrijving uit.

Staan de onderstaande vragen in een schreeflettertype of een schreeflooslettertype? Noteer.

Welk soort lettertype is dit?

Welk soort lettertype zou jij gebruiken bij een jonge en hippe doelgroep? Waarom?

Good to know

De kleurkeuze van een onderneming vind je vaak zowel in het logo als in het drukwerk en in de bedrijfskleding. Het versterkt niet alleen het merkverhaal maar ook de

THEMA 2

LEVEL 2

herkenbaarheid.

Lees het onderstaande artikel. Welke functie van de bedrijfskleding wordt er in de alinea besproken? Kies uit: aanspreekbaarheid voor klanten – herkenbaarheid voor (potentiële) klanten – veiligheid – verschillende kleuren voor verschillende functies

Bedrijfskleding

Zodra de huisstijlkleur is doorvertaald naar bedrijfskleding, komen daar meteen een aantal functies bij.

Een bezorger van Coolblue is altijd in het blauw gekleed en de reisleiders van Sunweb dragen altijd iets roods. Herkenbaarheid geeft klanten een veilig gevoel, ze weten dat ze praten met een betrouwbaar persoon van een organisatie. Ook valt de kleur beter op bij potentiële klanten waardoor ze meer associaties krijgen bij het bedrijf.

In MediaMarkt weet je precies wie je moet aanspreken, als je een vraag hebt. De rode overhemden vallen op in de witte, industriële omgeving. Je hoeft dus niet bang te zijn om de verkeerde aan te spreken. Die zekerheid geeft klanten extra vertrouwen. Een opvallende kleur bedrijfskleding kan daartoe bijdragen. Als je in de McDonald’s een verkeerde hamburger hebt gekregen, moet je dat aan de werknemer in het donkerblauwe overhemd melden. Dat is de manager. Binnen grote bedrijven kan het fijn zijn om onderscheid in functies kenbaar te maken aan klanten. Ook kan het verschil in gezag met gekleurde bedrijfskleding intern worden aangetoond.

In de bouw is het van groot belang dat medewerkers opvallen. In de koude maanden zijn ze goed zichtbaar met een reflecterende jas, maar in hoogzomer gaat die uit waardoor een simpel T-shirt overblijft. Om medewerkers dan alsnog te laten opvallen, kun je hun bedrijfskleding aanbieden in een felle kleur zoals geel of oranje. Op de bouwplaats is het dan in een oogopslag duidelijk welke personen bevoegd zijn en wie niet.

THEMA 2

LEVEL 2

Bron: digitransfer.info, 2019-01-24

TO THE POINT Organisatiestructuur Een organogram is een veelgebruikt hulpmiddel om de interne structuur van bedrijven in kaart te brengen. In een bedrijf kunnen meerdere afdelingen hangt van de grootte van het bedrijf af. In een grote onderneming heb je vaak de volgende afdelingen: directieafdeling,

—

aankoop,

—

verkoop,

—

administratie,

—

personeelsdienst of human resources,

—

boekhouding (en / of facturatie),

—

receptie (of onthaal),

—

magazijn en expeditie (of logistiek).

—

voorkomen. Het aantal verschillende afdelingen

In een kleinere onderneming worden de taken van meerdere afdelingen soms door één persoon gedaan.

Een organogram geeft niet enkel weer hoeveel verschillende afdelingen er zijn, het geeft ook weer wie aan het hoofd staat van een afdeling en over wie die persoon de baas is. Hoe hoger de persoon

in het organogram staat, hoe hoger zijn functie in de onderneming is. De meest voorkomende organisatiestructuren zijn: de lijnorganisatie, de lijn-staforganisatie, de functionele organisatie en de horizontale organisatie.

Elke organisatiestructuur heeft voor- en nadelen. Er moet rekening worden gehouden met de grootte en de aard van de onderneming. —

Een lijnorganisatie is de eenvoudigste structuur. Daarbij heeft elke medewerker een directe leidinggevende. Die leidinggevende heeft een aantal medewerkers onder zich.

—

In een lijn-staforganisatie worden experts aan bepaalde leidinggevende staffuncties toegevoegd, maar die hebben geen beslissingsbevoegdheid.

—

Bij een functionele organisatie wordt de leiding in verschillende afdelingen opgesplitst. Elke

leidinggevende heeft alle uitvoerende werknemers onder zich, maar mag alleen bevelen geven op het gebied waar hij expert is.

—

Bij een horizontale organisatie staat iedereen op hetzelfde niveau.

Organisatiecultuur De organisatiecultuur heeft een invloed op de prestaties van de werknemers en kan daardoor ook de resultaten van de onderneming sterk beïnvloeden. Inzicht hebben in de bedrijfscultuur is dus zeer

THEMA 2

LEVEL 2

belangrijk voor een onderneming.

De basisvraag van zowel de bedrijfscultuur als de structuur gaat over hoe mensen met elkaar omgaan. Bij de structuur gaat het over de harde, formele kant, zoals wie de baas is en wie welke taken heeft. De organisatiecultuur daarentegen betreft de zachte of informele kant van de omgangsvormen, zoals de sfeer, de gewoonten, de manier van begroeten, en de waarden en normen. Dat laatste maakt het net zo moeilijk om inzicht in de bedrijfscultuur te krijgen. Het gaat immers om een ingewikkeld mengsel van gedragingen, basiswaarden en gemeenschappelijke veronderstellingen, dat het functioneren van de onderneming bepaalt.

Hoe gaan mensen met elkaar om? Harde, formele kant

Invloed op organisatie- en

Zachte, informele kant

RAGSPATRONEN GED MBOLEN, HUI , SY SS S E TI D J M O NOR EN

processtructuur

CULTUUR

STRUCTUUR

BASISWAARDEN

Er zijn verschillende basismodellen om de bedrijfsculturen in te delen. —

Robert Quinn en Rohrbaugh gebruiken vier dimensies om een bedrijfscultuur te typeren: mensgericht, beheersgericht, innovatief en resultaatgericht.

—

Handy en Harrison spreken van een machtsgerichte, rolgerichte, taakgerichte of

persoonsgerichte cultuur.

Huisstijl

Een huisstijl is de wijze waarop een bedrijf of organisatie zich naar buiten toe zichtbaar presenteert. Het is de visuele presentatie van de organisatie waar het logo, de kleurkeuze, lettertypes (typografie)

THEMA 2

LEVEL 2

en andere visuele elementen zoals de bedrijfskleding deel van uitmaken.

Action 1— Wat zijn de belangrijkste taken van de

verschillende afdelingen in een bedrijf?

Werk in groepen. Elke groep ontvangt een organogram van een onderneming en een stapel kaartjes met taken. a

Welk soort organogram heeft je groep gekregen? Kies uit: lijnorganisatie – lijn-staforganisatie – horizontale organisatie

Wijs de taken op de kaartjes toe aan een afdeling in de onderneming.

Vraag de verbetersleutel aan de leerkracht. Welke taken had je verkeerd toegewezen? Omschrijf in de derde kolom waarom de taak eerder door een andere afdeling wordt uitgevoerd. ORGANOGRAM: TAAK VAN

REDEN

LEVEL 2

THEMA 2

Action 2— Hoe ziet het bedrijf van

eruit?

Neem een interview af van een van je ouders, een familielid of kennis. a

Stel de volgende vragen. Noteer de antwoorden op een blad.

In welke onderneming werk je?

Wat produceert het bedrijf of welke diensten levert het bedrijf? Welke verschillende afdelingen zijn er in de onderneming?

Aan wie verkoopt het bedrijf zijn producten of aan wie levert het bedrijf zijn diensten?

Wat is jouw functie?

Welke taken voer jij dagelijks zoal uit?

Welke attitudes zijn belangrijk voor jouw functie?

Maak na het interview een organogram van dat bedrijf op basis van de afdelingen, niet op basis van de verschillende functies.

Maak een verslag van het interview met een tekstverwerker. Op iDiddit vind je een sjabloon. Het

STAPPENPLAN

onderstaande stappenplan kan je daarbij helpen.

Pas de spellingscontrole en grammaticacontrole toe.

Stap 2:

In het sjabloon voeg je de antwoorden toe en eventueel enkele afbeeldingen van het bedrijf.

Stap 3:

Zorg voor een duidelijk en voldoende groot organogram, zodat het leesbaar is voor iedereen.

Stap 1:

Geef het organogram en het verslag een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 3— Bestaat er ook een bedrijfje op school? Wellicht is er op je school een minionderneming, een leeronderneming of een oefenfirma. Breng een bezoek aan die onderneming of nodig een leerling van dat bedrijfje uit in de klas.

Stel de vragen uit Action 2 aan die leerling en bedenk eventueel nog wat extra vragen.

Noteer de antwoorden op een blad.

Verwerk de antwoorden met een tekstverwerker. Op iDiddit vind je een sjabloon dat je kunt gebruiken.

Gebruik indien nodig de ICT-fiches van tekstverwerker.

THEMA 2

LEVEL 2

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 4— Hoe stel je de organisatiestructuur van een onderneming overzichtelijk voor?

Werk in vijf groepen. Elke groep krijgt een bepaalde case toegewezen. a

Lees aandachtig je case.

Over welke organisatiestructuur gaat het? Noteer het antwoord onder de case.

Stel het organogram op met software naar keuze.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Lees de andere cases. Welke organisatiestructuur hebben die? Noteer het antwoord eronder.

Case 1: Fietsenfabriek

Een fietsenfabriek wordt geleid door een directeur. Hij krijgt assistentie en advies van een onderdirecteur en een secretariaatsverantwoordelijke. Het bedrijf telt vier afdelingen: de personeelsafdeling, de financiële afdeling, de technische afdeling en de commerciële afdeling. De verantwoordelijke van elke afdeling rapporteert rechtstreeks aan de bedrijfsleider. De technische afdeling telt vier subafdelingen. De verantwoordelijke van de afdeling kwaliteitszorg werkt met twee ingenieurs die over de kwaliteit van de geproduceerde fietsen moeten waken, de verantwoordelijke van de afdeling onderhoud werkt met drie technici die allen instaan voor het herstel en het onderhoud van de machines, de verantwoordelijke van productieafdeling A en van productieafdeling B hebben ieder de verantwoordelijkheid over drie ploegbazen, die ieder een aantal arbeiders onder zich hebben.

THEMA 2

Fien Bertels is eigenares van de interieurzaak Bertels nv. Ze heeft drie vaste verkopers in dienst: Sofie, Wim en Karel. Die drie verkopers vallen onder de chef-verkoper, Peter, die op zijn beurt direct onder Fien staat. Om bestelde gordijnen te maken is Cindy fulltime in de onderneming aanwezig. Ze valt onder Fien en heeft een assistent, Linda. De verkochte goederen worden met een eigen bezorgdienst afgeleverd. Benny is daarvan de chef en Jan is zijn assistent.

LEVEL 2

Case 2: Interieurzaak

Case 3: Handelsonderneming

Case 4: Woonzorgcentrum

Onderneming Somers is een handelsonderneming. De directeur van de onderneming is mevrouw Somers. Onder haar staan drie managers die verantwoordelijk zijn voor respectievelijk de inkoop, de verkoop en de administratie. Het hoofd van de administratie heeft drie medewerkers. Hij wordt bijgestaan door de personeelschef die hem vooral adviseert. De afdeling inkoop heeft, naast het hoofd, drie medewerkers. De verkoopafdeling telt in totaal zeven medewerkers, exclusief het hoofd, onder wie één chef die op gelijke hoogte staat met de personeelschef. De afdeling verkoop heeft in totaal vier medewerkers.

Els Picard is algemeen directeur van een woonzorgcentrum. Ze wordt bijgestaan door Wim Mertens, administratief directeur, Wendy Dirckx, medisch directeur, Guy Buts, die de pr verzorgt, en Anke Benschop die de functie van financieel directeur invult. Guy Buts heeft Peter Claes als assistent. Wim Mertens wordt bijgestaan door drie assistenten. Tina Willems is belast met de boekhouding. Ze wordt bijgestaan door Kurt Everts. Voor de pr-activiteiten in de media is Carine Muntens aangetrokken, terwijl de contacten met overheidsinstanties door Peter Aerts worden verzorgd. Wendy Dirckx heeft twee medewerkers ter beschikking. Petra Knuts is verantwoordelijk voor de bewoners van het wzc en Wim Jansen voor de bewoners van de serviceflats.

Case 5: Kledingzaak

THEMA 2

LEVEL 2

Kato Coenen heeft een bloeiende kledingzaak. Aangezien ze vaak modeshows in het buitenland bijwoont, is het van groot belang dat haar zaak in goede handen is. Daarom heeft ze aan enkele mensen bepaalde taken en verantwoordelijkheden overgedragen. Julie Duchateaux is verantwoordelijk voor het magazijn. Paul Schrooten prijst en verkoopt de kledingstukken. Hij krijgt daarvoor de hulp van tien verkoopsters. Daarnaast heb je Benny Leysen die verantwoordelijk is voor de loonadministratie en de aanwerving van nieuw personeel. Ten slotte is er Marleen Gevaert die nauwkeurig de boekhouding bijhoudt. Door de nauwe samenwerking tussen de verschillende afdelingen kan Kato – de eindverantwoordelijke – op haar beide oren slapen, als ze naar het buitenland vertrekt.

Action 5— Wat zijn de kenmerken van de verschillende organisatiestructuren?

Zijn de volgende stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen. JUIST

FOUT

In een lijnorganisatie loopt de gezagslijn van boven naar beneden.

In een functionele organisatie zijn de bevoegdheden niet duidelijk afgelijnd.

In een lijnorganisatie is de betrokkenheid van de werknemers groter dan bij

een horizontale organisatie.

Iemand van een stafafdeling kan iemand van een andere afdeling geen taken geven.

In een lijnorganisatie zijn de bevoegdheden niet duidelijk afgelijnd.

Staffunctionarissen zijn meestal experts in een bepaalde materie. Door hun gespecialiseerde kennis kunnen zij problemen uitdiepen.

THEMA 2

LEVEL 2

Action 6— Welke impact heeft de bedrijfscultuur op het succes van de onderneming?

Wat zeggen de uitspraken en afbeeldingen jou in verband met de bedrijfscultuur?

THEMA 2

LEVEL 2

Does anyone know where we keep the unwritten rules?

Running a business is about 95 % people and 5 % economics

Action 7— Wat is de bedrijfscultuur bij Janssen Pharmaceutica?

Ga naar iDiddit en bekijk de filmpjes over Janssen Pharmaceutica.

Stel de bedrijfscultuur van die onderneming voor aan de hand van een woordenwolk. Ga naar iDiddit. Je vindt er een aantal tools om een woordenwolk mee te maken.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 8— Welke organisatiecultuur past het best bij jou?

Gaat je voorkeur uit naar een kleine onderneming of naar een groot, bekend bedrijf? Surf via iDiddit naar de onlinebedrijfskeuzetest en ontdek welke soort organisatie het best bij je past. a

Bereid de test voor. Geef bij elke uitspraak aan in hoeverre die op jou van toepassing is door een cijfer van 1 tot en met 4 aan te duiden. Als een uitspraak volledig op jou van toepassing is, dan kies je 4. Is

een uitspraak totaal niet op jou van toepassing, dan kies je 1. Tussenliggende mogelijkheden worden aangegeven door 2 en 3.

Beantwoord alle vragen zo eerlijk mogelijk! Als een bepaald begrip niet duidelijk is, zoek je

Ik werk het liefst in een kleine organisatie.

○

Ik wil bij een organisatie werken met een grote naamsbekendheid.

○

Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn voor mij niet heel erg belangrijk.

○

Ik wil iedereen binnen een organisatie kennen.

○

Ik heb geen moeite met procedures en bureaucratie.

○

Ik hecht veel waarde aan goede arbeidsvoorwaarden.

○

Ik zou het heel vervelend vinden als er collega’s zijn die ik niet ken.

○

Ik vind loopbaanbegeleiding erg belangrijk.

○

10 Ik wil later veel kunnen verdienen.

○

11 Ik werk graag voor het algemeen belang.

○

12 De functie van beleidsmedewerker spreekt mij niet aan.

○

13 Ik wil een bijdrage leveren aan de maatschappij.

○

14 Ik wil snel carrière kunnen maken.

○

15 Ik vind prestatiebeloning eenzijdig.

○

16 Ik wil beoordeeld worden op basis van mijn resultaten.

○

Werken bij de overheid is iets waarop je trots moet zijn.

Bron: 123test.nl

Vul de test in op de website. Druk op de knop ‘Uitslag’. Lees het verslag. Herken je jezelf in dat resultaat?

THEMA 2

LEVEL 2

dat eerst in een (online) woordenboek op.

Tip:

Action 9— Welke boodschap stralen logo's uit? Wat roepen de volgende logo’s bij jou op? Kies uit: eerlijkheid – luxe – levendigheid – intensiteit – energie – natuur

Action 10— Welke bedrijfskleding past bij elk profiel van de onderneming?

Een hotelketen heeft twee soorten hotels in de markt gezet. Enerzijds biedt de keten infrastructuur voor zakenmensen, anderzijds voor hippe, jonge mensen die een citytrip maken. Welke bedrijfskleding past het best bij elke doelgroep? Waarom?

THEMA 2

LEVEL 2

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

1 Ik kan een organogram van een onderneming interpreteren.

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan de belangrijkste taken van de

omschrijven.

verschillende afdelingen in een onderneming

3 Ik kan een organogram opstellen.

4 Ik kan aangeven of het een lijn-, een lijn-staf- of

een horizontaal organogram is.

5 Ik kan informatie opzoeken in verband met

modellen van organisatiecultuur.

6 Ik kan de organisatiecultuur illustreren aan de

hand van concrete voorbeelden.

7 Ik kan de huisstijl van een onderneming of

THEMA 2

LEVEL 2

organisatie omschrijven.

LEVEL 3 Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het aankoopproces?

INTRO

Met het geld dat je voor je verjaardag gekregen hebt, wil je draadloze oortjes kopen. Je twijfelt welke je moet kopen, want zo goed ben je niet op de hoogte. a

Welke stappen zul jij ondernemen vooraleer je tot een aankoop overgaat?

Stel dat jij de draadloze oortjes via

internet bestelt. Welke documenten komen eraan te pas?

THEMA 2

LEVEL 3

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het aankoopproces?

Explore 1— Hoe verzamel je informatie over een product? 1

Lees de case van Eline Truyen van A.S.Adventure.edu.

Wat zal de volgende stap zijn?

Bekijk het organogram van A.S.Adventure.edu achteraan dit thema of op iDiddit. Aan wie moet Eline die opdracht geven?

Elke vierde zaterdag van september is het ‘Dag van de klant’. Ook A.S.Adventure.edu wenst op die dag haar klanten te bedanken. Marketingmanager Eline Truyen zoekt gadgets voor een giveaway. Na een brainstorm met haar team besluit ze om gadgets te kopen die de veiligheid van de klanten verbeteren. De donkere dagen komen eraan, dus is een betere zichtbaarheid belangrijk. Ze denkt aan bijvoorbeeld een veiligheidslichtje voor lopers en een reflecterende helmhoes voor fietsers.

Lies Meeus doet wat opzoekwerk en vindt drie leveranciers die beide gadgets aanbieden: Pascogifts uit Aalst, Van Helden uit Oud-Turnhout en HSG Promotions uit Deurne. a

Welke informatie zal Lies opvragen bij de drie leveranciers?

PRIJSAANVRAAG EN VERKOOPSVOORWAARDEN

In de prijsaanvraag vraagt de geïnteresseerde informatie aan over

een duidelijk omschreven product of dienst. Hij informeert niet alleen naar de prijs, maar ook naar de verkoopsvoorwaarden. De verkoopsvoorwaarden zijn de voorwaarden waaraan de verkoper wil verkopen. Die hebben betrekking op de levering, de betaling,

Hoe kan Lies die informatie bekomen?

THEMA 2

LEVEL 3

kortingen, bijkomende kosten, kwaliteit, service …

Is het verstandig om de prijsaanvraag telefonisch te doen? Waarom (niet)?

Op 20xx-08-16 verstuurt Lies de volgende mail naar Pascogifts, Van Helden en HSG Promotions.

Bericht

Opties

Van: lies.meeus@asadventure.edu Verzonden: 16 augustus 20xx Aan:

Bcc: info@pascogifts.be; info@vanhelden.be; info@relatiegeschenken.be Onderwerp: Prijsaanvraag

Geachte heer of mevrouw

Voor de ‘Dag van de klant’ willen wij onze klant een gadget aanbieden dat bij het assortiment van onze

winkel past. Met de donkere dagen in zicht denken wij aan een reflecterende helmhoes voor fietsers en een

veiligheidslichtje voor lopers. Is het mogelijk om ons van elk artikel de volgende informatie te bezorgen: –

minimale aankoophoeveelheid,

–

prijs,

–

leveringstermijn,

–

de leveringsvoorwaarden en betalingsvoorwaarden.

Alvast bedankt voor een snelle reactie. Met vriendelijke groeten Lies Meeus

Aankoopverantwoordelijke

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. +32 3 480 55 11

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document waarmee je hebt kennisgemaakt in deze Explore. Onder de pijl noteer je de functie van dat document.

V E

THEMA 2

LEVEL 3

P E R

R K O P E R

Explore 2— Bij wie plaats je de bestelling? 1

Lies ontvangt van iedereen een antwoord. a

Op 20xx-08-20 ontvangt Lies de volgende mail van leverancier Pascogifts. Lees de mail.

Bericht

Opties

Verzonden: 20 augustus 20xx Aan: lies.meeus@asadventure.edu Onderwerp: Prijsaanvraag dd. 20xx-08-16

Beste mevrouw Meeus

Van: info@pascogifts.be

Aansluitend op uw mail dd. 16 augustus sturen wij u onze voorwaarden betreffende de gadgets die u wenst aan te bieden aan uw klanten.

De minimumafname van al onze producten is 100 stuks. Als extra kunnen wij het logo van uw firma op de

gadgets drukken. Wij vragen daarvoor een instelprijs van 45,00 euro. Het drukken is gratis. Hierbij vindt u de prijs van de gevraagde producten. Die is afhankelijk van de afname: Reflecterende helmhoes (geel)

Jogger veiligheidslicht

Afname

Prijs per stuk

Afname

Prijs per stuk

3,92 euro

100 – 249 stuks

3,85 euro

3,48 euro

250 – 499 stuks

3,42 euro

500 – 1 000 stuks

3,26 euro

500 – 1 000 stuks

3,20 euro

vanaf 1 001 stuks

3,04 euro

vanaf 1 001 stuks

2,99 euro

100 – 249 stuks

250 – 499 stuks

Bij een aankoopbedrag hoger dan 5 000,00 euro wordt er een handelskorting van 5 % toegestaan. Als de gadgets moeten bedrukt worden, bedraagt de leveringstermijn 8 werkdagen na bestelling, zonder bedrukking 3 werkdagen. Vanaf 1 000,00 euro is de levering gratis, anders rekenen wij 20,00 euro leveringskosten aan.

Al onze prijzen zijn exclusief btw. De bijdragen voor Recupel en Bebat zijn inbegrepen. Wij vragen bij de

bestelling een voorschot van 30 % en op het moment van levering betaalt u het openstaande bedrag. Indien u nog vragen hebt, mag u ons altijd contacteren. Wij helpen u graag verder. Met vriendelijke groet Peter De Meyer Verkoopverantwoordelijke Pascogifts

THEMA 2

LEVEL 3

tel. 053 78 88 70

Op 20xx-08-21 ontvangt Lies ook een mail van Van Helden, met de onderstaande bijlage. Lees de bijlage.

Beyntellus 18 2360 OUD-TURNHOUT A.S.Adventure.edu Nijverheidslaan 92/5 2160 WOMMELGEM

Turnhout 20xx-08-19 Offerte: uw prijsaanvraag via mail dd. 20xx-08-16 Geachte mevrouw Meeus

Allereerst willen wij u bedanken voor de interesse in ons bedrijf.

Ons bedrijf is gekend voor zijn klantenservice: gratis verzending en betaling 14 dagen na factuurdatum. Bovendien bieden wij een gratis digitale proefdruk aan, indien u het relatiegeschenk met uw logo wenst te personaliseren. Bedrukte artikelen worden geleverd binnen de 8 werkdagen, onbedrukte artikelen binnen de 2 werkdagen. Op basis van uw prijsaanvraag kunnen we u het volgende aanbieden: Afname

Niet bedrukt

Bedrukt

50 stuks

3,75 euro

6,56 euro

100 stuks

2,98 euro

4,92 euro

250 stuks

2,68 euro

3,99 euro

500 stuks

2,43 euro

3,42 euro

1 000 stuks

2,30 euro

3,08 euro

2 500 stuks

2,15 euro

2,80 euro

5 000 stuks

1,99 euro

2,53 euro

Afname

Niet bedrukt

Bedrukt

100 stuks

3,35 euro

3,99 euro

250 stuks

3,01 euro

3,40 euro

André reflecterende en waterdichte helmhoes, fluogeel, waterbestendige polyester Merk Bullet

Siliconen veiligheidsarmband in rood of geel

500 stuks

2,88 euro

3,19 euro

1 000 stuks

2,75 euro

3,01 euro

2 000 stuks

2,61 euro

2,83 euro

Prijzen exclusief Recupelbijdrage (0,01 euro) en milieubijdrage Bebat (0,114 euro)

Alle prijzen zijn per stuk, exclusief btw. Omdat wij graag met A.S.Adventure.edu zouden samenwerken, hoeft u geen instelkosten voor het drukwerk te betalen. Deze offerte is geldig tot 30 september 20xx. Mocht u nog vragen hebben, aarzelt u niet om mij te contacteren. Wenst u een ander relatiegeschenk, dan help ik u graag verder.

THEMA 2

LEVEL 3

Met vriendelijke groet

Raf Pauwels Verkoopverantwoordelijke

BTW BE0437.987.266 – RPR Antwerpen – KBC BE94 0015 1728 5114 BIC KREDBEBB – tel. 014 427 101 – turnhout@vanhelden.be

Op 20xx-08-23 ontvangt Lies een mail van HSG Promotions. Lees de mail.

Bericht

Opties

Van: info@relatiegeschenken.be Verzonden: 23 augustus 20xx Aan: lies.meeus@asadventure.edu Onderwerp: Prijsaanvraag dd. 20xx-08-16

Beste mevrouw Meeus Gelieve hierbij onze prijzen te vinden voor de gevraagde artikelen.

Reflecterende helmbedekking standaard, kleur geel

3,53 euro

Veiligheidslamp voor arm, ABS Kunststof en ecovriendelijk pvc

3,36 euro

De prijzen zijn per stuk, exclusief 21 % btw. Wenst u uw logo op de artikelen, dan wijzigt de prijs niet. Voor meer informatie kunt u altijd onze website raadplegen, www.relatiegeschenken.be. Met vriendelijke groeten Frank Fiers

Beantwoord de onderstaande vragen.

verkoopmedewerker

Welk soort document heeft Lies ontvangen?

Is er een verschil tussen de drie documenten? Welke offerte vind je het aantrekkelijkst?

PRIJSOPGAVE EN OFFERTE

Een prijsopgave is een document opgesteld door de verkoper. Daarin vermeldt hij de prijs als antwoord op de prijsaanvraag. Een offerte is uitgebreider dan een prijsopgave. De klant krijgt niet alleen de gevraagde prijs, hij krijgt meer details over het product, een

Markeer de leverancier(s) van wie Lies een prijsopgave kreeg, in het blauw. Markeer de leverancier(s) van wie Lies een offerte kreeg, in het groen. Pascogifts – Van Helden – HSG Promotions

THEMA 2

LEVEL 3

eventuele korting, de leverings- en betalingsvoorwaarden.

Wat moet Lies met die antwoorden doen?

Bestudeer de offerte van Van Helden. Welke gegevens staan erin?

Wat betekenen deze begrippen? Raadpleeg het internet. a

minimumafname

exclusief btw

Recupelbijdrage

milieubijdrage, Bebat

inbegrepen

handelskorting

THEMA 2

LEVEL 3

Lies wenst 1 000 stuks van de veiligheidslichtjes te bestellen en 500 helmhoezen. Op de helmhoezen en op 500 lichtjes moet het logo van A.S.Adventure.edu gedrukt worden, op de andere 500 niet. Welke elementen uit de offertes ga je met elkaar vergelijken?

Explore 3— Hoe vergelijk je offertes met elkaar? 1

Ga naar iDiddit en download de werkmap. Gebruik dat bestand om te berekenen hoeveel je voor de aankoop moet betalen.

Je start met de berekening van de aankoopprijs bij Pascogifts, daarna bereken je de aankoopprijs bij Van Helden en HSG Promotions. Volg het stappenplan en gebruik ICT-fiche_R_24.

STAPPENPLAN Geef in cel J6 en K6 het aantal helmhoezen dat Lies wenst te bestellen, in.

–

cel J6:

–

cel K6:

Stap 2: –

Stap 1:

Bereken de aankoopprijs van de helmhoezen bij Pascogifts.

Hoe bereken je de aankoopprijs voor de 500 bedrukte helmhoezen?

Hoe is die berekening opgebouwd in de werkmap?

– Stap 3:

–

Geef die formule in cel M6 in.

Geef in cel J19 en K19 het aantal veiligheidslichtjes dat Lies wenst te bestellen, in. cel J19:

–

cel K19:

–

Stap 4: –

Bereken de aankoopprijs van de veiligheidslichtjes bij Pascogifts. Hoe bereken je de aankoopprijs van de veiligheidslichtjes?

§ 500 bedrukte?

§ 500 onbedrukte? –

Hoe is die berekening opgebouwd in de werkmap?

§ 500 bedrukte?

§ 500 onbedrukte?

Geef die formules in cel M19 en N19 in.

–

Stap 5: –

Bereken in cel N28 het totale aankoopbedrag exclusief btw.

Welke getallen moet je daarvoor optellen?

de getallen staat en elk getal twee decimalen heeft (ICT-fiche_R_07). –

Welke extra korting mag Lies in mindering brengen? Is dat hier van toepassing?

LEVEL 3

Geef die formule in cel N28 in. Geef het totaalbedrag de valutanotatie waarbij het woord ‘EUR’ achter

THEMA 2

–

Stap 6: –

Bereken de aankoopprijs bij Van Helden. Hoe bereken je de aankoopprijs voor:

§ 500 bedrukte helmhoezen? § 500 bedrukte veiligheidslichtjes? § 500 onbedrukte veiligheidslichtjes?

Stap 7: –

Geef de formules in cel O6, O19 en P19 in. Bereken de Recupelbijdrage. Hoe bereken je de Recupelbijdrage voor:

§ 500 bedrukte veiligheidslichtjes? § 500 onbedrukte veiligheidslichtjes? – Stap 8: –

Geef de formules in cel O25 en P25 in.

–

Bereken de milieubijdrage voor de veiligheidslichtjes. Hoe bereken je de millieubijdrage voor:

 500 bedrukte veiligheidslichtjes?  500 onbedrukte veiligheidslichtjes?

Stap 9:

Geef de formule in cel O26 en P26 in.

–

Bereken in cel P28 het totaal. Geef het totaalbedrag de valutanotatie waarbij het woord ‘EUR’ achter de getallen staat en elk getal twee decimalen heeft.

Stap 10: Bereken de aankoopprijs bij HSG Promotions. Hoe bereken je de aankoopprijs voor:

–

 500 bedrukte helmhoezen?

 500 bedrukte veiligheidslichtjes?

 500 onbedrukte veiligheidslichtjes? –

Geef de formules in cel Q6, Q19 en R19 in.

Stap 11: Bereken in cel R28 het totaal. Geef het totaalbedrag de valutanotatie waarbij het woord 'EUR' achter de getallen staat en elk getal twee decimalen heeft.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

3 4

Nu je de aankoopprijs berekend hebt, moet je nog rekening houden met de andere elementen uit de offerte: namelijk de betalings- en leveringsvoorwaarden. Stel met een tekstverwerker een vergelijkende tabel van de offertes op. Gebruik daarvoor ICT-fiche_T_15. a

Hoeveel kolommen en rijen heb je nodig?

LEVEL 3

THEMA 2

Stel de tabel op. Houd rekening met de volgende opmaak (ICT-fiche_T_03):

c 5

lettertype Calibri 11 pt,

titels: gecentreerd en in het vet,

vergelijkende elementen: links uitgelijnd en in het vet,

kolombreedte ‘vergelijkende elementen’: 5 cm.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Welke leverancier lijkt jou het interessantst? Waarom?

Welke betalingsvoorwaarden kan een leverancier geven? Stel dat jij een factuur ontvangt op 20xx-10-08. Combineer de vervaldag met de gegeven betalingsvoorwaarde.

BETALINGSVOORWAARDE

VERVALDAG

Contante betaling (binnen de 8 dagen na factuurdatum)

20xx-10-22

14 dagen na factuurdatum

20xx-11-30

30 dagen na factuurdatum

20xx-10-16

30 dagen einde maand

20xx-11-07

BETALINGSVOORWAARDEN EN FINANCIËLE KORTING

De betalingsvoorwaarden geven aan wanneer de betaling moet gebeuren (bv. 30 dagen na factuurdatum) en of de klant al dan niet een financiële

contant betaalt, bijvoorbeeld binnen de 8 dagen na factuurdatum. Die korting heeft als doel een snellere betaling te verkrijgen.

THEMA 2

Financiële korting is een korting die toegestaan wordt wanneer de klant

LEVEL 3

korting krijgt bij contante betaling.

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document. Onder de pijl noteer je de functie van dat document. prijsaanvraag

V E

informeren naar verkoopsvoorwaarden

R K

E R

Explore 4— Hoe plaats je een bestelling? 1

Lies en haar team beslissen om de bestelling bij Van Helden te plaatsen. Hoe kan Lies die bestelling

plaatsen?

Lies beslist om de bestelling via de website te plaatsen op 20xx-08-25. Zij ontvangt het overzicht van haar

bestelling in haar mailbox.

Bestelbon

Een bestelbon is een soort van reservatie. Het is een document dat de verkoper invult wanneer de gekochte goederen niet meteen in handen van de koper komen of wanneer diensten niet onmiddellijk worden uitgevoerd.

De koper en de verkoper zijn het eens over de voorwaarden. Op het moment dat de koper de bestelling plaatst, is er sprake van een koopovereenkomst. Die overeenkomst kan niet zomaar door één partij worden geannuleerd zonder gevolgen, bijvoorbeeld het betalen van

een schadevergoeding.

THEMA 2

LEVEL 3

Welke gegevens staan er op een bestelbon? Duid de elementen die van toepassing zijn, aan. 1

gegevens van de verkoper: naam, adres, ondernemingsnummer

duidelijke omschrijving van de verkochte goederen of de geleverde dienst

de prijs van de goederen of de dienst: eenheidsprijs, de hoeveelheid en de totale prijs

eventuele kortingen

het bedrag van het betaalde voorschot, indien van toepassing

volgnummer van de bestelbon

de datum van de bestelling

het te betalen bedrag (of saldo indien er een voorschot werd betaald)

9 de handtekening van de verkoper of koper of beiden afhankelijk van wie de bestelbon opgemaakt heeft 10

de gegevens van de klant

Beyntellus 18 2360 OUD-TURNHOUT

BESTELBON: 2012194504

André reflecterende en waterdichte helmhoes

BEDRUKKING (VOORZIJDE – ZEEFDRUK) 1 kleur

€ 495,00

€ 0,99 x 500

Instelkosten

1 kleur

Siliconen veiligheidsarmband

3283 Kleur: blauw Toeslagen: Milieubijdrage Toeslagen: Recupel

Siliconen veiligheidsarmband

3283 Kleur: rood Toeslagen: Milieubijdrage Toeslagen: Recupel

€ 495,00 € 0,00

SUBTOTAAL

€ 1 710,00

€ 2,88 x 500 € 0,114 x 500 € 0,01 x 500

€ 1 440,00 € 57,00 € 5,00

SUBTOTAAL

€ 1 502,00

€ 2,88 x 500 € 0,114 x 500 € 0,01 x 500

€ 1 440,00 € 57,00 € 5,00

BEDRUKKING (LABEL – TAMPONDRUK)

€ 0,31 x 500

Instelkosten

1 kleur SUBTOTAAL

Aflevergegevens

Totaal artikelen

€ 1 657,00 € 4 745,00 Gratis

Nijverheidsstraat

Straat

Nijverheidsstraat

Gratis

Huisnr.

92/5

Huisnr.

92/5

Postcode

2160

Postcode

2160

Plaats

WOMMELGEM

Plaats

WOMMELGEM

Land

België

Land

België

BTW

BE0465 672 452

€ 0,00

Straat

Verzending Totaal excl. btw

€ 4 869,00

Btw 21 %

€ 1 022,49

Totaal incl. btw

€ 5 891,49

 Ja, ik heb de algemene voorwaarden gelezen en ga ermee akkoord. Tevens verwijzen wij u graag naar ons Privacystatement, waarin wij uitleggen hoe wij met uw gegevens omgaan. Binnen drie uur nadat wij uw bestelling hebben ingevoerd (en na ontvangst van uw EPS- / vectorbestand) sturen wij u een digitaal ontwerp toe. Uiteraard geheel gratis en vrijblijvend. Nadat u uw akkoord heeft gegeven, bedraagt de levertijd, tenzij anders vermeld, circa 8 werkdagen. BTW BE0437.987.266 – RPR Antwerpen – KBC BE94 0015 1728 5114 BIC KREDBEBB – tel. 014 427 101 – turnhout@vanhelden.be

€ 155,00

Bedrijfsnaam A.S.Adventure.edu Bedrijfsnaam A.S.Adventure.edu Drukproef ter controle

€ 155,00

1 kleur

Facturatiegegevens

€ 1 215,00

LEVEL 3

€ 2,43 x 500

35665 Kleur: fluogeel

THEMA 2

Onlinebestelling 20xx-08-25

Bestudeer de bestelbon en beantwoord de volgende vragen. a

Zijn de prijzen correct?

Verklaar het verschil tussen ‘Totaal artikelen’ (4 745,00 euro) en ‘Totaal exclusief btw’ (4 869,00 euro).

Controleer of het btw-bedrag correct berekend werd.

Controleer het bedrag inclusief btw.

Lies vinkte het vakje ‘Ja, ik heb de algemene voorwaarden gelezen en ga ermee akkoord.’ aan. Wat

zijn de algemene voorwaarden?

Algemene voorwaarden

De algemene voorwaarden zijn beter gekend als de kleine lettertjes. Het zijn de spelregels tussen de verkoper en de koper. Die voorwaarden gelden voor iedereen. De algemene voorwaarden staan onderaan of op de ommezijde van handelsdocumenten zoals een

bestelbon, leveringsbon of factuur. Elke webshop heeft algemene voorwaarden. Je moet aanvinken dat je ze aanvaardt voor je de bestelling plaatst. De algemene voorwaarden zijn de rechten en plichten die gelden tussen de koper en de verkoper bij het aangaan van de verbintenis. Die worden opgesteld door de verkoper, die

THEMA 2

LEVEL 3

kunnen dus voor elke onderneming verschillend zijn.

Denk jij dat ze de kleine lettertjes gelezen heeft?

Ga naar iDiddit en lees er de algemene voorwaarden van leverancier Van Helden. Beantwoord de volgende vragen. a

Is een offerte voor Van Helden bindend? Met andere woorden kan Van Helden nog voorwaarden uit de offerte wijzigen?

Wat is er allemaal inbegrepen in de prijs? Markeer.

btw – kosten van drukproeven – kosten van drukken – kosten van verpakking – Auvibel – kosten van verzending – in- en uitvoerrechten – accijnzen – milieubijdrage – Recupel – milieubijdrage flashlight c

Welke wettelijke toeslag betaal je op deze artikelen?

aangerekend worden voor die bestelling?

LEVEL 3

A.S.Adventure.edu wil haar naam op de producten drukken. Hoeveel kosten zouden er normaal

THEMA 2

Hoeveel moet A.S.Adventure.edu betalen voor de levering als de waarde van de aankoop minder dan 200,00 euro bedraagt?

Wat is een ‘sample’?

Wanneer is het sample:

gratis?

te betalen?

Stel dat er op de gadgets ‘A.S.Aventure.edu’ staat in plaats van ‘A.S.Adventure.edu’. Wie is daarvoor verantwoordelijk? Leg uit wat dat betekent.

Stel dat Lies de bestelling bevestigd heeft, maar die toch nog wenst te annuleren. Wat is het gevolg?

In punt 19 ‘Aflevering en risico’ staat: de levering geschiedt franco thuis. Wat betekent dat?

AF MAGAZIJN

De leveringsvoorwaarde af magazijn betekent dat het risico en de

kosten van het transport ten laste van de koper zijn.

Welke gegevens bewaart Van Helden van A.S.Adventure.edu?

THEMA 2

LEVEL 3

Hoe kan Lies ervoor zorgen dat Van Helden de gegevens van A.S.Adventure.edu niet gebruikt voor marketingdoeleinden en dat de firma niet in het klantenbestand opgenomen wordt?

Wat zijn de voorwaarden in verband met de betaling?

BIJZONDERE VOORWAARDEN

De bijzondere voorwaarden zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun koopovereenkomst. Die voorwaarden kunnen dus verschillen van aankoop tot aankoop.

Welke bijzondere voorwaarden zijn van toepassing op de aankoop? Bekijk eventueel opnieuw de offerte.

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document. Onder de pijl noteer je de functie

van dat document. prijsaanvraag

informeren naar verkoopsvoorwaarden

offerte

P E

verkoopsvoorwaarden meedelen

V E R K O P E R

Explore 5— Wat is het nut van een orderbevestiging? Lies ontvangt op 20xx-08-27 de volgende mail van Van Helden. Lees de mail. a

Waarom verstuurt Raf Pauwels die mail?

In welke situaties is het zinvol om een orderbevestiging te sturen?

LEVEL 3

THEMA 2

Bericht

Opties

Van: turnhout@vanhelden.be Verzonden: 27 augustus 20xx Aan: lies.meeus@asadventure.edu Onderwerp: Bevestiging van uw bestelling met ordernummer 2012194504

Beste mevrouw Meeus Allereerst willen wij u bedanken voor de bestelling die u bij ons geplaatst hebt. Wij hebben uw mail met de

gegevens voor de opdruk goed ontvangen. Het sample wordt u vandaag bezorgd.

U mag een sample verwachten van ‘André reflecterende en waterdichte helmhoes, fluogeel’ en een sample

‘Siliconen veiligheidsarmband, kleur rood’. De opdruk is één kleur, wit. Die samples en de levering worden u niet aangerekend.

Indien u uiterlijk morgen uw goedkeuring geeft, mag u uw bestelling: –

500 André reflecterende en waterdichte helmhoezen met opdruk voorkant,

–

500 Siliconen veiligheidsarmbanden kleur rood, met opdruk op één zijde,

–

500 Siliconen veiligheidsarmbanden kleur blauw, onbedrukt,

binnen de 7 werkdagen verwachten. We zullen dan alle gadgets tegelijkertijd verzenden, dus ook de 500 onbedrukte Siliconen veiligheidsarmbanden, kleur blauw.

Mocht u nog opmerkingen hebben, aarzelt u niet ons te contacteren.

Met vriendelijke groet Raf Pauwels Van Helden

Verkoopverantwoordelijke

Welk document bekijkt Lies best nog eens na ontvangst van de mail? Waarom?

Orderbevestiging De verkoper kan de bestelling bevestigen door een orderbevestiging te sturen. Daarin bedankt hij de klant voor de bestelling en omschrijft hij de details van de bestelling. Zo zorgt

THEMA 2

LEVEL 3

de verkoper ervoor dat zijn klanten weten wat er is afgesproken. Bij bestellingen via het

internet is een orderbevestiging verplicht.

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document. Onder de pijl noteer je de functie van dat document. prijsaanvraag informeren naar verkoopsvoorwaarden offerte K O

bestelbon

E R

bestelling plaatsen

K O P E

E R

verkoopsvoorwaarden meedelen

Explore 6— Wat is het nut van een leveringsbon? De gadgets worden op 20xx-09-03 geleverd. a

Welke documenten heeft de vervoerder mee?

Wat is het verschil tussen beide?

THEMA 2

LEVEL 3

Van Helden Beyntellus 18 B-2360 OUD-TURNHOUT A.S.Adventure.edu Magazijn Nijverheidsstraat 92/5 B-2160 WOMMELGEM Van Helden, Beyntellus 18, B-2360 OUDTURNHOUT, 20xx-09-02

Transport Michiels bv Zuidgoordijkstraat 1 B-2235 HULSHOUT BTW BE0434 839 518 V 42518 OVAM 28291

A.S.Adventure.edu, Magazijn, Nijverheidsstraat 92/5, B-2160 WOMMELGEM, 20xx-09-03

De goederen worden in ontvangst genomen onder voorbehoud van kwaliteit, kwantiteit en goede stuwing. De stuwing geschiedt door zorgen en op risico van afzender. Wagen verzegeld vanaf vertrek tot eindbestemming onder nr.: …

Uur aankomst laden: 07.00 u Uur vertrek laden: 07.20u Uur aankomst lossen: 11.05u Uur vertrek lossen: 11.20u Meteo tijden lossen: droog / regen

3 COLLI Materiaal langs achter leveren

Hulshout 20xx-09-03

THEMA 2

LEVEL 3

Van Helden Beyntellus 18 B-2360 OUD-TURNHOUT

Transport Michiels bv Zuidgoordijkstraat 1 B-2235 HULSHOUT tel. 0032 15 22 25 54

LEVERINGSBON Leveringsbonnummer: 2012560009 Leveringsdatum: 20xx-09-02 Aflevergegevens

Beyntellus 18 2360 OUD-TURNHOUT

Persoonlijke gegevens

Bedrijfsnaam A.S.Adventure.edu

Aanhef

Mevr.

Nijverheidsstraat

Voornaam

Lies

92/5

Achternaam

Meeus

Postcode

2160

E-mail

lies.meeus@asadventure.edu

Plaats

Wommelgem

Telefoon

03 432 95 00

Land

België

Straat Huisnr.

Bestelling dd. 20xx-08-25 bestelbon 2012194504

Omschrijving

Aantal

André reflecterende en waterdichte helmhoes, bedrukt voorzijde zeefdruk

500

Siliconen Veiligheidsarmband, kleur blauw

500

Siliconen Veiligheidsarmband, kleur rood, bedrukt 1 kleur, tampondruk

500

Handtekening voor ontvangst

THEMA 2

LEVEL 3

BTW BE0437.987.266 – RPR Antwerpen – KBC BE94 0015 1728 5114 BIC KREDBEBB – tel. 014 427 101 – turnhout@vanhelden.be

Bekijk opnieuw het organogram van A.S.Adventure.edu. Wie zal de leveringsbon ondertekenen?

Is het verstandig om de leveringsbon zomaar af te tekenen? Waarom (niet)?

Good to know

Er is niet altijd tijd om elke levering volledig te controleren. In dat geval teken je best de controle.’

leveringsbon af met de bijkomende vermelding: ‘Goedgekeurd onder voorbehoud van

In hoeveel exemplaren zal de leveringsbon opgesteld zijn? Verklaar je antwoord.

LEVERINGSBON EN VRACHTBRIEF

Een leveringsbon is een document opgesteld door de verkoper, met een omschrijving van en het aantal goederen die geleverd worden. Als de koper de leveringsbon getekend heeft, dan geldt dat als bewijs dat hij de goederen in goede staat ontvangen heeft. Een vrachtbrief is een document opgesteld door de transportfirma.

Het geldt als bewijs dat de vervoerder de goederen geleverd heeft.

Met welk document moet je de leveringsbon vergelijken? Waarom?

THEMA 2

LEVEL 3

Welke controle zal de magazijnmedewerker nog uitvoeren?

Stel dat er een beschadiging wordt vastgesteld. Wat zal A.S.Adventure.edu doen?

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document. Onder de pijl noteer je de functie van dat document.

prijsaanvraag informeren naar verkoopsvoorwaarden offerte

verkoopsvoorwaarden meedelen

bestelbon

O P E

de bestelling plaatsen

orderbevestiging

V E

O P E R

de bestelling bevestigen

Explore 7— Wat is een inkomende factuur? Op 20xx-09-06 ontvangt A.S.Adventure.edu het volgende document. a

Welk document is dat?

Wat is het doel van dat document?

LEVEL 3

THEMA 2

Beyntellus 18 2360 OUD-TURNHOUT A.S.Adventure.edu Nijverheidslaan 92/5 2160 WOMMELGEM

FACTUUR

Factuurnummer F20xx-12785

Factuurdatum

Vervaldag

20xx-09-05

Uw btw-nummer

20xx-09-19

Klantnummer

BE0465 672 452

Levering dd. 2009-09-02 / leveringsbon: 2012560009

12742

AANTAL

EENHEIDS PRIJS

BTW

TOTAAL IN EURO

André reflecterende en waterdichte helmhoes, voorzijde zeefdruk

500

3,42

21 %

1 710,00

3283

Siliconen veiligheidsarmband, kleur blauw

500

2,88

21 %

1 440,00

3283

Siliconen veiligheidsarmband, kleur rood, tampondruk 1 kleur

500

3,19

21 %

1 595,00

Recupelbijdrage

1 000

0,01

21 %

10,00

Milieubijdrage

1 000

0,114

21 %

114,00

ART.NR.

35665

OMSCHRIJVING

BTW-%

EXCL. BTW

BTW-BEDRAG

4 869,00

1 022,49

TOTAAL EXCL. BTW

4 869,00

21 %

TOTAAL BTW

1 022,49

TOTAAL TE BETALEN

5 891,49

Gelieve bij uw betaling het factuurnummer en uw klantnummer te vermelden. Verkoopsvoorwaarden: zie ommezijde

BTW BE0437 987 266– RPR Antwerpen – KBC BE94 0015 1728 5114 BIC KREDBEBB – tel. 014 427 101 – turnhout@vanhelden.be

THEMA 2

LEVEL 3

Op de factuur op de vorige bladzijde staan de elementen die verplicht vermeld moeten worden wanneer het om een factuur aan een Belgische klant gaat. Vul het nummer van dat element op de juiste plaats in.

Verplichte elementen het woord factuur

de datum van de factuur

het volgnummer van de factuur

de gegevens van de verkoper: de naam, het adres

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de verkoper

het bankrekeningnummer van de verkoper

7 de RPR-vermelding: als de verkoper een vennootschap is, is hij verplicht te verwijzen naar de zetel van de rechtbank waar de vennootschap gevestigd is 8

de gegevens van de koper: de naam, het adres

9 het btw-nummer of ondernemingsnummer van de koper, indien van toepassing de datum van levering van de goederen

de hoeveelheid geleverde goederen

een duidelijke omschrijving van de geleverde goederen

de eenheidsprijs van de geleverde goederen, exclusief btw

het btw-tarief dat van toepassing is op de goederen

het totaalbedrag, exclusief btw

het bedrag van de verschuldigde btw

het te betalen bedrag, inclusief btw

de bijzondere verkoopsvoorwaarden, indien van toepassing

FACTUUR

De factuur wordt opgesteld door de verkoper en is bestemd voor de koper. Het is een uitnodiging om de geleverde goederen te betalen. Er wordt berekend hoeveel er voor de geleverde goederen moet betaald worden.

Bekijk opnieuw het organogram van A.S.Adventure.edu. Voor wie is het document bestemd?

Met welk(e) document(en) moet je de factuur vergelijken?

LEVEL 3

Waarom is dat belangrijk?

THEMA 2

Welke fouten kunnen er in een factuur sluipen?

Wat zal Anastasia doen als zij een fout in de factuur vaststelt?

Creditnota

Als er een fout in de factuur staat, dan stelt de verkoper een creditnota op. Aan de hand van de creditnota verbetert hij de factuur. Het bedrag van de creditnota vermindert het

Bestudeer de factuur en beantwoord de volgende vragen. a

Wat is de factuurdatum?

Wat is de vervaldag van de factuur?

Welke mededeling moet je vermelden bij de betaling van de factuur?

factuurbedrag.

Good to know

Bij de betaling van een factuur via overschrijving vraagt de verkoper om een mededeling toe te voegen. Meestal is dat het factuur- en klantnummer. Dat maakt de boeking van de bankafschriften makkelijker, want zo kan de boekhouder makkelijker terugvinden op

welke klant en factuur de inning betrekking heeft.

Er zijn ook bedrijven die een gestructureerde mededeling gebruiken. Beantwoord de onderstaande vragen. Gebruik het internet.

THEMA 2

LEVEL 3

Hoe is de gestructureerde mededeling opgebouwd in België?

Waarom is de gestructureerde mededeling er gekomen?

Mag de verkoper alle cijfers zomaar vrij kiezen?

+ + + 1 2 3 / 1 2 3 4 / 1 2 3 4 5 + + +

Vul het schema aan. Boven de pijl plaats je de naam van het document. Onder de pijl noteer je de functie van dat document.

prijsaanvraag

informeren naar verkoopsvoorwaarden offerte

verkoopsvoorwaarden meedelen

bestelbon

de bestelling plaatsen

orderbevestiging

de bestelling bevestigen

V E R K O P E R

de goederen leveren

LEVEL 3

leveringsbon

THEMA 2

Explore 8— Hoe verloopt de bestelling van handels goederen?

Geef twee voorbeelden van seizoenartikelen die A.S.Adventure.edu verkoopt.

Welke afdelingen moeten met elkaar overleggen voor de aankoop van seizoenartikelen?

Waarom is dat overleg belangrijk? Leg uit aan de hand van twee voorbeelden.

Wanneer zal A.S.Adventure.edu goederen uit het assortiment, de handelsgoederen, bestellen?

Good to know

Meestal neemt de magazijnafdeling het initiatief voor de bestellingen van het kernassortiment. Die afdeling is verantwoordelijk voor de opvolging van de voorraad.

Hoe kan A.S.Adventure.edu vaststellen of er nog voldoende goederen voorradig zijn?

THEMA 2

LEVEL 3

Bij de opvolging van de voorraad horen bepaalde begrippen. Combineer de begrippen en de omschrijvingen. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Minimumvoorraad

De hoeveelheid van een bepaald artikel die effectief aanwezig is in het magazijn en de winkel.

Maximumvoorraad

De kleinste hoeveelheid van een bepaald artikel die in een magazijn moet aanwezig zijn. Bij de bepaling van die hoeveelheid wordt er rekening gehouden met de levertijd,

zodat de onderneming niet zonder voorraad komt te zitten. Die hoeveelheid wordt ook wel het bestelpunt genoemd. Beschikbare voorraad

De hoeveelheid die er van een artikel besteld wordt. In de bedrijfswereld wordt er vaak een minimumhoeveelheid bepaald in overleg met de leverancier.

Bestelhoeveelheid

De grootste hoeveelheid van een bepaald artikel die in een magazijn aanwezig mag zijn.

Ga naar iDiddit en zoek in het artikelbestand van A.S.Adventure.edu de gegevens op van het artikel

Coleman Tent Darwin 2. Beantwoord de volgende vragen. a

Wat is het bestelpunt?

Stel dat er nog vier stuks voorradig zijn. Hoeveel stuks mag A.S.Adventure.edu dan maximaal bestellen?

Hoeveel bedraagt de bestelhoeveelheid?

THEMA 2

LEVEL 3

Explore 9— Hoe maak je een uitgaande bestelbon met een rekenblad?

Voor het kernassortiment heeft Lies onderhandelingen gevoerd met mogelijke leveranciers. Daaruit zijn bij enkele vaste leveranciers prijzen en verkoopsvoorwaarden vastgelegd die voor een langere periode van toepassing zijn. Noteer twee redenen waarom A.S.Adventure.edu voor haar kernassortiment met vaste leveranciers werkt.

Om bestellingen door te geven kan A.S.Adventure.edu de bestelbon gebruiken die de leverancier ter

beschikking stelt of online bestellen. A.S.Adventure.edu kan ook een eigen bestelbon gebruiken. Ze wil immers dat het doorgeven van bestellingen voor haar kernassortiment zo uniform mogelijk verloopt.

Ontwerp met een rekenblad een uitgaande bestelbon. Volg het stappenplan en raadpleeg de ICT-fiches van rekenblad. STAPPENPLAN Open een werkmap.

Stap 2:

Pas de linker- en rechtermarge aan naar 0 cm (ICT-fiche_R_20).

Stap 3:

Geef de kolommen de volgende breedte (ICT-fiche_R_16):

Stap 1:

Kolom A: 9,5 tekens

–

Kolom B tot en met G: 7,17 tekens

–

Kolom H tot en met J: 11,5 tekens

–

Stap 4:

Geef de rijen de volgende hoogte (ICT-fiche_R_15):

–

Rij 1: 33 pt

–

Rij 2: 42 pt

–

Rij 3 tot en met 17: 14 pt

–

Rij 18 tot en met 31: 19,50 pt, met uitzondering van rij 21: 26,25 pt

–

Rij 32 tot en met 44: 14 pt

Stap 5:

Plaats in de linkerbovenhoek van het werkblad het logo van A.S.Adventure.edu. Je vindt het logo op

iDiddit.

Stap 6:

Voeg de cellen H2 tot en met J2 samen (ICT-fiche_R_14).

Voer de titel ‘Bestelbon’ in met de volgende opmaak: lettertype Calibri, lettergrootte 40, kleur

donkeroranje accent 2, donkerder 25 %, vet en gecentreerd (ICT-fiche_R_11 en fiche_R_12).

Stap 7:

Plaats in de cellen A4 tot en met A8 de volgende tekst, in lettertype Calibri, lettergrootte 12, in de

bedrijfskleur (groen accent 6, donkerder 50 %):

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5

2160 WOMMELGEM

tel. +32 3 480 55 11

THEMA 2

LEVEL 3

info@asadventure.edu

Stap 8:

In de cellen G12 tot en met G14 geef je de volgende tekst in:

Naam leverancier

Contactpersoon

Adres leverancier

Gebruik voor die cellen lettertype Calibri, lettergrootte 11, in de bedrijfskleur. Zet de tekst vetjes en lijn rechts uit.

Stap 9:

In de cellen I12 tot en met J16 vul je achteraf de leveranciersgegevens in. Voeg daarom de cellen I12 en J12 samen. De inhoud van die samengevoegde cellen geef je lettertype Calibri, lettergrootte 12 en lijn je links uit.

Stap 10: Kopieer die opmaak naar I13 en J13, I14 en J14, I15 en J15, I16 en J16 (ICT-fiche_R_17). Stap 11: Geef de leveranciersgegevens een dikke kaderrand, in de bedrijfskleur (ICT-fiche_R_13). Stap 12: Geef de rijen 18 tot en met 31 de volgende inhoud: –

Geef de titels van de kolommen lettertype Calibri, lettergrootte 12 en een witte tekstkleur. Zet ze vetjes en gecentreerd, zowel horizontaal als verticaal. De cellen van de titels krijgen een arcering in

–

de kleur van het bedrijf (donkeroranje accent 2, donkerder 25 %) (ICT-fiche_R_13). –

De inhoud van de kolommen geef je lettertype Calibri en lettergrootte 12.

In cel J19 plaats je altijd de huidige datum. Zorg voor een datumnotatie volgens de NBN-normen (ICT-fiche_R_08).

–

Centreer de inhoud van de kolommen ‘Artikel’ en ‘Hoeveelheid’.

–

Lijn de inhoud van de kolom ‘Omschrijving’ links uit.

–

Lijn de inhoud van de kolommen ‘Eenheidsprijs’ en ‘Totaal’ rechts uit.

–

In de kolom ‘Totaal’ geef je de prijzen de valutanotatie waarbij het woord ‘EUR’ achter de getallen

staat en elk getal twee decimalen heeft. In de kolom ‘Eenheidsprijs’ heeft elk getal twee decimalen (ICT-fiche_R_06 en 07). Zorg ervoor dat de totalen in kolom J automatisch worden berekend (ICT-fiche_R_24).

–

In cel J31 bereken je de som van de cellen J22 tot en met J30 (ICT-fiche_R_24).

–

Stap 13: Voeg de cellen A34 tot en met J38 samen. Plaats links boven de samengevoegde cellen de tekst ‘Opmerkingen’. Gebruik voor die tekst lettertype Calibri, lettergrootte 12, in de bedrijfskleur. Plaats een kader rond de cellen, kleur: donkeroranje accent 2, donkerder 25 %.

Stap 14: In cel A40 zet je de tekst ‘Naam en handtekening A.S.Adventure.edu’ in lettertype Calibri,

gecentreerd en in de bedrijfskleur: Btw BE0465 672 452 – RPR Antwerpen – IBAN BE20 3200 6835 4556 – BIC BBRUBEBB Stap 16: Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

Stap 15: Voeg cel A47 tot en met J47 samen. Je zet de volgende tekst in lettertype Calibri, lettergrootte 10,

LEVEL 3

lettergrootte 12, in de bedrijfskleur en in het vet.

TO THE POINT Het aankoopproces Bij de aankoop van goederen of diensten doorloop je de volgende stappen van het aankoopproces: prijsaanvraag

informeren naar verkoopsvoorwaarden offerte

de verkoopsvoorwaarden meedelen

bestelbon

K O

de bestelling plaatsen

orderbevestiging

de bestelling bevestigen

P E R

leveringsbon

de goederen leveren factuur

uitnodigen tot betaling

Stap 1:

De koper doet een prijsaanvraag voor een duidelijk omschreven product of dienst.

Hij informeert naar de prijs en de verkoopsvoorwaarden, zoals de leverings- en betalingsvoorwaarden, kortingen, bijkomende kosten, kwaliteit, service … De prijsaanvraag kan mondeling (bv. in de winkel, telefonisch) of schriftelijk gebeuren (via mail of brief, op de website). In een onderneming is het de aankoopafdeling die de prijsaanvraag doet.

Stap 2:

Als antwoord op de prijsaanvraag stuurt de verkoper een offerte of een prijsopgave. Aan de

hand van dat document geeft hij de gevraagde informatie aan de koper. Dat kan mondeling (in de winkel, telefonisch) of schriftelijk (via mail, brief) gebeuren. De aankoopafdeling vergelijkt de verschillende offertes met elkaar. Daarna beslist ze bij welke leverancier ze de bestelling plaatst.

Stap 3:

De bestelling kan mondeling of schriftelijk gebeuren. Als de goederen niet onmiddellijk ter

beschikking zijn van de koper, moet er een bestelbon opgesteld worden. De koper en de verkoper zijn het eens over de voorwaarden. Op het moment dat de koper de bestelling

THEMA 2

LEVEL 3

plaatst, is er sprake van een koopovereenkomst. Hij kan de bestelling niet zonder gevolgen

annuleren. Stap 4:

Werd de bestelling geplaatst via het internet, dan is een orderbevestiging verplicht. Bij een mondelinge bestelling is een orderbevestiging aan te raden. In de orderbevestiging staan de details van de bestelling. Zo is het duidelijk wat er afgesproken werd.

Stap 5:

Bij de geleverde goederen zit er een leveringsbon. Op die leveringsbon staat de omschrijving van en het aantal goederen dat wordt geleverd. Het is belangrijk dat de koper de levering goed controleert voor hij de leveringsbon aftekent. Een getekende leveringsbon is het bewijs dat de koper de goederen in goede staat ontvangen heeft. De goederen worden in het magazijn van de onderneming ontvangen en de magazijn medewerker controleert de goederen. Het is belangrijk om de leveringsbon met de bestelbon te vergelijken en te controleren of de geleverde goederen overeenstemmen met de bestelde goederen. Worden de goederen geleverd door een externe transportfirma, dan ontvangt de koper ook een vrachtbrief. Die geldt als bewijs dat de vervoerder de goederen heeft geleverd. Bij de levering of een paar dagen na de levering ontvangt de koper de factuur. Dat is een

Stap 6:

uitnodiging tot betaling. Het is belangrijk de factuur te vergelijken met de bestelbon en de leveringsbon.

Als de koper een fout vaststelt bij de levering of in de factuur, stuurt hij een klachtenbrief naar de verkoper. Als er een fout in de factuur staat, ontvangt de koper een creditnota.

Dat document corrigeert de factuur. Meestal loopt er niets fout en volgt op de factuur de betaling van de factuur. De verkoopsvoorwaarden

De verkoopsvoorwaarden zijn de voorwaarden waaraan de verkoper wil verkopen. Die hebben

betrekking op de levering, de betaling, kortingen, bijkomende kosten, kwaliteit, service … Bij de levering kan de verkoper voorwaarden toepassen. Je hebt kennisgemaakt met twee leveringsvoorwaarden: —

franco thuis: de verkoper draagt het risico en de kosten van het transport,

—

af magazijn: de koper draagt het risico en de kosten van het transport.

De betalingsvoorwaarden geven aan wanneer de betaling moet gebeuren (bv. 30 dagen na factuurdatum), en of de klant al dan niet een financiële korting krijgt bij contante betaling, bijvoorbeeld binnen de 8 dagen na factuurdatum. Die korting heeft als doel een snellere betaling te verkrijgen. Als klanten in grote hoeveelheden bestellen of trouwe klanten zijn, dan kan de verkoper een handelskorting toestaan. Die korting heeft als doel om meer te verkopen. De algemene en bijzondere voorwaarden

Wanneer een koper de bestelling plaatst, aanvaardt hij de algemene voorwaarden van de verkoper. Die gelden voor iedereen. De algemene voorwaarden zijn beter gekend als de kleine lettertjes. Het zijn de rechten en plichten die gelden tussen de verkoper en de koper. Je vindt de algemene voorwaarden onderaan of op de achterzijde van handelsdocumenten. Elke webshop heeft ook

algemene voorwaarden en je moet voor je de bestelling plaatst aanvinken dat je die gelezen hebt en ermee akkoord gaat. De algemene voorwaarden worden opgesteld door de verkoper, die kunnen dus voor elke onderneming verschillend zijn. Ze hebben betrekking op:

—

betalingsvoorwaarden: betalingstermijn, de verplichte betaling van een voorschot, interesten of de leveringsvoorwaarden,

—

de manier waarop de koper een klacht moet indienen,

—

de voorwaarden om de verkoopovereenkomst te annuleren.

Naast de algemene voorwaarden zijn er ook nog bijzondere voorwaarden. Dat zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun koopovereenkomst zoals een handelskorting of extra service.

THEMA 2

—

LEVEL 3

schadevergoeding bij laattijdige betaling,

Verplichte vermeldingen op de factuur Volgende vermeldingen zijn verplicht op de factuur: —

het woord factuur

—

de datum van de factuur

—

het volgnummer van de factuur

—

de gegevens van de verkoper: de naam, het adres

—

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de verkoper

—

het nummer van de bankrekening van de verkoper

—

de RPR-vermelding: als de verkoper een vennootschap is, is hij verplicht te verwijzen naar de

zetel van de rechtbank waar de vennootschap gevestigd is de gegevens van de koper: de naam, het adres

—

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de koper, indien van toepassing

—

de datum van levering van de goederen

—

de hoeveelheid van de geleverde goederen met de eenheidsprijs

—

een duidelijke omschrijving van de geleverde goederen

—

eenheidsprijs van de geleverde goederen, exclusief btw

—

het btw-tarief dat van toepassing is op de goederen

—

het totaalbedrag, exclusief btw

—

het bedrag van de verschuldigde btw

—

het te betalen bedrag, inclusief btw

—

de bijzondere verkoopsvoorwaarden, indien van toepassing

—

Niet voor elke aankoop wordt het volledige aankoopproces doorlopen. Dat is altijd het geval bij de aankoop van investeringsgoederen of wanneer een onderneming haar kernassortiment wenst uit te breiden. Bij de aankoop van diensten en diverse goederen, bijvoorbeeld de keuze van de leverancier voor bureaumateriaal, zal de aankoper bij de keuze het aankoopproces doorlopen, nadien plaatst hij

gewoon de bestelling. Bij de aankoop van handelsgoederen die reeds tot het assortiment behoren, wordt de bestelling onmiddellijk geplaatst.

Bij het bestellen van handelsgoederen uit het kernassortiment wordt rekening gehouden met: —

de beschikbare voorraad: de hoeveelheid voorraad die ter beschikking is in de winkel en het magazijn;

—

de bestelhoeveelheid: de hoeveelheid die er van een artikel moet besteld worden, vaak opgelegd door de leverancier, bijvoorbeeld: per 10 stuks;

—

de maximumvoorraad: de grootste hoeveelheid die van een bepaald artikel in een magazijn aanwezig mag zijn;

—

de minimumvoorraad: de kleinste hoeveelheid die van een bepaald artikel beschikbaar moet

THEMA 2

LEVEL 3

zijn. Zodra dat punt bereikt wordt, moet er bijbesteld worden.

Action 1— Kun je het aankoopproces op een rijtje zetten? Vervolledig het aankoopproces. Kies uit: factuur (2x) – verkoopsvoorwaarden (2x) – uiterlijke staat – kwaliteit – leveringstermijn – bestelling – prijsaanvraag – service – onthaalbediende – aankoopafdeling (3x) – prijs – magazijnafdeling – offerte – boekhoudafdeling – controleert – creditnota – leveringsbon (2x) – betalingstermijn – magazijn – bestelbon (3x) – bewijs – fysieke – klachtenbrief – prijsopgave

Wanneer een koper zijn kernassortiment wil uitbreiden of andere goederen of diensten wil aankopen, of een

een investering wil doen, stuurt de

naar mogelijke leveranciers. Met dat document vraagt de koper de

en de

van de producten, diensten of investeringsgoederen die hij wil aankopen. Aan de hand van een

of een

geeft de

leverancier de koper (mondeling of schriftelijk) de gevraagde informatie. De

vergelijkt de offertes of prijsopgaves met elkaar. Op basis van die vergelijking beslist ze bij wie ze de

prijs, maar ook met de

zal plaatsen. Bij die beslissing houdt ze niet alleen rekening met de , zoals de

, de

…

kan een bestelling mondeling of schriftelijk plaatsen. Wanneer de

leverancier de goederen niet onmiddellijk kan leveren, moet ze een

Op die manier hebben de koper en de verkoper een

opmaken. van de overeengekomen

prijs en verkoopsvoorwaarden.

De leverancier levert de goederen of diensten op het overeengekomen tijdstip en de afgesproken plaats. Geleverde goederen zijn meestal vergezeld van een

waarin staat welke

goederen en hoeveel goederen er worden geleverd.

De vervoerder vraagt meestal aan de koper om de leveringsbon af te tekenen. Voor de koper zijn

handtekening plaatst, is het belangrijk dat hij

of het aantal dozen, aantal

paletten … dat op de leveringsbon staat, met de geleverde goederen overeenkomt. De koper moet ook nagaan of de

van de levering in orde is. Die controle kan gebeuren door de of door een medewerker van het

. Met de

handtekening verklaart de koper immers dat hij de goederen die op de leveringsbon staan, in goede staat heeft ontvangen. De

goederen niet beschadigd zijn en vergelijkt de

met de leveringsbon, om te

controleren of de goederen overeenkomen met de bestelde goederen. Is er schade of is het aantal niet correct, dan schrijft hij een

naar de leverancier.

THEMA 2

. Een magazijnmedewerker opent de (eventuele) verpakking, kijkt of de

LEVEL 3

controle van de goederen gebeurt achteraf door de

Ten slotte bezorgt de leverancier een

aan de klant. Dat is een document

waarmee de leverancier aan de klant vraagt om de levering te betalen. Ook hier is het belangrijk dat de klant de factuur met de

en de

gebeurt door de

. Wordt er een fout vastgesteld, dan stuurt de leverancier een

vergelijkt. Die controle

, dat document verbetert de

Action 2— Ken je de begrippen? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Combineer de omschrijvingen met het juiste begrip.

BEGRIP 1

OMSCHRIJVING

Franco thuis

Die korting heeft tot doel meer te verkopen. De onderneming

staat ze bijvoorbeeld toe aan trouwe klanten of bij aankoop in grote hoeveelheden.

Financiële korting

Bij die leveringsvoorwaarde zijn het risico en de kosten van het transport ten laste van de koper.

Algemene voorwaarden

Dat zijn de voorwaarden waaraan de verkoper wenst te

verkopen.

Creditnota

Die voorwaarden geven aan wanneer de verkoper zal leveren en of er al dan niet kosten worden aangerekend.

Handelskorting

Die voorwaarden gelden voor iedereen. Ze kunnen betrekking hebben op de betaling, de levering, de garantie, manier van klacht indienen …

Bijzondere voorwaarden

Dat zijn de voorwaarden tussen koper en verkoper, specifiek van toepassing op die aankoop, zoals een handelskorting.

Af magazijn

transport ten laste van de verkoper.

Handelsgoederen

Dat zijn goederen die de onderneming aankoopt om te verkopen.

Leveringsvoorwaarden

Die korting dient om snelle betaling aan te moedigen.

Verkoopsvoorwaarden

Dat document verbetert de factuur.

LEVEL 3 THEMA 2 92

Bij die leveringsvoorwaarde zijn het risico en de kosten van het

Optie 2

Vul het kruiswoordraadsel in. 8

3 7

Horizontaal: 1

De voorwaarden waaraan de verkoper wenst te verkopen.

Goederen die de onderneming aankoopt om te verkopen.

3 De voorwaarden tussen koper en

verkoper, specifiek van toepassing op

die aankoop zoals een handelskorting.

Korting die bedoeld is om een snelle

betaling aan te moedigen.

Een leveringsvoorwaarde waarbij het

risico en de kosten van het transport ten laste zijn van de koper.

Een leveringsvoorwaarde waarbij de kosten en het risico ten laste van de verkoper zijn.

Verticaal: 7

Voorwaarden die aangeven wanneer

de verkoper zal leveren en of er al dan niet kosten worden aangerekend.

8 Voorwaarden die voor iedereen gelden. Ze kunnen betrekking hebben op de betaling, de levering,

Dit document verbetert de factuur.

10 Korting die tot doel heeft meer te verkopen. Die korting staat een onderneming bijvoorbeeld toe aan trouwe klanten of bij aankoop in grote hoeveelheden.

THEMA 2

indienen …

LEVEL 3

de garantie, de manier van klacht

Action 3— Kun jij een prijsaanvraag opstellen per mail? Salesmanager Ersil Dokumaci en marketingmanager Eline Truyen hebben nog geen visitekaartjes. De aankoopafdeling krijgt de opdracht om een prijsaanvraag op te stellen. Maak met een tekstverwerker de tekst aan van leverancier wilt bezorgen om een offerte te vragen. a

Gebruik de volgende gegevens:

aantal stuks: 400 per persoon

afmetingen: 55 x 85 mm

afgeronde hoeken

full colour

glanzend papier 300 g

het mailbericht dat je aan een mogelijke

Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches van tekstverwerker.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 4— Kun jij offertes en prijsopgaves analyseren? Vier leveranciers hebben gereageerd op de prijsaanvraag in verband met de visitekaartjes. Ga naar iDiddit en neem de vier documenten door. a

Wie stuurde een offerte?

Wie stuurde een prijsopgave?

Vergelijk de offertes in een overzichtelijke tabel. Werk de tabel uit met een tekstverwerker. Gebruik daarvoor de ICT-fiche_T_13, fiche_T15, fiche_T_20 en fiche_T_22. Plaats de afdrukstand van de pagina liggend (ICT-fiche_T_9).

THEMA 2

LEVEL 3

Bereken voor elke offerte ook de totale prijs.

Offerte 1

Offerte 2

Offerte 3

Offerte 4

Naam leverancier

Omschrijving van het aanbod

Verkoops- en leveringsvoorwaarden

Prijs

Totale prijs

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Met welke onderneming zou jij een deal sluiten? Waarom?

Action 5— Kun jij via een bestelbon een bestelling plaatsen?

Op 20xx-03-31 bekijkt Kenny Rogiers de voorraad van de volgende artikelen. Welke gegevens uit het artikelbestand heeft Kenny nodig om … a

na te gaan hoeveel stuks hij moet bestellen?

de bestelbon (uit Explore 9) in te vullen?

LEVEL 3

THEMA 2

Vul de tabel aan met de gegevens uit het artikelbestand. BESTEL-

VOOR

MINIMUM-

MAXIMUM-

CODE

OMSCHRIJVING RAAD

VOORRAAD

10018

Jack Wolfskin

ARTIKEL

ARIKELCODE LEV.

HOEVEEL HEID

Heuptas

10045

Jack Wolfskin T-shirt Sky Flex

10051

Jack Wolfskin

Jas Arctic Ocean 10053

Jack Wolfskin Jas Iceland Voyage 3 in 1 Jack Wolfskin

10069

Upgrade

Northern Point 10072

Jack Wolfskin Fleece

Scandic 10080

Jack Wolfskin

Broek

Activate Sky Xt

Kenny krijgt de opdracht van zijn verantwoordelijke Ayoub Talbi om enkel die artikelen te bestellen waarvan de minimumvoorraad overschreden is. Welke artikelen moet hij dan bestellen?

Waarmee moet Kenny rekening houden om de bestelhoeveelheid te bepalen?

THEMA 2

LEVEL 3

Bereken nu voor elk artikel hoeveel Kenny moet bestellen. Let op, de maximumvoorraad mag niet overschreden worden. Gebruik de tabel.

ART. NR.

MAXIMUM

VOORRAAD VOORRAAD

BESTEL-

AANKOOP TE BESTELLEN

HOEVEEL

PRIJS PER

HEID

STUK

Om de bestelbon in te vullen heb je de aankoopprijs nodig. Zoek die op in het artikelbestand. Vul die in de lege kolom in de tabel aan.

Stel de bestelbon op. Dat doe je door de blanco bestelbon in te vullen die je in Explore 10 gemaakt hebt. a

Zorg ervoor dat de blanco bestelbon behouden blijft. Kopieer de bestelbon dus naar een nieuw werkblad (ICT-fiche_R_02).

Gebruik het nummer van de bestelbon als naam van het werkblad. De referentie van de bestelbon is als volgt opgebouwd: UBB20xx-xxxx. UBB staat voor uitgaande bestelbon, ‘20xx’ verwijst naar het

jaartal en ‘xxxx’ is het volgnummer. De laatste uitgaande bestelbon kreeg het volgnummer 0743.

Voor je aan de slag gaat, moet je eerst nog de gegevens van de leverancier opzoeken. Die vind je achteraan dit thema of op iDiddit.

LEVEL 3

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

Action 6— Hoe verwerk je de leveringsbon in het aankoopproces?

Daan Lekens ontvangt op 20xx-04-03 de levering en de leveringsbon van leverancier Jack Wolfskin. a

Vergelijk de leveringsbon met de bijbehorende bestelbon. Op welke punten moet Daan vooral letten?

Met welke mededeling tekent Daan het best de leveringsbon af? Waarom?

Stel dat er iets niet correct is. Wat moet Daan dan ondernemen?

Draaiboomstraat 6 2160 WOMMELGEM tel. 03 354 09 50

BE0810 394 121 RPR Antwerpen IBAN BE88 3770 1348 3441 BIC BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

LEVERINGSBON

Leveringsbon 20xx-13203

THEMA 2 98

Uw referentie UBB-20xx-0744

Omschrijving Jack Wolfskin T-shirt Sky Flex Jack Wolfskin Northern Point Jack Wolfskin Activate Sky Xt

LEVEL 3

Artikelcode 3112H00006 3159D6001_4242 3314D9002

Datum 20xx-04-03

Handtekening voor ontvangst

Aantal 15 11 14

Action 7— Hoe verwerk je de factuur in het aankoop proces?

Op 20xx-04-08 ontvangt A.S.Adventure.edu de factuur van Jack Wolfskin. a

Voor wie is die factuur bestemd?

Met welke documenten moet de werknemer de factuur vergelijken? Waarom?

Controleer de aankoopfactuur. In Explore 7 werden de verplichte vermeldingen op een factuur opgelijst. Neem die lijst erbij. Duid de verplichte elementen aan op de factuur.

Welke betalingstermijn werd er toegestaan aan A.S.Adventure.edu?

Reken na of de factuur van Jack Wolfskin correct werd berekend.

THEMA 2

LEVEL 3

Leveringsadres A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM tel. +32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM tel. +32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

FACTUUR Onze ref.

20xx-13203

Uw ref

3 colli

Klantcode

Artikelcode

Omschrijving

3112H00006 3159D6001_4242 3314D9002

Jack Wolfskin T-shirt Sky Flex Jack Wolfskin Northern Point Jack Wolfskin Broek Activate Sky Xt

F004213

Aantal

20xx-04-08

15 11 14

Eenheidsprijs in euro 9,98 40,72 33,32

Bedrag

Btw-%

149,70 447,92 466,48

21 21 21

Totaal goederen Btw 21% Terugstuurbare verpakking TE BETALEN EUR

21 % 1 064,10 223,46

MvH Btw

10002972

Btw BE0465.672.452

Bij elke correspondentie vermelden Doc.Nummer Datum

Vervaldatum Leverdatum

20xx-05-08 20xx-04-03

1 064,10 223,46

1 287,56

Jack Wolfskin - Draaiboomstraat 6 - 2160 WOMMELGEM - T: +32 (0)3 354 09 50 - Btw/TVA BE0810 394 121 - RPR Antwerpen info@jack-wolfskin.be - www.jack-wolfskin.be

BNP Paribas Fortis IBAN BE: 02 0016 1558 7540 - BIC: GEBABEBB Algemen e verkoopsvoorwaarden op keerzijde

Action 8— Lees jij de algemene voorwaarden bij een

onlinebestelling?

Iedereen plaatst wel eens een bestelling online. Bij elke aankoop vink je spontaan het vakje ‘Ik ga akkoord met de algemene verkoopsvoorwaarden’ aan, ook al heb je die niet gelezen. 1

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, of je de algemene verkoopsvoorwaarden van bol.com (optie 1) of van Zalando (optie 2) wilt lezen. Vink de gekozen optie aan.

THEMA 2

LEVEL 3

100

Surf via iDiddit naar de aangegeven website.

Optie 1 a

De algemene verkoopsvoorwaarden van bol.com

Wanneer komt de koopovereenkomst tot stand?

Wat volgt automatisch op een onlinebestelling? Waarom is dat document belangrijk?

Welke informatie moet bol.com aan de koper bezorgen, uiterlijk bij levering van het product?

Jij bestelde bij bol.com Apple EarPods.

Hoeveel tijd is er om van die aankoop af te zien. Wanneer gaat die bedenktijd in?

Moet je een geldige reden hebben om de aankoop te annuleren?

Jij bent niet tevreden over de EarPods en zendt die terug. Welke stappen moet jij ondernemen?

Wat zijn de verplichtingen van bol.com nadat jij het modelformulier van herroeping invulde?

Bestudeer artikel 10 betreffende de uitsluiting van het herroepingsrecht. Staat hier een reden tussen waardoor jij de EarPods niet kunt terugsturen? Indien ja, leg uit.

THEMA 2

LEVEL 3

101

Jij plaatst de bestelling op 20xx-01-15.

Binnen de hoeveel dagen moet jij jouw bestelling ontvangen?

Stel dat die termijn overschreden wordt, wat is het gevolg?

Jouw EarPods geraken vermist of zijn beschadigd op moment van levering. Wie is dan verantwoordelijk?

Ben jij volgens de algemene voorwaarden verplicht de bestelling te betalen bij het plaatsen van de online bestelling?

Stel dat jij niet op tijd betaalt, welke stappen zal bol.com ondernemen?

Bij ontvangst van de EarPods stel jij een beschadiging vast aan de verpakking. Voor de zekerheid wil jij dat melden. Hoe doe je dit?

De algemene verkoopsvoorwaarden van Zalando

Optie 2

Uit welke stappen bestaat het aankoopproces bij Zalando?

THEMA 2

LEVEL 3

102

Wanneer komt de koopovereenkomst tot stand? Welke verplichting volgt eruit?

Wat volgt automatisch op een onlinebestelling? Waarom is dat document belangrijk?

Als je producten aankoopt die voor levering betaald moeten worden, wanneer is het contract dan bindend?

Stel dat iets niet voorradig is, kun jij dan eisen dat Zalando dat ergens anders bestelt voor jou?

Welke informatie bezorgt Zalando nadat jij jouw bestelling plaatst?

Jij hebt een kortingsbon ter waarde van 10,00 euro van Zalando. Markeer het juiste antwoord.

De geldigheidsperiode van een kortingsbon is beperkt / niet beperkt in tijd.

Je wenst voor je zus een cadeaubon aan te kopen van 25,00 euro. Je kunt jouw kortingsbon wel / niet

gebruiken voor die aankoop.

Je koopt een artikel aan ter waarde van 8,00 euro. Het verschil van 2,00 euro betaalt Zalando mij wel / niet terug.

Je koopt een T-shirt aan ter waarde van 30,00 euro. Bij de betaling maak je gebruik van de kortingsbon. Wanneer je het T-shirt ontvangt, vind je de kleur niet zo mooi. Je stuurt het T-shirt

retour. Zalando betaalt 20,00 euro / 30,00 euro terug.

Je hebt twee kortingsbonnen ter waarde van 10,00 euro. Bij de aankoop van het T-shirt mag je wel / niet beide kortingsbonnen gebruiken.

Jij bestelde bij Zalando een T-shirt.

Hoelang heb jij de tijd om van die aankoop af te zien? Wanneer gaat die termijn in?

Moet je een geldige reden hebben om de aankoop te annuleren?

Jij bent niet tevreden over het model van de broek en zendt die terug. Welke stappen moet jij

ondernemen?

