Issuu

HOE WERK JE 4 delen 1 BEROEMD & BIZAR

VROEGER EN NU

PASSIE & TECHNIEK

Opdracht 6 Noteer deze kenmerken en onderdelen in de passende kolom.

Elk deel bestaat uit

ECHT OF VERZONNEN?

VABZL A R// D I G H E D E N

veel foto’s – gevoelens – zakelijk – cijfergegevens – afwisselende lay-out – inhoudstafel – ontspannend – leerrijk – doorlopende tekst – fantasie – informatief – veel onderzoekswerk vooraf – duidelijk gestructureerd – subjectief* – objectief* – feiten* – register* – hoofdstukken – trefwoorden – bibliografie*

laat hem hier niet achter. Ik blijf bij hem. U hoeft zich geen zorgen om ons te maken, sergeant, wij komen later wel terug als het donker is. Dat lukt ons wel.’ ‘Wat ben je toch een stuk verdriet, Peaceful.’ De sergeant bedreigt Charlie nu met zijn geweer en fictie non-fictie houdt de bajonet* een paar centimeter voor Charlies neus. Hij staat te trillen van woede. ‘Ik zou je hier ter plekke dood moeten schieten en zo het vuurpeloton de moeite besparen.’ Heel even lijkt het of de sergeant dat ook daadwerkelijk van plan is, maar dan komt hij weer tot bezinning en 80 draait zich om. ‘Allemaal overeind. Schiet op, ik meen het. Jullie gaan nu naar buiten. En vergis je niet: iedereen die hier blijft, komt voor de krijgsraad.’ Een voor een komen de mannen met tegenzin overeind. Iedereen bereidt zich op zijn eigen manier voor op wat komen gaat: nog een laatste trekje aan een sigaret, een stil gebed, de ogen gesloten. ‘Vooruit! Vooruit!’ De sergeant staat te schreeuwen. Ze gaan nu naar boven de trap op, de bunker 85 uit. Ze rennen het open terrein op. Ik hoor dat de Duitse machinegeweren weer beginnen te schieten. Pete isKIJKEN de laatste dieLEZEN deKIJKEN bunker verlaat. Hij blijftSCHRIJVEN even op deLUISTEREN trap staanSPREKEN enSCHRIJVEN kijktSPREKEN naar ons.SPREKEN ‘Je KIJKEN LEZEN KIJKEN LUISTEREN LEZEN KIJKEN LUISTEREN SCHRIJVEN LEZEN LUISTEREN LEZEN LUISTEREN SPREKEN SCHRIJVEN SPREKEN SCHRIJVEN moet mee, Charlie’, zegt hij. ‘Hij meent het. Die klootzak meent wat hij zegt, dat zweer ik je.’ ‘Dat weet ik’, zegt Charlie. ‘Maar ik meen het ook. Sterkte, Pete. Kop omlaag, denk erom.’ Pete loopt weg en wij zijn nu samen alleen in de bunker. We hoeven ons niet voor te stellen wat er 90 buiten gebeurt. We kunnen het horen, de doodskreten die halverwege ophouden, het dodelijke geratel van de machinegeweren, de salvo’s van de geweerschoten die hen één voor één neermaaien. Daarna is het stil. We wachten. Ik kijk naar Charlie. Ik zie dat hij tranen in zijn ogen heeft. ‘Arme stakkers’, zegt hij. ‘Arme stakkers.’ En dan: ‘Ik denk dat ik het nu grondig voor mezelf verpest FOCUS Deze icoontjes staan boven een nieuw hoofdheb, Tommo.’ Fictie en non-fictie 95 ‘Misschien komt de sergeant niet meerZe terug’, zeg ik tegen stuk. geven aan hem. op welke vaardigheden je KENNIS CD DVD Op de eerste twee pagina’s van elk deel‘Laten we dat hopen’, zegt Charlie. ‘Laten we dat hopen.’ Teksten of boeken die enkel informatie geven, noemen we informatieve teksten/boeken. gaat trainen. Daarna moet ik zo nu en dan buiten bewustzijn geraakt zijn. Iedere keer dat ik even bijkwam, zag vind je niet alleen denon-fictie. inhoudsopgave van LEERWIJZE Zulke bronnen zijn niet verzonnen; ze beschrijven feiten. Daarom noemen we ze ook R Hoe pak ik dat er een of twee man in waren geslaagd om terug in de bunker te komen, maar sergeant Hanje het aan ? Voor het dat deel, maar ook een overzicht van de leren ley was nog steeds nergens te bekennen. Maar ik bleef hopen. Toen ik weer bijkwam, merkte ik voorbeelden daarvan zijn: kookboeken, reisbrochures, boeken over het milieu, archeologie, • Oefen je leerstof geregeld • Ga na in. of je wee 100 dat Charlie naast me was gaan liggen. Hij had zijn arm om me heen geslagen en lag met zijn hoofd t wat je pre Durf vragen te stel je leerboek geschiedenis, een woordenboek ... • Leg je len aan je cies leerwerkbo vaardigheden en de kennis die erin aan leerkracht ek en noti moet kennen en kun ove ties klaar. r wat je niet nen. Tijdens het tegen mijn schouder. begrijpt • Je kun leren Een informatief boek. lees je niet altijd van a tot z. Je kunt erin komen. bladeren en de informatie lezen die je t de inhoud bod • Je geb van de ken ‘Tommo? Tommo?’, zei hij. ‘Ben je wakker?’ ruik niskoffers • Je heb t de rode mica als weergeven t bij de oefe hulp op *. dat moment interesseert. Of je kunt erin zoeken tot je de informatie vindt die je nodig hebt. middeleen Hier kun je ning bij het inst overzicht bijhouden van opnieuw en zins ‘Ja’, zei ik. . leer, woo rdleer en uderen van woordve • Maak de SPREKEN SPREKEN SPREKEN SPREKEN SPREKEN NNNNN SCHRIJVE SCHRIJVE SCHRIJVE SCHRIJVE spelling ant SCHRIJVE rklaringen. aanvullen LUISTEREN LUISTEREN LUISTEREN LUISTEREN LUISTEREN LEZEN LEZEN LEZEN LEZEN LEZEN woorden de oefeni KIJKEN KIJKEN KIJKEN KIJKEN KIJKEN ingevuld ngen, mét ‘Tommo, luister. Ik heb nagedacht. Als het ergste gebeurt ...’ Teksten of boeken waarvan de inhoud wel verzonnen is, noemen we fictie. Dek die af Na het lere uitleg, op t.aken, alle overhoringen, en maak schrijf- en de websit huis n de oefening • Heb je e focus.de iets boeck.com. 105 ‘Dat gebeurt niet’, viel Je van fragmenten. nrede. ik hem in de geniete • Hoe wee niet onder de knie leert In zulke teksten kan de schrijver zijn fantasie de vrije loop laten. ? Pak dat t je of je alle stukje daarbij argumenten gebruiken. s echt ken el en leert spreekopdrachten die je in dit zult t? Maak de leerstof opnieuw Je speelt ‘Stil, Tommo, ik wil alleen maareen datrollensp je luistert. Je moet me beloven dat je goed voor iedereen zult test op focuEenaan griezelverhaal, een deel sprookje, een grapje zijn daar voorbeelden van. . s.deboeck.c orden in een tekst op. om. zoekt kernwo zorgen. Begrijp je dat, Je Tommo? Beloofentreer je me dat?’ naar een voorgelezen tekst. kritisch en maken. d geconc Je luistert ‘Ja’, zei ik. Natuurlijk kan het wel dat de schrijver zich documenteert, dat hij gebruikmaakt van feiten om een verhaal te Boetsvan haar, hè? Jij houdt toch Jonas Hij zweeg een hele tijd voordat hijGebor verderging. ‘Jescoren houdt– nog steeds en om te ent uit schrijven. Dat is wat jullie ook deden in de eerste opdracht. Fragm .com. eboeck focus.d 110 nog steeds van Moll?’ Ik hoefde hem niet te antwoorden. je vindt Hij begreep het zo ookop wel. ‘Goed’, zei Bekijk voor het lezen de trailer die g een keer kampioen Charlie. ‘En er is nog iets waar je ook voor moet zorgen.’voetba Hij trok zijn arm weg, deed zijn horloge l en houdt van voetbal. Hij wil dolgraa Stef speelt Rovers Groene De niet zo goed. uit en deed het om mijn pols. ‘Alsjeblieft, Tommo. Het ,ismaar eendeheel horloge. Het is nog niet één staan bijna doet het ploeggoed worden de trainer over naar de ramp loopt at van keer stil blijven staan. Zorg dat je het niet kwijtraakt.’ Ik wistplaats niet en wattotikoverma moest zeggen. ‘Ga nu maar op de laatste beterschap zal brengen. trainer concurrentie. Stef hoopt dat de nieuwe weer slapen’, zei hij. ze atletiek. Haar ouders willen dat * subjectief: volgens je eigen mening/gevoel aan atletiek, maar eigenlijk haat Lize doet 115 En terwijl ik sliep, kwam de nachtmerrie uit mijn jeugd weer terug, waarin vader zijnnaar beschuldigenhaar. objectief: uitgaand van de feiten n niet ze een kampioene wordt en luistere het feit: wat werkelijk gebeurd is de vinger naar me uitsteekt, en in mijn droom nam voor dat aden. ik, als ik wakker werd, Charlie vastber echter Lizeikisme het register: lijst met belangrijke namen of trefwoorden achteraan in een boek eindelijk zou vertellen wat er al die jaren geleden in het bos was gebeurd. de bibliografie: lijst met boeken, artikelen enz. Ik deed mijn ogen open. Vanaf de overkant van de bunker zat sergeant Hanley ons van onder zijn helm dreigend aan te kijken. Terwijl we zaten te wachten tot het donker werd en de anderen zijn toch geen 75

