1 VERWERING Gesteenten van oude gebouwen, muren, grafzerken enz. zijn aangetast door de weerselementen of door organismen. Als het gesteente in stukken breekt, noemen we dat mechanische verwering. Wanneer het gesteente een of ander chemisch proces ondergaat, spreken we van chemische verwering. Verwering is het aantasten van het gesteente en erosie is het afslijten van het gesteente.
1.1 Mechanische verwering
1.2 Chemische verwering
Mechanische verwering is het vergruizen van het gesteente waarbij de chemische samenstelling van het gesteente ongewijzigd blijft.
-20
Water tast samen met de erin opgeloste stoffen het vaste gesteente aan, doordat er scheikundige reacties optreden. Verwering verandert veel mineralen in klei en ijzeroxiden. Dat zijn enkele van de belangrijkste elementen van nieuw gevormde bodems.
gemiddelde jaartemperatuur (°C)
-20 sterk
-10
-10 zwak
matig
0
0
zwak
10
gemiddelde jaartemperatuur (°C)
10 matig 20
20 nihil 30 2500
2000
1500
1000
sterk 500
30 2500
0
2000
1500
Fig. 6.60 Verband tussen vorstverwering en klimaat
1000
500
0
gemiddelde jaarlijkse neerslag (mm)
gemiddelde jaarlijkse neerslag (mm)
Fig. 6.61 Verband tussen chemische verwering en klimaat
1.3 Verband tussen verwering en klimaat
1
Hieronder staan de gegevens van een aantal plaatsen op aarde. a Noteer hun beginletter(s) op figuren 6.60 en 6.61. Vul dan de tabel aan. Plaats
Jaartemperatuur (in °C)
Jaarneerslag (in mm)
Hoogte (in m)
S
Spa (België)
8,6
1 035
313
V
Val-d’Isère (Frankrijk)
3,6
1 367
1 840
Q
Qaanaaq (Groenland)
-12,8
300
140
SA
Serra Azul (Brazilië)
21,4
1 465
615
Mechanische verwering
Chemische verwering
THEMA 6 De geosfeer: ontstaan en evolutie van landschappen
55