Lees het stukje over ‘Beperking van het herroepingsrecht’. Staat hier een reden tussen waardoor jij de broek niet kunt terugsturen? Leg uit.

THEMA 2

LEVEL 3

103

Stel dat jij niet op tijd betaalt, welke stappen zal Zalando ondernemen?

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan de verschillende stappen van het

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

aankoopproces opsommen.

2 Ik kan de verschillende documenten van het

aankoopproces opsommen.

3 Ik kan de verschillende documenten van het

aankoopproces herkennen.

4 Ik kan een prijsaanvraag opstellen.

5 Ik kan het verschil tussen een prijsopgave en

een offerte verklaren.

6 Ik kan uit verschillende offertes afleiden welke

offerte het interessantst is.

7 Ik kan een bestelbon opstellen.

8 Ik kan omschrijven wat het nut van een

THEMA 2

LEVEL 3

orderbevestiging is.

104

9 Ik kan een leveringsbon analyseren.

10 Ik kan een inkomende factuur analyseren.

11 Ik kan de algemene voorwaarden van een

onderneming begrijpen.

LEVEL 4

INTRO 1

Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het verkoopproces?

In Level 3 kwam het aankoopproces aan bod. Het verkoopproces verloopt gelijkaardig. Ga naar iDiddit of kijk achteraan dit thema. Bekijk het organogram van A.S.Adventure.edu. a

Welke afdelingen zijn betrokken bij het verkoopproces? Noteer ook in welke fase van de verkoop.

Wie zal de klantenservice verlenen?

Wie is verantwoordelijk voor de bestellingen via de website?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

LEVEL 4

Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het verkoopproces?

THEMA 2

105

Explore 1— Hoe verwerk je een prijsaanvraag van een klant? 1

Op 20xx-11-15 ontvangt Natascha Makropoulos de volgende mail. Lees de mail. a

Aan wie moet Natascha de mail bezorgen?

Wat moet Ersil opstellen voor Tui Wijnegem?

Welke informatie moet die zeker bevatten?

Bericht

Opties

Van: wijnegem@tui.be

Verzonden: 15 november 20xx

Aan: info@asadventure.edu

Onderwerp: Prijsaanvraag relatiegeschenk

Geachte heer of mevrouw

In het kader van onze klantenbinding ben ik op zoek naar een relatiegeschenk voor klanten die voor een minimumbedrag van 5 000,00 euro een reis boeken. Dat kan zowel voor een auto- als vliegvakantie zijn, in de zomer of de winter. Ik ben op zoek naar een relatiegeschenk dat ik, afhankelijk van de geboekte reis, aan de klant kan geven.

Is het mogelijk om mij een paar voorstellen te doen? Ik voorzie een budget van ongeveer 25,00 euro per stuk exclusief btw, in totaal een 100-tal relatiegeschenken.

Kunt u mij naast de prijs ook uw betalings- en leveringsvoorwaarden bezorgen? Ik zou het relatiegeschenk graag vanaf december kunnen geven. Ik kijk alvast uit naar uw voorstel. Met vriendelijke groet Charlotte Vansteenkiste

LEVEL 4

Turnhoutsebaan 5/shop 502

THEMA 2

TUI Wijnegem

BTW BE0408.479.965

106

2110 WIJNEGEM tel. 03 353 30 01

Is Tui reeds klant van A.S.Adventure.edu? Wat betekent dat?

Good to know Het gaat sneller om een offerte of prijsopgave op te stellen voor een bestaande klant dan voor een nieuwe klant. Meestal zijn de verkoopsvoorwaarden al vastgelegd bij de vorige de voorwaarden afwijken.

bestellingen. Alleen in bepaalde gevallen, zoals bij een heel grote bestelling, kun je van

Explore 2— Ken jij de algemene voorwaarden van A.S.Adventure.edu?

Raadpleeg de algemene voorwaarden

van A.S.Adventure.edu op iDiddit.

Wanneer aanvaard je de algemene

voorwaarden van A.S.Adventure.edu?

Wanneer is een aankoop definitief: a

via de website?

via een andere weg dan de website?

Welke leveringsvoorwaarde past A.S.Adventure.edu toe in haar algemene voorwaarden? Franco thuis of af

Wat is de leveringstermijn?

THEMA 2

LEVEL 4

magazijn? Verklaar jouw antwoord.

107

In bepaalde gevallen kan de klant een terugbetaling van de bestelling krijgen. a

Wanneer volgt de gehele of gedeeltelijke terugbetaling van een bestelling? Kruis aan. Als A.S.Adventure.edu de producten niet kan leveren door een stockfout, stocktekort of een andere onvoorziene omstandigheid. Als A.S.Adventure.edu niet in staat is de goederen binnen de 30 dagen te leveren. Als de geleverde goederen tijdens het transport werden beschadigd.

Als de geleverde goederen niet met de artikelen op de leveringsbon overeenstemmen. Als de geleverde goederen niet met de bestelde artikelen overeenstemmen. Als de geleverde goederen laattijdig door de transporteur geleverd werden.

Als de klant binnen de 14 dagen na leveringsdatum de onlinebestelling annuleert en retourneert. b

Soms moet de klant zelf stappen ondernemen om de terugbetaling te bekomen. Welke stap(pen)?

Een klant koopt een Polar Hartslagmeter Ignite S aan. Bij ontvangst van zijn bestelling is de klant niet helemaal tevreden. a

Wat kan hij doen?

De klant retourneert het artikel een week na aankoop. Wie betaalt de retourkosten?

Hoe moet de hartslagmeter teruggestuurd worden aan A.S.Adventure.edu?

THEMA 2

LEVEL 4

108

De klant is wel tevreden over zijn aankoop en houdt de hartslagmeter. Na drie maanden werkt die niet meer optimaal. De gegevens van de voorbije sportprestaties kan hij niet altijd oproepen. a

Onder welk puntje van de algemene verkoopsvoorwaarden valt dat probleem?

Welke stappen moet de klant ondernemen?

Wat valt niet onder garantie?

In welk stadium van het verkoopproces is het belangrijk de klant op de hoogte te brengen van de algemene verkoopsvoorwaarden?

Explore 3— Hoe stel je met een tekstverwerker een offerte

op volgens de NBN-normen?

Ga naar iDiddit. Je vindt er het artikelbestand. Herlees even de vraag van Charlotte Vansteenkiste van Tui uit Explore 1. Welke artikelen zou jij aanbieden?

Zou jij Tui Wijnegem een handelskorting toestaan? Verklaar jouw antwoord.

Omdat Tui Wijnegem een nieuwe klant is, stel je een offerte op. Bekijk de offerte in Level 3, Explore 2. Welke elementen moeten zeker aan bod

LEVEL 4

komen in jouw offerte?

THEMA 2

109

Voor de offertes ontwikkel je eerst een sjabloon voor een zakelijke brief volgens de NBN-normen. Ga naar iDiddit. Je vindt er een voorbeeld als hulpmiddel. Volg het stappenplan en raadpleeg de ICT-fiches van tekstverwerker. STAPPENPLAN Stap 1:

Open een nieuw bestand met een tekstverwerker.

Stap 2:

Kies het lettertype: Calibri, lettergrootte 12 pt (ICT-fiche_T_03).

Stap 3:

Stel de marges als volgt in (ICT-fiche_T_08).

– linkermarge: 3,3 cm – bovenmarge: 2 cm – ondermarge: 2 cm Stap 4:

– rechtermarge: 2 cm

Plaats in de linkerbovenhoek het logo van A.S.Adventure.edu, dat je op iDiddit vindt. Het logo heeft de volgende afmetingen: H: 2 cm, B: 2,97 cm (ICT-fiche_T_24 en fiche_T_ 25).

Stap 5:

Onder het logo zet je de adresgegevens met deze opmaak: kleur: groen, accent 6, donkerder 50 % (ICT-fiche_T_03).

Stap 6:

Voor de verdere afwerking van de brief volg je de richtlijnen op het voorbeelddocument.

Stap 7:

Plaats in de voettekst het btw-nummer, RPR en bankgegevens van A.S.Adventure.edu. Kleur: groen, accent 6, donkerder 50 %. Centreer de tekst (ICT-fiche_T_13). Boven de voettekst plaats je een lijn over de paginabreedte, kleur groen, accent 6, donkerder 50 %.

Stap 9: 5

Stap 8:

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Op 20xx-11-17 bezorgt Ersil jou alle gegevens om de offerte voor Tui Wijnegem op te stellen. Lees de gegevens die je nodig hebt om de offerte op te stellen.

– – – –

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade (art.nr. 10018) Slowtide Handdoek Travel (art.nr. 10026) Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow (art.nr. 10037) Ayacucho Pantoffel Teddy (art.nr. 10070)

THEMA 2

LEVEL 4

Bij een minimumafname van 100 stuks: 1 0 % handelskorting Betalingsvoorwaarden: 30 dagen na factuurdatum Leveringsvoorwaarden: franco thuis bij minimumaankoopbedrag van 2 500,00 euro exclusief btw Bij een lager aankoopbedrag: plus verzendingskosten (zie de algemene voorwaarden) Geschatte leveringstermijn: 10 werkdagen Geldigheidsduur offerte: 1 maand

110

Stel de offerte op. Gebruik daarvoor het stappenplan en de ICT-fiches van tekstverwerker.

STAPPENPLAN Stap 1:

Gebruik als basis het sjabloon van de zakelijke brief uit de vorige opdracht. –

Tip:

Gebruik de offertes uit Level 1, Explore 2 als inspiratie.

– De referentie van de offerte is als volgt opgebouwd: OF20xx-xxx. OF staat voor offerte, ‘20xx’ verwijst naar het jaartal en ‘xxx’ is het volgnummer. De laatste offerte kreeg het volgnummer 141.

Stap 2:

Zoek de verkoopprijzen op in het artikelbestand. Markeer het juiste antwoord: je neemt de

verkoopprijs exclusief / inclusief btw.

– Jack Wolfskin Heuptas Upgrade (art.nr. 10018):

– Slowtide Handdoek Travel (art.nr. 10026):

– Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow (art.nr. 10037): – Ayacucho Pantoffel Teddy (art.nr. 10070): Stap 3:

Plaats bij de artikelen een afbeelding. De klant heeft op die manier een duidelijker beeld van het aanbod. Zorg ook voor een duidelijke omschrijving van het artikel.

Verwijs naar de algemene verkoopsvoorwaarden op de site van A.S.Adventure.edu.

Stap 5:

Bereken zelf de verzendingskosten. Ersil schat het gewicht van de bestelling op 35 kg. –

Tip:

Stap 4:

Pas de NBN-normen toe in je brief (zie ook de bijlage bij vraag 4).

– Let op de zinsbouw en spelling: begin elke zin met een hoofdletter, zorg voor korte zinnen, gebruik de spellingscontrole.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stap 6:

Ersil mailt jouw offerte als bijlage aan Tui Wijnegem.

Bericht

Opties

Van: ersil.dokumaci@asadventure.edu

Verzonden: 17 november 20xx Aan: wijnegem@tui.be

Onderwerp: Re: Prijsaanvraag relatiegeschenk

Geachte mevrouw Vansteenkiste

Als bijlage vindt u de offerte voor uw prijsaanvraag in verband met relatiegeschenken. Als u zich in dat voorstel kunt vinden, is het voldoende om te bevestigen via mail. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u mij altijd telefonisch of via mail contacteren.

Sales Manager A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM tel. +32 3 480 55 11

THEMA 2

Ersil Dokumaci

LEVEL 4

Met vriendelijke groeten

111

Explore 4— Hoe verwerk je de bestelling van een klant? 1

Bekijk de mail die Ersil ontvangt op 20xx-11-25. a

Wat is de volgende stap in het verkoopproces?

Welke documenten heeft Ersil daarvoor nodig?

Bericht

Opties

Van: wijnegem@tui.be Verzonden: 25 november 20xx

Aan: ersil.dokumaci@asadventure.edu Onderwerp: Re: Re: Prijsaanvraag relatiegeschenk

Geachte heer Dokumaci

Graag had ik de volgende bestelling bij u geplaatst: 40 stuks

–

15 stuks

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade Slowtide Handdoek Travel

– –

40 stuks

Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow

–

10 stuks

Ayacucho Pantoffel Teddy

Is het mogelijk om mij te bevestigen wanneer de bestelling geleverd wordt? Met vriendelijke groet

Charlotte Vansteenkiste

TUI Wijnegem

Turnhoutsebaan 5/shop 502

2110 WIJNEGEM

tel. 03 353 30 01

BTW BE0408.479.965

Wat moet Ersil controleren voor hij de orderbevestiging kan opstellen?

THEMA 2

LEVEL 4

112

Met wie moet Ersil contact opnemen om dat te weten?

Good to know Veel bedrijven werken met een geautomatiseerd softwarepakket dat de voorraad automatisch aanpast als de aankoopafdeling een bestelling plaatst en als er goederen geleverd worden. Bij elke verkoop vermindert de voorraad automatisch bij het scannen van het product. In de praktijk zal zowel de aankoop- als verkoopafdeling zicht hebben

op de voorraad.

Ga naar iDiddit. Je vindt er de voorraadkaarten van A.S.Adventure.edu. a

Noteer in de tabel de beschikbare en de bestelde hoeveelheid van de producten.

Is er voldoende voorraad om te kunnen leveren aan Tui Wijnegem? Vul aan in de tabel.

ART.NR.

BESCHIKBARE

BESTELDE

VOLDOENDE

HOEVEELHEID HOEVEELHEID

VOORRAAD?

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade

10026

Slowtide Handdoek Travel

10037

Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow

10070

Ayacucho Pantoffel Teddy

10018

Wat moet er gebeuren als dat niet het geval is?

OMSCHRIJVING

Ga naar iDiddit. Je vindt er een orderbevestiging. Vul de orderbevestiging in voor klant Tui Wommelgem. a

Zorg ervoor dat de blanco orderbevestiging behouden blijft. Kopieer de orderbevestiging naar een nieuw werkblad (ICT-fiche_R_02).

Gebruik het nummer van de orderbevestiging als naam van het werkblad. De referentie van de orderbevestiging is als volgt opgebouwd: OBV20xx-xxx. OBV staat voor orderbevestiging,

‘20xx’ verwijst naar het jaartal en ‘xxx’ is het volgnummer. De laatste orderbevestiging kreeg het volgnummer 432.

Tui is een nieuwe klant. Bekijk het klantenbestand achteraan dit thema of op iDiddit om een klantnummer aan Tui toe te kennen.

Om de orderbevestiging in te vullen gebruik je de bestelling en de offerte uit de vorige opdrachten.

Welk deel van de orderbevestiging vul je best eerst in om te weten welke verkoopsvoorwaarden van

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

LEVEL 4

toepassing zijn?

113

Neem er opnieuw de werkmap met voorraadkaarten bij en vul ze aan op basis van de opgestelde orderbevestiging. a

Bij datum vul je de datum van het document in.

Op basis van welke documenten kun je voorraadkaarten aanvullen?

Vul de tekst aan. Kies uit:

verminderen – effectieve voorraad (3x) – beschikbare voorraad – binnenkort beschikbare voorraad – vermeerderen De

is de voorraad die in het magazijn en

de winkel ligt. Je kunt die tellen. De

bekom je door de

met

het aantal goederen dat de klant bestelt of te

met het

aantal goederen dat je bij de leverancier bestelt. Pas wanneer de goederen effectief geleverd worden door de leverancier of aan de klant pas je de Bestudeer de voorraadkaarten. Wat stel je vast?

aan.

Artikel Categorie Artikelnummer Leverancier Artikelnummer leverancier Min. Bestelhoeveelheid lev. Min. Bestelhoeveelheid klant

THEMA 2

LEVEL 4

Datum

114

Doc

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade Reizen 10018 Jack Wolfskin 2361G00001_7070 2 1

Leverancier Aantal Aantal besteld geleverd

Klant Aantal besteld

Aantal geleverd

Aankoopprijs Verkoopprijs Btw-% Min. voorraad Max. voorraad Gewicht in gram Locatienummer Effectieve voorraad

€ 9,02 € 23,10 21% 10 50 210 M2-AR-6-C

Beschikbare voorraad 50

Binnenkort beschikbare voorraad

Explore 5— Wat gebeurt er met een goedgekeurde orderbevestiging van de klant?

Op 20xx-11-26 keurt Charlotte Vansteenkiste de orderbevestiging goed. Wat moet er nu gebeuren?

ORDERPICKEN

Nadat de klant een bestelling geplaatst heeft, moeten de goederen verzendklaar gemaakt worden. De eerste stap daarbij is het verzamelen of het orderpicken van de bestelde goederen.

Welke afdeling is daarvoor verantwoordelijk?

Ersil geeft de opdracht tot orderpicking door aan Ayoub Talbi via een magazijnopdrachtenbon. Verklaar het referentienummer op de magazijnopdrachtenbon.

MOB:

20xx:

0981:

Hoe wordt het totale gewicht per artikellijn berekend?

THEMA 2

LEVEL 4

115

LOCATIENUMMER

Dankzij het locatienummer vindt de magazijnmedewerker bij het orderpicken de goederen op de juiste plaats in het magazijn. Het nummer duidt de exacte plaats (de locatie) van het artikel in het magazijn aan. De heuptassen (artikel 10018) bevinden zich op locatie M2-AR-6-C –

M2 staat voor magazijn 2. A.S.Adventure.edu heeft twee magazijnen. AR staat voor gang A aan de rechterkant.

–

6 duidt het rek aan in de stelling.

–

C duidt het niveau aan. A is op de grond, C is het hoogste niveau.

Verklaar het locatienummer van de pantoffels (artikel 10070).

–

A.S.Adventure.edu

TUI Wijnegem Turnhoutsebaan 5/shop 502 2110 WIJNEGEM BE0408 479 965

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Nr. magazijnpdrachtenbon

Datum MOB

Nummer orderbevestiging

40012

MOB20xx-0981

20xx-11-26

OBV20xx-0433

Art.nr.

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade Slowtide Handdoek Travel Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow Ayacucho Pantoffel Teddy

Aantal

Locatie

40 15 40 10

M2-AR-6-C M2-AR-9-B M2-AL-4-A M2-BR-6-A

10018 10026 10037 10070

Omschrijving

Aantal gepickt

Gewicht per eenheid (in gram)

Totaalgewicht (in kg)

210 800 75 340

8,4 12,0 3,0 3,4

Totaalgewicht (in kg)

26,80

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

LEVEL 4

Ayoub vraagt aan Daan om de goederen te orderpicken op basis van de magazijnopdrachtenbon. Waarom is het belangrijk dat Daan dat nauwkeurig doet?

THEMA 2

116

Welk document zal Daan opstellen nadat hij alle goederen verzameld heeft?

Explore 6— Hoe komen de bestelde goederen bij de klant terecht?

Bekijk opnieuw het organogram van A.S.Adventure.edu. Wie zorgt ervoor dat de bestelling bij Tui geraakt?

Bestudeer de leveringsbon. Beantwoord de vragen.

Welke leveringsvoorwaarde werd er aan Tui toegekend? Wat houdt die in?

Stel dat leveringsvoorwaarde ‘af magazijn’ is, hoeveel transportkosten moet Tui dan betalen? Bekijk daarvoor opnieuw de algemene voorwaarden van A.S.Adventure.edu.

Wat betekent vier colli?

THEMA 2

LEVEL 4

117

A.S.Adventure.edu

TUI Wijnegem Turnhoutsebaan 5/shop 502 2110 WIJNEGEM

Nijverheidsstraat 92/5

Klantcode

Nummer leveringsbon

40012

UVB20xx-0981

Leveringsvoorwaarde: Art.nr.

Datum levering

Bestelbon

20xx-11-27

OBV20xx-0433

Franco thuis

Omschrijving artikel

Aantal

Gewicht per eenheid (in gram)

40 15 40 10

Jack Wolfskin Heuptas Upgrade Slowtide Handdoek Travel Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow Ayacucho Pantoffel Teddy

10018 10026 10037 10070

2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Aantal colli: Gewicht in kg:

Datum voor ontvangst:

210 800 75 340

4 26,80

Naam en handtekening klant

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

In hoeveel exemplaren wordt de leveringsbon opgesteld? Verklaar.

Waarom is het belangrijk dat de klant de leveringsbon

LEVEL 4

THEMA 2

aftekent?

118

Vul de voorraadkaarten aan op basis van de leveringsbon.

Totaalgewicht (in kg) 8,40 12,00 3,00 3,40

Explore 7— Wat is een uitgaande factuur?

Neem er opnieuw het organogram van A.S.Adventure.edu bij. Wie is verantwoordelijk voor het opstellen van de factuur?

Op basis van welk document zal zij de factuur opstellen?

Naast de verplichte vermeldingen op een factuur legt de wet nog verplichtingen op in verband met het opstellen van de factuur. Zoek een antwoord op het internet. a

Je leverde de goederen aan Tui op 20xx-11-27. Op welke datum moet je de factuur ten laatste opstellen?

Hoelang ben je verplicht de opgestelde verkoopfacturen te bewaren voor de fiscus?

Ben je als handelaar verplicht om bij elke verkoop een factuur op te stellen?

LEVEL 4

THEMA 2

119

Wanneer moet je wel aan een particulier een factuur geven? Geef drie voorbeelden.

Good to know

In een winkel zie je soms aan de kassa de mededeling: ‘Indien u een factuur vraagt voor een bedrag onder de 25,00 euro, rekenen wij 5,00 euro administratiekosten aan’.

Dat mag niet. Een factuur aan een btw-plichtige klant is verplicht door de wet. De

winkelier mag enkel 5,00 euro aanrekenen wanneer een particulier dat vraagt terwijl de factuur niet wettelijk verplicht is.

Mulin stelt de verkoopfactuur op. Bestudeer de factuur op blz. 122 en beantwoord de vragen. a

In Level 3, Explore 7 worden de verplichte elementen op een factuur opgesomd. Neem dat lijstje erbij. Duid de elementen aan op de factuur op blz. 122.

Voldoet de factuur van A.S.Adventure.edu aan de wettelijke verplichtingen?

Good to know

Als een factuur niet aan de wettelijke voorwaarden voldoet, dan kan de fiscus een boete opleggen. Die boete schommelt tussen 50,00 euro en 5 000,00 euro, afhankelijk van het aantal overtredingen. Een factuur moet gedetailleerd zijn.

Verklaar de vervaldag op de factuur.

Welke bijzondere voorwaarde(n) werd(en) aan Tui toegekend?

THEMA 2

LEVEL 4

120

Hoeveel bedraagt de totale korting? Controleer de berekening.

Hoe wordt het nettobedrag berekend?

Op welk bedrag wordt het btw-bedrag berekend?

Hoeveel bedraagt het btw-bedrag? Controleer de berekening.

Bekijk het bedrag dat klant Tui aan A.S.Adventure.edu moet betalen.

Hoeveel is dat?

Markeer. Dat is het bedrag inclusief / exclusief btw

Bekijk de prijs die A.S.Adventure.edu vraagt voor haar producten.

Hoeveel is dat?

Markeer. Dat is het bedrag inclusief / exclusief btw.

Algemene factuurvoorwaarden De algemene factuurvoorwaarden zijn beter gekend als de kleine lettertjes onderaan of op de achterzijde van de factuur. Die voorwaarden zijn belangrijk als er later betalingsproblemen opduiken.

In de algemene factuurvoorwaarden komen de volgende zaken meestal aan bod: binnen welke termijn moet een klacht over de factuur toekomen?

—

welke schadevergoeding moet de klant betalen wanneer de betaling niet tijdig is

—

gebeurd?

—

welke rechtbank is bevoegd bij geschillen?

De factuurvoorwaarden op de factuur vermelden is niet verplicht, maar het is wel aan te

THEMA 2

LEVEL 4

raden.

121

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40012

BE0408 479 965

VF20xx-01002

20xx-11-30

20xx-12-30

Factuur Art.nr.

Omschrijving

Aantal

10018 Jack Wolfskin Heuptas Upgrade 10026 Slowtide Handdoek Travel 10037 Eagle Creek Kussen Exhale Neck Pillow 10070 Ayacucho Pantoffel Teddy

40 15 40 10

Btw-%

onze levering dd. 20xx-11-26, leveringsbon 20xx-11-0981

Brutobedrag 0,00

21 %

2 553,40

Totaal

2 553,40

Btw-%

Totaal

23,10 28,88 24,75 20,62

21 % 21 % 21 % 21 %

€ 924,00 € 433,20 € 990,00 € 206,20

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

0,00

255,34

2 298,06

482,59

2 780,65

255,34

2 298,06

482,59

2 780,65

Verkoopprijs/e

Transactie

TUI Wijnegem Turnhoutsebaan 5/shop 502 2110 WIJNEGEM

Terugstuurbare verpakking

Bedrag in euro

Te bet alen voor vervaldag

2 780,65

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 2

LEVEL 4

Good to know

122

Vanaf 1 januari 2026 is e-invoicing of een digitale factuur verplicht tussen ondernemingen. Het gaat niet over een factuur in pdf-formaat, maar een factuur in een gestructureerd, elektronisch systeem. Dat betekent dat het een factuur is die gelezen wordt door computersoftware, zonder menselijke tussenkomst. Bedrijven kunnen zo de verzending en de ontvangst van facturen automatiseren. Zo kunnen de facturen automatisch verwerkt worden in boekhoudsoftware, voorraadbeheer, betalingsoftware …

Lees de factuurvoorwaarden van A.S.Adventure.edu die op de achterzijde van de factuur staan.

ALGEMENE FACTUURVOORWAARDEN 1

Onze facturen zijn contant betaalbaar te

goederen aan derden verpanden of in eigendom

Wommelgem, zonder korting behoudens

overdragen zolang de goederen niet volledig

andersluidende schriftelijke overeenkomst bij bestelling. 2

betaald zijn. 5

Bij niet-betaling van het volledige factuurbedrag

de aansprakelijkheid en het risico voor schade

op de vervaldag is van rechtswege en zonder

veroorzaakt aan de geleverde koopwaar, verlies en diefstal inbegrepen.

voorafgaande ingebrekestelling een interest verschuldigd aan 1 % per maand. Daarenboven zal bij gehele of gedeeltelijke

Elk bezwaar moet geschieden binnen de zeven dagen na verzending van de factuur. Dat dient

niet-betaling van de schuld op de vervaldag van

schriftelijk te gebeuren en moet gemotiveerd

rechtswege en zonder ingebrekestelling een

zijn. Bij gebrek aan bezwaar binnen de

forfaitaire vergoeding verschuldigd zijn van 10 %

gestelde termijn wordt de factuur geacht te zijn

op het factuurbedrag, met een minimum van

aanvaard.

75,00 euro per factuur. 4

De koper draagt vanaf het ogenblik van levering

De geleverde goederen blijven eigendom van de

Voor alle geschillen zijn enkel de rechtbanken van het arrondissement Antwerpen bevoegd.

verkoper tot op het ogenblik van de volledige betaling. De koper mag in geen geval die

Stel dat klant Tui Wijnegem niet akkoord gaat met de factuur, wat is de uiterste datum waarop Tui de

factuur kan protesteren?

Wat moet Tui daarvoor doen?

Stel dat klant Tui Wijnegem de factuur pas betaalt op 20xx-01-29. Hoeveel moet Tui dan betalen volgens de factuurvoorwaarden?

Good to know

In de praktijk zal een onderneming nooit na een maand laattijdige betaling interesten of schadevergoedingen aanrekenen. Ze stuurt eerst twee herinneringsbrieven waarin ze vriendelijk vraagt om de factuur te betalen. Een derde herinneringsbrief stuurt ze meestal aangetekend op. Vaak worden daarin al kosten aangerekend voor de laattijdige betaling. Weigert de klant nog steeds te betalen, dan schakelt de verkoper een advocaat in. Die zal

THEMA 2

rechtbank.

LEVEL 4

dan interesten en schadevergoedingen eisen, en eventueel de klant dagvaarden voor de

123

TO THE POINT Het verkoopproces Net zoals bij het aankoopproces moet een handelaar verschillende stappen doorlopen wanneer hij producten of diensten verkoopt. Afhankelijk van aan wie (nieuwe klant of bestaande klant), of wat (bv. nieuwe seizoenartikelen) de ondernemer verkoopt, kunnen bepaalde stappen uit het verkoopproces overgeslagen worden.

Het verkoopproces verloopt in verschillende stappen. Aan elke stap is steeds een handelsdocument

verbonden. Bij iedere stap is ook een bepaalde afdeling betrokken, afhankelijk van de grootte van de onderneming.

De klant informeert naar de prijs, de leverings- en betalingsvoorwaarden.

Prijsaanvraag

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

Offerte

informatie.

De klant plaatst een bestelling.

De verkoper stuurt de klant de bevestiging

dat hij de bestelling goed heeft ontvangen. Na goedkeuring van de orderbevestiging

krijgt de magazijnmedewerker de opdracht

Bestelbon

Orderbevestiging

Magazijnopdrachtenbon

de goederen te orderpicken.

De magazijnmedewerker pickt de goederen

Verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de

Eerste versie van de uitgaande leveringsbon

afdeling transport (expeditie).

De (eventuele) vrachtkosten worden

berekend. De goederen worden samen met

Uitgaande leveringsbon

de leveringsbon bezorgd.

De ondertekende leveringsbon wordt aan de facturatieafdeling bezorgd. Op basis

THEMA 2

LEVEL 4

van de leveringsbon stelt de verkoper de

124

verkoopfactuur op.

Verkoopfactuur

Op basis van de magazijnopdrachtenbon pickt, verzamelt, de magazijnier de goederen voor de klant. Dat doet hij op basis van het locatienummer dat op de bon vermeld staat. Het locatienummer is de exacte plaats waar het artikel in het magazijn staat. De verkoopfactuur De verkoopfactuur is het laatste document in de documentenstroom. Het is een uitnodiging aan de goederen moet betalen.

koper om de geleverde goederen te betalen. Er wordt berekend hoeveel de koper voor de geleverde

Wie goederen of diensten levert aan btw-plichtige ondernemingen is verplicht daarvoor een factuur op te stellen, uiterlijk de 15e van de maand die volgt op de maand waarin het product of de dienst geleverd werd.

Lever je aan consumenten, niet btw-plichtige personen, dan ben je niet verplicht om een factuur op te stellen. Een kasticket volstaat dan. Uitzonderingen daarop zijn: –

aankoop bij een groothandelaar;

–

aankoop van heel grote hoeveelheden, dan is er een vermoeden dat het niet voor privégebruik is; euro;

– verkoop, herstellingen en onderhoud van auto’s, als de prijs inclusief btw hoger is dan 125,00 –

werken aan woningen;

–

verkoop op afbetaling;

–

verhuisdiensten.

De wet legt de handelaar op facturen zeven jaar te bewaren. De algemene factuurvoorwaarden

Het is niet verplicht om de algemene factuurvoorwaarden op de factuur te plaatsen. Het is echter wel aan te raden om problemen te vermijden bij bijvoorbeeld een laattijdige betaling of betwisting van de factuur.

In de algemene factuurvoorwaarden komen de volgende zaken meestal aan bod: –

de termijn van factuurprotest: binnen welke termijn moet de klacht toekomen?

– het schadebeding: welke schadevergoeding moet de klant betalen wanneer de betaling niet tijdig is gebeurd?

het bevoegdheidsbeding: welke rechtbank is bevoegd bij geschillen?

THEMA 2

LEVEL 4

–

125

Action 1— Uit welke fasen bestaat het verkoopproces bij A.S.Adventure.edu?

Vul in de eerste kolom de handelsdocumenten in die in elke fase van het verkoopproces worden gebruikt. De fasen moeten in de juiste volgorde staan.

Vul in de tweede kolom het referentienummer van het betreffende document in. Kies uit:

VF20xx-0012 – IBB20xx-0012 – UVB20xx-0012 – OF20xx-0012 – MOB20xx-0012 – OBV20xx-0012

Neem er opnieuw het organogram van A.S.Adventure.edu bij. Noteer in de laatste kolom welke afdeling het handelsdocument opstelt of ontvangt.

Action 2— Kun jij een prijsopgave of offerte opstellen? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, of je een offerte wilt opstellen voor Wandelsport Vlaanderen vzw (optie 1) of voor Fiets! (optie 2). Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Lees de mail die A.S.Adventure.edu op 20xx-01-29 ontvangt.

Bericht

Opties

Van: info@wandelsport.be Verzonden: 29 januari 20xx Aan: info@asadventure.be Onderwerp: Prijsaanvraag drinkfles

Geachte heer of mevrouw

Wandelsport Vlaanderen vzw

Elk jaar organiseren wij wandeluitdagingen om onze leden te motiveren. Leden gaan de ‘Wandelsport 100 km.

Vlaanderen Challenge’ aan om minstens een afstand van 42 km te wandelen, tot zelfs een afstand boven de

Dit jaar willen wij elk lid dat de challenge aangaat en er effectief in slaagt, belonen met een drinkfles. Is het mogelijk om ons een offerte te bezorgen van uw aanbod? Wij organiseren zes wandeluitdagingen en voorzien iedere keer 200 flessen om uit te delen.

Kunt u ons naast de prijs ook uw betalings- en leveringsvoorwaarden bezorgen? De eerste wandeluitdaging wordt georganiseerd op 20xx-02-15.

We kijken alvast uit naar uw voorstel. Met vriendelijke groet Fons Leys

Penningmeester

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM tel. 050 40 51 40

LEVEL 4

Zoek in het klantenbestand de betalings- en leveringsvoorwaarden op.

THEMA 2

127

Wordt er een handelskorting toegestaan?

Zoek in het artikelbestand de artikelen op die je kunt aanbieden. Noteer het artikelnummer, de artikelomschrijving en de verkoopprijs exclusief btw.

Stel de offerte voor Wandelsport Vlaanderen op. Volg het stappenplan. STAPPENPLAN Stap 2:

Gebruik het sjabloon uit Explore 3. Geef het referentienummer van de offerte in. De laatste offerte kreeg het volgnummer

Stap 1:

0F20xx-0044. Stap 3:

Zorg voor een duidelijke productomschrijving en een afbeelding van de producten die je aanbiedt.

Stap 4:

Zorg dat je de prijsaanvraag volledig beantwoordt.

Stap 5:

Je kent deze bijzondere verkoopsvoorwaarden toe: 15 % handelskorting. De goederen zullen ten

laatste zeven dagen na bestelling geleverd worden.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 2

LEVEL 4

Stap 6:

128

Optie 2 a

Fiets!

Lees de mail die A.S.Adventure.edu op 20xx-01-29 ontvangt.

Bericht

Opties

Van: antwerpen@fiets.com Verzonden: 29 januari 20xx Aan: info@asadventure.be

Onderwerp: Uitbreiding assortiment

Beste

Momenteel koop ik enkel de fietskleding aan bij jullie. Graag had ik mijn assortiment uitgebreid met jullie producten, ik denk daarbij aan fietshelmen en fietsbrillen.

Is het mogelijk mij uw beste prijs te bezorgen voor die producten, met een duidelijke omschrijving van de producten?

Kunt u mij naast de prijs ook uw betalings- en leveringsvoorwaarden bezorgen?

Ik kijk alvast uit naar uw voorstel. Met vriendelijke groet Thybe Snoks Fiets! Vlaamse Kaai 20

2000 ANTWERPEN tel. 03 337 89 66

Zoek in het klantenbestand de betalings- en leveringsvoorwaarden op.

Wordt er een handelskorting toegestaan?

Zoek in het artikelbestand de artikelen op die je kunt aanbieden. Noteer het artikelnummer, de artikelomschrijving en de verkoopprijs exclusief btw.

LEVEL 4

THEMA 2

129

Stel de offerte voor Fiets! op. Volg het stappenplan. STAPPENPLAN Stap 1:

Gebruik het sjabloon uit Explore 3.

Stap 2:

Geef het referentienummer van de offerte in. De laatste offerte kreeg het volgnummer 0F20xx-0044.

Stap 3:

Zorg voor een duidelijke productomschrijving en een afbeelding van de producten die je aanbiedt.

Stap 4:

Zorg dat je de prijsaanvraag volledig beantwoordt.

Stap 5:

Je kent deze bijzondere verkoopsvoorwaarden toe: 15 % handelskorting. De goederen zullen ten

Stap 6:

laatste zeven dagen na bestelling geleverd worden.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 3— Kun jij een orderbevestiging opstellen? Ga verder met de gekozen optie. Vink de gekozen optie aan. Stel de orderbevestiging op. Optie 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er de bestelbon van Wandelsport

Wandelsport Vlaanderen vzw

Vlaanderen vzw. Controleer of er voldoende voorraad is om de bestelling te leveren. Je vindt de voorraadkaarten op iDiddit. Je bekijkt werkblad ‘voorraad 20xx-02-01’. Wat stel je vast?

Hoeveel stuks zal Lies moeten bestellen zodat na de levering aan klant Wandelsport Vlaanderen vzw de minimumvoorraad beschikbaar is?

De leverancier levert binnen de twee werkdagen. Je kunt de orderbevestiging voor Wandelsport Vlaanderen vzw opstellen. a

Open het bestand ‘orderbevestiging’ uit Explore 4.

Zorg ervoor dat de blanco orderbevestiging behouden blijft. Kopieer daarvoor de blanco orderbevestiging naar een nieuw werkblad.

kreeg het volgnummer 066.

LEVEL 4 THEMA 2 130

Gebruik het nummer van de orderbevestiging als naam van het werkblad. De laatste orderbevestiging

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stel een begeleidende mail op voor het versturen van de orderbevestiging.

Vul de werkmap met voorraadkaarten aan. Je werkt in het werkblad ‘voorraad 20xx-02-01(4)’.

Optie 2 1

Fiets!

Ga naar iDiddit. Je vindt er de bestelbon van Fiets! Controleer of er voldoende voorraad is om de bestelling te leveren. Je vindt de voorraadkaarten op iDiddit. Bekijk het werkblad ‘voorraad 20xx-02-03’. a

Wat stel je vast?

Hoeveel stuks zal Lies moeten bestellen zodat na de levering aan Fiets! de minimumvoorraad beschikbaar is?

De leverancier levert binnen de twee werkdagen. Je kunt de orderbevestiging voor Fiets! opstellen. a

Open het bestand ‘orderbevestiging’ uit Explore 4.

Zorg ervoor dat de blanco orderbevestiging behouden blijft. Kopieer daarvoor de blanco

orderbevestiging naar een nieuw werkblad. c

Gebruik het nummer van de orderbevestiging als naam van het werkblad. De laatste orderbevestiging kreeg het volgnummer 066.

Stel een begeleidende mail op voor het versturen van de orderbevestiging.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Vul de werkmap met voorraadkaarten aan. Je werkt op werkblad ‘voorraad 20xx-02-01(4)’.

Action 4— Kun jij een goedgekeurde orderbevestiging verwerken?

Voor deze opdracht ga je nog steeds verder met de gekozen optie. Verwerk de goedgekeurde orderbevestiging.

Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er de magazijnopdrachtenbon. a

Neem er opnieuw het organogram bij. Wie heeft de bon opgesteld?

Voor wie is het document bestemd?

LEVEL 4

THEMA 2

Wandelsport Vlaanderen vzw

131

Wat zal hij met dat document doen?

Op welke locatie zal de magazijnmedewerker de goederen vinden?

Als de magazijnier de goederen gepickt heeft, wat moet hij dan doen?

Op iDiddit vind je een blanco leveringsbon. Vul de leveringsbon in. Volg het stappenplan. STAPPENPLAN

Geef in cel G7 tot en met G9 de gegevens in van klant Wandelclub Vlaanderen vzw.

Stap 2:

Geef in cel G10 het btw-nummer in.

Stap 3:

Geef in cel F20 de leveringsvoorwaarde in.

Stap 4:

Geef het nummer van de leveringsbon in. De laatste leveringsbon is UVB20xx-0099.

Stap 5:

Vul de leveringsdatum in. De goederen worden geleverd op 20xx-02-06.

Stap 6:

Bereken het totaalgewicht in kilogram (cel D36) met een formule.

Stap 7:

De levering zal in vier colli gebeuren.

Stap 8:

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stap 1:

Aan wie moet de magazijnmedewerker de leveringsbon en de goederen bezorgen?

Moeten er transportkosten aangerekend worden? Verklaar jouw antwoord.

Raadpleeg de algemene voorwaarden van A.S.Adventure.edu en bereken de leveringskosten.

THEMA 2

LEVEL 4

132

Vul de voorraadkaarten verder aan op basis van de leveringsbon, werkblad ‘voorraad 20xx-02-06’.

Optie 2 1

Fiets!

Ga naar iDiddit. Je vindt er de magazijnopdrachtenbon. a

Neem er opnieuw het organogram bij. Wie heeft de bon opgesteld?

Voor wie is het document bestemd?

Wat zal hij met dat document doen?

Op welke locatie zal de magazijnmedewerker de goederen vinden?

Als de magazijnier de goederen gepickt heeft, wat moet hij dan doen?

Ga naar iDiddit. Je vindt er een blanco leveringsbon. Vul de leveringsbon in. Volg het stappenplan. STAPPENPLAN

Geef in cel G7 tot en met G9 de gegevens in van klant Fiets!

Stap 2:

Geef in cel G10 het btw-nummer in.

Stap 3:

Geef in cel F20 de leveringsvoorwaarde in.

Stap 4:

Geef het nummer van de leveringsbon in. De laatste leveringsbon is UVB20xx-0099.

Stap 5:

Vul de leveringsdatum in. De goederen worden geleverd op 20xx-02-06.

Stap 1:

Stap 6:

Bereken het totaalgewicht in kilogram (cel D36) met een formule.

Stap 7:

De levering zal in een collo gebeuren.

Stap 8:

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Aan wie moet de magazijnmedewerker de leveringsbon en de goederen bezorgen?

Moeten er transportkosten aangerekend worden? Verklaar jouw antwoord.

THEMA 2

LEVEL 4

133

Raadpleeg de algemene voorwaarden van A.S.Adventure.edu en bereken de leveringskosten.

Vul de voorraadkaarten verder aan op basis van de leveringsbon, werkblad ‘voorraad 20xx-02-06’.

Action 5— Kun jij een verkoopfactuur analyseren? Je blijft nog steeds bij je gekozen optie. Analyseer de verkoopfactuur. Vink de gekozen optie aan. Optie 1 1

Wandelsport Vlaanderen vzw

Vul de ontbrekende gegevens in op de factuur. a

Het btw-nummer van klant Wandelsport Vlaanderen vzw.

De vervaldatum van de factuur. Bekijk indien nodig de betalingsvoorwaarden in het klantenbestand van A.S.Adventure.edu. Bereken per artikellijn het totaal.

Bereken de handelskorting.

Vul het bedrag van de leveringskosten in op de factuur.

Bereken het btw-bedrag.

Bereken het totale factuurbedrag.

Vul de transactie aan. Dat is de verwijzing naar de

datum van levering en de leveringsbon.

Vul de rij van de totalen aan.

Hoeveel moet Wandelsport Vlaanderen vzw betalen aan A.S.Adventure.edu?

THEMA 2

LEVEL 4

134

Wandelsport Vlaanderen Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

40008

Art.nr.

Omschrijving

Btw-% 6%

Brutobedrag

Totaal

0,00

Korting

VF20xx-00154

20xx-12-20

Netto

Vervaldatum

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

100 100

24,75 16,49

21% 21%

Kosten

Subtotaal

0,00

21 %

Factuurdatum

10042 Chilly's Drinkfles Chrome Rose Gold 500ml 10043 Sigg Drinkfles My Bottle 1L

Transactie

Factuurnummer

Factuur

Btw-nummer

Fin. Korting 0,00

MvH 0,00

Totaal in euro

Btw

0,00

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Totaal

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 2

LEVEL 4

Algemene voorwaarden: zie achterkant

135

Optie 2 1

Fiets!

Vul de ontbrekende gegevens in op de factuur. a

Het btw-nummer van klant Fiets!

De vervaldatum van de factuur. Bekijk hiervoor eventueel de betalingsvoorwaarden in het klantenbestand van A.S.Adventure.edu.

Bereken per artikellijn het totaal.

Bereken de handelskorting.

Vul het bedrag van de leveringskosten in op de factuur.

Bereken het btw-bedrag.

Bereken het totale factuurbedrag.

Vul de transactie aan. Dat is de verwijzing naar de datum van levering en de leveringsbon.

Vul de rij van de totalen aan.

Hoeveel moet Fiets! betalen aan A.S.Adventure.edu?

THEMA 2

LEVEL 4

136

A.S.Adventure.edu

Fiets! Vlaamse kaai 20 2000 ANTWERPEN

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

400003

Art.nr.

Omschrijving

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Korting

20xx-12-20

40 40

Netto

Kosten

Subtotaal

Vervaldatum

Verkoopprijs/e

Btw-%

45,41 66,07

21% 21%

Fin. Korting

0,00

VF20xx-00154

Btw-%

Factuurdatum

Aantal

10019 Sinner Bril Speed Box 10161 Abus Fietshelm Urban -I 3.0

Transactie

Factuurnummer

Factuur

Btw-nummer

MvH 0,00

Totaal

0,00

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Totaal in euro

Btw

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer ter vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

LEVEL 4

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 2

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

137

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan een prijsaanvraag analyseren.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan een offerte opstellen in een brief volgens

de NBN-normen.

4 Ik kan voorraadkaarten invullen.

5 Ik kan een magazijnopdrachtenbon opstellen.

6 Ik kan een leveringsbon opstellen.

3 Ik kan een orderbevestiging opstellen.

7 Ik kan een verkoopfactuur analyseren.

8 Ik kan het verkoopproces schematisch

THEMA 2

LEVEL 4

weergeven.

138

LEVEL 5 DOCflow: hoe verloopt het verkoopproces in een onderneming?

INTRO Welke boodschap wil de cartoonist meegeven?

Welke afdelingen zijn volgens jou bij het verkoopproces in A.S.Adventure.edu betrokken? Wat is telkens hun rol?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe verloopt het verkoopproces in een onderneming?

THEMA 2

LEVEL 5

139

Explore 1— Hoe gebruik je DOCflow om de goederenen

documentenstroom in een verkoopproces onder de knie te krijgen?

Surf via iDiddit naar DOCflow. Je ziet dan het volgende startscherm waar je kunt kiezen in welke module je

gaat werken. In dit Level doorloop je het verkoopproces. Kies ‘Verkoop’.

Bovenaan het volgende scherm staan de afdelingen die bij de verkoopmodule betrokken zijn. Welke

afdelingen zijn dat?

Je kunt wisselen van afdeling door bovenaan op de namen van de afdelingen te klikken. Onderaan het

scherm zie je nog drie tabbladen. Klik op ‘Klantenbestand’ om toegang te krijgen tot de klantengegevens. Klik nogmaals op hetzelfde woord om het overzicht te sluiten.

Hoeveel klanten telt het klantenbestand van de DOCflow?

Welke gegevens staan er in het klantenbestand?

THEMA 2

LEVEL 5

140

Good to know De klanten staan standaard gesorteerd op klantnummer. Wil je ze op een ander veld sorteren, klik dan op de naam van dat veld.

Hoeveel klanten krijgen geen handelskorting?

Welke klant staat helemaal onderaan als je de klanten sorteert op btw-nummer?

Klik nu op het artikelbestand. a

Welke velden vind je in het artikelbestand?

de omschrijving:

de naam van de categorie:

de leverancier:

de locatie in het magazijn:

Wat is de naam en het artikelnummer van het duurste artikel uit het artikelbestand?

Zoek de volgende gegevens van het artikel met het nummer 10007 op:

In Level 4 heb je de verschillende documenten bestudeerd die bij een verkoopproces komen kijken. Plaats de documenten uit de onderstaande tabel in de juiste volgorde. HANDELSDOCUMENT

VOLGORDE

Verkoopfactuur

Prijsaanvraag

Inkomende bestelbon

Magazijnopdrachtenbon

Offerte

Vrachtbrief / leveringsbon

LEVEL 5

THEMA 2

Orderbevestiging

141

Explore 2— Hoe verwerk je een prijsaanvraag van een klant? De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

VERKOPEN

DOCFL OW Administratie

ontvangst prijsaanvraag

Verkoop

zoekt het klantnummer op het klantnummer en de datum De klant plaatst eenvult bestelling. Klant

van ontvangst van de prijsaanvraag in op het overzicht verkopen

prijsaanvraag (PA)

betalingsvoorwaarden.

klasseert het bericht in Inkomende prijsaanvragen

opstellen offerte

genereert de offerte via de software

vult de datum van de offerte in op het overzicht verkopen

bestelbon

prijsaanvraag (PA)

klasseert het bericht in

Inkomende prijsaanvragen

klasseert de offerte samen met de prijsaanvraag in Uitgaande offertes

offerte (O

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij de bestelling goed heeft ontvangen. Klant

Nadat de klant de orderbevestiging

heeft goedgekeurd, zal de verkoper de

magazijnmedewerker de opdracht geven om de goederen te picken.

De magazijnmedewerker pickt de goederen

orderbevestiging

goedgekeurde orderbevestiging magazijnopdrachtenbon

verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling

expeditie.

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij de goederen

uitgaande vrachtbrief

THEMA 2

LEVEL 5

samen met de vrachtbrief naar de klant.

142

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

Good to know In Level 4 heb je geleerd om het hele verkoopproces in een stroomschema voor te stellen. Dat stroomschema vind je op de vorige bladzijde. In de linkerkolom staan de stappen en in de rechterkolom de bijbehorende documenten. Je gaat nu aan de hand van DOCflow ervaren hoe de verwerking van een verkoopdossier bij onderneming A.S.Adventure.edu gebeurt. De verwerking van het volledige verkoopdossier zie je in de flowchart. Bij elke Explore ontdek je een bepaalde fase uit de Explore hoort.

flowchart. Op de vorige bladzijde vind je eveneens welk gedeelte van de flowchart bij de

Open het verkoopgedeelte van DOCflow. Je ziet dat de afdeling administratie een mail heeft ontvangen. a

Heeft er al iemand de mail gelezen?

Waaraan kun je dat zien?

Klik op het bericht om het te openen. Wie heeft de mail verstuurd? Wat is het onderwerp van de mail?

Voor welke producten wil de klant een offerte ontvangen?

LEVEL 5

THEMA 2

143

Good to know Binnen A.S.Adventure.edu is de afspraak dat een medewerker van de afdeling administratie alleen mails waarin algemene informatie gevraagd wordt, beantwoordt. Als er in de mail specifieke informatie gevraagd wordt, dan registreert de afdeling administratie die mail, en stuurt hem daarna door naar de afdeling of de persoon die

verantwoordelijk is.

Beantwoord de vraag en voer de volgende stappen uit in DOCflow. a

Wat is de eerste stap die de medewerker op de afdeling administratie moet uitvoeren?

Registreer de ontvangen mail in het overzicht van de verkopen. Dat doe je door het klantnummer in te voegen en de datum aan te duiden waarop de prijsaanvraag is binnengekomen.

Zodra je de stap correct hebt uitgevoerd, verschijnt er in het overzicht een vinkje. Dat vinkje heeft de

kleur van de afdeling die de stap heeft uitgevoerd. Bedenk de volgende stap die de administratief medewerker moet uitvoeren. a

Wat houdt die volgende stap in?

Waarom zou die stap binnen A.S.Adventure.edu afgesproken zijn?

Voer de stap uit door de mail / het bericht naar de juiste map te verslepen.

Beantwoord de vragen en voer de stappen uit in DOCflow. a

Wat is de laatste stap die de administratief medewerker moet uitvoeren wanneer hij van de klant een prijsaanvraag ontvangt?

Klik op de map ‘Inkomende prijsaanvragen’ om de inhoud op te vragen.

Voer de laatste stap van de administratief medewerker uit door de prijsaanvraag te verslepen naar de afdeling verkoop.

Krijg je een foutmelding? Dan heb je niet alle stappen correct uitgevoerd. Je zult eerst de fout moeten rechtzetten voor je kunt verdergaan, door de stappen opnieuw uit te voeren.

THEMA 2

LEVEL 5

144

Hoe zie je of de mail bij de afdeling verkoop is toegekomen?

Hoe ziet de medewerker van de afdeling verkoop dat het om een doorgestuurde mail gaat?

Scroll in de doorgestuurde mail even naar beneden. Je ziet links ook een verticale streep in de kleur van de afdeling die de mail heeft doorgestuurd. a

Wat is de volgende stap die de verkoopmedewerker moet doen?

Klik op de knop ‘Maak de offerte’.

Bestudeer de offerte.

Vergelijk ze met de prijsaanvraag.

Vul daarna de onderstaande tabel in. Ga zeker na of de medewerker de juiste leverings- en betalings voorwaarden heeft toegepast.

offerte Leverings voorwaarde Levertijd

Betalings

voorwaarde Geldigheid offerte

Subtotaal

Referentie

Handelskorting

toepassing

Btw-tarief van

Uit welke onderdelen is het referentienummer van de offerte samengesteld?

De verkoopmedewerker moet het overzicht bewaren over de stand van zaken in het verkoopdossier. Daarom gaat hij het overzicht verkopen aanvullen. Vul de datum waarop de offerte is aangemaakt, in het overzicht in. a

Hoe zie je welke afdeling de datum heeft ingevuld waarop de offerte is aangemaakt?

Wat is de volgende stap die de verkoopmedewerker moet uitvoeren?

Berichten / mails klasseren gebeurt altijd op dezelfde manier. Kijk daarom even terug naar vraag 6 om te zien hoe je die stap uitvoert.

THEMA 2

LEVEL 5

145

Good to know De offerte zelf is op dit moment nog niet geklasseerd. Je kunt de offerte altijd opnieuw bekijken. Dat doe je door te klikken op de knop ‘Bekijk de offerte’ of door te klikken op het pdf-pictogram van de betrokken offerte in de map ‘Niet-geklasseerde documenten’.

De volgende stap die je volgens de flowchart als verkoopmedewerker moet uitvoeren, is de offerte

klasseren in de map ‘Uitgaande offertes’. Versleep daartoe de niet-geklasseerde offerte naar de juiste map. Hoe ga je na of je dat juist hebt uitgevoerd?

De verkoopmedewerker wil de fase van het verkoopproces afronden. a

Welke laatste stap moet hij nog uitvoeren?

Bestudeer het scherm. Hoe zou je de stap uitvoeren?

Hoe weet je dat je de stap juist hebt uitgevoerd?

THEMA 2

LEVEL 5

146

Explore 3— Hoe verwerk je een inkomende bestelbon? De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

bestelbon

De klant plaatst een bestelling.

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij

orderbevestiging

de bestelling goed heeft ontvangen.

Verkoop

ontvangst bestelbon

Administratie

Nadat de klant de orderbevestiging vult de datum van ontvangst van Klant

de bestelbon in op het overzicht inkomende heeft goedgekeurd, zal de verkoper de verkopen

bestelbon (IBB) magazijnmedewerker de opdracht geven om de klasseert het bericht in

goederen te picken.

Inkomende bestelbonnen

ng (OBV) orderbevestigi

De magazijnmedewerker pickt de goederen

inkomende bestelbon (IBB)

opstellen orderbevestiging

controleert de voorraad*

goedgekeurde orderbevestiging

genereert een orderbevestiging via de software

vult de datum van de orderbevestiging in op het overzicht verkopen

magazijnopdrachtenbon

klasseert het bericht in

Inkomende bestelbonnen

klasseert de orderbevestiging samen met de bestelbon in Uitgaande orderbevestigingen * Indien de voorraad onvoldoende is, wordt de aankoopprocedure opgestart.

verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling Klant

expeditie.

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij de goederen

uitgaande vrachtbrief

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

THEMA 2

LEVEL 5

samen met de vrachtbrief naar de klant.

147

Wat is de volgende fase in het verkoopproces?

Welke drie stappen moet de administratief medewerker ondernemen volgens de flowchart?

Voer de drie stappen uit. Weet je niet meer hoe dat precies moet? Kijk dan nog eens terug bij vraag 3, 4 en 5 van Explore 2.

Voordat de verkoopmedewerker een orderbevestiging naar de klant stuurt, moet hij nagaan of er voldoende voorraad is om de bestelling uit te voeren. Dat doet hij door op de knop ‘Voorraad controleren’ te klikken.

Controleer of er voor de bestelling voldoende voorraad aanwezig is. Hieronder zie je een voorbeeld. a

Bestudeer het voorbeeld.

Welke knop zou je in dit geval moeten aanklikken? Waarom?

THEMA 2

LEVEL 5

148

Good to know Is de stock na bestelling groter dan de minimumstock, dan is de artikellijn groengekleurd. Is de stock na bestelling kleiner dan de minimumstock, dan is de artikellijn geelgekleurd. Is de bestelde hoeveelheid groter dan de huidige stock, dan is de artikellijn roodgekleurd. Is er een voorraadtekort? Dan gebeurt het volgende: —

In het derde jaar start de aankoopprocedure automatisch op. De bestelling wordt onmiddellijk verder uitgevoerd.

—

In het vierde jaar krijg je een melding. Je moet zelf de aankoopprocedure opstarten.

Wat is de volgende stap die de verkoopmedewerker moet zetten? Voer die stap uit.

Je kunt de bestelling pas afwerken als de nodige hoeveelheid geleverd is.

Wat zijn de twee volgende stappen die de verkoopmedewerker moet ondernemen? Voer ze uit. Kijk indien nodig bij Explore 2.

Nu begint de volgende opdracht voor de verkoopmedewerker: de orderbevestiging samen met de bestelbon klasseren in de map ‘Uitgaande orderbevestigingen’.

In welke map bevindt de orderbevestiging zich op dit moment?

Nu moet de verkoopmedewerker nog de orderbevestiging aan de klant bezorgen. Klik daarvoor op de knop ‘Verstuur de orderbevestiging naar de klant’. Voer de stap uit. Tip:

Als je probeert om de laatste stap nogmaals uit te voeren, krijg je een foutmelding. Logisch, want het zou voor de klant verwarrend zijn om tweemaal dezelfde orderbevestiging te ontvangen.

THEMA 2

LEVEL 5

Klasseer de orderbevestiging door het document te verslepen naar de juiste map.

149

Explore 4— Wat gebeurt er na de ontvangst van een goedgekeurde orderbevestiging?

De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

bestelbon

De klant plaatst een bestelling.

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij

orderbevestiging

de bestelling goed heeft ontvangen.

Nadat de klant de orderbevestiging

goedgekeurde orderbevestiging

heeft goedgekeurd, zal de verkoper de

magazijnmedewerker de opdracht geven om de

magazijnopdrachtenbon

goederen te picken.

Administratie

ontvangst goedgekeurde orderbevestiging

De magazijnmedewerker pickt de goederen vult de datum van ontvangst van de

Klant orderbevestiging in en stuurt de nodige goedgekeurde gegevens naar de afdeling goedgekeurde order-

expeditie. bevestiging

(gOBV)

op het overzicht verkopen

klasseert het bericht in Goedgekeurde orderbevestigingen

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij of zij de

Verkoop

opstellen interne magazijnopdrachtenbon

verwerkte magazijnopdrachtenbon gaat na of de orderbevestiging goedgekeurd is klasseert de goedgekeurde orderbevestiging in Goedgekeurde orderbevestigingen

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

genereert een magazijnopdrachtenbon via de software

vult de datum van de magazijnopdrachtenbon in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in

Goedgekeurde orderbevestigingen

klasseert de magazijnopdrachtenbon in Uitgaande magazijnopdrachtenbonnen magazijnopdrachtenbon (MOB)

uitgaande vrachtbrief

THEMA 2

LEVEL 5

goederen samen met de vrachtbrief naar de

150

klant.

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

IN Wat is er inmiddels gebeurd in het verkoopproces?

Welke drie stappen moet de administratief medewerker ondernemen volgens de flowchart?

Voer de drie stappen uit.

Wat is de eerstvolgende taak die de verkoopmedewerker moet uitvoeren?

Roep de bijlage op door te klikken op de knop ‘Bekijk de orderbevestiging’. a

Is de orderbevestiging inderdaad goedgekeurd, dan wordt het document geklasseerd in de map ‘Goedgekeurde orderbevestigingen’.

De klant heeft de orderbevestiging goedgekeurd. Nu kan de verkoopmedewerker aan de magazijnmedewerker opdracht geven om de goederen te picken. a

Welk document zal de verkoopmedewerker daarvoor moeten opstellen?

LEVEL 5

Voer de taak uit.

THEMA 2

151

Voer die opdracht uit door te klikken op de knop ‘Maak de magazijnopdrachtenbon’.

Bestudeer de magazijnopdrachtenbon. Vul daarna de onderstaande tabel in.

ART.NR.

OMSCHRIJVING

HOEVEEL-

ARTIKEL

HEID

LOCATIE

AANTAL

GEWICHT

TOTALE GEWICHT (IN KG) (1)

GEPICKT PER EENHEID

Totale gewicht (2)

Waar bevindt het bestelde artikel zich?

Waarom is het vak ‘Aantal gepickt’ niet ingevuld?

Wat is het verschil tussen het vak ‘Totale gewicht (1)’ en ‘Totale gewicht (2)’ ?

Welke vier stappen moet de verkoopmedewerker nog ondernemen om de fase van het verkoopproces af te ronden?

THEMA 2

LEVEL 5

152

Voer de vier stappen uit. De werkwijze is dezelfde als bij de vorige Explores.

Explore 5— Hoe gebeurt het orderpicken? De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

De klant plaatst een bestelling.

bestelbon

Magazijn

orderpicken

pickt de goederen

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij vult de gepickte hoeveelheid in op de MOB

orderbevestiging de bestelling goed heeft ontvangen. genereert de verwerkte magazijnopdrachtenbon via de uitgaande software vrachtbrief (UVB)

vult de datum van het orderpicken in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in

Magazijnopdrachtenbonnen

klasseert de verwerkte magazijnopdrachtenbon samen met Nadat de klant de orderbevestiging de IBB en gOBV in Verwerkte magazijnopdrachtenbonnen goedgekeurde orderbevestiging heeft goedgekeurd, zal de verkoper de genereert een eerste versie van de vrachtbrief via de software magazijnmedewerker de opdracht geven om de klasseert de uitgaande vrachtbrief in goederen te picken.

Uitgaande vrachtbrieven

De magazijnmedewerker pickt de goederen

magazijnopdrachtenbon

verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling

expeditie.

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij de goederen

uitgaande vrachtbrief

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

THEMA 2

LEVEL 5

samen met de vrachtbrief naar de klant.

153

Wat is de volgende fase in het verkoopproces?

Hoe ziet de magazijnmedewerker dat de mail geen doorgestuurde mail is?

Hoe gebeurt het picken van de goederen volgens de flowchart?

Om deze stap effectief uit te voeren, klik je op de knop ‘Orderpicken’. Je krijgt dan het onderstaande

scherm te zien.

THEMA 2

LEVEL 5

Tip:

154

Pick je een foutief aantal, dan krijg je de onderstaande foutmelding.

Is de juiste hoeveelheid gepickt en ingevuld? Dan kun je de verwerkte magazijnopdrachtenbon genereren door te klikken op de knop ‘Maak de verwerkte magazijnopdrachtenbon’. Voer de drie stappen van het picken uit.

Vergelijk de magazijnopdrachtenbon met de verwerkte magazijnopdrachtenbon. Wat is het verschil?

Welke drie stappen moet de magazijnmedewerker vervolgens uitvoeren om de fase van het orderpicken af te ronden?

Voer die drie stappen uit.

Wat moet de magazijnmedewerker nog doen voordat de expeditiebediende aan de slag kan gaan?

Heb je alle voorgaande stappen uitgevoerd? Dan kun je nu de eerste versie van de vrachtbrief maken. Klik daarvoor op de knop ‘Maak de uitgaande vrachtbrief’.

Genereer de uitgaande vrachtbrief.

Bezorg de vrachtbrief aan de afdeling expeditie door op de knop ‘Stuur de uitgaande vrachtbrief naar

THEMA 2

LEVEL 5

expeditie door’ te klikken.

155

Explore 6— Hoe wordt een vrachtbrief opgesteld? De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

bestelbon

De klant plaatst een bestelling.

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij

orderbevestiging

de bestelling goed heeft ontvangen.

Expeditie

opstellen vrachtbrief

berekent de vrachtkosten op basis van het gewicht en vult het bedrag in op de vrachtbrief Nadat de klant de orderbevestiging Klant goedgekeurde orderbevestiging goederen heeft goedgekeurd, zal de verkoper de genereert de verwerkte vrachtbrief + uitgaande magazijnmedewerker de opdracht geven om devia de software vrachtbrief magazijnopdrachtenbon (UVB) vult de datum van de vrachtbrief in goederen te picken. op het overzicht verkopen klasseert het bericht in Uitgaande vrachtbrieven

De magazijnmedewerker pickt de goederen

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling

klasseert de verwerkte vrachtbrief samen met de IBB, gOBV en MOB in verwerkte magazijnopdrachtenbon Verwerkte vrachtbrieven

expeditie.

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

verwerkte uitgaande vrachtbrief (UVB)

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij de goederen

uitgaande vrachtbrief

THEMA 2

LEVEL 5

samen met de vrachtbrief naar de klant.

156

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

Wat is de rol van de afdeling expeditie in het verkoopproces?

Wat is de eerste taak voor de afdeling expeditie?

Klik op de knop ‘Bereken de vrachtkosten’. Je krijgt het onderstaande scherm te zien.

A.S.Adventure.edu hanteert twee leveringsvoorwaarden: ‘Af fabriek’ en ‘Franco thuis’. Geef een

Af fabriek

LEVEL 5

omschrijving van de twee leveringsvoorwaarden.

THEMA 2

157

Franco thuis

Welk bedrag aan vrachtkosten moet je voor de bestelling invullen? .

Wat zijn de volgende vier stappen bij het verwerken van de vrachtbrief?

Voer de vier stappen uit.

De expeditiebediende bezorgt de goederen samen met de vrachtbrief aan de klant. Dat doe je door op de

knop ‘Verzend de goederen naar de klant’ te klikken. Voer de stap uit.

Als laatste stap binnen deze fase moet de verwerkte vrachtbrief naar de afdeling facturatie. Dat doe je

door te klikken op de knop ‘Stuur de verwerkte uitgaande vrachtbrief door naar de facturatie’. Daar wordt

THEMA 2

LEVEL 5

de verkoopfactuur berekend.

158

Explore 7— Hoe stel je een verkoopfactuur op? De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde

offerte

informatie.

De klant plaatst een bestelling.

bestelbon

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat hij

orderbevestiging

de bestelling goed heeft ontvangen.

Nadat de klant de orderbevestiging

goedgekeurde orderbevestiging

heeft goedgekeurd, zal de verkoper de

magazijnmedewerker de opdracht geven om de

magazijnopdrachtenbon

goederen te picken.

De magazijnmedewerker pickt de goederen

verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling

Facturatie

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

opstellen factuur

vult de vrachtkosten in bij het juiste btw-tarief

berekent voor zowel 6 % als 21 % btw: 1 het totale bedrag per artikellijn Klant verkoop2 het subtotaal vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de

3 de handelskorting 4 de maatstaf van heffing 5 het btw-bedrag

De expeditiebediende berekent de (eventuele) factuur

genereert (VF) boekhoudafdeling. Daarna stuurtdehijfactuur of zij via de de software

vult de factuurdatum in op het overzicht verkopen

klant.

klasseert het bericht in

Verwerkte uitgaande vrachtbrieven

klasseert de factuur samen met de IBB, de gOBV, de MOB en UVB in

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

Verkoopfacturen

verkoopfactuur

LEVEL 5

goederen samen met de vrachtbrief naar de

uitgaande vrachtbrief

THEMA 2

expeditie.

159

De laatste afdeling die nu nog aan de slag moet, is de afdeling facturatie. Zij staat onder andere in voor het berekenen van de verkoopfactuur. Open de mail die de afdeling expeditie heeft doorgestuurd. Klik op de

knop ‘Bereken de factuur’. Je ziet het volgende scherm.

Maak de berekening eerst op papier. Vul die daarna in op het scherm.

Genereer de factuur via de software door te klikken op de knop ‘Maak de uitgaande factuur’.

Welke drie taken moet je vervolgens nog uitvoeren in de fase van de verkoopfactuur aanmaken?

THEMA 2

LEVEL 5

160

Voer die drie taken uit.

Er rest je nog een laatste taak voor het totale verkoopproces afgerond kan worden: de verkoopfactuur versturen naar de klant. Druk daarvoor op de knop ‘Verstuur de verkoopfactuur naar de klant’.

Explore 8— Hoe vraag je tussendoor de stand van zaken van een verkoopdossier op?

Als er veel verschillende verkoopdossiers openstaan, wil je af en toe de stand van zaken opvragen. Klik

daarvoor op de knop ‘Dossieroverzicht’. Je ziet het volgende scherm.

Klik op het vergrootglas in de laatste kolom bij het dossier waarvan je de stand van zaken wilt weten. Je ziet een totaalbeeld van het dossier. Beantwoord de onderstaande vragen.

Wie is de leverancier van de goederen die Synergie Wellness Point heeft besteld?

Wie is de contactpersoon bij de klant?

In hoeverre is het dossier afgewerkt?

LEVEL 5

Russel K.

THEMA 2

161

TO THE POINT Verkoopproces VIDEO

De klant informeert bij een mogelijke leverancier naar de prijs, de leverings- en de

prijsaanvraag

Explore 2

betalingsvoorwaarden.

De verkoper bezorgt de klant de gevraagde informatie.

De klant plaatst een bestelling.

Explore 4

hij de bestelling goed heeft ontvangen.

Nadat de klant de orderbevestiging

heeft goedgekeurd, zal de verkoper de

magazijnmedewerker de opdracht geven om de goederen te picken.

De magazijnmedewerker pickt de goederen

orderbevestiging

goedgekeurde orderbevestiging magazijnopdrachtenbon

verwerkte magazijnopdrachtenbon

en stuurt de nodige gegevens naar de afdeling expeditie.

Explore 6

Explore 5

eerste versie van de uitgaande vrachtbrief

De expeditiebediende berekent de (eventuele) vrachtkosten en stuurt die gegevens naar de boekhoudafdeling. Daarna stuurt hij de

uitgaande vrachtbrief

goederen samen met de vrachtbrief naar de

LEVEL 5

klant.

Explore 7

THEMA 2

bestelbon

Explore 3

De verkoper stuurt de klant de bevestiging dat

162

offerte

De medewerker op de afdeling facturatie stelt de verkoopfactuur op en bezorgt die aan de klant.

verkoopfactuur

D O C FLOW Starter 1 2 Explore

VERKOPEN

Administratie

ontvangst prijsaanvraag

Verkoop

zoekt het klantnummer op Klant

genereert de offerte via de software

vult het klantnummer en de datum van ontvangst van de prijsaanvraag in op het overzicht verkopen

prijsaanvraag (PA)

opstellen offerte

klasseert het bericht in Inkomende prijsaanvragen

vult de datum van de offerte in op het overzicht verkopen prijsaanvraag (PA)

klasseert het bericht in

Inkomende prijsaanvragen

klasseert de offerte samen met de prijsaanvraag in Uitgaande offertes

Starter 2 3 Explore Klant

Administratie

inkomende bestelbon (IBB)

offerte (O

Verkoop

ontvangst bestelbon

vult de datum van ontvangst van de bestelbon in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in Inkomende bestelbonnen

opstellen orderbevestiging

controleert de voorraad*

genereert een orderbevestiging via de software

inkomende bestelbon (IBB)

vult de datum van de orderbevestiging in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in

Inkomende bestelbonnen

klasseert de orderbevestiging samen met de bestelbon in Uitgaande orderbevestigingen

ing (OBV) orderbevestig

Administratie

vult de datum van ontvangst van de goedgekeurde orderbevestiging in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in Goedgekeurde orderbevestigingen

Verkoop

opstellen interne magazijnopdrachtenbon

gaat na of de orderbevestiging goedgekeurd is

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

klasseert de goedgekeurde orderbevestiging in Goedgekeurde orderbevestigingen genereert een magazijnopdrachtenbon via de software vult de datum van de magazijnopdrachtenbon in op het overzicht verkopen

klasseert het bericht in

Goedgekeurde orderbevestigingen

klasseert de magazijnopdrachtenbon in Uitgaande magazijnopdrachtenbonnen magazijnopdrachtenbon (MOB)

Starter 3

opstellen vrachtbrief

berekent de vrachtkosten op basis van het gewicht en vult het bedrag in op de vrachtbrief

goederen + uitgaande vrachtbrief (UVB)

genereert de verwerkte vrachtbrief via de software

uitgaande vrachtbrief (UVB)

vult de datum van de vrachtbrief in op het overzicht verkopen

Klant

Expeditie

klasseert het bericht in Uitgaande vrachtbrieven klasseert de verwerkte vrachtbrief samen met de IBB, gOBV en MOB in Verwerkte vrachtbrieven

Starter 4

verwerkte uitgaande vrachtbrief (UVB)

Facturatie

Explore 7

Magazijn

orderpicken

pickt de goederen vult de gepickte hoeveelheid in op de MOB genereert de verwerkte magazijnopdrachtenbon via de software vult de datum van het orderpicken in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in

Magazijnopdrachtenbonnen

klasseert de verwerkte magazijnopdrachtenbon samen met de IBB en gOBV in Verwerkte magazijnopdrachtenbonnen genereert een eerste versie van de vrachtbrief via de software klasseert de uitgaande vrachtbrief in Uitgaande vrachtbrieven Starter 5 5 Explore

opstellen factuur

vult de vrachtkosten in bij het juiste btw-tarief Klant

verkoopfactuur (VF)

berekent voor zowel 6 % als 21 % btw: 1 het totale bedrag per artikellijn 2 het subtotaal

3 de handelskorting 4 de maatstaf van heffing 5 het btw-bedrag

genereert de factuur via de software vult de factuurdatum in op het overzicht verkopen klasseert het bericht in

Verwerkte uitgaande vrachtbrieven

klasseert de factuur samen met de IBB, de gOBV, de MOB en UVB in Starter 6

LEVEL 5

Explore 6

THEMA 2

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

ontvangst goedgekeurde orderbevestiging

Klant

Explore 4

* Indien de voorraad onvoldoende is, wordt de aankoopprocedure opgestart.

Verkoopfacturen

163

Action 1— Verwerking vast dossier Vul de dossiergegevens aan. KLANT Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

Klantgegevens:

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 2— Verwerking vast dossier

Vul de dossiergegevens aan.

KLANT

Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

Klantgegevens:

THEMA 2

LEVEL 5

ARTIKELNR.

164

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

Action 3— Verwerking vast dossier Vul de dossiergegevens aan. KLANT Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

Klantgegevens:

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 4— Verwerking vast dossier

Vul de dossiergegevens aan.

KLANT

Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

LEVEL 5

ARTIKELNR.

ARTIKELEN

THEMA 2

Klantgegevens:

165

Action 5— Verwerking vast dossier Vul de dossiergegevens aan. KLANT Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

Klantgegevens:

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 6— Verwerking vast dossier

Vul de dossiergegevens aan.

KLANT

Klantcode:

Betalingsvoorwaarde:

Leveringsvoorwaarde:

Handelskorting:

Btw-nr.:

Klantgegevens:

THEMA 2

LEVEL 5

ARTIKELNR.

166

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

1 Ik kan de documentenstroom rond het

verkoopproces toelichten. 2 Ik kan de goederenstroom rond het

3 Ik kan klantgegevens opzoeken in het klantenbestand. 4 Ik kan berichten en documenten klasseren.

verkoopproces toelichten.

5 Ik kan een overzicht voor een verkoopdossier invullen.

6 Ik kan nagaan of er voldoende voorraad is om

een klantbestelling te leveren.

7 Ik kan de magazijnopdrachtenbon invullen na

het picken van de goederen.

8 Ik kan de vrachtkosten berekenen op basis van

het gewicht van de goederen.

9 Ik kan de bedragen van een verkoopfactuur

THEMA 2

LEVEL 5

berekenen.

167

LEVEL 6 DOCflow: hoe verloopt het aankoopproces in een onderneming?

INTRO Bekijk aandachtig de afbeeldingen van de afdelingen die bij het aankoopproces betrokken zijn. Welke

zijn dat? Wat zijn de taken?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 2

LEVEL 6

Hoe verloopt het aankoopproces in een onderneming?

168

Explore 1— Hoe gebruik je DOCflow om de goederenen

documentenstroom in een aankoopproces onder de knie te krijgen?

Surf via iDiddit naar DOCflow. Je ziet dan het volgende startscherm waar je kunt kiezen in welke module je

gaat werken. In dit Level doorloop je het aankoopproces. Kies ‘Aankoop’.

Nu zie je bovenaan de afdelingen die bij de aankoopmodule betrokken zijn. Welke afdelingen zijn dat?

Je kunt wisselen van afdeling door bovenaan op de namen van de afdelingen te klikken. Onderaan het scherm vind je nog drie

tabbladen. Hoe heten die? Welke informatie vind je er?

Ga naar ‘Leveranciersbestand’ en beantwoord de volgende vragen. Wat gebeurt er wanneer je op de kolomkop ‘Naam’ klikt?

LEVEL 6

THEMA 2

169

Zoek de volgende gegevens op van leverancier Agu. GEGEVENS

Btw-nummer

Telefoon

E-mail

Leveranciersnummer

Hoeveel leveranciers zijn er?

Ga naar ‘Artikelbestand’ en beantwoord de volgende vragen. a

Geef vier productcategorieën.

Welke artikelen vind je in de categorie ‘outdoor’?

Sorteer op leverancier ‘Woolpower’ en vul de gegevens aan van het artikel ‘Woolpower Trui 400 (unisex midlayer)’.

Aankoopprijs excl. btw

Artikelnummer

Btw-tarief

Wat betekent volgens jou ‘minimumvoorraad’?

LEVEL 6

THEMA 2

170

Minimumvoorraad

GEGEVENS

Waarvoor dient de locatie?

Welk artikel heeft de hoogste aankoopprijs excl. btw?

In Level 3 heb je de verschillende documenten bestudeerd die bij een aankoopproces komen kijken. Vul

het onderstaande schema aan met de documenten die bij het aankoopproces aan bod komen.

3 L E

V E R N C

I E

E L

Wanneer een onderneming zoals A.S.Adventure.edu een leverancier van sportartikelen of relatiegeschenken zoekt, dan zal ze eerst een prijsaanvraag sturen naar verschillende leveranciers. Wat is het doel van een prijsaanvraag?

Good to know Een onderneming vergelijkt de prijsoffertes die ze ontvangt en kiest de beste leverancier.

A.S.Adventure.edu heeft inmiddels een leverancier gekozen voor de verschillende producten.

THEMA 2

meer en de leverancier stelt dus ook geen prijsofferte op. Dat is eerder al gebeurd en

LEVEL 6

In het geval van A.S.Adventure.edu verstuurt de aankoopafdeling geen prijsaanvragen

171

Explore 2— Hoe stel je een uitgaande bestelbon op aan de hand van de interne bestelbon?

De voorraadsoftware (in het magazijn) genereert een interne bestelbon voor de

interne bestelbon

artikelen die onvoldoende in voorraad zijn. De

(IBB)

verkoopmedewerker stuurt de interne bestelbon

De aankoper maakt een uitgaande bestelbon en plaatst een bestelling bij de leverancier.

voorraadsoftware

De leverancier stuurtinterne een bestelbon orderbevestiging. (IBB)

uitgaande bestelbon (UBB)

orderbevestiging (OBV)

opmaken uitgaande bestelbon

Aankoop

door naar de aankoopafdeling.

zoekt het leveranciersnummer op

vult het leveranciersnummer en de datum van de ontvangst van de interne bestelbon in op het overzicht aankopen

genereert een uitgaande bestelbon via de software

De aankoper keurt de orderbevestiging goed en vult de datum van de uitgaande bestelbon in op het overzicht aankopen

stuurt die terug naar de leverancier. klasseert het bericht in

Leverancier

uitgaande bestelbon (UBB)

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

Interne bestelbonnen

klasseert de uitgaande bestelbon samen met de interne bestelbon in Uitgaande bestelbonnen

De leverancier levert de goederen samen met de vrachtbrief.

inkomende vrachtbrief (IVB)

De magazijnmedewerker controleert de levering

en vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde

orderbevestiging.

De magazijnmedewerker werkt de

verwerkte vrachtbrief

voorraadadministratie bij en slaat de goederen op de juiste locatie op.

THEMA 2

LEVEL 6

De leverancier verstuurt de aankoopfactuur.

172

De boekhouder vergelijkt de aankoopfactuur met de verwerkte vrachtbrief en keurt de aankoopfactuur goed.

aankoopfactuur (AF)

Good to know Je gaat nu aan de hand van DOCflow ervaren hoe de verwerking van een aankoopdossier bij onderneming A.S.Adventure.edu gebeurt. De verwerking van het volledige aankoopdossier staat in de flowchart. Bij elke Explore ontdek je een bepaalde fase uit de flowchart. Welk gedeelte van de flowchart bij die Explore hoort, vind je op de vorige

bladzijde.

Open het aankoopgedeelte van DOCflow. De aankoopafdeling heeft een mail ontvangen. a

Hoe zie je dat?

Hoe heet het dossier dat in de mail wordt vermeld?

Waarom moet je ook naar de dossiernaam kijken?

De mail is nog niet gelezen. Waaraan zie je dat?

Tip:

Zorg ervoor dat je de mail steeds grondig leest, zodat je weet wat de inhoud ervan is.

THEMA 2

LEVEL 6

173

Klik op de mail. a

Wat voor mail is het?

Van wie komt de mail?

Waarom heeft ze die mail gestuurd?

Over welke artikelen gaat het hier?

Hoeveel stuks moeten er worden aangekocht? Bij welke leverancier?

Het is zeer belangrijk om het overzicht van de aankopen goed aan te vullen. Waarom?

Bestudeer nu je flowchart.

Wat moet er nu eerst gebeuren?

Zoek het leveranciersnummer op en vul het overzicht van de aankopen aan. Vergeet niet op het vinkje te klikken achter het leveranciersnummer.

Duid ook de datum aan waarop de interne bestelbon werd verstuurd.

Voer nu de volgende stap van je flowchart uit. a

Welk document wordt er gemaakt?

Bestudeer de uitgaande bestelbon. Wat is het nummer van de uitgaande bestelbon?

Leg de opbouw van het nummer uit.

THEMA 2

LEVEL 6

174

Wanneer je in de uitgaande bestelbon (pdf) naar onder scrolt, vind je de interne bestelbon (mail) nog. Vergelijk de uitgaande bestelbon met de interne bestelbon. Werden de juiste artikelen besteld?

Bestudeer opnieuw de flowchart. Wat zijn de volgende drie stappen?

Voer die handelingen nu uit. Klasseer de mail door het document te verslepen naar de juiste map. Ook de uitgaande bestelbon (pdf) klasseer je op die manier.

Waarom klasseer je de mails en de pdf-documenten?

De uitgaande bestelbon moet nu verstuurd worden naar de leverancier. Hoe zie je dat in je flowchart?

Open nu opnieuw de mail van de interne bestelbon die je geklasseerd hebt. Hoe verstuur je de uitgaande bestelbon via mail naar de leverancier?

Verstuur de uitgaande bestelbon naar de leverancier. Hoe ben je zeker dat de mail correct naar de leverancier verstuurd is?

LEVEL 6

THEMA 2

175

Explore 3— Hoe verwerk je een inkomende orderbevestiging?

De voorraadsoftware (in het magazijn) genereert een interne bestelbon voor de

interne bestelbon

artikelen die onvoldoende in voorraad zijn. De

(IBB)

verkoopmedewerker stuurt de interne bestelbon

De aankoper maakt een uitgaande bestelbon en plaatst een bestelling bij de leverancier.

door naar de aankoopafdeling.

uitgaande bestelbon (UBB)

De leverancier stuurt een orderbevestiging.

orderbevestiging

(OBV)

De aankoper keurt de orderbevestiging goed en

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

stuurt die terug naar de leverancier.

Leverancier

De leverancier levert de goederen samen met de

inkomende vrachtbrief

vrachtbrief.

goedkeuren orderbevestiging DeAankoop magazijnmedewerker controleert de levering

bekijkt de orderbevestiging en vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde

noteert zijn naam en keurt de orderbevestiging orderbevestiging. goed

vult de datum van de goedgekeurde orderbevestiging De magazijnmedewerker werkt de in op het overzicht aankopen

orderbevestiging (OBV)

V) (OB ing g i st ve be er ord

Administratie

(IVB)

ontvangst orderbevestiging

vult de datum van de orderbevestiging in op het overzicht aankopen

klasseert het bericht in verwerkte vrachtbrief Inkomende orderbevestigingen

voorraadadministratie bij en slaat de goederen klasseert het bericht in Inkomende orderbevestigingen

op de juiste locatie op. klasseert de goedgekeurde orderbevestiging samen met de interne bestelbon in Goedgekeurde orderbevestigingen

goe

dge

keu

rde o

rde rbe ves tigin g (g OBV )

THEMA 2

LEVEL 6

De leverancier verstuurt de aankoopfactuur.

176

De boekhouder vergelijkt de aankoop-factuur met de verwerkte vrachtbrief en keurt de aankoopfactuur goed.

aankoopfactuur Leverancier (AF)

Ga nu naar de administratie. a

Welk document is er binnengekomen?

Wat is het nut van dat document?

Voor welke afdeling is de orderbevestiging bestemd?

