Inhoud 3
Inhoud DEEL 1 THEORETISCHE ACHTERGROND
9
1 Inleiding 11 1 Manipulatie- en mobilisatietechnieken 12 1.1 Manipulaties en mobilisaties door de jaren heen 12 1.2 Definitie van manipulatie 13 1.3 Het ‘krak’geluid 13 1.4 Mechanisme en effecten van mobilisaties en manipulaties: de verschillende theorieën 14 2 Harmonische technieken 17 2.2 Therapeutische en fysiologische werking 18 3 Overzicht 20 2
Biomechanische aspecten 1 The art of motion 1.1 Bewegingsassen 1.2 Gekoppelde bewegingen 1.3 Regionale en segmentale bewegingsomvang 2 The art of palpation 2.1 Joint play 2.2 Eindgevoel 2.3 Gewrichtsposities
25 26 26 27 29 30 31 31 32
3
Het vergrendelen van de wervelkolom 33 1 Principes volgens focussen zonder vergrendeling (Laurie Hartman) 37 2 Principes van vergrendeling (Kaltenborn-Evjenthconcept) 39
4
Veilig manipuleren 43 1 Cervicale arteriële disfuncties en manuele therapie: de implementatie van een klinisch algoritme 44 1.1 Cervicale arteriële disfuncties 44 1.1.1 Het vertebrobasilaire systeem 44 1.1.2 De arteria carotis interna 45 1.2 Relatie tussen manuele therapie en cervicale arteriële disfuncties 46 1.3 Implementatie van een klinisch algoritme 47 1.3.1 Het verhaal van de patiënt 47 1.3.2 Basisfunctieonderzoek van de cervicale wervelkolom 49 1.3.3 Differentiatietests voor duizeligheid 49 1.3.4 Premanipulatieve testhouding 49 1.3.5 Manipulatietechniek 51 1.3.6 Informatie 51 1.4 Besluit 52 2 Hoogcervicale instabiliteit 53
4 2.2 Oorzaken 2.3 Symptomen 2.4 Tests
53 54 54
5
Contra-indicaties voor mobilisaties en manipulaties 1 Klinische contra-indicaties 1.1 Absolute contra-indicaties 1.2 Relatieve contra-indicaties 2 Technische contra-indicaties
63 64 64 65 65
6
Klinische evidentie van mobilisaties en manipulaties
67
7
Het klinisch redeneermodel 1 Het klinisch redeneermodel 2 Articulaire disfunctiepatronen 2.1 Inleiding 2.2 Cervicale disfunctiepatronen 2.2.1 Klinische patronen 2.2.2 Therapeutische richtlijnen 2.3 Hoogcervicale disfunctiepatronen 2.3.1 Klinische patronen 2.3.2 Therapeutische richtlijnen 2.4 Lumbale disfunctiepatronen 2.4.1 Klinische patronen 2.4.2 Therapeutische richtlijnen
71 72 74 74 75 75 76 78 78 78 80 80 81
DEEL 2 TECHNIEKEN 1
2
85
Basisregels bij het toepassen van harmonische technieken en mobilisatie- en manipulatietechnieken 1 Harmonische technieken 1.1 Algemene indicaties 2 Segmentale mobilisaties 2.1 Algemene indicaties 3 Manipulaties 3.1 Handgreep en uitgangshouding 3.2 Impuls 3.3 Voorspanning 3.4 Algemene indicaties
87 88 88 89 89 89 90 90 91 91
De cervicale wervelkolom en de cervicothoracale overgang 1 Functionele anatomie en klinische biomechanica 1.1 De hoogcervicale wervelkolom (C0-C2) 1.2 De mid- en laagcervicale wervelkolom (C3 tot C7) 1.3 De CT-overgang (C7 tot Th3) 2 Technieken
93 94 94 95 96 97
Inhoud 5 2.1.1 Harmonische rotatieoscillatie in ruglig 97 2.1.2 Harmonische lateroflexie oscillatie in ruglig (unilateraal) 98 2.1.3 Harmonische lateroflexie oscillatie in ruglig (bilateraal) 99 2.1.4 Harmonische flexieoscillatie in ruglig 100 2.1.5 Harmonische oscillatie van de beide schouders 101 2.1.6 Harmonische distractie suboccipitaal 102 2.1.7 Harmonische pomposcillatie in buiklig 103 2.1.8 Harmonische dwarse rek in buiklig 104 2.1.9 Harmonische rekoscillatie in buikig 105 2.1.10 Harmonische distractieoscillatie in buiklig 106 2.1.11 Harmonische rotatiemobilisatie C2-D3 onbelast 107 2.2 Mobilisaties 108 2.2.1 Distractiemobilisatie C2-C7 onbelast 108 2.2.2 Distractiemobilisatie