5.5 De afbrekende plaatrand: twee continentale platen botsen. Een nieuwe bergketen ontstaat. Twee continentale blokken, zoals Afrika en Eurazië of India en Eurazië, drijven naar elkaar toe. Ze komen steeds dichter bij elkaar te liggen (fig. 6.26 a). De opgestapelde sedimenten van de tussenliggende oceaanbodem worden samengeschraapt en geplooid tot een gebergte (fig. 6.26 b). Zo is bijvoorbeeld de Himalaya gevormd. Momenteel worden in Zuid-Europa op die manier sedimenten samengeperst tussen afgescheurde stukjes continentale korst en het Euraziatische continentale blok. De laars van Italië, Apulië, is een afgescheurd stukje van het Afrikaans continent dat bij het aanmeren bij Europa de Alpen heeft doen ontstaan. De situatie in de Middellandse Zee is echter niet eenvoudig. Ze beantwoordt niet volledig aan dat model, want er zijn ook nog talrijke microplaatjes met zones met subductie en vulkanisme (Vesuvius, Stromboli, Etna, Santorini …). botsingszone met vervormde oceanische korst
nieuwe sedimenten met afbraakmateriaal van gebergte
Fig. 6.26 a-b Afbrekende plaatrand waar twee continentale platen botsen en uit de oceaanbodem een nieuw gebergte ontstaat
10
Voer de volgende opdracht op fig. 6.26 uit. a Schrijf de volgende begrippen op de juiste plaats op de figuur. continentale korst – plooiingsgebergte – asthenosfeer – bovenste vaste mantel b Formuleer hieronder waarin precies het verschil en de overeenkomst bestaat tussen de vorming van een continentaal gebergte en een kustgebergte. Je gebruikt daarvoor de onderstaande begrippen. continentale korst – oceanische korst – subductie – plooiing – afbrekende rand - Overeenkomst: - Verschil:
THEMA 6 De geosfeer: ontstaan en evolutie van landschappen
27