Welke drie taken moet de afdeling administratie nu uitvoeren? Kijk daarvoor in je flowchart.

Voer die drie stappen uit.

Ga naar de aankoopafdeling. Klik op de mail, open de orderbevestiging en bestudeer die nauwkeurig.

Klantgegevens Klant: 234

Nikelaan 1

A.S.Adventure.edu

2430 LAAKDAL Ond.nr.: 450989424

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Omschrijving

Nummer orderbevestiging

O-0001

Datum orderbevestiging

20XX-05-11

Art.nr.

Aantal

10175

Nike T-Shirt Rise 365

Leveringsvoorwaarde

Franco thuis

Transportkosten

€ 0,00

Betalingsvoorwaarde

30 dagen na factuurdatum

Kortingspercentage

0,00 %

Algemene voorwaarden: zie achterkant

BE0465672452

Eenheidsprijs € 10,66

Btw-%

Totaal

21%

€ 53,30

LEVEL 6

Nike

Orderbevestiging

THEMA 2

THANK YOU FOR SHOPPING WITH US!

177

De leveringsvoorwaarde is ‘franco thuis’. Wat betekent dat?

Is er handelskorting? Zo ja, hoeveel bedraagt die?

Wanneer moet de factuur betaald worden?

Welke artikelen worden vermeld in de orderbevestiging? Is het aantal juist?

Nu kun je de orderbevestiging goedkeuren. Kijk in de flowchart. Hoe doe je dat?

Dat mag je nu doen.

Bekijk nu de orderbevestiging (pdf). Hoe zie je dat ze is goedgekeurd?

Wat is de volgende stap?

Vul het overzicht aankopen nu aan. Wat is het voordeel van het overzicht aankopen?

Ga nu naar het dossieroverzicht.

Klik in dit dossier op het vergrootglas.

Welke vier grote rubrieken zie je hier?

THEMA 2

LEVEL 6

178

Tip:

Als je in een volgende les start met DOCflow, kun je best eerst naar je dossierstatus gaan. Daar zie je dan hoe ver een dossier al afgehandeld is. Zo weet je snel waarmee je moet beginnen.

Ga nu terug naar de aankoopafdeling.

Russel K.

Bestudeer opnieuw je flowchart.

Welke drie stappen moet je nu nog uitvoeren?

Voer die handelingen uit.

Klik op de knop om de goedgekeurde orderbevestiging te versturen.

Wat valt je meteen op als dit correct gebeurd is?

LEVEL 6

THEMA 2

179

Explore 4— Hoe verwerk je de inkomende vrachtbrief en de geleverde goederen?

De voorraadsoftware (in het magazijn) genereert een interne bestelbon voor de

interne bestelbon

artikelen die onvoldoende in voorraad zijn. De

(IBB)

verkoopmedewerker stuurt de interne bestelbon

De aankoper maakt een uitgaande bestelbon en plaatst een bestelling bij de leverancier.

Magazijn

ontvangst vrachtbrief + in voorraadname goederen

De leverancier stuurt een orderbevestiging. vult de datum van de vrachtbrief in op het overzicht aankopen

door naar de aankoopafdeling.

uitgaande bestelbon (UBB)

orderbevestigingLeverancier

goederen + inkomende vrachtbrief (IVB)

(OBV)

klasseert het bericht in Inkomende vrachtbrieven

vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde orderbevestiging

zoekt de locatie van de geleverde goederen op en vult die in

vult de datumkeurt van de inde voorraadname in op het De aankoper orderbevestiging goed en overzicht aankopen

stuurt die terug naarinde leverancier. klasseert de vrachtbrief

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

Inkomende vrachtbrieven

De leverancier levert de goederen samen met de vrachtbrief.

inkomende vrachtbrief (IVB)

De magazijnmedewerker controleert de levering

en vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde

orderbevestiging.

De magazijnmedewerker werkt de

verwerkte vrachtbrief

voorraadadministratie bij en slaat de goederen op de juiste locatie op.

THEMA 2

LEVEL 6

De leverancier verstuurt de aankoopfactuur.

180

De boekhouder vergelijkt de aankoopfactuur met de verwerkte vrachtbrief en keurt de aankoopfactuur goed.

aankoopfactuur (AF)

Bestudeer de flowchart. Naar welke afdeling gaat het nu?

Je hebt zopas de goedgekeurde orderbevestiging naar de leverancier gestuurd. a

Wat krijg je nu van de leverancier?

Op welke afdeling komt / komen die aan?

Wat zijn de eerste twee handelingen die er op de magazijnafdeling moeten gebeuren? Kijk in je flowchart.

Voer nu de twee taken uit.

Wat is de volgende belangrijke taak van de magazijnmedewerker?

Hoe zie je dat de twee documenten over dezelfde bestelling gaan?

Leveringsbon

THANK YOU FOR SHOPPING WITH US!

Klantgegevens

Nike

Klant: 234

Adventure.edu

Nikelaan 1 2430 LAAKDAL Ond.nr.: 450989424

Artikel

Omschrijving

10175

Nike T-Shirt Rise 365

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

THANK YOU FOR SHOPPING WITH US!

Orderbevestiging Klantgegevens

Nike

Klant: 234

Nikelaan 1

A.S.Adventure.edu

2430 LAAKDAL Ond.nr.: 450989424

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

BE0465672452

BE0465672452 Nummer orderbevestiging

VB-0001

Nummer orderbevestiging

O-0001

Datum orderbevestiging

20XX-05-11

Datum orderbevestiging

20XX-05-11

Aantal

Gewicht per eenheid

0,31

Totaal gewicht (kg) Collo

Omschrijving

Totaalgewicht (kg) 1,55

Art.nr.

Aantal

10175

Nike T-Shirt Rise 365

Leveringsvoorwaarde

Btw-%

Totaal

21%

€ 53,30

Franco thuis

Transportkosten

Betalingsvoorwaarde

30 dagen na factuurdatum

Kortingspercentage

0,00 %

€ 0,00

Datum ontvangst Handtekening

€ 10,66

1,55 1

Leveringsvoorwaarde: Franco thuis € 0,00

Eenheidsprijs

LEVEL 6

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 2

181

Noteer hieronder het ordernummer van jouw dossier in DOCflow.

De goederen zijn ook binnengekomen. In je flowchart zie je dat de goederen opgeslagen moeten worden. Hoe kun je dat doen?

Waar vind je de locatie van de artikelen? Vermeld hieronder ook het locatienummer.

Vul het locatienummer in en klik op ‘Opslaan’. Hoe weet je dat de goederen correct zijn opgeslagen?

Wat zijn de twee laatste stappen die je op de afdeling magazijn moet uitvoeren?

THEMA 2

LEVEL 6

182

Voer die twee stappen nu uit.

Waar bevinden de goederen zich nu?

Explore 5— Hoe verwerk je de aankoopfactuur? De voorraadsoftware (in het magazijn) genereert een interne bestelbon voor de

interne bestelbon

artikelen die onvoldoende in voorraad zijn. De

(IBB)

verkoopmedewerker stuurt de interne bestelbon

De aankoper maakt een uitgaande bestelbon en plaatst een bestelling bij de leverancier.

door naar de aankoopafdeling.

uitgaande bestelbon (UBB)

De leverancier stuurt een orderbevestiging.

orderbevestiging

(OBV)

De aankoper keurt de orderbevestiging goed en

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

stuurt die terug naar de leverancier.

De leverancier levert de goederen samen met de

inkomende vrachtbrief

vrachtbrief.

De magazijnmedewerker controleert de levering Boekhouding

controle aankoopfactuur

en vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde vergelijkt de aankoopfactuur met de vrachtbrief en

orderbevestiging. keurt de aankoopfactuur goed

vult de datum van de controle van de aankoopfactuur De magazijnmedewerker werkt de in op het overzicht aankopen

aankoopfactuur (AF)

klasseert het bericht in Aankoopfacturen voorraadadministratie bij en slaat de goederen

Administratie

(IVB)

ontvangst aankoopfactuur

vult de datum van de ontvangst Leverancier van de aankoopfactuur in op het verwerkteaankoopvrachtbrief overzicht aankopen factuur klasseert het bericht in Aankoopfacturen

(AF)

klasseert de goedgekeurde aankoopfactuur in op de juiste locatie op. Te boeken aankoopfacturen

De leverancier verstuurt de aankoopfactuur.

aankoopfactuur goed.

aankoopfactuur (AF)

LEVEL 6

met de verwerkte vrachtbrief en keurt de

THEMA 2

De boekhouder vergelijkt de aankoopfactuur

183

Ga naar de afdeling administratie. Ook daar is er een mail toegekomen. a

Waarover gaat de mail?

Over welke bestelling gaat het?

Kijk in je flowchart. Welke twee stappen moet de administratie nu doorlopen?

Voer de stappen uit.

Voor welke afdeling is de aankoopfactuur bestemd?

Hoe stuur je de mail met de aankoopfactuur door naar de boekhouding?

Naar welke afdeling moet je nu gaan?

Kijk in je flowchart. a

Welke twee stappen moet de boekhouding eerst doen?

THEMA 2

LEVEL 6

184

Waarom vergelijk je die twee documenten?

Waarmee zou je de factuur ook nog kunnen vergelijken?

Voer de twee taken van vraag 7 uit. a

Hoe controleer je of de vrachtbrief of leveringsbon bij de factuur hoort?

Wanneer de aankoopfactuur in orde is, moet je die nog goedkeuren. Hoe doe je dat?

Bekijk de aankoopfactuur. Waaraan zie je dat die nu in orde is?

Vul het ‘Overzicht aankopen’ aan. Het hele dossier is nu afgewerkt. Dat zie je aan de vinkjes in het overzicht.

THEMA 2

LEVEL 6

185

Wat zijn de laatste twee stappen die de boekhouding moet uitvoeren?

Wanneer het dossier volledig afgewerkt is, zal het automatisch verdwijnen uit het ‘Overzicht aankopen’

onderaan.

Je kunt het volledige dossier wel nog eens raadplegen in het dossieroverzicht.

Klik daarna op het vergrootglas.

THEMA 2

LEVEL 6

186

TO THE POINT Aankoopproces VIDEO

De voorraadsoftware (in het magazijn) genereert een interne bestelbon voor de artikelen die onvoldoende in

interne bestelbon

voorraad zijn. De verkoopmedewerker stuurt de interne

(IBB)

Explore 2

bestelbon door naar de aankoopafdeling.

De aankoper maakt een uitgaande bestelbon en plaatst een bestelling bij de leverancier.

De leverancier stuurt een orderbevestiging.

uitgaande bestelbon (UBB)

orderbevestiging (OBV)

Explore 3

De aankoper keurt de orderbevestiging goed en stuurt die

terug naar de leverancier.

De leverancier levert de goederen samen met de vrachtbrief.

goedgekeurde orderbevestiging (gOBV)

inkomende vrachtbrief (IVB)

Explore 4

De magazijnmedewerker controleert de levering en vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde orderbevestiging.

verwerkte vrachtbrief

De magazijnmedewerker werkt de voorraadadministratie

De boekhouder vergelijkt de aankoopfactuur met de verwerkte vrachtbrief en keurt de aankoopfactuur goed.

aankoopfactuur (AF) LEVEL 6

De leverancier verstuurt de aankoopfactuur.

THEMA 2

Explore 5

bij en slaat de goederen op de juiste locatie op.

187

flowchart-aankopen-DEF.pdf

9/06/2021

14:14

DOCFLOW

AANKOPEN

voorraadsoftware

Explore 2

interne bestelbon (IBB)

Aankoop

opmaken uitgaande bestelbon

zoekt het leveranciersnummer op vult het leveranciersnummer en de datum van de ontvangst van de interne bestelbon in op het overzicht aankopen

Interne bestelbonnen

klasseert het bericht in

klasseert de uitgaande bestelbon samen met de interne bestelbon in Uitgaande bestelbonnen

Aankoop

goedkeuren orderbevestiging

bekijkt de orderbevestiging noteert zijn naam en keurt de orderbevestiging goed vult de datum van de goedgekeurde orderbevestiging in op het overzicht aankopen

vult de datum van de uitgaande bestelbon in op het overzicht aankopen

Leverancier

uitgaande bestelbon (UBB)

genereert een uitgaande bestelbon via de software

gin sti ve be

ord

ontvangst orderbevestiging

Administratie

vult de datum van de orderbevestiging in op het overzicht aankopen

orderbevestiging (OBV)

Explore 3

klasseert het bericht in Inkomende orderbevestigingen

klasseert het bericht in Inkomende orderbevestigingen klasseert de goedgekeurde orderbevestiging samen met de interne bestelbon in Goedgekeurde orderbevestigingen

goe

dge

keu rde o

rde r

bev esti

ging

Magazijn

ontvangst vrachtbrief + in voorraadname goederen

vult de datum van de vrachtbrief in op het overzicht aankopen

(gO

BV)

Leverancier

goederen + inkomende vrachtbrief (IVB)

klasseert het bericht in Inkomende vrachtbrieven

Explore 4

vergelijkt de vrachtbrief met de goedgekeurde orderbevestiging

zoekt de locatie van de geleverde goederen op en vult die in vult de datum van de in voorraadname in op het overzicht aankopen klasseert de vrachtbrief in Inkomende vrachtbrieven

Boekhouding

vergelijkt de aankoopfactuur met de vrachtbrief en keurt de aankoopfactuur goed

vult de datum van de controle van de aankoopfactuur in op het overzicht aankopen klasseert het bericht in

Aankoopfacturen

THEMA 2

LEVEL 6

klasseert de goedgekeurde aankoopfactuur in Te boeken aankoopfacturen

188

Administratie

controle aankoopfactuur

aankoopfactuur (AF)

ontvangst aankoopfactuur

vult de datum van de ontvangst van de aankoopfactuur in op het overzicht aankopen klasseert het bericht in Aankoopfacturen

aankoopfactuur (AF)

Leverancier

Explore 5

Action 1— Verwerking vast aankoopdossier 1 met een product

Vul de gegevens van de leverancier en de artikelen in en werk het dossier af. LEVERANCIER Leverancierscode:

Btw-nr.:

Ond.nr.:

RPR:

IBAN-nr.:

Leveranciersgegevens:

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 2— Verwerking vast aankoopdossier 2 met twee

producten

Vul de gegevens van de leverancier en de artikelen in en werk het dossier af. LEVERANCIER

Leverancierscode:

Btw-nr.:

Ond.nr.:

RPR:

IBAN-nr.:

OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

LEVEL 6

ARTIKELNR.

ARTIKELEN

THEMA 2

Leveranciersgegevens:

189

Action 3— Verwerking vast aankoopdossier 3 met handelskorting

Vul de gegevens van de leverancier en de artikelen in en werk het dossier af. LEVERANCIER Leverancierscode:

Btw-nr.:

Ond.nr.:

RPR:

IBAN-nr.:

Leveranciersgegevens:

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 4— Verwerking vast aankoopdossier 4 met

handelskorting en twee producten

Vul de gegevens van de leverancier en de artikelen in en werk het dossier af. LEVERANCIER

Leverancierscode:

Btw-nr.:

Ond.nr.:

RPR:

IBAN-nr.:

Leveranciersgegevens:

THEMA 2

LEVEL 6

ARTIKELNR.

190

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

Action 5— Verwerking vast aankoopdossier 5 met kosten Vul de gegevens van de leverancier en de artikelen in en werk het dossier af.

Leveranciersgegevens:

Leverancierscode:

Btw-nr.:

Ond.nr.:

RPR:

IBAN-nr.:

LEVERANCIER

ARTIKELEN OMSCHRIJVING

EENHEIDSPRIJS

BTW-%

AANTAL

LOCATIE

ARTIKELNR.

Action 6— Verwerking vaste dossiers

Ga naar iDiddit. Je kunt er nog meer dossiers afwerken.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan de documentenstroom in verband met het

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

aankoopproces toelichten.

2 Ik kan de goederenstroom in verband met het

aankoopproces toelichten.

3 Ik kan leveranciersgegevens opzoeken in het

5 Ik kan berichten en documenten klasseren.

6 Ik kan een overzicht in verband met een

aankoopdossier invullen. 7 Ik kan documenten controleren.

THEMA 2

4 Ik kan de locatie opzoeken voor goederenopslag.

LEVEL 6

leveranciersbestand.

191

STEP-UP Stel de goederenen documentenstroom voor aan de hand van een infographic of een storyboard. a

Werk per twee.

Maak een overzicht van de verschillende documenten van het aankoop- en verkoopproces.

Raadpleeg de ICT-fiches van Canva of Storyboard. Vink de gekozen optie aan. Infographic

Storyboard d

Presenteer jouw resultaat aan de klas. Licht kort elk document toe.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

IJS

N VA NT

FIR

THEMA 2

STEP-UP

o Vo

192

rd aa

FACTUUR

Begrippenlijst Thema 2 1

bedrijfsproces

DEFINITIE Dat is een verzameling van activiteiten die samenhangen en die gericht zijn

op een klant en afgestemd zijn op

organisatiedoelen.

bestuurlijk

Dat proces moeten richting geven aan

proces

de onderneming door een doel voorop te

stellen, maar ook door te plannen zodat het

doel kan behaald worden.

ERP

ERP is een systeem waarbij alle processen

(Enterprise

in een onderneming met elkaar verbonden

Resource

zijn waardoor er tijdswinst is en minder

Planning)

fouten gemaakt worden.

missie

De missie geeft aan waarom je als bedrijf bestaat en zorgt ervoor dat je je kunt

De missie geeft een antwoord op de vraag:

ondersteunend of secundair

Dat proces heeft niet rechtstreeks te

maken met je klanten, maar ondersteunt de primaire processen.

primair proces

Dat bedrijfsproces is rechtstreeks

gelinkt aan het doel van de organisatie of

strategie

onderneming.

De strategie verwijst naar de manier

waarop je dingen op lange termijn aanpakt. De strategie omschrijft hoe de missie en

visie uitgevoerd worden aan de hand van

doelstellingen en concrete stappen.

proces

VA 1

onderscheiden van andere ondernemingen. Wat doen we?

IN JE EIGEN WOORDEN

visie

De visie omschrijft waarvoor je staat. Ze omvat de kernwaarden, de normen en

waarden, van de organisatie.

functionele

Het bedrijf wordt ingedeeld in afdelingen

organisatie

volgens functie zoals financiën, productie

en marketing en nadien bijvoorbeeld

volgens regio, volgens project … Managers

mogen bevelen geven aan personen uit de verschillende afdelingen.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 2

LEVEL

193

LEVEL 2

BEGRIP

DEFINITIE

horizontale

Bij deze organisatie staat iedereen op

organisatie

hetzelfde niveau. Er zijn geen directe chefs.

huisstijl

Dat is de wijze waarop een bedrijf of organisatie zich naar buiten toe zichtbaar van de organisatie waar het logo, de

hem in het organogram staat. Hij moet

afleggen. lijn-staf

De basis van de structuur is een

organisatie

lijnorganisatie. Aan bepaalde

toegevoegd om te adviseren. Hij is enkel

Dat is de verzameling van normen, waarden

en gedragsuitingen die gedeeld worden door de leden van een onderneming of

organisatie. De organisatiecultuur is

van een organisatie zoals de huisstijl en

organogram

typografie

af magazijn

bedrijfsstructuur.

Een schematische voorstelling van de

organisatiestructuur van een onderneming

hebben wel geen beslissingsbevoegdheid.

vaak zichtbaar in verschillende aspecten

persoon aan wie hij is toegevoegd. Ze

cultuur

verantwoordelijken wordt een staf verantwoording verschuldigd aan de

organisatie

ontvangen van de persoon die direct boven

enkel maar aan die persoon verantwoording

Bij deze structuur kan een bepaalde

persoon in het organogram maar een bevel

elementen deel van uitmaken. lijnorganisatie

presenteert. Het is de visuele presentatie kleurstelling, lettertypes en andere visuele

IN JE EIGEN WOORDEN

waarin vermeld wordt wat de verschillende

afdelingen en functies zijn.

De typografie is alles wat hoort bij het

opmaken van teksten, bijvoorbeeld de keuze van lettertypes, regelafstand en

witruimte.

Het risico en de kosten van het transport

zijn ten laste van de koper.

algemene

Dat zijn de rechten en plichten die gelden

voorwaarden

tussen de koper en de verkoper bij het

aangaan van de verbintenis. Ze worden

opgesteld door de verkoper.

LEVEL

BEGRIP

DEFINITIE

beschikbare

De hoeveelheid van een bepaald artikel die

voorraad

effectief aanwezig is in een magazijn en de winkel.

Dat is een soort van reservatie. Dat

document vul je in wanneer de gekochte goederen niet meteen in handen van

de koper komen of de diensten niet

onmiddellijk worden uitgevoerd. Op het

is er sprake van een koopovereenkomst.

bestel

De hoeveelheid van een artikel die minimaal

hoeveelheid

moet besteld worden van de leverancier.

betalings

Die voorwaarden geven aan wanneer de

voorwaarden

betaling moet gebeuren en of de klant al

bijzondere voorwaarden

contante betaling.

Dat zijn de afspraken tussen de koper en

de verkoper die specifiek van toepassing

voorwaarden kunnen verschillen van

Dat is de belasting over de toegevoegde

waarde. Het is een belasting die geheven

creditnota

zijn op hun koopovereenkomst. Die

btw

dan niet een financiële korting krijgt bij

aankoop tot aankoop.

moment dat de koper de bestelling plaatst,

wordt bij elke levering van een product of

dienst.

De creditnota is een verbetering van de

factuur. Het vermindert het factuurbedrag. Dat document wordt opgesteld als er een

fout wordt vastgesteld in de factuur of

levering.

exclusief btw

De btw is niet inbegrepen.

factuur

Dat document wordt opgesteld door de

verkoper en is bestemd voor de koper. Er staat in hoeveel de klant voor de geleverde

goederen moet betalen. Het is een

uitnodiging om de geleverde goederen te betalen.

financiële

Die korting wordt toegestaan wanneer de

korting

klant contant betaalt. De korting heeft als doel een snellere betaling te verkrijgen.

BEGRIPPENLIJST

bestelbon

THEMA 2

IN JE EIGEN WOORDEN

195

LEVEL 3

BEGRIP

DEFINITIE

franco thuis

De verkoper draagt het risico en de kosten van het transport.

handels

Alle goederen die de ondernemer aankoopt

goederen

om te verkopen.

handelskorting

Dat is een korting die als doel heeft om meer te verkopen. Die korting wordt

IN JE EIGEN WOORDEN

hoeveelheden of aan trouwe klanten.

toegestaan bij bv. aankoop in grote

inclusief btw

De btw is inbegrepen in de prijs.

leveringsbon

Dat document wordt opgesteld door de

verkoper. Het bevat de omschrijving van en

het aantal goederen die geleverd worden.

leverings

Die voorwaarden geven aan wanneer de

voorwaarden

verkoper zal leveren en of er al dat niet

maximumvoorraad

De grootste hoeveelheid van een bepaald artikel die in een magazijn aanwezig mag zijn.

minimum voorraad

De kleinste hoeveelheid van een bepaald

artikel die in een magazijn moet aanwezig

zijn. Bij de bepaling van die hoeveelheid wordt er rekening gehouden met de

levertijd, zodat de onderneming niet zonder voorraad komt te zitten. Die hoeveelheid

offerte

kosten worden aangerekend.

wordt ook wel het bestelpunt genoemd.

Dat document wordt opgesteld door de

verkoper. In de offerte staat de gevraagde informatie zoals de prijs, de leverings- en betalingsvoorwaarden als antwoord op de

prijsaanvraag.

THEMA 2

BEGRIPPENLIJST

196

order

De verkoper bevestigt met dat document

bevestiging

de bestelling. Zo weet de klant wat hij

prijsaanvraag

heeft besteld en tegen welke voorwaarden. Bij een bestelling via het internet is een

orderbevestiging verplicht. De koper vraagt informatie voor een duidelijk omschreven product of dienst. Hij informeert naar de prijs en de verkoopsvoorwaarden.

LEVEL 3

BEGRIP prijsopgave

DEFINITIE In dat document deelt de verkoper de prijs van zijn goederen of diensten mee aan de klant.

verkoops

Dat zijn de voorwaarden waaraan de

voorwaarden

verkoper zijn goederen of diensten wil verkopen. De voorwaarden hebben betrekking op de betaling, de levering,

IN JE EIGEN WOORDEN

vrachtbrief

kortingen, bijkomende kosten, kwaliteit. Dat document wordt opgesteld door de

transportfirma. Het geldt als bewijs dat de vervoerder de goederen heeft geleverd.

algemene

In de algemene factuurvoorwaarden

factuur

komen de volgende zaken meestal aan

voorwaarden

bod: de termijn van factuurprotest, het

schadebeding en het bevoegdheidsbeding.

(verkoop-)

Dat document wordt opgesteld door de

factuur

verkoper en is bestemd voor de koper. Er

staat in hoeveel de klant voor de geleverde goederen moet betalen. Het is een

uitnodiging om de geleverde goederen te betalen.

locatienummer

Het nummer duidt de exacte plaats (de

locatie) van het artikel in het magazijn aan. Het verzamelen van de goederen in het

BEGRIPPENLIJST

magazijn.

THEMA 2

orderpicken

197

198

Jinte Schrooten

Annelies Daems

Visual Merchandiser

Zita Peeters

Verkoopmedewerker Wandelen

Tiziano Ferrari

Verkoopmedewerker Fietsen

Ties Hubrechts

Verkoopmedewerker Wintersport / Reizen

Nadine Bollen

Verkoopmedewerker Fashion

Aankoopassistent

Kevin Thijs

Dana Haels

Kassamedewerker

Aankoopassistent

Store manager

Lies Meeus

Ersil Dokumaci

Pedro Awouters

Senior aankoper

Anissa Zadora

Assistent boekhouder

Anastasia Dingenen

Senior boekhouder

Administratief medewerker

Mulin Bussche

Assistent facturatie

Estefania Umuhire

Verantwoordelijke facturatie

Natascha Makropoulos

Sterre Daniëls

Management assistant

Yassin Ayas

Ayoub Talbi

Elke Peerlings

Muhammed Abidar

Magazijnmedewerker

Vrachtwagenchauffeur

Daan Leekens

Ruben Leenders

Vrachtwagenchauffeur

Magazijnmedewerker

Kenny Rogiers

Magazijnmedewerker

Transportverantwoordelijke

Yarno Janssen

Logistiek verantwoordelijke

Magazijnverantwoordelijke

Jitse Vissers

Webdeveloper

Natan Heylen

Online analist

Tim Stroobandt

ICT-manager

Femke Kelchtermans

Directeur

ORGANOGRAM

Salesmanager

THEMA 2

Veerle De Block

e-mailmarketing

Verantwoordelijke

Katarina Vanderzande

Naomi Luys

Hr-manager

Webshopverantwoordelijke

Tibe Pecceu

Customer service

Eline Truyen

Marketingmanager

Organogram – A.S.Adventure.edu

Leveranciersbestand – A.S.Adventure.edu LEVERANCIERS-

LEVERANCIERSGEGEVENS

NUMMER Nike

BTW BE0450 989 424

Nikelaan 1

Ond.nr. 0450 989 424

2430 LAAKDAL

IBAN BE32 38520 0013 9402

tel. 013 61 64 53 info@nike.be 44002

Jack Wolfskin Belgien Draaiboomstraat 6 2160 WOMMELGEM tel. 03 354 09 50 info@jack-wolfskin.be

BIC BBRUBEBB

BTW BE0810 394 121 Ond.nr. 0810 394 121

IBAN BE02 0016 1598 7540 BIC GEBABEBB

The North Face

BTW BE0883 795 308

Wiegstraat 19

Ond.nr. 0883 795 308

2000 ANTWERPEN

IBAN BE43 2930 1710 5401

tel. 03 748 54 84

BIC GEBABEBB

44003

-VOORWAARDEN

44001

LEVERANCIERSGEGEVENS EN

info@thenorthface.com Agu

BTW BE0431 380 279

Quellinstraat 49

Ond.nr. 0431 380 279

2018 ANTWERPEN

IBAN BE20 3101 6011 4956

tel. 03 766 61 64

BIC BBRUBEBB

44004

info@agu.be

44005

Patagonia Europe

BTW BE0460 985 372

Rue Du Pre Faucon 23

Ond.nr. 0460 985 372

74940 ANNECY LE VIEUX

IBAN BE09 3770 9130 8157

Frankrijk

BIC BBRUBEBB

info@patagonia-belgium.be

44007

Vaude Gent

BTW BE0478 184 858

Sint-Niklaasstraat 52

Ond.nr. 0478 184 858

9000 GENT

IBAN BE87 5503 5180 0094

info@vaude.com

BIC GKCCBEBB

tel. 09 278 37 64 Ortlieb

BTW BE0435 232 466

Hoge Heerweg 14 bus a

Ond.nr. 0435 232 466

9100 SINT-NIKLAAS

IBAN BE77 4060 0754 0142

info@ortliebbelgium.be

BIC KREDBEBB

tel. 03 765 07 44

THEMA 2

44006

LEVERANCIERSBESTAND

tel. 0033 16 38 88 50

199

LEVERANCIERS-

LEVERANCIERSGEGEVENS

NUMMER 44008

LEVERANCIERSGEGEVENS EN -VOORWAARDEN

Adidas

BTW BE0450 773 747

Atomiumsquare 1 bus 320

Ond.nr. 0450 773 747

1020 BRUSSEL

IBAN BE26 2850 4801 5029

tel. 02 475 37 00

BIC GEBABEBB

info@adidas.be Polar

BTW BE0864 427 079

Vriesenrot 3 – Hoogveld

Ond.nr. 0864 427 079

9200 DENDERMONDE

IBAN BE13 7370 1155 2339

tel. 052 25 94 20 info@polarbelgium.be 44010

Telenet nv Liersesteenweg 4 2800 MECHELEN tel. 015 33 22 66

44009

BIC KREDBEBB

BTW BE0439 840 857 Ond.nr. 0439 840 857 IBAN

BE11 4050 5046 1148 BIC KREDBEBB

Romkes Deurne bv

BTW BE0860 291 317

Palinckstraat 146

Ond.nr. 0860 291 317

2100 DEURNE

IBAN BE28 3850 5925 3020

tel. 03 353 73 20

BIC BBRUBEBB

44011

romkes1@renault.be Fnac Wijnegem

BTW BE0421 506 570

Turnhoutsebaan 5

Ond.nr. 0421 506 570

2110 WIJNEGEM

IBAN

tel. 03 355 22 00

BE20 0682 4210 5256

fnac.wijnegem@fnac.be

BIC GKCCBEBB

Semaburo bv

BTW BE0452 401 268

Frans Van Dijckstraat 99 -101

Ond.nr. 0452 401 268

2100 DEURNE

IBAN BE50 7373 0732 2618

Tel. 03 324 90 75

BIC KREDBEBB

44012

44013

info@semaburo.com

THEMA 2

LEVERANCIERSBESTAND

44014

200

44015

Engie

BTW BE0403 170 701

Simon Bolivarlaan 34

Ond.nr. 0403 170 701

1000 BRUSSEL

IBAN BE46 0003 2544 8336

tel. 03 336 79 20

BIC BPOTBEB1

Fredrix Turnhoutsebaan 365

Ond.nr. 0448 247 391

1030 BRUSSEL

IBAN BE29 3800 3176 6764

tel. 03 354 09 64

BIC BBRUBEBB

frederick@telenet.be

LEVERANCIERS-

LEVERANCIERSGEGEVENS

NUMMER

44017

44018

Proximus

BTW BE0202 239 951

Koning Albert II laan 27

Ond.nr. 0 202 239 951

2160 WOMMELGEM

IBAN BE50 0001 7100 3118

tel. 0800 22 500

BIC BPOTBEB1

Q8 Easy

BTW BE0447 415 963

Autolei 262

Ond.nr. 0447 415 963

2160 WOMMELGEM

IBAN BE76 4434 6303 8195

tel. 03 242 33 10

BIC KREDBEBB

CCS Boekhoudkantoor Herentalsebaan 386 2160 WOMMELGEM tel. 03 324 16 46 tom@css.be

44020

Socs bv

BTW BE0808 621 395 Ond.nr. 0808 621 395

IBAN BE68 7370 2630 5534 BIC KREDBEBB

BTW BE0461 324 971

Ezaart 29

Ond.nr. 046 324 971

2400 MOL

IBAN BE45 2300 03944 5189

tel. 014 32 23 22

BIC GEBABEBB

Jobfashion

BTW BE0711 356 527

Herentalsebaan 83

Ond.nr. 0711 356 527

2150 BORSBEEK

IBAN BE52 4434 6262 2109

tel. 03 297 91 12

BIC KREDBEBB

44019

-VOORWAARDEN

44016

LEVERANCIERSGEGEVENS EN

jobfashion@telenet.be

44023

44024

BTW BE0224 771 467

Koning Boudewijnlaan 42

Ond.nr. 0224 71 467

9160 LOKEREN

IBAN BE90 0969 2800 0132

Tel. 09 348 93 11

BIC GKCCBEBB

Acerta

BTW BE0473 329 910

Groenenborgerlaan 16

Ond.nr. 0473 329 910

2610 ANTWERPEN-WILRIJK

IBAN BE64 7340 0318 5952

tel. 03 829 24 10

BIC KREDBEBB

soc.wilrijk@acerta.be Carwash Vereecke

BTW BE0864 133 111

Noorderlaan 91

Ond.nr. 0864 133 111

2030 ANTWERPEN

IBAN BE84 4829 0651 3159

Tel. 03 541 42 18

BIC KREDBEBB

info@vereecke.be Overtoom

BTW BE0737.195.545

Industrielaan 30

Ond.nr. 0737 195 545

1730 TERNAT

IBAN BE50 7330 3164 0218

tel.02 583 01 01

BIC KREDBEBB

sales@overtoom.be

LEVERANCIERSBESTAND

44022

VMW

THEMA 2

44021

201

NUMMER 44025

44026

LEVERANCIERSGEGEVENS

LEVERANCIERSGEGEVENS EN -VOORWAARDEN

Teximport

BTW BE34 4031 0167 7190

Industriezone Zuid 56

Ond.nr. 0426 217 901

2800 MECHELEN

IBAN BE34 4031 0167 7190

info@teximport.com

KREDBEBB

Woolpower

BTW BE 214 596 464

Brusselsesteenweg 644

Ond.nr. 0214 596 464

1731 ZELLIK

IBAN BE72 4256 1791 1116

tel. 02 467 02 50

KREDBEBB

LEVERANCIERS-

info@woolpowerbelgium.com 44027

Uitgeverij Lannoo NV Kasteelstraat 97 8700 TIELT tel. 051 42 42 11

Ond.nr. 0446 201 582

IBAN BE39 4721 0100 0119 BIC KREDBEBB

THEMA 2

LEVERANCIERSBESTAND

info@lannooshop.be

BTW BE0446 201 582

202

Klantenbestand – A.S.Adventure.edu KLANTNUMMER

KLANTGEGEVENS EN VOORWAARDEN

Beleko

BTW BE0883 404 239

Amerikalei 90

Ond.nr. 0883 404 239

2000 ANTWERPEN

IBAN BE60 7373 0744 4270

tel. 03 257 27 72

BIC KREDBEBB

info@beleko.com

40001

KLANTGEGEVENS

contactpersoon: Caro Miermans

30 dagen factuurdatum 15 % handelskorting Af fabriek

Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN tel. 03 231 07 95

40005

IBAN BE02 1401 2004 4540 BIC GEBABEBB

contactpersoon: Larissa Klein

Franco huis

30 dagen na factuurdatum

Fiets!

BTW BE0823 778 933

Vlaamse Kaai 20

Ond.nr. 0823 778 933

2000 ANTWERPEN

IBAN BE28 0001 0480 0820

tel. 03 337 89 66

BIC BPOTBEB1

antwerpen@fiets.com

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Thybe Snoks

15 % handelskorting Af fabriek

Fitality Club

BTW BE0458 666 280

Ruggeveldlaan 603

Ond.nr. 0458 666 280

2100 DEURNE

IBAN BE73 0639 9193 4260

tel. 03 326 63 72

BIC BPOTBEB1

deurne01@fitality.be

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Remy Cuypers

10 % handelskorting Franco huis

KSA Nationaal

BTW BE0420 509 351

Vooruitgangsstraat 225

Ond.nr. 0420 509 351

1030 SCHAARBEEK

IBAN BE32 0682 1090 4602

tel. 02 201 15 10

BIC GKCCBEBB

info@ksa.be

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Younes Lachnachi

Franco huis

KLANTENBESTAND

40004

Ond.nr. 0476 038 485

info@chiro.be

40003

BTW BE0476 038 485

THEMA 2

40002

203

40006

40007

KLANTGEGEVENS Ski- & Snowboardcentrum Snow Valley

BTW BE0464 256 648

Deusterstraat 74/E

Ond.nr. 0464 256 648

3990 PEER

IBAN BE89 7360 3683 3085

tel. 011 61 01 90

BBRUBEBB

info@snowvalley.be

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Lauren Stakenborg

Af fabriek

Groendienst Gent

BTW BE0207 451 227

Woodrow Wilsonplein 1

Ond.nr. 0207 451 227

9000 GENT

IBAN BE53 0910 1965 4653

tel. 09 210 10 10 gentinfo@stadgent.be

40008

KLANTGEGEVENS EN VOORWAARDEN

KLANTNUMMER

BIC GKCCBEBB

60 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Julie De Ryck

Franco huis

Wandelsport Vlaanderen vzw

BTW BE0643 481 073

Industrielaan 11 bus 3

Ond.nr. 0643 481 073

9990 MALDEGEM tel. 050 72 00 19

IBAN BE53 7390 1317 7853 BIC KREDBEBB

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Hanne Cuykx

15 % handelskorting

info@wandelsport.be

Af fabriek

Camping International

BTW BE0442 492 521

Pré Cawiai 3

Ond.nr. 0442 492 521

6941 BOMAL SUR OURTHE DURBUY

IBAN BE37 2900 5351 5628

tel. 0498 62 90 79

BIC GEBABEBB

info@campinginternational.be

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Anouar Aafir

Af fabriek

Synergie Wellness Point

BTW BE0448 602 630

Brieleke 16

Ond.nr. 0448 602 630

2160 WOMMELGEM

IBAN BE38 1030 2555 0272

tel. 03 354 99 11

BIC NICABEBB

info@synergie.com

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Zonne Paredis

Franco huis

40009

40010

THEMA 2

KLANTENBESTAND

40011

204

Wijnegem Bicycle club vzw Merksemsebaan 5

Ond.nr. 0455 227 730

2110 WIJNEGEM

IBAN BE89 3800 1173 8485

tel. 03 353 73 20

BIC BBRUBEBB

info@bicycle.com

30 dagen na factuurdatum

contactpersoon: Jesse Delli Santi

Af fabriek

NOTITIES

Factu

€

Thema 3: Boekhoudkundig en financieel beheer

THEMA

Boekhoudkundig en financieel beheer

NEXT LEVEL STEP-UP

p. 229

Hoe registreer je financiële verrichtingen in de boekhouding?

p. 214

Hoe registreer je verkoopverrichtingen in de boekhouding?

p. 194

Hoe registreer je aankoopverrichtingen in de boekhouding?

p. 164

Wat zijn de boekingsregels van het dubbelboekhouden?

p. 121

Welk belang heeft de boekhoudkundige registratie van bedrijfsverrichtingen?

p. 112

LEVEL

10 LEVEL

LEVEL

Studie van de jaarrekening van Studio 100

LEVEL

Welke wettelijke verplichtingen zijn er voor de boekhouding en de jaarrekening?

p. 101

Welke verschillen zijn er tussen een eenmanszaak en een vennootschap?

p. 83

LEVEL

Hoe zien de balans en de resultatenrekening eruit?

p. 59

LEVEL

Hoe stel je verkoopfacturen en uitgaande creditnota's op?

p. 24

Hoe werkt het btw-systeem?

p. 7

STEP-IN

p. 4

LEVEL

4 3 2

LEVEL

STEP-IN 1

Bestudeer de documenten.

A A.S.Adventure.edu

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM

2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

40008

BE0643 481 073

Factuur Art.nr.

Omschrijving

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

VF20xx-01187

20xx-10-15

20xx-11-14

Aantal 2 5 10 5

Btw-%

Totaal

223,14 70,25 16,49 24,52

21 % 21 % 21 % 6%

€ 446,28 € 351,25 € 164,90 € 122,60

Levering dd. 20xx-10-02

VA Btw-%

Verkoopprijs/e

10031 Kit e Opt ics Verrekijker Ursus 10x42 10030 Bynolyt Verrekijker Shark 8x25 10043 Sigg Drinkfles My Bot t le 1L 10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen 20 Tochten,

Transactie

Nijverheidsstraat 92/5

Brutobedrag

Korting

122,60

Netto

122,60

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

122,60

MvH

Totaal in euro

Btw

122,60

7,36

129,96

21 %

962,43

202,11

1 164,54

Totaal

1 085,03

209,47

1 294,50

Bedrag in euro

1 294,50

Terugstuurbare verpakking

Te bet alen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

THEMA 3

STEP-IN

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Klant A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5

Atomiumsquare 1 bus 320

2160 WOMMELGEM

1020 BRUSSEL Btw: BE450.773.747

FACTUUR

Iban: BE26 2850 4801 5029 RPR Brussel

Leveringsvoorwaarde:

Franco huis

Factuurnummer

Order

Factuurdatum

Vervaldag

Btw-nr. klant

F-20xx-3067

BB-20xx-3045

20xx-11-09

20xx-12-31

BE0465 672 452

B212G00006 B212H00001 B212H00004

Adidas T-Shirt Mhe Tee Gfx 2 Adidas T-Shirt E 3S Tee Adidas T-Shirt Fl_Spr X UI Hea

Betalingsvoorwaarde:

Artikelomschrijving

Aantal

75 75 75

Eenheidsprijs

Bedrag zonder btw

8,84 6,65 6,65

663,00 498,75 498,75

Btwtarief

21 % 21 % 21 %

Art. nr.

30 dagen na einde van de maand

Totaalbedrag excl. btw in euro 1 660,50

Btwbedrag

139,23 104,74 104,74

Bedrag btw incl. in EUR

802,23 603,49 603,49

Totale Totaalbedrag btw-bedrag incl. btw in euro in euro 348,71 2 009,21 Te betalen

€ 2 009,21

Voor de algemene verkoopsvoorwaarden: zie keerzijde

Tel. +32 02 475 37 00 - info@adidas.be

Beantwoord de vragen. a

Vul aan: document A is voor A.S.Adventure.edu een

document B een

factuur,

factuur.

Hoe zie je het verschil tussen beide documenten?

Welke btw-tarieven zijn er van toepassing in document A?

THEMA 3

STEP-IN

Welk artikel is onderhevig aan het laagste btw-tarief?

Vul aan: Wandelsport Vlaanderen vzw moet

euro betalen aan

A.S.Adventure.edu. Dat bedrag is samengesteld uit aankoop van de goederen en f

euro voor de euro btw.

Vul aan of markeer: Wandelsport Vlaanderen vzw is een klant / leverancier van A.S.Adventure.edu. De verkoop van goederen vormt kosten / opbrengsten voor de onderneming. Het totale factuurbedrag euro) is een tegoed / schuld voor A.S. Adventure.edu.

( g

Bestudeer document B. Wat heeft A.S. Adventure.edu aangekocht? Welk btw-percentage is van toepassing?

Vul aan of markeer:

Adidas is een klant / leverancier van A.S. Adventure.edu. De aankoop van goederen vormt kosten / opbrengsten voor de onderneming. Het totale factuurbedrag ( euro) is een tegoed / schuld voor A.S. Adventure.edu. In dit thema doorloop je tien Levels waarin je leert …

hoe het btw-systeem werkt;

een verkoopfactuur te analyseren en een factuurbedrag te berekenen;

welke elementen er op een balans en resultatenrekening staan;

welke verschillen er tussen een eenmanszaak en vennootschap zijn;

welke wettelijke verplichtingen er voor de boekhouding en de jaarrekening zijn;

welk belang de boekhouding voor de onderneming heeft;

wat de boekingsregels van het dubbelboekhouden zijn;

hoe je een eenvoudige aankoopfactuur in het dubbelboekhouden registreert;

hoe je een eenvoudige verkoopfactuur in het dubbelboekhouden registreert;

hoe je eenvoudige, financiële verrichtingen in het dubbelboekhouden registreert.

Elk Level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren.

THEMA 3

STEP-IN

Daarin bestudeer je de jaarrekening van Studio 100.

LEVEL 1 Hoe werkt het btw-systeem? INTRO Bestudeer het kasticket en beantwoord de volgende vragen. a

Hoeveel moet je betalen aan A.S.Adventure.edu?

Hoe is dat bedrag samengesteld?

Bedankt voor je bezoek aan A.S.Adventure.edu

Hoeveel procent btw is er van toepassing op jouw aankoop?

Emile Decock

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

LEVEL 1

Hoe werkt het btw-systeem?

THEMA 3

Explore 1— Hoe ziet de bedrijfskolom van jeans eruit? 1

Een jeans is ongetwijfeld een van de populairste kledingstukken. Iedereen heeft er wel een in zijn kast liggen. Natuurlijk heeft ook A.S.Adventure.edu dat product in het assortiment, onder andere van Levi’s en Pepe Jeans. Maar hoe wordt die favoriete jeans gemaakt? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je de gekozen optie aan.

Optie 1 a

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over het productieproces van een jeans.

Optie 2 a

Filmpje

interesse, de oefening met de leestekst of met het filmpje. Vink

Tekst

Lees de tekst over het productieproces van een jeans.

De productie van elke jeans begint bij de katoenoogst

op de katoenplantage. Per jeans worden ongeveer 150 bolletjes katoen gebruikt. Die katoenbollen worden

geselecteerd uit de beste oogsten. Als de juiste katoen geselecteerd is, wordt hij gewassen en gemengd.

Nadat de katoen gemengd is, wordt die uitgerekt om hem

tot garen te spinnen in de katoenspinnerij. Het gesponnen garen wordt tot een touw gedraaid.

Het touw wordt daarna in een indigoblauw verfbad gedaan. Hoe vaker dat proces herhaald wordt, hoe donkerder het garen wordt. Na de kleuring met indigoblauw worden de touwen ontrafeld en begint het weefproces.

Voor een jeans wordt een speciale weeftechniek gebruikt. Die weeftechniek heet keperbinding. Er ontstaat een

schuine lijn doordat er tijdens het weven een witte draad

‘op’ en drie blauwe draden ‘neer’ geweven zijn. Dat maakt

het weefsel erg sterk en duurzaam. Nadat de stof geweven

is, krimpen de fabrikanten de stof voor, zodat de broek na aankoop 20 % minder krimpt.

Na het verven, weven en voorkrimpen begint dan eindelijk het maken van de jeans in de jeansfabriek. Het patroon van een jeans bestaat uit ongeveer vijftien patroondelen. De stof, het denim, wordt met de hand per honderd lagen tegelijk uitgesneden. Er zijn twaalf productiestappen nodig om de vijftien patroondelen te combineren en die stappen nemen ongeveer vijftien minuten in beslag. Met verschillende naaimachines wordt de broek in elkaar genaaid. Daarna

THEMA 3

LEVEL 1

gaat die nog een keer in de wasmachine voor zijn specifieke kleur. Een stonewashed broek krijgt zijn kleur

door die met een vulkanisch gesteente te wassen. Na het wassen vinden er nog een paar finishing touches plaats zoals het wegknippen van losse draden en het plaatsen van labels. Daarna kunnen de broeken naar de winkel!

Stel de bedrijfskolom van een jeans op.

kleinhandel

groothandel

Behoort de consument tot de bedrijfskolom? Waarom (niet)?

Explore 2— Wat is toegevoegde waarde? 1

Bekijk Explore 1. Geef voor elke schakel een voorbeeld van de waarde die hij in het productieproces van

jeans toevoegt.

Wat vraagt elke schakel uit het productieproces in ruil voor die toegevoegde waarde?

Toegevoegde waarde

consumentenverpakking, de creatie van een reclamecampagne … Elke schakel verhoogt dus de waarde van het product. Die toegevoegde waarde wordt uitgedrukt in een geldbedrag dat bestaat uit de gemaakte kosten om de toegevoegde waarde te creëren en een gedeelte winst. De toegevoegde waarde = verkoopprijs – aankoopprijs (beide exclusief btw).

THEMA 3

van grondstoffen tot een (half)afgewerkt product zijn, de verpakking van een product in een

LEVEL 1

Elke schakel van het productieproces voegt waarde aan het product toe. Dat kan de verwerking

Explore 3— Hoeveel btw betaal je? 1

Beantwoord de vragen. Gebruik het internet. a

Waarvan is btw de afkorting?

Wanneer wordt die belasting geheven?

Voor wie is de btw bestemd?

Wat doet die met de inkomsten?

Welke btw-tarieven zijn er?

Welk btw-tarief wordt er bij de verkoop van het goed of de dienst aangerekend? Vink het juiste btw-tarief aan. Gebruik indien nodig het internet.

WATER 0%

AUTO

12 %

21 %

THEMA 3

LEVEL 1

BLOEMEN

0% 6%

KRANT 0%

12 %

6% 12 %

21 %

FILM IN DE

BIOSCOOP

0% 6%

12 %

TREINRIT NAAR GENT 0%

12 % 21 %

21 %

6% 12 % 21 %

H MARGARINE 0% 6% 12 % 21 %

BROOD 0% 6% 12 % 21 %

KLEDING 0% 6% 12 % 21 %

Explore 4— Hoe bereken je de btw? 1

Inbegrepen of niet inbegrepen? Markeer. a

Exclusief btw betekent dat het btw-bedrag inbegrepen / niet inbegrepen is.

Inclusief btw betekent dat het btw-bedrag inbegrepen / niet inbegrepen is.

Vul het schema in het kenniskader aan. Kies uit:

Btw-berekening

verkoopprijs exclusief btw – verkoopprijs inclusief btw

Een consument betaalt op (bijna) elke aankoop btw. De prijs bestaat uit de verkoopprijs die de handelaar vraagt, verhoogd met de btw. Schematisch ziet dat er zo uit:

btw = 21 % of 12 % of 6 %

= 121 % of 112 % of 106 %

= 100 %

Hoe bereken je de verkoopprijs inclusief btw? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1

A.S.Adventure.edu verkoopt het reisboek Trotter Zuid-Italië. Het boek kost 24,52 euro exclusief btw. Beantwoord de vragen.

Hoeveel btw betaal je op boeken?

Vul de verkoopprijs exclusief btw op het schema in.

Bereken het btw-bedrag.

Bereken de verkoopprijs inclusief btw.

btw =

prijs inclusief btw

= =

verkoopprijs exclusief btw = =

euro %

euro

THEMA 3

LEVEL 1

Trotter Zuid-Italië

Je wilt jouw fietsprestaties nauwgezet opvolgen. Daarom koop je de Garmin-gps. Jij betaalt daar 369,95 euro voor. Beantwoord de onderstaande vragen.

Betaal jij de verkoopprijs inclusief of exclusief btw?

Hoeveel btw betaal je op een gps?

Vul op het schema de verkoopprijs inclusief btw, 369,95 euro, op de correcte plaats in. In totaal bedraagt die Je moet de btw berekenen. Die is

% van

Je berekent het btw-bedrag met de regel van drie. btw =

euro

Prijs inclusief btw =

Verkoopprijs exclusief btw = = 100 %

LEVEL 1 THEMA 3 12

369,95 euro

Hoeveel bedraagt de verkoopprijs exclusief btw? Reken uit met de regel van drie.

121 %

euro

Hoe kun je de verkoopprijs exclusief btw nog berekenen ?

Optie 2 a

Snowboard

Je koopt een Capita Snowboard Birds Of A Feather, de verkoopprijs exclusief btw bedraagt 380,12 euro. Hoeveel zul jij betalen ? Bereken de verkoopprijs in een bewerking.

Bereken de verkoopprijs in twee stappen.

Hoe bereken je de verkoopprijs exclusief btw? Voor het boek Hoe word ik bergwandelaar betaalt de

consument 21,99 euro.

Bereken de verkoopprijs exclusief btw.

Bereken het btw-bedrag op twee manieren.

Good to know Je rekent altijd tot twee cijfers na de komma. Bij het berekenen pas je deze afrondingsregels toe, derde cijfer na de komma: < 5: afronden naar beneden bv. 78,2348 = 78,23 euro

THEMA 3

LEVEL 1

≥ 5: afronden naar boven bv. 78,2374 = 78,24 euro

Explore 5— Hoe werkt het btw-systeem? 1

Bestudeer aandachtig de bedrijfskolom van jeans en ontdek zo hoe het btw-systeem werkt. Ga er in dit voorbeeld van uit dat de katoenplantage geen kosten maakte om de katoen te planten.

katoenspinnerij

De katoenplantage verkoopt 200 kg katoen aan de katoenspinnerij voor 100,00 euro, exclusief btw.

katoenplantage

De katoenspinnerij verwerkt de katoen tot geweven stof en verkoopt die voor 175,00 euro, exclusief btw.

In de fabriek maakt de producent op basis van het

jeansfabriek

patroon jeansbroeken. Hij verkoopt die door aan de groothandel voor 300,00 euro, exclusief btw.

De groothandelaar verdeelt de broeken over de verschillende kleinhandelszaken, hij verkoopt de partij door voor

groothandel

400,00 euro, exclusief btw.

De kleinhandel verkoopt de partij jeans door aan de

kleinhandel

consumenten. Zij betalen daarvoor 800,00 euro, exclusief

btw.

consument

Welk btw-tarief is er van toepassing op een jeansbroek?

Vul de tabel verder aan met behulp van de vragen.

Hoe kom je aan het bedrag 21,00 euro in de kolom btw op verkoop?

Hoe bereken je het bedrag in de kolom toegevoegde waarde?

THEMA 3

LEVEL 1

Hoe kom je aan het bedrag 21,00 euro in de kolom btw?

Hoe bereken je het btw-saldo?

Katoenspinnerij

Jeansfabriek

Groothandel

Kleinhandel

Consument

100,00

(IN EURO)

BTW

(IN EURO)

WAARDE

TOEGEVOEGDE

(IN EURO)

21,00

TOTAAL

SALDO BTW

21,00

0,00

(IN EURO)

BTW OP AANKOOP

BTW OP VERKOOP

100,00

(IN EURO)

0,00

EXCL. BTW (IN EURO)

VERKOOPPRIJS

Katoenplantage

EXCL. BTW (IN EURO)

Vul de tabel nu verder aan.

AANKOOPPRIJS

Bestudeer de tabel en beantwoord de vragen. a

Hoeveel btw heeft de jeansfabriek aan de katoenspinnerij

betaald?

Hoeveel btw heeft de jeansfabriek van de groothandel ontvangen?

Hoeveel btw moet de jeansfabriek uiteindelijk betalen aan de overheid?

Vormt de btw kosten voor de jeansfabriek?

LEVEL 1

Toon aan dat de btw inderdaad een belasting is over de toegevoegde waarde.

THEMA 3

Waarom is de btw een verbruiksbelasting? Toon aan de hand van het voorbeeld aan.

Gaat het voor de onderneming om aftrekbare btw (ofwel terug te vorderen btw) of verschuldigde btw

De btw op de aankoop van goederen en diensten is aftrekbare (terug te vorderen) / verschuldigde (te betalen) btw.

(ofwel te betalen btw). Markeer.

De btw op de verkoop van goederen en diensten is aftrekbare (terug te vorderen) / verschuldigde (te betalen) btw.

TO THE POINT

Btw, de belasting over de toegevoegde waarde, is een belasting op het gebruik en verbruik van goederen of diensten. Het is een verbruiksbelasting. De toegevoegde waarde bereken je door

VIDEO

het verschil te maken tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs (beide exclusief

btw).

Het is de gebruiker of verbruiker die de btw betaalt. Maar die consument betaalt de

btw niet rechtstreeks aan de overheid. Dat

doet de handelaar, hij is de tussenpersoon. De btw wordt stapsgewijs geïnd bij elke stap van het productie- of distributie

proces. Het is steeds de btw op de waarde

die toegevoegd wordt, die doorgestort wordt naar de overheid, of het verschil tussen de verschuldigde btw op verkopen en de aftrekbare btw op aankopen. Bij de verkoop van goederen en diensten ontvangt de handelaar btw van zijn klant. Dat bedrag mag hij niet voor zichzelf houden maar moet hij doorstorten aan de overheid. Daarom is de btw op verkopen, verschuldigde btw of te betalen btw.

THEMA 3

LEVEL 1

De handelaar koopt natuurlijk zelf ook goederen en diensten voor zijn onderneming aan. De btw

die hij op die aankoop betaalt, mag hij aftrekken van de btw die hij verschuldigd is aan de overheid. Daarom is de btw op aankopen aftrekbare btw of terug te vorderen btw. Btw vormt dus geen kosten of opbrengsten voor de handelaar. De btw vormt kosten voor de consument.

In België zijn er vier btw-tarieven: —

0 %: op dagen weekbladen die minstens 48 keer per jaar verschijnen, dergelijke goederen zijn vrijgesteld van btw.

—

6 %: op de basisproducten zoals levensnoodzakelijke goederen (vlees, vis, zuivel, groente …), geneesmiddelen, personenvervoer, boeken, gas, elektriciteit, bloemen, hotel of herstellingen (van fietsen, schoeisel, kleding). Let op, kaviaar, kreeft en oesters zijn geen basisproducten.

—

12 %: op goederen die van groot sociaal-economisch belang zijn zoals margarine, sociale woningen, kolen of bereide maaltijden in de horeca. 21 %: voor alle goederen en diensten die niet behoren tot de voorgaande btw-tarieven, is 21 % het basistarief.

12 %

21 %

—

Inclusief btw betekent dat de btw is inbegrepen in

de verkoopprijs. De wet verplicht de handelaar zijn

verkoopprijs altijd inclusief btw te vermelden wanneer hij verkoopt aan de consument.

Exclusief btw betekent dat de btw niet inbegrepen is in de verkoopprijs. Aangezien de btw geen kosten vormt

voor de handelaar, zal hij bij een offerte aan een andere

THEMA 3

LEVEL 1

handelaar altijd de prijzen exclusief btw vermelden.

Action 1— Welk btw-tarief is er van toepassing? Noteer de volgende producten of diensten bij het juiste btw-tarief. Kies uit: kapper – gsm – medicatie – fles whisky – fles cola – overnachting op hotel – een glas cola op restaurant – frietjes op restaurant – kreeft – bureaustoel – elektriciteit – Humo – abonnement digitale televisie – steenkool – pak frietjes van de frituur – de gedrukte versie van Het Laatste Nieuws – maandblad GAMEPLAY – pakje suiker –

BTW-

PRODUCTEN OF DIENSTEN

TARIEF

herstelling schoenen – busrit met De Lijn – hondenbrokken voor de labrador – graan voor de kippen

12 %

21 %

THEMA 3

LEVEL 1

Action 2— Hoe bereken je de btw? Vul de tabel aan. VERKOOPPRIJS EXCL. BTW

499,00 euro

668,60 euro

4,43 euro

1,55 euro

LEVEL 1

THEMA 3

INCL. BTW

VERKOOPPRIJS

BTW-BEDRAG

Action 3— Hoe werkt het btw-systeem voor frietjes? 1

Lees de situatie van aardappelteler De Zoetewei.

Groothandel

Frituur

Consument

TOTAAL

Leg aan de hand van de tabel uit dat de btw een verbruiksbelasting is.

Toon aan de hand van de tabel dat btw een belasting is over de toegevoegde waarde.

THEMA 3

LEVEL 1

(IN EURO)

SALDO BTW

(IN EURO)

BTW

BTW OP AANKOOP

VERKOOPPRIJS

Aardappelteler

(IN EURO)

Vul de tabel aan.

BTW OP VERKOOP

EXCL. BTW (IN EURO)

Welk btw-percentage is van toepassing op frieten van de frituur?

EXCL. BTW (IN EURO)

TOEGEVOEGDE WAARDE

Beantwoord de vragen.

AANKOOPPRIJS

Aardappelteler De Zoetewei verkoopt 100 kilo aardappelen aan groothandelaar Martens voor een bedrag van 35,00 euro. Martens verkoopt zijn aardappelen aan frituur De Bosrand voor 55,00 euro. De frituur verkoopt haar frietjes door aan de consument voor 225,00 euro.

Action 4— Hoe werkt het btw-systeem voor jassen? Bekijk de foto’s en vul aan. a

1 A.S.Adventure.edu koopt haar jassen aan bij Jack Wolfskin. De btw die A.S.Adventure.edu betaalt aan Jack Wolfskin, is

2 A.S.Adventure.edu verkoopt haar jassen in de winkel. De btw die A.S.Adventure.edu van haar klanten ontvangt, is

Als de

> de

dan stort A.S.Adventure.edu het verschil door aan de overheid. d

Als de

> de

dan heeft A.S.Adventure.edu een vordering op de overheid.

LEVEL 1

THEMA 3

LEVEL 1

745,00

458,00

Besluit:

TOTAAL

6 400,00

(IN EURO)

BTW-PERCENTAGE 6

841,00

TOTAAL

Verreken de btw van deze tweede onderneming.

(IN EURO) = TE BETALEN BTW

= TE BETALEN BTW

(IN EURO)

524,00

BTW OP DE VERKOPEN

VERKOPEN EXCL. BTW

VORDEREN BTW

(IN EURO) = TERUG TE

9 200,00

BTW OP DE VERKOPEN

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

VERKOPEN EXCL. BTW

TOTAAL

VORDEREN BTW

Besluit: 21

= TERUG TE

7 500,00 BTW OP DE AANKOPEN

(IN EURO)

BTW-PERCENTAGE

8 600,00

BTW OP DE AANKOPEN

BTW-PERCENTAGE

2 (IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

(IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk Level en geef

CHECKLIST

die submap de naam 'Thema_X_Level_Y'. Geef het bestand een duidelijke naam zoals 'Breaking_News'.

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 2

Ik kan het begrip ‘btw’ verklaren.

KAN

Ik kan het begrip ‘toegevoegde waarde’

verklaren. 3

Ik kan de werking van het btw-systeem aan de

Ik kan aan de hand van een voorbeeld verklaren

Ik ken de verschillende btw-tarieven.

Ik kan goederen en diensten indelen volgens

het btw-tarief.

THEMA 3

LEVEL 1

waarom de btw een verbruiksbelasting is.

Ik kan de btw berekenen.

hand van een voorbeeld uitleggen. 5

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

LEVEL 2 Hoe stel je verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s op?

INTRO Je wilt een weekendje kamperen met vrienden. Je hebt nog niet voldoende kampeermateriaal en daarom koop je het volgende aan bij A.S.Adventure.edu. a

Bekijk de onderstaande afbeeldingen. Hoeveel moet je betalen?

Is dat bedrag inclusief of exclusief btw? Verklaar je antwoord.

Welk btw-tarief is er van toepassing op jouw aankoop?

€ 54,95

THEMA 3

LEVEL 2

€ 99,95

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe stel je verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s op?

€ 79,95

Explore 1— Welke elementen zijn verplicht op een verkoopfactuur?

Bestudeer de verkoopfactuur van A.S.Adventure.edu (blz. 26). a

Op elke factuur aan een Belgische klant moet je een aantal verplichte elementen opnemen. Vul het

Verplichte vermeldingen

getal van het verplichte element op de juiste plaats in.

het woord ‘factuur’

de datum van de factuur

het volgnummer van de factuur

de gegevens van de verkoper: de naam, het adres

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de verkoper

het bankrekeningnummer van de verkoper

de RPR-vermelding: als de verkoper een vennootschap is, is hij verplicht te verwijzen naar de zetel van de rechtbank waar de

vennootschap gevestigd is 8

de gegevens van de koper: de naam, het adres

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de koper, indien van toepassing

de datum van de levering van de goederen

de hoeveelheid geleverde goederen

een duidelijke omschrijving van de geleverde goederen

de eenheidsprijs van de geleverde goederen, exclusief btw

het btw-tarief dat van toepassing is op de goederen

het totaalbedrag, exclusief btw

het bedrag van de verschuldigde btw

het te betalen bedrag, inclusief btw

de bijzondere verkoopsvoorwaarden, indien van toepassing

Wat is het btw-nummer van A.S.Adventure.edu?

Is er een verschil tussen het ondernemingsnummer en het btw-nummer? Raadpleeg het internet.

LEVEL 2

THEMA 3

A.S.Adventure.edu

Ski- & Snowboardcentrum Snow Valley Deusterstraat 74/E 3990 PEER

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40006

BE0464 256 648

VF20xx-01187

20xx-10-11

20xx-11-10

Factuur

Omschrijving Smith Skihelm Mission Smith Skibril Riot Barts Handschoen Haakon

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

5 5 5

82,60 82,60 24,79

21 % 21 % 21 %

€ 413,00 € 413,00 € 123,95

Transactie

Aantal

Art.nr. 10133 10135 10119

Levering dd. 20xx-10-05

Btw-%

Brutobedrag 0,00

21 %

949,95

Totaal

949,95

Korting

Netto

0,00

949,95 949,95

Kosten

MvH

Btw

Totaal in euro

949,95

199,49

1 149,44

949,95

199,49

1 149,44

Subtotaal

Fin. Korting

Terugstuurbare verpakking

Bedrag in euro

Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

1 149,44

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Good to know Op een factuur staan ook nog enkele niet-verplichte elementen die toch nuttig zijn, namelijk:

THEMA 3

LEVEL 2

–

wat je moet vermelden bij betaling (eventueel een gestructureerde mededeling);

– algemene voorwaarden, indien die op de achterzijde staan, dan wordt ernaar verwezen op de voorkant van de factuur.

Soms gelden er bij een verkoop ook bijzondere voorwaarden. a

Wat zijn ‘bijzondere voorwaarden’ volgens jou?

BIJZONDERE VOORWAARDEN

De bijzondere voorwaarden zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun

verkoopovereenkomst. Die voorwaarden kunnen dus verschillen van factuur tot factuur.

Geef voorbeelden van voorwaarden die koper en verkoper onderling kunnen overeenkomen.

Is er op de verkoopfactuur sprake van bijzondere voorwaarden?

Wat is het verschil tussen de leveringsvoorwaarde franco thuis en af magazijn?

Welke betalingsvoorwaarden kun je aan een klant geven? Stel dat jij op 20xx-08-22 een factuur opstelt. Verbind de juiste vervaldatum met de gegeven betaaltermijn. BETAALVOORWAARDE

VERVALDAG

Contante betaling binnen de 8 dagen

20xx-09-30

14 dagen na factuurdatum

20xx-08-30

30 dagen na factuurdatum

20xx-09-05

30 dagen einde maand

20xx-09-21

LEVEL 2

THEMA 3

Beantwoord de onderstaande vragen. Gebruik het internet. a

Je levert op 20 september goederen aan klant KSA Nationaal. Tegen uiterlijk welke datum moet je de factuur opstellen?

Welke administratieve boete staat er op het weglaten van een verplichte melding op de factuur?

Ben je als handelaar verplicht om bij elke verkoop een factuur op te stellen?

Hoelang moet je de opgestelde verkoopfacturen bewaren voor de fiscus?

Good to know

In een winkel hangt soms aan de kassa de mededeling: ‘Indien u een factuur vraagt voor een bedrag onder de 25,00 euro, rekenen wij 5,00 euro administratiekosten aan.’ Dat mag niet. Een factuur aan een btw-plichtige klant is verplicht door de wet. Een verkoper mag die kosten alleen aanrekenen, wanneer een particulier om een factuur vraagt terwijl die niet wettelijk verplicht is.

Als je als particulier (dus niet-btw-plichtige consument) aankoopt, is de handelaar niet verplicht om een

verkoopfactuur op te stellen. Toch zijn er uitzonderingen. Zoek op het internet welke uitzonderingen er zijn.

THEMA 3

LEVEL 2

Vanaf 1 januari 2026 is elektronische facturatie (e-invoicing) of digitale facturatie verplicht. Beantwoord de vragen. Gebruik het internet. a

Duid het juiste antwoord aan: elektronische facturatie is verplicht voor facturen gericht aan: de overheid (b2g) een onderneming (b2b) een consument (b2c)

Waarom is de elektronische factuur verplicht? Noteer drie redenen.

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje. Beantwoord de vragen. a

Is een factuur in pdf-formaat die via e-mail verzonden wordt, een elektronische factuur? Waarom (niet)? Leg uit.

Wat is elektronische facturatie?

Welke voordelen heeft elektronische facturatie?

LEVEL 2

THEMA 3

Wat is Peppol?

Explore 2— Kun jij een verkoopfactuur analyseren? Bestudeer de verkoopfactuur van Explore 1. Beantwoord de volgende vragen. a

Voor wie is die factuur bestemd?

Welke gegevens van de klant heb jij nodig om de verkoopfactuur op te stellen?

Tegen welke datum moet de klant de factuur uiterlijk betalen?

Op welke datum werden de goederen geleverd?

Wat heeft A.S.Adventure.edu verkocht aan klant Snow Valley?

Ga naar iDiddit. Je vindt er het artikelbestand en het klantenbestand.

Welke gegevens van de artikelen heb jij nodig om de verkoopfacturen op te stellen?

Welk btw-percentage is van toepassing op de factuur?

THEMA 3

LEVEL 2

Welke btw-tarieven zijn er nog?

Geef van elk btw-tarief een voorbeeld van een product dat onderhevig is aan dat tarief.

Op welk bedrag wordt de btw berekend?

Inbegrepen of niet? Markeer.

Exclusief btw betekent dat het btw-bedrag inbegrepen / niet inbegrepen is. Inclusief btw betekent dat het btw-bedrag inbegrepen / niet inbegrepen is. g

Hoeveel bedraagt de verkoopprijs inclusief btw? Verklaar dat bedrag.

Hoeveel bedraagt de verkoopprijs exclusief btw? Verklaar dat bedrag.

Reken de verkoopfactuur opnieuw uit.

THEMA 3

LEVEL 2

Explore 3— Hoe stel je een verkoopfactuur met meerdere btw-tarieven op?

Lees het verhaal over de aankopen van Wandelsport Vlaanderen vzw bij A.S.Adventure.edu.

Beantwoord de vragen en vervolledig de factuur. a

Welk factuurnummer vul je in?

Op 2 oktober 20xx levert A.S.Adventure.edu aan Wandelsport Vlaanderen vzw deze goederen: — 2x Kite Optics Verrekijker Ursus 10x42 — 5x Bynolyt Verrekijker Shark 8x25 — 10x Sigg Drinkfles My Bottle 1L — 5x Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen 20 Tochten, Lannoo Op 15 oktober stelt A.S.Adventure.edu de factuur op. Ze is betaalbaar binnen de 30 dagen na factuurdatum.

Zoek de gegevens van de klant Wandelsport Vlaanderen vzw op.

Welke gegevens heb je nodig?

Vul die gegevens in op de factuur.

Zoek de gegevens van de artikelen op.

Welke gegevens heb je nodig?

Vul die gegevens in op de factuur.

Welk btw-tarief is er van toepassing is op de artikelen?

THEMA 3

LEVEL 2

Werk de verkoopfactuur nu verder af.

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen?

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Factuur

Btw-nummer

Factuurdatum

Vervaldatum

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

Art.nr.

Factuurnummer

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

Terugstuurbare verpakking

Korting

Transactie

Te betalen voor vervaldag

MvH

Btw

Totaal in euro

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 3

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Explore 4— Hoe stel je een verkoopfactuur met handelskorting op?

HANDELSKORTING

Als leverancier kun je aan de klant een handelskorting toestaan. Dat doe je om meer te kunnen verkopen. Je geeft een handelskorting bij

aankoop van grote hoeveelheden of aan trouwe klanten.

Good to know

De verkoopprijs die een groothandelaar doorgeeft aan zijn klant, de kleinhandelaar, is

vaak de consumentenprijs: de prijs die de consument, de klant van de kleinhandelaar, moet betalen. De groothandel zal in dat geval dus korting toestaan aan zijn klant, de kleinhandel.

groothandel  kleinhandel  consument

Je werkt verder op basis van de gegevens uit Explore 3. A.S.Adventure.edu staat 15 % handelskorting toe aan Wandelsport Vlaanderen vzw. Bereken:

de handelskorting op de goederen onderhevig aan 21 % btw.

de handelskorting op de goederen onderhevig aan 6 % btw.

de totale handelskorting.

BRUTO- EN NETTOBEDRAG

Brutobedrag = aantal verkochte goederen * verkoopprijs excl. btw

THEMA 3

LEVEL 2

Nettobedrag = brutobedrag – handelskorting

Bereken het nettobedrag: a

voor de goederen onderhevig aan 21 % btw.

voor de goederen onderhevig aan 6 % btw.

Werk de verkoopfactuur verder af.

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen als je een handelskorting van 15 % geeft?

A.S.Adventure.edu

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40008

BE0643 481 073

VF20xx-01188

20xx-10-15

20xx-11-14

Klantcode

Factuur Art.nr.

Omschrijving

Aantal 2 5 10 5

10031 Kit e Opt ics Verrekijker Ursus 10x42 10030 Bynolyt Verrekijker Shark 8x25 10043 Sigg Drinkfles My Bot t le 1L 10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen

Btw-%

Totaal

223,14 70,25 16,49 24,52

21 % 21 % 21 % 6%

€ 446,28 € 351,25 € 164,90 € 122,60

Levering dd. 20xx-10-02

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw

962,43

1 085,03

122,60

21 %

Totaal

Terugstuurbare verpakking

Bedrag in euro

Te bet alen voor vervaldag

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

LEVEL 2

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 3

Transactie

Verkoopprijs/e

Explore 5— Hoe stel je een verkoopfactuur met doorgerekende kosten op?

Doorgerekende kosten Als leverancier kun je kosten doorrekenen aan de klanten. Voorbeelden van doorgerekende kosten zijn transportkosten en extra verpakking zoals een kartonnen doos of kist.

Op die kosten bereken je btw aan het laagste btw-tarief dat van toepassing is op de factuur.

Je werkt verder op basis van de gegevens uit Explore 4. A.S.Adventure.edu rekent 20,00 euro transportkosten aan voor de levering. a

Welk btw-tarief is er van toepassing op de aangerekende transportkosten? Verklaar jouw antwoord.

Werk de verkoopfactuur verder af.

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen als er 20,00 euro transportkosten aangerekend worden?

THEMA 3

LEVEL 2

A.S.Adventure.edu

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40008

BE0643 481 073

VF20xx-01188

20xx-10-15

20xx-11-14

Factuur

Omschrijving

Aantal

10031 Kit e Opt ics Verrekijker Ursus 10x42 10030 Bynolyt Verrekijker Shark 8x25 10043 Sigg Drinkfles My Bot t le 1L 10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen

Transactie

Btw-%

2 5 10 5

Levering dd. 20xx-10-02

Totaal

Kosten

Subtotaal

21 % 21 % 21 % 6%

Fin. Korting

Totaal in euro

Korting

122,60

18,39

104,21

21 %

962,43

144,36

818,07

Totaal

1 085,03

162,75

922,28

VA Te bet alen voor vervaldag

MvH

€ 446,28 € 351,25 € 164,90 € 122,60

Brutobedrag

Terugstuurbare verpakking

Netto

223,14 70,25 16,49 24,52

Btw-%

Verkoopprijs/e

Art.nr.

Btw

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 3

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Explore 6— Hoe stel je een verkoopfactuur met terugstuurbare verpakking op?

Terugstuurbare verpakking Terugstuurbare verpakking is verpakking waarvoor de klant een waarborg betaalt die hij terugkrijgt als hij de verpakking terugbezorgt. Denk maar aan een europallet of een gasfles. Je kunt dat vergelijken met statiegeld op glazen flessen.

Op terugstuurbare verpakking wordt er geen btw aangerekend.

Je werkt verder op basis van de gegevens uit Explore 5. A.S.Adventure.edu rekent 10,00 euro waarborg aan

voor de kist waarin de goederen geleverd zijn.

Welk btw-tarief is van toepassing op de aangerekende waarborg? Verklaar jouw antwoord.

Op welke plaats moet de 10,00 euro waarborg op de factuur komen?

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen betalen, als er 10,00 euro waarborg aangerekend wordt?

THEMA 3

LEVEL 2

Explore 7— Hoe stel je een verkoopfactuur met financiële korting op?

FINANCIËLE KORTING EN CONTANTE BETALING

Financiële korting is een korting die je toestaat om een snelle betaling aan te moedigen. Je kent een korting toe wanneer de klant binnen een korte periode van bijvoorbeeld acht of tien dagen na

factuurdatum betaalt. Dan is er sprake van contante betaling.

Je werkt verder op basis van de gegevens uit Explore 5 en 6. A.S.Adventure.edu kent 2 % financiële korting toe aan klant Wandelsport Vlaanderen vzw, mits betaling binnen de tien dagen na factuurdatum. a

Bestudeer de factuur. Op welk bedrag wordt de 2 % financiële korting berekend?

Wat is de uiterste betaaldatum voor klant Wandelsport Vlaanderen vzw om de financiële korting in mindering te brengen?

Welke bedragen moet je optellen om de bedragen in de kolom Totaal te berekenen?

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen, als hij de factuur op de vervaldatum betaalt?

Hoeveel moet klant Wandelsport Vlaanderen vzw betalen, als hij de factuur betaalt voor 20xx-10-25?

Good to know

In de praktijk wordt financiële korting enkel toegestaan bij b2b-klanten

THEMA 3

LEVEL 2

(business-to-business), niet aan particulieren.

A.S.Adventure.edu

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40008

BE0643 481 073

VF20xx-01188

20xx-10-15

20xx-11-14

Factuur

Omschrijving

Aantal

10031 Kite Optics Verrekijker Ursus 10x42 10030 Bynolyt Verrekijker Shark 8x25 10043 Sigg Drinkﬂes My Bottle 1L 10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen

Btw-%

2 5 10 5

Levering dd. 20xx-10-02

Brutobedrag

122,60

21 %

962,43

Totaal

1 085,03

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

223,14 70,25 16,49 24,52

21 % 21 % 21 % 6%

Fin. Korting

Totaal

MvH

€ 446,28 € 351,25 € 164,90 € 122,60

Totaal in euro

Btw

18,39

104,21

144,36

818,07

162,75

922,28

Terugstuurbare verpakking

Btw-%

Transactie

Verkoopprijs/e

Art.nr.

Bedrag in euro

Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Explore 8— Hoe is het berekeningsschema van een verkoopfactuur opgesteld?

THEMA 3

LEVEL 2

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je graag een uitdaging wilt. Je stelt dan zelf het

berekeningsschema van de verkoopfactuur op. Kies optie 2 als je wat ondersteuning wilt. Je vult dan het berekeningsschema van de verkoopfactuur aan. Vink de gekozen optie aan. Tip:

Gebruik de verkoopfactuur als hulpmiddel.

Optie 1

Het berekeningsschema opstellen

aantal * eenheidsprijs =

brutobedrag * handelskorting-%

transportkosten, extra verpakking

–

Het berekeningsschema aanvullen

brutobedrag * handelskorting-%

transportkosten, extra verpakking

–

nettobedrag

subtotaal * financiële korting-%

MvH * btw-%

te betalen bedrag voor vervaldag

Bij contante betaling: te betalen bedrag voor vervaldag –

subtotaal –

LEVEL 2

aantal * eenheidsprijs =

THEMA 3

Optie 2

–

Bij contante betaling:

Explore 9— Kun je een verkoopfactuur opstellen met een rekenblad?

Ga naar iDiddit en download er de werkmap om een factuur op te stellen waarin een aantal zaken geautomatiseerd zijn. a

Geef in cel A19 klantnummer 40003 in. Welke gegevens verschijnen automatisch?

Geef in cel A22 artikelnummer 10199 in. Welke gegevens verschijnen automatisch?

Wat is het voordeel van die automatisering?

Pas het werkblad aan de NBN-normen aan. Raadpleeg de ICT-fiches van rekenblad. a

Geef de datum in de cellen I19 en J19 volgens de NBN-normen weer (ICT-fiche_R_08).

Noteer de geldbedragen in alle cellen van de kolom ‘Totaal (EUR)’, ‘Bruto’, ‘Korting’, ‘Netto’, ‘Kosten’,

‘Subtot’, ‘Fin.Kort’, ‘MvH’, ‘Btw’, ‘Totaal’ met twee decimalen. Gebruik een spatie als scheidingsteken na de duizendtallen (ICT-fiche_R_06).

In cel J40 geef je het te betalen bedrag de valutanotatie waarbij ‘EUR’ achter de getallen staat (ICT-fiche_R_07).

De btw-percentages in de cellen G22 tot en met G31 moeten in een percentage, zonder cijfers na de komma staan (ICT-fiche_R_09).

Geef in cel A19 klantnummer 40001 in.

Je verkoopt aan klant Beleko:

THEMA 3

LEVEL 2

5 stuks art.nr. 10206 Hoe word ik bergwandelaar

2 stuks art.nr. 10101 Tom Tailor Jumpsuit 1010158

Geef het artikelnummer in cel A22 en A23, de aantallen in cel H22 en H23 in.

Geef nu de formules in om de factuur automatisch te berekenen. Volg het stappenplan. Raadpleeg de ICT-fiches van rekenblad.

STAPPENPLAN Stap 1:

Zorg ervoor dat het Totaal (EUR) in de cellen J22 berekend wordt. Via de vulgreep voer je die formule in tot en met cel J30.

–

Wat stel je vast als je de formule ingeeft?

Tip:

Als je een formule wilt negeren, of in een specifieke lege cel niets wilt berekenen, dan

gebruik je de ALS-functie. Controleer of de specifieke cel leeg. Is ze niet leeg, dan voer je de berekening uit met de originele formule (ICT-fiche_R_42).

–

Welke formule staat er voor de berekening van het brutobedrag bij 6 % btw, cel B34?

Verklaar die formule in je eigen woorden.

Stap 2: Stap 3:

–

Bereken in cel B35 het brutobedrag van de goederen die onderhevig zijn aan 21 % btw. Geef in cel C34 de formule in om de handelskorting te berekenen. Via de vulgreep kopieer die

formule naar cel C35. Je moet daarvoor cel C33 absoluut maken (ICT-fiche_R_39).

Stap 4:

Bereken in cel D34 het nettobedrag. Kopieer de formule via de vulgreep naar cel D35.

Stap 5:

Bereken in cel F34 het subtotaal. Kopieer de formule via de vulgreep naar F35.

Stap 6:

Bereken in cel G34 de financiële korting. Kopieer de formule via de vulgreep naar cel G35. Denk aan

de absolute adressering.

Stap 7:

Bereken de maatstaf van heffing in cel H34 en het btw-bedrag in I34. Kopieer via de vulgreep de

formules naar H35 en I35.

Stap 8: –

Welke bedragen moet je optellen om het totaal te berekenen in cel J34?

–

Stap 9:

Geef de formule in cel J34 in, kopieer via de vulgreep naar J35. Bereken in cel B36 het totaal. Kopieer via de vulgreep tot aan cel J36.

Stap 10: Bereken het totale factuurbedrag in cel J40. –

Welk bedrag moet in E42 komen? In welke cel vind je dat?

Stap 11: Zorg dat dat bedrag automatisch ingevuld wordt. Stap 12: Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 3

LEVEL 2

Explore 10— 1

Wat is een uitgaande creditnota?

Wat kan er allemaal fout lopen bij een levering?

Wat kan er allemaal fout lopen bij de facturatie?

CREDITNOTA

Een uitgaande creditnota stel je op als je een verbetering moet

aanbrengen op een verkoopfactuur. Het bedrag van de uitgaande

Explore 11—

creditnota vermindert de verkoopfactuur.

Hoe stel je een uitgaande creditnota op?

Op 16 oktober ontvang je de volgende mail van Snow Valley. a

Waar vind je de gegevens van deze factuur terug?

Op 17 oktober brengt Xavier Beirens de skihelm terug. Je stelt onmiddellijk de creditnota op. Het nummer van de vorige creditnota was 5.

Bericht

Opties

Van: Xavier Beirens Xavier@SnowValley.be

Verzonden: 17 oktober

Aan: facturatie@asadventure.edu

Onderwerp: Factuur VF20xx-01187

Geachte heer of mevrouw Op 5 oktober hebben wij in uw winkel onder andere vijf skihelmen van Smith Mission aangekocht. Wij hebben de factuur daarvoor ontvangen, factuur VF20xx-01187 dd. 20xx-11-10.

THEMA 3

LEVEL 2

Bij het eerste gebruik van één helm stellen wij vast dat de sluiting stuk is.

Wij brengen die helm eerstdaags naar de winkel terug. Is het mogelijk om een creditnota op te stellen? Met vriendelijk groet Xavier Beirens Verantwoordelijk boekhouding Snow Valley

Good to know Als je een creditnota opstelt, ben je verplicht naar de oorspronkelijke factuur en de oorspronkelijke factuurdatum te verwijzen. Omdat een creditnota gevolgen heeft op de btw, ben je verplicht de vermelding ‘Btw terug te storten aan de Staat in de mate waarin ze oorspronkelijk in aftrek werd gebracht (art. 4 §1 3° KB nr. 4)’ te vermelden op de

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Creditnota

Btw-nummer

Nummer

Omschrijving

Vervaldatum

Aantal

Verkoopprijs/e

Transactie

Datum

Btw-%

Art.nr.

factuur. De berekening is identiek aan die van een factuur.