C6-D3 onbelast 109 2.2.3 Ventraal- en dorsaalflexiemobilisatie C2-C7 onbelast 110 2.2.4 Bilaterale lateroflexiemobilisatie (laterale glijding) C2-C7 onbelast 111 2.2.5 Unilaterale lateroflexiemobilisatie (laterale glijding) C2-C7 onbelast 112 2.2.6 Rotatiemobilisatie C2-D7 onbelast 115 2.2.7 Driedimensionale mobilisatie C2-C7 (afysiologisch) 116 2.2.8 Driedimensionale mobilisatie C2-C7 (fysiologisch) 118 2.2.9 Cervicale SNAGs 119 2.3 Manipulaties 124 2.3.1 Bilaterale distractiemanipulatie C0-C1 onbelast 124 2.3.2 Unilaterale distractiemanipulatie C0-C1 onbelast 125 2.3.3 Unilaterale distractiemanipulatie C0-C1 belast 126 2.3.4 Translatiemanipulatie C0-C1 onbelast (curved movement) 127 2.3.5 Bilaterale distractiemanipulatie C1-C2 onbelast 129 2.3.6 Unilaterale distractiemanipulatie C1-C2 onbelast 130 2.3.7 Translatiemanipulatie C1-C2 onbelast via craniale wervel 131 2.3.8 Translatiemanipulatie C1-C2 onbelast via caudale wervel (contra-techniek) 133 2.3.9 Translatiemanipulatie C1-C2 belast 134 2.3.10 Distractiemanipulatie C2-C7 onbelast met stabilisatie 136 2.3.11 Bilaterale distractiemanipulatie C2-C7 onbelast 138 2.3.12 Unilaterale distractiemanipulatie C2-C7 onbelast 139 2.3.13 Unilaterale distractiemanipulatie C2-C7 belast met stabilisatie 140 2.3.14 Translatiemanipulatie C2-C7 (craniale wervel) onbelast 141 2.3.15Â Gappingmanipulatie C2-C7 onbelast 143 2.3.16 Translatiemanipulatie C2--C7 met caudale vergrendeling onbelast 144 2.3.17 Translatiemanipulatie C2-C7 belast 146 2.3.18 Distractiemanipulatie C6-D3 onbelast met stabilisatie 147 2.3.19 Distractiemanipulatie C6-D3 belast (Nelsontechniek) 148 2.3.20 Translatiemanipulatie C5-C7 belast 149 2.3.21 Gappingmanipulatie C5-C7 belast 150
6 3
De thoracale wervelkolom en de ribben 153 1 Functionele anatomie en klinische biomechanica 154 1.1 De facetgewrichten 155 1.2 De ribben 155 2 Technieken 157 2.1.1 Harmonische laterolaterale oscillatie in buiklig 157 2.1.2 Harmonische riboscillatie in ruglig (unilateraal) 159 2.1.3 Harmonische riboscillatie met armbewegingen in ruglig 160 2.1.4 Harmonische riboscillatie in zijlig 161 2.1.5 Harmonische riboscillatie met armbewegingen in zijlig 162 2.1.6 Harmonische ribmobilisatie costovertebraal rib 10-12 onbelast 163 2.2 Mobilisaties 164 2.2.1 Distractiemobilisatie thoracaal belast 164 2.2.2 Ventraal- en dorsaalflexiemobilisatie thoracaal belast 166 2.2.3 Dorsaalflexiemobilisatie D3-D9 belast 167 2.2.4 Lateroflexiemobilisatie thoracaal belast 168 2.2.5 Rotatiemobilisatie thoracaal belast 169 2.2.6 Ribmobilisatie rib 1 belast 170 2.2.7 Ribmobilisatie costosternaal rib 2-7 onbelast 172 2.2.8 Ribmobilisatie naar inspiratie rib 2-10 onbelast (bij expiratiestand) 173 2.2.9 Ribmobilisatie naar expiratie rib 2-10 onbelast (bij inspiratiestand) 175 2.2.10 Ribmobilisatie naar inspiratie rib 6-10 belast (bij expiratiestand) 177 2.3 Manipulaties 178 2.3.1 Bilaterale gappingmanipulatie D4-D12 onbelast 178 2.3.2 Bilaterale gappingmanipulatie D4-D9 onbelast 180 2.3.3 Unilaterale gappingmanipulatie D4-D9 homolateraal in buiklig 182 2.3.4 Unilaterale gappingmanipulatie D4-D9 heterolateraal in buiklig 183 2.3.5 Unilaterale gappingmanipulatie D4-D9 heterolateraal in ruglig 184 2.3.6 Translatiemanipulatie D4-D9 onbelast 185 2.3.7 Translatiemanipulatie D4-D9 belast 187 2.3.8 Ribmanipulatie costovertebraal rib 1-3 in ruglig 188 2.3.9 Ribmanipulatie costovertebraal rib 1-3 in ruglig 190 2.3.10 Ribmanipulatie costovertebraal rib 4-10 in ruglig 192 2.3.11 Ribmanipulatie costovertebraal rib 3-12 in buiklig 194 2.3.12 Ribmanipulatie costovertebraal rib 6-12 belast 196