Totaal

Retour winkel 17 oktober, sluiting stuk, Factuur VF20xx-01187 dd. 20xx-11-10

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw

Terugstuurbare verpakking

Bedrag in euro

Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

euro in mindering brengen.

THEMA 3

Algemene voorwaarden: zie achterkant

LEVEL 2

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

TO THE POINT De verkoopfactuur De verkoopfactuur is een document waarop de verkoper uitrekent hoeveel de klant voor de geleverde goederen moet betalen. De verkoper stelt de factuur op en bezorgt die aan de koper. Het is een officiële uitnodiging om te betalen.

VIDEO

Wie goederen of diensten levert aan btw-plichtige ondernemingen is verplicht om daarvoor een dienst of het product geleverd hebt.

factuur op te stellen. Dat moet gebeuren uiterlijk de 15e van de maand, na de maand waarin je de

Lever je aan consumenten, niet-btw-plichtige personen, dan ben je niet verplicht om een factuur op te stellen. Een kasticket volstaat dan. Er zijn daarop een aantal uitzonderingen. –

Een particulier koopt aan bij een groothandelaar.

– Een particulier koopt heel grote hoeveelheden aan waardoor er een vermoeden is dat het niet voor privégebruik is.

– De verkoop of herstelling van de auto van een particulier of het onderhoud van auto’s, als de prijs inclusief btw hoger is dan 125,00 euro.

De particulier laat werken uitvoeren aan de woning.

–

De particulier koopt aan op afbetaling.

–

De particulier maakt gebruik van verhuisdiensten.

–

De wet legt de handelaar op om facturen zeven jaar te bewaren. De algemene voorwaarden

De algemene voorwaarden, de kleine lettertjes

onderaan of op de achterzijde van de factuur, zijn

de spelregels tussen de verkoper en de koper. Die voorwaarden gelden voor iedereen. De algemene

voorwaarden zijn de rechten en plichten die gelden tussen de koper en de verkoper bij het aangaan

van de verbintenis en ze worden opgesteld door de verkoper. De algemene voorwaarden kunnen dus voor elke onderneming verschillend zijn.

Het is niet verplicht om de algemene voorwaarden op de factuur te vermelden maar het is wel

aangeraden. Als er een conflict ontstaat tussen de verkoper en de koper, bijvoorbeeld bij laattijdige betaling, kan de verkoper naar de algemene voorwaarden verwijzen. De bijzondere voorwaarden De bijzondere voorwaarden zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun verkoopovereenkomst. Die voorwaarden kunnen dus verschillen van factuur

THEMA 3

LEVEL 2

tot factuur. De voorwaarden kunnen betrekking hebben op de levering, de betaling en de prijs.

Leveringsvoorwaarden – Franco thuis: de goederen worden gratis geleverd, er worden geen transportkosten aangerekend. – Af magazijn: er worden kosten aangerekend voor de levering. Er zijn twee soorten betalingsvoorwaarden. Bij een contante betaling moet de klant de factuur betalen binnen de 8 à 10 dagen na factuurdatum, eventueel ontvangt hij daarvoor een financiële korting. Bij een betaling op termijn krijgt de klant betalingsuitstel om de factuur te betalen, dat kan

30, 60 of 90 dagen na factuurdatum zijn. Het berekeningsschema van de verkoopfactuur aantal * eenheidsprijs excl. btw = brutobedrag * handelskorting-% transportkosten, extra verpakking

brutobedrag –

handelskorting

nettobedrag

kosten

subtotaal

subtotaal * financiële korting-%

financiële korting

maatstaf van heffing

btw-bedrag

MvH * btw-%

–

= +

btw-bedrag

terugstuurbare verpakking

te betalen bedrag voor vervaldag

Bij contante betaling: te betalen bedrag voor vervaldatum – financiële korting De kosten (extra verpakking, transportkosten) worden berekend aan het laagste btw-tarief dat van toepassing is op de factuur. De leverancier kan die doorrekenen aan de klanten, dat heet doorgerekende kosten. Terugstuurbare verpakking is verpakking waarvoor de verkoper een waarborg vraagt aan de klant, die krijgt hij terug als hij de verpakking terugbezorgt. Op terugstuurbare verpakking wordt er geen btw aangerekend. De btw wordt berekend op de maatstaf van heffing.

De uitgaande creditnota

Een uitgaande creditnota is een document dat de verkoper opstelt om de verkoopfactuur te verbeteren. Op een uitgaande creditnota staan dezelfde verplichte vermeldingen als op de factuur.

Alleen wordt het woord factuur vervangen door creditnota. Op de creditnota wordt verwezen naar de oorspronkelijke factuur en factuurdatum. Het is door de btw-wetgeving verplicht om de mededeling ‘Btw terug te storten aan de Staat in de mate waarin ze oorspronkelijk in aftrek werd gebracht’ (art. 4 §1 3° KB nr. 4)’ op de creditnota te

THEMA 3

De berekening is identiek aan die van een factuur.

LEVEL 2

vermelden.

Action 1— Ken jij de belangrijkste begrippen om een

Combineer het begrip met de juiste omschrijving. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Maatstaf van heffing

Korting die tot doel heeft meer te verkopen. Die korting sta je bijvoorbeeld toe aan trouwe klanten of bij aankoop in grote

verkoopfactuur op te stellen?

hoeveelheden.

Financiële korting

Het bedrag zonder aftrek van kortingen.

Terugstuurbare

Korting die bedoeld is om een snelle betaling aan te moedigen.

verpakking

Transportkosten

Een vergoeding die je aanrekent om de goederen te leveren tot bij de klant. Daarop bereken je het laagste btw-tarief dat van toepassing is op de factuur.

Handelskorting

Verpakking die je doorrekent aan de klant, zoals een kartonnen doos, een kist of petflessen. De klant kan de verpakking niet terugsturen. Op de verpakking bereken je de btw aan het laagste btw-tarief dat van toepassing is op de factuur.

Extra verpakking

Brutobedrag

Dat is de belasting op de toegevoegde waarde. Het is een belasting die geheven wordt bij elke levering van een product of dienst.

Dat is verpakking zoals een europallet of een bierkrat. De klant betaalt een waarborg die hij terugkrijgt als hij de verpakking terugbezorgt. Op die verpakking wordt geen btw aangerekend.

Btw

Over dat bedrag bereken je de btw. Het is het totaal van de financiële korting.

THEMA 3

LEVEL 2

brutoprijs – handelskorting + extra kosten, verminderd met de

Nettobedrag

Dat is het brutobedrag verminderd met de handelskorting.

Action 2— Kun jij verkoopfacturen opstellen? Stel de facturen op basis van de volgende gegevens op. Neem er opnieuw het klantenbestand bij en zoek de bijzondere voorwaarden op: handelskorting, financiële korting en de betalingstermijn. a

Op 15 oktober 20xx kocht klant Fiets! de volgende goederen in de winkel: –

20 stuks Lezyne Fietsverlichting Lite Drive 1000x

–

30 stuks Lezyne Fietsverlichting Laser Drive

–

50 stuks Lezyne Fietsverlichting Led Ktv Drive Rear

Je stelt de factuur op 17 oktober 20xx op.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Factuur

Btw-nummer

Factuurdatum

Art.nr.

Vervaldatum

Factuurnummer

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

Transactie

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw

0,00

Korting

Terugstuurbare verpakking

Bedrag in euro

Te betalen voor vervaldag

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 3

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

LEVEL 2

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden.

Op 20 oktober 20xx lever je de volgende producten aan Groendienst Gent: –

5 stuks

Jack Wolfskin Broek Activate Sky Xt

–

3 stuks

Jack Wolfskin Fleece Scandic

–

2 stuks

Jack Wolfskin Schoen Force Striker Texapore Mid

Voor de levering wordt er 10,00 euro aangerekend. Je stelt de factuur onmiddellijk op.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. + 32 3 480 55 11

Klantcode

Factuur

info@asadventure.edu

Btw-nummer

Factuurnummer

Art.nr.

Omschrijving

Factuurdatum

Vervaldatum

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

Transactie

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Btw

Totaal in euro

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

THEMA 3

LEVEL 2

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Op 20 oktober koopt klant klant Chirojeugd Vlaanderen in de winkel: –

3 stuks

Keen Schoen Seacamp II CNX

–

3 stuks

Barts Hoed Soleil Visor

–

10 stuks Deuter Accessoire Raincover III

Je stelt de factuur op 22 oktober 20xx op.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. + 32 3 480 55 11

Klantcode

Factuur

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Korting

Netto

Kosten

Totaal

Transactie

Vervaldatum

Art.nr.

info@asadventure.edu

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 3

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Klant Fitality Club bestelt als relatiegeschenk: –

100 stuks Roxy Sporttas Celestial World

–

150 stuks Dopper Drinkfles Dopper Insulated 580 ml

De goederen worden geleverd op 22 oktober 20xx. Op 24 oktober stel jij de factuur op. De goederen worden geleverd op een pallet, je vraagt daarvoor 15,00 euro waarborg.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Factuur

Btw-nummer

Factuurnummer

Omschrijving

Transactie

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Aantal

Verkoopprijs/e

Korting

Netto

Kosten

Vervaldatum

Btw-%

Art.nr.

Factuurdatum

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal

Totaal in euro

Btw

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

THEMA 3

LEVEL 2

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Klant Wijnegem Bicycle Club bestelt: –

20 stuks Agu Race Schoen R 600 Dial

–

30 stuks Abus Fietshelm Pedelec 2.0 Ace

–

10 stuks Vaude Jas Escape Bike Light

–

3 boeken Elmar Centrale en Oostelijke Pyreneeën Deel 2 Ariège en Pyrénées

De bestelling wordt geleverd op 23 oktober 20xx, de factuur wordt onmiddellijk meegegeven. Voor de levering wordt er 10,00 euro aangerekend.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

info@asadventure.edu

Klantcode

Factuur

Tel. + 32 3 480 55 11

Btw-nummer

Factuurnummer

Art.nr.

Omschrijving

Factuurdatum

Vervaldatum

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

Transactie

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw-%

Brutobedrag

Btw

21 %

Totaal

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 3

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

KSA National koopt op 23 oktober 20xx in de winkel: –

3 stuks

Garmin GPS-fietscomputer Edge Explore

–

1 boek

Mythische Trektochten in de Wereld

De factuur wordt onmiddellijk opgesteld.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Factuur

Btw-nummer

Art.nr.

Omschrijving

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

Klantcode

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

MvH

Btw

Btw-%

Brutobedrag

6% 21 %

Totaal

Transactie

Korting

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

Totaal in euro

Terugstuurbare verpakking

Netto

Bedrag in euro

Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Action 3— Kun jij verkoopfacturen opstellen met een rekenblad?

THEMA 3

LEVEL 2

Stel de verkoopfacturen uit Action 2 op met een rekenblad. Vertrek vanuit de blanco factuur van Explore 9.

Zorg ervoor dat de blanco factuur behouden blijft. Kopieer daarvoor de verkoopfactuur die je moet maken naar een nieuw werkblad (ICT-fiche_R_02).

Voor de naam van het werkblad gebruik je het nummer van de verkoopfactuur.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 4— Kun jij uitgaande creditnota’s opstellen? Stel de uitgaande creditnota’s op. a

Klant Fitality Club stuurt op 20xx-10-26 de pallet terug. Je stelt onmiddellijk de creditnota op.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

info@asadventure.edu

Klantcode

Creditnota

Tel. + 32 3 480 55 11

Btw-nummer

Nummer

Omschrijving

Vervaldatum

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

Art.nr.

Datum

Transactie

Btw-%

Brutobedrag

21 %

Totaal

0,00

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Totaal in euro

Btw

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 3

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Chirojeugd Vlaanderen stuurt op 20xx-10-28 de drie zonnehoeden van Barts terug wegens een productiefout. Je stelt op 29 oktober de creditnota op.

A.S.Adventure.edu

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Creditnota

Btw-nummer

Factuurdatum

Vervaldatum

Nummer

Omschrijving

Transactie

Btw-%

Brutobedrag

0,00

Korting

Verkoopprijs/e

Netto

Kosten

Totaal

Btw-%

Totaal in euro

Fin. Korting

MvH

Totaal

Subtotaal

21 %

Aantal

Art.nr.

Btw

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Bedrag in euro

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

THEMA 3

LEVEL 2

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Action 5— Kun jij uitgaande creditnota’s opstellen met een rekenblad?

Vertrek vanuit de blanco verkoopfactuur die je in Explore 9 gebruikt hebt. Kopieer de blanco verkoop factuur naar een nieuw werkblad. Geef dat werkblad de naam CN blanco.

Pas de opmaak van de factuur als volgt aan. Volg het stappenplan.

STAPPENPLAN

Stap 1:

Wijzig in cel H2 de naam FACTUUR in CREDITNOTA.

Stap 2:

In cel H18 wijzig je Factuur in Creditnota.

Stap 3:

Voeg de cellen A47 tot en met J47 samen.

Stap 4:

Zet in die samengevoegde cellen de verplichte mededeling ‘BTW terug te storten aan de Staat in

de mate waarin ze oorspronkelijk in aftrek werd gebracht’ (art. 4 §1 3° KB nr. 4). Lettertype Calibri, lettergrootte 9 pt, cursief, tekst gecentreerd. 4

Stel de creditnota’s uit Action 4 op met het rekenblad. Zorg ervoor dat de blanco creditnota behouden

blijft. Kopieer daarvoor de creditnota die je moet maken, naar een nieuw werkblad. Voor de naam van het werkblad gebruik je het nummer van de creditnota.

Voor de aantallen plaats je een minteken.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 3

LEVEL 2

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

JA 1

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan de verplichte elementen op een factuur

opsommen. Ik kan de verplichte elementen op een factuur aanduiden. 3

Ik kan het begrip ‘algemene factuurvoorwaarden’ omschrijven.

Ik kan de algemene factuurvoorwaarden interpreteren.

Ik kan het begrip ‘bijzondere voorwaarden’ omschrijven. Ik kan een eenvoudige verkoopfactuur opstellen.

Ik kan een verkoopfactuur met meerdere

btw-tarieven opstellen. 8

Ik kan een verkoopfactuur met handelskorting

opstellen.

Ik kan een verkoopfactuur met doorgerekende

kosten opstellen.

Ik kan een verkoopfactuur met financiële

korting opstellen.

Ik kan een uitgaande creditnota opstellen.

THEMA 3

LEVEL 2

LEVEL 3 Hoe zien de balans en de resultatenrekening eruit?

Bekijk de cartoon. Wat zie je?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe zien de balans en resultatenrekening eruit?

THEMA 3

LEVEL 3

INTRO

Explore 1— Wat is het verschil tussen schulden en bezittingen?

Lees de situatie van Emiel Lathouwers.

Emiel Lathouwers, oprichter van A.S.Adventure.edu, woont met zijn gezin in een woning waarvoor hij en zijn echtgenote een lening hebben aangegaan. Op zijn bankrekening staat 125 000,00 euro. Zelf rijdt hij met een BMW X5, zijn vrouw rijdt met een Audi A3. Hij heeft 350 000,00 euro van zijn spaarcenten in zijn onderneming gestopt. In ruil daarvoor kreeg hij aandelen. Met zijn inbreng kocht Emiel het volgende: een magazijn, een vrachtwagen, een voorraad goederen en een volledig ingerichte winkel. Om dat alles te kunnen betalen heeft de onderneming nog een lening moeten aangaan.

Noteer alle bezittingen en schulden in de tabel.

EMIEL LATHOUWERS

BEZITTINGEN

SCHULDEN

THEMA 3

LEVEL 3

A.S.ADVENTURE.EDU

BEZITTINGEN

SCHULDEN

Explore 2— Wat is een balans? 1

Lees de onderstaande case.

Emiel Lathouwers stopte 350 000,00 euro van zijn eigen spaarcenten in zijn zaak. Na vijf jaar werken heeft het bedrijf de volgende zaken: – gebouw € 375 000,00 – vrachtwagen € 175 000,00 – voorraad goederen € 89 000,00 – nog te betalen facturen aan leveranciers € 35 000,00 – meubilair winkelinrichting € 110 000,00 – geld op de zichtrekening € 156 000,00 – geld in de kassa € 450,00 – nog te ontvangen van klanten (vordering, tegoed) € 57 000,00 – schuld aan bank € 577 450,00

Plaats alle bezittingen en schulden van A.S.Adventure.edu in de tabel.

Bereken het totaal. Wat stel je vast?

A.S.ADVENTURE.EDU

IN EURO

BEDRAG

OMSCHRIJVING

IN EURO

TOTAAL

LEVEL 3

BEDRAG

OMSCHRIJVING

EIGEN VERMOGEN EN SCHULDEN

THEMA 3

BEZITTINGEN EN VORDERINGEN

Balans Een balans geeft voor een bepaald ogenblik een overzicht van: —

de werkmiddelen – bezittingen en vorderingen – van een onderneming, de actiefzijde;

—

de financieringsmiddelen – het eigen vermogen en de schulden – van een onderneming, de passiefzijde.

Explore 3— Welke begrippen staan er op een balans?

Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat onder steuning wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Internet

Beantwoord de volgende vragen. Gebruik het internet. Wat is een balans?

Wat staat er op de linkerzijde van de balans?

Wat staat er op de rechterzijde van de balans?

THEMA 3

LEVEL 3

Op de balans vind je begrippen. Vul het begrip in of verklaar het begrip. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Kapitaal

Financieringsbronnen

De bezittingen en de vorderingen die op de actiefzijde van de balans staan.

Werkmiddelen die op lange termijn worden gebruikt in het bedrijf zoals

gebouwen, meubilair of machines. Die heten ook de bedrijfsmiddelen of investeringsgoederen.

Rollend materieel

Werkmiddelen die regelmatig omgezet worden in geld. Ze blijven maar korte tijd

in de onderneming.

Handelsvorderingen

Het saldo op de bankrekeningen en het geld in de kas.

Optie 2

Tekst

Ga naar iDiddit. Lees er de tekst met betrekking tot de begrippen die op een balans staan. Beantwoord daarna de vragen.

Wat is een balans?

LEVEL 3

Wat staat er op de linkerzijde van de balans?

THEMA 3

Wat staat er op de rechterzijde van de balans?

Combineer de begrippen uit de linkerkolom met de omschrijvingen uit de rechterkolom. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Handelsvorderingen

De bezittingen en de vorderingen die op de actiefzijde van de balans staan.

Rollend materieel

Het saldo op de bankrekeningen en het geld in de kas.

Werkmiddelen

Een schematisch overzicht van de bezittingen, de vorderingen

en de schulden van een onderneming op een bepaald moment. Financieringsbronnen

Werkmiddelen die op lange termijn in het bedrijf worden

gebruikt zoals gebouwen, meubilair of machines. Die heten ook de bedrijfsmiddelen of investeringsgoederen.

Liquide middelen

Werkmiddelen die regelmatig omgezet worden in geld. Ze blijven maar korte tijd in de onderneming.

Balans

Die staan op de passiefzijde van de balans en verklaren hoe de

onderneming de werkmiddelen financiert.

Vaste activa

Dat is de waarde van de bestelwagens, heftrucks, bedrijfs wagens … in de boekhouding.

Vlottende activa

De inbreng van de eigenaar in de zaak.

Kapitaal

Een tegoed (vordering) op klanten is het geld dat het bedrijf nog moet innen van de klanten.

THEMA 3

LEVEL 3

Explore 4— Hoe stel je een balans op? Balans opstellen Tips om een balans op te stellen Alle balansposten in de balans beginnen met een hoofdletter.

—

Je schrijft geen EUR of euro bij de bedragen.

—

Je noteert alle bedragen met twee decimalen.

—

Je noteert de eenheden van de bedragen netjes onder elkaar.

—

Je mag niet zelf kiezen hoe je een balans opstelt. Een balans heeft een vaste indeling. Bekijk aandachtig het onderstaande voorbeeld. Verfijn de gegevens uit Explore 2. a

Plaats de bedragen onder de juiste noemer. Je stelt de balans op 31 december op.

Maak de tussentotalen van vaste activa, vlottende activa, eigen vermogen en schulden.

Maak het totaal van de actief- en passiefzijde.

VASTE ACTIVA Gebouwen

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN Kapitaal

Machines

Balans op

ACTIEF

Meubilair

Rollend materieel

VLOTTENDE ACTIVA

VREEMD VERMOGEN

Voorraden

Schulden op > 1 jaar

Handelsgoederen

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen

Kredietinstellingen

Schulden op ≤ 1 jaar Leveranciers

Liquide middelen Bank Kas

LEVEL 3

TOTAAL VERMOGEN

THEMA 3

TOTAAL ACTIEF

Rangschikking actief- en passiefzijde Op de actiefzijde maak je een onderscheid tussen vaste activa en vlottende activa. Je rangschikt de actiefzijde volgens liquiditeit: hoe snel kun je er geld voor krijgen? Hoe sneller iets in geld omzetbaar is, hoe lager het op de actiefzijde staat. Op de passiefzijde is er een onderscheid tussen eigen vermogen en vreemd vermogen. Daar gebruik je een andere manier van rangschikken gebaseerd op de vraag: hoe snel moet iets terugbetaald worden? Hoe vlugger de schuld terugbetaald moet worden, hoe lager de schuld

Wat staat links op de balans?

op de passiefzijde moet staan.

Wat staat rechts op de balans?

Is de balans in evenwicht?

LEVEL 3

Waarom moet een balans in evenwicht zijn?

THEMA 3

Explore 5— Is er winst of verlies? 1

Lees de case van Eline.

Eline Truyen, marketingverantwoordelijke van A.S.Adventure.edu, steunt De Warmste Week. Daarvoor organiseert ze een familiedag voor het personeel. Door allerlei activiteiten te organiseren in het thema ‘circus’ hoopt ze een mooi bedrag te kunnen schenken aan het project. Dit zijn de gegevens waarover Eline beschikt. – factuur voor de huur van de circustent, circusmateriaal – inkomsten verkoop wafels – opbrengst fotobooth – inkomsten verkoop drank – kasticket voor de aankoop van grimeermateriaal – inkomsten uit allerlei activiteiten – kasticket voor de aankoop ingrediënten wafels – factuur voor de aankoop van frisdrank en bieren – huur stoelen

Vul de tabel in zodat je het resultaat kunt berekenen.

VA KOSTEN

BEDRAG

OMSCHRIJVING

IN EURO

BEDRAG

OMSCHRIJVING

LEVEL 3

OPBRENGSTEN

THEMA 3

€ 720,00 € 540,00 € 400,00 € 1 240,00 € 75,00 € 680,00 € 70,00 € 620,00 € 250,00

Hoeveel kan Eline schenken aan het project?

Explore 6— Wat zijn kosten en opbrengsten? Een onderneming heeft niet alleen bezittingen, vorderingen en schulden. Ze heeft ook heel wat kosten en opbrengsten. Plaats de begrippen in de juiste kolom. Kies uit:

machines – verkopen van handelsgoederen – saldo op ING-rekening –

aankopen handelsgoederen – lening op tien jaar bij KBC – schuld tegenover leverancier Adidas – brandstof vrachtwagen – bedrijfswagen directeur – telefoonrekening –

ontvangen interest op ING-rekening – verzekeringspolis bedrijfswagen

KOSTEN

OPBRENGSTEN

PASSIEF

ACTIEF

Explore 7— Hoe deel je kosten en opbrengsten in? KOSTEN

Bedrijfskosten zijn de kosten die een onderneming dagelijks maakt om te kunnen werken, bijvoorbeeld de aankoop van handelsgoederen, elektriciteit, de huur van een magazijn, het loon van personeel, onderhoud en herstellingen aan machines, verzekeringen …

Financiële kosten zijn kosten die ontstaan wanneer er geld

verhandeld wordt, bijvoorbeeld de betaling van interest op leningen, een korting die een klant krijgt als hij contant betaalt, bankkosten … Niet-recurrente kosten zijn kosten die niet gewoonlijk voorkomen

en dus eerder uitzonderlijk zijn. Het gaat om alle kosten die niet tot

de normale bedrijfsactiviteit behoren. Bijvoorbeeld schade aan een

voertuig die niet door de verzekering terugbetaald wordt, de verkoop van een gebruikte machine met verlies, een kastekort … Die niet-

recurrente kosten kunnen van bedrijfsaard of financiële aard zijn.

Dezelfde indeling vind je ook terug bij de opbrengsten.

Deel de volgende kosten van A.S.Adventure.edu in. Kies uit:

loonkosten winkelbediende – aankoop kampeermateriaal – huurkosten winkel –

betaalde interest op lening voor inrichting winkels – verzekering bedrijfswagen – aankoop kopieerpapier – aankoop Explore More-klantenkaarten – bankkosten ING – winkeldiefstal – kosten beheer website

Bedrijfskosten:

Niet-recurrente kosten:

LEVEL 3

Financiële kosten:

THEMA 3

Explore 8— Hoe stel je een resultatenrekening op? Je stelt een resultatenrekening steeds op dezelfde manier op. Noteer de kosten en opbrengsten van kleding zaak Dit & Dat op de resultatenrekening.

huurkosten winkel personeelskosten verkoper aankoop kleding interest op lening diefstal ter waarde van elektriciteit en verwarming aankoop klantenkaarten bankkosten gsm-abonnement verkoop kleding

€ 14 400,00 € 30 000,00 € 75 000,00 € 1 800,00 € 200,00 € 3 000,00 € 50,00 € 35,00 € 540,00 € 157 000,00

Dit & Dat Dit & Dat

Dit & Dat

– – – – – – – – – –

DIENSTEN EN DIVERSE GOEDEREN

Diensten en diverse goederen zijn alle aankopen die noodzakelijk zijn om de onderneming te doen functioneren. Denk daarbij aan elektriciteit, brandstof voor voertuigen, verzekeringen, reclame …

KOSTEN

Bedrijfskosten

Bedrijfsopbrengsten

A Handelsgoederen

Omzet

B Diensten en diverse

goederen

D Afschrijvingen

E Andere bedrijfskosten

Andere bedrijfsopbrengsten

F Niet-recurrente

Niet-recurrente

Financiële kosten

Financiële opbrengsten

Totaal van de kosten

Totaal van de opbrengsten

WINST

VERLIES

C Bezoldigingen

THEMA 3

LEVEL 3

bedrijfskosten

OPBRENGSTEN

bedrijfsopbrengsten

TO THE POINT DE BALANS Een balans geeft de toestand weer op een bepaald ogenblik. Het is een momentopname en geeft een overzicht van:

VIDEO

—

de bezittingen en vorderingen of werkmiddelen van een onderneming, de actiefzijde,

—

het eigen vermogen en de schulden of de financieringsmiddelen van een onderneming, de passiefzijde.

Het actief en het passief staan niet los van elkaar maar zijn met elkaar verbonden. Elk element op de actiefzijde (bijvoorbeeld gebouw, machine) werd betaald met een element op de passiefzijde

(bijvoorbeeld kapitaal, lening). De balans moet in evenwicht zijn. Het totaal van de actiefzijde moet gelijk zijn aan het totaal van de passiefzijde.

De datum waarop je de balans opstelt, schrijf je bovenaan in het midden van de balans. Elke onder neming moet minstens een keer per jaar een balans opstellen. BALANS DATUM LINKS

RECHTS maak je een opsomming van alle schulden

maak je een opsomming van alle bezittingen en tegoeden van een onderneming.

van de onderneming aan de eigenaar (eigen

vermogen) of aan derden (vreemd vermogen).

= de werkmiddelen van de onderneming

= de financieringsmiddelen van de

(wat heeft de onderneming met haar vermogen

onderneming

(waar heeft de onderneming haar vermogen

gedaan)

= het actief van de onderneming

gehaald)

= het passief van de onderneming

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Er is in de wet een verplichte indeling vastgelegd voor de balans. De actiefzijde van een balans

Op de actiefzijde maak je een onderscheid

tussen vaste activa en vlottende activa. Je rang

schikt de actiefzijde volgens liquiditeit: hoe snel is iets omzetbaar in geld? Eenvoudiger gezegd: hoe snel kun je er geld voor krijgen? Hoe sneller iets in geld omzetbaar is, hoe lager het op de actiefzijde staat. Een voorbeeld: het geld dat in je kas zit, heb je onmiddellijk. Een handelspand

middelen die voor lange tijd (meer dan een jaar) aanwezig zijn in de onderneming. De meest voorkomende rubriek is daar: materiële vaste activa, zoals gebouwen, meubilair en rollend materieel. Materieel betekent dat je de dingen kunt zien en vastnemen, ze zijn tastbaar. Het zijn duurzame dingen waar je als onderneming in moet investeren.

THEMA 3

Onder de vaste activa worden de investeringsgoederen of bedrijfsmiddelen geplaatst: de werk

LEVEL 3

omzetten in geld neemt veel meer tijd in beslag.

Bij de vlottende activa staan de werkmiddelen die voortdurend veranderen (vlotten). Bij de vlottende activa staan onder andere de volgende rubrieken: —

voorraden: de voorraden van onder andere grond stoffen en handelsgoederen,

—

vorderingen op ten hoogste één jaar: de vorderingen (tegoeden) die binnen een jaar geïnd worden, zoals de vordering op handelsdebiteuren (klanten),

—

liquide middelen: financiële middelen die onmiddellijk beschikbaar zijn, zoals tegoeden op

De passiefzijde van een balans

bankrekeningen en in kas.

Op de passiefzijde is er een onderscheid tussen eigen vermogen en vreemd vermogen.

Daar gebruik je een andere manier van rangschikken gebaseerd op de vraag: hoe snel moet iets

terugbetaald worden? Hoe vlugger de schuld terugbetaald moet worden, hoe lager de schuld op de passiefzijde moet staan. Het loon van je personeel, bijvoorbeeld, moet snel betaald worden. Een

lening die je aangaat om een gebouw te financieren, wordt meestal op lange termijn terugbetaald (tien jaar of meer). Het kapitaal dat de eigenaar in de zaak stopt, wordt pas terugbetaald als de onderneming stopt. Daarom staat het bovenaan op de passiefzijde.

Het eigen vermogen is het privévermogen van de ondernemer dat hij in de onderneming heeft ingebracht. Het is het kapitaal van de onderneming.

Bij vreemd vermogen vind je de schulden van de onderneming aan derden. Het bevat de twee rubrieken: schulden op meer dan een jaar (de schulden die niet binnen het jaar volledig terugbetaald moeten worden, zoals leningen) en schulden op minder dan een jaar (de schulden die binnen het jaar

vervallen, zoals de schuld aan leveranciers, personeel en de overheid). Balans op

ACTIEF

VASTE ACTIVA

Gebouwen

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN Kapitaal

Machines Meubilair

Rollend materieel

VREEMD VERMOGEN

Voorraden

Schulden op >1 jaar

VLOTTENDE ACTIVA

Handelsgoederen

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen

Liquide middelen

Kredietinstellingen Schulden op ≤ 1 jaar Leveranciers Schulden overheid Schulden personeel

THEMA 3

LEVEL 3

Bank

Kas TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

DE RESULTATENREKENING Indeling van de kosten Kosten en opbrengsten kunnen heel verschillend zijn. Er is daarom in de wet een vaste indeling bepaald. Het verschil tussen kosten en opbrengsten is het resultaat. Bedrijfskosten zijn kosten die een onderneming dagelijks maakt om te kunnen werken, bijvoorbeeld de aankoop loonkosten van het personeel.

van handelsgoederen, de huur van een handelspand of de

Financiële kosten zijn kosten die ontstaan wanneer geld wordt verhandeld zoals de betaling van interest op een lening, korting voor een klant als hij contant betaalt of bankkosten.

Niet-recurrente kosten zijn kosten die uitzonderlijk voorkomen. Het gaat om alle kosten die niet tot de normale bedrijfsactiviteit behoren. Bijvoorbeeld schade aan een voertuig die niet terugbetaald

wordt door de verzekering, een kastekort, kosten die voortkomen naar aanleiding van diefstal. Die niet-recurrente kosten kunnen van bedrijfsaard of financiële aard zijn.

Dezelfde indeling vind je ook terug bij de opbrengsten. De resultatenrekening

Het hoofddoel van elke onderneming is winst maken. Om te weten of er winst is, kijk je naar het verschil tussen kosten en opbrengsten. Is de opbrengst groter dan de kosten, dan maakt de onderneming winst. Is de opbrengst kleiner dan de kosten, dan maakt de onderneming verlies.

Kosten en opbrengsten worden samengebracht in een

resultatenrekening. De resultatenrekening geeft je een overzicht van kosten, opbrengsten en winst of verlies.

Een resultatenrekening is geen momentopname, maar een weergave van een hele periode, meestal één jaar. Je ziet welke kosten en opbrengsten het bedrijf heeft gehad om tot zijn winst of verlies te komen.

KOSTEN

OPBRENGSTEN

Bedrijfsopbrengsten

A Handelsgoederen

Omzet

Bedrijfskosten

B Diensten en diverse goederen C Bezoldigingen

Andere bedrijfsopbrengsten

F Niet-recurrente bedrijfskosten

Niet-recurrente bedrijfsopbrengsten

Financiële kosten

Financiële opbrengsten

Totaal van de kosten

Totaal van de opbrengsten

WINST

VERLIES

THEMA 3

E Andere bedrijfskosten

LEVEL 3

D Afschrijvingen

Action 1— Actief of passief bepalen Staan de volgende gegevens op de actiefzijde (A) of passiefzijde (P) van de balans? Noteer telkens ook onder welke rubriek. OMSCHRIJVING De voorraad

A OF P

handelsgoederen

RUBRIEK

Het nettoloon dat de onderneming nog aan haar

personeel moet betalen

Het tegoed op de KBCrekening van de onderneming Het ingebrachte kapitaal

Het bedrag dat klant Fiets! nog moet betalen

Het kantoormeubilair

Het bedrag dat de onder

neming nog aan KBC moet

betalen in verband met een

lening

Het bedrag dat de onder-

neming nog aan de

leveranciers moet betalen

Het wisselgeld in de kassa

De te betalen btw

THEMA 3

LEVEL 3

Action 2— De juiste rubriek bepalen 1

Geef een synoniem voor vreemd vermogen.

Kruis aan tot welke rubriek van de balans de gegevens behoren.

OMSCHRIJVING Het geld op de zichtrekening van de onderneming De auto’s in de showroom van een garage Het kapitaal dat de ondernemer ter beschikking heeft gesteld voor zijn onderneming

VASTE

VLOTTENDE

EIGEN

VREEMD

ACTIVA

VERMOGEN

De lening die de garagehouder is

aangegaan om een nieuwe garage te financieren

De bestelwagen waarmee de goede ren naar de klant worden gebracht

De vordering op klanten

Het bedrag dat de onderneming nog moet betalen aan de belastingen

De schulden tegenover leveranciers

De verschuldigde lonen tegenover het personeel

De showroom van een garage

De brug in de werkplaats van een

THEMA 3

LEVEL 3

garage

Action 3— Een balans opstellen Bakkerij Painture stelt op 30 juni de volgende gegevens ter beschikking. Verwerk alle gegevens in de balans.

€ 75 000,00 € 1 750,00 € 22 500,00 € 4 500,00 € 50 750,00 € 225 000,00 € 1 250,00 € 12 500,00 € 3 450,00 € 300 000,00 € 58 000,00 € 3 800,00 € 135 000,00

ACTIEF VASTE ACTIVA

Balans op

EIGEN VERMOGEN

Gebouwen

– winkelinrichting – geld in kas – de bestelwagen waarmee bestellingen naar klanten (restaurants) worden gebracht – te betalen aan leveranciers – saldo op de KBC-rekening – het gebouw waarin de bakkerij is gevestigd – vorderingen op bedrijven die dagelijks broodjes bestellen – voorraad grondstoffen – de te betalen btw – lening voor de aankoop van het gebouw en winkelinrichting – machines en ovens – loon waar de winkelbediende en bakker nog recht op hebben – geld dat de eigenaars in de zaak hebben geïnvesteerd

Kapitaal

Machines Meubilair

Rollend materieel

VLOTTENDE ACTIVA

VREEMD VERMOGEN

Voorraden

Schulden op > 1 jaar

Grondstoffen

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen

Liquide middelen Bank

Kredietinstellingen

Schulden op ≤ 1 jaar Leveranciers Schulden overheid Schulden personeel

THEMA 3

LEVEL 3

Kas

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL VERMOGEN

PASSIEF

Action 4— Een balans opstellen met een rekenblad In Action 3 heb je de balans opgesteld op papier. Je kunt dat ook doen met een rekenblad. Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches van rekenblad. STAPPENPLAN Open een nieuwe werkmap.

Stap 2:

Plaats het werkblad in landscape (liggend). (ICT-fiche_R_23)

Stap 3:

Je hebt vier kolommen nodig: Kolom A, B, C en D. Geef in cel A1 ‘ACTIEF’ in, in cel D1 ‘PASSIEF’.

Stap 4:

Pas de kolombreedte van kolom A en kolom C aan naar 6 cm. (ICT-fiche_R_16)

Stap 5:

Voeg de cellen B1 en C1 samen. (ICT-fiche_R_14)

Stap 6:

Geef de tekst ‘Balans 30 juni’ in. Lijn die tekst links uit. (ICT-fiche_R_12)

Stap 7:

Stap 1:

Breng de actiefzijde in orde. Geef de volgende tekst in: Cel A2: VASTE ACTIVA

–

Cel A3: Gebouwen

–

Cel A4: Machines

–

Cel A5: Meubilair

–

Cel A6: Rollend materieel

–

Cel A8: VLOTTENDE ACTIVA

–

Cel A9: Voorraden

–

Cel A10: Grondstoffen

–

Cel A12: Vorderingen op ten hoogste één jaar

–

Cel A13: Handelsvorderingen

–

Cel A15: Liquide middelen

–

Cel A16: Bank

–

Cel A17: Kas

–

Cel A19: TOTAAL

–

Stap 8:

Vul de elementen van de passiefzijde in:

Cel C2: EIGEN VERMOGEN

–

Cel C3: Kapitaal

–

Cel C8: VREEMD VERMOGEN

–

Cel C9: Schulden op meer dan één jaar

–

Cel C10: Kredietinstellingen

–

Cel C12: Schulden op ten hoogste één jaar

–

Cel C13: Leveranciers

–

Cel C14: Schulden overheid

–

Cel C15: Schulden personeel

–

Cel C19: TOTAAL

–

Stap 9:

Zet cel A1, A2, A8, A19, C2, C8, C19 en D1 in het vet. Doe dat in één keer. (ICT-fiche_R_04)

Stap 10: Breng nu de lijnen van de balans aan. (ICT-fiche_R_13) Stap 11: Kolom B en D lijn je in één keer rechts uit. (ICT-fiche_R_04 en fiche_R_12)

Stap 13: Zet de cellen B19 en D19 in één keer in het vet. Stap 14: Zet de cellen B2, B8, D2 en D8 in één keer in het vet en cursief.

THEMA 3

getallen twee cijfers na de komma hebben. Doe dat in één keer. (ICT-fiche_R_06)

LEVEL 3

Stap 12: In kolom B en D moeten de getallen volgens de NBN-normen worden weergegeven. Let erop dat de

Stap 15: Voeg de cellen A9 en B9 samen, lijn links uit en zet cursief. Kopieer de opmaak voor de cellen A12 en B12; A15 en B15. (ICT-fiche_R_17) Stap 16: Voeg de cellen C9 en D9 samen, lijn links uit en zet cursief. Dezelfde opmaak geldt voor de cellen C12 en D12. Doe dat in één keer.

Heb je alles goed uitgevoerd? Dan krijg je het volgende resultaat:

Stap 17: Geef in cel B2 de formule in om het totaal van de vaste activa te berekenen. (ICT-fiche_R_25) Stap 18: Geef in cel B8 de formule in om het totaal van de vlottende activa te berekenen. (ICT-fiche_R_25)

Stap 19: Geef in cel B19 de formule in om het totaal van het actief te berekenen. (ICT-fiche_R24) Stap 20: Doe hetzelfde voor de passiefzijde. Geef de formule in om het totaal eigen vermogen (cel D2), het totaal vreemd vermogen (cel D8) en het totaal passief (cel D19) te berekenen.

Stap 21: Om te voorkomen dat je per ongeluk getallen invoert in de cellen met formules, moeten je die cellen beveiligen. Je mag enkel gegevens invoeren in de cellen B3 tot B6, B10, B13, B16, B17 op de actief zijde. Op de passiefzijde is dat in de cellen D3, D10 en D13 tot D15. (ICT-fiche_R_38)

Stap 22: Geef nu de bedragen van de elementen van de balans van Action 3 in.

THEMA 3

LEVEL 3

Stap 23: Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 5— Kosten en opbrengsten 1

Wat zijn kosten en opbrengsten voor A.S.Adventure.edu? Welke elementen staan op de actief- en welke op de passiefzijde? Zet de volgende elementen in de juiste kolom: het geld in de kassa – de lening bij Argenta voor een bestelwagen – de aankoop van reisboeken – de gasrekening – laptops voor de bedienden – de verkoop van fietshelmen – klein bureaumateriaal – te betalen RSZ – kartonnen dozen om onlinebestellingen te versturen –

ACTIEF

het brutoloon van directeur Femke Kelchtermans – voorraad fietshelmen

PASSIEF

KOSTEN

OPBRENGSTEN

Wat hoort niet thuis in het rijtje?

Markeer.

Leg uit waarom die niet past.

aankopen handelsgoederen – verkopen handelsgoederen – voorraad handelsgoederen

aankopen handelsgoederen – huur – gsm-rekening – verkopen handelsgoederen

THEMA 3

LEVEL 3

aankopen handelsgoederen – meubilair – kapitaal – lening

rollend materieel – voorraad handelsgoederen – handelsdebiteuren – leveranciers

Deel de kosten en opbrengsten van A.S.Adventure.edu juist in.

De aankoop van schrijfgerei voor kantoor en winkels

De waterrekening

De verkoop van tenten

Betalingskorting van leverancier Jack Wolfskin

Extra opbrengst van de verkoop van een machine Tekort in de kassa

De jaarlijkse kosten van de zichtrekening bij ING

THEMA 3

LEVEL 3

Brutoloon van bediende Jinte Schrooten

NIET-RECURRENTE OPBRENGSTEN

FINANCIËLE OPBRENGSTEN

BEDRIJFSOPBRENGSTEN

NIET-RECURRENTE KOSTEN

FINANCIËLE KOSTEN

BEDRIJFSKOSTEN

Action 6— Een resultatenrekening opstellen Plaats de kosten en opbrengsten van computerwinkel ‘Cookies & Cloud’ op de resultatenrekening.

Cookies Cloud

OPBRENGSTEN

Bedrijfsopbrengsten

A Handelsgoederen

Omzet

B Diensten en diverse goederen

C Bezoldigingen

D Afschrijvingen

E Andere bedrijfskosten

Andere bedrijfsopbrengsten

Niet-recurrente

Financiële kosten

Financiële opbrengsten

Totaal van de kosten

Totaal van de opbrengsten

WINST

VERLIES

Bedrijfskosten

F Niet-recurrente bedrijfskosten

bedrijfsopbrengsten

LEVEL 3

KOSTEN

THEMA 3

– lonen € 40 000,00 – aankoop computers, laptops en toebehoren € 220 000,00 – huur winkel € 14 000,00 – betaalde interesten op een lening € 1 100,00 – verzekering bedrijfswagen € 990,00 – brandstof bedrijfswagen € 2 400,00 – onderhoud winkel € 840,00 – gas en elektriciteit € 1 600,00 – water € 240,00 – verkoop computers, laptops en toebehoren € 400 000,00 – publiciteit € 3 000,00 – betalingskorting ontvangen van leveranciers € 290,00 – de zaakvoerder had een auto-ongeval, niet alle schade werd vergoed door de verzekeringsmaatschappij € 8 500,00

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de begrippen op de balans toelichten.

Ik kan het begrip ‘actief’ omschrijven.

Ik kan het begrip ‘passief’ omschrijven.

Ik kan een eenvoudige balans opstellen.

Ik kan bepalen wat actief of passief is.

Ik kan kosten en opbrengsten in de juiste

Ik kan het begrip ‘balans’ omschrijven.

Ik kan bepalen wat actief, passief, kosten of

opbrengsten zijn. 9

Ik kan een eenvoudige resultatenrekening

LEVEL 3

opstellen.

THEMA 3

EXTRA OEFENMATERIAAL

rubriek indelen.

KAN BETER

LEVEL 4 Welke verschillen zijn er tussen een eenmanszaak en een vennootschap?

INTRO Mikaeli en Thijs waren in hun jeugd buurjongens. Ze hebben allebei een technische richting gevolgd en beiden hebben later een eigen onderneming opgericht. Wanneer ze elkaar jaren

later weerzien, praten ze over hun ondernemingen. Lees een stukje uit het gesprek.

Mikaeli: Hoi Thijs. Hoe gaat het? Thijs: Goed. En met jou? Mikaeli: Prima. Hoe gaat het met je zaak? Thijs: Ik moest helaas met mijn bakkerij stoppen. Daardoor heb ik wat problemen gehad. Maar ik blijf niet bij de pakken zitten en ik ben een nieuwe onderneming aan het oprichten. Mikaeli: Wat is er gebeurd? Thijs: Ik had net geïnvesteerd in nieuw materiaal toen mijn twee grootste klanten hun openstaande schulden niet meer konden betalen. Daardoor kon ik op mijn beurt mijn leveranciers niet betalen. En aangezien ik een eenmanszaak had, was ik onbeperkt aansprakelijk. Ze hebben dus mijn televisie, mijn privéwagen en het geld van mijn privéspaarrekening in beslag genomen.

Mikaeli: Dat is minder leuk. En hoe zul je het met je nieuwe onderneming aanpakken? Thijs: Mijn nieuwe onderneming is een vennootschap. Zo is mijn privébezit ten minste beschermd. Mikaeli: Dat is een goed idee. Dat biedt je meer bescherming en je hebt een voordeliger belastingtarief. Wat was het probleem bij Thijs? LEVEL 4

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Welke ondernemingsvormen zijn er?

THEMA 3

Explore 1— Wat is het verschil tussen een natuurlijk persoon en een rechtspersoon?

Good to know Zoals je weet, heb je als burger binnen onze maatschappij een hele hoop rechten en plichten. Zo mag de politie jou niet willekeurig opsluiten, heb je recht op onderwijs en moet je de wegcode respecteren. Wie rechten en plichten heeft, krijgt in de wetgeving de

titel ‘persoon’.

Is de klasgenoot die naast je zit, een persoon? Leg uit.

Je mag een boom niet zomaar beschadigen of kappen. Is een boom dan ook een persoon volgens het recht? Waarom (niet)?

Bestudeer de volgende twee facturen.

Aan wie of wat is de factuur gericht?

Is de ontvanger een natuurlijk persoon of een rechtspersoon?

Julian Ade Dorpstraat 29 3665 AS

THEMA 3

LEVEL 4

20xx-06-13

a b

20xx-10-01

a b

Natuurlijke personen en rechtspersonen Niet alleen mensen van vlees en bloed hebben rechten en plichten, ook de school heeft rechten en plichten. Als de school een internetaansluiting en gsm-abonnement koopt, dan is de school verplicht daarvoor te betalen. Als jij een bank beschadigt, dan heeft de school het recht een schadevergoeding te eisen. Dat geldt ook voor bedrijven. Stel dat je gsm het na twee weken begeeft, dan is het bedrijf verplicht je een nieuwe te bezorgen. Het zijn niet

de eigenaars van het bedrijf die daartoe verplicht zijn. Het bedrijf zélf heeft die verplichting. Met andere woorden, de school of het bedrijf zullen zo nodig voor de rechtbank moeten verschijnen.

Naast natuurlijke personen (dragers van rechten en plichten die van vlees en bloed zijn) zijn er dus ook fictieve dragers van rechten en plichten die door natuurlijke personen opgericht worden, rechtspersonen.

Stel dat een klant Base niet betaalt. Hoe kan een fictieve persoon als Base dan toch een zaak laten bepleiten voor de rechtbank?

THEMA 3

LEVEL 4

Organen van de rechtspersoon Rechtspersonen lijken bijzonder hard op natuurlijke personen: ze worden geboren (opgericht), trouwen (fuseren), krijgen kinderen (dochterondernemingen) en sterven (ontbinden). Omdat ze zelf echter geen mond of oren hebben, moeten natuurlijke personen hen altijd vertegenwoordigen. Die mensen vormen de organen van het bedrijf zoals de zaakvoerder of de raad van bestuur. Als de school voor de rechtbank komt, zal de directeur het woord nemen en zeggen: ‘Mijn naam is meneer X, en ik spreek hier in naam van en voor

rekening van school Y.’

Explore 2— Wat is het verschil tussen een eenmanszaak en een vennootschap?

Ondernemingsvormen

Bij de oprichting van een zaak moet je een ondernemingsvorm kiezen. Je kunt kiezen om als natuurlijk persoon een zaak te starten waarbij je in eigen naam en voor eigen rekening contracten met je leveranciers en klanten sluit. Dat is een eenmanszaak. Je kunt ook een vennootschap oprichten. Dan is het de rechtspersoon die contracten afsluit met klanten en leveranciers waarbij jij als zaakvoerder de vennootschap vertegenwoordigt. De bekendste

THEMA 3

LEVEL 4

vormen van vennootschappen zijn een bv en een nv.

Wat zijn de verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap? Gebruik het internet. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Tabel invullen

Vul de voor- en nadelen van een eenmanszaak en vennootschap in. EENMANSZAAK

NADELEN

VOORDELEN

VENNOOTSCHAP

LEVEL 4

NADELEN

THEMA 3

VOORDELEN

Optie 2

Kenmerken combineren

Combineer de voor- en nadelen met de juist ondernemingsvorm. VOORDELEN

NADELEN

Eenmanszaak

Vennootschap

VOORDELEN

Je hebt geen businesspartner nodig. Je kunt zelf snel beslissen.

Je bent zelf meestal slechts beperkt aansprakelijk.

Je boekhouding is relatief eenvoudig. Je voert een enkelvoudige boekhouding.

Je financiële risico’s zijn beperkter.

Er is geen verplicht minimumkapitaal.

Je kunt rekenen op je businesspartner voor financiële middelen en voor advies.

Je fiscale statuut is voordeliger. Je betaalt het voordelige tarief van de vennootschapsbelasting (20-25 %).

Je kunt vrij eenvoudig en goedkoop starten.

NADELEN

Er is meestal een voldoende aanvangsvermogen (bv, cv) of minimumkapitaal (nv) nodig bij de start.

Je bent zelf voor alles aansprakelijk, m.a.w. je bent onbeperkt aansprakelijk.

Je hebt meer boekhoudkundige verplichtingen en papierwerk; je moet o.a. een dubbele boekhouding voeren.

Je draagt zelf alle financiële risico’s.

Voor heel wat beslissingen zijn er vaste procedures. Je werkt dus minder flexibel.

De opstartprocedure is complexer en duurder. Je moet voor de oprichting van de meeste

vennootschapsvormen naar de notaris.

Alle inkomsten van je onderneming worden belast in jouw personenbelasting. Dat tarief is hoger dan de vennootschapsbelasting en kan tot 50 % gaan.

THEMA 3

LEVEL 4

Wil je later je zaak overlaten, dan is dat niet zo eenvoudig als bij een vennootschap.

Explore 3— Welke soorten vennootschappen bestaan er? Oprichtingsakte Om de meeste vennootschappen op te richten moet je langs bij de notaris. Die zal de oprichtingsakte opstellen. Het belangrijkste onderdeel van de oprichtingsakte zijn de statuten. In de statuten leg je de basisregels voor je vennootschap vast zoals het doel van de vennootschap, het aantal aandelen of wie de vennootschap mag vertegenwoordigen. Daarin

bepaal je ook je vennootschapsvorm, waaronder de bv en nv de bekendste zijn.

Onderzoek het onderscheid tussen een bv en een nv. Je kunt kiezen uit twee opties. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1

Internet

Optie 2

Presentatie

Gebruik het internet om de verschillen op te zoeken.

Ga naar iDiddit. Je vindt er een presentatie die je helpt om de verschillen op te zoeken.

Good to know

Als je binnen de drie jaar failliet gaat, moet je via jouw financieel plan aantonen dat het aanvangsvermogen volstond. Als dat niet zo was, kun je aansprakelijk gesteld worden (oprichtersaansprakelijkheid).

Vul de tabel aan en kruis aan wat van toepassing is. BV

Minimumaantal

oprichters

Meer dan 1

Minimum in

18 550,00 euro

te brengen

61 500,00 euro

startkapitaal

Voldoende aanvangsvermogen in

functie van wat je nodig hebt.

functie van wat je nodig hebt

LEVEL 4

THEMA 3

Afkorting voluit

Toegestane vormen

Inbreng in kapitaal

van inbreng

Inbreng in natura

Oprichting

Inbreng van nijverheid / te

leveren arbeid (als andere

aandeelhouders dat toelaten)

Inbreng van knowhow

Onbeperkt

Beperkt

Onderhandse akte Authentieke akte

Overdraagbaarheid aandelen

Aansprakelijkheid

Inbreng van nijverheid / te

Authentieke akte

Aandelen kunnen altijd vrij

overgedragen worden.

Aandelen kunnen vrij

overgedragen worden als dat in de statuten staat.

Aandelen kunnen enkel

overgedragen worden als dat in de statuten staat.

Aandelen kunnen enkel

overgedragen worden mits

toestemming van voldoende

andere aandeelhouders.

Standaard eenhoofdig bestuur

Uitzonderlijk enige bestuurder

Bestuur

Onderhandse akte

Individueel handelende

Individueel handelende bestuurders (beperkt overleg

tussen de bestuurders)

Collegiaal bestuursorgaan

bestuurders (beperkt overleg

Good to know

Velen onder jullie zijn lid van een sportclub of een jeugdbeweging. De meeste verenigingen zijn vzw’s. Zo een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) bestaat uit een groep natuurlijke personen of rechtspersonen die een maatschappelijk of sociaal doel

nastreven. Om een vzw op te richten heb je ten minste twee personen nodig. De vzw is ook een rechtspersoon. Dat betekent dat de vzw zelf rechten en plichten heeft. De leden van de vzw beschikken over een beperkte aansprakelijkheid. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de nv vereist de oprichting van een vzw geen inbreng van startkapitaal. Er zijn wel een aantal boekhoudkundige verplichtingen. Een vzw mag zeker winst maken,

THEMA 3

LEVEL 4

maar mag die winst niet uitkeren aan de leden. Ze moeten de winst in de vzw investeren.

Explore 4— Wat is het verschil tussen rechtsbekwaam en rechtsonbekwaam?

RECHTSBEKWAAM

Als je een onderneming wilt starten, moet je rechtsbekwaam zijn. Dat betekent dat je houder bent van rechten. In België heeft in principe iedereen – ook een minderjarige – bepaalde rechten, zoals het recht

op een naam, mening, eigendom of op privacy. In deze gevallen ben je niet (meer) rechtsbekwaam. —

Je staat onder een bewindvoerder. Die wordt door de

vrederechter aangesteld wanneer meerderjarige personen door

hun gezondheidstoestand niet in staat zijn om zelf hun belangen (bv. eigendom verkopen, lening afsluiten) te beheren. —

Je bent wettelijk of gerechtelijk onbekwaam verklaard.

Dat gebeurt door een uitspraak van de rechtbank bij zware

criminelen. Zo kunnen ondernemers hun rechten om te handelen

afgenomen worden na bijvoorbeeld meerdere frauduleuze faillissementen.

Zijn minderjarigen – jongeren die nog geen 18 jaar oud zijn – rechtsbekwaam? Gebruik het internet.

Explore 5— Wat is het verschil tussen beperkte en

onbeperkte aansprakelijkheid?

In de Intro maakte je kennis met Thijs. Beantwoord de vragen. a

Welke ondernemingsvorm had Thijs gekozen voor zijn eerste zaak?

Welk nadeel ondervond hij toen zijn zaak failliet ging?

LEVEL 4

THEMA 3

Bekijk de cartoons. a

Welke cartoon hoort bij de situatie van Thijs?

Gaat het om beperkte aansprakelijkheid of onbeperkte aansprakelijkheid? Waarom?

Welke situatie wordt in cartoon 1 uitgebeeld?

Wat is het grote voordeel daarvan?

Welke ondernemingsvormen genieten van beperkte aansprakelijkheid?

THEMA 3

LEVEL 4

Cartoon 1

Cartoon 2

Good to know Ook bij beperkte aansprakelijkheid moet je voorzichtig zijn om je privévermogen niet over de figuurlijke muur – die je tegen de schuldeisers van je onderneming beschermt – te werpen. Stel dat de zaak van Thijs opnieuw in de problemen komt en de bank geen nieuwe lening meer wil geven, dan zou hij het geld van zijn privébankrekening in de onderneming kunnen stoppen om een faillissement te voorkomen. Of hij zou de privéwoning als waarborg aan de bank kunnen geven voor de terugbetaling van de lening. De muur is dus

maar zo sterk als je hem als ondernemer zelf maakt.

Veronderstel dat jij samen met een goede vriend een verkoopcontract met een handelaar afsluit

voor een bedrag van 20 000,00 euro. In dat contract kan de verkoper vermelden dat er hoofdelijke

aansprakelijkheid is. Wat betekent dat? Markeer het juiste antwoord. Gebruik indien nodig het internet. Wanneer die 20 000,00 euro niet betaald wordt, kan de

verkoper enkel van jou / van zowel jou als van je vriend de volledige 20 000,00 euro opeisen. Wanneer de verkoper

die 20 000,00 euro aan jou vraagt, laat de wet niet / wel toe, dat jij nadien de helft van jouw vriend terugeist. Wordt hoofdelijke aansprakelijkheid niet / wel

overeengekomen in het contract, dan is de prestatie

deelbaar / niet-deelbaar en moet de verkoper bij beide vrienden het geld opvragen. Dat laatste heet dan deelbaarheid.

TO THE POINT

Als startende ondernemer kies je als ondernemingsvorm wellicht tussen de eenmanszaak en de vennootschap. In het eerste geval start de natuurlijke persoon zelf een commerciële activiteit op. In het tweede geval wordt eerst een rechtspersoon opgericht die vervolgens

VIDEO

de commerciële activiteiten in eigen naam voor z’n rekening neemt. De voordelen van een eenmanszaak —

Je kunt op een snelle en weinig formele manier beslissingen nemen.

—

Je beslist zelf of en hoeveel je van de winst na belasting in de zaak investeert.

—

Er zijn beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.

ook minderjarigen. Voorbeelden hiervan zijn het recht op een naam, recht op een mening, recht op eigendom, recht op privacy ... Een minderjarige heeft geen handelingsbekwaamheid, waardoor hij geen onderneming kan oprichten.

THEMA 3

Dit betekent dat je houder bent van rechten. In België heeft in principe iedereen bepaalde rechten,

LEVEL 4

Rechtsbekwaam

De nadelen van een eenmanszaak —

Je bent onbeperkt aansprakelijk en staat met je volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming.

—

Het voortbestaan van de onderneming hangt van jou af.

—

Alle inkomsten van de onderneming worden belast via jouw personenbelasting. Er is geen aparte fiscale aangifte of aanslag voor de eenmanszaak.

—

Het fiscale statuut is nadeliger, aangezien je via percentage is 50 %.

De voordelen van een vennootschap

de personenbelasting wordt belast. Het hoogste

—

Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

—

Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting.

—

Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak, staan duidelijk op papier.

—

De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.

De nadelen van een vennootschap Voor heel wat beslissingen gelden vaste procedures. Dat werkt dus minder flexibel.

—

Er zijn meer juridische en administratieve verplichtingen, wat meer kosten met zich meebrengt.

—

De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak. Voor de oprichting van een vennootschap moet een notaris een authentieke akte opstellen.

Er zijn strengere boekhoudkundige verplichtingen.

—

Bij een vennootschap is er een minimumkapitaal of voldoende aanvangsvermogen nodig.

—

De meest populaire vennootschappen zijn de naamloze vennootschap (nv) en de besloten vennootschap (bv). Bij een nv bedraagt het minimumkapitaal 61 500,00 euro. Bij een bv volstaat het om in te brengen wat je nodig denkt te hebben. Dat heet dan ‘voldoende aanvangsvermogen’. Naast de inbreng van kapitaal, of geld, kun je bij een vennootschap ook een inbreng in natura doen, wat betekent dat je goederen zoals een laptop of auto kunt inbrengen. Daarnaast is er bij de bv ook de mogelijkheid om je kennis of je arbeid in te brengen in plaats van kapitaal, dat is inbreng van nijverheid of knowhow.

Wanneer je hoofdelijk aansprakelijk bent, kunnen de schuldeisers de gehele schuld bij een persoon opeisen, ook al bestaat de onderneming uit meerdere personen (schuldenaars). Indien je in het

contract laat opnemen dat de prestatie (schuld) deelbaar is, dan moet de schuldeiser bij alle partijen

THEMA 3

LEVEL 4

het geld opvragen.

Action 1— Ken jij de verschillende ondernemingsvormen? Zijn de stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen. JUIST

FOUT

Een eenmanszaak heeft een voordeliger belastingtarief dan een bv.

De formaliteiten voor de boekhouding en de administratie zijn strenger bij een eenmanszaak dan bij een vennootschap.

In een eenmanszaak kan meer dan een persoon werken.

Het faillissement bij een eenmanszaak kan ook zware financiële gevolgen

voor de eigenaar hebben.

Wanneer twee mensen samen een bv willen oprichten, moeten ze beiden geld inbrengen.

Enkel bij de nv is er een minimumkapitaal vereist, bij de bv is dat niet het

geval.

THEMA 3

Enkel de nv kan haar aandelen op de beurs verkopen.

LEVEL 4

Action 2— Wat is de Kruispuntbank van Ondernemingen? MORE MORE

Bestudeer MORE de onderstaande infographic. a

Bij wie moet je je als onderneming inschrijven?

Waar zal je onderneming dan ingeschreven worden?

THEMA 3

LEVEL 4

Infographic 1: Welke stappen moet u ondernemen bij oprichting van uw eigen zaak?

Bron: economie.fgov.be

Surf via iDiddit naar de website van de FOD Economie. Beantwoord de volgende vragen. a

Wat zijn de belangrijkste taken van het ondernemingsloket? Noteer er vier.

Wat is de Kruispuntbank van Ondernemingen?

Action 3— Welke ondernemingsvorm kies je? Kun jij de beste vennootschapsvorm kiezen? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je graag wat

ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Optie 2

Lees de volgende situaties.

Kies telkens de juiste vennootschapsvorm.

Kies telkens de juiste vennootschapsvorm. Zoek eerst op wat de ‘maatschap’ en de

eenmanszaak – naamloze vennootschap –

‘coöperatieve vennootschap’ inhouden.

besloten vennootschap

Waarom kies je die vorm?

Situatie 1

eenmanszaak – naamloze vennootschap – besloten vennootschap – maatschap – coöperatieve vennootschap c

Waarom kies je die vorm?

Sergio H. en Jeroen M. willen samen een nieuw restaurant opstarten. Sergio heeft geld en wil 100 000,00 euro inbrengen. Jeroens hotdogverkoop was mislukt en hij heeft dus niet zoveel

Vorm:

Reden:

THEMA 3

Vorm:

LEVEL 4

geld. Hij kan wel alledaagse dingen koken en wil dus zijn knowhow inbrengen.

Situatie 2

Marie heeft een chocolaterie in Mol. Ze heeft twee kinderen, 22 en 23 jaar oud. Ze wil nu acht van de tien aandelen op hun naam zetten, maar het nog steeds alleen voor het zeggen hebben. Ze wil de aandelen binnen de familie houden.

Vorm:

Reden:

Vorm:

Een tiental eigenaars van maïsvelden willen een vereniging

Situatie 3

opstarten met een eerder gemeenschappelijk doel, namelijk de maïsoogst ophalen in Vlaanderen zodat de vennootschap die aan de

fabrikanten kan verkopen.

Vorm: Reden:

THEMA 3

LEVEL 4

Action 4— Wat doet een vzw? MORE MORE

MO Ga naar iDiddit. Je vindt er een filmpje over het Natuurhulpcentrum. Beantwoord de vragen. a

Waarom koos het Natuurhulpcentrum er in 1981 voor om zijn feitelijke vereniging in een vzw te veranderen? Op iDiddit vind je nog extra info over het verschil.

Wat is het grootste nadeel van de omschakeling naar een vzw?

Waarom werd voor het logo van het Natuurhulpcentrum een uil gebruikt?

Hoeveel mensen zijn in het Natuurhulpcentrum tewerkgesteld?

Waar haalt het centrum zijn werkmiddelen?

Action 5— Kun je de ondernemingsvorm opzoeken? Surf via iDiddit naar de website van de Kruispuntbank van Ondernemingen. a

Zoek de ondernemingsvorm van de volgende ondernemingen op.

Noteer twee ondernemingen uit jouw omgeving, hun ondernemingsnummer en hun ondernemingsvorm.

Torfs, L.

0404.054.092

A.S.Adventure.edu Service Center

0832.679.276

Neopaul Signs bv

0424.747.360

Colruyt Group

0400.378.485

RSCA Events

0434.805.171

Broederlijk Delen

0418.088.113

LEVEL 4

RECHTSVORM

THEMA 3

ONDERNEMINGSNUMMER

NAAM

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de begrippen ‘natuurlijk persoon’ en

‘rechtspersoon’ toelichten.

Ik kan het verschil tussen een eenmanszaak en

een vennootschap toelichten.

Ik kan het verschil tussen rechtsbekwaamheid

en rechtsonbekwaamheid toelichten.

Ik kan het verschil tussen beperkte en

THEMA 3

LEVEL 4

onbeperkte aansprakelijkheid toelichten.

100

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan kenmerken van een bv en nv toelichten.

Ik kan het verschil tussen hoofdelijke

aansprakelijkheid en deelbaarheid toelichten.

LEVEL 5

INTRO 1

Welke wettelijke verplichtingen zijn er voor de boekhouding en de jaarrekening?

Luca heeft haar kinderdroom waargemaakt en heeft vorig jaar een kinderboetiek geopend. Ze geniet

ervan, maar ziet er enorm tegen op om ’s avonds de administratie en de boekhouding te doen. Noteer het nummer bij de juiste documenten. aankoopfacturen

leveranciersfiches artikelkaarten

bankafschriften

vrachtbrieven

kastickets

prijsaanvragen

klantenkaarten

offertes

verkoopfacturen

Welke wettelijke verplichtingen zijn er voor de boekhouding?

LEVEL 5

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 3

101

Explore 1— Uit welke onderdelen bestaat een jaarrekening? Jaarrekening Een jaarrekening bestaat uit: een balans,

–

een resultatenrekening,

–

een toelichting en

–

een sociale balans.

–

In Level 3 maakte je kennis met de balans en de resultatenrekening. Wat staat er in elk onderdeel? JAARREKENING ONDERDEEL

INHOUD

de balans

de resultatenrekening

Toelichting en sociale balans

In de toelichting staat er bijkomende informatie over de rubrieken van de balans en resultatenrekening. In de sociale balans staat specifieke informatie over het personeelsbestand en -verloop en de

THEMA 3

LEVEL 5

opleidingsactiviteiten van de werknemers.

102

Ga naar iDiddit. Je vindt er een jaarrekening. a

Bestudeer de toelichting en de sociale balans van die onderneming.

Markeer de informatie:

die in de toelichting staat, in het groen;

die in de sociale balans staat, in het rood.

ers se werknem

ltijd eld aantal vo Het gemidd

Het opleidingsniveau van de vrouwelijke werknemer

in verband met het ka

Het aantal aandelen De aanschaffingsw aarde van de beste lwagen die de firma tijdens het hu idige boekjaar heef t aangeschaft.

pitaal

ltijdse

De personeelskosten voor de dee werknemers

Explore 2— Welk model van de jaarrekening moet

een onderneming neerleggen volgens de boekhoudwetgeving?

Vennootschappen

Het is voor de meeste ondernemingen niet alleen verplicht, maar ook gewoon verstandig om een boekhouding waaronder een jaarrekening bij te houden. De jaarrekening moet jaarlijks worden neergelegd ten laatste zeven maanden na het einde van het boekjaar. De groottecriteria van de onderneming bepalen welk model van de jaarrekening ze moet neerleggen. Drempelwaarden voor kleine en grote vennootschappen zijn: —

personeelsbestand: 50 VTE (voltijdse equivalenten),

—

omzet excl. btw: 9 000 000,00 euro,

—

balanstotaal: 4 500 000,00 euro.

Grote vennootschap

Een vennootschap wordt als groot beschouwd indien zij ofwel twee of drie drempelwaarden

overschrijdt, ofwel beursgenoteerd is. De grote vennootschappen moeten het volledige model gebruiken.

Kleine vennootschap Een vennootschap is klein indien zij maximaal een van de bovenvermelde drempelwaarden overschrijdt. De kleine (niet-beursgenoteerde) vennootschappen mogen het verkorte model gebruiken. Microvennootschap

Drempelwaarden voor een microvennootschap zijn: —

personeelsbestand: 10 VTE,

—

omzet excl. btw: 700 000,00 euro,

—

balanstotaal: 350 000,00 euro.

THEMA 3

drempelwaarden overschrijdt. De microvennootschappen mogen het micromodel gebruiken.

LEVEL 5

De microvennootschap is een kleine vennootschap die maximaal een van de onderstaande

103

Pas de criteria toe op de volgende voorbeelden. a

Om welk soort vennootschap gaat het als je weet dat de bedrijven niet-beursgenoteerd zijn?

Welke versie van de jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

f¸ £]e nf

BV STANS AANTAL VTE

20 6 200 000,00

EURO BALANSTOTAAL IN EURO

5 000 000,00

SOORT VENNOOTSCHAP

MODEL JAARREKENING

Nv Jacobs

103

11 000 000,00

750 000,00

12 000 000,00

4 250 000,00

310 000,00

3 850 000,00

OMZET EXCL. BTW IN

b v meeus

Explore 3— Welke boekhouding moet een onderneming voeren?

Boekhouding

De boekhouding is hét instrument waarmee een ondernemer een goed overzicht heeft en behoudt van de financiële situatie van zijn zaak, zodat hij in staat is om de juiste beslissingen te nemen. Maar een boekhouding voeren is ook een wettelijke verplichting voor zelfstandigen. Welke boekhouding je moet voeren, hangt af van de aard en de omvang van de onderneming.

Ga naar iDiddit. Je vindt er een brochure met de boekhoudkundige verplichtingen. Bestudeer deel 1.

Noteer in de tabel of de ondernemingen een vereenvoudigde (enkelvoudige) boekhouding of dubbele

boekhouding moeten voeren.

ONDERNEMING

De eenmanszaak van Luca uit de Intro

met een omzet van 125 000,00 euro Bv Huyghe met een omzet van

LEVEL 5

Nv Vermeiren met een omzet van

THEMA 3

480 000,00 euro

Vof Mores met een omzet van

104

1 250 000,00 euro

465 000,00 euro

VEREENVOUDIGDE OF DUBBELE BOEKHOUDING

Explore 4— Welke verrichtingen vinden er plaats in een onderneming?

Verrichtingen De verrichtingen die in een onderneming plaatsvinden, kun je in vier categorieën indelen: commerciële verrichtingen,

—

financiële verrichtingen,

—

investeringen,

—

diverse verrichtingen.

—

Welke verrichtingen doen de werknemers van A.S.Adventure.edu? Combineer.

Als aankoopassistent heb ik net rugzakken

In mijn functie van aankoopdirectrice

voor lange trektochten aangekocht. Die

bij A.S.Adventure.edu heb ik net

verkopen we dan deze lente in onze

een nieuwe computer besteld om de

winkels van A.S.Adventure.edu.

bedrijfsadministratie uit te voeren.

Als directeur van de boekhouding betaal ik de schulden aan de leveranciers van de rugzakken.

Ik heb van de directeur van de

boekhoudafdeling de opdracht gekregen om

een inventaris op te maken van de voorraad.

Commerciële verrichtingen zijn het belangrijkst voor een

De financiële verrichtingen richten zich

B voornamelijk op de geldzaken: betalingen

A onderneming. De aan- en verkoop van goederen of diensten

staat centraal. Natuurlijk horen daarbij ook de contacten

en inningen. Dat gebeurt meestal met geld uit de kas of via tussenkomst van een financiële instelling.

met de klanten en de leveranciers.

De diverse verrichtingen omvatten

D allerhande bijkomende verplichtingen in het

Iedere ondernemer moet ook de

C nodige investeringen doen. Dat zijn

bedrijf, zoals afschrijvingstabellen opstellen, loondocumenten aanmaken …

meestal dure goederen die lang in de

THEMA 3

LEVEL 5

onderneming blijven.

105

Explore 5— Op welke basis worden verrichtingen geregistreerd in de boekhouding?

Verantwoordingsstuk Alle ondernemingen moeten verrichtingen waar er een geldwaarde tegenover staat, registreren in een boekhouding. Elke boeking moet gebeuren op basis van een gedagtekend verantwoordingsstuk

A.S.Adventure.edu

(document), waarnaar er verwezen wordt.

De verkoop van een skihelm in de winkel

Noteer in de onderstaande tabel welk verantwoordingsstuk tegenover een bepaalde verrichting kan staan. VERRICHTING De aankoop van badpakken door

VERANTWOORDINGSSTUK

van A.S.Adventure.edu

De betaling van de elektriciteitsfactuur via een bankoverschrijving

De boeking van de loonkosten

Explore 6— Wat zijn vormvereisten aan en de

bewaringstermijnen van de boekhouding?

Neem er opnieuw de brochure met de boekhoudkundige verplichtingen bij en bestudeer deel 2. Beantwoord de

vragen. a

De boekhouding moet alle gegevens bevatten die nodig zijn voor de fiscale verplichtingen en de controle ervan. Over welke verplichtingen gaat het?

Hoelang moeten de verantwoordingsstukken en de boeken bewaard blijven?

THEMA 3

LEVEL 5

106

Een onderneming moet ook jaarlijks een inventaris maken. Wat houdt dat precies in?

Op welke manier kan een correctie gebeuren in:

een geschreven boekhouding?

een digitale boekhouding?

TO THE POINT

Het is voor de meeste bedrijven niet alleen verplicht, maar ook gewoon verstandig om een boekhouding waaronder een jaarrekening bij te houden. Een jaarrekening bestaat uit vier delen: een balans,

—

een resultatenrekening,

—

een toelichting,

—

een sociale balans.

boekhouding

—

De groottecriteria bepalen welk model van de jaarrekening het bedrijf moet neergeleggen. Zo moet een grote vennootschap het volledige model gebruiken. Voor een kleine vennootschap volstaat het verkorte model. De microvennootschappen mogen het micromodel gebruiken. Voor eenmanszaken, maatschappen, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen met een jaaromzet kleiner dan 500 000,00 euro exclusief btw volstaat een zogeheten ‘enkelvoudige of vereenvoudigde boekhouding’. Alle andere ondernemingen moeten een

dubbele boekhouding voeren.

Commerciële verrichtingen, zoals de productie en / of aankoop en verkoop van handelsgoederen

—

Financiële verrichtingen, zoals de betaling van de leveranciers en de inning bij klanten

—

Investeringen, zoals de aankoop van nieuwe machines of een bestelwagen

—

Diverse verrichtingen, zoals een inventaris en loondocumenten opstellen

Alle verrichtingen waar er een geldwaarde tegenover staat, moeten opgenomen worden in de boekhouding. Dat moet gebeuren op basis van verantwoordingsstukken zoals facturen, rekeninguittreksels, loonfiches … Die verantwoordingsstukken en de boekhouding zelf moet een onderneming zeven jaar bewaren.

THEMA 3

—

LEVEL 5

In elke onderneming vindt er een waaier aan verrichtingen plaats.

107

Action 1— Waar vind je welke informatie in de jaarrekening?

In een vorig Level maakte je reeds kennis met onderdelen van de jaarrekening, namelijk de balans en de resultatenrekening. In dit Level leerde je de toelichting en de sociale balans kennen. In welk onderdeel van de jaarrekening kun je deze informatie vinden? Vul de tabel aan. Raadpleeg indien nodig een voorbeeld van een jaarrekening op iDiddit. ONDERDEEL JAARREKENING

INFORMATIE De omzet exclusief btw

De vorderingen ten opzichte van klanten

Aankopen van rollend materieel tijdens het

boekjaar Het aantal voltijdse werknemers

Het aantal aandelen

Het geplaatst kapitaal

De totale personeelskosten

De schulden aan leveranciers

Action 2— Welk model van jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

Ga naar iDiddit. Bekijk de jaarrekeningen van de onderstaande ondernemingen. Vul de drempelwaarden aan.

Over welke soort vennootschap gaat het?

Welk model van jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

ONDERNEMING

JBC

LEVEL 5 THEMA 3

BALANSTOTAAL

EXCL. BTW

VTE

IN EURO

SOORT VENNOOT SCHAP

MODEL JAARREKENING

Meubelen Heylen Peer

Hotel Metropole Brussel

Houthalen-Helchteren

108

OMZET

AANTAL

Bouwonderneming Dumalin Francis Bredene

Action 3— Weet jij hoe het hoort? Zijn de stellingen juist of fout? Kruis aan en verbeter de foute stellingen. JUIST

FOUT

Een bv met een omzet van 375 000,00 euro mag een vereenvoudigde boekhouding voeren.

Een maatschap met een omzet van 480 000,00 euro mag een vereenvoudigde boekhouding voeren.

De boeking van een aankoop kan gebeuren op basis van een aankoopfactuur of kasticket.

Een inventaris is een beschrijving en een waardering van de voorraad.

Action 4— Wat houdt een vereenvoudigde boekhouding in? MORE

Good to know Voor eenmanszaken, maatschappen, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen met een jaaromzet kleiner dan 500 000,00 euro exclusief btw volstaat een volledig overzicht bij van al je uitgaven en inkomsten.

LEVEL 5

enkelvoudige boekhouding. In een enkelvoudige of vereenvoudigde boekhouding houd je een

THEMA 3

109

Ga naar iDiddit en bestudeer de ontdekplaat in verband met een vereenvoudigde boekhouding. a

Welke boeken moeten er bijgehouden worden bij een vereenvoudigde boekhouding?

INHOUD

BOEK

Indien je met boekhoudsoftware werkt, maakt het boekhoudprogramma automatisch een passend dagboek voor je aan. In het andere geval kun je dat ook zelf doen, bijvoorbeeld met een rekenblad. Het is

dan wel belangrijk dat je bijvoorbeeld per verkoopfactuur een aantal gegevens noteert. Die gegevens heb je immers nodig voor de belastingen btw-aangifte. Welke gegevens staan er in het verkoopdagboek?

THEMA 3

LEVEL 5

110

Neem er opnieuw de ontdekplaat bij en bestudeer het onderdeel over het verkoopdagboek.

Ontwerp zelf een verkoopdagboek met een rekenblad.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

JA 1

KAN

Ik kan omschrijven uit welke onderdelen een

Ik kan aangeven welke informatie in welk onderdeel van de jaarrekening te vinden is.

Ik kan opzoeken welk model van de jaarrekening een onderneming moet neerleggen.

Ik kan opzoeken welke boekhouding een onderneming moet voeren.

Ik kan omschrijven op basis van welke

jaarrekening bestaat. 2

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

verantwoordingsstukken een boeking moet

gebeuren. Ik kan aangeven hoelang de

verantwoordingsstukken moeten bewaard worden.

Ik kan omschrijven wie er naast de ondernemer belang heeft bij de boekhouding van een

THEMA 3

LEVEL 5

onderneming.

111

LEVEL 6

INTRO 1

Welk belang heeft de boekhoudkundige registratie van bedrijfsverrichtingen?

Luca, de eigenares van de kinderboetiek van het vorige Level, wil graag een tweede vestiging openen. Daarom zoekt ze een mede-eigenaar. Stel dat jij geïnteresseerd zou zijn om in de tweede vestiging te investeren, wat zou je dan willen weten en waar zou je die informatie kunnen vinden?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 3

LEVEL 6

Wie heeft er belang bij een correcte boekhoudkundige registratie van verrichtingen?

112

Explore 1— Wie heeft er belang bij de gang van zaken in een onderneming?

Wat zijn stakeholders? Zoek de betekenis op het internet op. Noteer de definitie in je eigen woorden.

Lees de onderstaande krantenknipsels. Markeer de stakeholders.

De nummer één in tv-streaming rondde in

Autofabrieken vallen stil, maar wie draagt schuld?

2020 de kaap van 200 miljoen abonnees en

Door het nijpende tekort aan computerchips

gaf beleggers al uitzicht op winst in 2021.

moeten steeds meer autofabrieken de

Walt Disney blijft een sterke concurrent die

band stilleggen. De toeleveranciers van

zowel genoot als leed onder corona.

de chipsfabrikanten gaan liever met

Bron: standaard.be, 2021-01-23

bijvoorbeeld Apple in zee. Dan zijn ze

Walt Disney versus Netflix

Directeur chemiebedrijf Ashland ontgoocheld dat staking blijft duren Bij het chemiebedrijf Ashland in de

verzekerd van een enorme afzetmarkt. De kans bestaat dan ook dat de autobouwers dit jaar tot 4,5 miljoen minder wagens kunnen leveren en miljoenen omzet verliezen. Klanten zullen dan ook veel langer op hun wagen moeten wachten en de werknemers zullen wellicht tijdelijk werkloos worden. Bron: standaard.be, 2021-01-21

Antwerpse haven wordt al meer dan zes

voortdoen, kan de Amerikaanse directie beslissen om alle jobs te schrappen’, zegt hij. Bron: gva.be, 2020-01-24

THEMA 3

is teleurgesteld. ‘Als de vakbonden zo

LEVEL 6

weken gestaakt. Directeur Erik Van Hove

113

4 ‘iPhone werd opzettelijk vertraagd’ Apple riskeert ook in België een schadevergoeding te moeten betalen. Het zou oudere iPhone 6-modellen bewust hebben doen vertragen, om u een nieuw toestel te doen kopen. Dat was het resultaat van een onderzoek van Testaankoop.

Bron: standaard.be, 2020-12-02

5 Buurtbewoners protesteren tegen overslaghal afval

Bewoners uit twee buurten in Muizen verenigen zich en schakelen een versnelling hoger in hun protest

tegen een overslaghal voor afval op de terreinen van Ivarem.

Bron: nieuwsblad.be, 2020-02-01

‘Roze Doos’ krijgt boete van 50 000,00 euro

Het bedrijf achter de ‘Roze Doos’ voor kersverse ouders krijgt van de overheid een boete opgelegd, omdat het zonder toestemming gegevens met zakenpartners deelde. Bron: standaard.be, 2021-01-30

Als het betalingsuitstel afloopt, maar er nog geen inkomsten zijn De noodlijdende horeca- en eventbedrijven hebben er een probleem bij. Het automatische betalingsuitstel bij de banken loopt af en nu moeten ze individueel onderhandelen over bijkomend uitstel. Dat loopt niet van een leien dakje. Bron: standaard.be, 2021-01-27

Interne en externe stakeholders

THEMA 3

LEVEL 6

Interne stakeholders bevinden zich binnen de organisatie. Externe stakeholders zijn alle

114

stakeholders van buiten de onderneming

Plaats de stakeholders van de vorige vraag in de juiste kolom. INTERNE STAKEHOLDERS

EXTERNE STAKEHOLDERS

Waarom behoren de aandeelhouders tot de interne stakeholders?

Explore 2— Wie heeft er belang bij het voeren van een

correcte boekhouding?

Good to know Voor een ondernemer is een boekhouding een onmisbaar instrument. Op die manier is er altijd een controle mogelijk en kan de ondernemer bijsturen wanneer nodig. Het

onderneming naar de toekomst toe. De boekhouding is bovendien ook een belangrijke bron van informatie voor de andere stakeholders.

THEMA 3

ook interpreteert om er conclusies uit te trekken voor de concrete werking van de

LEVEL 6

is immers belangrijk dat de ondernemer die cijfers bekijkt, en dat hij die gegevens

115

Lees de krantenknipsels.

Wie heeft er interesse in de boekhouding van de onderneming? Waarom?

Moederbedrijf Hans Anders staat in de etalage

Naar: retaildetail.be, 2024-03-06

Hans Anders staat te koop. De investeringsgroep 3i (ook eigenaar van Action) zoekt een overnemer, maar de interesse lijkt beperkt te zijn. Een van de bieders is naar verluidt de Amerikaanse investeerder Ares Management.

Shoeby vermijdt faillissement

De modeketen Shoeby heeft dankzij een akkoord met de schuldeisers een faillissement weten te vermijden. De keten raakte in financiële problemen als gevolg van de coronacrisis, de inflatie en de verminderde koopkracht bij consumenten. Rekeningen aan leveranciers geraakten niet betaald. Zij zullen een eenmalige betaling ontvangen, gebaseerd op een percentage van hun uitstaande vordering. Naar: retaildetail.be, 2024-02-08

Ontslaggolf bij Van Hool: hoe kon het zover komen?

THEMA 3

LEVEL 6

Busbouwer Van Hool zal de productie van bussen in België bijna volledig stoppen. Het bedrijf stapt ook uit de stadsbussen. Hierdoor gaan honderden banen verloren. Hoe kon het zover komen met een bedrijf dat als een van de kroonjuwelen van de Vlaamse industrie werd bestempeld?

116

Bron: standaard.be, 2024-03-08 © Shutterstock / meowKa

TO THE POINT Ondernemingen maken deel uit van de samenleving. Ze vormen geen eilanden, maar beïnvloeden tal van groepen en individuen en worden beïnvloed door tal van groepen en individuen. Dat zijn de stakeholders of belanghebbenden van de onderneming. Het gaat in eerste instantie om aandeelhouders, personeel, klanten en leveranciers en verder om de lokale buurt, de regio, overheden, vakbonden, de media ...

Er zijn interne stakeholders en externe stakeholders.

EXTERNE STAKEHOLDERS

INTERNE STAKEHOLDERS

Toeleveranciers Werknemers

Maatschappij

ONDERNEMING

Aandeelhouders

Banken

Klanten

...

Overheid

Managers

Voor een ondernemer is een boekhouding een

onmisbaar instrument. Op die manier is er altijd een controle mogelijk en kan de ondernemer bijsturen indien nodig. Het is niet alleen

belangrijk dat de ondernemer die cijfers bekijkt, hij moet die gegevens ook interpreteren en er

conclusies uit trekken voor de concrete werking van zijn onderneming naar de toekomst toe. De boekhouding is bovendien ook een

belangrijke bron van informatie voor de andere

stakeholders. Zo willen banken en leveranciers weten of de onderneming haar schulden kan terugbetalen, (potentiële) aandeelhouders willen weten of de onderneming rendabel is en ze later een mooie vergoeding voor hun

THEMA 3

LEVEL 6

investering mogen verwachten.

117

Action 1— Om welke stakeholder gaat het? Vul de tabel aan. a

Wie is de stakeholder? Bekijk elke situatie vanuit de invalshoek die gemarkeerd is.

Vink aan of dat een interne of een externe stakeholder is. STAKEHOLDER

met het sociaal plan waarbij veertien arbeiders en vijf bedienden het bedrijf moeten verlaten.

Het personeel van drukkerij Govaert heeft zich akkoord verklaard

interne stakeholder

externe stakeholder

De gemeenteraad keurde een nieuw verkeersplan goed dat zwaar

verkeer in de centrumstraten en in de ruime omgeving van de markt

verbiedt. Dat heeft gevolgen voor de ondernemingen in de buurt van de markt.

interne stakeholder

externe stakeholder Wekenlange staking kost General Motors 2,9 miljard dollar. De

staking begon half september, pas vorig weekend werd een akkoord bereikt tussen vakbonden en directie.

Er komt dan toch geen Sparwinkel in het voormalige tuincenter langs de Ruisbroeksesteenweg in Ruisbroek. Na protest van de buurtbewoners weigerde de provincie Vlaams-Brabant de

Nederland eist de keten de trofee voor de laagste prijzen op. In ons

land zal Jumbo die eer voorlopig aan Colruyt laten.

Aan de AD Delhaizewinkels gaan volop plastic attacks door. Klanten strippen hun boodschappen van al het overbodige verpakkingsplastic en dumpen het overschot in een kartonnen doos

THEMA 3

LEVEL 6

aan de ingang.

118

externe stakeholder

bouwvergunning. Colruyt zou verder niet meer aandringen.

Jumbo opende in november 2019 een eerste vestiging in België. In

interne stakeholder

interne stakeholder externe stakeholder

Action 2— Waar vinden stakeholders de nodige informatie in de jaarrekening?

Lees de onderstaande situaties. a

Markeer de stakeholder.

Noteer in de tweede kolom welke informatie die stakeholder wil weten.

Noteer in de derde kolom waar de stakeholder die informatie kan vinden. Neem de To the point van Level 5 nog eens door.

Tip:

Een onderneming is op zoek naar een nieuwe toeleverancier van grondstoffen. Welke informatie?

Waar?

Een grote supermarktketen is op zoek naar een overnemer.

Welke informatie?

Waar?

Een onderneming zou een lening willen aangaan bij de bank om de aankoop van een nieuwe machine

te financieren.

Welke informatie?

THEMA 3

LEVEL 6

Waar?

119

Cynthia is op zoek naar een deeltijdse job omdat haar huidige werkgever niet openstaat voor deeltijds werk. Welke informatie?

Waar?

Een fietsenfabrikant zoekt een investeerder voor de uitbreiding van het machinepark voor de

productie van elektrische fietsen. De potentiële investeerder vraagt zich af of de onderneming wel mee is met de huidige trends en daar in het verleden voldoende op ingezet heeft. Welke informatie?

Waar?

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

LEVEL 6 THEMA 3

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan het begrip ‘stakeholder’ omschrijven.

Ik kan voorbeelden geven van interne

stakeholders.

120

Ik kan voorbeelden geven van externe stakeholders.

Ik kan voorbeelden geven van het belang van een correcte boekhouding voor de stakeholders.

LEVEL 7 Wat zijn de boekingsregels van het dubbelboekhouden?

INTRO Bekijk de cartoon. Wat stelt de cartoon voor?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Wat zijn de boekingsregels van de rekeningen op de balans en resultatenrekening?

THEMA 3

LEVEL 7

121

Explore 1— Hoe wijzigt een balans? 1

Stel de balans op van de volgende verrichtingen. a

Bij de oprichting bedraagt de inbreng van Emile 350 000,00 euro. Dat bedrag werd gestort op de bankrekening. Stel de balans op, datum 1 januari. ACTIEF

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN

VLOTTENDE ACTIVA

VASTE ACTIVA

VREEMD VERMOGEN

TOTAAL

A.S.Adventure.edu sluit op 15 januari bij de bank een lening van 200 000,00 euro af op een termijn

van 10 jaar. Dat jaar wordt er niets afgelost. Het bedrag wordt op de bankrekening gestort. Stel de nieuwe balans op. ACTIEF

VASTE ACTIVA

EIGEN VERMOGEN

VLOTTENDE ACTIVA

PASSIEF

VREEMD VERMOGEN

TOTAAL

Op 31 januari koopt A.S.Adventure.edu een gebouw aan ter waarde van 400 000,00 euro. Dat bedrag

wordt betaald via de bank. Stel de nieuwe balans op. ACTIEF VASTE ACTIVA

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN

LEVEL 7

VREEMD VERMOGEN

THEMA 3

VLOTTENDE ACTIVA

TOTAAL

122

Op 15 februari koopt A.S.Adventure.edu een bestelwagen aan voor een bedrag van 30 000,00 euro. (Er wordt geen rekening gehouden met btw.) Ze ontvangt de factuur van leverancier V&D Motors. Stel de nieuwe balans op. ACTIEF

PASSIEF

VASTE ACTIVA

EIGEN VERMOGEN

VREEMD VERMOGEN

TOTAAL

VLOTTENDE ACTIVA

TOTAAL

27 oktober betaalt Anissa de factuur van V&D Motors via de bankrekening. Stel de nieuwe balans op. ACTIEF

VASTE ACTIVA

EIGEN VERMOGEN

VLOTTENDE ACTIVA

VREEMD VERMOGEN

PASSIEF

TOTAAL

Wat vind je van die manier van werken?

Good to know

In een balans zie je hoeveel bezittingen, vorderingen en schulden een onderneming op een bepaald moment heeft. Het is een momentopname. De gegevens die je in de balans ziet, veranderen voortdurend: de onderneming betaalt schulden of investeert, klanten betalen via bankoverschrijving enzovoort. Na elke verrichting zou je de balans moeten wijzigen. Je stelt niet na elke wijziging een nieuwe balans op. Dat is te veel werk. In een onderneming gebeuren elke dag tientallen

THEMA 3

opstellen.

LEVEL 7

verrichtingen. Een boekhouder kan niet voor elke verrichting een nieuwe balans

123

Explore 2— Wat zijn de boekingsregels voor actief- en passiefrekeningen?

Herneem de opdracht van Explore 1. Deze keer werk je niet met een balans, maar wel met grootboekrekeningen.

Grootboekrekening

Je kunt verrichtingen snel en eenvoudig registreren. Je past alleen de elementen aan die

veranderd zijn. Je moet dus niet na elke verrichting een volledig nieuwe balans opstellen. Voor elk element van de balans maak je een apart ‘balansje’ of een aparte

grootboekrekening. Een grootboekrekening heeft, net als een balans, de vorm van een T. De

linkerzijde is de debetzijde (D). De rechterzijde is de creditzijde (C). Bovenaan staat op welk

element de gegevens betrekking hebben. Dat is de naam van de rekening, die schrijf je in het midden van de T-rekening.

Bank

rechterzijde = creditzijde

linkerzijde = debetzijde

Boekingsregels actief

Schrijf de naam van de rekening in het midden van de T-rekening. Het nummer van de verrichting schrijf je tussen haakjes. Op de debetzijde schrijf je dat voor het bedrag, op de creditzijde achter het bedrag.

Boekingsregels actiefrekening

Voor een actiefrekening plaats je de bedragen: —

bij een vermeerdering op de debetzijde van de T-rekening = de rekening debiteren,

—

bij een vermindering op de creditzijde van de T-rekening = de rekening crediteren. Actiefrekening

THEMA 3

LEVEL 7

124

(BS) beginsaldo vermeerderen

verminderen

–

Boekingsregels passief Schrijf de naam van de rekening in het midden van de T-rekening. Het nummer van de verrichting schrijf je tussen haakjes. Op de debetzijde schrijf je dat voor het bedrag, op de creditzijde achter het bedrag. Boekingsregels passiefrekening Voor een passiefrekening plaats je de bedragen: bij een vermeerdering op de creditzijde van de T-rekening = de rekening crediteren,

—

bij een vermindering op de debetzijde van de T-rekening = de rekening debiteren.

—

Passiefrekening

beginsaldo (BS)

verminderen –

vermeerderen +

Good to know

In de ondernemingsbalans is het totaal op de actiefzijde steeds gelijk aan het totaal op de passiefzijde. Om dat evenwicht te bewaren moet je er absoluut op letten dat bij elke boeking die je maakt, debet gelijk is aan credit! Als in een boeking debet niet gelijk is aan

credit, dan is je boeking sowieso fout. Is debet wel gelijk aan credit, dan is er een goede kans dat je boeking correct is.

Bij de oprichting bedraagt de inbreng van Emile 350 000,00 euro. Dat bedrag werd gestort op de bankrekening.

Plaats de bedragen op de grootboekrekeningen.

Bank

Vul aan en markeer het juiste antwoord.

Kapitaal

Het saldo op de bankrekening stijgt / daalt met

euro. De bank is een

actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat Het eigen vermogen van de onderneming stijgt / daalt met

Kapitaal is een actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt.

euro.

LEVEL 7

bedrag.

THEMA 3

125

Vul nu het redeneringsschema in. Maak het totaal van de kolom debetbedrag en creditbedrag. Die totalen moeten gelijk zijn.

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

REDENERING

Totaal

A.S.Adventure.edu sluit op 15 januari bij de bank een lening van 200 000,00 euro af op een termijn van

10 jaar. Dat jaar wordt er niets afgelost. Het bedrag wordt op de bankrekening gestort. Plaats de bedragen op de T-rekening.

Vul het redeneringsschema in.

REKENINGNAAM

REDENERING

126

DEBETA/P

+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Op 31 januari koopt A.S.Adventure.edu een gebouw aan ter waarde van 400 000,00 euro. Dat bedrag wordt betaald via de bank. a

Plaats de bedragen op de T-rekening.

Vul het redeneringsschema in.

REDENERING

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Op 15 februari koopt A.S.Adventure.edu een bestelwagen aan voor een bedrag van 30 000,00 euro. (Er

wordt geen rekening gehouden met btw.) Ze ontvangt de factuur van leverancier V&D Motors. a

Plaats de bedragen op de T-rekening.

REDENERING

REKENINGNAAM

A/P

DEBET+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

Vul het redeneringsschema in.

THEMA 3

127

27 oktober betaalt Anissa de factuur van V&D Motors via de bankrekening. a

Plaats de bedragen op de T-rekening.

Vul het redeneringsschema in. DEBET-

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

BEDRAG

IN EURO

REDENERING

CREDIT-

Totaal

Explore 3— Hoe open je een rekening en hoe sluit je die af? 1

Op 1 oktober stelt Anissa de volgende balans op.

BALANS 01/10

ACTIEF

VASTE ACTIVA

430 000,00

400 000,00

Rollend materieel

30 000,00

Gebouwen

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

5 000,00

Vorderingen op ten hoogste één jaar

7 430,00

LEVEL 7

Liquide middelen

THEMA 3

5 000,00

Voorraad handelsgoederen

Handelsdebiteuren

128

139 280,00

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN Kapitaal

350 000,00 350 000,00

VREEMD VERMOGEN Schuld > 1 jaar Kredietinstellingen

219 280,00 200 000,00 200 000,00

7 430,00 126 850,00

Schuld ≤ 1 jaar

19 280,00

Bank

126 000,00

Leveranciers

15 830,00

Kas

850,00

Verschuldigde lonen

3 450,00

TOTAAL ACTIEF

569 280,00

TOTAAL PASSIEF

569 280,00

Open de T-rekening voor elk element op de balans.

Beginsaldo Voor een actiefrekening komt het beginsaldo (BS) op de debetzijde (= de linkerzijde) van de T-rekening. Voor een passiefrekening komt het beginsaldo op de creditzijde (= de rechterzijde) van de T-rekening. Bij de beginbedragen schrijf je altijd BS (beginsaldo). Aan de linkerkant van de rekening (de debetzijde) zet je dat voor het bedrag, aan de rechterkant van de rekening (de creditzijde)

LEVEL 7

THEMA 3

erachter.

129

Registreer de volgende verrichtingen. Vul de T-rekeningen verder aan. Vul het redeneringsschema onder de verrichting aan. a

Klant KSA Nationaal schrijft 2 350,00 euro op de bankrekening van A.S.Adventure.edu.

REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM A/P

LEVEL 7

THEMA 3

130

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Er wordt een machine aangekocht ter waarde van 10 000,00 euro (Er wordt geen rekening gehouden met de btw.), je ontvangt de factuur van leverancier De Tollenaere.

REK.NR.

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

REDENERING

Totaal

+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REKENINGNAAM A/P

REK.NR.

DEBET-

THEMA 3

REDENERING

Anissa betaalt de verschuldigde lonen, 3 450,00 euro, via de bankrekening.

131

Leverancier De Tollenaere wordt betaald via de bankrekening, 10 000,00 euro. DEBET-

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

Totaal

Bank

(BS) 126 000,00

3 450,00

(c)

(a)

10 000,00

(d)

2 350,00

Maak het totaal van beide zijden. Noteer dat totaal onder de lijn.

Hoeveel bedraagt het verschil tussen beide?

LEVEL 7

Hoe bepaal je het saldo van een rekening? Als je alles correct hebt geboekt op de rekening Bank dan ziet

THEMA 3

BEDRAG IN EURO

de T-rekening er als volgt uit:

132

BEDRAG IN EURO

REK.NR.

REDENERING

CREDIT-

SALDO

Als je wilt weten welk bedrag er op een bepaald moment op een rekening staat, dan moet je het saldo van die rekening maken. Het saldo is het verschil tussen het totaal van de debetzijde en het totaal van de creditzijde.

Noteer het saldo op de rekening zodat de rekening in evenwicht is. Op welke zijde zul je het saldo

Debet- en creditsaldo

noteren?

Is de debetzijde groter dan de creditzijde, dan spreek je van een debetsaldo (DS). Is de creditzijde groter, dan spreek je van een creditsaldo (CS).

Plaats het saldo op de T-rekening Bank.

Bereken opnieuw het totaal van de debet- en creditzijde. Pas aan.

Bepaal het saldo van alle T-rekeningen.

Sluit de rekeningen af door de totalen te onderlijnen met twee lijnen indien alles juist is.

Rekening afsluiten

Als je het saldo van de rekening bepaald hebt, kun je de rekening afsluiten. Dan pas kun je een nieuwe balans opstellen om te bekijken hoe het op een bepaald moment met de onderneming gaat. Je berekent daarvoor het totaal van debetzijde en de creditzijde. Als alles

THEMA 3

LEVEL 7

juist is, zijn de totalen hetzelfde: debet = credit.

133

Explore 4— Hoe stel je de eindbalans op? MORE MORE

Eindbalans opstellen Als de rekeningen afgesloten zijn, kun je de eindbalans opstellen. Om de eindbalans op te stellen vanuit die rekeningen gelden de volgende regels: —

rekeningen met een debetsaldo: je brengt het bedrag van het creditsaldo over naar de balans aan de actiefzijde van de balans; rekeningen met een creditsaldo: je brengt het bedrag van het debetsaldo over naar de

—

balans aan de passiefzijde van de balans.

Werk met de rekeningen van A.S.Adventure.edu uit Explore 3. Stel de gerubriceerde eindbalans op. Gebruik de grootboekrekeningen van Explore 3, vraag 2 om de rekeningen te salderen.

VASTE ACTIVA

EIGEN VERMOGEN

VREEMD VERMOGEN

VLOTTENDE ACTIVA

20xx-...-..

ACTIEF

THEMA 3

LEVEL 7

TOTAAL ACTIEF

134

TOTAAL PASSIEF

PASSIEF

Explore 5— Wat zijn de boekingsregels voor kosten- en opbrengstenrekeningen?

Wat boek je op de rekening Kapitaal?

Markeer het juiste antwoord. a

De rekening Kapitaal kan stijgen / dalen wanneer de onderneming winst maakt en die winst geheel of gedeeltelijk naar de onderneming gaat.

De rekening stijgt / daalt wanneer de onderneming verlies maakt.

Wat voor rekening is de rekening Kapitaal?

Op welke zijde van de rekening Kapitaal schrijf je een vermeerdering?

Op welke zijde van de rekening Kapitaal schrijf je een vermindering?

Noteer de termen ‘vermeerdering’ en ‘vermindering’ op de rekening Kapitaal hieronder. ACTIEF

VA 8

Passiefrekening

Markeer het juiste antwoord. a

Kosten doen de rekening Kapitaal toenemen / afnemen.

Opbrengsten doen de rekening Kapitaal toenemen / afnemen.

PASSIEF

Balans op …/…

Vul het schema hieronder aan. Kies uit: toename kosten – toename opbrengsten – afname kosten – afname opbrengsten

Kapitaal

Kosten

C D

Opbrengsten

LEVEL 7

THEMA 3

135

Explore 6— Kun je de boekingsregels van kosten- en opbrengstenrekeningen toepassen?

Kosten- en opbrengstenrekeningen Net zoals voor de actief- en passiefrekeningen zijn er ook boekingsregels voor de kosten- en opbrengstenrekeningen. Kosten worden geboekt op kostenrekeningen.

Kostenrekening

vermeerderen

verminderen

–

Opbrengsten worden geboekt op opbrengstenrekeningen. D

Opbrengstenrekening

verminderen

vermeerderen

–

Zet een kruisje in de juiste kolom.

Boek je de volgende verrichtingen op een kostenrekening (K) of op een opbrengstenrekening (O)?

Moet de boeking op de debetzijde (D) of creditzijde (C) van de

rekening staan?

VERRICHTING

A.S.Adventure.edu koopt handelsgoederen zoals kampeer materiaal of kleding aan.

A.S.Adventure.edu ontvangt een gsm-rekening van Proximus. A.S.Adventure.edu verkoopt handelsgoederen.

A.S.Adventure.edu boekt de brutolonen van haar personeelsleden.

A.S.Adventure.edu ontvangt van Luminus de gas- en elektriciteitsrekening. A.S.Adventure.edu schenkt 1 000,00 euro aan het project De

THEMA 3

LEVEL 7

Warmste Week.

136

Bij de betaling aan leverancier Jack Wolfskin wordt er 8,00 euro financiële korting in mindering gebracht.

Explore 7— Wat is het Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR)?

Bestudeer de volgende situatie. Wat is het probleem?

Klanten

Handelsdebiteuren

Vordering klant

Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR)

Als elke onderneming kan kiezen welke naam ze aan een rekening geeft, dan wordt het

moeilijk om een boekhouding te lezen, te interpreteren en onderling met elkaar te vergelijken. Daarom zijn alle ondernemingen die een dubbele boekhouding moeten voeren, door de wet verplicht het Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR) te gebruiken. Zo ziet elke boekhouding er in grote lijnen hetzelfde uit. Een onderneming mag zelf nog wel kleine dingen aanpassen als dat handig is. Bijvoorbeeld de rekening Aankopen handelsgoederen opsplitsen

in categorieën, zoals Aankopen kampeermateriaal, Aankopen relatiegeschenken enzovoort.

Bekijk het MAR op iDiddit of achteraan dit thema. Dat bestaat uit zeven klassen. Noteer de omschrijving van de klassen in de tabel hieronder.

KLASSE

Klasse 1

OMSCHRIJVING

Klasse 2

Klasse 3

Klasse 4

Klasse 5

Klasse 6

Klasse 7

LEVEL 7

THEMA 3

137

Welke klassen horen bij de actiefrekeningen?

Welke klassen horen bij de passiefrekeningen?

Welke klassen horen bij de kostenrekeningen?

Welke klassen horen bij de opbrengstenrekeningen?

Welke groepen vind je in het MAR?

Groepen

Elke klasse is onderverdeeld in groepen. Dat zijn de eerste twee cijfers van het

rekeningnummer.

Neem er opnieuw het MAR bij. Noteer de omschrijving van de groep. GROEP

OMSCHRIJVING

THEMA 3

LEVEL 7

138

In klasse 4 vind je zowel actief- als passiefrekeningen. Welke groepen behoren tot de actiefrekeningen? Welke groepen behoren tot de passiefrekeningen?

Welke rekeningnummers zijn bepaald in het MAR?

Rekeningnummer MAR

In het MAR staan niet alleen de verplichte namen van de rekeningen. Elke rekening krijgt ook een specifiek nummer. Zo krijgt de rekening Gebouwen het nummer 221000. Elk rekeningnummer is volgens een bepaalde structuur opgebouwd 221000 Gebouwen Klasse 2 Groep 22

Rekeningnummer 221000

Good to know

Je zult merken dat sommige rekeningen in het MAR en andere benaming hebben dan je tot nu toe gebruikt hebt, bv. Kapitaal. In de balans blijf je gewoon die benaming

Zoek in het MAR het rekeningnummer van de rekeningen op.

Kruis aan of het om een actief- (A), passief- (P), kosten- (K) of opbrengstenrekening (O) gaat. REKENING

REKENINGNUMMER

Aftrekbare btw

Aankopen handelsgoederen

Leveranciers

Voorraad handelsgoederen

Verkopen handelsgoederen

Handelsdebiteuren

Verschuldigde btw

Betalingskortingen aan klanten

Kantoorbenodigdheden en drukwerk

LEVEL 7

THEMA 3

gebruiken. In het grootboek gebruik je de benaming uit het MAR.

139

REKENING

REKENINGNUMMER

ING

Betalingskortingen van leveranciers

Ga terug naar Explore 3. Vul het rekeningnummer aan op de T-rekening en in de tabel.

Explore 8— Wat is een journaal? MORE

Journaal

Alle verrichtingen in het grootboek moet je noteren aan de hand van grootboekrekeningen. De boekhoudwetgeving (Wetboek van Economisch Recht, art. III. 84) schrijft voor dat alle

verrichtingen chronologisch, m.a.w. op datum, moeten worden bijgehouden in een dagboek

of journaal.

Artikel III.84 Elke boekhouding wordt door middel van een stelsel van boeken en rekeningen gevoerd met inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbelboekhouden. Alle verrichtingen worden zonder uitstel, getrouw, volledig en naar tijdsorde ingeschreven in een ongesplitst dagboek of in een hulpdagboek, al dan niet gesplitst in bijzondere hulpdagboeken. Ze worden methodisch ingeschreven in of overgebracht naar de rekeningen waarop ze betrekking hebben. Elke verrichting wordt ingeschreven in het journaal en vormt een journaalpost. Die wordt als volgt voorgesteld.

5 7

THEMA 3

LEVEL 7

1 Volgnummer van het journaal (= het volgnummer van de verrichting in het grootboek)

140

Rekeningnummer van de MAR

Datum van de verrichting (m.a.w. wanneer ze wordt ingeschreven in de boekhouding)

De naam van de te debiteren rekening

Het te debiteren bedrag

Het teken @ ofwel de tekst ‘aan’

De naam van de te crediteren rekening

Het te crediteren bedrag

Het verantwoordingsstuk van de verrichting (bv. AF, RU …)

Journaal (vervolg) Aan het einde van een bladzijde worden de kolommen van de debet- en creditbedragen opgeteld. Beide bedragen moeten gelijk zijn. Om dat duidelijk aan te geven, onderstreep je beide totalen dubbel. Voor de totalen schrijf je de tekst ‘Te transporteren’ of ‘Over te dragen’. Op de volgende bladzijde worden beide bedragen opnieuw geschreven, voorafgegaan door de tekst ‘Getransporteerd’ of ‘Overgedragen’. Overgedragen 23 454,76 23 454,76

08-27 550000

546,87

KBC @

400000 RU213

Handelsdebiteuren

Maak eerst het redeneringsschema van de volgende verrichtingen.

Journaliseer daarna de verrichtingen.

7 januari (AF32): A.S.Adventure.edu koopt vier computers bij MediaHouse voor 2 800,00 euro. (Er

546,87

wordt geen rekening gehouden met de btw).

DATUM: A/P

REKENINGNAAM

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REK.NR.

REDENERING

THEMA 3

DOCUMENT:

141

12 januari (ING12): A.S.Adventure.edu betaalt een voorschot van 2 800,00 euro voor de aankoop van vier computers bij MediaHouse.

DOCUMENT:

DATUM:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

K/O

DEBET-

REDENERING

A/P

Explore 9— Hoe breng je de beginbalans over in het

journaal?

Van beginbalans naar journaal

De gegevens uit de beginbalans moeten in het journaal komen. De eerste journaalpost bij de start van een nieuwe periode krijgt volgnummer 0. Alle posten van de actiefzijde van de balans komen links (te debiteren rekeningen) en alle posten van de passiefzijde van de balans

THEMA 3

LEVEL 7

komen rechts (te crediteren rekeningen).

142

Bekijk aandachtig de beginbalans van A.S.Adventure.edu.

Breng de balansposten over naar het journaal. 20xx-01-01 89 000,00

Gebouwen

80 000,00

Meubilair

9 000,00

VLOTTENDE ACTIVA

Geplaatst kapitaal

10 000 ,00 1 250,00

Handelsdebiteuren

1 250,00

Liquide middelen

11 000,00

Bank (KBC)

11 000,00

TOTAAL ACTIEF

Schulden op ≤ 1 jaar

8 000,00

TOTAAL PASSIEF

111 250,00

35 000,00 8 000,00

Leveranciers

35 000,00

Schulden aan kredietinstellingen

111 250,00

43 000,00

Voorraad handelsgoederen

68 250,00

Schulden op >1 jaar

10 000 ,00

Vorderingen op ten hoogste één jaar

68 250,00

SCHULDEN 22 250,00

Voorraden

EIGEN VERMOGEN

LEVEL 7

VASTE ACTIVA

PASSIEF

THEMA 3

ACTIEF

143

TO THE POINT Debet en credit Voor elk element van de balans maak je een apart balansje of een aparte grootboekrekening. Een rekening heeft, net als een balans, de vorm van een T.

VIDEO

De linkerzijde heet de debetzijde (D), de rechterzijde de creditzijde (C). Bovenaan staat

op welk element de gegevens betrekking hebben. Dat is de naam van de rekening, die schrijf je in het

midden van de T-rekening. Bank

linkerzijde = debetzijde

rechterzijde = creditzijde

Voor elk element op de balans open je dus een rekening. Die rekening wordt gebruikt bij de boeking van elke verrichting, op basis van een verantwoordingsstuk.

Actiefrekening

Datum balans

PASSIEF

ACTIEF

Passiefrekening

De belangrijkste verschillen tussen de balans en de actief–passiefrekeningen zijn: BALANS

– is het beeld van de toestand van de

onderneming op een bepaald moment.

– heeft betrekking op alle activa en passiva.

– linkerzijde = actief

rechterzijde = passief

THEMA 3

LEVEL 7

actief = passief

144

ACTIEF- EN PASSIEFREKENING

– wordt gebruikt bij de boeking van elke verrichting, op basis van een verantwoordingsstuk.

– heeft betrekking op slechts één element van het actief- of passiefonderdeel.

– linkerzijde = debet rechterzijde = credit debetbedrag = creditbedrag bij elke boeking

De boekingsregels van actief- en passiefrekeningen. Om rekeningen te vermeerderen of te verminderen mag je niet optellen en aftrekken. Je moet de bedragen debiteren (een bedrag inschrijven langs de debetkant van de rekening) of crediteren (een bedrag inschrijven langs de creditkant van de rekening). Je opent een actiefrekening door het balansbedrag in te schrijven op de debetzijde. Je spreekt van beginwaarde of beginsaldo (BS). Vermeerderingen boek je op dezelfde zijde als het beginsaldo, dus op de debetzijde. Verminderingen zet je op de creditzijde, de tegenovergestelde zijde van het

beginsaldo, dus op de creditzijde. Je opent een passiefrekening door het balansbedrag in te schrijven op de creditzijde. Bij

vermeerderingen wordt het bedrag genoteerd op de creditzijde, bij verminderingen op de debetzijde. D

Actiefrekening

(BS) Beginsaldo

Passiefrekening

Beginsaldo (BS)

verminderen

vermeerderen

Het saldo van een rekening bepalen

Als je wilt weten welk bedrag er op een rekening staat op een bepaald moment, dan moet je het saldo van die rekening maken. Het saldo is het verschil tussen het totaal van de debetzijde en het totaal van de creditzijde.

Is de debetzijde groter dan de creditzijde, dan spreek je van een debetsaldo (DS).

—

Is de creditzijde groter dan de debetzijde, dan spreek je van een creditsaldo (CS).

—

Een rekening afsluiten

Nadat je het saldo van de rekening hebt bepaald, kun je de rekening afsluiten. Je berekent daartoe het totaal van de debetzijde en de creditzijde. Je schrijft beide totalen op dezelfde hoogte. Als alles juist is, zijn de totalen hetzelfde: debet = credit. Je onderstreept de totalen dubbel. Pas nadat je de rekeningen afgesloten hebt, kun je een nieuwe balans opstellen om te bekijken hoe het op een bepaald moment met de onderneming gaat. De boekingsregels van kosten- en opbrengstenrekeningen Kosten worden geboekt op kostenrekeningen. Opbrengsten worden geboekt op opbrengsten-

Kostenrekening

Opbrengstenrekening

vermeerderen

verminderen

vermeerderen

+ LEVEL 7

THEMA 3

rekeningen.

145

Het Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR) Elke onderneming met een dubbele boekhouding moet van de wet het Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR) gebruiken. Het MAR is de lijst van alle rekeningen die in een boekhouding gebruikt moeten worden. Een onderneming mag zelf nog wel kleine dingen aanpassen als dat handig is zoals de rekening Aankopen handelsgoederen opsplitsen in categorieën Aankopen kampeermateriaal, Aankopen relatiegeschenken ... Alle rekeningstelsels moeten er dus in grote lijnen hetzelfde uitzien. Zo is het makkelijker om boekhoudingen te interpreteren en met elkaar te vergelijken.

Indeling van het MAR

Het MAR is ingedeeld is ingedeeld in 7 klassen.

Klasse 1: eigen vermogen en schulden op meer dan een jaar Klasse 2: vaste activa Klasse 3: voorraden

Klasse 4: schulden en vorderingen op meer dan een jaar Klasse 5: liquide middelen Klasse 6: kosten Klasse 7: opbrengsten

Elke klasse is ingedeeld in groepen. Een groep bestaat uit twee cijfers. Aan elke klasse zijn rekeningen toegewezen die elk een specifieke benaming kregen. Het is verplicht om die rekeningnamen te gebruiken. Aan elke naam is een specifiek nummer toegekend, dat volgens een bepaalde structuur is opgebouwd:

Bijvoorbeeld: 704000 ‘Verkopen handelsgoederen’ 7

704000

KLASSE

GROEP

SPECIFIEK NUMMER

omzet

verkopen handelsgoederen

In klasse 1 tot en met 5 staan de rekeningen die op de balans voorkomen. In klasse 6 en 7 staan de rekeningen die je nodig hebt om het resultaat, de winst of het verlies, van de onderneming te bepalen. Klasse 6 en 7 zijn dus rekeningen die op de resultatenrekening voorkomen.

Overzicht boekingsregels ACTIEF

Datum balans

Actiefrekening

PASSIEF

Passiefrekening

THEMA 3

LEVEL 7

(BS) Beginsaldo

146

Beginsaldo (BS)

–

vermeerdering

vermindering

vermeerdering

klasse 1, 2, 3, 4 (groep 40, 41) en 5

klasse 1 en 4 (groep 42 t.e.m. 48)

KOSTEN

Resultatenrekening

Kostenrekening

Opbrengstenrekening

–

kosten

opbrengsten

vermeerdering

vermindering

vermeerdering

klasse 6 Het journaal

klasse 7

OPBRENGSTEN

In een dubbele boekhouding worden alle verrichtingen: —

in logische volgorde genoteerd in het grootboek aan de hand van grootboekrekeningen;

—

in chronologische volgorde genoteerd in het journaal of dagboek.

Elke verrichting wordt genoteerd in het journaal en vormt een journaalpost. De activiteit heet

Datum

journaliseren. Dat gebeurt in een schema.

Nummer

MAR-

journaalpost nummer

Te debiteren

rekening(en)

Te debiteren bedrag(en)

Te crediteren rekening(en)

Te crediteren bedrag(en)

Verantwoordingsstuk

Action 1— Kun je de boekingsregels van actief- en

passiefrekeningen toepassen?

THEMA 3

LEVEL 7

Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op de boekingsregels op actief- en passiefrekeningen.

147

Action 2— Gaat het om kosten of opbrengsten, om debet of credit?

Zet een kruisje in de juiste kolom. a

Boek je de volgende verrichtingen van bakkerij Painture op een kostenrekening (K) of op een opbrengstenrekening (O)?

Moet de boeking van de bakkerij op de debetzijde (D) of creditzijde (C)

VERRICHTING De maandelijkse huur van de broodautomaat

van de rekening staan? K

Bakkerij Painture verkoopt brood, taart, boterkoeken … Brecht tankt de bestelwagen vol.

Leverancier Blomme staat altijd 2 % financiële korting toe, als

Painture zijn facturen binnen de acht dagen betaalt. Een onderhoudsploeg komt dagelijks de winkel en bakkerij schoonmaken.

Een klant brengt een potje choco terug, de houdbaarheidsdatum is verstreken.

Bakkerij Painture koopt grondstoffen aan voor de broden en taartjes.

Action 3— Kun je de boekingsregels van kosten en opbrengsten toepassen?

Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op de boekingsregels op kosten- en opbrengstenrekeningen.

Action 4— Kun je de boekingsregels van actief-

THEMA 3

LEVEL 7

en passiefrekeningen, kosten- en opbrengstenrekeningen toepassen?

148

Bakkerij Painture

Op 30 juni zag de balans van bakkerij Painture er als volgt uit. Open de grootboekrekeningen (T-rekeningen) op basis van de balans. Balans 30 juni 380 500,00 225 000,00

Machines

58 000,00

Meubilair

75 000,00

Rollend materieel

22 500,00

VLOTTENDE ACTIVA 12 500,00

Grondstoffen

12 500,00

Vorderingen op ten hoogste één jaar

1 250,00

Handelsdebiteuren

1 250,00

Liquide middelen

52 500,00

Belfius

50 750,00

Kas

1 750,00

VREEMD VERMOGEN

11 750,00

Leveranciers

7 950,00

Verschuldigde lonen

3 800,00

TOTAAL PASSIEF

446 750,00

300 000,00

Schulden op ≤ 1 jaar

300 000,00

Kredietinstellingen

446 750,00

311 750,00

Schulden op > 1 jaar

135 000,00

TOTAAL ACTIEF

Kapitaal

66 250,00

Voorraden

135 000,00

LEVEL 7

Gebouwen

EIGEN VERMOGEN

VASTE ACTIVA

PASSIEF

THEMA 3

ACTIEF

149

Registreer de volgende verrichtingen van de maand juli op de T-rekeningen. Vul het redeneringsschema onder de verrichting in. a

Lieselot, de bakkersvrouw, koopt postzegels aan voor een bedrag van 32,00 euro. Zij betaalt dat met geld uit de kas op 2 juli (KAS150).

Documentnummer:

REDENERING

THEMA 3

LEVEL 7

150

REK.NR.

REKENINGNAAM

Documentdatum: A/P K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Zij betaalt op 8 juli via haar bankrekening bij Belfius de factuur van leverancier Blomme: 1 250,00 euro (BELF92). Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

K/O

DEBET+/-

D/C

Totaal

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

A/P

REDENERING

Documentdatum:

Zij betaalt op 10 juli via haar bankrekening bij Belfius de verschuldigde lonen van de bakkersgast en

Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

K/O

DEBET+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REDENERING

A/P

Documentdatum:

THEMA 3

de winkelbediende: 3 800,00 euro (BELF93).

151

Op 12 juli betaalt klant Verstraete zijn factuur via de bankbrekening van Belfius: 375,00 euro (BELF94). Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

K/O

DEBET+/-

D/C

A/P

BEDRAG

IN EURO

Totaal

CREDIT-

REDENERING

Documentdatum:

Op 17 juli bestelde bakker Brecht pralines bij Chocolatier M voor een bedrag van 750,00 euro. Hij

ontvangt de factuur (AF275). (Er wordt geen rekening gehouden met de btw.)

Documentnummer: REDENERING

REKENINGNAAM

152

REK.NR.

Documentdatum: A/P K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Op 17 juli maakt Lies aan het einde van de dag de kassa op. Zij heeft voor 2 800,00 euro taartjes en broden verkocht (KAS151). (Er wordt geen rekening gehouden met de btw.) Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

BEDRAG

IN EURO

Totaal

CREDIT-

K/O

DEBET-

A/P

REDENERING

Documentdatum:

Op 19 juli betaalt Lieselot via haar bankrekening bij Belfius de factuur aan leverancier De Witte

Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REDENERING

Documentdatum:

THEMA 3

Molen: 3 450,00 (BELF95).

153

Op 22 juli stuurt AG Verzekering een betalingsaanvraag voor de betaling van de polis van de brandverzekering: 1 200,00 euro (AF276). Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

K/O

DEBET+/-

D/C

A/P

BEDRAG

IN EURO

Totaal

CREDIT-

REDENERING

Documentdatum:

Klant Verstraete heeft in juli voor 345,00 euro goederen gekocht. Lieselot stelt op 31 juli de factuur

op (VF132). (Er wordt geen rekening gehouden met de btw.)

Documentnummer: REDENERING

REKENINGNAAM

154

REK.NR.

Documentdatum: A/P K/O

DEBET+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Action 5— Kun je de boekingsregels toepassen? Bestudeer MORE de balans. Balans 30 juni

ACTIEF VASTE ACTIVA

535 000,00

Gebouwen

400 000,00

Machines

100 000,00

Meubilair

35 000,00

Rollend materieel

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN

450 000,00

Kapitaal

450 000,00

VLOTTENDE ACTIVA

90 000,00

VREEMD VERMOGEN

175 000,00

Voorraden

10 000,00

Schulden op > 1 jaar

100 000,00

4 000,00

Schulden op ≤ 1 jaar

Grondstoffen

10 000,00

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen

4 000,00

76 000,00

Liquide middelen Bank (ING)

75 800,00

75 000,00

Leveranciers

30 000,00

Schulden overheid (btw)

20 000,00

Schulden personeel

25 000,00

200,00

TOTAAL ACTIEF

625 000,00

TOTAAL PASSIEF

625 000,00

Open de grootboekrekeningen voor elk element op de balans. C

LEVEL 7

100 000,00

Kas

Kredietinstellingen

THEMA 3

155

THEMA 3

156

Breng de balansposten over naar het journaal.

Registreer de volgende verrichtingen op de grootboekrekeningen. Je werkt verder op de grootboekrekeningen uit vraag 1a. Vul ook het redeneringsschema en het journaal in.

VA a

2 juli, ING79: een klant betaalt zijn factuur van 1 500,00 euro.

Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REDENERING

Documentdatum:

THEMA 3

157

5 juli, ING80: je betaalt de factuur van leverancier Sneppe 8 500,00 euro

REDENERING

REK.NR.

Documentdatum:

Documentnummer: REKENINGNAAM

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

BEDRAG

IN EURO

THEMA 3

D/C

158

+/-

CREDIT-

K/O

DEBET-

A/P

8 juli, AF88: je koopt een bestelwagen aan bij leverancier Steyaert: 20 000,00 euro, er wordt geen rekening gehouden met de btw. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

BEDRAG

IN EURO

Totaal

THEMA 3

LEVEL 7

CREDIT-

K/O

DEBET-

A/P

REDENERING

Documentdatum:

159

15 juli, VF152: omdat de zaak heringericht wordt, verkoop je een deel van het meubilair voor 15 000,00 euro. Er wordt geen rekening gehouden met de btw. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

DEBET+/-

D/C

K/O

A/P

19 juli, ING81: het saldo van de btw wordt overgeschreven 20 000,00.

REDENERING

LEVEL 7

Documentnummer:

THEMA 3

BEDRAG IN EURO

160

BEDRAG IN EURO

Totaal

CREDIT-

REDENERING

Documentdatum:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Documentdatum: A/P K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

23 juli, ING82: er werd een lening afgesloten op drie jaar voor 30 000,00 euro. Dit bedrag wordt op

de rekening gestort.

REKENINGNAAM

A/P

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

REK.NR.

REDENERING

Documentdatum:

THEMA 3

Documentnummer:

161

Bepaal het saldo van de balansrekeningen.

Sluit de rekeningen af.

Stel de eindbalans op datum 23 juli op. Balans op 23 juli

ACTIEF VASTE ACTIVA

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN

Gebouwen

Kapitaal

Machines Meubilair

VLOTTENDE ACTIVA

Rollend materieel VREEMD VERMOGEN

Voorraden

Schulden op > 1 jaar

Grondstoffen

Kredietinstellingen

Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen

Schulden op ≤ 1 jaar Leveranciers

Liquide middelen

Schulden overheid (btw)

Bank (ING)

Schulden personeel

Kas

TOTAAL PASSIEF

TOTAAL ACTIEF

Action 6— Kun je de boekingsregels toepassen?

Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op de boekingsregels op actief-, passief-, kosten- en opbrengstenrekeningen door elkaar.

Action 7— Vind je de rekeningnummers in het MAR? Ga naar Action 4. a

Zoek de ontbrekende rekeningnummers van de T-rekeningen op.

Plaats het rekeningnummer telkens voor de rekeningnaam op de T-rekening.

Ga naar iDiddit en maak de oefeningen om rekeningnummers tegen de tijd op te zoeken.

Action 8— Ken je de klassen en de groepen van het MAR?

THEMA 3

LEVEL 7

Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op de klassen en de groepen van het MAR.

162

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

JA 1

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan de begrippen ‘debet’ en ‘credit’

omschrijven. Ik kan de boekingsregels van actiefrekeningen toepassen. 3

Ik kan de boekingsregels van passiefrekeningen toepassen.

Ik kan het saldo van een rekening bepalen.

Ik kan een rekening afsluiten.

Ik kan de boekingsregels van kostenrekeningen

toepassen. Ik kan de boekingsregels van opbrengsten-

rekeningen toepassen. 8

Ik kan toelichten wat het Minimum Algemeen

Rekeningstelsel is.

Ik kan rekeningen indelen in klassen en

groepen.

Ik kan het rekeningnummer van rekeningen

opzoeken.

THEMA 3

LEVEL 7

163

LEVEL 8

INTRO 1

Hoe registreer je aankoopverrichtingen in de boekhouding? Bekijk de afbeeldingen. Heeft de aankoop van A.S.Adventure.edu betrekking op bedrijfskosten of op een investering? Noteer in de juiste kolom. BEDRIJFSKOSTEN

INVESTERING

THEMA 3

LEVEL 8

164

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe registreer je aankoopverrichtingen in de boekhouding?

Explore 1— Welke goederen en diensten koopt een onderneming aan?

Hoe zie je het verschil tussen een aan- en verkoopfactuur?

Elk bedrijf koopt dagelijks iets aan. Geef voorbeelden van aankopen die Lies Meeus voor A.S.Adventure.edu zal doen om het bedrijf draaiende te houden.

Bekijk de Intro. In welke twee groepen kun je de bedrijfskosten indelen?

Onderverdeling aankopen

De aankopen van een onderneming kun je onderverdelen in drie grote groepen: aankopen handelsgoederen,

–

aankopen diensten en diverse goederen,

–

aankopen investeringen (investeringsgoederen).

–

Handelsgoederen zijn alle goederen die de onderneming aankoopt om te verkopen. Dat zijn dus de producten die je in het assortiment vindt. Diensten en diverse goederen zijn de goederen en diensten die een onderneming regelmatig aankoopt om de onderneming draaiende te houden zoals elektriciteit of

te gebruiken. Als de aankoop betrekking heeft op kantoormateriaal, klein gereedschap, klein materieel dan is er pas sprake van een investering als het aankoopbedrag exclusief btw hoger is dan 1 000,00 euro.

THEMA 3

Investeringsgoederen zijn goederen die een onderneming aankoopt om meer dan een jaar

LEVEL 8

kantoorbenodigdheden.

165

Hoe weet je dat het om een aankoop van handelsgoederen gaat?

Geef een paar voorbeelden van handelsgoederen voor A.S.Adventure.edu.

Hoe weet je dat een aankoopfactuur betrekking heeft op een investering? Geef drie voorbeelden.

Wat zijn aankopen van diensten en diverse goederen? Geef drie voorbeelden.

Wat is het verschil tussen een goed en een dienst?

Plaats de volgende aankopen van A.S.Adventure.edu in de juiste rij. Kies uit: fietsverlichting – elektriciteit – brandverzekering – Eastpak-rugzak – internet –

jas Jack Wolfskin – brandstof bestelwagen – snowboard – wandelboek – inrichting winkel – fietstas – huur winkel – printpapier – HP printer 479,00 euro – bestelwagen

HANDELS-

GOEDEREN

DIENSTEN

EN DIVERSE GOEDEREN

INVESTERINGSGOEDEREN

THEMA 3

LEVEL 8

166

VOORBEELDEN

Explore 2— Hoe controleer je een aankoopfactuur? 1

Bekijk het organogram van A.S.Adventure.edu achteraan dit thema of op iDiddit. a

Wie is verantwoordelijk voor de aankoop?

Wie is verantwoordelijk voor de boekhouding?

Wie zal de aankoopfacturen controleren?

Good to know

A.S.Adventure.edu heeft de factuur zelf niet opgesteld. Het is daarom interessant de

aankoopfacturen grondig te controleren en na te rekenen.

Met welke documenten kun je de aankoopfactuur vergelijken?

Bestudeer de aankoopfactuur bij Explore 3 (blz. 169). Beantwoord de volgende vragen. a

Wie heeft de factuur opgesteld?

Op welke datum werd de factuur opgesteld?

Tegen welke datum moet de factuur betaald worden?

Welke betalingsvoorwaarde heeft A.S.Adventure.edu bij leverancier Adidas?

Good to know Wanneer een onderneming een aankoopfactuur ontvangt, geeft de boekhouder de factuur een eigen volgnummer. De boekingen moeten elkaar opvolgen.

LEVEL 8

Wat is het factuurnummer van de factuur?

THEMA 3

167

Onder welk nummer wordt de factuur geregistreerd in de boekhouding?

Waarop heeft de aankoop betrekking?

Voor welke waarde heeft A.S.Adventure.edu goederen aangekocht?

Vul in: A.S. Adventure.edu heeft een schuld tegenover leverancier Adidas, voor een bedrag van euro. j

Hoeveel btw werd er aangerekend?

Markeer het juiste antwoord:

De btw die op een aankoopfactuur aangerekend wordt, is aftrekbare btw / verschuldigde btw. Reken de factuur na met behulp van het berekeningsschema uit Level 2.

THEMA 3

LEVEL 8

168

Explore 3— Hoe registreer je een eenvoudige

aankoopfactuur van handelsgoederen?

Klant A.S.Adventure.edu

AF942

Nijverheidsstraat 92/5

Atomiumsquare 1 bus 320

2160 WOMMELGEM

1020 BRUSSEL

Btw: BE450.773.747

FACTUUR

Iban: BE26 2850 4801 5029 RPR Brussel

Leveringsvoorwaarde:

Franco huis

Factuurnummer

Order

Factuurdatum

Vervaldag

Btw-nr. klant

F-20xx-3067

BB-20xx-3045

20xx-11-09

20xx-12-31

BE0465 672 452

B212G00006 B212H00001 B212H00004

Adidas T-Shirt Mhe Tee Gfx 2 Adidas T-Shirt E 3S Tee Adidas T-Shirt Fl_Spr X UI Hea

Artikelomschrijving

Aantal

Eenheidsprijs

75 75 75

8,84 6,65 6,65

Art. nr.

30 dagen na einde van de maand

Bedrag zonder btw

Betalingsvoorwaarde:

663,00 498,75 498,75

Totaalbedrag excl. btw in euro 1 660,50

Btwtarief 21 % 21 % 21 %

Btwbedrag

139,23 104,74 104,74

Bedrag btw incl. in EUR 802,23 603,49 603,49

Totale Totaalbedrag btw-bedrag incl. btw in euro in euro 348,71 2 009,21 Te betalen

€ 2 009,21

Voor de algemene verkoopsvoorwaarden: zie keerzijde

Tel. +32 02 475 37 00 - info@adidas.be

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Bekijk het MAR achteraan dit thema of op iDiddit. Vul aan: Een aankoop van handelsgoederen vormt vind je in klasse je boekt op de rekening

voor A.S.Adventure.edu. Die

in het MAR. De aankoop van handelsgoederen vind je in groep

THEMA 3

LEVEL 8

, .

169

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De schuld aan leverancier Adidas stijgt / daalt met

euro. De

rekeningen met betrekking tot een handelsschuld vind je in klasse

, namelijk . Dat is een actiefrekening /

rekening

passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor dat bedrag. b

Bij een aankoop heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering /

, namelijk rekening

schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op een rekening van klasse .

Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor c

euro.

A.S.Adventure.edu kocht handelsgoederen aan, dat zijn

voor de

onderneming. Je boekt de aankoop op een rekening uit klasse

, namelijk rekening

. Die rekening vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

Documentdatum:

REK.NR.

REKENINGNAAM

REDENERING

LEVEL 8

THEMA 3

170

euro.

A/P

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

Totaal

K/O

Boek factuur AF 942 op de grootboekrekeningen. D

Ga naar iDiddit en boek factuur AF942 in het journaal.

Explore 4— Hoe registreer je een aankoopfactuur van diensten en diverse goederen?

Bestudeer de aankoopfactuur. Beantwoord de vragen. a

Op welke datum werd de factuur opgesteld?

Tegen welke datum moet de factuur ten laatste betaald worden?

Wat is het factuurnummer van de factuur?

Onder welk nummer wordt de factuur geregistreerd in de boekhouding?

Op wat heeft de aankoop betrekking?

Hoeveel bedragen de totaalkosten?

Good to know

De kosten voor de onderneming zijn het bedrag exclusief btw. De btw vormt geen kosten (of opbrengsten) voor de onderneming. De onderneming moet het verschil tussen de

verschuldigde btw en aftrekbare btw doorstorten aan de overheid.

LEVEL 8

Hoeveel btw werd er aangerekend?

THEMA 3

171

Factuur

Het originele document is elektronisch - Pag. 1

Contact: Gsm Orange: 5000 vanuit België Ander toestel : 0800 8 5000 of 0032 2 745 95 00 in het buitenland Ma-za: 8u-20u - zo: 10u-18u30 www.orange.be/contact Consulteer onze Algemene voorwaarden op www.orange.be

Totaalbedrag van deze factuur:

Het verschuldigde bedrag te betalen op 23/11/20xx met gestructureerde mededeling +++051/4503/12085+++

Betaling uiterlijk 23/11/20xx Totaalbedrag van deze factuur: Overzicht

Go Intense Go Intense

0479 33 12 80 0479 33 62 62

Go Intense

0492 45 06 57

AF943

Facturatieadres

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 Wommelgem

Klantnummer: 1.5106710 Factuurnummer: 09996640121 Periode van deze factuur: 10 okt 20xx - 9 nov 20xx Factuurdatum: 13 nov 20xx

€ 79,84 incl. btw

€ 13,85 btw

Abonnement

Buiten

+ opties

abonnement

Totaal

€ 17,36 € 17,36

€ 8,76 € 5,15

€ 26,12 € 27,23

€ 17,36

€ 0,00

€ 17,36

€ 65,99 Handige weetjes over je webfactuur

Praktisch en gemakkelijk: je kunt op elk moment je laatste 6 globale of gedetailleerde facturen bekijken in de My Orange-app (Facturen en betalingen). Om je laatste 18 facturen te bekijken, ga je naar je klantenzone. Wist je dat … je je factuur nu rechtstreeks online in de My Orange-app kunt betalen.

Raadpleeg de site van de overheid www.bestetarief.be om het tariefplan te vinden dat het best met je gebruikspatroon overeenstemt.

Aan Orange Belgium nv/s.a. werd vrijstelling verleend van certificatie en ondertekening van de verkoopfacturen op 26 november 1997 met het nummer 1788. Orange Belgium nv/s.a. - Bourgetlaan 3 Avenue du Bourget - Brussel 1140 Bruxelles

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Neem er opnieuw het MAR bij. Vul aan:

Het gsm-abonnement vormt

voor A.S.Adventure.edu, die je in klasse

in het MAR vindt. Het is een

die vind je in groep

THEMA 3

LEVEL 8

172

, je boekt op de rekening

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De schuld tegenover leverancier Orange stijgt / daalt met boekt dat op de rekening

euro. Je . Dat is een

actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert voor dat bedrag.

Bij een aankoop heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering / schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op de rekening . Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor

euro.

A.S.Adventure.edu kocht een dienst aan, dat zijn

voor de

onderneming. Je boekt de aankoop op een rekening uit klasse

, groep

. Die rekening vermeerdert /

rekening

vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer: REDENERING

Documentdatum:

REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

CREDIT-

BEDRAG

D/C

Totaal

Boek factuur AF943 op de grootboekrekeningen. D

LEVEL 8

DEBET-

BEDRAG

+/-

K/O

euro.

THEMA 3

, namelijk

173

Explore 5— Hoe registreer je een aankoopfactuur van Bestudeer de aankoopfactuur. Beantwoord de vragen. Op welke datum werd de factuur opgesteld?

Tegen welke datum moet de factuur ten laatste betaald worden?

Wat is het factuurnummer van de factuur?

Onder welk nummer wordt de factuur geregistreerd in de boekhouding?

Op wat heeft de aankoop betrekking?

Hoeveel kost de aankoop?

Hoeveel btw werd er aangerekend?

investeringsgoederen?

THEMA 3

LEVEL 8

AF944

174

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Bekijk het MAR. Vul aan: De aankoop van een bestelwagen is een voor A.S.Adventure.edu, die vind je in klasse rekening

, je boekt op de

in het MAR, groep

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De schuld ten opzichte van leverancier Romkes stijgt / daalt met Je boekt dat op de rekening

euro.

. Dat is een

actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert voor dat bedrag. b

Bij een aankoop heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering /

schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op de rekening . Dat is een

actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor

euro.

A.S.Adventure.edu kocht een bestelwagen aan, dat is een voor de onderneming. Je boekt de aankoop op een rekening uit klasse namelijk rekening

, groep

, .

Die rekening vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor euro.

THEMA 3

LEVEL 8

175

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

VA Boek factuur AF944 op de grootboekrekeningen. D

LEVEL 8

Totaal

THEMA 3

176

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Explore 6— Hoe registreer je een inkomende creditnota? 1

Bestudeer het document. Beantwoord de vragen: a

Welk document is dit?

Op welke factuur heeft die creditnota betrekking?

Waarom werd de creditnota opgesteld?

Wat is het nummer van de creditnota?

Onder welk nummer wordt de factuur geregistreerd in de boekhouding?

Welk bedrag mag A.S.Adventure.edu in mindering brengen op de factuur?

Markeer het juiste antwoord.

Klant

Het btw-bedrag op een inkomende creditnota is aftrekbare btw / verschuldigde btw.

CN 1C5N15

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5

Atomiumsquare 1 bus 320

2160 WOMMELGEM

1020 BRUSSEL btw: BE450.773.747

CREDITNOTA

Leveringsvoorwaarde: Betalingsvoorwaarde:

Franco huis 30 dagen na einde van de maand

Iban: BE26 2850 4801 5029 RPR Brussel

Factuurnummer

Order

Factuurdatum

Vervaldag

Btw-nr. klant

C-20xx-010

BB-20xx-3045 / F-20xx-3067

20xx-11-17

20xx-12-31

BE0465.672.452

B212H00001

Adidas T-Shirt E 3S Tee

Artikel Omschrijving

Aantal

-75

Art. nr.

Eenheidsprijs 6,65

Bedrag zonder btw -498,75

Btwtarief 21%

Btwbedrag

-104,74

Bedrag btw incl. in EUR -603,49

Totale btw-bedrag in euro

Totaalbedrag incl. btw in euro

- 498,75

- 104,74

- 603,49

Tel. +32 02 475 37 00 - info@adidas.be

Te betalen

-€ 603,49

THEMA 3

Voor de algemene verkoopsvoorwaarden: zie keerzijde

Totaalbedrag excl. btw in euro

LEVEL 8

Fout factuur, artikel werd niet geleverd. Btw terug te storten aan de Staat in de mate waarin zij oorspronkelijk in aftrek werd gebracht (art. 4 §1 3° KB nr.4).

177

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Vul aan of schrap wat niet past. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De schuld ten opzichte van leverancier Adidas stijgt / daalt met

euro.

Je boekt dat op de rekening

. Dat is een

actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert voor dat bedrag. b

Bij een inkomende creditnota heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een

vordering / schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op de rekening

Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor c

euro.

Adidas brengt een deel van de aangerekende goederen in mindering. Dat zijn voor A.S.Adventure.edu die

. Je boekt

het bedrag exclusief btw op de rekening die je debiteert / crediteert voor

euro.

Vul nu het redeneringsschema in.

Documentnummer: REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM

LEVEL 8

THEMA 3

178

Documentdatum: A/P

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

Totaal

K/O

Boek creditnota CN15 op de grootboekrekeningen. D

TO THE POINT

De aankopen van een onderneming kun je onderverdelen in drie grote groepen: aankopen handelsgoederen,

—

aankopen diensten en diverse goederen,

—

aankopen investeringsgoederen.

—

Handelsgoederen zijn alle goederen die de onderneming aankoopt om te verkopen. Dat zijn dus de producten die je in het assortiment vindt.

Diensten en diverse goederen zijn de goederen en diensten die de onderneming regelmatig aankoopt

om de onderneming draaiende te houden zoals elektriciteit of kantoorbenodigdheden. Investeringsgoederen zijn goederen die een onderneming aankoopt om meer dan een jaar te gebruiken. Als de aankoop betrekking heeft op kantoormateriaal, klein gereedschap, klein materiaal dan is er pas sprake van een investering als het aankoopbedrag exclusief btw hoger is dan 1 000,00 euro. Aankoopverrichtingen volgens het MAR:

aankoop handelsgoederen

REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM

Schuld aan leverancier

440000

Leveranciers

A/P K/O P

+/-

D/C

BEDRAG

Totaalbedrag

stijgt.

Btw op aankopen

factuur 411100

Aftrekbare btw

Btw-bedrag

604000

Aankopen

Bedrag excl.

overheid stijgt. Aankopen HG = bedrijfskosten stijgen.

handelsgoederen

btw

THEMA 3

btw. De vordering op

LEVEL 8

= terug te vorderen

179

Aankoopverrichtingen volgens het MAR: aankoop diensten en diverse goederen

REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM

Schuld aan leverancier

440000

Leveranciers

A/P K/O P

+/-

D/C

BEDRAG

Totaalbedrag

stijgt.

factuur

Btw op aankopen

411100

Aftrekbare btw

Btw-bedrag

btw. De vordering op overheid stijgt. Aankoop dienst of

61…

divers goed =

= terug te vorderen

Bedrag excl. btw

bedrijfskosten stijgen.

Aankoopverrichtingen volgens het MAR: aankoop investeringsgoed

REK.NR.

REKENINGNAAM

Schuld aan leverancier

440000

Leveranciers

stijgt.

A/P K/O

REDENERING

Btw op aankopen

411100

Aftrekbare btw

+/-

D/C

BEDRAG

Totaalbedrag factuur

Btw-bedrag

Bedrag excl.

= terug te vorderen

btw. De vordering op overheid stijgt. Aankopen

22…

investeringsgoed =

23…

bezit (actief) stijgt.

24…

btw

Aankoopverrichtingen volgens het MAR: inkomende creditnota

REK.NR.

REKENINGNAAM

Schuld aan leverancier

440000

Leveranciers

REDENERING

A/P K/O P

+/-

D/C

BEDRAG

Totaalbedrag

daalt.

THEMA 3

LEVEL 8

Btw op inkomende

180

creditnota 451200

Verschuldigde

creditnota =

btw op inkomende

verschuldigde btw. De

creditnota’ s

Btw-bedrag

Bedrag excl.

schuld aan overheid stijgt. Retour HG = bedrijfskosten dalen.

604010

Retours op aankopen (-)

btw

Action 1— Kun je aankoopfacturen registreren? 1

Bekijk de factuur die A.S.Adventure.edu van Vaude ontvangt.

VAUDE

Sint-Niklaasstraat 52 AF 945 9000 GENT Tel. +32 09 27 83 764 VAUDE.Store.Gent@vaude.com www.vaude.be RPR Gent Iban: BE87 5503 5180 0094 btw: BE0478.184.858

Leveringsvoorwaarde: Betalingsvoorwaarde: Handelskorting:

Klant A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Factuur

The spirit of mountain sports

Franco thuis 30 dagen na einde van de maand

Vervaldag 20xx-12-31 EP Aantal € 68,85 20

Klantnummer Datum K-0984 20xx-11-18 Code Omschrijving 1121C3008 Vaude Tent Taurus 9141C4203 Vaude Jas Escape Bike Light

Basisprijs Handelskorting Verv oerskosten Maatstaf v an heffing Btw-bedrag Te betalen

€ 1 377,00 € 413,25

21 % 21 %

€ 1 790,25 € 1 790,25 € 375,95 € 2 166,20

THEMA 3

LEVEL 8

Voor de algemene verkoopsvoorwaarden: zie keerzijde

€ 27,55

Factuurnummer 20xx/FA/2847 Totaal Btw-%

181

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

VA Boek de factuur op de grootboekrekeningen.

Totaal

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Lift_DnA_T3_L8_action1_engie_TD.pdf

9/06/2021

20:02

Bekijk de factuur die A.S.Adventure.edu van Engie ontvangt.

Klantnummer: 2 208 261 Factuurnummer: 709 609

Uw webactiveringscode: 1008231 (www.engie.be/activeren)

046/BERNLVD4

Vragen?

AF946

www.engie.be/nl/contact Energielijn: 078 35 33 33 bereikbaar: ma-vr 8:00-20:00 za 9:00-13:00 Fax: 03 280 03 55 Brief: ENGIE Simón Bolívarlaan 34 • 1000 Brussel

Factuurdatum 1

Bij een elektriciteitsstoring: 078 35 35 00 (24u/24) (netbeheerder Fluvius - tarief Imewo)

Tussentijdse factuur periode november 20xx Verbruiksadres: Uw Easy contract

btw

118,73

21%

4,57

<1>

123,30

Totaal btw-bedrag

24,93

Totaal (incl. btw)

€ 148,23

Totaal (excl. btw)

Gelieve het bedrag van € 148,23 te betalen vóór 30 november 20xx. - Op IBAN rekening BE46 0003 2544 8336 (BIC = BPOTBEB1) van Electrabel nv - Met vermelding van de gestructureerde mededeling +++430/6160/65988+++

P.CABN.4208.Y.0.D.13012021.v3.1.00.000000.A p1/2

Elektriciteit - EAN 541448860017376963

excl. btw

De hierboven vermelde bedragen zijn steeds uitgedrukt in euro.

Uw verhuis regelen? Uw laatste factuur bekijken? Uw verbruik opvolgen? Regel alles vlot online via uw persoonlijke web-pagina op www.engie.be/energiedesk.

Door uw facturen tijdig te betalen, vermijdt u onnodige kosten. Bij laattijdige betaling zijn wij genoodzaakt een herinnering te sturen. De kosten van deze herinnering (€ 7,50) worden u in dit geval aangerekend.

Btw-informatie btw-regime

21%

<1> Vrijstelling art. 28 van het btw-wetboek Totaal

btw

€ 118,73

€ 24,93

€ 4,57

€ 123,30

€ 24,93

Pagina 1

THEMA 3

LEVEL 8

Contact: zie boven rechts Hoofdzetel: Electrabel nv, Simón Bolívarlaan 34, 1000 Brussel, België BTW BE 0403.170.701 RPR Brussel - Bankrekening IBAN BE46 0003 2544 8336 - BIC BPOTBEB1

btw-grondslag

183

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

+/-

D/C

VA Boek de factuur op de grootboekrekeningen.

Totaal

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Bekijk de factuur die A.S.Adventure.edu van Nike ontvangt.

Factuur

THANK YOU FOR SHOPPING WITH US!

Nike

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

20xx-11-17

BE0465.672.452

Leverdatum Factuurnummer

Klantgegevens Klant: 234

AAFF994477

Nikelaan 1 2430 LAAKDAL Ond.nr.: 0450.989.424 RPR ANTWERPEN

Factuurdatum

20xx-11-20 20xx-12-20

N_F_20xx_10254 Vervaldag factuur

Art.nr.

Nike T-Shirt M Top SS Hpr Dry Nike T-Shirt Rise 365 Nike T-Shirt M Top SS Hpr Dry

B212C90007 B212G00014 B212G00029

Aantal 25 20 15

Eenheidsprijs

Btw-%

Totaal

10,66 13,33 9,97

21 % 21 % 21 %

€ 266,50 € 266,60 € 149,55

Omschrijving

Brutobedrag

€ 682,65

Handelskorting Nettobedrag

€ 682,65

Transportkosten Maatstaf van heﬃng

€ 682,65

Btw

€ 143,36

Totaal

€ 826,01

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer ter vermelden.

THEMA 3

LEVEL 8

Algemene voorwaarden: zie achterkant

185

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

VA Boek de factuur op de grootboekrekeningen. C

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Bekijk de factuur die A.S.Adventure.edu van Semaburo ontvangt.

AF948

A.S.Adventure.edu

Frans Van Dijckstraat 99-101 - 2100 DEURNE Tel. 03 324 90 75 – Fax 03 326 21 55

Nijverheidsstraat 92 bus 5 BE-2160 WOMMELGEM

www.semaburo.be – e-mail: info@semaburo.comq

Leveringsadres A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92 bus 5

Factuur 3540 Klantnummer

Ondernemingsnummer

Documentdatum

Vervaldatum

Factuurnummer

6834

Btw BE 0465 672 454

20XX-11-20

20XX-12-19

3540 pag. 1/1

Vertegenw: Referentie: Artikel

Enveloppen 114x229/500ST SUPERS MV WIT 324202

87680

Omschrijving

Aantal

E.P.

1,00

15,44

Korting

Prijs

Btw-%

15,44

Betaald Kas: 18,68 EUR

Btw-%

21 %

MvH

15,44

Btw

3,24

Subtotaal Btw-bedrag Totaal

15,44 EUR 3,24 EUR 18,68 EUR

Betalingsvoorwaarden: 30 dagen factuurdatum

–

Rpr Antwerpen

–

Bank 737-3073226-18 – IBAN BE50 7373 0732 2618

– BIC KREDBEBB

LEVEL 8

Btw: BE 0453.401.268

THEMA 3

Kantoorinrichtingen – Kantoormachines – School- en bureelbenodigdheden – Computersupplies

187

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

VA Boek de factuur op de grootboekrekeningen. C

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Bekijk de factuur die A.S.Adventure.edu van Pieter Menue ontvangt.

THEMA 3

LEVEL 8

AF949

189

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

VA Boek de factuur op de grootboekrekeningen. C

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Action 2— Kun je aankoopfacturen registreren? Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op het registreren van aankoopfacturen.

Action 3— Kun je een inkomende creditnota registreren? A.S.Adventure.edu stuurt de tent terug aangezien ze beschadigd is. Bekijk de creditnota die Vaude heeft

opgesteld.

VAUDE

Sint-Niklaasstraat 52 CNCN1166 9000 GENT Tel. +32 09 27 83 764 VAUDE.Store.Gent@vaude.com www.vaude.be RPR Gent Iban: BE87 5503 5180 0094 btw: BE0478.184.858

The spirit of mountain sports

Klant A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Creditnota

Franco thuis 30 dagen na einde van de maand

Leveringsvoorwaarde: Betalingsvoorwaarde: Handelskorting:

Klantnummer Datum K-0984 20xx-11-18 Code Omschrijving 1121C3008 Vaude Tent Taurus

Vervaldag 20xx-12-31 EP Aantal € 68,85 -2

-137,70

21%

Basisprijs

-€ 137,70

Te betalen

-€ 137,70 -€ 28,92 -€ 166,62

Retour wegens beschadiging 20xx/FA/2847 Handelskorting Btw terug te storten aan de Staat in de mate waarin Verv oerskosten zij oorspronkelijk in aftrek werd gebracht, Maatstaf v an heffing (art. 4 §1 3° KB nr. 4). Btw-bedrag

Factuurnummer 20xx/C/0007 Totaal Btw-%

THEMA 3

LEVEL 8

Voor de algemene verkoopsvoorwaarden : zie keerzijde

191

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

Boek creditnota CN16 op de grootboekrekeningen.

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Action 4— Kun je een inkomende creditnota registreren? Ga naar iDiddit en maak de oefeningen op het registreren van creditnota’s.

BREAKING NEWS Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan verschillende soorten aankopen onderscheiden.

Ik kan een eenvoudige aankoopfactuur van

handelsgoederen registreren.

Ik kan een eenvoudige aankoopfactuur van

diensten en diverse goederen registreren.

Ik kan een eenvoudige aankoopfactuur van een

investeringsgoed registreren.

Ik kan een inkomende creditnota registreren.

EXTRA OEFENMATERIAAL

THEMA 3

LEVEL 8

KAN BETER

193

LEVEL 9 Hoe registreer je verkoopverrichtingen in de boekhouding?

Bekijk de afbeeldingen. a

Welk document laat de chauffeur aftekenen door klant Camping International?

INTRO

De chauffeur legt het document in het bakje ‘te factureren’. Bekijk het organogram van

A.S.Adventure.edu achteraan dit thema of op iDiddit. Waar staat dat bakje?

Wat zal zij opstellen?

Mulin legt het document in het bakje ‘te boeken’. Bekijk het organogram. Waar staat dat bakje?

Wat zal zij doen?

THEMA 3

LEVEL 9

194

IN N VA

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe registreer je verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s in de boekhouding?

THEMA 3

LEVEL 9

195

Explore 1— Welke verkopen kun je onderscheiden? 1

De meeste ondernemingen verkopen handelsgoederen. Geef vijf voorbeelden van handelsgoederen voor A.S.Adventure.edu.

Een glazenwasser verkoopt geen handelsgoederen. Hoe noem je zo’n verkoop?

Kun je nog twee voorbeelden geven van bedrijven die geen of niet enkel handelsgoederen verkopen?

Bekijk het MAR. Vul aan.

Een verkoop van handelsgoederen is een die vind je in klasse

voor A.S.Adventure.edu,

in het MAR. De verkoop van handelsgoederen vind je in groep

THEMA 3

LEVEL 9

je boekt die op de rekening

196

Explore 2— Kun je een verkoopfactuur analyseren? Bestudeer de verkoopfactuur. Beantwoord de vragen. a

Op welke datum is de factuur opgesteld?

Wat is de uiterste betalingsdatum?

Wat is het factuurnummer?

Schrijf je de factuur onder hetzelfde factuurnummer in de boekhouding in?

Vul in:

A.S.Adventure.edu heeft een

, voor een bedrag van

Waarop heeft de verkoop betrekking?

Voor welke waarde heeft A.S.Adventure.edu goederen verkocht?

Hoeveel btw werd er aangerekend?

Welk btw-tarief is er van toepassing op deze factuur?

Markeer het juiste antwoord:

LEVEL 9

De btw op de verkoop van goederen en diensten is aftrekbare btw / verschuldigde btw.

THEMA 3

197

Camping International Pré Cawiai 3 6941 BOMAL SUR OURTHE DURBUY

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40009

BE0442 492 521

VF20xx-01201

20xx-11-04

20xx-12-04

Factuur

Omschrijving

Aantal

10024 Petzl Hoofdlamp E+Lite 10025 Ledlenser Zaklamp P3

Transactie

Btw-%

5 5

uw aankoop winkel dd. 20xx-11-04

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Verkoopprijs/e

Totaal

Btw-%

Art.nr.

Subtotaal

20,62 16,49

21 % 21 %

€ 103,10 € 82,45

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

0,00

21 %

185,55

0,00

185,55

0,00

185,55

38,97

224,52

Totaal

185,55

38,97

224,52

Bedrag in euro

224,52

Terugstuurbare verpakking Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. EUR in mindering brengen.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Explore 3— Hoe registreer je een eenvoudige

verkoopfactuur?

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

THEMA 3

LEVEL 9

198

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De vordering op klant Camping International stijgt / daalt met

euro.

De rekeningen met betrekking tot een vordering vind je in klasse

, namelijk rekening

. Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je moet de rekening dus debiteren / crediteren voor dat bedrag. b

Bij een verkoop heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering /

, namelijk rekening

schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op een rekening van klasse .

Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor c

euro.

A.S.Adventure.edu verkocht handelsgoederen, dat is een

voor

de onderneming. Je boekt de verkoop op een rekening uit klasse

, namelijk rekening

. Die rekening vermeerdert /

vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REKENINGNAAM

A/P

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

Totaal

K/O

LEVEL 9

REK.NR.

REDENERING

Documentdatum:

THEMA 3

euro.

199

Boek factuur VF20xx-01201 op de grootboekrekeningen. D

Ga naar iDiddit en boek factuur VF20xx-01201 in het journaal.

Explore 4— Hoe registreer je een verkoopfactuur met meerdere btw-tarieven?

Bestudeer de verkoopfactuur.

A.S.Adventure.edu

Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN

Nijverheidsstraat 92/5

2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40002

BE0476 038 485

VF20xx-01202

20xx-11-05

20xx-12-05

Factuur Art.nr.

Omschrijving

Aantal

10001 Vaude Tent Taurus 2P 10009 Campingaz Kookvuur Bivouac 10199 Groot Wandelboek Ardennen

Btw-%

Totaal

165,25 45,41 24,52

21 % 21 % 6%

€ 330,50 € 45,41 € 24,52

uw aankoop winkel dd. 20xx-11-05

Transactie

2 1 1

Verkoopprijs/e

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

24,52

1,47

25,99

21 %

375,91

78,94

454,85

Totaal

400,43

80,41

480,84

Bedrag in euro

480,84

Terugstuurbare verpakking

THEMA 3

LEVEL 9

Te betalen voor vervaldag Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

200

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk het MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels achteraan dit thema. a

De vordering op klant Chirojeugd Vlaanderen stijgt / daalt met Je boekt dat op de rekening

euro.

Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor dat bedrag.

Bij een verkoop heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering /

schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt dat op de rekening

. Dat is een actiefrekening /

passiefrekening die vermeerdert / vermindert, je debiteert / crediteert de rekening voor A.S.Adventure.edu verkocht handelsgoederen aan 6 % en 21 % btw, dat is een

euro.

voor de onderneming. Je boekt de verkoop aan 6 % op de rekening

Dat is een kostenrekening / opbrengstenrekening die vermeerdert / vermindert. Je debiteert / crediteert de rekening voor

euro. De verkoop aan 21 % btw, boek je op de

rekening

euro.

THEMA 3

LEVEL 9

Dat is een kostenrekening / opbrengstenrekening die je debiteert / crediteert voor

201

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

Boek factuur VF20xx-01202 op de grootboekrekeningen. D

LEVEL 9

CREDITBEDRAG

THEMA 3

DEBETBEDRAG

202

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

Explore 5— Kun je een uitgaande creditnota analyseren? Bestudeer de creditnota. Beantwoord de vragen. Voor wie is de creditnota bestemd?

Wat is het nummer van de creditnota?

Op welke factuur heeft de creditnota betrekking?

Waarom werd de creditnota opgesteld?

Geef nog drie andere oorzaken die aanleiding geven tot het opstellen van een uitgaande creditnota.

Welk bedrag mag Camping International in mindering brengen op de factuur?

Markeer het juiste antwoord.

Het btw-bedrag op een uitgaande creditnota is aftrekbare btw / verschuldigde btw.

Camping International Pré Cawiai 3 6941 BOMAL SUR OURTHE DURBUY

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40009

BE0442 492 521

CN20xx-008

20xx-11-06

20xx-12-06

CREDITNOTA Art.nr.

Omschrijving

Aantal

10024 Petzl Hoofdlamp E+Lite

Transactie

-1

Verkoopprijs/e

Btw-%

Totaal

20,62

21 %

-€ 20,62

retour wegens defect, factuur VF20xx-01201 dd. 20xx-14-04

Btw terug te storten aan de staat in de mate waarin zij oorspronkelijk in aftrek werd gebracht, art. 4 §1 3° KB nr. 4

Btw-%

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

0,00

21 %

- 20,62

0,00

- 20,62

0,00

- 20,62

- 4,33

- 24,95

Totaal

- 20,62

- 4,33

- 24,95

Bedrag in euro

- 24,95

Terugstuurbare verpakking Te betalen voor vervaldag

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennummer te vermelden.

LEVEL 9

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 3

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

203

Explore 6— Hoe registreer je een uitgaande creditnota? 1

Welke bedragen heb je nodig voor de boekhoudkundige verwerking?

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk het MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. a

De vordering op klant Camping International stijgt / daalt met Je boekt dat op de rekening

euro.

. Dat is een

actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert. Je moet de rekening dus debiteren / crediteren voor dat bedrag.

Het btw-bedrag van een uitgaande creditnota mag je terugvorderen van de overheid. Bij een

uitgaande creditnota heb je te maken met aftrekbare btw / verschuldigde btw. Dat is een vordering / schuld ten opzichte van de btw-administratie. Je boekt het btw-bedrag op een rekening van klasse , namelijk rekening

. Dat is een actiefrekening / passiefrekening die vermeerdert / vermindert,

je debiteert / crediteert de rekening voor

euro.

Camping International brengt een deel van de verkochte handelsgoederen terug. Dat is een voor de onderneming, die

. Je boekt

het brutobedrag op de rekening

THEMA 3

LEVEL 9

die je

204

voor

, euro.

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

Totaal

Boek creditnota CN20xx-008 op de grootboekrekeningen.

LEVEL 9

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

THEMA 3

205

TO THE POINT Soorten verkopen Verkopen zijn bedrijfsopbrengsten. De meeste ondernemingen verkopen vooral handelsgoederen, maar er zijn ook ondernemingen zoals glazenwassers of tuinmannen, die vooral diensten verkopen. Verkoopverrichtingen volgens het MAR: verkoopfactuur

REK.NR.

REKENINGNAAM

Vordering op klant

400000

Handelsdebiteuren

stijgt.

A/P

+/-

D/C

BEDRAG

Totaalbedrag

REDENERING

K/O A

factuur

Btw op verkopen =

451100

Verschuldigde btw

Btw-bedrag

704001

Verkopen HG aan

Brutobedrag

verschuldigde btw. De schuld aan overheid stijgt. Verkopen HG =

6 % btw

bedrijfsopbrengst stijgt. Verkopen HG =

704002

bedrijfsopbrengst stijgt.

Verkopen HG aan

btw 6 % +

21 % btw

Brutobedrag btw 21 %

Verkoopverrichtingen volgens het MAR: uitgaande creditnota REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

BEDRAG

Vordering op klant

400000

Handelsdebiteuren

Totaalbedrag

daalt.

Btw op uitgaande

411200

creditnota’s =

Aftrekbare btw op

creditnota A

Btw-bedrag

Brutobedrag

uitgaande cn’ s

aftrekbare btw. De

vordering op overheid

stijgt.

Retour HG =

THEMA 3

LEVEL 9

bedrijfsopbrengst daalt.

206

704010

Retours op verkopen (-)

Action 1— Kun je verkoopfacturen registreren? 1

Op 20xx-11-09 stelt A.S.Adventure.edu verkoopfactuur VF20xx-01203 op aan klant Wijnegem Bicycle Club vzw.

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

0,00

21 %

940,80

0,00

940,80

0,00

940,80

197,57

1 138,37

Totaal

940,80

197,57

1 138,37

Bedrag in euro

1 138,37

Terugstuurbare verpakking Te betalen voor vervaldag

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer: REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

K/O

CREDIT-

BEDRAG

Totaal

DEBET-

BEDRAG

D/C

+/-

REDENERING

Documentdatum:

Boek VF20xx-01203 op de grootboekrekeningen. C

LEVEL 9

0,00

THEMA 3

Btw-%

207

Op 20xx-11-10 stelt A.S.Adventure.edu verkoopfactuur VF20xx-01204 op aan klant Synergie Wellness Point.

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Totaal in euro

0,00

404,88

0,00

404,88

0,00

404,88

85,02

489,90

Totaal

404,88

85,02

489,90

Bedrag in euro

489,90

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer: REDENERING

Documentdatum: BEDRAG

D/C

Totaal

BEDRAG

+/-

CREDIT-

REKENINGNAAM A/P

DEBET-

REK.NR.

LEVEL 9

Btw

21 %

Te betalen voor vervaldag

THEMA 3

MvH

Terugstuurbare verpakking

208

Fin. Korting

Btw-%

Boek VF20xx-01204 op de grootboekrekeningen. C

Op 20xx-11-14 stelt A.S.Adventure.edu verkoopfactuur VF20xx-01205 op aan klant Chirojeugd Vlaanderen.

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

49,04

2,94

51,98

21 %

685,78

144,01

829,79

Totaal

734,82

146,95

881,77

Bedrag in euro

881,77

Terugstuurbare verpakking Te betalen voor vervaldag

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer: REDENERING

REK.NR.

REKENINGNAAM

A/P

Documentdatum: DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

K/O

LEVEL 9

Btw-%

THEMA 3

209

Totaal

Op 20xx-11-15 stelt A.S.Adventure.edu verkoopfactuur VF20xx-01206 op aan klant Camping International.

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Subtotaal

Btw-%

Boek VF20xx-01205 op de grootboekrekeningen.

Fin. Korting

MvH

Btw

Totaal in euro

31,98

1,92

33,90

21 %

859,37

180,47

1 039,84

Totaal

891,35

182,39

1 073,74

Bedrag in euro

1 073,74

Terugstuurbare verpakking

THEMA 3

LEVEL 9

Te betalen voor vervaldag

210

Vul het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM

Totaal

Boek VF20xx-01206 op de grootboekrekeningen.

LEVEL 9

THEMA 3

CREDITBEDRAG

DEBETBEDRAG

D/C

+/-

A/P K/O

REDENERING

Documentdatum:

211

Action 2— Kun je eenvoudige verkoopfacturen registreren? Ga naar iDiddit en maak er de oefeningen op het registreren van eenvoudige verkoopfacturen.

Action 3— Kun je een uitgaande creditnota registreren? aangerekend op de factuur.

Btw-%

Brutobedrag

Korting

Netto

Kosten

Lift_DnA_T3_L9_action3.pdf 1 9/06/2021 20:45 Op 20xx-11-10 wordt CN20xx-009 opgesteld aan klant Wijnegem Bicycle Club vzw. Er werd een artikel te veel

Subtotaal

Fin. Korting

MvH

Btw

0,00

21 %

- 165,25

0,00

- 165,25

0,00

- 165,25

- 34,70

- 199,95

Totaal

- 165,25

- 34,70

- 199,95

Bedrag in euro

- 199,95

Terugstuurbare verpakking

Te betalen voor vervaldag

Documentdatum:

REK.NR.

REKENINGNAAM

REDENERING

LEVEL 9

THEMA 3

0,00

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

212

Totaal in euro

A/P

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

Totaal

K/O

Boek creditnota CN20xx-009 op de grootboekrekeningen.

Action 4— Kun je uitgaande creditnota’s registreren? Ga naar iDiddit en maak er de oefeningen op het registreren van creditnota’s.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan een eenvoudige verkoopfactuur

registreren in de boekhouding.

Ik kan een verkoopfactuur met meerdere btw-

tarieven registreren in de boekhouding.

Ik kan een uitgaande creditnota registreren in de

boekhouding.

EXTRA OEFENMATERIAAL

THEMA 3

LEVEL 9

KAN

BETER

213

LEVEL 10 Hoe registreer je financiële verrichtingen in de boekhouding?

INTRO Wat wil de cartoonist volgens jou met deze cartoon zeggen?

THEMA 3

LEVEL 10

214

Bespreek klassikaal: a

Heb jij nog cashgeld op zak?

Hoe betaal je kleine aankopen?

Hoe betaal jij geleend geld terug aan vrienden?