4
De lumbale wervelkolom en de thoracolumbale overgang 199 1 Functionele anatomie en klinische biomechanica 200 2 Technieken 201 2.1.1 Harmonische laterolaterale oscillatie in buiklig (unilateraal) 201 2.1.2 Harmonische distractie en laterolaterale oscillatie in buiklig (bilateraal) 204 2.1.3 Harmonische distractie en rotatieoscillatie in buiklig 205 2.1.4 Harmonische oscillatie via de benen in ruglig 206 2.1.5 Harmonische lateroflexie oscillatie via de knieĂŤn in ruglig 208 2.1.6 Harmonische lateroflexie oscillatie via het bekken in zijlig 209
Inhoud 7 2.1.7
Harmonische lateroflexie oscillatie via het bovenliggende been in zijlig 210 2.1.8 Harmonische rotatieoscillatie in zijlig 211 2.1.9 Harmonische dorsaalflexie oscillatie in zijlig 212 2.1.10 Driedimensionale harmonische oscillatie D10-L1 belast 213 2.2 Mobilisaties 214 2.2.1 Distractiemobilisatie L1-L5 onbelast 214 2.2.2 Ventraalflexiemobilisatie L1-L5 onbelast 215 2.2.3 Lateroflexiemobilisatie L1-L5 onbelast 216 2.2.4 Rotatiemobilisatie L1-L5 onbelast 217 2.2.5 Driedimensionale mobilisatie L1-L5 onbelast 219 2.3 Manipulaties 221 2.3.1 Distractiemanipulatie D10-L1 belast 221 2.3.2 Bilaterale gappingmanipulatie D10-L1 onbelast 222 2.3.3 Rotatiemanipulatie D10-L1 onbelast 224 2.3.4 Rotatiemanipulatie D10-L1 onbelast (directe thrusttechniek) 225 2.3.5 Rotatiemanipulatie D10-L1 belast 226 2.3.6 Rotatiemanipulatie met caudale vergrendeling D10-L1 belast (dorsaalflexie) 227 2.3.7 Rotatiemanipulatie met caudale vergrendeling D10-L1 belast (ventraalflexie) 229 2.3.8 Bilaterale distractiemanipulatie L1-L5 onbelast 231 2.3.9 Driedimensionale bilaterale distractiemanipulatie L1-L5 onbelast 232 2.3.10 Lateroflexiemanipulatie L1-L5 onbelast 233 2.3.11 Rotatiemanipulatie L1-L5 onbelast (ruglig) 235 2.3.12 Rotatiemanipulatie L1-L5 onbelast vanuit ventraalflexie 237 2.3.13 Rotatiemanipulatie L1-L5 onbelast vanuit dorsaaflexie 239 2.3.14 Rotatiemanipulatie met caudale vergrendeling via het frontaal plan L1-L5 onbelast (segment in dorsaalflexie) 241 2.3.15 Rotatiemanipulatie met caudale vergrendeling via het sagittaal plan L1-L5 onbelast (segment in dorsaalflexie) 242 2.3.16 Rotatiemanipulatie met dubbele vergrendeling L1-L5 onbelast (segment in dorsaalflexie) 243 2.3.17 Rotatiemanipulatie met dubbele vergrendeling L1-L5 onbelast (segment in ventraalflexie) 244 2.3.18 Rotatiemanipulatie L5-S1 onbelast 245
5
Het sacro-iliacale gewricht 1 Inleiding 2 Functionele anatomie en klinische biomechanica 3 Technieken 3.1.1 Decoaptatietechniek: via het os sacrum in buiklig 3.1.2 SI-manipulatie: sacrum naar contranutatie in zijlig 3.1.3 SI-manipulatie: gappingmanipulatie in zijlig 3.1.4 SI-manipulatie: os ilium naar anterieur in buiklig 3.1.5 SI-manipulatie: os ilium naar anterieur in zijlig
247 248 248 251 251 252 253 254 255
8 3.1.6 3.1.7 3.1.8 6
SI-manipulatie: os ilium naar posterieur in zijlig SI-manipulatie: os ilium in caudale richting in buiklig SI-manipulatie: os ilium in caudale richting in buiklig
256 257 258
Het sacrococcygeale gewricht 1 Functionele anatomie en klinische biomechanica 2 Technieken 2.1.1 Externe flexie-extensiemobilisatie van het os coccyx 2.2.2 Externe laterale mobilisatie van het os coccyx 2.2.3 Interne extensiemobilisatie van het os coccyx
259 260 261 261 262 263
Andere uitgaven kinesitherapie
265
De auteurs
267