Is er een evolutie in de manier van betalen bij jouw ouders?

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe registreer je financiële verrichtingen in de boekhouding?

Explore 1— Kun je een bankafschrift analyseren 1

Bestudeer het bankafschrift van A.S.Adventure.edu. Noteer onder het bankafschrift naast elke letter de juiste omschrijving of het juiste onderdeel.

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR) A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

BIC: BBRUBEBB

Europese overschrijving

Vorig saldo op 20xx-11-01

+ 64 187,96

+ 660,20

Van: Synergie Wellness Point – BE38 1030 2555 0272 VF20xx-01200/40010

Verrichting 807 van 20xx-11-03 – valuta 20xx-11-04 Europese overschrijving

- 1 287,56

Naar: Jack Wolfskin – BE02 0016 1598 7540

F420013 – klant 10002972

Verrichting 808 van 20xx-11-03 – valuta 20xx-11-04

Nieuw saldo op 20xx-11-05

OMSCHRIJVING

Geef twee synoniemen voor ‘bankafschrift’.

OMSCHRIJVING

+ 63 560,60

LEVEL 10

THEMA 3

Afschrift 78/001

215

Wat betekenen deze begrippen? Gebruik het internet. a

BIC

Valutadatum

Wat is het documentnummer?

Welke verrichtingen zie je op het bankafschrift?

Hoeveel bedraagt het beginsaldo?

Hoeveel bedraagt het eindsaldo?

Vul aan:

Het saldo van de ING-rekening van A.S. Adventure.edu is

met

euro.

Bekijk het MAR achteraan dit thema of op iDiddit. Vul aan en markeer het juiste antwoord:

Het saldo op de ING-bankrekening van A.S.Adventure.edu vind je op de balans / resultatenrekening, het behoort tot vaste activa / vlottende activa, onder de rubriek

Die vind je in het MAR, klasse

THEMA 3

LEVEL 10

de rekening

216

, groep

. Verrichtingen op de ING-rekening boek je op

. Dat is een actiefrekening / passiefrekening.

Explore 2— Op welke rekening vind je de openstaande schulden en vorderingen?

440000 Leveranciers

(CN15)

603,49

2 009,21 (AF942) 79,84 (AF943)

551000 ING

(BS)

63 560,60

(VF1201)

224,52

(VF1202)

480,84

24,95

C (CN8)

400000 Handelsdebiteuren

31 581,00 (AF944)

Bekijk de grootboekrekeningen. Vul aan en markeer het juiste antwoord. a

De schulden / vorderingen tegenover de leveranciers vind je op de van de rekening

zijde . Dat is een actiefrekening /

passiefrekening. Bij het registreren van een aankoopfactuur / verkoopfactuur boek je het op de

bij een inkomende creditnota op de

zijde, zijde. Wanneer A.S. Adventure.edu

een leverancier betaalt, vermeerdert / vermindert de

, je debiteert /

crediteert de rekening.

De schulden / vorderingen ten opzichte van de klanten vind je op de

zijde . Dat is een actiefrekening /

van de rekening

passiefrekening. Bij het registreren van een aankoopfactuur / verkoopfactuur boek je het

bij een uitgaande creditnota op de A.S. Adventure.edu betaalt, vermeerdert / vermindert de

op de

zijde, zijde. Wanneer een klant , je debiteert /

Op de grootboekrekening 551000 ING staat op de debetzijde BS 63 560,60. Verklaar dat bedrag.

THEMA 3

LEVEL 10

crediteert de rekening.

217

Explore 3— Hoe registreer je een betaling? Bestudeer het bankafschrift van A.S.Adventure.edu. Beantwoord de vragen.

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

+ 63 560,60

Vorig saldo op 20xx-11-05

Europese overschrijving

- 79,84

Naar: Orange – BE05 2100 2335 9975 +++051/4503/12085+++

+ 63 480,76

Nieuw saldo op 20xx-11-22

Op welke verrichting heeft het bankafschrift betrekking?

Verrichting 809 van 20xx-11-20 – valuta 20xx-11-21

Bekijk de grootboekrekening in Explore 2. Onder welk nummer werd die factuur geregistreerd in de boekhouding van A.S.Adventure.edu?

Onder welk nummer en datum registreer je die verrichting in de boekhouding?

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Bekijk je MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels achteraan dit thema.

Het saldo op de bankrekening ING stijgt / daalt met

THEMA 3

LEVEL 10

de rekening

218

euro –

euro (eindsaldo euro). Je boekt dit bedrag op

. Dit is een

die stijgt / daalt, dus je debiteert / crediteert die rekening.

De vordering / schuld ten opzichte van de leverancier Orange stijgt / daalt voor een bedrag van

euro. Je boekt op de rekening , dat is een

je debiteert / crediteert.

rekening, die

Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

Totaal

Boek dagafschrift ING 79 op de grootboekrekeningen in Explore 2.

REK.NR.

REDENERING

Documentdatum:

Explore 4— Hoe registreer je een inning?

Bestudeer het bankafschrift van A.S.Adventure.edu. Beantwoord de vragen.

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu

IBAN: BE20 3200 6835 4556

Vorig saldo op 20xx-11-22

Europese overschrijving

+ 63 480,76 + 480,84

Naar: Chirojeugd Vlaanderen – BE02 1401 2004 4540 VF20xx-01202/40002

Nieuw saldo op 20xx-11-27

+ 63 961,60

THEMA 3

Afschrift 80/001

LEVEL 10

Verrichting 810 van 20xx-11-25 – valuta 20xx-11-26

219

Op welke verrichting heeft het bankafschrift betrekking?

Onder welk nummer en datum zal je deze verrichting registreren in de boekhouding?

Vul aan of markeer het juiste antwoord. Bekijk het MAR. Gebruik ook het overzicht met de boekingsregels. Het saldo op de bankrekening ING stijgt / daalt met

euro – de rekening

euro (eindsaldo

euro). Je boekt dit bedrag op

. Dit is een

rekening

die stijgt / daalt, dus je debiteert / crediteert die rekening.

De vordering / schuld tegenover klant Chirojeugd Vlaanderen stijgt / daalt voor een bedrag

van

euro. Je boekt op de rekening , dit is een

rekening, die

je debiteert / crediteert. Vul nu het redeneringsschema in. Documentnummer:

REK.NR.

REKENINGNAAM A/P

REDENERING

Documentdatum:

220

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

+/-

D/C

Totaal

Boek dagafschrift ING80 op de grootboekrekeningen in Explore 2.

Bepaal het saldo van de grootboekrekening 551000 ING in Explore 2. Wat stel je vast?

TO THE POINT

Een betaling van een aankoopfactuur volgens het MAR

REDENERING

Schuld aan

REK. NR. 440000

REK. NAAM

Leveranciers

A/P

+/-

D/C

BEDRAG

bedrag verrichting

eindsaldo

K/0

leverancier daalt. Saldo op de

55 …

bankrekening daalt.

-beginsaldo

Een inning van een verkoopfactuur volgens het MAR

REDENERING

REK. NR.

Vordering op klant

400000

+/-

D/C

BEDRAG

bedrag verrichting

eindsaldo

K/0

-beginsaldo

LEVEL 10

55 …

THEMA 3

bankrekening stijgt.

Handels

A/P

debiteuren

daalt. Saldo op de

REK. NAAM

221

Action 1— Kun je betalingen en inningen registreren? 1

Vul van elk bankafschrift het redeneringsschema in.

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

IBAN: BE20 3200 6835 4556

A.S.Adventure.edu + 63 961,60

Vorig saldo op 20xx-11-27

Europese overschrijving

- 31 581,00

Aan: Romkes – BE28 3850 5925 3020 23/05/00723

Afschrift 81/001

Verrichting 811 van 20xx-11-28 – valuta 20xx-11-29

Documentdatum:

Documentnummer: REDENERING

CREDIT-

BEDRAG

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

Totaal

DEBET-

REK.NR.

+ 32 380,60

Nieuw saldo op 20xx-11-30

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

+ 32 860,60

Vorig saldo op 20xx-11-30

Europese overschrijving

+ 1 138,37

Van: Wijnegem Bicycle Club vzw – BE89 3800 1173 8485

VF20xx-01203/40011

Verrichting 812 van 20xx-12-09 – valuta 20xx-12-10

Afschrift 82/001

CREDITBEDRAG

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

Totaal

DEBETBEDRAG

REK.NR.

Documentdatum:

Documentnummer: REDENERING

+ 33 518,97

Nieuw saldo op 20xx-12-11

THEMA 3

LEVEL 10

223

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

+ 33 518,97

Vorig saldo op 20xx-12-11

Europese overschrijving

+ 1 073,74

Van: Camping International – BE37 2900 5351 5628

VF20xx-01206/40009

Verrichting 813 van 20xx-12-15 – valuta 20xx-12-16

Afschrift 83/001

REDENERING

+/-

D/C

Totaal

CREDITBEDRAG

REKENINGNAAM A/P

DEBETBEDRAG

REK.NR.

Documentdatum:

Documentnummer:

+ 34 592,71

Nieuw saldo op 20xx-12-17

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

+ 34 592,71

Vorig saldo op 20xx-12-17

Europese overschrijving

- 148,23

Aan: Engie – BE46 0003 2544 8336

+++430/0661/65988+++

Verrichting 814 van 20xx-12-16 – valuta 20xx-12-17

Afschrift 84/001

Documentdatum: DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

REK.NR.

REKENINGNAAM A/P

+/-

D/C

Documentnummer:

Totaal

LEVEL 10

THEMA 3

REDENERING

+ 34 444,48

Nieuw saldo op 20xx-12-17

225

ING Belgium SA/NV – Head Office: Avenue Marnix 24, B-1000 Brussels – RPL Brussels – VAT BE 0403 200 393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789

ING Green Account – EURO (EUR)

BIC: BBRUBEBB

A.S.Adventure.edu IBAN: BE20 3200 6835 4556

+ 34 444,48

Vorig saldo op 20xx-12-18

Europese overschrijving

- 826,01

Aan: Nike – BE32 3850 0013 9402

N_F20xx-10254 – klant 234

Verrichting 815 van 20xx-12-20 – valuta 20xx-12-21 Europese overschrijving

+ 881,77

Van: Chirojeugd Vlaanderen – BE02 1401 2004 4540 VF20xx-01205 / 40002

Verrichting 816 van 20xx-12-20 – valuta 20xx-12-21 Afschrift 85/001

REDENERING

+/-

D/C

Totaal

226

CREDITBEDRAG

REKENINGNAAM A/P

DEBETBEDRAG

REK.NR.

Documentdatum:

Documentnummer:

+ 34 500,24

Nieuw saldo op 20xx-12-22

Registreer de bankafschriften op de grootboekrekeningen die je onder de laatste redeneringsschema’s vindt. D

440000 Leveranciers

551000 ING

603,49

2 009,21 (AF942)

(BS)

63 961,60

(CN16)

166,62

31 581,00 (AF944)

2 166,20 (AF945)

148,23 (AF946)

826,01 (AF947)

18,68 (AF948)

(CN15)

5 868,50 (AF949)

400000 Handelsdebiteuren 1 138,37

24,95

(VF1204)

489,90

(VF1205)

881,77

(VF1206)

1 073,74

(CN8)

(VF1203)

199,95

(CN9)

Bepaal het saldo van de grootboekrekening 551000 ING. Wat stel je vast?

Hoeveel bedraagt de totale schuld van A.S. Adventure.edu tegenover zijn leveranciers?

Hoeveel bedraagt de totale vordering van A.S. Adventure.edu op haar klanten?

LEVEL 10

THEMA 3

227

Action 2— Kun je betalingen en inningen registreren? Ga naar iDiddit en maak er de oefeningen op het registreren van betalingen en inningen.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan een bankafschrift analyseren.

Ik kan een betaling registreren.

Ik kan een inning registreren.

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

KAN

IN JA

STEP-UP 1

Ga naar de website van de Nationale Bank, daar vind je de balanscentrale. Je kunt er onder andere de neergelegde jaarrekeningen raadplegen. Raadpleeg de laatste jaarrekening (niet geconsolideerde) van Studio 100, met ondernemingsnummer 0457 622 640. Beantwoord de volgende vragen met betrekking tot de meest recente jaarrekening van Studio 100. a

Welke rechtsvorm heeft Studio 100?

Uit welke elementen bestaat de jaarrekening?

Bestudeer de actiefzijde van de balans.

Op welke datum werd de balans opgesteld?

Hoeveel bedraagt de waarde van het meubilair en rollend materieel?

Hoeveel bedraagt de waarde van de voorraad?

Hoeveel bedraagt de vordering op de klanten?

Bestudeer de passiefzijde van de balans.

Hoeveel bedraagt de inbreng van de eigenaars?

Hoeveel bedraagt de schuld op meer dan één jaar?

STEP-UP

THEMA 3

Over hoeveel liquide middelen beschikt Studio 100?

229

Hoeveel bedraagt de schuld ten opzichte van de leveranciers?

Hoeveel moet Studio 100 nog betalen aan personeelsleden?

Is de balans in evenwicht?

Bestudeer de resultatenrekening.

Voor welk bedrag heeft men handelsgoederen verkocht?

Voor welk bedrag heeft men handelsgoederen aangekocht?

Voor welk bedrag heeft men diensten en diverse goederen aangekocht?

Hoeveel bedroeg de totale loonkosten?

Hoeveel bedraagt de bedrijfswinst (bedrijfsverlies)?

Heeft Studio 100 uiteindelijk winst of verlies gemaakt dit boekjaar? Hoeveel?

In de toelichting vind je een opsplitsing van de omzet. Stel in een cirkeldiagram de omzet voor uitgesplitst

per bedrijfscategorie. Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stel in een cirkeldiagram de omzet voor uitgesplitst per geografische markt.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het

THEMA 3

STEP-UP

in je portfolio.

230

Begrippenlijst Thema 3 aftrekbare btw

VERKLARING Btw die op de aankoop van producten en diensten wordt berekend. De verkoper mag

btw

Dat is belasting over de toegevoegde

btw-tarief

overheid heft op de verkoop van goederen

en diensten.

Dat is het btw-percentage dat van

toepassing is op een bepaald product of een bepaalde dienst. 1

exclusief btw

Dat betekent zonder btw of btw niet inbegrepen.

inclusief btw

toegevoegde waarde

verbruiks belasting

Dat betekent met btw of btw inbegrepen. Dat is het verschil tussen de verkoop- en de aankoopprijs (exclusief btw).

Dat is een belasting die gedragen wordt

door de verbruiker (= consument) van het

verschuldigde

Dat is de btw die op de verkoop van

btw

producten en diensten wordt berekend. De

af magazijn

verkoper moet die btw doorstorten aan de

overheid.

Het risico en de kosten van het transport

algemene

De algemene factuurvoorwaarden zijn

factuur

belangrijk als er later betalingsproblemen

voorwaarden

opduiken. In deze voorwaarden stelt

men zijn voorwaarden met betrekking

zijn ten laste van de koper.

product of de dienst.

VA 1

die btw in mindering brengen bij de fiscus.

waarde. Het is een belasting die de

IN JE EIGEN WOORDEN

tot: de termijn van factuurprotest, het schadebeding en het bevoegdheidsbeding.

betaling op

De klant krijgt betalingsuitstel om de

termijn

factuur te betalen, dit kan 30, 60 of 90

dagen na factuurdatum zijn.

betalings

Deze voorwaarde geeft aan wanneer de

voorwaarde

betaling moet gebeuren en of de klant al

dan niet een financiële korting krijgt bij

contante betaling.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 3

LEVEL

231

LEVEL 2

BEGRIP

VERKLARING

bijzondere

Dat zijn de afspraken tussen de koper en

voorwaarden

de verkoper die specifiek van toepassing

voorwaarden kunnen dus verschillen van

brutobedrag

Het bedrag zonder aftrek van kortingen.

contante

De klant betaalt de factuur binnen de 8 à 10

betaling

dagen na factuurdatum.

creditnota

De creditnota is een verbetering van de

factuur. Het vermindert het factuurbedrag.

fout wordt vastgesteld in de factuur of

doorgerekende

Dat zijn kosten, zoals transport en extra

kosten

verpakking, die de verkoper doorrekent aan

extra verpakking

Verpakking die je doorrekent aan de klant zoals een kartonnen doos, een kist of

terugsturen. Op de verpakking bereken je

VA financiële

Dat is een korting die toegestaan wordt

korting

wanneer de klant contant betaalt. Die

franco thuis

handelskorting

te verkrijgen.

De verkoper draagt het risico en de kosten

Korting die tot doel heeft meer te verkopen.

trouwe klanten of bij aankoop van grote

hoeveelheden.

leverings

Die voorwaarde geeft aan wanneer men zal

voorwaarde

leveren en of er al dat niet kosten worden

Die korting sta je bijvoorbeeld toe aan

korting heeft als doel een snellere betaling

van het transport.

toepassing is op de factuur.

petflessen. De klant kan de verpakking niet de btw aan het laagste btw-tarief dat van

zijn klant. 2

Dat document wordt opgesteld als er een levering.

THEMA 3

zijn op hun verkoopovereenkomst. Deze factuur tot factuur.

232

IN JE EIGEN WOORDEN

aangerekend.

maatstaf van

Over dat bedrag bereken je btw. Dat

heffing

bedrag is het totaal van de brutoprijs –

nettobedrag

handelskorting + extra kosten, verminderd

met de financiële korting.

Dat is het brutobedrag verminderd met de

handelskorting.

VERKLARING

terugstuurbare

Dat is verpakking zoals een europallet

verpakking

of een gasfles, waarvoor de klant een

verpakking terugbezorgt. Op terugstuurbare

transport

Een vergoeding die je aanrekent om de

kosten

goederen te leveren tot bij de klant. Daarop

verkoopfactuur

bereken je de btw aan het laagste btw-

tarief dat van toepassing is op de factuur.

Dat is een document waarop de verkoper

uitrekent hoeveel de koper voor de

actief

geleverde goederen moet betalen. Het is

een officiële uitnodiging om te betalen.

Dat is de linkerzijde op een balans,

die bestaat uit de vaste activa en de

vlottende activa. Het is een opsomming

van alle bezittingen en vorderingen van

de onderneming, gerangschikt volgens omzetbaarheid in geld. Het vormt de

balans

Dat is een schematisch overzicht van de

van een onderneming op een bepaald

ogenblik.

Dat zijn kosten voor het dagelijkse handel

VA bedrijfskosten

drijven van de onderneming.

bedrijfsmiddel

bv. de aankoop van handelsgoederen,

elektriciteit, verzekering

Dat is elk werkmiddel dat voor lange tijd

(meer dan een jaar) aanwezig is in de onderneming.

bedrijfs

Dat zijn de opbrengsten van het dagelijkse

opbrengsten

handeldrijven van de onderneming.

bv. verkoop van handelsgoederen

diensten

Dat zijn alle noodzakelijke aankopen om de

en diverse

onderneming te doen functioneren.

goederen

werkmiddelen van de onderneming.

bezittingen, de vorderingen en de schulden

waarborg betaalt die hij terugkrijgt als hij de verpakking wordt er geen btw aangerekend. 2

IN JE EIGEN WOORDEN

eigen

Het eigen vermogen bestaat aanvankelijk

vermogen

uit het kapitaal, aangevuld met de winst die een onderneming maakt.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 3

LEVEL

233

LEVEL 3

BEGRIP

VERKLARING

financiële

Dat zijn de kosten die ontstaan bij

kosten

geldverhandelingen.

financiële

Dat zijn opbrengsten die ontstaan bij

opbrengst

geldverhandelingen.

bv. ontvangen interest op financiële

rekeningen, financiële korting ontvangen

financierings-

Dat vind je op de passiefzijde van de balans

middel

en geeft aan op welke manier de onder

handels

Dat is het bedrag dat een bedrijf nog moet

vordering

innen van de klanten.

kapitaal

Dat is het deel van het privévermogen dat

kosten

Dat is wat een onderneming betaalt voor de productie of aankoop van bepaalde

liquide

Dat is het tegoed op de financiële

rekeningen (= rekeningen bij de bank) en het geld in de kas.

niet-

Dat zijn kosten die niet tot de normale

recurrente

bedrijfsactiviteit behoren, ze zijn eerder

kosten

uitzonderlijk.

opbrengst

Dat is wat een onderneming ontvangt voor

passief

resultaat

diensten.

Dat is de rechterzijde van de balans die

bestaat uit het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de onderneming. Het

bestaat uit het kapitaal en alle schulden

van de onderneming. Het vormt de financieringsmiddelen van de onderneming

gerangschikt volgens de opvraagbaarheid.

Dat is het verschil tussen kosten en

opbrengsten. 3

de verkoop van bepaalde goederen of

goederen of diensten.

middelen

ingebracht.

neming de werkmiddelen heeft gefinancierd.

de ondernemer in zijn onderneming heeft

bv. interest op leningen, bankkosten

door leveranciers 3

IN JE EIGEN WOORDEN

resultaten

Dat is het overzicht van de gemaakte kosten

rekening

en opbrengsten over een hele periode. Je

kunt daaruit de winst of het verlies van de

onderneming afleiden.

VERKLARING

rollend

Onder die noemer staat de waarde van de

materieel

bestelwagens, bedrijfswagens, heftrucks …

schuld

Dat is het nog te betalen bedrag, dat

leveranciers.

tegoed of

Dat is het nog te ontvangen of te vorderen

vordering

bedrag, het geld dat je nog moet krijgen.

vaste activa

Dat zijn werkmiddelen die voorbestemd zijn

om heel lang in het bedrijf te blijven.

verlies

kantoormeubelen

Als de kosten hoger zijn dan de

vlottende

Dat zijn werkmiddelen van de onderneming

activa

die regelmatig omgezet worden in geld.

voorraad

klanten, liquide middelen

Dat zijn alle goederen die beschikbaar zijn

worden.

Dat zijn de schulden van de onderneming.

Dat zijn de bezittingen en vorderingen die

VA vreemd

vermogen

werkmiddelen

op de actiefzijde van de balans staan.

winst

Als de opbrengsten hoger zijn dan de kosten.

aanvangs

De inbreng bij de oprichting van een bv

vermogen

moet voldoende zijn om te kunnen starten.

Bv. voorraden, vorderingen tegenover

in de onderneming en dus verkocht kunnen

bv. gebouwen, winkelinrichting,

opbrengsten. 3

op de balans.

kan aan een bank zijn (leningen) of aan

IN JE EIGEN WOORDEN

authentieke

Dat document is opgemaakt door een

akte

notaris en dient als bewijs van de gemaakte

afspraken.

beperkt

Dat betekent dat de aandeelhouders in

aansprakelijk

principe slechts aansprakelijk zijn tot het

bedrag van hun inbreng in de vennootschap.

besloten

Dat is een vennootschap met beperkte

vennootschap

aansprakelijkheid die kan opgericht worden

(bv)

door een of meer personen en waar er geen

minimale kapitaalinbreng vereist is.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 3

LEVEL

235

LEVEL 4

BEGRIP

VERKLARING

deelbaarheid

Wanneer meerdere partijen zich verbinden tot eenzelfde prestatie, moeten de partijen

eenmanszaak

Dat is een ondernemingsvorm opgericht

en zijn onderneming worden als één geheel

beschouwd.

Dat verwijst naar het feit of je

fiscaal statuut

onder de personenbelasting of de

vennootschapsbelasting belast wordt.

hoofdelijke

Wanneer meerdere partijen zich verbinden

aansprakelijk-

tot eenzelfde prestatie, kan de schuldeiser

heid

bij beide partijen de volledige schuld

opeisen.

inbreng in

Dat is de inbreng van geld in de

kapitaal

onderneming

inbreng in natura

inbreng van nijverheid minimum

Dat is de inbreng van goederen zoals een

kapitaal

Dat is de inbreng van iemands arbeid of

Minimumkapitaal is het kapitaal dat

minimum moet ingebracht worden bij de

236

Dat is een vennootschap met beperkte

vennootschap

aansprakelijkheid die kan opgericht worden

(nv)

door één of meer personen. De minimale

kapitaalinbreng bedraagt 61 500,00 euro

natuurlijk

Dat is een mens van vlees en bloed die

persoon

rechten en plichten heeft en contracten kan

BEGRIPPENLIJST

naamloze

en de aandelen zijn vrij overdraagbaar.

kennis in de onderneming.

oprichting van een nv.

auto, huis, laptop in de onderneming.

enkel hun eigen deel van de schuld betalen.

door een natuurlijk persoon. De oprichter

IN JE EIGEN WOORDEN

afsluiten.

onbeperkte

De oprichters zijn aansprakelijk tot het

aansprakelijk-

bedrag dat ze inbrengen in de onderneming,

heid

maar indien dat niet volstaat, staan ze ook

met hun privébezit in voor het terugbetalen

van de schulden.

ondernemings

Dat is de vorm die de onderneming kan

vorm

aannemen.

bv. een eenmanszaak, een vennootschap,

een vzw

VERKLARING

rechts

Dat betekent dat je houder bent van

bekwaam

rechten. In België heeft in principe

minderjarigen. Voorbeelden hiervan zijn

mening, recht op eigendom, recht op privacy ... Een minderjarige heeft geen handelingsbekwaamheid, waardoor hij geen

Dat is een juridische constructie, een ‘persoon’ beschreven in juridische

Dat zijn eén of meerdere personen (natuurlijke personen of rechtspersonen)

Dat is een registratiesysteem van alle

verrichtingen waar er een geldwaarde

tegenover staat. In tegenstelling tot een

enkelvoudige boekhouding kent elke

De verplichtingen zijn ook ruimer en alle inschrijvingen moeten gebeuren op basis van een vastgelegd rekeningstelsel. Er moet tevens een jaarrekening worden

opgemaakt.

enkelvoudige

Daar houdt een onderneming een volledig

of vereen-

overzicht bij van alle uitgaven en inkomsten.

voudigde

Ze moeten de volgende boeken bijhouden:

boekhouding

een verkoopdagboek, een aankoopdagboek,

ontstaat een nieuwe persoon, een

verrichting echter ook een tegenboeking.

plichten.

boekhouding

die een onderneming opstarten. Daardoor rechtspersoon, met eigen rechten en

dubbele

een vereniging zoals een vzw. Door die

persoon.

of vereniging optreden als een volwaardig

vennootschap

documenten, zoals een onderneming of

juridische constructie kan de onderneming

onderneming kan oprichten. rechtspersoon

iedereen bepaalde rechten, ook het recht op een naam, recht op een

IN JE EIGEN WOORDEN

inventaris

een financieel dagboek met een kasboek en een bankboek en een inventarisboek. Een beschrijving en een waardering van de bezittingen, vorderingen en schulden van een onderneming op een bepaald moment.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 3

LEVEL

237

LEVEL 5

BEGRIP sociale balans

VERKLARING In dat onderdeel van de jaarrekening staat specifieke informatie over het

toelichting

opleidingsactiviteiten van de werknemers.

Dat is het onderdeel van de jaarrekening

resultatenrekening.

verantwoor-

Die documenten zijn de basis om

dingsstukken

verrichtingen te registreren in de

externe

Die belanghebbenden bevindt zich buiten

stakeholder

de organisatie.

concurrenten, de media …

interne

Die belanghebbende bevindt zich binnen de

stakeholder

organisatie.

stakeholder

bv. werknemers, managers,

aandeelhouders, ondernemingsraad …

Dat is iemand die (positieve of negatieve)

organisatie.

Die rekening komt voor op de actiefzijde van

uitoefenen op een onderneming of een

actiefrekening

afsluiten

Een rekening afsluiten doe je nadat je het

(rekening)

saldo bepaald hebt. Je maakt het totaal

zijden moeten gelijk zijn, de totalen worden

beginsaldo

Dat is het beginbedrag van een rekening

boeken

Dat is een bedrag inschrijven op een

BEGRIPPENLIJST

THEMA 3

van de debetzijde en de creditzijde, beide dubbel onderstreept.

238

een balans.

bv. leveranciers, klanten, banken,

invloed ondervindt van of zelf invloed kan

de rubrieken van de balans en

boekhouding. 6

personeelsbestand en -verloop en de

met bijkomende informatie over

IN JE EIGEN WOORDEN

crediteren

creditsaldo

rekening. Dat is een bedrag inschrijven langs de creditzijde van de rekening. Dat is het bedrag waarmee men het totaal aan de creditzijde moet vermeerderen

om het totaal bedrag van de debetzijde te

bekomen.

LEVEL 7

BEGRIP

VERKLARING

creditzijde

Dat is de rechterzijde van een grootboekrekening.

debiteren

Dat is een bedrag inschrijven op de debetzijde van een grootboekrekening.

debetsaldo

Dat is het bedrag waarmee men het totaal op de debetzijde moet vermeerderen om

debetzijde

groep

bekomen.

Dat is de linkerzijde van een

Elke klasse van het MAR is onderverdeeld in het rekeningnummer.

grootboek

Die heeft de vorm van een T. Elke

rekening

verrichting wordt erop geregistreerd op

de rekening.

In het journaal worden de dagelijkse

VA journaalpost

bestaat uit een debetzijde (linkerzijde) en

boekhoudkundige verrichtingen

staat het rekeningnummer en de naam van

journaal

basis van een verantwoordingsstuk. Het een creditzijde (rechterzijde). Bovenaan

groepen. Dat zijn de eerste twee cijfers van

het totaalbedrag van de creditzijde te

grootboekrekening. 7

IN JE EIGEN WOORDEN

chronologisch geboekt of ingeschreven.

Een verrichting boeken in het journaal

gebeurt door middel van een journaalpost. Een journaalpost bestaat uit minstens twee

regels omdat je bij een verrichting minstens

twee rekeningen hebt. De twee regels moeten altijd in evenwicht zijn, aangezien een journaalpost bestaat uit twee zijden, de

journaliseren

klasse

kostenrekening

Dat is een verrichting boeken in het journaal. Het MAR is ingedeeld in zeven klassen. Klasse 1 tot 5 bevatten de

balansrekeningen, klasse 3 en 7 de

resultatenrekeningen.

Dat is de rekening waarop je kosten boekt.

BEGRIPPENLIJST

THEMA 3

debiteuren en de crediteuren.

239

LEVEL 7

BEGRIP MAR

VERKLARING Dat is het Minimum Algemeen Rekeningstelsel, een lijst van alle

rekeningen die bij de boekhouding gebruikt

kunnen worden. Het is wettelijk vastgelegd.

opbrengsten-

Dat is de rekening waarop je opbrengsten

rekening

boekt.

passief

Dat is de rekening die voorkomt op de

rekening

passiefzijde van de balans.

saldo

Dat is het verschil tussen het totaal van de debetzijde en het totaal van de creditzijde

exacte waarde van de rekening op een

Dat zijn de goederen en diensten die een

en diverse

onderneming regelmatig aankoopt om de

goederen

onderneming draaiende te houden.

bv. elektriciteit, kantoorbenodigdheden …

Alle goederen die een onderneming

handels

investerings-

aankoopt om te verkopen.

Dat zijn goederen die een onderneming aankoopt om meer dan een jaar te

goederen

op kantoormateriaal, klein gereedschap,

exclusief btw hoger is dan 1 000,00 euro.

BEGRIPPENLIJST

een investering als het aankoopbedrag

THEMA 3

gebruiken. Als de aankoop betrekking heeft klein materiaal dan spreekt men pas over

240

diensten

goederen 8

van een rekening. Daardoor ken je de bepaald ogenblik. 8

IN JE EIGEN WOORDEN

Overzicht boekingsregels ACTIEF

PASSIEF

Datum balans

Actiefrekening

Passiefrekening

(BS) Beginsaldo

Beginsaldo (BS) –

–

vermeerdering

vermindering

vermeerdering

klasse 1, 2, 3, 4 (groep 40, 41) en 5 KOSTEN

klasse 1 en 4 (groep 42 t.e.m. 48)

Resultatenrekening

Kostenrekening

C –

kosten vermeerdering

Opbrengstenrekening

–

kosten

opbrengsten

vermindering

vermeerdering

OPBRENGSTEN

klasse 7

Overzicht boekingsregels THEMA 3

klasse 6

241

Klantenbestand A.S.Adventure.edu KLANTNUMMER

KLANTGEGEVENS

KLANTGEGEVENS- EN VOORWAARDEN

Beleko Amerikalei 90 2000 ANTWERPEN tel. 03 257 27 72 info@beleko.com contactpersoon: Caro Miermans

BTW BE0883 404 239 Ond.nr. 0883 404 239 IBAN BE60 7373 0744 4270 BIC KREDBEBB 30 dagen factuurdatum 15 % handelskorting Af fabriek

40002

Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN tel. 03 231 07 95 info@chiro.be contactpersoon: Larissa Klein

BTW BE0476 038 485 Ond.nr. 0476 038 485 IBAN BE02 1401 2004 4540 BIC GEBABEBB 30 dagen na factuurdatum Franco huis

40003

Fiets! Vlaamse Kaai 20 2000 ANTWERPEN tel. 03 337 89 66 antwerpen@fiets.com contactpersoon: Thybe Snoks

40004

Fitality Club Ruggeveldlaan 603 2100 DEURNE tel. 03 326 63 72 deurne01@fitality.be contactpersoon: Remy Cuypers

40005

KSA Nationaal Vooruitgangsstraat 225 1030 SCHAARBEEK tel. 02 201 15 10 info@ksa.be contactpersoon: Younes Lachnachi

40001

BTW BE0823 778 933 Ond.nr. 0823 778 933 IBAN BE28 0001 0480 0820 BIC BPOTBEB1 30 dagen na factuurdatum 15 % handelskorting Af fabriek

Ski- & Snowboardcentrum Snow Valley Deusterstraat 74/E 3990 PEER tel. 011 61 01 90 info@snowvalley.be contactpersoon: Lauren Stakenborg

BTW BE0464 256 648 Ond.nr. 0464 256 648 IBAN BE89 7360 3683 3085 BBRUBEBB 30 dagen na factuurdatum Af fabriek

40007

Groendienst Gent Woodrow Wilsonplein 1 9000 GENT tel. 09 210 10 10 gentinfo@stadgent.be contactpersoon: Julie De Ryck

BTW BE0207 451 227 Ond.nr. 0207 451 227 IBAN BE53 0910 1965 4653 BIC GKCCBEBB 60 dagen na factuurdatum 2 % financiële korting Franco huis

40008

Wandelsport Vlaanderen vzw Industrielaan 11 bus 3 9990 MALDEGEM tel. 050 72 00 19 info@wandelsport.be contactpersoon: Hanne Cuykx

BTW BE0643 481 073 Ond.nr. 0643 481 073 IBAN BE53 7390 1317 7853 BIC KREDBEBB 30 dagen na factuurdatum 15 % handelskorting Af fabriek

40009

Camping International Pré Cawiai 3 6941 BOMAL SUR OURTHE DURBUY tel. 0498 62 90 79 info@campinginternational.be contactpersoon: Anouar Aafir

BTW BE0442 492 521 Ond.nr. 0442 492 521 IBAN BE37 2900 5351 5628 BIC GEBABEBB 30 dagen na factuurdatum Af fabriek

40010

Synergie Wellness Point Brieleke 16 2160 WOMMELGEM tel. 03 354 99 11 info@synergie.com contactpersoon: Zonne Paredis

BTW BE0448 602 630 Ond.nr. 0448 602 630 IBAN BE38 1030 2555 0272 BIC NICABEBB 30 dagen na factuurdatum Franco huis

40011

Wijnegem Bicycle club vzw Merksemsebaan 5 2110 WIJNEGEM tel. 03 353 73 20 info@bicycle.com contactpersoon: Jesse Delli Santi

Ond.nr. 0455 227 730 IBAN BE89 3800 1173 8485 BIC BBRUBEBB 30 dagen na factuurdatum Af fabriek

40006

Klantenbestand

BTW BE0420 509 351 Ond.nr. 0420 509 351 IBAN BE32 0682 1090 4602 BIC GKCCBEBB 30 dagen na factuurdatum 2 % financiële korting Franco huis

THEMA 3

BTW BE0458 666 280 Ond.nr. 0458 666 280 IBAN BE73 0639 9193 4260 BIC BPOTBEB1 30 dagen na factuurdatum 10 % handelskorting Franco huis

242

Jinte Schrooten

THEMA 3

Organogram

Annelies Daems

Visual Merchandiser

Zita Peeters

Verkoopmedewerker Wandelen

Tiziano Ferrari

Verkoopmedewerker Fietsen

Ties Hubrechts

Verkoopmedewerker Wintersport / Reizen

Nadine Bollen

Verkoopmedewerker Fashion

Aankoopassistent

Kevin Thijs

Dana Haels

Kassamedewerker

Aankoopassistent

Store manager

Lies Meeus

Pedro Awouters

Senior aankoper

Salesmanager

Ersil Dokumaci

Senior boekhouder

Anissa Zadora

Assistent boekhouder

Anastasia Dingenen

Administratief medewerker

Mulin Bussche

Assistent facturatie

Estefania Umuhire

Verantwoordelijke facturatie

Natascha Makropoulos

Sterre Daniëls

Management assistant

Muhammed Abidar

Naomi Luys

Hr-manager

Veerle De Block

e-mailmarketing

Verantwoordelijke

Katarina Vanderzande

Webshopverantwoordelijke

Tibe Pecceu

Customer service

Eline Truyen

Marketingmanager

IN Elke Peerlings

Magazijnmedewerker

Vrachtwagenchauﬀeur

Daan Leekens

Ruben Leenders

Magazijnmedewerker

Kenny Rogiers

Vrachtwagenchauﬀeur

Yassin Ayas

Ayoub Talbi

Magazijnmedewerker

Transportverantwoordelijke

Yarno Janssen

Logistiek verantwoordelijke

Magazijnverantwoordelijke

Jitse Vissers

Webdeveloper

Natan Heylen

Online analist

Tim Stroobandt

ICT-manager

Femke Kelchtermans

Organogram A.S.Adventure.edu

243

MAR Minimum Algemeen Rekeningstelsel

13 Reserves 130000 Wettelijke reserve 132000 Belastingvrije reserves 133000 Beschikbare reserves 14 Overgedragen winst of overgedragen verlies 140000 Overgedragen winst 141000 Overgedragen verlies (-)

16 Voorzieningen en uitgestelde belastingen 160000 Voorzieningen voor pensioenen 162000 Voorzieningen voor grote herstellingen en onderhoud 164000 Voorzieningen voor overige risico’s en kosten 17 Schulden op meer dan één jaar 172000 Leasingschulden 173000 Schulden aan kredietinstellingen 174000 Overige leningen

34 Handelsgoederen 340000 Voorraad handelsgoederen KLASSE 4 VORDERINGEN EN SCHULDEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR 40 Handelsvorderingen 400000 Handelsdebiteuren 401000 Te innen wissels 404000 Te innen opbrengsten 406000 Vooruitbetalingen 407000 Dubieuze debiteuren 409000 Geboekte waardeverminderingen op handelsvorderingen (-)

KLASSE 1 EIGEN VERMOGEN, VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN EN SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR 10 Kapitaal 100000 Geplaatst kapitaal 101000 Niet-opgevraagd kapitaal

41 Overige vorderingen 411000 Terug te vorderen btw-saldo 411100 Aftrekbare btw 411200 Aftrekbare btw op uitgaande creditnota’s 412000 Terug te vorderen Belgische winstbelastingen 414000 Te innen opbrengsten 416000 Vorderingen op de eigenaar 416100 Voorschotten op bezoldigingen 418000 Terug te vorderen verpakking 42 Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen 422000 Binnen een jaar vervallende leasingschulden 423000 Binnen het jaar vervallende schulden aan kredietinstellingen 424000 Binnen het jaar vervallende overige leningen

21 Immateriële vaste activa 211000 Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken 211009 Afschrijvingen op concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken (-) 215000 Software 215009 Afschrijvingen op software (-)

43 Financiële schulden 433000 Kredietinstellingen – schulden in rekening courant 439000 Diverse financiële schulden

KLASSE 2 OPRICHTINGSKOSTEN, VASTE ACTIVA EN VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR 20 Oprichtingskosten 200000 Kosten oprichting en kapitaalverhoging 200009 Afschrijving op kosten oprichting en kapitaalverhoging (-)

22 Terreinen en gebouwen 220000 Terreinen 221000 Gebouwen 221009 Afschrijvingen op gebouwen (-)

23 Installaties, machines en uitrusting 230000 Installaties 230009 Afschrijvingen op installaties (-) 231000 Machines 231009 Afschrijvingen op machines (-) 232000 Uitrusting 232009 Afschrijvingen op uitrusting (-)

THEMA 3

MAR

24 Meubilair en rollend materieel 240000 Meubilair 240009 Afschrijvingen op meubilair (-) 240100 Kantoormachines 240109 Afschrijvingen op kantoormachines (-) 240200 Computers 240209 Afschrijvingen op computers (-) 241000 Rollend materieel 241009 Afschrijvingen op rollend materieel (-)

244

25 Leasing 251000 Installatie, machines, uitrusting in leasing 251009 Afschrijving installaties, machines en uitrusting in leasing 252000 Meubilair en rollend materieel in leasing 252009 Afschrijving meubilair en rollend materieel in leasing KLASSE 3 VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING 30 Grondstoffen 300000 Voorraad grondstoffen

44 Handelsschulden 440000 Leveranciers 441000 Te betalen wissels 444000 Te ontvangen facturen 45 Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Geraamd bedrag der Belgische winstbelastingen 450000 451000 Te betalen btw-saldo 451100 Verschuldigde btw 451200 Verschuldigde btw op inkomende creditnota’s 451300 Verschuldigde btw op IC-verwervingen 451400 Btw op invoer met verlegging van heffing 451500 Verschuldigde btw werken in onroerende staat 451600 Regularisatie btw verkopen 452000 Te betalen Belgische winstbelastingen 453000 Ingehouden bedrijfsvoorheffing 454000 Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) 455200 Verschuldigde lonen 455300 Verschuldigde salarissen 456000 Vakantiegeld 47 Schulden uit de bestemming van het resultaat 471000 Dividenden over het boekjaar 472000 Tantièmes over het boekjaar 48 Diverse schulden 488000 Terug te betalen verpakking 489000 Schulden aan de eigenaar 49 Overlopende rekeningen 490000 Over te dragen kosten 491000 Verkregen opbrengsten 492000 Toe te rekenen kosten 493000 Over te dragen opbrengsten

57 Kassen 570000 Kas 58 Interne overboekingen 580000 Interne overboekingen 59 Elektronische inning 590000 Elektronische inning KLASSE 6 KOSTEN 60 Handelsgoederen, gronden hulpstoffen 604000 Aankopen handelsgoederen 604010 Retours op aankopen (-) 604020 Handelskorting op aankopen (-) 604030 Aankoopkosten 608000 Ontvangen kortingen, ristorno’s en rabatten (-) 609000 Voorraadwijziging grondstoffen 609400 Voorraadwijzigingen handelsgoederen

64 Andere bedrijfskosten 640000 Bedrijfsbelastingen 642000 Minderwaarden op de realisatie van handelsvorderingen 643000 Diverse bedrijfskosten 65 Financiële kosten 650000 Rente, commissies en kosten verbonden aan schulden 650010 Kosten van leasingschulden 652000 Minderwaarden op realisatie van vlottende activa 654000 Wisselresultaten: verlies 657000 Betalingskortingen aan klanten 659000 Diverse financiële kosten 66 Niet-recurrente bedrijfs- en financiële kosten 662000 Voorzieningen voor niet-recurrente risico’s en kosten: toevoeging 662100 Voorzieningen voor niet-recurrente risico’s en kosten: terugname (-) 663000 Minderwaarden op de realisatie van vaste activa 664000 Andere niet-recurrente bedrijfskosten 668000 Andere niet-recurrente financiële kosten

67 Belastingen op het resultaat 670000 Verschuldigde of gestorte belastingen en voorheffingen 670100 Geactiveerde overschotten van betaalde belastingen en voorheffingen (-) 670200 Geraamde belastingen 671000 Belgische belastingen op het resultaat van het vorige boekjaar

61 Diensten en diverse goederen 611000 Huur en huurlasten 611500 Onderhoud en herstellingen machines 611600 Onderhoud en herstellingen gebouwen 611700 Onderhoud informatica 611800 Onderhoud en herstellingen rollend materieel 612000 Kantoorbenodigdheden en drukwerk 612100 Boeken en documentatie 612200 Klein materiaal 612220 Beroepskledij 612500 Verbruik water 612600 Verbruik gas 612700 Verbruik elektriciteit 612800 Handelsverpakkingen 613200 Erelonen boekhouders 613300 Sociaal secretariaat 613500 Wettelijke bekendmaking 614000 Brandverzekering 614400 Verzekering rollend materieel 615000 Vervoerskosten op verkoop 616000 Postzegels, portkosten 616200 Telefoon, gsm 616300 Internetkosten 616500 Brandstof voertuigen 616520 Publiciteitskosten 617000 Uitzendkrachten

636100 Voorzieningen voor grote herstellingen en groot onderhoud: terugname (-)

KLASSE 5 GELDBELEGGINGEN EN LIQUIDE MIDDELEN 55 Kredietinstellingen 550000 KBC 551000 ING 552000 BNP Paribas Fortis 553000 Belfius 555000 Bank X

69 Resultaatverwerking 690000 Overgedragen verlies van het vorige boekjaar 692000 Toevoeging aan de wettelijke reserves 692100 Toevoeging aan de overige reserves 693000 Over te dragen winst 694000 Vergoeding van het kapitaal 695000 Bestuurders of zaakvoerders 696000 Andere rechthebbenden

75 Financiële opbrengsten 751000 Opbrengsten uit vlottende activa 752000 Meerwaarden op de realisatie van vlottende activa 754000 Wisselresultaten: winst 757000 Betalingskortingen van leveranciers 759000 Diverse financiële opbrengsten 76 Niet-recurrente bedrijfs- of financiële opbrengsten 764000 Andere niet-recurrente bedrijfsopbrengsten 768000 Andere niet-recurrente financiële opbrengsten 79 Resultaatverwerking 790000 Overgedragen winst van het vorige boekjaar 793000 Over te dragen verlies

MAR

63 Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten 630000 Afschrijvingen oprichtingskosten 630100 Afschrijvingen op immateriële vaste activa 630200 Afschrijvingen op materiële vaste activa 630300 Afschrijvingen op meubilair en rollend materieel leasing 634000 Waardeverminderingen op handelsvorderingen op ten hoogste 1 jaar: toevoeging 634100 Waardeverminderingen op handelsvorderingen op ten hoogste 1 jaar: terugname (-) Voorzieningen voor grote herstellingen en groot 636000 onderhoud: toevoeging

74 Andere bedrijfsopbrengsten 742000 Meerwaarden op de realisatie van handelsvorderingen 744000 Huuropbrengsten 746000 Doorgerekende kosten 749000 Diverse bedrijfsopbrengsten

THEMA 3

62 Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen 620200 Bezoldigingen bedienden 620300 Bezoldigingen arbeiders 621000 Werkgeversbijdrage RSZ 623000 Andere personeelskosten 625000 Voorziening vakantiegeld

KLASSE 7 OPBRENGSTEN 70 Omzet 700000 Verkopen en diensten 704000 Verkopen handelsgoederen 704001 Verkopen handelsgoederen aan 6 % btw 704002 Verkopen handelsgoederen aan 21 % btw 704010 Retours op verkopen (-) 704020 Handelskorting op verkopen (-)

245

NOTITIES

Thema 4: Personeelsbeheer

THEMA

Personeels beheer

STEP-UP

LEVEL

Hoe bereken je het nettoloon?

p. 87

LEVEL

Hoe leggen een werkgever en werknemer afspraken vast?

p. 59

Hoe solliciteer je voor een studentenjob?

p. 49

Welke rekruteringskanalen zijn er?

p. 36

LEVEL

Wat zijn de kerntaken van een hr-afdeling?

p. 5

STEP-IN

p. 4

LEVEL

Presentatie van zelf ontworpen maatregelen, van een vacature en van de gemiddelde brutolonen

p. 102

LEVEL

STEP-IN 1

Bekijk de afbeeldingen. Beschrijf kort wat je ziet.

IVAREM ZOEKT Jobstudenten!

LOON

Inschrijven kan via de website tot en met 31 maart.

THEMA 4

STEP-IN

In dit thema doorloop je vijf Levels waarin je leert … 1

wat een hr-afdeling binnen een onderneming is en welke taken ze uitvoert;

op welke manier bedrijven op zoek gaan naar werknemers;

hoe je voor een job solliciteert;

wat de rechten en plichten van een werkgever en werknemer zijn;

5 hoe het nettoloon van een bediende, arbeider en student berekend wordt en wat de loonkosten

voor een werkgever zijn. 3

LEVEL 1 Wat zijn de kerntaken van een hr-afdeling? 1

INTRO Femke en Naomi hebben allebei een opleiding Economie gevolgd. Femke is nu CEO van A.S.Adventure.edu en Naomi is hr-manager. Lees hun gesprek.

Femke: Goedemorgen, Naomi. Jij wilde me spreken? Naomi: Ja, Femke. We moeten het eens hebben over onze personeelsplanning voor de volgende maanden. Femke: Verwacht je dan zoveel verschuivingen?

THEMA 4

LEVEL 1

Naomi: Wel, op korte termijn is er het zwangerschapsverlof van Anissa van de boekhoudafdeling en de geplande rugoperatie van Ruben, onze vrachtwagenchauffeur. Femke: Mmm, met de planning van die vervangingen moeten we inderdaad niet te lang wachten. Doe jij het nodige? Naomi: Uiteraard. Ik heb voor beide een functiebeschrijving opgesteld en doorgegeven aan drie verschillende uitzendkantoren. Morgen vraag ik na of ze iemand gevonden hebben. Femke: Goed. Ik ken jou al lang en ik ben er dus gerust in dat de personeels administratie alle papierwerk daaromtrent perfect zal uitvoeren. Maar, je wilde me spreken, dus ik vermoed dat er meer aan de hand is. Naomi: Inderdaad. Ayoub, onze hoofdmagazijnier gaat volgend jaar met pensioen. Ik weet dat dat nog eventjes is, maar we moeten op lange termijn plannen. We hebben enkele goede en gemotiveerde jongere magazijniers in het bedrijf. Ik denk erover om een van de jongere magazijniers op te leiden tot hoofdmagazijnier. Die moet dan uiteraard op zijn beurt vervangen worden … Femke: Opleidingen kosten geld. Ik voel de vraag al komen naar een budget voor die opleiding.

Naomi: Ja, en er zijn nogal wat werknemers die zich willen bijscholen … wat ik trouwens een goede zaak vind. Volgend jaar werken we ook met nieuwe softwarepakketten in het hele bedrijf, dus bijscholing is nodig. Femke: Ik weet het. Dat gaat het bedrijf geld kosten maar het is noodzakelijk en ik ben blij dat zoveel werknemers ertoe bereid zijn om een opleiding te volgen. Toen je zei dat je me wilde spreken, heb ik al eens wat berekeningen gemaakt. Kun je deze namiddag naar mijn kantoor komen? Ik zou met jou willen overleggen welke opleidingen we intern en welke we extern doen. Naomi: Prima, ik heb deze voormiddag nog drie sollicitatiegesprekken, deze namiddag heb ik een evaluatiegesprek met Katharina van de marketingafdeling en nadien met Zita van de afdeling verkoop. Ik heb om 15 uur een uitstroomgesprek met Joshua van de afdeling transport. Rond 16 uur ben ik vrij. Femke: Perfect. We praten dan verder. Naomi: Tot straks.

Waarvan is hrm de afkorting? Gebruik het internet.

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 4

LEVEL 1

Wat zijn de kerntaken van een hr-afdeling?

Explore 1— Wat is een personeelsplanning? 1

Jouw ouders en leerkrachten zeggen je weleens dat je ‘moet leren plannen’. Wat bedoelen ze daarmee? Hoe stel je een planning op? Werk in groepen en bespreek met je groepsgenoten.

Ook een bedrijf moet plannen. In de Intro hadden Femke en Naomi een gesprek over de personeelsplanning

binnen A.S.Adventure.edu. Wat betekent dat? Gebruik indien nodig het internet.

Explore 2— Welke drie personeelsstromen zijn er? Er zijn drie grote stromen binnen de hr-personeelsplanning. Werk per twee. Lees het artikel over de drie

grote stromen. Welke drie personeelsstromen zijn er? Omschrijf kort elke stroom. PERSONEELSSTROOM

OMSCHRIJVING

LEVEL 1

THEMA 4

Instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers Instroom gaat over de zoektocht naar nieuwe medewerkers. Men zorgt via wervings- en selectiemethodes voor de geschiktste kandidaat. Nadat die persoon is aangenomen, wordt die ingewerkt voor de functie die hij gaat vervullen. Indien men de juiste persoon aanneemt, kan die doorstromen binnen de organisatie waardoor die persoon een optimale bijdrage kan leveren aan de organisatie. Doorstroom gaat over het behouden en ontwikkelen van medewerkers binnen een organisatie. Het behouden van

medewerkers is nodig om de kennis en professionaliteit in het bedrijf te behouden. Men heeft verschillende

instrumenten om een medewerker aan zich te binden.

Zo kan er gekozen worden om medewerkers kansen te

geven zich te ontwikkelen, of door te groeien naar hogere functies.

Indien het dienstverband van een medewerker wordt beëindigd, praat men over uitstroom. Er zijn

verschillende redenen om een dienstverband te beëindigen, zoals een medewerker die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, of ontslagen wordt. Door de uitstroom van medewerkers kan er bezuinigd worden op de personeelskosten of ruimte gemaakt worden voor een nieuwe instroom van medewerkers.

Door het juist toepassen van hrm kan de in-, door- en uitstroom van medewerkers beter worden georganiseerd, waardoor het menselijke kapitaal (de werknemers) zo effectief en efficiënt mogelijk kan worden ingezet! Bron: communet.wordpress.com

Tot welke personeelsstroom behoort de situatie?

SITUATIE

Het bedrijf biedt een boekhouder de functie van hoofdboekhouder aan.

Het bedrijf werft een nieuwe receptionist aan.

Het bedrijf biedt de magazijnier een opleiding ‘computergestuurd

magazijnbeheer’ aan.

THEMA 4

LEVEL 1

Een vrachtwagenchauffeur biedt zijn ontslag aan.

PERSONEELSSTROOM

De nieuwe marketingmedewerkster krijgt een rondleiding in het bedrijf.

Een van medewerkers op de verkoopafdeling gaat met pensioen.

Welke personeelsstroom stelt de onderstaande cartoon voor? Leg uit.

Ga naar iDiddit, bekijk het filmpje en beantwoord de vragen. a

Wat is een sleutelpositie binnen een onderneming?

Welke meerwaarde bieden werknemers in een sleutelpositie?

THEMA 4

LEVEL 1

Explore 3— Wat is een functiebeschrijving? 1

Lees aandachtig beide vacatures.

VERKOOPMEDEWERKER TREKKING (M / V / X) Aantal werkuren: fulltime

Kraneveld 79 (N60) 9700 OUDENAARDE

Het avontuur • Als medewerker van A.S.Adventure.edu weet je de klanten te inspireren en te adviseren met je gespecialiseerde kennis en ervaring. • Dankzij een grondige productopleiding geef je klanten een persoonlijke service en een goed gevoel. • Daarnaast zorg je voor een aantrekkelijke presentatie van onze producten en een fraaie winkelomgeving.

e yo

cre

Kortom, samen met je collega’s ben je verantwoordelijk voor uitstekende verkoopresultaten, tevreden klanten en een prettige sfeer in een unieke winkelomgeving. th U

I P wi

THEMA 4

LEVEL 1

Je uitrusting • Je bent energiek, met een sterke interesse in outdooractiviteiten (trekking). • Uiteraard heb je het nodige lef om te verkopen met volle overtuiging. • Dankzij je inlevingsvermogen voel je perfect aan wat de klant wil, en breng je gepassioneerd het juiste advies over. • Je enthousiasme werkt aanstekelijk waardoor je als teamspeler ook je collega’s inspireert. • Bij voorkeur heb je reeds een eerste ervaring in winkelverkoop. • Tweetaligheid is een troef. • Weekendwerk schrikt je niet af.

Onze troeven • Een functie boordevol afwisseling met ruime verantwoordelijkheden in een sterk groeiende en innovatieve retailketen • Intensieve opleidingsprogramma’s, avontuurlijk aangelegde collega’s en een gedreven managementteam • Een marktconform loon in verhouding tot je competenties en ervaring • Fulltime invulling van je beschikbare tijd

2 Administratief medewerker hersteldienst Colruyt Group telt meer dan 29 000 medewerkers en meer dan 20 ondernemingen. We zijn een stabiel bedrijf dat menselijkheid en waarden hoog in het vaandel draagt. Daarom geloven én investeren we in onze medewerkers. Organisator met oog voor detail – Je weet van aanpakken en werkt zelfstandig, gestructureerd en planmatig. Talenkennis – Je spreekt en schrijft vloeiend Nederlands en Frans. Flexibiliteit – Je kunt je flexibel opstellen op het vlak van werkuren. Je werkt 36 uur per week en wisselt dagelijks af tussen starten om 7 uur en 9.30 uur.

Functiebeschrijving Jij ondersteunt de technische teams die slagersmachines en toebehoren installeren en onderhouden. Je analyseert elke opdracht en bereidt alles tot in de puntjes voor. Als administratief medewerker hersteldienst ben je de spilfiguur bij de technische ondersteuning van de teammanagers. Je zorgt ervoor dat de technici hun werk kunnen doen door de uit te voeren werken op voorhand goed te analyseren en voor te bereiden. Je volgt nieuwe installatieaanvragen op en coördineert de samenwerking tussen verschillende interne diensten. Je volgt dagelijks de status van de verschillende lopende opdrachten en projecten op. Je bestelt materialen bij interne en externe leveranciers en volgt die proactief op zodat we steeds de nodige toestellen op tijd ter beschikking hebben. Je zorgt dat de technici altijd over de juiste onderdelen beschikken en houdt de stock in de gaten. Je ondersteunt je collega’s bij het inplannen van depannages en onderhoudsbeurten.

Aanbod Hechte werksfeer – Bij je collega’s kun je terecht met al je vragen. Ze hebben namelijk heel wat technische ervaring waaruit ze kunnen putten. Stabiliteit – Je krijgt een bediendecontract van onbepaalde duur in een stabiel bedrijf. Ruimte voor initiatief – Heb je ideeën om de organisatie van je team te verbeteren? Dan mag je die altijd lanceren! Variatie – Je combineert organisatorische en administratieve taken. Dankzij jouw job kom je in contact met verschillende diensten en medewerkers, zowel intern als extern.

Profiel Kennis en ervaring – Je bent net afgestudeerd in een administratieve richting of hebt al een aantal jaren ervaring in de administratie. Daarnaast heb je interesse in techniek en werk je vlot met MS Officeprogramma’s zoals Word en Excel. Teamplayer – Je denkt en handelt in functie van het team, maar je kunt ook volledig autonoom werken. Je hecht veel belang aan collegialiteit.

Aantrekkelijk loonpakket – Boven op een aantrekkelijk loon krijg je heel wat extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, winstdeelname en groepsverzekering.

THEMA 4

LEVEL 1

Beide jobaanbiedingen zijn opgedeeld in verschillende onderdelen. Omschrijf kort waarover elk onderdeel gaat. A.S.Adventure.edu ONDERDEEL Het avontuur

OMSCHRIJVING

Je uitrusting

Onze troeven

Colruyt ONDERDEEL

Functiebeschrijving

OMSCHRIJVING

Profiel

Aanbod

Wat houdt een functiebeschrijving bij een jobaanbieding in?

THEMA 4

LEVEL 1

Een functiebeschrijving is bijgevolg gericht op de activiteiten en de taken: wat wordt er gedaan om welk resultaat te bereiken? Welk onderdeel uit de jobaanbieding van A.S.Adventure.edu (Het avontuur, Je uitrusting of Onze troeven) past het best bij ‘de functiebeschrijving’? Leg uit.

Wat verwachten A.S.Adventure.edu en Colruyt nadat ze de jobaanbieding bekendgemaakt hebben?

Explore 4— Hoe stel je een digitale vacature op aan de hand

van een functieprofiel?

Functieprofiel

Voordat je een vacature kunt maken, moet je als organisatie een duidelijk functieprofiel opstellen. Dat bestaat uit een functieomschrijving, de eisen waaraan de sollicitant moet voldoen, het aanbod en de taken en verantwoordelijkheden van de baan. In het aanbod laat de onderneming zien welke (extralegale) voordelen ze de toekomstige werknemer kan bieden boven op een marktconform loon. Denk aan een bedrijfswagen, een extra pensioenspaarplan, een hospitalisatieverzekering, flexibele werktijden en extra vakantiedagen. Die extra’s zijn vaak belangrijk voor (toekomstige) werknemers. Het functieprofiel geeft een goed beeld van de jobinhoud, het bedrijf en de voordelen die de

onderneming aanbiedt.

In de vacature staan ook nog de eisen voor de functie: welke opleiding, hoeveel ervaring en

THEMA 4

LEVEL 1

welke vaardigheden moet een sollicitant hebben?

Lees het volgende functieprofiel waarmee Tuincentrum Oase op zoek gaat naar een boekhoudkundig medewerker.

Functieomschrijving Je bent verantwoordelijk voor de verwerking en opvolging van de aankoop- en verkoopfacturen.

Je voert de betalingsopdrachten uit en je verwerkt de dagelijkse banken kasverrichtingen.

Je biedt ondersteuning bij financiële en fiscale verplichtingen.

Je helpt bij diverse administratieve taken.

Profiel

Je hebt een eerste ervaring op een boekhoudafdeling

Je bent gepassioneerd door cijfers.

Je bent nauwkeurig en zet graag de puntjes op de i.

Je bent communicatief om klanten en leveranciers te woord te staan.

Aanbod Marktconform loon

Flexibele werktijden

35 vakantiedagen

Fietsvergoeding

Ondersteuning van een ervaren boekhouder

In een vacature staat niet alleen de functieomschrijving. Wat wordt er nog meer vermeld? Noteer.

Creëer een vacature op basis van het bovenstaande functieprofiel. Surf via iDiddit naar de site van Adobe

of Canva. Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches van Canva. a

Kies een passend sjabloon voor een vacature.

Bekijk de vacature van je buur. Hoe zou je die nog kunnen verbeteren?

THEMA 4

LEVEL 1

Gebruik het internet en noteer nog drie andere voordelen die een onderneming boven op het loon kan aanbieden.

Explore 5— Welke kandidaten worden uitgenodigd? 1

Een week na de publicatie van de jobaanbieding heeft de hr-afdeling vijftien sollicitaties ontvangen. Zal het bedrijf elke sollicitant uitnodigen voor een gesprek? Waarom (niet)?

Uiteindelijk worden drie kandidaten voor een gesprek uitgenodigd. Bekijk hun profielen. a

Welke van de drie kandidaten zou jij kiezen? Hou rekening met de functiebeschrijving uit de jobaanbieding van A.S.Adventure.edu (Explore 3).

Hoe heet de definitieve keuze voor de geschiktste kandidaten?

FRIEDA

is 56 jaar;

–

heeft ervaring als verkoopster in een sportwinkel;

–

heeft verkooptechnieken gestudeerd;

–

kan goed met een computergestuurde kassa werken;

–

spreekt Nederlands, maar geen Frans.

JONAS

–

is 24 jaar;

–

heeft als leider bij de jeugdbeweging ervaring met kampeergerei;

–

heeft boekhouden gestudeerd;

–

is sociaal;

–

is eerder rommelig van aard;

–

heeft geen kennis van winkelinrichting.

–

is 33 jaar;

–

doet regelmatig lange trektochten in Zwitserland;

–

heeft binnenhuisinrichting gestudeerd;

–

kan goed ruimtes inrichten;

–

heeft geen verkoopervaring;

–

is schuchter.

LEVEL 1

FATIMA

THEMA 4

–

Een geschikte kandidaat kiezen gebeurt in veel gevallen niet op basis van één gesprek. Een selectieprocedure bestaat uit meerdere gesprekken en / of praktische proeven. Ga naar iDiddit. Bekijk het filmpje van een tweede gesprek en beantwoord de vragen. a

Wat is het verschil tussen het eerste en het tweede sollicitatiegesprek?

Geef twee tips om je op dat tweede gesprek voor te bereiden.

Het bedrijf stuurt de volgende e-mail naar de persoon die de job krijgt. Bekijk de e-mail (blz. 17). a

Met wie moet de nieuwe medewerker contact opnemen?

Waarom wil het bedrijf de nieuwe medewerker nog eens spreken?

Is het belangrijk dat dat gebeurt vóór de eerste werkdag?

THEMA 4

LEVEL 1

Bericht

Opties

Van: femke.kelchtermans@asaadventure.edu Verzonden: 10 september 20xx Aan: Onderwerp: Klaar voor jouw nieuwe uitdaging?

Beste (voornaam)

A.S.Adventure.edu winkel in Oudenaarde.

Mogen we jou feliciteren? We hebben jou gekozen als nieuwe verkoopmedewerker voor onze

We kunnen jou een voltijds contract aanbieden met ingang van 1 oktober 20xx.

Uiteraard is een job bij A.S.Adventure.edu een hele uitdaging. Wij laten jou dus ook niet onvoorbereid aan jouw eerste werkdag beginnen.

Graag hadden we jou dan ook uitgenodigd voor een intakegesprek. Omdat wij jouw agenda uiteraard niet kennen, stellen wij voor dat je contact opneemt met mevrouw Naomi Luys van de hr-afdeling (naomi.luys@asadventure.edu).

Na de afhandeling van de administratie en de ondertekening van het arbeidscontract, zal zij jou ook rondleiden

in het bedrijf en jou voorstellen aan jouw directe collega’s.

Mocht je ondertussen nog vragen hebben, kun je ons tijdens de kantooruren contacteren op het nummer 00 32 3 432 95 00.

Wij kijken uit naar een mooie, professionele samenwerking!

Met vriendelijke groeten Femke Kelchtermans

THEMA 4

LEVEL 1

CEO

Explore 6— Wat is het belang van opleiding? 1

Uiteraard is geen enkele medewerker perfect. Zelfs bij de sollicitanten merkte je reeds dat Frieda geen Frans kent, Jonas geen kennis heeft van winkelinrichting en dat Fatima geen verkoopervaring heeft. Niet iedereen beschikt dus over alle vereiste competenties. Wat zijn competenties? Gebruik indien nodig het internet.

Hoe kan het bedrijf ervoor zorgen dat zijn medewerkers wel over de juiste competenties beschikken?

Werk per twee. Lees de onderstaande tekst en beantwoord samen de vragen. a

Som enkele goede redenen op waarom het belangrijk is om personeel goed op te leiden.

Wat betekent omscholen?

Personeelsleden die opleidingen krijgen, zijn loyaler aan het bedrijf. Zoek op wat ‘loyaal’ betekent.

Sommige bedrijven vrezen dat de personeelsleden die ze goed opgeleid hebben, werk bij andere bedrijven zullen zoeken. Hoe kan het bedrijf dat voorkomen?

THEMA 4

LEVEL 1

Personeel opleiden kost niet zoveel geld als gedacht wordt. Waarom niet?

Waarom is ontwikkeling van medewerkers belangrijk?

Waarom personeel opleiden? Dat is een veelgestelde vraag. Voor ondernemingen waar kennis zeer belangrijk is, is het aanbieden van opleidingen vaak niet meer dan normaal, maar sommige organisaties zien het opleiden of trainen van personeel als kosten. Dat laatste is natuurlijk waar: scholing van personeel kost nu eenmaal geld. Je kunt het echter ook zien als een investering waarmee je op andere vlakken juist kosten bespaart. Je investeert immers in de kennis van het personeel en daarmee dus in de groei en ontwikkeling van het bedrijf. Kortom, trainen en ontwikkelen van medewerkers heeft een heleboel voordelen. Hieronder zetten we ze voor je uiteen.

meer werk af in dezelfde tijd en maakt minder fouten. De mogelijkheid tot het volgen van trainingen en opleidingen verhoogt namelijk het werkplezier en dat zorgt ervoor dat men beter presteert. Zo verbeter je als organisatie de dienstverlening richting je klanten aanzienlijk.

LEVEL 1

2 Hogere kwaliteit en een betere concurrentiepositie Uit diverse onderzoeken is gebleken dat goed opgeleide medewerkers efficiënter werken, productiever zijn en een hogere kwaliteit van werk afleveren. Goed opgeleid personeel krijgt

3 Medewerkers zijn gemotiveerder en loyaler Uit onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gebleken dat studerende medewerkers tevredener zijn en bijdragen aan een goede werksfeer. Het opleiden van personeel heeft daarmee dus positieve impact op de bedrijfscultuur. Door scholing heeft het personeel meer waardering voor en binding met de werkplek, is het gemotiveerder en blijft het loyaler aan de organisatie. Dat komt indirect natuurlijk ook doordat scholing en opleiding voor betere groeikansen binnen het bedrijf zorgen. Uit statistieken blijkt dat bij bedrijven die scholing voor personeel aanbieden het verloop onder het personeel lager is. En dat is goed voor het imago van de organisatie.

THEMA 4

1 Scholing bevordert de groei van de organisatie Op de arbeidsmarkt heerst momenteel krapte. Dat betekent dat bedrijven niet de juiste persoon vinden voor een job. Om die reden kampen veel bedrijven met problemen met betrekking tot het opvullen van vacatures. In dat geval kun je als bedrijf echter ook intern gaan zoeken naar mogelijkheden. Je personeel trainen, opleiden of omscholen kan een slimme zet zijn om zo je openstaande vacatures op te vullen of je personeel juist in de toekomst door te schuiven naar andere functies. Door scholing wordt je personeel flexibeler, door meer kennis is men optimaal inzetbaar binnen een functie, maar ook daarbuiten. Handig bij het vervangen van collega’s bij ziekte, drukte of verloop.

4 Door scholing een aantrekkelijke (toekomstige) werkgever Bedrijven die inzetten op leren en ontwikkelen van medewerkers, plukken daar de vruchten van op de (arbeids)markt. Mogelijkheden tot het volgen van opleidingen en trainingen worden door toekomstige werknemers immers als pluspunt van de organisatie gezien. Scholing van personeel zorgt, zoals hierboven genoemd, voor meer binding van je personeel en dat heeft weer impact op je imago als werkgever. De organisatie wordt daardoor sneller als interessant en betrouwbaar gezien door toekomstige medewerkers.

gegeven in dit blogartikel. Daaruit komt duidelijk naar voren dat training en opleiding van personeel niet alleen maar geld kost, maar juist ook geld oplevert. Bovendien is het zo dat wanneer je als organisatie opleidingen verstrekt aan je personeel, je vaak recht hebt op bepaalde subsidies. Daarnaast levert het fiscale voordelen op, opleidingskosten zijn namelijk fiscaal aftrekbaar. Een veelgehoord tegenargument met betrekking tot scholing van personeel is dat men bang is dat het personeel met alle opgedane kennis het bedrijf verlaat om elders een betere functie te bekleden. Dat is echter af te dekken door met werknemers afspraken te maken over studie en opleiding. Stel bijvoorbeeld een contract op waarin staat dat de medewerker een deel van het cursusgeld terugbetaalt indien hij of zij het bedrijf binnen een aantal jaar verlaat. Of stel samen met je medewerkers een opleidingsplan op waarin je doelen en verwachtingen vastlegt en werk zo samen aan een groeiplan. Het houdt je personeel gemotiveerd en ambitieus en verkleint de kans op verloop.

Bron: academy.certificeringsadvies.nl, 2019-06-27

Investeren in ontwikkeling: besparen van kosten Op de vraag ‘waarom is ontwikkelen van medewerkers belangrijk’ is uitgebreid antwoord

Explore 7— Hoe leid je medewerkers op? 1

Het is nu duidelijk dat het een kerntaak van de hr-afdeling is om medewerkers op te leiden. Maar hoe leid je medewerkers op? Doe je dat zelf of laat je dat door anderen doen? Lees de tekst op bladzijde 21 over de verschillende mogelijkheden.

Werk in groepen van drie. Ga naar iDiddit, open het document ‘opleiden.docx’ en vul die tabel aan.

Gebruik een tekstverwerker en werk per groepje gelijktijdig in hetzelfde document. Je deelt dat

document dus met alle groepsleden. Leerling 1 vult de eerste kolom in, leerling 2 de tweede kolom en leerling 3 de derde kolom. Gebruik indien nodig de ICT-fiches van online samenwerken.

Welk plan moeten bedrijven steeds opstellen?

THEMA 4

LEVEL 1

Waarmee moeten ze rekening houden bij hun werknemers?

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk level en geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals

‘Explore_7_Opleiden’.

Opleiden: intern, extern of incompany? Intern Als je van interne lesgevers gebruikmaakt, speel je sneller in op recente gebeurtenissen in de sector of in de omgeving van de organisatie. Interne vakexperts zijn flexibeler en kennen de organisatie en het vakgebied

goed. Nadeel is dat medewerkers vaak

onvoldoende didactische vaardigheden hebben om hun kennis boeiend over te

brengen aan anderen. Ga er dus niet zomaar van uit dat iemand ook een goede lesgever

is, omdat hij vakexpert is. Nadeel is ook dat er

Voordeel van een incompanyopleiding is dat het maatwerk is, want de lesstof wordt afgestemd op de leervraag van de organisatie. Ander voordeel is de besparing

geen inbreng is van andere bedrijven zodat je

Incompany

niet over de schutting van je eigen organisatie kunt kijken.

op reiskosten en tijd. Daar heb je met een incompanyopleiding minder last van. Daarnaast gebruiken veel bedrijven een incompanyopleiding om de samenwerking binnen het bedrijf te bevorderen. Nadeel: die opleidingen zijn vaak erg duur. Als organisatie moet je dus altijd inzetten op het opleiden van hun mensen en een opleidingsplan

opleiden van medewerkers is het ook van belang

het opleidingsinstituut onafhankelijk is. De

dat je kijkt naar de persoonlijke behoeften. Je

diversiteit aan kennis en ervaring die de

wilt per slot van rekening een aantrekkelijke

trainers meebrengen, hebben een toegevoegde

werkgever zijn waar medewerkers zich ook

waarde op het leerproces. Daarnaast leren

persoonlijk kunnen ontwikkelen.

medewerkers uit andere organisaties van

Naar: xpertHRactueel.nl en portal.xperthr.nl, 2015-6-16

en met elkaar en hoor je hun ervaringen en aanpak van specifieke problemen. Het nadeel zijn de kosten en dat de trainers jouw organisatie en cultuur niet goed kennen.

THEMA 4

Het voordeel van externe opleidingen is dat

van je organisatie te inventariseren. Bij het

LEVEL 1

hebben. Zo’n plan helpt om de opleidingsbehoefte

Extern

Om de verdere toekomst en de ontwikkeling van de werknemer binnen het bedrijf beter te kunnen bepalen, maakt de hr-afdeling gebruik van twee soorten gesprekken. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening met de filmpjes of de leestekst. Vink de gekozen optie aan.

a Optie 2 a

Filmpjes Ga naar iDiddit. Je vindt er twee filmpjes. Tekst Lees de tekst.

Functioneringsgesprek

Optie 1

Een functioneringsgesprek is een open gesprek tussen de werknemer en de leidinggevende waarin

beiden onderwerpen kunnen aansnijden. Vaak zijn dat onderwerpen zoals de werksfeer, de doelen of de professionele toekomstplannen van de werknemer.

Om een zo goed mogelijk functioneringsgesprek te voeren is het belangrijk dat er een

vertrouwelijke sfeer gecreëerd wordt waarin de werknemer en leidinggevende aan elkaar gelijk zijn. Beide partijen moeten vrij kunnen praten, luisteren en openstaan voor feedback.

Een functioneringsgesprek heeft twee doelen: ervoor zorgen dat de werknemer (nog) beter gaat functioneren en de samenwerking tussen werknemer en leidinggevende optimaliseren. Een bijkomend voordeel voor de leidinggevende is dat hij een idee krijgt over wat zich op de werkvloer afspeelt.

Beoordelingsgesprek

In een beoordelingsgesprek wordt de werknemer beoordeeld op zijn werkprestaties. Over een bepaalde periode heeft de leidinggevende het functioneren van de werknemer geanalyseerd en beoordeeld. Het is belangrijk dat de leidinggevende zich goed voorbereidt en ervoor zorgt dat hij zijn oordeel kan onderbouwen met concrete situaties. Vind je als leidinggevende dat je werknemer niet goed luistert naar collega’s? Wijs hem dan op een concrete situatie. Bijvoorbeeld: ‘Jouw collega’s hebben je meerdere malen – zoals in de vergadering van afgelopen woensdag – gevraagd om notities te maken van elk telefoongesprek, maar dat doe je niet.’ Daarnaast is het wel belangrijk om

dan aan te geven wat je wel van de werknemer verwacht, zodat hij zich daarin kan verbeteren.

Vaak zit er ook een gevolg aan een beoordelingsgesprek. Bij goed presteren kan dat een loonsverhoging zijn, bij slecht presteren kan dat een waarschuwing of ontslag zijn.

THEMA 4

LEVEL 1

Het grootste verschil

Een functioneringsgesprek is een open gesprek tussen de werknemer en leidinggevende zonder consequenties. Een beoordelingsgesprek komt van één kant, de leidinggevende, en heeft vaak wel consequenties. Naar: www.directpayrolling.nl/

Beantwoord de onderstaande vragen.

Noteer kort wat een functioneringsgesprek is.

Wat is het doel van een functioneringsgesprek?

Noteer kort wat een beoordelingsgesprek is.

Wat is het grote verschil tussen een functioneringsgesprek en een beoordelingsgesprek?

THEMA 4

LEVEL 1

Uit gesprekken met een werknemer kan blijken dat de werknemer niet heel zijn loopbaan dezelfde job wil blijven doen. De werknemer wil dan ‘doorstromen’ naar een andere functie binnen het bedrijf. Bekijk de cartoon. Plaats daarna de beschrijving bij de juiste soort doorstroom. OMSCHRIJVING 1

BEGRIP

Doorstroom van de ene functie naar de andere op

Verticale doorstroom

Diagonale doorstroom

eenzelfde functieniveau 2

Doorstroom van een functie op een lager niveau naar een

functie op een hoger niveau Doorstroom naar een functie op een ander functieniveau én in een ander functioneel gebied

THEMA 4

LEVEL 1

Horizontale doorstroom

Explore 8— Waarom verlaten werknemers het bedrijf? Het kan gebeuren dat een werknemer zich niet meer goed voelt in een organisatie. Of omgekeerd, dat de organisatie de werknemer liever niet in dienst wil houden. Je leerde in Explore 2 dat er dan sprake is van uitstroom of ontslag. a

Wanneer is er volgens jou sprake van vrijwillige uitstroom?

Wat betekent dan onvrijwillige uitstroom?

Werk per twee. Ga naar iDiddit en bestudeer de verschillende vormen van ontslag op de ontdekplaat. Vul de tabel aan.

VORM VAN ONTSLAG

SITUATIE

De werknemer heeft gestolen.

De werknemer heeft beter werk

ziek en wordt ontslagen.

De werkgever ontslaat de hele productieafdeling.

Het bedrijf brandt af. Alle

werknemers zijn hun werk kwijt.

LEVEL 1

Een werknemer is al twee jaar

THEMA 4

gevonden in een ander bedrijf.

Wat is een exitgesprek en waarom kan dat voor het bedrijf nuttig zijn? Gebruik het internet.

In sommige gevallen biedt de werkgever die een werknemer ontslaat, outplacement aan. Zoek op het internet op wat outplacement betekent.

TO THE POINT

Hrm is de afkorting van humanresourcesmanagement. De hr-afdeling richt zich op hoe het bedrijf zijn personeel het best kan inzetten en wel zodanig dat de juiste persoon op de juiste plaats zit op het juiste moment.

Personeelsplanning en de organisatie van de drie grote personeelsstromen zijn een belangrijk onderdeel van hr-management. Personeelsplanning betekent dat de hr-afdeling een overzicht maakt van:

hoeveel personeelsleden er werken en wie dat zijn;

—

welk personeel er in de toekomst nodig is;

—

hoe het bedrijf nieuwe werknemers zal rekruteren;

—

— hoe de uiteindelijke selectie of keuze van de kandidaten zal gebeuren.

Een sollicitant is een kandidaat voor de functie. Hij zal op basis van een vacature een sollicitatiebrief

THEMA 4

LEVEL 1

en cv naar het bedrijf sturen.

Gedurende de instroom zoekt en selecteert het bedrijf nieuwe werknemers. Een goed opgestelde jobaanbieding en een duidelijk geformuleerde functiebeschrijving spelen daarbij een cruciale rol. De geschiktste kandidaten worden aangenomen en ingewerkt.

In een functiebeschrijving staan de taken en verantwoordelijkheden van een werknemer. Werkgevers gebruiken die beschrijving voor rekrutering en ook voor promotie en evaluatie van de prestaties van een werknemer. Een functieprofiel is een document dat bestaat uit drie onderdelen: de functieomschrijving, de eisen waaraan de sollicitant moet voldoen en het aanbod. Het geeft een goed beeld van de inhoud van de functie, het bedrijf en de voordelen die een toekomstige werknemer krijgt. Een onderneming probeert om goede werknemers in het bedrijf te houden door doorstroom. Ze helpt de

werknemers om zich te ontwikkelen en om promotie te

maken. De onderneming zoekt een evenwicht tussen het strategische bedrijfsopleidingsplan en de persoonlijke opleidingsplannen van de werknemers. Goede

functioneringsgesprekken en beoordelingsgesprekken helpen daarbij.

Door te kijken over welke competenties medewerkers beschikken probeert de onderneming de juiste persoon op de juiste plaats in te zetten. Competenties geven aan waar iemand goed in is en bestaan

uit: vaardigheden, kennis, drijfveren, persoonlijkheid en capaciteiten. Daarbij is het belangrijk om de juiste werknemers in sleutelposities te zetten. Een sleutelpositie is een belangrijke positie binnen de

onderneming. Een persoon met een sleutelpositie oefent invloed uit op andere werknemers. Binnen de doorstroomfase zal een onderneming ook werknemers opleiden en omscholen. Via een opleidingsplan brengt ze de opleidingsbehoefte van de onderneming in kaart. Een onderneming kan werknemers intern opleiden of een beroep doen op externe opleiders. Wanneer een externe opleider

naar de onderneming toekomt voor een opleiding dan is er sprake van een incompanyopleiding. OPLEIDING

—

De lesgever speelt sneller in op

NADELEN —

onvoldoende didactische

sector of in de omgeving van de

ervaring (hij is misschien geen

organisatie.

goede lesgever).

De lesgever is flexibel en kent

—

het bedrijf goed.

Incompany

— —

Het opleidingsinstituut is

De lesgever kan geen informatie uit andere bedrijven aanbrengen.

—

De trainers van het

onafhankelijk.

opleidingsinstituut kennen

Wat de opleiders leren door hun

de organisatie, cultuur en

contacten met alle bedrijven

problematiek van het bedrijf

waar ze opleiding geven, is een

niet goed.

toegevoegde waarde in het

—

De kostprijs is hoog.

—

De opleidingen zijn heel duur.

leerproces. —

De lesstof is afgestemd op de leervraag van de onderneming.

—

Het bespaart reiskosten en tijd.

LEVEL 1

Extern

De lesgever heeft misschien

recente gebeurtenissen in de

THEMA 4

Intern

VOORDELEN

Wanneer werknemers het bedrijf verlaten, dan is er sprake van uitstroom. Er zijn verschillende redenen voor uitstroom. Vrijwillige uitstroom: de werknemer verlaat het bedrijf omdat hij dat zelf wil.

—

Onvrijwillige uitstroom: de werknemer wordt door de werkgever ontslagen.

—

Ontslag wegens een dringende reden

—

Ontslag wegens overmacht

—

Collectief ontslag

—

Ontslag wegens langdurige ziekte

—

Action 1— Hoe formuleer je een vacature op basis van een functieprofiel?

Stel een vacature op voor een medewerker op de personeelsdienst van Aldi in Erpe-Mere. Baseer je op het onderstaande functieprofiel. Lees aandachtig het functieprofiel.

Surf via iDiddit naar de website van Adobe of van Canva. Kies een passend sjabloon voor deze vacature

uit. Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches van Canva. c

Verwerk de slogan en het logo van Aldi in je vacature. De afbeeldingen vind je op iDiddit.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

FUNCTIEPROFIEL

FUNCTIEBESCHRIJVING

− Je zorgt voor een correcte tijdsregistratie: controle van prestaties en afwezigheden van medewerkers.

− Je bent een van de aanspreekpunten voor interne klanten (medewerkers alsook leidinggevenden) voor diverse hr-vragen.

− Je zorgt voor de correcte verwerking van sociale documenten, ziekteattesten en arbeidsongevallen. − Je ondersteunt het team bij werving en selectie: je plaatst vacatures, doet een eerste cv-screening, neemt telefonische interviews af en neemt deel aan jobbeurzen.

− Je ondersteunt bij de onboarding van nieuwe medewerkers.

− Je voorziet contracten voor nieuwe medewerkers en jobstudenten. − Je volgt algemene administratie op voor zowel hard als soft hr.

PROFIEL

AANBOD

Je beschikt over een bachelordiploma of bent

Maaltijdcheques

gelijkgesteld door ervaring.

Je hebt een eerste ervaring binnen hr of bent

THEMA 4

LEVEL 1

heel gemotiveerd om je erin te verdiepen.

Je bent organisatorisch sterk. Je bent klantgericht en een echte teamplayer.

Laptop Individuele hospitalisatieverzekering 2 dagen per week thuiswerk

Action 2— Wat zijn BOP en POP? Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening met het filmpje of de leestekst. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Filmpje

Ga naar iDiddit. Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen. Waarvoor staat de afkorting POP die vaak in hrm gebruikt wordt?

Wat is de bedoeling van een POP?

Uit welke stappen bestaat een POP? Bespreek kort elke stap.

Een POP opstellen is één ding, maar na het hele proces evalueer je. Hoe evalueer je achteraf jezelf?

Naast een persoonlijk opleidingsplan (POP) bestaat er ook een bedrijfsopleidingsplan (BOP) met daarin de toekomstige personeelsbehoeften van het bedrijf zelf. Hoe sluiten BOP en POP volgens jou op elkaar aan?

LEVEL 1

THEMA 4

Optie 2

Artikel

Lees de onderstaande tekst en beantwoord de vragen. a

Waarvoor staat de afkorting BOP?

Wat houdt een BOP in?

Waarvoor staat de afkorting POP?

Wat houdt een POP in?

Hoe sluiten volgens jou BOP en POP bij elkaar aan?

Zijn de volgende situaties in te delen bij BOP of bij POP of bij allebei?

SITUATIE

Een boekhouder heeft de ambitie om binnen de vijf jaar op de afdeling

BOP, POP OF BEIDE?

marketing te werken. Hij wil zich bijscholen.

Het bedrijf weet dat het tegen volgend jaar een vervangster moet zoeken

voor de receptioniste die op pensioen gaat. Een medewerkster die nu in de verkoopafdeling zit, heeft de ambitie om zich om te scholen tot receptioniste.

Een werknemer van de IT-dienst wil zich bijscholen om met nieuwe

programma’s te leren werken. Tegen volgend jaar zou het bedrijf vijf heftruckchauffeurs moeten opleiden.

Op termijn moet de hoofdmagazijnier vervangen worden, en dat liefst door

een medewerker die nu al in het magazijn werkt.

LEVEL 1

Hoe komt de werkgever de wensen van de werknemer te weten?

THEMA 4

BOP en POP In het BedrijfsOpleidingsPlan (BOP) beschrijft de hr-afdeling de huidige personeelssituatie en de gewenste personeelssituatie voor de toekomst. Door heden en toekomst met elkaar te vergelijken, wordt het duidelijker op welke gebieden u als bedrijf sturing moet geven aan de personeelsontwikkeling. Het Persoonlijk OpleidingsPlan (POP) beschrijft de ontwikkeling die een individuele medewerker maakt tijdens de tewerkstelling. In sommige situaties is het goed om een plan op te maken voor een specifieke medewerker om gericht aan zijn ontwikkeling te werken. Het spreekt voor zich dat het POP overeenkomsten moet hebben

met het BOP. Het POP is een interactief plan dat wordt opgesteld in een gesprek met wederzijdse input. Hoe ziet de medewerker zijn eigen functioneren? Wat zijn de sterke punten? Waarin zou hij zichzelf graag verder

ontwikkelen? Of wat denkt hij van een bepaalde ontwikkeling in het bedrijf? Het zijn enkele van de vele onderwerpen die mogelijks aan bod kunnen komen tijdens het gesprek en bijdragen aan zowel het welbevinden van de medewerker als het personeelsklimaat. Naar: fondsbeton.be

Action 3— Wat zijn de kerntaken van de hr-afdeling? Bekijk de onderstaande infographic. Met welke begrippen uit dit Level kun je de infographic in verband brengen?

Infographic: Instroom, doorstroom en uitstroom

Nu aanwezig?

Nu nodig?

Doorgroei

Nieuwe instroom

LEVEL 1

Externe uitstroom

THEMA 4

Straks nodig?

Action 4— Wat zijn de opleidingskosten voor een onderneming?

Hoeveel kost het volgens jou aan een bedrijf als een medewerker een dag een externe opleiding volgt? Schrijf hier het bedrag op in euro.

Surf via iDiddit naar de website van Acerta en kies er enkele opleidingen uit. a

Bekijk de prijs van die opleidingen. Wat stel je vast?

Toch moet het bedrijf de kosten niet volledig zelf dragen. Leg uit.

Wat is een subsidie?

Action 5— Om welke doorstroom gaat het? Noteer de juiste doorstroom bij elke situatie. Kies uit:

horizontale doorstroom – verticale doorstroom – diagonale doorstroom

SITUATIE

Een boekhouder wordt hoofdboekhouder.

Een bediende van de dienst aankoop wordt

de baas op de dienst verkoop.

LEVEL 1

terug en wordt weer gewoon verkoper.

THEMA 4

De baas van de dienst verkoop zet een stap

wordt secretaresse op de dienst verkoop.

SOORT DOORSTROOM

De secretaresse op de dienst aankoop

Action 6— Is er sprake van personeelsbeleid of van hrm? In de vorige eeuw werd de term ‘personeelsbeleid’ gebruikt. Tegenwoordig is ‘hr(m)’ de gangbare term. a

Lees het volgende artikel.

Leg het verschil uit tussen personeelsbeleid en hrm.

Personeelsbeleid of hrm?

In de loop der tijd is het denken over personeelsbeleid fundamenteel veranderd. Ging het vroeger vooral om het reageren op omgevingsprikkels (overheidsbeleid, cao’s, sociale wetgeving), dan wordt personeelsbeleid tegenwoordig binnen het totale management van het bedrijf geplaatst. Een typische taak van een afdeling PZ (personeelszaken) is bijvoorbeeld de salarisadministratie en de controle op het naleven van alle bedrijfsreglementen. Naast die traditionele taken is hrm in hoge mate gericht op de ontwikkeling van medewerkers. De hrm-gedachte biedt een andere kijk op de organisatie en wat de medewerkers daarbinnen kunnen betekenen. Personeelsbeleid wordt hrm wanneer: – de (kwaliteit van de) werknemer centraal staat als belangrijkste schakel in de waardetoevoeging; – het personeelsbeleid een rol krijgt in de realisatie van ondernemingsdoelstellingen; – een verschuiving plaatsvindt van verantwoordelijkheden van de ‘top’ naar de werkvloer; – er sprake is van verzakelijking van het personele element (denken in termen van kosten-opbrengsten, flexibilisering, uitbesteding en prestatiemanagement).

THEMA 4

LEVEL 1

Bron: dezaak.nl

Action 7— Raad jij de juiste begrippen via het rad? Om de begrippen uit de hrm-wereld in te oefenen, speel je het spel ‘Het rad’. a

Werk in groepen.

Surf via iDiddit naar de website waar je het spel online kunt spelen.

Geef in de rechterzone de volgende begrippen in.

Klik op ‘Add names to the wheel’ en spelen maar. Beschrijf om de beurt

het begrip dat op het rad verschijnt.

functioneringsgesprek

personeelsplanning

beoordelingsgesprek

horizontale doorstroom

persoonlijk opleidingsplan

competenties

incompanyopleiding

selectie

diagonale doorstroom

instroom

sollicitant

doorstroom

interne opleiding

uitstroom

omscholen

verticale doorstroom

onvrijwillige uitstroom

vrijwillige uitstroom

outplacement

werving

exitgesprek externe opleiding

functiebeschrijving

bedrijfsopleidingsplan

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 1

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

1 Ik kan de hr-afdeling plaatsen binnen een

onderneming en ik kan de basistaken van de hr-afdeling toelichten.

3 Ik kan uitleggen wat instroom is en wat er

zich tijdens de instroom afspeelt binnen de hr-afdeling.

2 Ik kan toelichten wat personeelsplanning is.

4 Ik kan uitleggen wat doorstroom is en wat er

zich tijdens de doorstroom afspeelt binnen de hr-afdeling. 5 Ik kan uitleggen wat uitstroom is en wat er

hr-afdeling.

zich tijdens de uitstroom afspeelt binnen de

6 Ik kan een digitale vacature opstellen aan de

THEMA 4

LEVEL 1

hand van een functieprofiel.

2 LEVEL E

Welke rekruteringskanalen zijn er?

MOR

INTRO 1

A.S.Adventure.edu is voortdurend op zoek naar geschikt personeel, maar gepassioneerd en

gemotiveerd personeel vinden is voor iedere werkgever een uitdaging. Binnen het hr-beleid wordt sterk ingezet op de zoektocht naar mensen die binnen het team passen. a

Lees de getuigenis van Thaïs Dupont, een medewerkster van A.S.Adventure.edu.

Waarom heeft A.S.Adventure.edu haar aangeworven volgens jou? Bespreek klassikaal.

Hoelang werk je inmiddels bij A.S.Adventure.edu? Ik werk sinds september 2018 bij A.S.Adventure.edu Gent en ben momenteel afdelingsverantwoordelijke Fashion en trekking (dames).

Wat is jouw passie en hoe is die ontstaan? Ik ben opgegroeid aan de kust en heb dus altijd al een hechte band met zowel het strand, als de zee gehad. Toen ik in 2015 de passie voor het surfen herontdekte, merkte ik dat er ook een heuse levensvisie en manier van reizen mee gepaard gaat die me bijzonder aanspreekt.

Afdelingsverantwoordelijke Thaïs Dupont: surflover

Wat betekent ‘Adventure is everywhere’ voor jou? Dat het avontuur permanent aanwezig is, kun je bij ons thuis het best merken aan het feit dat de surfplanken altijd klaarliggen. Het gebeurt dat we na een drukke werkdag nog snel even gaan surfen, of dat we in een vrij weekend naar Le Rozel in Frankrijk of naar Scheveningen gaan. Soms moeten we gewoon even een paar golven gaan pakken. Surfen is voor mij de perfecte manier om helemaal tot rust te komen. Vooral op plaatsen zoals Bretagne waar je niet met dertig surfers voor dezelfde golf moet strijden en de natuur rond je zo prachtig is, dat je soms vergeet op de golven te letten. Surfen is geduldig wachten, de tijd uit het oog verliezen en vooral de plaats waar je bent, lezen en onderzoeken. Je leert van anderen door te stelen met je ogen, en je leert iedere dag wel nieuwe mensen kennen zonder dat daar veel woorden voor nodig zijn. In het water is iedereen gelijk. Wat je doet in het leven is er van geen belang, want daar zijn we allemaal om dezelfde reden. Ook de manier van reizen die met het surfen gepaard gaat, is fantastisch. Je reist en de golven bepalen waarheen je precies gaat. In ons busje hebben we alles wat we nodig hebben. Meestal slapen we naast het strand zodat we meerdere keren per dag het water in kunnen. Tussendoor is er tijd om te lezen of voor wandelingen naar de meest afgelegen plekken. In april hopen we nog een reis naar Marokko te kunnen doen waar we dan in een surf house zouden logeren.

THEMA 4

LEVEL 2

Bron: A.S.Adventure.com

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Op welke rekruteringskanalen kan een bedrijf een beroep doen om geschikte medewerkers te vinden?

Explore 1— Via welke kanalen kun je een job zoeken? 1

Stel dat jij dit jaar voor het eerst een vakantiejob of weekendwerk wilt doen. Op welke manier zou jij dan op zoek gaan naar een leuke job? Bespreek klassikaal. Lees het artikel. a

Op welke manieren gaan mensen in dit artikel op zoek naar een job?

Wat is hun kans op succes?

REKRUTERINGSKANAAL

KANS OP SUCCES

Op zoek naar een nieuwe job? Spontaan solliciteren levert het beste resultaat. Meerdere kanalen gebruiken in de zoektocht voor een job, werkt het best. Uit een analyse van Randstad blijkt dat geen enkel kanaal zo succesvol is om een nieuwe job als de spontane sollicitatie. ‘Maar in het wilde weg je cv rondsturen, heeft ook geen zin’. Spontane sollicitaties hebben een slaagpercentage van 18 procent, zo blijkt uit een ondervraging van

hr-dienstverlener Randstad. Daarmee klopt die manier

om een nieuwe baan te zoeken, alle andere. Wie zich wendt tot een officiële instantie zoals VDAB in Vlaanderen of Actiris in Brussel, slaagt in 15 procent van de gevallen. Eigen netwerken halen een score van 14 procent, en uitzendkantoren 13 procent. Digitale kanalen komen uit op 11 procent, headhunters op 6 procent en advertenties

uit. ‘Mensen sturen hun cv per mail op naar bedrijven waarvan ze denken, dat ze er kans maken op een baan. Onze indruk is dat werkzoekenden goed hun huiswerk maken, en doelgericht te werk gaan. In het wilde weg je cv rondsturen naar een groot aantal bedrijven is geen goed idee. Daartoe willen we de mensen zeker niet aansporen’.

THEMA 4

‘We vermoeden dat die spontane sollicitaties vaak digitaal gebeuren’, legt Jan Denys van Randstad

LEVEL 2

in de krant leveren in 5 procent van de gevallen iets op.

De gegevens komen uit een ondervraging van 11 000 respondenten, in het kader van de jaarlijkse employer-brandstudie. Een andere belangrijke conclusie was dat digitale rekruteringskanalen nog lang geen dominante rol spelen op de arbeidsmarkt. Zo’n 42 procent van de respondenten maakt er gebruik van, waarmee ze qua populariteit op de derde plaats komen, na bemiddelaars als VDAB of Actiris, en spontane sollicitaties. ‘Digitale kanalen zijn niet iets waar vooral jongeren mee bezig zijn’, zegt Denys. ‘Integendeel, de populariteit ervan stijgt met de leeftijd.’ Digitale kanalen worden overigens ook gebruikt door traditionele spelers als VDAB en Randstad. Andere rekruteringskanalen zoals uitzendkantoren, advertenties en een kennissennetwerk zijn minder populair. Denys: ‘Het is duidelijk dat er meerdere wegen naar Rome lopen. Als je op zoek Bron: standaard.be, 2017-06-01

Waarvan is VDAB de afkorting? Gebruik het internet.

Zoek op internet wat een headhunter is.

bent naar werk, is het verstandig om je inspanningen te spreiden over meerdere kanalen.’

Noteer drie voorbeelden van digitale kanalen.

THEMA 4

LEVEL 2

Explore 2— Welke kanalen gebruiken werkgevers om personeel te zoeken?

Bekijk aandachtig de afbeeldingen. Welke manier van rekruteren zie je? Leg kort dat rekruteringskanaal uit.

ck / Piotr Sw at

J O B DAYS ,

tstoffen Chemie, kuns tech farma en bio 17-31 maart

AANWERVEN

Zet je vacature gratis op de grootste

jobsite van Vlaanderen en krijg toegang

tot meer dan 180 000 cv’s.

THEMA 4

LEVEL 2

4 Een vriend of familielid voorstellen om bij jou op

Belgische vestigingen’, vertelt Steven Buysse, talent

het werk te komen solliciteren: het vraagt heel veel

acquisition partner bij UNILIN.

vertrouwen. Uiteraard wil je op het werk geen mal

‘In een foldertje dat bij de kaartjes hoort, staat nog

figuur slaan door met een ongeschikte kandidaat

eens netjes opgelijst waarom mensen bij UNILIN

aan te komen, maar tegelijk wil je je vriend ook niet

werken – van “sterke internationale speler” tot

aanraden om ergens te gaan werken waar hij niet

“Werken bij UNILIN is fun”.’

tevreden zal zijn. En hoe werkt dat dan praktisch, dat

Vanuit de onderneming zijn de kaartjes een extra

aanbevelen?

manier om de vele vacatures in te vullen. ‘Wanneer

‘In eerste instantie moet je er natuurlijk voor zorgen

eigen medewerkers nieuwe mensen aanbrengen,’ zo is de ervaring van Steven, ‘dan is de kans groot dat er een

dat mensen goesting hebben om als ambassadeur op

goede match uit komt. Zij brengen een heel authentiek

te treden.’ (Steven Buysse)

verhaal en spelen in op de persoonlijke situatie. De

medewerkers zelf hebben bovendien een goed gevoel

Bij UNILIN hebben ze er wat op gevonden. ‘Alle

wanneer ze hun vriend, kennis of familielid aan een

medewerkers hebben van ons een aantal visitekaartjes

nieuwe baan kunnen helpen.’

gekregen die ze kunnen uitdelen aan mensen die

Bron: Jobat.be, 2017-01-04

ze kennen en van wie ze denken dat ze goed zullen matchen met ons bedrijf. Op de voorkant staat de

naam van de medewerker met daaronder ‘Happy

en die van mijn collega – wij zijn verantwoordelijk

collega bij UNILIN’. Op de achterzijde staat mijn naam voor de rekrutering en selectie van arbeiders voor de

THEMA 4

LEVEL 2

7 6

het64

Datum: 29 januari Plaats: 8790 Waregem Bedrijf: TVH Group / mateco GmbH

SOLLICITEER NU

SPONTANE SOLLICITATIE

Vindt u in ons vacatureoverzicht geen functie die bij uw profiel aansluit? TVH is voortdurend op zoek naar getalenteerde en gemotiveerde kandidaten! Stuur ons daarom uw spontane sollicitatie door te klikken op ‘Solliciteren’. Op die manier nemen we in de toekomst contact met u op als uw sollicitatie aansluit bij een van onze nieuwe vacatures! Meer informatie? jobs@tvh.com – Brabantstraat 15 – 8790 Waregem – +32 56 43 42 84

THEMA 4

LEVEL 2

9 INTERNE OPROEP TOT KANDIDATUURSTELLING SILVA medical rekruteert voor het Ziekenhuis van het Geriatrisch Centrum Scheutbos: een logistiek assistent (m/v/x) vervangingscontract – deeltijds 28,5u/week –

onmiddellijke indiensttreding

THEMA 4

LEVEL 2

Explore 3— Wat is het geschikte aanwervingskanaal? Aanwervingskanalen Een bedrijf dat een medewerker wil aanwerven, moet de juiste doelgroep bereiken. Het bedrijf hoeft zich niet tot een aanwervingskanaal te beperken. Het kan het best verschillende aanwervingskanalen combineren. Zo kan het voor een vacature van verpleegkundige een advertentie plaatsen op een jobwebsite, deelnemen aan een afstudeerbeurs of het personeel

aanmoedigen om zelf kandidaten aan te brengen. De zoektocht naar een CEO of andere

topfunctie gebeurt vaak op een discrete manier via een headhunter zonder dat die vacature elders gepubliceerd wordt. Dat is in het belang van de onderneming en de kandidaat.

Welk aanwervingskanaal zou jij voor de volgende jobs gebruiken? JOB

Bouwvakker

AANWERVINGSKANAAL

CEO van een grote

onderneming

Verpleegkundige

Administratief medewerker

boekhouding

kinderdagverblijf

LEVEL 2

Verantwoordelijke

THEMA 4

TO THE POINT Rekruteringskanalen zijn de manieren waarop bedrijven op zoek gaan naar geschikte medewerkers. Een bedrijf hoeft zich zeker niet tot een kanaal te beperken, integendeel het kan het best verschillende aanwervingskanalen combineren, zodat het zijn doelgroep kan bereiken. Zo kan het bedrijf op een jobbeurs, een plaats waar bedrijven samenkomen, zijn openstaande vacatures

voorstellen of op een afstudeerbeurs, dat is een jobbeurs voor laatstejaars van een hogeschool of universiteit. Wanneer een persoon zijn cv en motivatiebrief naar de onderneming stuurt voor een functie waar geen

specifieke vacature voor openstaat, dan heet dat een vrije of spontane sollicitatie.

Intern rekruteren betekent dat het bedrijf onder de eigen werknemers iemand zoekt die de vacature kan invullen. Rekruteren kan ook gebeuren via personeelsleden die een medewerker aanbrengen.

Uitzendkantoren en selectiekantoren worden ook vaak ingezet. Een selectiekantoor gaat op basis van de functiebeschrijving van een onderneming op zoek naar een geschikte kandidaat. Selor is een voorbeeld van selectiebureau voor wie een job zoekt bij de overheid.

Jobwebsites zoals Jobat en StepStone zijn zeer populaire aanwervingskanalen. VDAB heeft ook een bekende website. VDAB staat voor Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Op

die website kunnen bedrijven gratis hun vacatures plaatsen.

Daarnaast zijn vacatures in (de bijlage van) kranten en vooral op sociale media (LinkedIn, Facebook) niet meer weg te denken.

Een headhunter gaat in naam van ondernemingen op zoek naar geschikte kandidaten voor een vacature. Een headhunter zoekt personen die hoogopgeleid zijn en

over specifieke kennis en vaardigheden beschikken om topfuncties zoals voorbeeld CEO van een onderneming in

THEMA 4

LEVEL 2

te vullen.

Action 1— Waar kun je een job zoeken? 1

Naast de website Jobat zijn er nog andere websites die vacatures publiceren. Gebruik het internet en zoek er nog twee.

Zoek de drie dichtstbijzijnde uitzendkantoren in jouw regio.

Action 2— Welk rekruteringskanaal gebruikt Het Poetsbureau?

Lees het artikel.

Een premie om een collega aan te brengen?

In hun zoektocht naar nieuw talent zijn werkgevers bereid best ver te gaan. Een gangbare praktijk om nieuwe medewerkers aan te trekken, is het inschakelen van het bestaande personeel. Niet gewoon via mondtot-mondreclame, maar via een officiële bonus: de wervingspremie. Jobat.be vroeg aan Els Vanderhaegen, legal expert bij hr-partner Securex, wat de premie inhoudt en wat ervan overblijft eens de fiscus is gepasseerd.

Het Poetsbureau van Glowi verstopt niet bepaald dat het fan is van het concept: een extra beloning per collega die je aan boord brengt. Op de website lees je dat Het Poetsbureau zelfs een stapje verdergaat: jijzelf ontvangt 1 000,00 euro bruto, maar de nieuwe medewerker ook. Ook dienstenchequebedrijf Dienstenthuis maakte onlangs bekend dat elke medewerker die iemand naar het bedrijf loodst, 500,00 euro ontvangt, evenals de nieuwe medewerker zelf.

THEMA 4

‘Aangezien bedrijven wervingspremies op ondernemingsniveau regelen, is het moeilijk om te zeggen hoeveel werkgevers gebruikmaken van de premie, in welke sectoren die het populairst is of hoeveel die doorgaans bedraagt’, zegt Els Vanderhaegen. ‘Algemeen kun je wel zeggen dat in de huidige context van schaarste, de wervingspremie een gunstig middel kan zijn om kandidaten te werven. Doorgaans is de aanwerving dan goedkoper voor de werkgever dan het geval zou zijn via headhunters of rekruteringskantoren.’

LEVEL 2

Zo zijn er nog heel wat voorbeelden van bedrijven die de zogenaamde wervingspremie toekennen aan medewerkers die nieuwe collega’s aanbrengen – kennissen, ex-collega’s of oude studiegenoten, bijvoorbeeld. De beloning kan ook de vorm van een fles champagne of geschenkbon aannemen, maar vaak gaat het om geldsommen van 150,00 tot 2 500,00 euro bruto – met hoge premies gereserveerd voor hoge functies.

Enkele voorwaarden ‘Het bedrijf zelf bepaalt aan welke voorwaarden je moet voldoen om een wervingspremie te ontvangen’, gaat Els Vanderhaegen verder. ‘Daarom kunnen ze sterk verschillen.’ Meestal is er wel een voorwaarde die bepaalt dat de nieuwe collega een bepaalde minimale tijd aan boord moet blijven. Die periode kan bijvoorbeeld zes maanden bedragen. Pas daarna ontvang je de premie. ‘Het systeem geldt ook niet voor aanwervingen voor de hr-dienst of directieleden, want zij hebben beslissingsbevoegdheid over de aanwerving van nieuwe medewerkers. Dat de kandidaat echt nieuw is, en bijvoorbeeld geen ex-medewerker, is ook een courante vereiste.’

Bron: hln.be, 2024-05-29

Beantwoord de vragen.

Wat is een wervingspremie?

Stel dat je een gulle wervingspremie ontvangt van 2 000,00 euro bruto. Als je veel verdient, hou je er na die twee verminderingen maar 808,45 euro aan over. Van een premie die bruto 1 000,00 euro bedraagt, zoals bij Het Poetsbureau, hou je in het ‘slechtste’ geval maar 404,22 euro over. Hoewel het een mooie bonus blijft, loop je dus beter niet te hard van stapel.

Leg uit hoe Het Poetsbureau daarin nog een stapje verdergaat.

Welke voorwaarden zijn er om zo’n aanwervingspremie te krijgen?

THEMA 4

LEVEL 2

Action 3— Welk rekruteringskanaal gebruikt deze starter? Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over beginnend onderneemster Lieselotte. a

Op welk aanwervingskanaal heeft Lieselotte een beroep gedaan?

Om welke reden is Lieselotte tevreden over haar beslissing?

Action 4— Wat houdt de aanwervingsprocedure van de

Vlaamse overheid in?

Surf naar de website van Vlaanderen.be. Hoe werft de Vlaamse overheid medewerkers aan?

Action 5— Welk rekruteringskanaal gebruik je het best? Kies een rekruteringskanaal voor de onderstaande functies. FUNCTIE

Financieel

verantwoordelijke kmo Poetsvrouw

Leerkracht

REKRUTERINGSKANAAL

grootwarenhuis

THEMA 4

Kassamedewerker

LEVEL 2

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan verschillende rekruteringskanalen opsommen.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan de betekenis van verschillende

rekruteringskanalen uitleggen. 3 Ik kan geschikte rekruteringskanalen kiezen

THEMA 4

LEVEL 2

voor een vacature.

MORE MORE

3 LEVEL E MOR

Hoe solliciteer je voor een studentenjob? 1

INTRO Lees de jobadvertenties en bekijk de profielen. Welke jobadvertentie past bij wie? ADVERTENTIE 1

ADVERTENTIE 2

ADVERTENTIE 3

PERSONAL ASSISTANT + is ruim 15 jaar de nummer één voor de selectie, rekrutering, uitzending en opleiding van meertalige secretariaatsmedewerkers. Personal Assistant + vindt voor jou de ideale functie die overeenstemt met je kwalificaties en ervaring. FUNCTIEBESCHRIJVING Je werkt in een klein team waardoor de jobinhoud uitgebreid en gevarieerd is. Tot je takenpakket behoren o.a.: – klassement en de algemene postbehandeling, – de correspondentie, – sporadische vervanging van de vaste onthaalmedewerker. PROFIEL – Je hebt een zeer goede kennis van het Nederlands en Engels en goede basiskennis van Frans. – Je kennis van Ms Office is uitstekend. – Je bent flexibel qua takenpakket. – Je hebt bij voorkeur relevante ervaring met administratief werk. AANBOD – Je werkt enkel op woensdagvoormiddag, donderdag en vrijdag. – De plaats van tewerkstelling is vlot bereikbaar, ook met het openbaar vervoer. – Je salaris is afhankelijk van je ervaring en competenties. SOLLICITEER

Kapper / kapster

Functieomschrijving

Werkgever:

WAKKO HAIRDRESSERS

Plaats: Gent (Oost-Vlaanderen) Vacaturestatus: Voltijds Jobreferentie: 00370667-228751D9.1-R Contracttype: Onbepaalde duur

Sollicitatie

Bel Peter 0475 77 07 13 of mail naar peter-platel@ telenet.be

LEVEL 3

Verwacht: gemotiveerde kapper / kapster voor funky salon in volle groei Vereisten: enthousiast, verantwoordelijk, stipt, gemotiveerd

THEMA 4

CONTACTE E Voornaam :

R AANBIE

DER

Straat en h uis

OVER TE NEMEN

nummer:

E-mail: Naam:

Volledig vernieuwde

Postcode e

broodjeszaak / snackbar

Telefoonn u

in hartje Brugge Bestaande uit: zaal van 90 m² met 50 zitplaatsen, open keuken, bar, toonbank, kelder en groot terras

A Roos

met 20 zitplaatsen.

mmer:

Commerciële topligging

n stad:

Malik

pas afg estude

erd

taande ren alleens e kinde van twe r e d e o m

eroen Katleen en J en uitdaging aar e

op zoek n

Kies een van deze personen en licht toe waarom de gekozen job bij haar of hem past.

THEMA 4

LEVEL 3

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe stel je een motivatieboodschap en een curriculum vitae op voor een studentenjob?

Explore 1— Welke elementen moet je zeker opnemen in een cv?

Waarvan is cv de afkorting?

Zoek op internet de letterlijke betekenis van dat begrip in het Nederlands.

Good to know

Je cv is erg belangrijk in je zoektocht naar een job. Het is het visitekaartje waarmee je je aan je toekomstige werkgevers presenteert. Daarom moet jouw cv alle elementen bevatten zodat de potentiële werkgever in een oogopslag alle informatie ziet om te

beslissen of je in aanmerking komt voor de job.

Werk samen met je buur. Bespreek welke elementen volgens jullie in een cv voor een studentenjob moeten staan.

Maak een digitale mindmap. Raadpleeg de ICT-fiches van mindmap.

Bespreek nadien klassikaal en vul de mindmap verder aan indien bepaalde elementen ontbraken.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Explore 2— Hoe structureer je je cv? Ga naar iDiddit. Je vindt er een vacature en alle elementen die Maureen Stans in haar cv wil opnemen om voor die studentenjob te solliciteren. Hoe structureer je die

Welke elementen zet je bovenaan?

Welke volgorde hanteer je best?

Welke elementen neem je best niet op?

LEVEL 3

elementen?

THEMA 4

Good to know — Een goed cv heeft een gestructureerde indeling: bovenaan een persoonlijke introductie en contactgegevens, daaronder werkervaring, en vervolgens opleidingen. Verder kun je aan de zijkant een profielfoto en aanvullende informatie zetten. — Zet je werkervaring altijd omgekeerd chronologisch, dus de meest recente werkervaring bovenaan. Zo is direct te zien hoe je jouw kennis en vaardigheden het laatst hebt ingezet. — Overweeg goed wat je opneemt. Focus op wat echt relevant is, houd het kort en zet

het belangrijkste op de bovenste helft van de eerste bladzijde.

Verwerk het resultaat van vraag 1 in een cv dat je met een tekstverwerker maakt. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1

Nieuw document

Optie 2

Sjabloon

Vertrek van een nieuw document en breng zelf de nodige lay-out aan.

Gebruik de sjablonen van de tekstverwerker.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Explore 3— Wat is het verschil tussen een motivatiebrief en een sollicitatiebrief?

Motivatiebrief en sollicitatiebrief Steeds meer bedrijven vragen om een motivatiebrief en niet meer zo vaak om een

sollicitatiebrief. Zoals de naam al zegt, staat in een motivatiebrief vooral waarom je als sollicitant die baan graag wilt. —

Waarom wil jij die functie hebben?

—

Waarom ben jij de geschikte kandidaat?

—

Waarom heb je voor het bedrijf gekozen?

Het gaat meer om wie jij bent, wat jij kunt en wat jij kunt bijdragen aan de organisatie of onderneming.

LEVEL 3

sollicitatiebrief neem je de tijd om je cv toe te lichten en te vertellen wat je kunt en gebruik

THEMA 4

Een motivatiebrief heeft dus een andere insteek dan een sollicitatiebrief. In een

bepaalde job.

je voorbeelden om je verhaal sterker te maken. Een en dezelfde sollicitatiebrief kun je naar meerdere werkgevers sturen, een motivatiebrief niet, want je beschrijft je motivatie voor een

Ga naar iDiddit en bestudeer er de drie brieven grondig. a

Is het een motivatie- of een sollicitatiebrief?

Noteer ook waarom.

Brief Amina Yildiz

Brief Rowan Levi

Brief Lore Jorissen

Explore 4— Hoe stel je een geslaagde motivatiebrief op? 1

Bestudeer de ontdekplaat met tips voor een geslaagde motivatiebrief.

Ga naar iDiddit en download de jobadvertentie en de motivatiebrief van Jören. Duid deze drie onderdelen in de brief van Jören aan: inleiding, motivatie en slot.

Markeer de kwaliteiten van Jören die relevant zijn voor de job waarvoor hij solliciteert.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Hoe kan Jören zijn brief inhoudelijk nog meer op punt stellen? Geef drie tips.

Niet alleen de inhoud is belangrijk. Ook aan de lay-out en de redactionele normen moet je voldoende aandacht besteden. Ga naar iDiddit en download de brochure met de NBN-normen. a

Respecteert Jören alle normen?

Indien niet, geef in de opmerkingen tips om dat te verbeteren.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 3

Explore 5— Hoe formuleer je je motivatieboodschap op een creatieve manier?

Good to know Wanneer je op zoek bent naar een job, kan het best wel eens zijn dat je uitgenodigd wordt voor een videosollicitatie. Meer en meer grijpen werkgevers naar digitale kanalen als Skype, Zoom en Google Hangouts voor een eerste selectie. Daardoor is er geen heen-en-

weer-communicatie over een mogelijke afspraak ter plaatse, geen reiskosten en geen tijdverlies.

Markeer in het Good to know-kader de voordelen van een videosollicitatie.

Ga naar iDiddit. Je vindt er zes heel korte filmpjes met een tip voor een geslaagde videosollicitatie.

Vat de tips samen in een korte checklist. Gebruik daarvoor het sjabloon dat je op iDiddit vindt.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Bekijk de filmpjes.

Ga naar iDiddit en bekijk een voorbeeld van een videosollicitatie. a

Ga aan de hand van de checklist na of de sollicitant rekening gehouden heeft met de tips.

Noteer telkens waarom (niet).

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 3

TO THE POINT Curriculum vitae (cv) Een curriculum vitae is een visitekaartje. Meestal lezen ondernemingen die op zoek zijn naar nieuwe werknemers, eerst het cv en daarna de sollicitatie- of motivatiebrief. Het is dan ook heel belangrijk dat een cv de aandacht trekt en indruk maakt. Dankzij een goed cv krijgt een potentiële werkgever in een oogopslag alle informatie die hij nodig heeft om te beslissen of een sollicitant in aanmerking

komt voor de job. De structuur van een cv is altijd min of meer hetzelfde en een aantal onderdelen komen op ieder cv terug.

— Persoonlijke gegevens: Het eerste en misschien wel belangrijkste onderdeel op een cv is een

overzicht van je persoonlijke gegevens: je voor- en achternaam, woonadres, telefoonnummer en e-mailadres. Eventueel vermeld je ook je geboortedatum en -plaats, je burgerlijke staat en de nationaliteit.

— Persoonlijk profiel: Steeds meer cv’s bevatten een persoonlijke introductietekst van de

sollicitant. Het persoonlijke profiel bestaat uit drie tot vijf regels waarin je antwoord geeft op

deze vragen: Wie ben ik? Welke competenties heb ik? en Wat zoek ik? Die profielschets is niet verplicht, maar hij geeft de (toekomstige) werkgever een goed beeld van wie jij bent. Het kan

helpen om de lezer ervan te overtuigen dat je een geschikte kandidaat bent. — Werkervaring: Omschrijf de functies die

je hebt vervuld, bij welke organisaties en in welke periode. Voor een studentenjob kunnen dat vorige studentenjobs zijn of

werkervaring tijdens stages in de opleiding.

Neem alleen de functies op die relevant zijn voor de job waarvoor je solliciteert.

— Opleidingen: Vermeld de meest recent

gevolgde opleiding eerst. Indien relevant

kun je ook ruimte maken voor aanvullende informatie over buitenschoolse

activiteiten zoals een monitoropleiding, vrijwilligerswerk …

Ten slotte zijn er ook optionele onderdelen van een cv die niet voor iedereen relevant zijn. Kies daarom de onderdelen op je cv zorgvuldig uit.

— Profielfoto: Een foto is niet verplicht, maar een potentiële werkgever zal je wellicht googelen en toch een foto van je vinden. Wil je wel een foto op je cv plaatsen, zorg er dan voor dat het een professionele profielfoto is. Vakantiefoto’s, zonnebrillen of biertjes zijn natuurlijk uit den boze.

— Talenkennis en ICT-kennis: Indien relevant kun je aangeven welke talen en / of computervaardigheden je beheerst. Vermeld daarbij hoe groot die kennis is. Dat kun je ook met een leuke opmaak doen, bijvoorbeeld door het gebruik van sterretjes.

— Hobby’s en interesses: Je kunt ook iets meer van jezelf laten zien door je hobby’s en interesses

THEMA 4

LEVEL 3

te vermelden. Zo leert de potentiële werkgever de mens achter de werknemer kennen.

Motivatie- versus sollicitatiebrief Een motivatiebrief dient om de potentiële werkgever te tonen dat jij de juiste motivatie hebt om in zijn bedrijf aan de slag te gaan. In tegenstelling tot een sollicitatiebrief doe je meer dan je cv toelichten. Je geeft aan waarom je een bepaalde job graag wilt. Waarom ben jij de geschikte kandidaat en waarom heb je voor dat bedrijf gekozen? Het gaat meer om wie jij bent, wat jij kunt en wat jij kunt bijdragen aan de organisatie of onderneming. Een mogelijke opbouw van een motivatiebrief is:

— Inleiding: Je schrijft op een persoonlijke maar bondige manier waarom je solliciteert. Vermeld eventueel waar je vernomen hebt dat er een vacature is, maar vooral waarom de vacature jou opviel en waarom die job nu juist bij jou past.

— Motivatie: Benoem je sterke punten en laat zien hoe die aansluiten bij de verwachtingen die in de vacature genoemd zijn. Leg ook uit waarom je juist bij dat bedrijf wilt solliciteren.

— Slot: Verwijs naar je cv en bied aan om je cv toe te lichten in een gesprek.

Action 1— Hoe stel je een geslaagd cv op? Neem er opnieuw de ontdekplaat bij en bestudeer de tien tips voor een geslaagd cv. Werk in groepen.

Ga naar iDiddit en download er het cv dat jouw groep toegewezen kreeg.

Ga met je groep na of de tien tips werden nageleefd.

Pas het cv indien nodig aan.

Presenteer jouw vaststellingen aan de klas.

THEMA 4

LEVEL 3

Action 2— Wie is de geschikte kandidaat? Ga naar iDiddit en bekijk de jobadvertentie voor een studentenjob. Lees ook het cv en de motivatieboodschap van de drie kandidaten. a

Wie is volgens jou de meest geschikte kandidaat?

Leg ook uit waarom.

Action 3— Hoe solliciteer je het best voor een 1

studentenjob?

Zoek een advertentie voor een studentenjob die jou heel erg interesseert. Sla die op of scan de advertentie in.

a b

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stel een cv op voor de advertentie. Je mag zelf de tool kiezen. Dat mag met een tekstverwerker maar je mag ook out of the box denken. a

Wanneer je je brief met een tekstverwerker maakt, kun je de ICT-fiches van tekstverwerker gebruiken. Wil je je cv met Powtoon opstellen, gebruik dan de ICT_fiche_O_02.

Noteer de tool die je gebruikt.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stel een motivatieboodschap op. Ook hier kun je heel creatief te werk gaan. a

Je kunt kiezen uit de volgende opties. Vink de gekozen optie aan. Een brief, opgesteld met een tekstverwerker Een videoboodschap Een andere presentatievorm:

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 3

Een elevatorpitch

THEMA 4

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

1 Ik kan beoordelen in welke mate de motivatie en het cv op de vacature afgestemd zijn.

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan aangeven welke elementen het best in

een cv staan. 3 Ik kan voor een studentenjob een cv opstellen

met aandacht voor de inhoudelijke structuur. 4 Ik kan met een tekstverwerker een

motivatiebrief opstellen voor een studentenjob. 5 Ik kan op een creatieve manier een

THEMA 4

LEVEL 3

motivatieboodschap overbrengen.

LEVEL 4 Hoe leggen een werkgever en werknemer afspraken vast? 1

INTRO Jouw ouders hebben thuis ongetwijfeld een kast met belangrijke documenten. Wellicht vind je er de onderstaande documenten. a

Leg in je eigen woorden uit wat volgens jou ‘een contract’ is.

De personen die een contract tekenen, zijn de ‘partijen’ van het contract. Wie zijn de partijen in deze contracten?

HUURCONTRACT

VERZEKERINGSCONTRACT

Welk contract of welke overeenkomst moeten de partijen ‘werkgever’ en ‘werknemer’ afsluiten?

Wat zijn de rechten en plichten van de werkgever en de werknemer?

LEVEL 4

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 4

Explore 1— Wat staat er in een arbeidsovereenkomst? Arbeidsovereenkomst Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij een werknemer zich verbindt tegen loon arbeid te verrichten onder het gezag van een werkgever. Indien die overeenkomst

schriftelijk wordt vastgelegd, is er sprake van een (arbeids)contract.

Zoek een voorbeeld van een arbeidsovereenkomst op het internet en lees ze samen met je buur door. Waarover gaat een arbeidsovereenkomst in grote lijnen? Vat samen in een zin.

Werk in drie groepen. Maak de opdrachten toegewezen aan jouw groep.

Bespreek de oplossingen klassikaal.

Groep 1 a

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over een arbeidsovereenkomst in de landbouwsector.

Wat moet de werkgever zeker in de arbeidsovereenkomst zetten? Lees het Good to know-kader van

Action 9.

Wat is een overeenkomst voor onbepaalde duur?

Wat is een overeenkomst voor bepaalde duur?

Raadpleeg nu het internet en zoek op:

Wat is een voltijdse arbeidsovereenkomst? Hoeveel werkuren per week zijn dat dan in België?

THEMA 4

LEVEL 4

Hoe heet een arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer minder dan voltijds werkt?

Groep 2 Op de personeelsdienst van A.S.Adventure.edu ligt de volgende arbeidsovereenkomst. a

Over welk soort overeenkomst gaat het? Kruis aan. Vervangingsovereenkomst Deeltijdse arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur Interimovereenkomst Voltijdse arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur Studentenovereenkomst Deeltijdse arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur

Wie zijn de partijen van de overeenkomst?

Wat betekent het dat het een voltijdse arbeidsovereenkomst is ?

Wat betekent het dat het een overeenkomst voor onbepaalde duur is? Gebruik indien nodig het internet.

Voltijdse arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur

Wordt het loon uitgedrukt in een brutobedrag of in een nettobedrag?

Hoe wordt het loon betaald?

De arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door aan de andere partij een schriftelijke opzegging te betekenen. Wat wil dat zeggen? Gebruik het internet.

Wat verklaart de bediende te hebben ontvangen?

Waar vindt de werknemer de gegevens over arbeidsroosters en arbeidstijd?

LEVEL 4

Hoeveel exemplaren zijn er gemaakt van de overeenkomst? Voor wie zijn de exemplaren bestemd?

THEMA 4

Voltijdse arbeidsovereenkomst voor bedienden voor onbepaalde duur Tussen de ondergetekenden A.S.Adventure.edu

Kevin Thys

Retail Concepts

Dorpsstraat 11

Ond.nr. 0416.762.280

9120 BEVEREN-WAAS

Nijverheidsstraat 92 / 5

hierna genoemd de bediende

2160 WOMMELGEM hierna genoemd de werkgever

Werd hetgeen volgt overeengekomen: Artikel 1

De bediende wordt in dienst genomen in de hoedanigheid van kassamedewerker. Artikel 2

De arbeidsovereenkomst wordt gesloten voor onbepaalde duur, ingaand op 1 december 20xx. De werkgever en de bediende ressorteren onder het Paritair Comité 311. Artikel 3

De arbeidsduur van de bediende wordt vastgesteld op 38 uren per week.

Alle gegevens betreffende het toepasselijk werkrooster en de arbeidstijd werden opgenomen in het arbeidsreglement. Artikel 4

Het loon van de bediende is vastgesteld op een brutobedrag van 1 760,00 euro per maand. De bediende verklaart uitdrukkelijk in te stemmen met de betaling van zijn loon via bankrekening op volgend Artikel 5

bankrekeningnummer: BE72 1235 6785 9423.

De uitvoering van de arbeidsovereenkomst kan alleen worden geschorst om de redenen en beëindigd volgens de voorschriften vervat in de Wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten en zoals vermeld in het arbeidsreglement. Artikel 6

Het loon, de aard van de te verrichten arbeid, de arbeidsduur en arbeidsregeling vormen essentiële bestanddelen van deze arbeidsovereenkomst. De overige bestanddelen van de arbeidsovereenkomst worden door beide partijen uitdrukkelijk als niet-essentieel bestempeld. Aangaande deze bijkomstige, tussen partijen overeengekomen voorwaarden behoudt de werkgever zich het recht voor deze op elk ogenblik eenzijdig te kunnen wijzigen. Artikel 7

De werkgever en bediende kunnen de arbeidsovereenkomst beëindigen mits zij aan de andere partij een schriftelijke opzegging betekenen. De duur daarvan moet worden vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van de Wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten, onverminderd, in voorkomend geval, de toepassing van artikel 70 van de wet betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en begeleidende maatregelen. Artikel 8

De bediende erkent, bij de ondertekening van onderhavige arbeidsovereenkomst, een exemplaar van het bij de werkgever toepasselijk arbeidsreglement ontvangen te hebben en akkoord te gaan met alle bepalingen ervan. De bediende erkent een origineel exemplaar van de onderhavige arbeidsovereenkomst te hebben ontvangen, behoorlijk ondertekend door alle partijen.

THEMA 4

LEVEL 4

Opgemaakt in twee originelen te Hoboken op 15 november 20xx.

De werkgever

De bediende

……………………………………………

‘gelezen en goedgekeurd’

Bron: besox.be

Groep 3 a

Ga naar iDiddit en open het document ‘rechten_plichten.pdf’.

Zoek op wat de werkgever minstens in de arbeidsovereenkomst moet schrijven als hij een goede arbeidsovereenkomst wil voorleggen aan de werknemer.

Zoek op het internet drie voorbeelden van extralegale voordelen.

Welke andere afspraken tussen werkgever en werknemer kunnen er in een bijzondere bijlage geplaatst worden?

Ga nu ook naar de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Kies ‘thema’s’, verder kies je bij ‘Arbeidsovereenkomsten’ voor ‘Uitvoering van de arbeidsovereenkomst’ en vervolgens klik je op ‘Verplichtingen van de werkgever en de werknemer’.

Lees de algemene verplichtingen van de werkgever en vat ze samen, leg steeds uit in één zin.

THEMA 4

LEVEL 4

Lees de algemene verplichtingen van de werknemer en vat ze samen, leg steeds uit in één zin.

Good to know

Adam werkt in bakkerij de Smulsmurf. Die bakkerij is beroemd voor haar eclairs.

Klanten komen van ver om ze te kopen. In het contract van Adam staat dan ook een

concurrentiebeding: als hij de Smulsmurf verlaat, mag hij het eerste jaar geen bakkerij

starten die eclairs verkoopt en dat in een omtrek van tien kilometer rond de Smulsmurf.

Explore 2— Wat staat er in het arbeidsreglement? E Bij jeR inschrijving op school kreeg je niet alleen een boekenlijst mee maar ook een reglement. Hoe heet dat MO

reglement en waarvoor dient het?

THEMA 4

LEVEL 4

Geldt dat reglement voor jou alleen?

In Explore 1 leerde je dat de werknemer boven op de arbeidsovereenkomst ook een arbeidsreglement ontvangt. Werk in drie groepen. Ga naar iDiddit en download er het arbeidsreglement van Plopsaland. Tip:

Gebruik de zoekfunctie (Ctrl+F) om snel de begrippen in het pdf-bestand te zoeken.

Groep 1 Beantwoord de vragen. a

Geldt dit arbeidsreglement enkel voor werknemers in Plopsaland De Panne?

Vanaf wanneer kun je stellen dat de werknemer en de werkgever het arbeidsreglement kennen en aanvaarden?

Een werknemer wil weten op welke uren en dagen van de week hij zal moeten werken. Waar kan hij

die informatie vinden?

Stel dat je acht uur per dag werkt. Op hoeveel pauze heb je dan recht?

Wat zegt het arbeidsreglement over het dragen van zichtbare piercings tijdens de werkuren?

Veiligheidsvoorschriften zijn heel belangrijk op het werk. Welke regelgeving moeten de werknemers zeker kennen?

Een werknemer loopt een sanctie op tijdens het werk maar hij wil die sanctie betwisten of zich verdedigen. Door wie kan hij zich laten bijstaan?

LEVEL 4

THEMA 4

Groep 2 Kruis het juiste antwoord aan. a

Het arbeidsreglement geldt voor alle werknemers van Plopsa in: De Panne De Panne en Stavelot De Panne, Wijnegem, Stavelot, Hasselt De Panne, Wijnegem, Stavelot, Hasselt en de Plopsa-parken in het buitenland Vanaf wanneer kun je ervan uitgaan dat de werknemer en de werkgever het arbeidsreglement kennen en aanvaarden?

Vanaf de totstandkoming van de arbeidsovereenkomst Vanaf de eerste werkdag

Vanaf de dag van de eerste rondleiding in het bedrijf Vanaf de uitbetaling van het eerste loon c

Een werknemer wil weten op welke uren en dagen van de week hij zal moeten werken. Waar kan hij die informatie vinden? In de arbeidsovereenkomst

In de arbeidsovereenkomst en in het arbeidsreglement

In de geschreven tekst van het arbeidsreglement onder punt 6. In Bijlage 1 van het arbeidsreglement d

Stel dat een werknemer acht uur per dag werkt. Op hoeveel pauze heeft hij dan recht? Minimaal een kwartier, maximaal een half uur

Minimaal een half uur, maximaal een uur Maximaal een kwartier 45 minuten

Wat is correct wat betreft het uiterlijk van de werknemers in Plopsaland? Piercings zijn toegelaten maar stretchers niet. Stretchers en andere haarkleuren zijn verboden. Stretchers zijn verboden maar piercings niet. Stretchers en piercings zijn verboden, over andere haarkleuren beslist de leiding.

Als een werknemer denkt dat een bepaalde werksituatie zijn veiligheid of die van andere werknemers

of van bezoekers in het gedrang brengt, wie moet hij dan volgens het arbeidsreglement onmiddellijk verwittigen? De personeelsdienst De werkgever en de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk Zijn directe collega’s De technische dienst

THEMA 4

LEVEL 4

Een werknemer loopt een sanctie op tijdens het werk. Hij wil die sanctie betwisten of zich verdedigen maar weet niet hoe dat moet. Door wie kan hij zich laten bijstaan? De syndicale afvaardiging De personeelsdienst De afdeling hrm De bedrijfspsychologische dienst

Groep 3 Beantwoord de vragen. a

Dit arbeidsreglement geldt voor alle werknemers van Plopsaland De Panne, Stavelot, Hasselt en voor de winkel in Wijnegem, maar niet voor de Plopsa-parken in het buitenland. Waarom niet?

Een werknemer beweert dat hij de regels van het arbeidsreglement niet hoeft te kennen omdat hij nog maar enkele dagen in het bedrijf werkt. Heeft hij gelijk?

De uurroosters staan niet in Artikel 6 van het arbeidsreglement zelf. Waar zijn ze wel te vinden?

Stel dat je meer dan negen uur per dag werkt. Op hoeveel minuten pauze heb je dan minimaal recht per dag?

Artikel 20 van het arbeidsreglement begint met een belangrijke zin. Welke zin en wat moeten de werknemers kennen om die opdracht goed te kunnen vervullen?

Een werknemer die een sanctie heeft opgelopen kan zich voor zijn eigen verdediging laten bijstaan. Door wie? Ga op internet ook na wat de functie van die persoon is.

THEMA 4

LEVEL 4

Explore 3— Wat zijn de verschillen tussen een arbeidsovereenkomst en een arbeidsreglement?

MORE MORE

In Explore 1 maakte je kennis met de arbeidsovereenkomst, in Explore 2 met het arbeidsreglement. Vul de tabel aan. ARBEIDSOVEREENKOMST

document

Op wie is dat

document van

toepassing?

Vind je deze informatie in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement? Kruis aan.

Veiligheidsinstructies Sancties

Het brutoloon van de werknemer

De cao-regeling i.v.m. nachtarbeid De duurtijd van de individuele overeenkomst De redenen voor ontslag om dringende reden

LEVEL 4

Wat er moet gebeuren bij een arbeidsongeval

THEMA 4

De specifieke taak van de werknemer

ongewenst seksueel gedrag en geweld op het werk

Partijen

Gedetailleerdheid

De lengte van het

ARBEIDSREGLEMENT

Hoe er moet gereageerd worden tegen pesterijen,

De dag van de indiensttreding van de werknemer

ARBEIDS

OVEREENKOMST

REGLEMENT

ARBEIDS

OVEREENKOMST

REGLEMENT

Het rekeningnummer voor de betaling van het loon De naam van de verantwoordelijke voor de preventiedienst De namen van de leden van de ondernemingsraad

Het adres van VDAB De namen van de personen van de syndicale afvaardiging (vakbondsverantwoordelijken)

Good to know

Een werknemer kan wegens dringende redenen ontslagen worden als hij op het werk

zware feiten heeft gepleegd, zoals slagen en verwondingen, diefstal, de veiligheidsregels

niet respecteren …

Explore 4— Welke bescherming biedt het arbeidsreglement? Arbeidsreglement In het arbeidsreglement staan voornamelijk de rechten en de plichten van de werkgever en de werknemer ten opzichte van elkaar uitvoerig beschreven. Het is dus heel belangrijk dat de werknemer de inhoud van het arbeidsreglement goed kent. Hij vindt in het arbeidsreglement zijn basisrechten en -plichten en dat vooral met aandacht voor het welzijn en de veiligheid op het werk. Dat is uiteraard noodzakelijk om misverstanden en wantoestanden te voorkomen. Door de informatie in het arbeidsreglement weten werknemers ook waar ze terechtkunnen voor advies, hulp of bescherming, zoals bij VDAB of bij de vakbond.

LEVEL 4

THEMA 4

Bekijk nog eens goed de inhoudstafel van het arbeidsreglement van Plopsaland uit Explore 2. Geef vijf punten uit het arbeidsreglement die specifiek gericht zijn op de bescherming van de werknemer.

Explore 5— Welke soorten arbeidsovereenkomsten zijn er? 1

Bekijk het filmpje en vervolledig de tabel. a

Welke drie parameters spelen een rol om de arbeidsovereenkomsten in te delen?

Leg elke parameter kort uit.

THEMA 4

LEVEL 4

PARAMETER

KORTE UITLEG

Werk per twee en vergelijk enkele soorten arbeidsovereenkomsten.

Good to know In België moet een bediende – afhankelijk van het bedrijf en de sector van tewerkstelling – tussen de 36 en de 40 uur per week werken om een voltijdse arbeidsprestatie te leveren. Met een overeenkomst voor onbepaalde duur is de werknemer aangeworven tot hij het

bedrijf verlaat of tot hij ontslagen wordt.

De overeenkomst die je in Explore 1 bekeek, is een arbeidsovereenkomst voor bedienden. Wat is volgens jou het verschil tussen een bediende en een arbeider?

Ga naar iDiddit en open het bestand ‘Arbeider-VT-ONBEP’. Dat is een ‘Voltijdse arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur voor een arbeider’. Vergelijk Artikel 4 van die arbeidsovereenkomst met die

voor bedienden uit Explore 1. Wat valt jou op?

Ga naar iDiddit en open het bestand ‘Bediende-VT-BEP’. Dat is een ‘Voltijdse arbeidsovereenkomst voor bedienden voor een bepaalde duur’. Het verschil met de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur zit in Artikel 2 van de arbeidsovereenkomst. Leg uit.

Ga naar iDiddit en open het bestand ‘Bediende-DT-BEP-plus13’. Dat is een ‘Deeltijdse arbeidsovereenkomst voor bedienden’. Vergelijk Artikel 3 van de arbeidsovereenkomst met die uit Explore 1. Wat valt jou op?

THEMA 4

LEVEL 4

Explore 6— Hoe ziet een specifieke overeenkomst voor studentenarbeid eruit?

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje over een jobstudente. a

Wil jij binnenkort een vakantiejob of studentenjob doen? Indien ja, waarom?

Bij welk bedrijf of bij welke organisatie wil je dat doen en waarom?

Vanaf welke leeftijd denk je dat je een vakantiejob mag doen volgens de wet?

Lees de arbeidsovereenkomst voor studentenarbeid. Beantwoord de volgende vragen. Surf indien nodig naar de overheidswebsite van Student@work. Is de arbeidsovereenkomst voor bepaalde of voor onbepaalde duur? Hoe zie je dat?

Hoelang duurt de proefperiode?

Artikel 6 zegt dat werkgever en student de arbeidsovereenkomst tijdens de proefperiode onmiddellijk kunnen beëindigen zonder opzegging of vergoeding. Wat is het voordeel van een proefperiode voor de student?

Wat is het voordeel van een proefperiode voor de werkgever?

THEMA 4

LEVEL 4

Is er ook sprake van een proefperiode bij de eerdere arbeidsovereenkomsten voor arbeiders en bedienden die je reeds bestudeerde?

Waarom is het belangrijk dat de werkuren van de student precies beschreven staan in Artikel 3?

Ontvangt een student ook een arbeidsreglement, net als de vaste werknemers?

Artikel 9 geeft de reden waarom de werkgever bereid is om de student aan te werven. Wat is die reden?

Wat moet de student daarom zo snel mogelijk bezorgen aan de werkgever?

Het is belangrijk om te weten of de student dat jaar reeds meer of minder dan 600 uur gewerkt heeft.

Leg uit.

Arbeidsovereenkomst voor studenten

Tussen de ondergetekenden

……………………………………………………

(ON ……………………………………………)

(…………………………………………………)

……………………………………………………

……………………………………………………,

hierna genoemd de werkgever

hierna genoemd de student

Werd hetgeen volgt overeengekomen:

Artikel 1

De arbeidsovereenkomst gaat in op ……………………………………, eindigt op …………………………………. De eerste 3 werkdagen van de arbeidsovereenkomst worden als proeftijd beschouwd. De werkgever en de student ressorteren onder het Paritair Comité …………

THEMA 4

Artikel 2

LEVEL 4

De student wordt in dienst genomen in de hoedanigheid van …………………………………………………….

Artikel 3 Deze overeenkomst wordt uitgevoerd te …………………………………………………….. De student verbindt zich ertoe …………… uren per dag en ……………… uren per week te werken. Maandag

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

Dinsdag

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

Woensdag

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

Donderdag

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

Vrijdag

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

van

…………

tot

…………

en van

…………

tot

…………

Artikel 4

Zaterdag Zondag

Het loon van de student is vastgesteld op een brutobedrag van …………………………… euro per uur.

De student verklaart uitdrukkelijk in te stemmen met de betaling van zijn loon via volgend bankrekeningnummer: ……………………………………………………

De Wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der student is van toepassing op onderhavige overeenkomst. Artikel 5

De uitvoering van de arbeidsovereenkomst kan alleen worden geschorst om de redenen en beëindigd volgens de

voorschriften vervat in de Wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten en zoals vermeld in het arbeidsreglement. Artikel 6 vergoeding. Artikel 7

Tijdens de proeftijd kunnen werkgever en student de arbeidsovereenkomst onmiddellijk beëindigen zonder opzegging of

voorwaarden behoudt de werkgever zich het recht voor deze op elk ogenblik eenzijdig te kunnen wijzigen. Artikel 8

Er is uitdrukkelijk overeengekomen dat de werkgever bereid is gevonden de student tewerk te stellen omdat hij op het uit te betalen loon slechts solidariteitsbijdragen verschuldigd is. De student zal daarom aan de werkgever zo snel mogelijk en uiterlijk de dag voor de effectieve start van de prestaties een vanuit de officiële website www.studentatwork.be afgedrukt attest bezorgen aan de hand waarvan de werkgever kan nagaan of de tewerkstelling integraal onder solidariteitsbijdragen kan plaatsvinden. De werkgever zal dan ook na ontvangst van dat attest onmiddellijk de DIMONA verrichten. Indien bij het verrichten van de DIMONA evenwel blijkt dat er onvoldoende uren van het krediet van 600 uren overblijven om de voorgenomen tewerkstelling integraal onder solidariteitsbijdrage te laten

plaatsvinden, wordt deze overeenkomst volautomatisch en van rechtswege ontbonden. Artikel 10

Persoon aangewezen om de eerste hulp te verlenen en voor de plaats waar de vereiste verbandkist zich bevindt: zie arbeidsreglement

Adres en telefoonnummer van de preventiediensten en Inspectie van de sociale wetten: Zie arbeidsreglement Artikel 11

THEMA 4

LEVEL 4

De student erkent een origineel exemplaar van de onderhavige arbeidsovereenkomst te hebben ontvangen, behoorlijk ondertekend door alle partijen. Opgemaakt in twee originelen te …………………………………………… op …………………………………………… De werkgever

De student

……………………………………………

‘gelezen en goedgekeurd’

Bron: besox.be

TO THE POINT Als een werkgever een werknemer aanwerft, dan moeten er minstens twee documenten opgesteld worden: de arbeidsovereenkomst en het arbeidsreglement. Een arbeids overeenkomst moet niet verplicht schriftelijk zijn, maar in de praktijk is dat bijna altijd het geval om problemen achteraf te vermijden.

VIDEO

de identiteit van de werkgever en de werknemer ook vermeld over welke soort

In de arbeidsovereenkomst wordt naast

arbeidsovereenkomst het gaat, hoeveel uur de werknemer moet werken en wat zijn taak en zijn loon zijn. De arbeidsovereenkomst is een kort document. Enkel de essentiële afspraken tussen werkgever en werknemer zijn erin vastgelegd.

Er zijn verschillende soorten van arbeidsovereenkomsten wat betreft de duur.

— Er zijn overeenkomsten voor bepaalde duur waarbij de begindatum en de einddatum van de

overeenkomst duidelijk vastliggen.

— Andere overeenkomsten zijn voor onbepaalde duur en lopen door tot de werknemer ontslag neemt of ontslag krijgt.

Er zijn ook arbeidsovereenkomsten naargelang het werk dat een werknemer uitvoert binnen het bedrijf.

— Bij een arbeidsovereenkomst voor bedienden verricht de werknemer voornamelijk werk waarbij hij hoofdarbeid verricht.

— Bij een arbeidsovereenkomst voor arbeiders wordt handenarbeid verricht. Daarnaast is er ook een onderscheid tussen voltijdse arbeidsovereenkomsten waarbij de werknemer tussen de 36 en 40 uur per week werkt en deeltijdse arbeidsovereenkomsten waarbij de werknemer minder dan 38 uur (in sommige sectoren 36 uur) per week werkt en waarbij dus goed afgesproken moet worden wat zijn effectieve werkuren zijn.

De arbeidsovereenkomst voor studentenarbeid is een speciaal arbeidscontract. Die

overeenkomst wordt verplicht schriftelijk

opgesteld. Het geldt voor jongeren en bevat dus enkele maatregelen die jongeren extra moeten beschermen zoals goede afspraken rond de taken en de te werken uren van de student. Via Student@work kan een student nagaan hoeveel uur hij nog kan werken aan verminderde sociale

THEMA 4

LEVEL 4

bijdragen.

Action 1— Staat dit in de arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement?

MORE 1

Surf naar de website van Jobat. Je vindt er heel wat informatie over werken en arbeidsovereenkomsten. Kies de optie ‘Rechten & plichten’.

Vind je deze informatie in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement? Kruis aan. ARBEIDS

ARBEIDS

OVEREENKOMST

REGLEMENT

Naam en adres van de werknemer en werkgever De werkroosters (voltijds en deeltijds)

Duurtijd van de overeenkomst (bepaalde of onbepaalde duur)

Het adres van de arbeidsgeneeskundige dienst Hoe en wanneer het loon wordt uitbetaald

Datum van indiensttreding

De namen van de syndicaal afgevaardigden en de vakbondsverantwoordelijken

Aard van de overeenkomst (voltijds of deeltijds) Details van administratieve inlichtingen

De namen van de leden van de ondernemingsraad

De duur van de jaarlijkse vakantie Het brutoloon

Soort overeenkomst (arbeider, bediende, student, vervanging …)

THEMA 4

LEVEL 4

Proefperiode bij studentenarbeid

De namen van de vertegenwoordigers van de werkgever en de werknemers in het comité voor preventie en bescherming op het werk

Action 2— Welke arbeidsovereenkomst is van toepassing? Combineer de omschrijving met de arbeidsovereenkomst. OMSCHRIJVING

ARBEIDSOVEREENKOMST

De werknemer werkt 21 uur per week

Overeenkomst voor bepaalde duur

Overeenkomst zonder einddatum

Voltijdse overeenkomst

De werknemer werkt een volledige werkweek

Overeenkomst voor onbepaalde duur

Overeenkomst met duidelijk afgesproken

Deeltijdse overeenkomst

einddatum

Good to know

Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur eindigt op de afgesproken dag. Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur kan op verschillende manieren eindigen: — Met wederzijdse toestemming: werknemer en werkgever komen overeen dat de

arbeidsovereenkomst kan eindigen zonder dat één van beide partijen aan de andere een schadevergoeding moet betalen.

— Door eenzijdig ontslag:

Wanneer de werkgever de werknemer ontslaat, moet hij een opzegvergoeding betalen of moet hij toelaten dat de werknemer gedurende een bepaalde periode (opzegtermijn) in het bedrijf mag blijven werken.

Wanneer de werknemer zijn ontslag geeft, moet hij aan de werkgever een opzegvergoeding betalen of moet hij nog een aantal weken (opzegtermijn) in het bedrijf blijven werken.

— Om dringende reden: de werkgever ontslaat de werknemer op staande voet omdat hij een grote fout gemaakt heeft tegen de regels van het arbeidsreglement. Hij krijgt

geen opzegvergoeding en er is geen opzegtermijn. De werknemer kan ook niet gaan

THEMA 4

LEVEL 4

stempelen en heeft dus geen recht op een werkloosheidsuitkering.

Action 3— Wat als je geen arbeidsreglement krijgt? MORE MORE

RE Lees M hetOonderstaande artikel over het arbeidsreglement en beantwoord de vragen. a

Kun je het arbeidsreglement overtreden als je er geen gekregen hebt?

Hoe kan de werkgever discussies daarover vermijden?

Kan ik het arbeidsreglement overtreden als ik dat nooit in handen heb gekregen? Mijn werkgever zegt me dat ik het arbeidsreglement heb overtreden, maar ik heb dat nooit in handen gekregen. Ben ik dan wel in de fout gegaan? Elke werkgever moet een arbeidsreglement opstellen zodra hij één werknemer in dienst neemt. Die

verplichting geldt ongeacht of de werknemer door een arbeidsovereenkomst, een leerovereenkomst of een stageovereenkomst gebonden is, ongeacht of hij voltijds dan wel deeltijds tewerkgesteld is en ongeacht of hij al dan niet aan de sociale zekerheid voor loontrekkenden onderworpen is.

De bepalingen in het arbeidsreglement zijn zowel op de werkgever als de werknemer van toepassing, en zijn dan ook van groot belang. Het arbeidsreglement is bijgevolg een soort bijbel van de onderneming waar iedereen zijn rechten en plichten in vindt.

De werkgever is verplicht om aan elke werknemer een kopie van het arbeidsreglement over te maken. Gebeurt

dat niet, dan is de werknemer niet gebonden door de bepalingen van het arbeidsreglement, ook al ligt er een kopie van het betreffende reglement ter beschikking op de arbeidsplaats. Gezien het grote belang van die formaliteit en om elk bewijsprobleem achteraf te vermijden, wordt aan de werkgever sterk aanbevolen de werknemer een ontvangstbewijs van het arbeidsreglement en van zijn wijzigingen te laten ondertekenen.

THEMA 4

LEVEL 4

Bron: jobat.be, 2009-06-30

Action 4— Hoe vul je een arbeidsovereenkomst in? Voor deze opdracht vul je een modelcontract in. De leerlingen met een oneven klasnummer maken de opdrachten van optie 1, de leerlingen met een even klasnummer de opdrachten van optie 2. Vink de gekozen optie aan. Oneven klasnummer

Optie 2

Even klasnummer

Optie 1

Je hebt je bachelordiploma behaald.

Een bedrijf uit de buurt werft jou aan.

Vorm een duo met een leerling die ook een oneven klasnummer heeft.

Kies een bedrijf uit de buurt en zoek de noodzakelijke gegevens op.

op basis van deze gegevens:

Vorm een duo met een leerling die ook een even klasnummer heeft.

Ga naar iDiddit. Kies het juiste modelcontract

een studentenjob te doen.

Kies een bedrijf uit de buurt en zoek de noodzakelijke gegevens op.

Ga naar iDiddit. Kies het juiste modelcontract

Jouw contract begint volgende maand en

op basis van deze gegevens:

eindigt zes maanden later.

Met jouw bachelordiploma kun je aan de

maand.

slag als bediende op de boekhouding.

Je werkt als helper in het magazijn.

Je zult 2 150,00 euro bruto per maand

Je zult 1 800,00 euro bruto per maand

verdienen.

Je gaat een vier vijfde job doen.

Als minderjarige mag je maximaal 9 uur per dag werken.

Vul de overeenkomst in, geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Jouw contract loopt gedurende één

Vul de overeenkomst in, geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 4

gedurende een maand van de zomervakantie

THEMA 4

Een bedrijf in de buurt werft jou aan om

Action 5— Wat houdt een studentenovereenkomst in? Surf naar de website van Student@work. Kies bij ‘Studentenjob en jobstudent’ voor ‘Wat moet er in de

overeenkomst of het contract staan’.

Zoek de vermeldingen die in een contract van studentenarbeid moeten staan.

Kopieer ze naar een tekstverwerker en duid met een markeerstift de vijf punten aan die jij het belangrijkste vindt in de overeenkomst van studentenarbeid.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Als een aantal van die gegevens niet in de arbeidsovereenkomst vermeld kunnen worden, waar moet de werkgever ze dan wel verplicht vermelden?

Moet je een belastingaangifte indienen als je als student gewerkt hebt?

Zul je ook effectief belastingen moeten betalen?

Moeten jouw ouders dan meer belastingen betalen als jij een inkomen hebt uit studentenarbeid? Gebruik het internet.

THEMA 4

LEVEL 4

Action 6— Is het voordelig om als jobstudent meer uren te werken?

Lees aandachtig het artikel.

Nu studenten meer uren mogen werken, wordt een grote groep goedkope werkkrachten op de arbeidsmarkt losgelaten ten nadele van andere, kwetsbare werknemers. Waarom geven we jobstudenten geen volwaardig statuut?

Meer werkuren voor studenten is niet de beste oplossing

moet je betaald worden alsof

Wat is dan de oplossing? Ik

deur. Voor heel wat studenten

je een ‘volwaardige’ job hebt.

ben voorstander van een

de periode voor een leuke

Je werkgever moet dan meer

volwaardig statuut voor

studentenjob. In plaats van

sociale bijdrage betalen en

jobstudenten. Studentenarbeid

475 uur mogen jobstudenten

er wordt bedrijfsvoorheffing

vormt dan geen oneerlijke

nu tot 600 uur gaan werken.

ingehouden. Nadelig voor de

concurrentie meer voor

Dat betekent dat ze een extra

werkgever maar voor jou als

andere werkstatuten. Nu

centje kunnen sparen om

student dan weer voordelig.

worden immers op heel wat

een leuke vakantie te boeken,

Vanaf dan bouw je als student

tijdstippen een grote groep

studies te betalen of de

immers ook de nodige rechten

goedkope werkkrachten op de

stijgende huurprijs van hun

en voordelen op die een

arbeidsmarkt losgelaten ten

kot te financieren, voor een

doorsneewerknemer geniet.

nadele van andere, kwetsbare

Maar wat schuilt er eigenlijk

achter die regeringsbeslissing om het aantal uur voor de

werkende student te verhogen? Een vraag die niet alleen de student maar zeker ook de ouders zich moeten stellen.

De beslissing om het aantal werkuren aan een verlaagde socialezekerheidsbijdrage te verhogen, betekent dus niet meteen een voordeel voor de studenten maar wel voor de werkgevers die nu tot 600 uur iemand goedkoper aan het

werknemers. En bovenal zouden de jobstudenten financieel beter af zijn. Ze betalen dan wel de volledige sociale zekerheidsbijdrage maar bouwen ondertussen wel rechten op voor vakantiegeld, werkbonus, dertiende maand en uitkeringen.

De verhoging van 475 naar

werk kunnen zetten. Bovendien

600 uur heeft alles te maken

is het ook voor de ouders van

Aan het einde van de rit

met het aantal uur dat

die jobstudenten opletten

houden ze zo meer nettoloon

een student ingeschakeld

geblazen. Mogelijk betalen ze

over. Iets wat je absoluut

kan worden zonder dat de

meer belastingen als blijkt dat

verdient wanneer je als student

werkgever een verhoogde

hun kind niet meer ten laste is.

beslist om tijd vrij te maken om

socialezekerheidsbijdrage moet

Dat gebeurt zodra een kind te

te werken.

betalen. Als je het aantal uur

veel verdient want dat bedrag is

Bron: hbvl.be, 2023-06-24

als student toch overschrijdt,

hetzelfde gebleven.

LEVEL 4

festivalticket of nieuwe kleren.

THEMA 4

De zomervakantie staat voor de

Hoeveel uur kun je voordelig werken als jobstudent? Leg ook uit wat dat voordeel inhoudt.

Waarom is dat volgens de auteur van het artikel geen goede oplossing?

Ben je het eens met de auteur? Waarom (niet)? Leg uit.

Wat is volgens de auteur wel de oplossing?

THEMA 4

LEVEL 4

Action 7— Wat zijn de verschillen tussen het statuut van

arbeider en bediende?

Surf naar de website van Jobat. Wat zijn de grote verschillen tussen arbeiders en bedienden op het vlak van rechten en plichten? Vul de tabel aan. CRITERIUM Moment van uitbetaling loon

ARBEIDERS

Gewaarborgd loon in geval van

ongeschiktheid

Vakantiegeld

RSZ-bijdragen van

Persoonlijke

socialezekerheids-

THEMA 4

LEVEL 4

bijdragen

de werkgever

arbeids-

BEDIENDEN

Action 8— Welke arbeidsovereenkomsten zijn er nog meer? MORE MORE

MO Ga naar iDiddit. Je vindt er een tekst over nog méér arbeidsovereenkomsten. Combineer daarna de

arbeidsovereenkomst met de juiste omschrijving. Gebruik indien nodig ook het artikel dat je op iDiddit vindt. OMSCHRIJVING 1

ARBEIDSOVEREENKOMST

De werknemer werd gevonden via een

De overeenkomst loopt af als het werk dat moest gedaan worden, af is.

huisarbeiders B

Overeenkomst voor huishoudelijke

Overeenkomst voor

handelsvertegenwoordigers

Het bedrijf stelt een werknemer van jonger dan 26 jaar tewerk.

Overeenkomst voor een duidelijk omschreven werk / periode

handenarbeid in het huis van de werkgever 4

Overeenkomst voor tewerkstelling van

interimkantoor. Het gaat om tijdelijk werk.

De werknemer ontvangt deels een loon,

Vervangingsovereenkomst

Overeenkomst voor dienstboden

deels een commissie. 6

De werknemer werkt enkel van thuis uit.

Overeenkomst voor uitzendarbeid

Een werkneemster is tijdelijk afwezig.

Startbaanovereenkomst

THEMA 4

LEVEL 4

Action 9— Wat is een cao? MORE

E know Good to MOR

Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Het is een schriftelijke overeenkomst over de arbeidsvoorwaarden. Een cao wordt gesloten tussen werkgevers en werknemers van een bedrijf, van een sector of van heel het land. Een cao tussen werkgevers en werknemers uit een sector wordt gesloten in een paritair comité. Dat is een overlegorgaan waarin evenveel vertegenwoordigers van de

werknemers als vertegenwoordigers van de werkgevers zitten.

In Explore 1 leerde je dat de werkgever verplicht is om het nummer van het paritair comité te vermelden in de arbeidsovereenkomst. Wat was een cao ook alweer? Noteer in je eigen woorden.

Zoek op het internet op wat een paritair comité is.

Ga naar iDiddit en bekijk cao 124. a

Voor wie geldt die cao?

Waar (in de hoofding van het document) zie je dat het om een cao van PC 124 gaat?

Waarover gaat die cao?

Wat gebeurt er als arbeiders toch tewerkgesteld worden op die dagen?

Van wanneer tot wanneer loopt die cao?

THEMA 4

LEVEL 4

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan toelichten waarvoor een contract of overeenkomst dient.

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

2 Ik kan uitleggen wat er bedoeld wordt met de

partijen in een overeenkomst. 3 Ik kan vertellen wie de twee partijen zijn binnen

een arbeidsovereenkomst.

4 Ik kan toelichten wat er in een arbeids-

overeenkomst staat.

5 Ik kan het verschil toelichten tussen een

arbeidsovereenkomst voor arbeiders en een arbeidsovereenkomst voor bedienden.

6 Ik kan het verschil toelichten tussen een

arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur en een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur.

7 Ik kan het verschil toelichten tussen een

voltijdse en een deeltijdse arbeidsovereenkomst.

8 Ik kan toelichten waarom een contract van

THEMA 4

LEVEL 4

studentenarbeid een speciaal arbeidscontract is.

LEVEL 5 Hoe bereken je het nettoloon? INTRO Lees het artikel over de lonen in België. a

Wat is het gemiddelde loon van de voltijds werkende Belg?

Welk begrip geeft het verschil in loon tussen mannen en vrouwen weer?

Als iemand zegt dat hij 3 886,00 euro bruto verdient, is dat dan het bedrag dat die persoon

volgens jou op zijn rekening gestort krijgt?

Gemiddeld verdiende een werknemer die in 2021 voltijds werkte 3 886,00 euro bruto per maand. Dat blijkt uit de nieuwe resultaten van Statbel, het Belgische statistiekbureau, op basis van een

loonenquête bij meer dan 125 000 werknemers. Het mediaanloon bedraagt 3 507,00 euro bruto per maand, wat betekent dat 50 % van de werknemers minder dan 3 507,00 euro verdient, terwijl de andere helft een hoger loon ontvangt. Als we dieper ingaan op de loonspreiding, stellen we vast dat 10 % van de werknemers minder dan 2 303,00 euro bruto per maand verdient, terwijl de 10 % best verdienenden meer dan 5 922,00 euro ontvangen.

Het gemiddelde brutomaandloon van voltijds werkende vrouwen bedraagt 3 869,00 euro, dat van voltijds

werkende mannen 3 894,00 euro. De analyse volgens de leeftijdscategorieën toont echter grotere verschillen

omdat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in de lagere leeftijdsklassen en bijgevolg proportioneel vaker voorkomen bij de hogere leeftijdsklassen waar de lonen hoger liggen. Bij 30-34-jarigen verdient een voltijds tewerkgestelde vrouw gemiddeld 0,8 % minder dan een voltijds tewerkgestelde man. Die gender- of loonkloof neemt af met de leeftijd en bereikt een minimum bij de groep 30-34-jarigen. Bij werknemers ouder dan 40 jaar neemt dat vervolgens snel toe. Het grootste loonverschil vinden we terug bij werknemers van 60 jaar of ouder, waar voltijds tewerkgestelde

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe wordt het nettoloon berekend?

THEMA 4

https://statbel.fgov.be/nl/themas/werk-opleiding/lonen-en-arbeidskosten/gemiddelde-bruto-maandlonen

LEVEL 5

vrouwen gemiddeld 19 % minder verdienen dan hun mannelijke collega’s.

Explore 1— Hoe bereken je het nettoloon voor een bediende?

Bekijk de loonbrief van werkneemster Anissa. Uit welke delen bestaat de loonberekening van een bediende?

Code 2500

Persoonlijke gegevens NISS: 8171004 296-25 Burgerl ijke staat: gehuwd Personen ten l aste: geen IBAN BE10 5390 0012 3504 BIC BBRUBEBB

Contactgegevens Werknemernummer: Statuut: Breuk tewerkstel l ing: Datum in dienst: Paritair comité:

Omschrijving Brutoloon RSZ-bijdrage

2500

Nettoloon

€ 2 417,53

Wat is een brutoloon? Gebruik het internet.

Waarvan is RSZ de afkorting?

Good to know

THEMA 4

LEVEL 5

Iedere werknemer betaalt naast de gewone bijdrage nog een bijzondere bijdrage aan

Bedragen € 3 650,00 - € 477,06 € 3 172,94 - € 724,91

12485 bediende 38,00/38,00u 2015-02-01 200

Bel astbaar Bedrijfsvoorheffing Bijzondere bijdrage Social e zekerheid

3500

Uittreksel van de individuele rekening zorgvuldig bewaren

VERTROUWELIJK Anissa Zadora Paradeplein 25 2660 ANTWERPEN

Periode van 20xx-03-01 - 20xx-03-31

LOONSTAAT

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

de Sociale Zekerheid. In de oefeningen zal hier omwille van de eenvoud geen rekening mee gehouden worden. Daarnaast worden de bedragen voor de berekening van de bedrijfsvoorheffing jaarlijks aangepast.

- € 30,50

Waarvoor wordt de RSZ-bijdrage gebruikt? Gebruik het internet en vul aan.

R S

Bereken hoeveel procent van het brutoloon van Anissa als bijdrage aan de RSZ afgehouden wordt.

Bedrijfsvoorheffing

Bedrijfsvoorheffing is een bedrag dat maandelijks van het loon ingehouden wordt als voorschot op de belasting die jaarlijks betaald moet worden. De bedrijfsvoorheffing bereken je op de volgende manier.

1 Verminder het belastbaar loon met de forfaitaire beroepskosten. Iedere werknemer maakt kosten om te kunnen gaan werken. De fiscus geeft iedere werknemer een bepaald bedrag aan beroepskosten die hij niet moet aantonen. Dat zijn de ‘forfaitaire beroepskosten’.

Voor inkomstenjaar 2024 bedragen die maandelijks maximum 479,17 euro. Het resultaat dat je bekomt, is het ‘het netto belastbaar inkomen’.

2 Pas op het bekomen resultaat de onderstaande tabel toe.

Van

€ 0,01

tot

€ 1 319,17

Van

€ 1 319,17

tot

€ 2 328,33

Van

€ 2 328,33

BASISBELASTING MAAND 26,75%

€ 352,88

+ 42,8% op de schijf boven

tot

€ 4 029,17

€ 784,80

+ 48,15% op de schijf boven

Boven

€ 4 029,17

€ 1603,75

€ 1 319,17

€ 2 328,33

+ 53,5% op de schijf boven

€ 4 029,17

LEVEL 5

VAN DE BELASTBARE GRONDSLAG

THEMA 4

MAANDELIJKS NETTOBEDRAG

3 Het bekomen resultaat mag je verminderen met een korting voor een alleenstaande of een gehuwd persoon waarvan de partner zelf een beroepsinkomen heeft. Dat is ‘de belastingvrije som’. Voor het inkomstenjaar 2024 bedraagt die korting 235,85 euro. 4 Een alleenstaande met kinderen ontvangt nog eens 49,00 euro korting op de bedrijfsvoorheffing. 5 Indien er kinderen ten laste zijn, zal er nog een korting op de bedrijfsvoorheffing zijn. Voor het inkomstenjaar 2024 bedraagt die korting: AANTAL KINDEREN

VERMINDERING

TEN LASTE (1) 1

49,00

131,00

347,00

601,00

876,00

7 8

1 151,00

meer dan 8

1 429,00 1 734,00

1 734,00 euro verhoogd met 305,00 euro per kind ten laste

boven het achtste

(1) het kind met een erkende handicap wordt voor twee gerekend

De werkgever stort de bedrijfsvoorheffing door aan de fiscus.

Bekijk het document op iDiddit en beantwoord de vragen. a

Controleer of de bedrijfsvoorheffing overeenstemt met de ingehouden bedrijfsvoorheffing op de loonbrief.

THEMA 4

LEVEL 5

BEDRIJFSVOORHEFFING

Noteer hoe je van brutoloon naar nettoloon gaat. brutoloon – = –

= nettoloon

Explore 2— Hoe bereken je het nettoloon van een arbeider? Vergelijk de loonfiche van Kevin (blz. 92) met de loonfiche van Anissa uit Explore 1. Markeer het juiste

antwoord in de onderstaande tekst.

Kevin en Anissa zijn allebei gehuwd / ongehuwd. Anissa heeft het statuut van arbeider / bediende en Kevin is werkzaam als arbeider / bediende. Anissa heeft kinderen / geen kinderen ten laste en Kevin heeft kinderen / geen kinderen.

Vergelijk de berekening van de RSZ-bijdrage van Kevin met die van Anissa. Wat stel je vast?

Good to know

van de werkgever.

THEMA 4

op een hoger bedrag RSZ berekend worden. Een bediende krijgt zijn jaarlijks vakantiegeld

LEVEL 5

Omdat een arbeider zijn jaarlijks vakantiegeld rechtstreeks van de RSZ ontvangt, zal er

LOONSTAAT

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

Code 2500 3500

Persoonlijke gegevens NISS: 8171004 296-25 Burgerlijke staat: gehuwd Personen ten laste: 2 IBAN BE10 5390 0012 3504 BIC BBRUBEBB

Omschrijving Brutoloon RSZ-bijdrage -13,07 % Belastbaar Bedrijfsvoorheffing Bijzondere bijdrage Sociale zekerheid Ontvangen voorschot

Contactgegevens Werknemernummer: Statuut: Breuk tewerkstelling: Datum in dienst: Paritair comité:

RSZ-basis € 3 942,00

- € 515,22

€ 3 134,78 - € 575,54 - € 33,71 - € 600

€ 1 925,53

Nettoloon 3

Bereken de bedrijfsvoorheffing voor Kevin en noteer hieronder je werkwijze.

BEDRIJFSVOORHEFFING

Zoek op het internet waarom Kevin reeds een voorschot ontvangen heeft op zijn loon.

THEMA 4

LEVEL 5

12485 arbeider 38,00/38,00u 2000-04-05 200

Bedragen € 3 650,00

2500

Uittreksel van de individuele rekening zorgvuldig bewaren

VERTROUWELIJK Kevin Thijs Suikerstraat 22 2660 ANTWERPEN

Periode van 20xx-03-01 - 20xx-03-31

Explore 3— Hoe bereken je het nettoloon voor een student? 1

Bekijk het voorbeeld van een studentenovereenkomst. Uit welke delen bestaat het brutoloon van student Floris?

Bereken de bijdrage aan de RSZ (= persoonlijke solidariteitsbijdrage) in procent voor een student.

Vergelijk de bijdrage met de bijdrage van een gewone werknemer. Wat stel je vast?

Zoek op internet over welke betaalde feestdag het hier gaat.

Om welke reden wordt dat een solidariteitsbijdrage aan de RSZ genoemd? Gebruik het internet.

Om welke reden wordt er bij een student geen bedrijfsvoorheffing afgehouden?

THEMA 4

LEVEL 5

THEMA 4

LEVEL 5

Explore 4— Wat zijn de loonkosten voor de werkgever? Patronale bijdrage Het brutoloon vormt niet de totale kosten voor een werkgever om een werknemer aan het werk te stellen. Een werkgever moet boven op het brutoloon ook nog een werkgeversbijdrage aan de RSZ betalen, de patronale bijdragen. De werkgeversbijdrage bedraagt 25 %, maar wordt voor een arbeider net zoals de werknemers-RSZ, berekend op 108 % van het

brutoloon.

Bereken de werkgeversbijdrage en de totale loonkosten voor de tewerkstelling van Anissa.

Bereken de werkgeversbijdrage en de totale loonkosten voor de tewerkstelling van Kevin.

Bekijk de loonbrief van student Floris en bereken in procent hoeveel werkgeversbijdrage een werkgever moet betalen voor de tewerkstelling van een student.

Explore 5— Hoe voer je een loonberekening uit met een rekenblad?

Ga naar iDiddit en download het bestand ‘loonberekening.xlsx’. In de werkmap staan de lonen en de gezinssituatie van een aantal werknemers. STAPPENPLAN

Bereken in kolom G de RSZ-bijdrage van de werknemer. Gebruik een ‘als-functie’. Bereken in kolom H het belastbaar loon.

Stap 3:

Bereken in de kolom I het netto belastbaar inkomen.

Stap 4:

Bereken in kolom J de bedrijfsvoorheffing. Houd daarbij rekening met alle mogelijke kortingen.

Stap 5:

Bereken in kolom K het nettoloon van de werknemer.

Stap 6:

Bereken in kolom L de bijdrage aan de RSZ van de werkgever (25 %). Gebruik een ‘als-functie’.

Stap 7:

Bereken in kolom M de totale loonkosten voor de werkgever.

THEMA 4

Stap 2:

LEVEL 5

Stap 1:

TO THE POINT Het brutoloon is het basisloon dat je verdient bij je werkgever en dat in jouw arbeidsovereenkomst staat. Van dat brutoloon moet de werknemer een RSZ-bijdrage van 13,07 % betalen en wordt er bedrijfsvoorheffing afgehouden. Wat overblijft is het nettoloon en stort de werkgever op je rekening. Als student kun je geen beroep doen op de RSZ-uitkeringen waardoor je enkel een

solidariteitsbijdrage van 2,71 % betaalt. De RSZ-bijdrage voor een arbeider wordt berekend op 108 % van het brutoloon omdat een arbeider zijn vakantiegeld rechtstreeks van de RSZ ontvangt.

De RSZ-bijdragen worden gebruikt voor het betalen van: werkloosheidsuitkeringen,

—

pensioenen,

—

kinderbijslag,

—

uitkering bij arbeidsongeval,

—

uitkering bij een beroepsziekte,

—

vakantiegeld van arbeiders,

—

terugbetaling dokterskosten en medische kosten,

—

andere.

—

Boven op het brutoloon betaalt ook de werkgever een werkgeversbijdrage of patronale bijdrage van 25 % aan de RSZ.

Bedrijfsvoorheffing is een bedrag dat maandelijks ingehouden wordt van je loon als voorschot op

je belasting die je jaarlijks moet betalen. De bedrijfsvoorheffing is enerzijds afhankelijk van je loon en anderzijds van je gezinssituatie. Zo ontvangen werknemers met kinderen een korting op de bedrijfsvoorheffing.

Omdat je in België pas belastingen betaalt vanaf een bepaald bedrag aan inkomsten en de meeste studenten met hun vakantiejob minder verdienen, wordt er bij een studentenovereenkomst geen bedrijfsvoorheffing ingehouden.

De werkgever stort de bedrijfsvoorheffing door aan de fiscus. De totale kostprijs voor een werkgever kun je berekenen door de som te maken van het brutoloon en

de werkgeversbijdrage.

In België verdienen mannen gemiddeld meer dan vrouwen voor een zelfde functie. Dat verschil in

THEMA 4

LEVEL 5

loon is de genderkloof of loonkloof.

Action 1— Wat ontvang je op jouw rekening? 1

Vul het onderstaande schema aan.

– RSZ-bijdrage (13,07 %)

= 2

Markeer het juiste antwoord.

Het brutoloon / nettoloon is het bedrag dat op je rekening gestort wordt. Het loonbedrag dat vermeld staat in je arbeidsovereenkomst is het brutoloon / nettoloon.

Action 2— Waarvoor kun je een beroep doen op de RSZ?

Lees de situaties. Is er sprake van tussenkomst van de RSZ? Vink aan.

gt het solliciteren en ontvan Ish is werkloos. Hij is aan suitkering. voorlopig een werkloosheid

van drie maanden loon uitbeta Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

ontslagvergoeding

ald.

Anissa gaat naar de dokter. Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

Els laat een gaatje in haar tan d opvullen bij de tandarts. Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

THEMA 4

LEVEL 5

Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

Ellen is ontslagen en krijgt een

n en heeft een beenbreuk Dana is op het werk gevalle s. Ze moet naar het ziekenhui Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

Esril ontvangt zijn eindejaarsp Tussenkomst RSZ Geen tussenkomst RSZ

remie.

Action 3— Welke vermindering van bedrijfsvoorheffing is

van toepassing?

Op welke vermindering van bedrijfsvoorheffing hebben de volgende personen recht?

Hallo, ik ben Steven. Ik ben alleenstaand en werk

als arbeider in een elektriciteitsfabriek. Ik heb

Hoi, ik ben Isabelle. Ik ben getrouwd met Charles, die werkt als informaticus. Ik

ben mama van drie kinderen en werk als

bediende.

THEMA 4

LEVEL 5

geen kinderen.

Action 4— Hoe bereken je het belastbaar loon? Bereken voor de onderstaande werknemers het belastbaar loon. Vul de tabel aan.

TIM STROOBANDT BRUTO IN EURO ICT-manager

—

bediende

—

gehuwd met Sarah (werkt deeltijds als leerkracht)

—

twee kinderen

—

brutosalaris: 5 300,00 euro

BELASTBAAR IN EURO

—

RSZ-BIJDRAGE WERKNEMER

ANASTASIA DINGENEN BRUTO IN EURO

—

senior boekhoudster ongehuwd

—

1 kind

—

brutosalaris: 4 800,00 euro

—

RSZ-BIJDRAGE WERKNEMER

BELASTBAAR IN EURO

RUBEN LEENDERS

BRUTO IN EURO

vrachtwagenchauffeur

—

arbeider

—

gehuwd met Ksenia

—

RSZ-BIJDRAGE WERKNEMER

BELASTBAAR IN EURO

(werkt als bediende) brutosalaris: 3 675,00 euro

LEVEL 5

geen kinderen

—

THEMA 4

—

Action 5— Hoe bereken je het nettoloon? Bereken voor Tim, Anastasia en Ruben het nettoloon op basis van de berekeningen die je hebt gemaakt in Action 4. STATUUT

SITUATIE

Tim Stroobandt

bediende

partner met inkomen

€ 5 300,00

Anastasia Dingenen

bediende

ongehuwd

€ 4 800,00

Ruben Leenders

arbeider

partner met inkomen

€ 3 675,00

RSZ-BIJDRAGE

BELASTBAAR

WERKNEMER

NETTO

BEDRIJFS

BELASTBAAR

VOORHEFFING

BRUTO

NETTOLOON

AANTAL KINDEREN

NAAM

Bedrijfsvoorheffing Tim Stroobandt:

Bedrijfsvoorheffing Anastasia Dingenen:

Bedrijfsvoorheffing Ruben Leenders:

Action 6— Hoe bereken je de totale loonkosten?

THEMA 4

LEVEL 5

Bereken voor de werkgever van Tim, Anastasia en Ruben de totale loonkosten.

100

WERKGEVERS BRUTO IN EURO

TOTALE LOONKOSTEN

BIJDRAGE

IN EURO

25 % IN EURO

Tim Stroobandt

Anastasia Dingenen

Ruben Leenders

Algemeen totaal

Action 7— Hoe bereken je nettolonen met een rekenblad? Ga naar iDiddit en open de werkmap. Bereken aan de hand van formules het nettoloon van de werknemers.

Bereken de totale loonkosten van iedere werknemer.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

BREAKING NEWS

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan het verschil uitleggen tussen brutoloon en

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

nettoloon.

2 Ik kan een berekening uitvoeren van brutoloon

naar nettoloon.

3 Ik kan aangeven waarvoor de RSZ-bijdragen

gebruikt worden.

4 Ik kan uitleggen wat bedrijfsvoorheffing is.

5 Ik kan uitleggen op welke manier

bedrijfsvoorheffing berekend wordt.

6 Ik kan de verschillen in loonberekening tussen

een arbeider, een bediende en een student uitleggen.

7 Ik kan een loonberekening uitvoeren met een

THEMA 4

LEVEL 5

rekenblad.

101

STEP-UP 1

Werk per twee. Schoenen Torfs is tien jaar op rij verkozen tot beste werkgever van België. a

Zoek op de website van Torfs twee getuigenissen waarom werknemers zo graag voor Torfs willen werken.

Stel dat jij de leiding krijgt over de hr-afdeling van een onderneming. Hoe zou jij ervoor zorgen dat werknemers voor jou willen werken? Bedenk vijf maatregelen. Kies een van de onderstaande

opties om die maatregelen voor te stellen. Vink de gekozen optie aan. Raadpleeg de ICT-fiches van Moovly, Canva, Storyboard, Powtoon of Powerpoint. Infographic Video Presentatie Powtoon 2

Ga op zoek naar een vacature voor een studentenjob die jij zou willen uitoefenen. Presenteer die vacature voor de klas.

Leg uit wat je aantrekt in de vacature.

Vertel via welk kanaal je de job gevonden hebt.

Zoek op internet wat de tien best en slechtst betalende functies in België zijn en noteer voor iedere sector het gemiddeld brutoloon. a

Surf via iDiddit naar de aangegeven website en zoek het gemiddeld brutoloon van voltijdse

werknemers volgens diploma.

Welke conclusie kun je trekken uit die cijfers?

Kies een van de onderstaande opties om je antwoorden voor te stellen. Vink de gekozen optie aan. Raadpleeg de ICT-fiches van Moovly, Canva, Storyboard, Powtoon of Powerpoint. Infographic Video

Presentatie

THEMA 4

STEP-UP

Powtoon

102

Begrippenlijst Thema 4 LEVEL

BEGRIP

DEFINITIE

competenties

Competenties geven aan waar iemand goed in is en bestaan uit: vaardigheden, kennis,

doorstroom

drijfveren, persoonlijkheid en capaciteiten.

Het bedrijf probeert de goede werknemers

in het bedrijf te houden. Dat gebeurt door

IN JE EIGEN WOORDEN

de werknemers verder te laten ontwikkelen

en promotie te laten maken.

functie

Een functiebeschrijving is een weergave

beschrijving

van taken, verantwoordelijkheden

en bevoegdheden voor een bepaalde

functie. Bedrijven gebruiken ze voor

selectie, rekrutering, evaluatie,

promotie, de mobiliteit … om de taken en verantwoordelijkheden van het

Een document dat bestaat uit drie

onderdelen: de functieomschrijving, eisen

waaraan de sollicitant moet voldoen en het

aanbod van de onderneming

VA 1

functionerings

Een functioneringsgesprek is een open

gesprek

gesprek tussen de werknemer en

ideeën geven over het bedrijf, de werksfeer,

geen oordeel geveld over de werknemer.

instroom

Het bedrijf zoekt en selecteert nieuwe

werknemers. De meest geschikte

omscholen

leidinggevende. De werknemer kan zijn de collega’s en de eigen ambities. Er wordt

kandidaten worden aangenomen en

ingewerkt.

Dat betekent iemand opleiden voor een

andere job dan zijn huidige job.

personeels

Personeelsplanning is het proces waarbij

planning

het management van een organisatie

de bestaande personeelsmiddelen

in kaart brengt, de toekomstige

personeelsbehoeften om de doelstellingen te realiseren inschat en de acties bepaalt om die personeelsbehoeften te realiseren.

BEGRIPPENLIJST

functieprofiel

THEMA 4

personeelslid te bepalen.

103

LEVEL

BEGRIP

sleutelpositie

DEFINITIE Dat is een belangrijke positie binnen een onderneming.

sollicitant

Dat is een kandidaat voor een job.

uitstroom

Er is sprake van uitstroom wanneer

afstudeerbeurs

op eigen initiatief zijn of door een beslissing

van het bedrijf.

Wanneer bedrijven naar hogescholen of

universiteiten trekken om werknemers te

headhunter

afstudeerbeurs voor.

Een persoon die voor ondernemingen

kennis en vaardigheden beschikken voor

jobbeurs

Dat is een event of een plaats waar bedrijven samenkomen en hun

rekruterings

selectiekantoor

Dat is de manier die bedrijven kiezen om

medewerkers aan te nemen.

Een selectiekantoor gaat op basis van een functieomschrijving die ze van een

BEGRIPPENLIJST

onderneming ontvangt, op zoek naar een

geschikte kandidaat.

spontane

Wanneer je een cv en motivatiebrief naar

sollicitatie

een onderneming stuurt, ook al is er

geen specifieke vacature, dan is dat een

spontane sollicitatie.

curriculum

Een curriculum vitae (Latijn voor

vitae (cv)

‘levensloop’) is een document waarin

openstaande vacatures voorstellen.

kanaal

die hoogopgeleid zijn en over specifieke topfuncties. 2

rekruteren, stellen ze hun vacatures op een

op zoek gaat naar geschikte kandidaten

THEMA 4

werknemers het bedrijf verlaten. Dat kan

104

IN JE EIGEN WOORDEN

motivatiebrief

iemand een overzicht geeft van

gevolgde opleidingen, werkervaring en

nevenactiviteiten. Bij sollicitaties wordt het cv veelal meegezonden met de

sollicitatiebrief.

In die brief toont een sollicitant meer van

zichzelf, wie hij is, wat zijn ambities zijn en waarom hij vindt dat de baan bij hem past.

LEVEL

BEGRIP

DEFINITIE

sollicitatiebrief

In die brief geeft een sollicitant aan dat hij interesse heeft voor een job bij een bedrijf of instantie. Hij licht het cv erin toe.

arbeids

Dat is een beknopte overeenkomst tussen

overeenkomst

werkgever en werknemer waarin staat dat

de werkgever de werknemer aanwerft.

arbeids

Dat is een arbeidsovereenkomst waarbij

overeenkomst

zowel de begindatum als de einddatum

voor bepaalde

vastliggen.

duur

arbeids

Dat is een arbeidsovereenkomst voor een

overeenkomst

werknemer die hoofdzakelijk handenarbeid

voor een

verricht.

arbeider

arbeids

Dat is een arbeidsovereenkomst voor een

overeenkomst

werknemer die hoofdzakelijk hoofdarbeid

voor een

verricht.

bediende arbeids overeenkomst voor on-

Dat is een arbeidsovereenkomst waarbij

de begindatum vastligt maar de einddatum niet.

arbeids

Dat is een arbeidsovereenkomst voor

overeenkomst

jongeren met specifieke bepalingen om de

voor

jonge werknemer te beschermen.

studenten arbeid

Dat is een arbeidsovereenkomst waarbij

arbeids

de werknemer minder dan 38 uur in de

overeenkomst

week komt werken. De uren waarin hij

komt werken, moeten specifiek vastgelegd

worden.

voltijdse

Dat is een arbeidsovereenkomst waarbij de

arbeids

werknemer 38 uur per week komt werken.

overeenkomst

deeltijdse

bepaalde duur

bedrijfs

Dat bedrag wordt maandelijks van het loon

voorheffing

ingehouden als voorschot op de belasting

die jaarlijks betaald moet worden. De

bedrijfsvoorheffing is enerzijds afhankelijk

van het loon en anderzijds van de gezinssituatie.

BEGRIPPENLIJST

THEMA 4

IN JE EIGEN WOORDEN

105

LEVEL 5

BEGRIP brutoloon

DEFINITIE Dat is het basisloon. Van dat brutoloon wordt RSZ-bijdrage en bedrijfsvoorheffing

loonkloof

nettoloon

Dat is het verschil in loon tussen mannen en

Dat is het deel van het loon dat op de

RSZ-bijdrage

Dat is een deel dat afgehouden wordt van

het brutoloon. Met die bijdrage betaalt de

de werkloosheidsvergoedingen,

solidariteits

Dat is een bijdrage (2,71 %) aan de RSZ

bijdrage

voor een studentenovereenkomst. Een

werkgevers bijdrage of patronale

student kan in principe geen beroep doen

op de uitkeringen van de RSZ.

Een bijdrage van 25 % op het brutoloon die de werkgever aan de RSZ betaalt.

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

bijdrage

106

overheid onder andere de pensioenen, ziektevergoedingen en kinderbijslag. 5

rekening gestort wordt. 5

afgehouden.

vrouwen. 5

IN JE EIGEN WOORDEN

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

107

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

108

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

109

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

110

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

111

NOTITIES

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

112

Thema 5: Logistiek en transport

THEMA

Logistiek en transport

NEXT LEVEL

STEP-UP

p. 54

Wat zijn de voornaamste schakels in de logistieke keten?

p. 32

Infographic over de logistieke sector in Belgë

LEVEL

p. 59

LEVEL

Wat is het economisch belang van de logistieke sector voor België?

p. 18

LEVEL

Hoe belangrijk is internationale handel voor België?

p. 5

STEP-IN

p. 4

2 1

STEP-IN 1

Werk per twee. Waar doet het begrip ‘logistiek’ je aan denken? Gebruik de onderstaande afbeeldin-

gen als inspiratie.

Verwerk het resultaat van die brainstorm in een woordenwolk. Ga naar iDiddit. Je vindt er enkele handige tools.

In dit thema doorloop je drie Levels waarin je leert …

THEMA 5

STEP-IN

wat internationale handel is en hoe belangrijk die voor België is;

wat het economisch belang van de logistieke sector voor België is;

wat de voornaamste schakels in de logistiek zijn.

Elk Level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin ontwerp je een infographic waarmee je het belang van de logistieke sector voor België duidt en jobs in de logistiek promoot.

LEVEL 1 Hoe belangrijk is internationale handel voor België? 1

INTRO Heb je vanochtend voldoende tijd gehad om te ontbijten? Welke producten stonden er op de ontbijttafel?

ONTBIJT

Good to know

Je vindt de herkomst van producten door de Europese ArtikelNummering of EAN-code. Die code dient

wereldwijd als artikelcodering in winkels om de kassa-

afhandeling en de voorraadadministratie te

vereenvoudigen. De eerste twee cijfers staan voor het land van herkomst. Zo verwijst 87 naar Nederland.

Surf via iDiddit naar een website met de codes voor andere landen. Uit welke landen komen de

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe belangrijk is internationale handel voor België?

THEMA 5

vraag 1.

LEVEL 1

ontbijtproducten? En de grondstoffen om die producten te maken? Noteer ze bij elk product van

Explore 1— Wat is internationale handel? Internationale handel Internationale handel of wereldhandel is de handel tussen verschillende landen. In de volksmond worden de termen invoer of import gebruikt voor aankopen in het buitenland en de termen uitvoer of export voor verkopen aan het buitenland. De btw-wetgeving en de douanereglementering maakt daarbij nog een onderscheid tussen

intracommunautaire handel en extracommunautaire handel.

Ga naar iDiddit, bestudeer de ontdekplaat in verband met internationale handel en beantwoord de onderstaande vragen. a

Omschrijf de volgende begrippen in je eigen woorden.

Intracommunautaire handel

Intracommunautaire verwerving

Intracommunautaire levering

Extracommunautaire handel

Import / invoer

THEMA 5

LEVEL 1

Export / uitvoer

Kleur de landen van de Europese Unie op de kaart in.

Om welke vorm van internationale handel gaat het voor de onderlijnde onderneming?

Een Oostenrijk se groothandel in kazen verkoopt goed eren aan een Hong aarse restaurantkete n.

rkoopt Een Franse onderneming ve thandel. wijn aan een Zwitserse groo

Een Spaanse supermarktketen koopt sardientjes in blik aan bij een Portugese groothandel.

D Een Belgis che visha ndel koop kabeljauw t bij een Br itse visse rij.

LEVEL 1

THEMA 5

Explore 2— Hoe belangrijk is België als doorvoerland? Doorvoer België is een typisch doorvoerland. De haven van Antwerpen speelt daarbij een heel belangrijke rol als doorvoerhaven. Goederen van over de hele wereld komen aan in de haven

Ga naar iDiddit, bestudeer de ontdekplaat over Port of Antwerp-Bruges en beantwoord de vragen. a

Omschrijf het begrip ‘doorvoerhaven’ in je eigen woorden.

Welke andere steden hebben een zeehaven?

van Antwerpen en worden doorgevoerd naar andere landen.

Welke transportmodi worden ingezet om de goederen verder te transporteren?

THEMA 5

LEVEL 1

Ga naar iDiddit en download de brochure over de haven van Antwerpen en Zeebrugge. Beantwoord de onderstaande vragen. a

Welke plaats neemt Port of Antwerp-Bruges in, in de top 20 van containerhavens?

Noteer twee voorbeelden van:

breakbulk

vloeibaar massagoed

droog massagoed

Hoeveel tonnage containers behandelde Port of Antwerp-Bruges?

Hoeveel mensen stelt de haven direct en indirect tewerk?

Good to know

In de havens van Antwerpen en Zeebrugge zijn verschillende Vehicle Processing Centers (= hubs), waar ze auto’s wassen, ontdoen van wax, inspecteren, herstellen, uitrusten met

THEMA 5

LEVEL 1

accessoires om uiteindelijk naar de nieuwe eigenaar te vervoeren.

Explore 3— Waarom is internationale handel een noodzaak voor België?

Lees de redenen waarom internationale handel noodzakelijk is voor België. Markeer: de redenen om uit te voeren in het groen,

de redenen om in te voeren in het rood.

Een grotere afzetmarkt maakt het mogelijk om meer winst te bereiken.

In eigen land is de productie van goederen te duur door bijvoorbeeld hoge loonkosten of gebrek aan scholing.

De binnenlandse

markt produceert de in gevoerde goederen zelf ni et.

Voor de productie van bepaalde goederen heeft ons land onvoldoende technische kennis.

Productie op grotere schaal biedt schaalvoordelen waard oor eigen producten goedkoper geproducee rd worden.

De ingevoerde go ederen hebben een bete re kwaliteit.

België heeft de benodigde grondstoffen niet (in voldoende mate).

Explore 4— Wat is het aandeel van België in de wereldhandel?

Good to know

Het Agentschap voor Buitenlandse Handel is een Belgisch agentschap dat opgericht is ter bevordering van de Belgische handel met het buitenland. Zo maakt het agentschap overzichtsstudies over het verloop van de buitenlandse handel van België. Ze publiceren cijfers die aangeven wie de belangrijkste handelspartners van België zijn en welke

THEMA 5

LEVEL 1

producten België hoofdzakelijk in- en uitvoert.

Surf via iDiddit naar de website van het Agentschap voor Buitenlandse Handel. Je vindt er alle informatie om de opdracht uit te voeren. a

Werk in groepen.

Zoek een antwoord op de vragen en geef het antwoord weer in een infographic.

Wie zijn de belangrijkste handelspartners per continent?

Wat zijn de belangrijkste export- en importsectoren?

Voorzie de infographic van de nodige cijfergegevens aan de hand van tabellen en grafieken. Raadpleeg indien nodig de ICT-fiches. Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk level

en geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals ‘Explore_4_Infographic_internationale_handel.

TO THE POINT

Internationale handel of wereldhandel is de handel tussen verschillende landen.

Daarbij is er een onderscheid tussen intracommunautaire handel (intracommunautaire verwerving

en intracommunautaire levering), extracommunautaire handel (invoer of import en uitvoer of

export) en doorvoer.

Redenen om goederen aan te kopen in het buitenland: – De productie van goederen in eigen land is te duur, bijvoorbeeld door hoge loonkosten of gebrek aan scholing.

– De ingevoerde goederen hebben een betere kwaliteit.

– Een land heeft te weinig grondstoffen.

THEMA 5

– Een land bezit onvoldoende technische kennis om bepaalde goederen te produceren.

LEVEL 1

– De ingevoerde goederen ontbreken op de binnenlandse markt.

Redenen om goederen te verkopen aan het buitenland:

– Je kunt een grotere afzetmarkt bereiken en dus meer winst behalen.

– Door productie op grotere schaal zijn er schaalvoordelen waardoor eigen producten goedkoper geproduceerd worden en dus aantrekkelijk zijn om uit te voeren.

België neemt in de internationale handel een belangrijke plaats in en staat in de top 20 van de grootste uitvoerlanden en invoerlanden. De belangrijkste handelspartners van België zijn de buurlanden.

Chemische producten, transportmateriaal, machines en toestellen zijn de belangrijkste goederen die België invoert, maar ook uitvoert. De

ingevoerde goederen worden in België vaak enkel bewerkt of verwerkt en vervolgens weer uitgevoerd.

Action 1— Over welke vorm van internationale handel gaat het?

Noteer in de onderstaande tabel over welke vorm van internationale handel het gaat vanuit het standpunt van

THEMA 5

LEVEL 1

België.

VAN

NAAR

EEN ONDERNEMING

IN …

China

België

Bulgarije

België

Litouwen

België

Noord-Ierland

VORM VAN INTERNATIONALE HANDEL

Action 2— Welke nadelen ondervindt België als doorvoerland?

Lees het onderstaande artikel. a

Markeer de nadelen van de doorvoer voor België in het rood.

Waarom is België een typisch doorvoerland?

Verklaar de volgende zin: ‘Onze wegen worden te veel herleid tot een soort mobiele opslagplaats.’

Welke alternatieven worden in de tekst vermeld om de nadelen op te vangen?

België, doorvoerland: hoe maken we onze wegen weer vrij? We staan met zijn allen alsmaar langer in de file. Dat heeft te maken met ons wagenpark dat voortdurend uitbreidt, maar zeker ook met het exponentieel groeiende vrachtverkeer. De alternatieven voor de steeds langer wordende rijen vrachtwagens zijn bekend: meer vracht per spoor en via de binnenvaart vervoeren. Maar daarvoor zijn wel extra investeringen nodig.

‘Bij ons is de toestand nog erger dan in de ons

omringende landen’, weet Johan De Mol, onderzoeker aan het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling van

de UGent. ‘België is een doorvoerland door de kleine

afstanden en de centrale ligging voor het achterland. Een groot deel van het vrachtvervoer uit Noord-

Europa en Duitsland naar Frankrijk en Spanje gaat langs hier.’

‘Als dat blijft doorgaan, wordt het onhoudbaar’, waarschuwt Johan De Mol. Op een aantal autosnelwegen wordt het stilaan dramatisch. ‘Op de E17 bijvoorbeeld rijdt er nu al vaak een echte muur van vrachtwagens. Niet alleen op de eerste rijstrook, maar soms ook op de tweede rijstrook.’ Met

andere woorden: Dat wordt echt gevaarlijk voor gewone automobilisten die zich daartussen moeten invoegen. Dat is niet alles. De vele vrachtwagens stoten veel uitlaatgassen uit en dat is zeer nadelig voor het milieu. ‘We moeten echt meer inzetten op levenskwaliteit, op gezond leven’, volgens De Mol. Daarvoor is volgens hem een mentaliteitswijziging nodig. ‘Op lange termijn wordt het just-in-timeprincipe onhoudbaar. Onze wegen worden te veel herleid tot een soort mobiele opslagplaats omdat de bedrijven te weinig in stock houden.’ Meer in stock houden, impliceert wel hogere prijzen voor de

wel dringend nieuwe investeringen nodig, en wel grote investeringen. ‘Het is hoog tijd dat er aan alternatieven wordt gewerkt’, vindt De Mol. ‘We hebben al veel kansen verspild, omdat we te laat plannen en te weinig investeren.’ Naar: www.vrt.be, 2015-09-22

THEMA 5

Johan De Mol ziet mogelijke oplossingen bij het spoor en bij de binnenscheepvaart, maar daar zijn

LEVEL 1

consument.

Action 3— Waarom worden goederen in het buitenland gekocht?

Wat is het voornaamste ingrediënt voor de productie van chocolade?

Waar haalt de Belgische chocolatier Pierre Marcolini die

grondstoffen vandaan? Neem een kijkje op de website van het bedrijf.

Waarom zou Pierre Marcolini zijn grondstoffen daar halen?

Surf naar de website van het Agentschap voor Buitenlandse Handel. Welke grondstoffen voert België in omdat het ze niet zelf ontgint of produceert? Geef een voorbeeld en leg uit waarom België moet invoeren.

Noteer vijf buitenlandse, afgewerkte producten op die je in een supermarkt of kleinhandelszaak in België

kunt kopen.

THEMA 5

LEVEL 1

Action 4— Welke gevolgen heeft de brexit voor de internationale handel?

MORE MORE

Lees het artikel grondig. Beantwoord de vragen. a

Uit welke landen bestaat het Verenigd Koninkrijk?

Waarvoor staat het begrip brexit?

Good to know

Het handelsbeleid van de EU is erop gericht zoveel mogelijk handelsbelemmeringen weg

te nemen. Zo is de handel tussen de lidstaten in de interne markt vrij en worden er binnen de EU geen invoerrechten geheven. Er gelden voor de hele EU gelijke douanetarieven voor de import van producten uit landen buiten de EU.

Welke nadelen ervaren ondernemingen zowel in het Verenigd Koninkrijk als in België door de brexit?

Wie ondervindt momenteel de meeste nadelen van de brexit bij internationale handel?

THEMA 5

LEVEL 1

Vooral Britse bedrijven klagen over brexit

Een maand nadat de brexit-overeenkomst is ingegaan, blijven grote moeilijkheden uit. Als er zich al problemen voordoen, dan vooral aan de Britse kant.

Voor zover er zich problemen voordoen met de handel naar Groot-Brittannië, zitten die vooral aan de Britse zijde. Schotten krijgen hun vis niet op tijd naar het continent, Noord-Ieren klagen over lege rekken, Britse webshops zitten met de handen in het haar omdat hun klanten extra kosten krijgen aangerekend, en de kmo-sector klaagt over de extra rompslomp.

‘Stilte voor de storm’

Koen Klingele van het gelijknamige chocoladebedrijf in Evergem exporteert 15 procent van zijn omzet naar het VK. Klingele denkt dat hij dit jaar evenveel chocolade naar de overzijde van het Kanaal zal verschepen als vorig jaar en dat ondanks een prijsverhoging die hij op 10 procent raamt. ‘De kosten voor de administratieve rompslomp moeten worden doorgerekend. Vanaf april komt de eetwareninspectie hier ter plaatse controles uitvoeren die nodig zijn om naar het VK te exporteren. De documenten opstellen kost ons toch een paar uur werk.’

THEMA 5

LEVEL 1

Voedingsfederatie Fevia sluit niet uit dat in de komende maanden het aantal problemen

nog zal toenemen. ‘Veel bedrijven hebben het zekere voor het onzekere genomen en hebben vorig jaar grotere voorraden aangelegd’, zegt Nicholas Courant van de voedingsfederatie Fevia. ‘Misschien is dat de stilte voor de storm.’ Hoopgevend is wel dat het aantal trucks waarvan de papieren niet in orde zijn, sterk gedaald is. ‘In de eerste week ging het om 30 tot 40 procent, nu nog om 2 tot 5 procent. De Britse douane voert de nieuwe controles gefaseerd in. In april en juli zullen verstrengingen volgen waardoor de wachtparkings voor de vrachtwagens nodig zullen zijn. Bron: De Standaard, 2021-02-01

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

1 Ik kan het begrip ‘internationale handel’ omschrijven.

KAN

2 Ik kan de begrippen ‘invoer’, ‘uitvoer’, ‘import’

en ‘export’ toelichten aan de hand van een voorbeeld.

3 Ik kan de begrippen ‘intracommunautaire

verwerving’ en ‘intracommunautaire levering’

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

toelichten aan de hand van een voorbeeld.

5 Ik kan de redenen om in te voeren omschrijven.

6 Ik kan de redenen om uit te voeren omschrijven.

7 Ik kan het belang van internationale handel voor

België omschrijven.

8 Ik kan de belangrijkste handelspartners van

België opzoeken.

9 Ik kan opzoeken welke producten België voornamelijk invoert of uitvoert.

LEVEL 1

hand van een voorbeeld.

THEMA 5

4 Ik kan het begrip ‘doorvoer’ toelichten aan de

LEVEL 2 Wat is het economisch belang van de logistieke sector voor België?

INTRO Ga naar iDiddit. Je vindt er een filmpje van Logistics Capital Partners. a

Waarom heeft die onderneming voor een vestiging in Nijvel gekozen?

Welke economische ontwikkeling heeft LCP ertoe aangezet om een logistieke ruimte in België te

voorzien?

THEMA 5

LEVEL 2

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Wat is het economisch belang van de logistieke sector voor België?

Explore 1— Wat houdt logistiek in? LOGISTIEK

Logistiek is meer dan alleen het transport van de ene naar de andere plek. Het is een verzamelterm voor alles wat erbij komt kijken om een stroom aan goederen vanaf de eerste tot de laatste fase te organiseren, plannen, besturen en uit te voeren.

Om een logistiek proces in goede banen te leiden, kijk je naar het

moment waarop de grondstoffen worden ingekocht tot het moment waarop het eindproduct naar de consument gaat. Dat hele traject heet de logistieke keten of in het Engels supply chain.

Noteer de begrippen op de juiste plaats in de logistieke keten. Kies uit:

klant – grondstoffen – distributie – kleinhandel – productie – leverancier

Infographic 1: De logistieke keten

Bron: logistiek6.jouwweb.nl/de-wereld-van-de-logistieke-keten

LEVEL 2

THEMA 5

Explore 2— Wat is een logistiek bediende? Ga naar iDiddit. Je vindt er een filmpje over

Het Havenhuis in Antwerpen

een logistiek bediende. Beantwoord nadien de volgende vragen. a

Vul de tekst aan.

logistiek bedienden in logistieke bedrijven.

Noteer vier voorbeelden van goederen die volgens het filmpje via zeeschepen naar België komen.

Zoek op de site van de haven van Antwerpen nog twee voorbeelden van goederen die via zeeschepen naar België komen.

In de haven van Antwerpen werken

Gebruik het internet en zoek op wat het concept just in time inhoudt.

Welke transportmodi komen in het filmpje aan bod?

Noteer acht competenties en / of kwaliteiten die een logistiek bediende volgens het filmpje moet hebben?

THEMA 5

LEVEL 2

Gebruik het internet. Zoek de belangrijkste taken op van de expediteur, de scheepsagent en de douanedeclarant over wie in het filmpje gesproken wordt.

Expediteur:

Scheepsagent:

Douanedeclarant:

THEMA 5

LEVEL 2

Explore 3— Hoe groot is de logistieke sector als bron van werkgelegenheid?

Uit cijfers blijkt dat heel wat werknemers direct en indirect via onderaannemers en toeleveranciers of in inhouseactiviteiten in de logistieke sector werken. a

Bekijk het schema.

Noteer drie voorbeelden van logistieke inhouseactiviteiten.

Ga naar iDiddit. Je vindt er cijfergegevens in verband met logistieke beroepen binnen het paritair comité 140.03 en 226. a

Wat houden die paritaire comités in? Gebruik het internet.

PC 140.03:

PC 226:

Stel de evolutie van het aantal jobs in de twee paritaire comités grafisch voor. Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Stel het aandeel van die jobs in het geheel voor met de meest actuele cijfers. Bewaar ook die

THEMA 5

LEVEL 2

grafiek onder een duidelijke bestandsnaam en

bewaar die in je portfolio.

Explore 4— Welke troeven heeft België op het vlak van logistiek?

Werk in vier groepen. Elke groep onderzoekt aan de hand van de ontdekplaat een bepaalde troef van België. Gebruik daarvoor het bijbehorende werkblaadje. a

Raadpleeg nog minstens een andere bron. Vermeld de bron.

Elke groep verwerkt de gevonden informatie in een rapport. Gebruik indien nodig het sjabloon dat je op

iDiddit vindt. Raadpleeg de ICT-fiches van tekstverwerker indien nodig. TROEF de centrale ligging

Groep 2

de transportinfrastructuur

Groep 3

de productieve beroepsbevolking

Groep 4

de innovatie

THEMA 5

LEVEL 2

Groep 1

Explore 5— Welke zwaktes heeft België op het vlak van logistiek?

Werk in vier groepen. Elke groep werkt rond een zwakte van België op het vlak van logistiek. Bestudeer de bron en beantwoord de bijbehorende vragen. Groep 1 a

Ga naar iDiddit en bekijk de reportage.

Waarvoor staat TLV?

Welke zwakte in verband met logistiek vermelden ze in de reportage?

Welke oplossingen stellen ze in de reportage voor?

Lees het artikel.

Markeer:

Groep 2

de zwakte die in verband met logistiek wordt aangehaald in het rood;

een mogelijke oplossing voor dat probleem in het groen.

De route naar een vlot en evenwichtig wegtransport

Transport & Logistiek Vlaanderen (TLV) wil dat de beleidsmakers een eerlijk speelveld creëren voor elke vervoerder in de volledige EU. Vooral

de groeiende internationale concurrentie treft de sector hard. De Belgische vrachtwagenchauffeur is de duurste van Europa. De hoge sociale

wachten bij het leveren of ophalen, ongeveer een

transporteurs een groot concurrentievoordeel.

uren kan de werkgever niet doorrekenen aan de

De Belgische vrachtwagenchauffeur is gemiddeld

vraagt daarom een aanzienlijke lastenverlaging

18 procent duurder dan zijn Franse collega,

van de loonkosten door een vermindering van

LEVEL 2

derde van zijn werkdag, is hij niet productief. Die

door de veel hogere RSZ-bijdragen in België. TLV

de sociale lasten op die niet–productieve uren,

vraagt de verschillende bevoegde overheden

zonder aan de koopkracht van de betrokken

om financiële ademruimte, zodat de Belgische

werknemers te raken. Minder consumptie zou

THEMA 5

bijdragen in ons land bieden buitenlandse

De uren waarop de vrachtwagenchauffeur moet

transportbedrijven zich op de internationale

natuurlijk opnieuw een negatieve invloed op de

markt opnieuw kunnen meten met de

economie hebben.

concurrerende bedrijven uit de buurlanden.

Naar: tlv.be, 2019

klanten. De kosten zijn volledig voor hem. TLV

Groep 3 a

Bestudeer infographic 2.

Uit de infographic blijkt dat België een bepaalde zwakte heeft in vergelijking met de buurlanden. Welke zwakte is dat? Noteer.

Wat betekent dat voor de concurrentiepositie ten opzichte van onze buurlanden?

Infographic 2: Kwaliteit van de Belgische infrastructuur in vergelijking met de buurlanden

Bron: WEF, VBO op vbo-feb.be

Groep 4

Lees het artikel.

Markeer:

de zwakte die in verband met logistiek wordt aangehaald in het rood;

de tegenprestatie van Essers als tegemoetkoming aan de vraag naar groene logistiek in het groen.

THEMA 5

Transport- en logistiek bedrijf H.Essers uit Genk kan dan toch zijn uitbreidingsplannen realiseren ondanks de protesten. Essers mag zijn plannen realiseren op de plek waar vroeger poortenmaker Hörmann gevestigd was. Daarvoor mag het acht hectare bomen kappen die door de jaren heen op het ongebruikte stuk van het terrein zijn gegroeid.

LEVEL 2

Essers mag dan toch uitbreiden en bomen kappen

De stad Genk had de plannen goedgekeurd. Bos+ was daartegen in beroep gegaan bij de bestendige deputatie. ‘Het gaat om industriegrond, het terrein ligt ingesloten tussen bedrijven. Als het daar al niet zou mogen’, zegt gedeputeerde Inge Moors (CD&V). ‘De vele administratieve procedures en protesten remmen de nodige investeringen in België af waardoor de concurrentiële positie in het gedrang komt.’

Aan de vergunning zijn wel voorwaarden gekoppeld. Zo moet Essers de kap compenseren met de bebossing van een terrein van bijna twaalf hectare groot in het naburige Oudsbergen. Dat moet binnen de twee jaar gebeuren. Op de Hörmannsite moet het ook de zomereik in stand houden.

Behoedzaam

Essers zelf gaf liever nog geen commentaar op het nieuws. ‘We willen graag eerst de vergunning in handen hebben’, zei woordvoerder Bob Van Steenweghen.

Dat Essers behoedzaam blijft, valt te begrijpen. De saga van zijn uitbreidingsplannen sleept al sinds 2016 aan. Toen rees er fel protest tegen Essers’ voornemen om op een terrein naast zijn vestiging aan de Transportlaan in Genk uit te breiden voor zijn farmacietak. Een uitbreiding op de Hörmannsite was het plan B. Het zal een deel van de gewone vrachtactiviteiten van de Transportlaan daarheen verhuizen, zodat er op de eerste site meer ruimte komt voor de groeiende farmalogistiek.

Bron: standaard.be, 2020-03-07

Elke groep stelt zijn bevindingen voor. Vul tijdens de presentatie de mindmap aan met de belangrijkste zwaktes van België op logistiek vlak.

THEMA 5

LEVEL 2

Zwaktes op logistiek vlak

Explore 6— Welke opportuniteiten en bedreigingen zijn er voor de Belgische logistieke sector?

Lees het artikel over de bedreigingen en de opportuniteiten voor de Belgische logistieke sector. Markeer: a

de bedreigingen in het rood,

de opportuniteiten in het groen.

Voor de logistieke en transportsector in België zijn er zowel bedreigingen als opportuniteiten snelheid op de weg zal dalen met

innovaties die de logistieke keten

10 % in de daluren en met 24 % in

efficiënter en dus rendabeler

de spitsuren.

maken.

Hoewel industrie in België

belangrijk blijft, delokaliseren steeds meer bedrijven hun

productie naar goedkopere landen. Door het vertrek van industriële

Zo is vooral bij logistieke

aantrekkelijk als logistiek gebied.

Verder kan de groeiende

dreiging. Het aandeel van de

bewustwording dat het

BRICS-landen, Singapore en

noodzakelijk is om de ecologische

Hongkong in logistieke diensten

voetafdruk van de activiteiten

hoog en dus een belangrijke

wordt steeds groter, met prestaties

te beperken, voor de logistieke

die elk jaar verbeteren (goedkope

sector een opportuniteit vormen.

arbeidskrachten, steeds

Bedrijven kunnen het verschil

efficiëntere uitrusting). Ook uit de buurlanden komt concurrentie, onder meer uit Duitsland en

Nederland. Die landen maken

vooral het verschil door efficiëntere douaneprocedures en een betere infrastructuur.

Het Federaal Planbureau verwacht

dan weer dat tegen 2030 de vraag naar passagiersvervoer zal stijgen met 11 % en die naar goederenvervoer met 47 %. Daardoor dreigen de files en de vervuiling, die vandaag al problematisch zijn, er alleen maar erger op te worden. Als

gevolg daarvan schat het Federaal Planbureau dat de gemiddelde

Daarnaast dreigen de almaar strengere milieunormen op Europees, federaal en regionaal niveau logistieke spelers af te schrikken om zich in België te vestigen, ten voordele van regio’s met minder strenge regels. Maar er zijn ook enkele opportuniteiten voor de logistiek in België. Zo kan België inzetten op tal van informaticatoepassingen. Denk maar aan track-and-tracesystemen, Warehouse Management Systems (WMS) en Enterprise Resource Planning Systems (ERP), allemaal

maken door bijvoorbeeld alternatieve brandstoffen te gebruiken. Nieuwe businessmodellen zoals de snelle ontwikkeling van e-commerce en nieuwe leveringsformules (gegroepeerde stadsleveringen, drones ...) bieden ook kansen. Tot slot kunnen de Belgische logistieke bedrijven zich verder onderscheiden door het uitbouwen van hun ‘value added logistics’ (bv. verpakking, weging, etikettering) waarmee ze op een slimme manier de waarde van hun dienstverlening verhogen. Naar: vbo-feb.be

LEVEL 2

de concurrentie uit het buitenland

activiteiten wordt België minder

THEMA 5

uitwisselingen op wereldschaal

TO THE POINT Logistiek omvat de noodzakelijke handelingen om goederen van grondstof tot eindproduct te verwerken en bij de klant af te leveren. Dat hele traject van logistiek heet de logistieke keten of in het Engels supply chain.

—

de juiste goederen,

—

op de juiste plaats,

—

in de juiste hoeveelheden,

—

voor zo weinig mogelijk geld.

In de logistiek komt het aan op de beschikbaarheid van:

De levering van grondstoffen en hulpgoederen voor een

productieproces op het juiste moment, waardoor er minder tussenvoorraden nodig zijn, heet just in time.

Er zijn heel veel beroepen in de logistieke sector waaronder een expediteur, scheepsagent en douanedeclarant.

België is zonder twijfel een draaischijf voor het vervoer en de logistiek op Europees en wereldniveau.

Logistiek en transport zijn dan ook van ontzettend groot belang voor de Belgische economie: rekening houdend met de directe en indirecte effecten zijn logistieke diensten goed voor een behoorlijk aandeel van de toegevoegde waarde en de tewerkstelling in ons land. Ze zijn een echte motor van de economie

POSITIEF

NEGATIEF

INTERN

STERKTES

ZWAKTES

EXTERN

omdat ze onmisbaar zijn om goederen en diensten op de juiste bestemming te krijgen.

KANSEN

BEDREIGING

Ons land heeft qua logistiek heel wat sterktes:

de centrale ligging op het kruispunt van de

—

belangrijkste Europese markten,

—

de goed uitgebouwde transportinfrastructuur,

—

een productieve beroepsbevolking,

—

voorloper op het vlak van innovatie.

Maar België heeft ook een aantal zwaktes: de hoge loonkosten,

—

administratieve lasten en procedures,

—

de onderinvestering in de infrastructuur,

—

het chronische fileprobleem.

—

Naast die pijnpunten zijn er ook een aantal bedreigingen: —

de concurrentie uit het buitenland,

—

de delokalisatie van bedrijven,

—

toename van de files,

—

de steeds strengere milieuvoorschriften.

THEMA 5

LEVEL 2

Om een antwoord te vinden op die problemen zal ons

land moeten inspelen op een reeks opportuniteiten zoals technologische applicaties, duurzaamheid of nieuwe businessmodellen en inzetten op value added logistics.

Action 1— Wat zijn de opportuniteiten en de bedreigingen voor logistiek in België?

Neem er opnieuw de brochure van Port of Antwerp-Bruges bij. Beantwoord de vragen. a

Waarom is logistiek zo belangrijk voor België?

Op welke manier wil de haven duurzaam handelen?

Lees het krantenknipsel. Markeer een aantal toekomstige uitdagingen of bedreigingen voor de logistieke sector.

Door het tekort aan chauffeurs in Europa zal in 2024 11 % van de vacatures blijven openstaan. Dat voorspelt de internationale transportfederatie IRU op basis van de verwachte groei van de transportvraag en een vergrijzende chauffeurspopulatie.

Een groot deel van de Europese wegvervoersmarkt bereidt zich ook voor op de uitrol van het nieuwe Europese tolsysteem gekoppeld aan CO2-uitstoot, dat in december van start gaat in Duitsland, voordat ze in 2024 in een groot deel van Centraal- en Oost-Europa zullen worden doorgevoerd.

THEMA 5

Bron: flows.be

LEVEL 2

Bij IRU dringen ze aan op steun voor de transportsector. De wegvervoersector is bezig met een ongekende transformatie, die zowel moet inspelen op de groeiende vraag naar vervoer (50 % tegen 2050) als de CO2-uitstoot moet verminderen. Zonder steun voor de sector, die voornamelijk bestaat uit kleine en middelgrote bedrijven met lage marges (1 tot 2 %), in een context van stijgende prijzen, kosten en investeringen en een steeds onhoudbaarder tekort aan bestuurders, is er een groot risico dat de economische en milieudoelstellingen niet gehaald worden, aldus Vincent Erard, directeur voor Strategie en Ontwikkeling bij IRU.

Action 2— Welke factoren hebben de logistieke aanpak van A.S.Adventure.edu bepaald?

Ga naar iDiddit. Je vindt er het interview met de logistiek verantwoordelijke van A.S.Adventure.edu. Beantwoord de bijbehorende vragen.

Action 3— Wat zijn de belangrijkste taken van de 1

logistieke tussenpersonen?

Zoek op internet naar een jobadvertentie voor de volgende logistieke tussenpersonen: a

een expediteur

een douanevertegenwoordiger of douanedeclarant

een goederenbehandelaar

een planner of dispatcher

Markeer de kernwoorden bij de belangrijkste taken van elk van die tussenpersonen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar de bewerkte documenten in je portfolio.

Action 4— Welke logistieke activiteiten vinden er plaats

buiten de ondernemingen?

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje waaruit blijkt dat logistiek zich niet alleen afspeelt in bedrijven. Beantwoord nadien de onderstaande vragen. a

Waar spelen de logistieke activiteiten zich af?

Noteer hieronder de logistieke activiteiten die worden toegelicht.

LEVEL 2

THEMA 5

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan het begrip ‘logistiek’ omschrijven.

Ik kan het belang van logistiek voor de

KAN

Belgische economie onderzoeken. Ik kan de taken van een expediteur, een douane

declarant en een scheepsagent opzoeken en toelichten. 4

Ik kan de troeven van België op logistiek vlak

onderzoeken. 5

Ik kan de zwaktes van België op logistiek vlak

onderzoeken.

Ik kan de opportuniteiten voor België op

logistiek vlak onderzoeken.

Ik kan de bedreigingen voor België op logistiek

vlak onderzoeken.

THEMA 5

LEVEL 2

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

LEVEL 3 Wat zijn de voornaamste schakels in de logistieke keten? 1

INTRO Ga naar iDiddit en bekijk de filmpjes. Noteer in enkele kernwoorden wat je ziet in de verschillende fragmenten.

In dit Level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 5

LEVEL 3

Wat zijn de voornaamste schakels in de logistieke keten of supply chain?

Explore 1— Welke subdomeinen zijn er binnen het domein logistiek?

Logistiek Logistiek is het organiseren, plannen, besturen en uitvoeren van de goederenstroom, en de wetenschap daarrond. Dat begint vanaf de inkoop van een product, via productie en distributie naar de eindafnemer, en heeft als doel om tegen optimale kosten en optimaal

kapitaalgebruik te voldoen aan de behoeften van de markt. Ook de omgekeerde goederenstroom (reverse logistics) behoort tot het domein logistiek.

Samengevat: de juiste goederen, op tijd, in de gewenste hoeveelheid, in de juiste conditie tegen de laagste kosten op de gewenste plaats krijgen.

Zet de subdomeinen op de juiste plaats in het schema. Kies uit:

distributielogistiek – reverse logistics – productielogistiek – inkoop- / aanvoerlogistiek

THEMA 5

LEVEL 3

Explore 2— Hoe verloopt de logistieke keten van chocolade? Voor deze oefening over de productie van chocolade kies je, afhankelijk van je interesse, de oefening met het filmpje of met de brochure. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Filmpje

Lees de vragen. Ga dan naar iDiddit, bekijk het filmpje over de productie van chocolade en beantwoord de

Van welke grondstof wordt chocolade gemaakt?

Waar komt die grondstof vandaan?

vragen.

Hoe geraken die grondstoffen tot bij ons?

Waar worden de grondstoffen bij aankomst opgeslagen?

Wie maakt de cacaomassa?

Hoe wordt de kwaliteit gecontroleerd?

Wat wordt er zoal uit de cacaomassa gehaald?

Hoe wordt de chocolade aangevoerd naar de fabriek?

Welke bestemming krijgt de chocolade daarna?

THEMA 5

LEVEL 3

Bespreek in groep. Wat is de uiteindelijke bestemming van de chocolade volgens jou?

Optie 2

Brochure

Lees de vragen. Ga dan naar iDiddit, bestudeer de brochure ‘Het chocoladetraject’ en beantwoord de vragen. a

Van welke basisgrondstof wordt chocolade gemaakt?

Hoe komen de bonen volgens jou in België terecht?

Wat gebeurt er met de bonen voor ze in de chocoladefabriek terechtkomen?

Om de weg van de cacaoboon tot de chocoladereep af te leggen, is transport heel belangrijk. Noteer het juiste nummer van de kaart bij het transport. TRANSPORT

NUMMER

Transport over zee

Transport naar de supermarkt

Aangepaste vrachtwagen

Transport vloeibare chocolade

THEMA 5

LEVEL 3

Transport van verpakte chocolade

Explore 3— Wat houdt inkoop- en productielogistiek in? Werk in twee groepen. Elke groep krijgt een cartoon toegewezen. a

Bestudeer de toegewezen cartoon grondig.

Beantwoord de bijbehorende vragen.

Hoe zal de klant wellicht reageren wanneer er weer geen ijsjes zijn?

Groep 1

Noteer twee oorzaken voor die out of stock.

Hoe zou de supermarkt de vraag en de voorkeur van de klant beter kunnen inschatten? Noteer twee

mogelijkheden.

THEMA 5

LEVEL 3

Groep 2

Hoe zal de klant reageren die gehoopt had om een nieuwe fiets mee te nemen op reis?

Waarom ligt de productie stil?

Welke drie afdelingen in de fietsenfabriek moeten goed op elkaar afgestemd zijn om dergelijke situaties te voorkomen?

THEMA 5

LEVEL 3

Explore 4— Welke soorten bedrijven zijn er binnen de distributielogistiek? DISTRIBUTIELOGISTIEK Distributielogistiek is de besturing en beheersing van het traject van een afgewerkt product vanaf het eind van het productieproces tot aan de

eindafnemer, bijvoorbeeld van fabriek tot winkel.

Ga naar iDiddit. Je vindt er een powerpointpresentatie waarin de verschillende ondernemingen binnen de distributielogistiek schematisch worden uitgelegd. a

Bestudeer de presentatie.

Beschrijf in je eigen woorden de verschillende soorten logistieke ondernemingen.

GROOTHANDEL

DISTRIBUTIECENTRUM

THEMA 5

LEVEL 3

PUBLIC WAREHOUSE

GROEPAGECENTRUM

TRANSPORTBEDRIJF

LEVEL 3

THEMA 5

Explore 5— Wat is de link tussen retourlogistiek en circulaire economie?

Bestudeer infographic 1. Combineer de begrippen met de juiste omschrijving.

Infographic 1: Lineaire en circulaire economie

Bron: VANG_HHA

OMSCHRIJVING

BEGRIP 1

Keteneconomie met recycling

Circulaire economie

LEVEL 3 THEMA 5 40

Er worden tal van strategieën toegepast zodat er geen restafval is. De producten worden na gebruik hersteld, geüpgraded, uit elkaar gehaald en omgevormd tot nieuwe producten. Dat zorgt voor een gesloten cirkel waarbij er geen of maar een heel beperkte vraag is naar nieuwe grondstoffen. De grondstoffen worden omgezet in producten die na verbruik worden vernietigd. Grondstoffen worden tot een product verwerkt dat na gebruik gedeeltelijk wordt gerecycleerd om eventueel samen met grondstoffen weer verwerkt te worden tot een product. Er blijft wel nog restafval over.

Lineaire economie

Bestudeer infographic 2 in verband met retourlogistiek. Leg nadien de link uit tussen retourlogistiek en de circulaire economie.

THEMA 5

LEVEL 3

Infographic 2: Circulaire economie: de logistieke keten

Explore 6— Hoe belangrijk is voorraadcontrole? Forum ‘No one ever got fired for having too much inventory, but they certainly have for running out of stock.’ (David Simchi-Levi)

Ben jij het daarmee eens? Waarom (niet)?

Lees het verhaal van Dounia die haar eigen supermarkt uitbaat.

Werk per twee. Welke voor- en nadelen heeft het houden van voorraden?

Dounia heeft zes maanden geleden haar droom waargemaakt door een kleine supermarkt over te nemen. Ze is daarbij niet over een nacht ijs gegaan. Ze had immers reeds tien jaar ervaring als verkoopster in dezelfde sector. Gedurende die tien jaar heeft ze ervaren dat enthousiasme en verkoperskwaliteiten alleen niet volstaan om een supermarkt draaiende te houden.

THEMA 5

LEVEL 3

Kennis van de markt en een strikt voorraadbeheer zijn essentieel om de kosten onder controle te houden. Een van de grootste uitdagingen waar ze meerdere keren per week mee geconfronteerd wordt, is het doorgeven van de bestellingen aan de leveranciers. Zeker in de voedingssector is de vraag van de klant afhankelijk van verschillende factoren die ze niet in de hand heeft zoals weersomstandigheden, externe berichten ... Bovendien is het heel aanlokkelijk om in te gaan op de interessante kortingen van de leveranciers maar die gelden meestal voor grote bestelhoeveelheden. Voor de concurrentiepositie van haar supermarkt is een uitgekiende bevoorrading van de winkel van levensbelang. Het aanleggen van te grote voorraden is kostbaar en zet dus een ongewenste druk op de winkelprijzen, maar neen-verkopen omdat een product out of stock (OOS) is, zijn nog erger. Er moet dus een minimale voorraad van elk artikel worden aangehouden om de klanten probleemloos te kunnen bedienen.

Aangezien de voorraad meer dan 40 % van de totale activa uitmaakt, heeft de boekhouder Dounia dan ook aangeraden om specifieke software aan te schaffen om op elk moment een goed beeld te hebben van de voorraad.

Doordat de scanners aan de kassa’s gekoppeld zijn aan het softwarepakket is de papieren voorraad steeds up-to-date. Dat neemt niet weg dat er toch nog manuele verrichtingen moeten gebeuren, bijvoorbeeld voor producten die vervallen zijn, bij diefstal … om ervoor te zorgen dat de papieren cijfers overeenkomen met de

werkelijkheid. Het programma biedt heel veel mogelijkheden. Zo kan Dounia op elk moment de volgende gegevens opvragen: — de mobiele voorraad, — de technische voorraad, — de economische voorraad.

Ondertussen zijn ook de basisgegevens ingegeven zoals de minimumvoorraad, de maximumvoorraad, de buffervoorraad ...

Daarnaast doet het programma ook voorstellen wat betreft bestellingen. Een hele vooruitgang dus maar de uiteindelijke beslissing over de bestelgrootte en het bestelmoment blijft bij Dounia.

In het verhaal van Dounia staan heel wat begrippen rond voorraadbeheer. a

Zoek de betekenis van deze begrippen op internet:

neen-verkopen

maximumvoorraad

economische voorraad

out of stock

buffervoorraad

technische voorraad

mobiele voorraad

minimumvoorraad

Maak op basis van die informatie een kruiswoordraadsel. Het programma Hot Potatoes is daarvoor een handige tool. Je vindt het stappenplan op iDiddit.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 5

LEVEL 3

Explore 7— Wat houdt een KlantenOrderOntkoppelPunt (KOOP) in?

KLANTENORDERONTKOPPELPUNT

Het KlantenOrderOntkoppelPunt geeft aan hoever (stroomopwaarts in een bedrijfskolom) een klantenorder doordringt in het productie-

of distributieproces van de aanbieder van een product of dienst.

Ga naar iDiddit en lees aandachtig de tekst over het KOOP-proces. Bekijk infographic 3 en beantwoord daarna de vragen. a

Noteer de voorbeelden bij het juiste KOOP. Kies uit:

een laptop – een woning – een koelkast – melk – een geboortekaartje

Vul in de derde kolom een eigen voorbeeld in.

VOORBEELD

KOOP 1

KOOP 2

KOOP 3

KOOP 4

KOOP 5

EIGEN VOORBEELD

Infographic 3: Klantenorderontkoppelpunt

Opslag

Leveranciers

Productiecomponenten

Opslag

Componenten

Materialen

Assemblage

Opslag

Distributiecentrum

Afgewerkt product

Maken en zenden op voorraad

Koop 1

Maken voor voorraad

Koop 2

THEMA 5

LEVEL 3

Koop 3

Koop 4

Koop 5

Detailhandel

Maken op order

Inkopen en maken op order

Assembleren op order

Afnemers

TO THE POINT In de logistiek komt het aan op de beschikbaarheid van: —

de juiste goederen,

—

op de juiste plaats,

—

in de juiste hoeveelheden,

—

voor zo weinig mogelijk geld.

VIDEO

Logistiek houdt zich bezig met de weg die goederen afleggen, zowel tussen bedrijven als in een magazijn. Het is dus niet alleen maar het transport van het ene bedrijf naar het andere.

De logistieke keten beschrijft de weg die een product aflegt van grondstof tot afgewerkt product. De producent zorgt voor de verwerking van de grondstof tot halfafgewerkt of afgewerkt product. Er zijn vier schakels in de logistiek: inkooplogistiek (aanvoerlogistiek), productielogistiek, distributielogistiek en retourlogistiek.

Distributielogistiek

Productielogistiek

Inkooplogistiek

Retourlogistiek

Grondstoffen

Transport Voorraad naar fabriek grondstof

(Half)afgewerkte Productie producten in (half)afgewerkte producten magazijn

Transport naar klant

Klant

Inkooplogistiek gaat over de inkoop van grondstoffen, halffabricaten of afgewerkte producten en het transport van die goederen. Daarbij is het belangrijk om de vraag en de wensen van de klant goed in het oog te houden zodat de juiste goederen op de juiste plaats en op het juiste moment

THEMA 5

LEVEL 3

aanwezig zijn om situaties zoals out of stock te vermijden.

Productielogistiek komt voor in ondernemingen die producten maken. Om te kunnen produceren zijn er grondstoffen of halffabricaten nodig. Wanneer dat is bepaald, gaat de verantwoordelijke van de productielogistiek op zoek naar toeleveranciers. Niet alleen de prijs speelt een rol maar ook de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de toeleveranciers zijn minstens even belangrijk. Het wegvallen van een belangrijke toeleverancier kan namelijk de continuïteit van een bedrijf in gevaar brengen,

Voorraad gronden hulpstoffen

Aanvoer gronden hulpstoffen

Productie

Voorraad onderdelen en wisselstukken

Aanvoer onderdelen en wisselstukken

omdat het bedrijfsproces stilvalt en het vinden van een vervangende leverancier vaak veel tijd kost.

Voorraad halffabricaten

Productie

Legende

Voorraad afgewerkte producten

Afvoer

Goederenbeweging Productie

Magazijn

Distributielogistiek is de besturing en beheersing van het traject van een

afgewerkt product vanaf het einde van het

productieproces tot aan de eindafnemer, bijvoorbeeld van fabriek tot winkel.

Bestelling van de klant

Voldoende voorraad?

Nee

Bestelling bij leverancier

Levering goederen door leverancier

Orderpicking

Levering goederen aan de klant

In de distributielogistiek kun je verschillende soorten ondernemingen onderscheiden. —

Een groothandel koopt allerhande producten bij meerdere leveranciers. Hij slaat die producten op in een magazijn. Kleinhandelaars zoals winkels of cafés plaatsen hun bestelling dan bij de groothandel.

—

Een distributiecentrum koopt de producten aan bij de leveranciers en slaat die op in een

THEMA 5

LEVEL 3

centraal magazijn. Wanneer de voorraad van de winkels uit dezelfde winkelketen als het

distributiecentrum aangevuld moet worden, zal dat distributiecentrum de goederen aan de winkel leveren. —

Een public warehouse is een magazijn waar bedrijven die zelf weinig opslagplaats hebben, tegen betaling hun goederen kunnen opslaan. In een magazijn kunnen producten van meerdere leveranciers liggen.

—

Een groepagecentrum groepeert de producten van meerdere leveranciers in een centraal magazijn. De goederen die naar dezelfde klant moeten gaan, worden op dezelfde vrachtwagen geladen. Op die manier wordt vermeden dat elke leverancier een andere vrachtwagen stuurt, terwijl de goederen van verschillende leveranciers ook op een vrachtwagen zouden kunnen. Dat spaart kosten uit op het vlak van bijvoorbeeld brandstofverbruik en personeel en het is minder schadelijk voor het milieu.

—

Een transportbedrijf zorgt voornamelijk voor het transport van de leverancier naar de klant.

Retourlogistiek is een logistiek systeem waardoor het terugsturen van goederen en verpakkingen zo

efficiënt mogelijk gebeurt met als doel die goederen of onderdelen ervan te herstellen, te

hergebruiken, te recycleren of weg te gooien, bij voorkeur in een circulair proces (circulaire economie). Het houden van voorraden heeft voor- en nadelen. Een voorraad kost geld, maar stelt de onder

neming wel in staat om haar klanten onmiddellijk te beleveren zodat ze de producten niet elders kopen. Als onderneming is het belangrijk om de minimum- en maximumvoorraad bij te houden.

Reverse logistics Services

Herverkopen

Transporteren

Ontvangen

Inspecteren

Ophalen

Recycleren

Vernietigen

Sorteren

Andere

De planning van de voorraad hangt af van het KlantOrderOntkoppelPunt (KOOP). Zo houden

retailers in verschillende verkooppunten voorraad aan, dicht bij de klant en onmiddellijk beschikbaar (KOOP 1). Een scheepsbouwer zal daarentegen geen voorraad aanhouden en slechts luxeprivéjachten produceren als het klantorder binnen is (KOOP 5). Ook andere aspecten zoals de vraagvoorspelling en het bestelpunt spelen een rol bij voorraadplanning. Voorraden kunnen worden ingedeeld naargelang de plaats in de goederenstroom waar de voorraad ligt (bijvoorbeeld grondstoffen, halfafgewerkte producten, afgewerkt product), dat is de technische

voorraad of naargelang het doel (bijvoorbeeld een buffervoorraad, seizoensvoorraad) of voorraden

THEMA 5

LEVEL 3

die geregistreerd worden (bijvoorbeeld mobiele voorraad, economische voorraad).

Action 1— Welke competenties moet een verantwoordelijke voor de inkooplogistiek hebben?

Bestudeer de jobadvertentie van de inkoopverantwoordelijke van LIDL. a

Ga even terug naar de cartoon van groep 1 van Explore 3. Markeer in de advertentie drie mogelijke taken die wellicht niet goed werden uitgevoerd.

Verwerk de belangrijkste competenties voor de werknemer die de onderneming zoekt in een

woordenwolk. Op iDiddit vind je een aantal tools die je kunt gebruiken.

Inkoper groenten en fruit De inkoopafdeling van Lidl België en Luxemburg staat in voor ons product

assortiment en is continu op zoek naar optimalisatie. Dat doet ze door het huidige aanbod te verbeteren en nieuwe artikelen te ontwikkelen. JOUW JOB

Sh u

Dagelijks sta je in contact met de distributiecentra



en coördineer je de aanleveringen. 

Je houdt continu de voorraad in de gaten en beslist over bestellingen.



Je staat elke dag in voor de planning van de

ONS AANBOD



beslissingen.



Een team dat gepassioneerd is voor het vak.



Talrijke en afwisselende contacten zowel intern

Je analyseert de markt, voert concurrentie

vergelijkingen, houdt prijsontwikkelingen in de gaten en blijft voortdurend op de hoogte van ontwikkelingen en trends.



Je weet van aanpakken en onderhandelen en

streeft samen met je leveranciers dagelijks naar de beste kwaliteit en een langetermijnrelatie. JOUW PROFIEL



Je hebt goesting om je te verdiepen in ‘Vers’ en

hebt een eerste relevante werkervaring op zak.

De kans om direct impact te hebben op de omzet

van een succesvolle retailer, dankzij jouw kordate

aankomende acties en promoties. 



(nationaal en internationaal) als extern. De mogelijkheid om jezelf te ontwikkelen binnen een groeiende en dynamische retailer. Doorgroeimogelijkheden tot een volleerd en succesvol inkoper voor wie onderhandelen geen geheimen meer heeft. Een aantrekkelijk loonpakket inclusief een firmawagen.

Productkennis is een pluspunt.

Je bent analytisch sterk, ziet verbanden en dankzij

je hands-onmentaliteit slaag je erin te multitasken.



Je bent professioneel assertief en communiceert

vlot en overtuigend.



Je kunt zelfstandig werken, bent een doorzetter en

durft beslissingen nemen.



Je drukt je vlot uit in het Nederlands, hebt een

THEMA 5

LEVEL 3

goede kennis Frans en als je een aardig mondje

Duits durft spreken heb je een extra troef op zak.

tte an rsto ck / Manuel Esteb

Action 2— Welke competenties moet een verantwoordelijke voor de productielogistiek hebben?

Wat zijn de belangrijkste taken en vaardigheden van een verantwoordelijke voor de productielogistiek bij een autofabrikant? Zoek het antwoord met behulp van een AI-tool.

Formuleer je vraag duidelijk.

Noteer het antwoord met een tekstverwerker.

Vergelijk het resultaat met dat van je buur. Bespreek eventuele verschillen en overeenkomsten.

Vul je eigen antwoord aan. Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 3— Welke logistieke ondernemingen herken je in de filmpjes?

Ga naar iDiddit. Welke logistieke ondernemingen herken je in de filmpjes?

Ewals Cargo Care Wim Bosman

PUBLIC

TRANSPORT

CENTRUM

WAREHOUSE

BEDRIJF

GROOTHANDEL

H.Essers

DISTRIBUTIE

BEDRIJF

C1000

DHL Express IKEA

VOS Logistics

THEMA 5

LEVEL 3

Jolipa

Action 4— Wat maakt retourlogistiek duurzaam? Werk in drie groepen. Elke groep gaat aan de slag met zijn eigen bron en beantwoordt de bijbehorende vraag.

Groep 1

Filmpje

Groep 2

Website van IKEA

Groep 3

Artikel

GROEP 1

BRON

Bekijk het filmpje over duurzame retourlogistiek.

Vat de inhoud van het filmpje kort samen.

GROEP 2

Surf naar de website van IKEA.

Vat kort samen hoe IKEA retourlogistiek aanpakt.

THEMA 5

LEVEL 3

GROEP 3 a

Lees het artikel JBC schakelt pendelaars in voor retouren.

Beschrijf bondig de manier waarop de aanpak van JBC bijdraagt tot een duurzame economie.

Action 5— Welke ondernemingen zetten in op retourlogistiek?

Hoewel retourlogistiek niet nieuw is, is het wel zo dat ondernemingen er nu bewuster mee bezig zijn. Ga zelf op

zoek naar drie voorbeelden van retourlogistiek uit je eigen leefwereld en presenteer die. Vink aan welke presentatiewijze je kiest. een infographic een fotocollage een storyboard

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 6— Hoeveel voorraad heeft de onderneming?

De groothandel Soja nv heeft op 1 januari verspreid over meerdere silo’s een opslag van 1,2 miljoen kilo sojabonen. De onderneming heeft op datzelfde moment al inkoopcontracten afgesloten voor een hoeveelheid van 3,6 miljoen kilo sojabonen. Ten slotte is ze al verplichtingen aangegaan om 2,7 miljoen kilo sojabonen te leveren.

Bereken de technische voorraad op 1 januari voor Soja nv.

LEVEL 3

THEMA 5

Bereken de economische voorraad op 1 januari voor Soja nv.

Action 7— Welke impact heeft voorraadbeheer op inkoop-,

productie- en distributielogistiek? VOORRAADBEHEER

PRODUCTIELOGISTIEK

DISTRIBUTIELOGISTIEK

INKOOPLOGISTIEK

Voorraadbeheer kan impact hebben op de verschillende domeinen van logistiek. Noteer daarvan bij elk domein een concreet voorbeeld: a

inkooplogistiek

productielogistiek

distributielogistiek

THEMA 5

LEVEL 3

BREAKING NEWS 1

Ga naar iDiddit. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de voornaamste schakels van een logistieke keten opsommen.

Ik kan omschrijven wat productielogistiek

inhoudt. 4

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan illustreren wat inkooplogistiek inhoudt.

KAN

BETER

Ik kan de verschillende soorten logistieke

bedrijven in verband met distributielogistiek

Ik kan voorbeelden van retourlogistiek

beschrijven.

Ik kan de link tussen retourlogistiek en

circulaire economie toelichten.

Ik kan de plaats van transport binnen de

logistieke keten omschrijven.

Ik kan omschrijven welke plaats het

voorraadbeheer heeft binnen de logistieke keten.

Ik kan de voor- en nadelen van voorraadbeheer

omschrijven.

Ik kan voorbeelden van de verschillende

KOOP-momenten geven.

Ik kan de verschillende begrippen in verband

met voorraadbeheer toepassen.

LEVEL 3

THEMA 5

omschrijven en er voorbeelden van geven.

STEP-UP Je hebt in dit thema voldoende informatie verzameld om in een infographic het belang van de logistieke sector voor België te duiden en jobs in de logistiek te promoten. Gebruik zoveel mogelijk actuele cijfers en informatie.

Ga naar iDiddit. Je vindt er een aantal infographics die je inspiratie kunnen bieden.

Heb je ondersteuning nodig voor het aanmaken van de infographic, gebruik dan de ICT-fiche_C_01.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 5

STEP-UP

Begrippenlijst Thema 5 doorvoer

VERKLARING Dat is vervoer van goederen door een land, waarbij tussen in- en uitvoer geen inklaring

door de douane ligt.

export of

Dat is verkoop van goederen en diensten

uitvoer

aan landen buiten de EU.

extra

Dat is internationale handel buiten de EU.

communau

import of

Dat is de aankoop van goederen en diensten

invoer

bij landen buiten de EU.

internationale

De internationale handel of wereldhandel is

handel

de handel tussen verschillende landen.

intra

Dat is internationale handel binnen de EU.

communau taire handel 1

intra communau

Dat vindt plaats wanneer een onderneming uit de EU goederen verkoopt aan een

intra

Dat vindt plaats wanneer een onderneming

communau

uit de EU goederen aankoopt bij een

taire

onderneming van een ander EU-land.

VA schaalvoordeel

Schaalvoordeel is het economische voordeel

schaal te produceren. In het algemeen

dalen de gemiddelde kosten per eenheid.

douane

Die tussenpersoon staat in voor het adviseren

declarant

over en het verzorgen van de volledige

dat gerealiseerd wordt door op grotere

verwerving

onderneming van een ander EU-land.

taire levering

taire handel 1

IN JE EIGEN WOORDEN

expediteur

afhandeling van alle douanedocumenten /

-formaliteiten betreffende invoer-, doorvoer-

en uitvoeractiviteiten en dat voor de verschillende vervoersmodi. Die tussenpersoon is de organisator van de verzending van goederen. Naast het

eigenlijke vervoer zorgt de expediteur

ook voor de afhandeling van heel wat

administratieve formaliteiten zoals het aanvragen van de nodige vergunningen, prijsaanvragen en -vergelijkingen.

BEGRIPPENLIJST

BEGRIP

THEMA 5

LEVEL

LEVEL 2

BEGRIP

VERKLARING

just in time

Dat is precies op tijd leveren wat de klant of ketenpartner nodig heeft.

logistiek

Dat omvat de handelingen die verricht moeten worden om goederen van grondstof klant af te leveren.

op de juiste plaats,

in de juiste hoeveelheden,

logistieke

Dat zijn enerzijds alle schakels die nodig

keten of

zijn vanaf het inkopen van de grondstoffen

supply chain

tot het uiteindelijk afleveren van het

product bij de klant en anderzijds ook de

scheepsagent

Dat is de vertegenwoordiger van een rederij

handelt alle formaliteiten voor het schip en

voor de lading af met de diverse instanties

zoals de douane, de goederenbehandelaars, de verschepers en ontvangers van de

value added

Het scheppen van een hogere toegevoegde

logistics

waarde in de logistieke keten door

buffervoorraad

goederen of de expediteurs.

bijvoorbeeld goederen om te pakken of te

etiketteren.

Die voorraad dient om onverwachte

omstandigheden te kunnen opvangen.

THEMA 5

correct zijn ingepakt.

in een vreemde haven. De scheepsagent

producten of die zorgen dat die veilig en

voor zo weinig mogelijk geld.

schakels die instaan voor het opslaan van

van de juiste goederen,

hebben:

tot eindproduct te verwerken en die bij de Het komt dus aan op het beschikbaar

IN JE EIGEN WOORDEN

circulaire

In die economie worden tal van strategieën

economie

toegepast om restafval te vermijden. De

producten worden na gebruik hersteld,

geüpgraded, uit elkaar gehaald en

omgevormd tot nieuwe producten. Dat zorgt voor een gesloten cirkel, waarbij er geen of maar een heel beperkte vraag is naar nieuwe grondstoffen.

LEVEL 3

BEGRIP

VERKLARING

distributie

De onderneming koopt de producten aan bij

centrum

de leveranciers van de producten en slaat

nodig is om de voorraad aan te vullen van de

distributiecentrum, zal dat distributiecentrum

distributie

Dat is de besturing en beheersing van het

logistiek

traject van een afgewerkt product vanaf

het eind van het productieproces tot aan de

eindafnemer.

economische

Dat is de voorraad die effectief in het

voorraad

magazijn van de onderneming te vinden

is en de voorraad die besteld is bij

leveranciers maar die nog niet geleverd is.

groepage

Die onderneming groepeert de producten

centrum

van meerdere leveranciers in een centraal

de goederen aan die winkels leveren.

bv. van fabriek tot winkel 3

ze op in een centraal magazijn. Wanneer het winkels uit dezelfde winkelketen als het

IN JE EIGEN WOORDEN

magazijn. De goederen die naar dezelfde

klant verstuurd moeten worden, worden

op dezelfde vrachtwagen geladen. Op

die manier wordt voorkomen dat als er

bijvoorbeeld drie leveranciers zijn voor

één klant, er ook drie verschillende

vrachtwagens naar dezelfde bestemming

moeten.

De groothandel koopt allerhande producten aan bij meerdere leveranciers, slaat die producten voorlopig op in een magazijn

om ze nadien aan de kleinhandelaars te

leveren.

inkoop- of

Dat is de inkoop van grondstoffen /

aanvoer-

halffabricaten / afgewerkte producten en

logistiek

het transport van die goederen.

keten

Grondstoffen worden tot een product

economie met

verwerkt dat na gebruik gedeeltelijk wordt

recycling

gerecycleerd om eventueel samen met

grondstoffen weer verwerkt te worden tot

een product. Er blijft wel nog restafval over. 3

KlantenOrder

Dat punt geeft aan hoever (stroomopwaarts

OntkoppelPunt

in een bedrijfskolom) een klantenorder

(KOOP)

doordringt in het productie- of

distributieproces van de aanbieder van een

product of dienst.

BEGRIPPENLIJST

groothandel

THEMA 5

BEGRIP

VERKLARING

lineaire

Daar worden grondstoffen omgezet in

economie

producten die na verbruik worden vernietigd.

maximum-

De maximale voorraad op grond van de

voorraad

beschikbare ruimte of het beschikbaar

minimum

De minimale voorraad die aanwezig moet

voorraad

zijn opdat een onderneming goed kan

mobiele

Dat zijn de uitstaande bestellingen bij

voorraad

leveranciers minus dat gedeelte dat al

neen-verkopen

Dat is de onmogelijkheid om te verkopen

Dat komt voor in ondernemingen die

logistiek

producten vervaardigen. Om te kunnen halffabricaten nodig. Wanneer dat is

Dat is een magazijn waar opslagruimte

verhuurd wordt. Andere bedrijven die zelf weinig opslagplaats hebben, kunnen tegen

betaling hun goederen in dat magazijn

aan de klanten van de bedrijven geleverd. Het is perfect mogelijk dat in een magazijn producten van meerdere leveranciers worden opgeslagen.

reverse

Dat is een logistiek systeem waardoor het

logistics of

terugsturen van goederen en verpakkingen

retourlogistiek

zo efficiënt mogelijk gebeurt met als doel de

goederen of onderdelen ervan te herstellen,

toeleveranciers.

opslaan. Vanuit het magazijn wordt dan

produceren zijn er grondstoffen of

van de productielogistiek op zoek naar

warehouse

productie

public

verkocht maar nog niet geleverd is.

bepaald, gaat de verantwoordelijke

omdat er geen voorraad is. 3

budget.

functioneren. 3

IN JE EIGEN WOORDEN

LEVEL

te hergebruiken, te recycleren of weg te gooien, bij voorkeur in een circulair proces.

technische

Dat is de voorraad die effectief in het

voorraad

magazijn van de onderneming is.

transport

Die onderneming zorgt voornamelijk voor

bedrijf

het transport van de leverancier naar de klant.

LEVEL 3

Action 1— Logistics Performance Index 1

Ga naar iDiddit en bekijk het filmpje ‘How do you improve the backbone of international trade?’

Beantwoord nadien de onderstaande vragen. Omschrijf de volgende begrippen. Gebruik het internet. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Multimodal transport

Distribution

Sustainability

Performance

LEVEL 3

NEXT LEVEL

Gap

THEMA 5

Bij de logistieke performantie is er sprake van een gap. Over welk verschil of gap gaat het in het filmpje?

Wat maakt het zo complex om dat verschil te verkleinen?

Welke indicatoren hebben invloed op de logistieke werking in een land?

Surf via iDiddit naar de website van The World Bank.

Zoek de Logistics Performance Index die gepubliceerd wordt door de Wereldbank.

Download daar de grafiek waarin de meest recente Logistics Performance Index van België wordt weergegeven.

Geef de afbeelding een duidelijke naam en bewaar ze in je portfolio.

Welke plaats neemt België in de meest recente cijfers in?

THEMA 5

NEXT LEVEL

LEVEL 3

INHOUD Thema 1: De consument en de producent in relatie tot de economische wereld Level 1: Hoe stel je de economische spelers voor in een kringloopschema? MORE Level 2:Voor welk keuzeprobleem staat de consument? MORE Level 3:Hoe creëren ondernemingen toegevoegde waarde en welvaart? Level 4: Welke combinatie van goederen kiest de consument op basis van voorkeur en budget?

p. 10 p. 23

Level 5:Hoe komt de prijs op de markt tot stand?

p. 46

p. 68

p. 97

Thema 2: De werking van een onderneming

Level 1:Welke samenhang is er tussen de kernactiviteiten in een onderneming? Level 2:Welke organisatiestructuren, culturen en huisstijlen zijn er? Level 3:Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het aankoopproces? Level 4:Hoe verloopt de goederenen documentenstroom in het verkoopproces? Level 5:DOCflow: hoe verloopt het verkoopproces in een onderneming? Level 6:DOCflow: hoe verloopt het aankoopproces in een onderneming?

p. 5

p. 34 p. 58

p. 106 p. 140 p. 168

Thema 3: Boekhoudkundig en financieel beheer

Level 1:Hoe werkt het btw-systeem? p. 7 Level 2:Hoe stel je verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s op? p. 24 Level 3:Hoe zien de balans en de resultatenrekening eruit? p. 59 Level 4:Welke verschillen zijn er tussen een eenmanszaak en een vennootschap? p. 83 Level 5:Welke wettelijke verplichtingen zijn er voor de boekhouding en de jaarrekening? p. 101 Level 6:Welk belang heeft de boekhoudkundige registratie van bedrijfsverrichtingen? p. 112 Level 7:Wat zijn de boekingsregels van het dubbelboekhouden? p. 121 Level 8:Hoe registreer je aankoopverrichtingen in de boekhouding? p. 164 Level 9:Hoe registreer je verkoopverrichtingen in de boekhouding? p.194 Level 10:Hoe registreer je financiële verrichtingen in de boekhouding? p. 214

Thema 4: Personeelsbeheer

Level 1:Wat zijn de kerntaken van een hr-afdeling? Level 2: Welke rekruteringskanalen zijn er? MORE E R O Level 3: Hoe solliciteer je voor een studentenjob? M MORE MORE Level 4:Hoe leggen een werkgever en werknemer afspraken vast? MORE Level 5:Hoe bereken je het nettoloon?

p. 5 p. 36 p. 49 p. 59 p. 87

Thema 5: Logistiek en transport

Level 1:Hoe belangrijk is internationale handel voor België? Level 2:Wat is het economisch belang van de logistieke sector voor België? Level 3:Wat zijn de voornaamste schakels in de logistieke keten?

p. 5 p. 18 p. 32

NOTITIES