Inhoud

Wat kun je na dit

DEEL 1 • SAMEN

K I J K E N

tegen

onderwer

en. van de fragment Je leert genieten ervaring. een persoonlijke Je spreekt over in woorden. en medeklinkers spellen van klinkers Je oefent op het boek. op in het woorden Je zoekt gericht verhalende boeken. van fragmenten uit Je leert genieten visitekaartje. eenvoudig logo of Je ontwerpt een

uitvoeren

tegen

drachten

uitvoeren

tegen

22 22 23

BZL// Contractwerk

5 Samen 5.1 Na het lezen rtje 5.2 Logo of visitekaa vorm en zinsdelen ... onderwerp, persoons 5.3 FOCUS op … werkwoorden 5.4 FOCUS op … soorten zinnen 5.5 FOCUS op 5.6 Survivaltips bij de teksten 5.7 Taaloefeningen

❍ ❍

❍

de zinnen.

❍ ❍ ❍ ❍

❍

❍ ❍ ❍

in de ‘grote’ school 6 Vriendschap opgebouwd? informatieve tekst 6.1 Hoe is een school 6.2 Naar de grote … de 6.3 FOCUS op 7

Broederband

Wij 2

vormen van het werkwoo

39 40 42 45 46 47

48 51 51 53 53 54 55

56 56 62

BZL// Contractwerk

R E K E N

schrijfop

nr.

❍ ❍

lende en bevelen

ouwde medede

Je schrijft goedgeb

S n een tekst. C je past die toe op leesstrategie en tekst aan. H Je kiest een passende het slot van een , het midden en duidtp de inleiding R onde Jerwer tieve tekst aan. van een informa p. I Je vult een schema tekst correct. vragen over een J Je beantwoordt V e boeken. verhalend uit en E van fragment Je leert genieten N e manier. n op een creatiev Je verwerkt gedichte n genieten. S Je leert van de gedichte op. en van een gedicht P Je noemt kenmerk

4 Wachten 4.1 Na het lezen een vakantie-ervaring 4.2 Spreken over 4.3 Beleefd vloeken? ... klinkers 4.4 FOCUS op , hoe doe je dat? 4.5 Woorden verklaren

❍ ❍

huistake

nr.

❍

❍ ❍

ites. beoordeelt boekens eformulier. Je raadpleegt en eerlijk met een evaluati Je beoordeelt jezelf

L U I S T E R E N

overhoringe

uitvoeren

en? Boodschap ontvang of zweetlezer? 2 Boeksnoeper 2.1 Boekentest lezer ben jij? 2.2 Welk soort dat bij je past 3 Kies het boek

❍

nde situaties.

leesprofiel voor. Je stelt je eigen

L E Z E N

nr.

deel?

icatiemodel in verschille

en van het commun

Je herkent de onderdel

onderwer

spreekopdra

nr.

uitvoeren

chten

tegen

onderwer

3 Geboren om te scoren

* weergev en:

DEEL 1 •

mondelin

g of schrifteli

jk zeggen,

vertellen

SAMEN

2 ECHT OF vErZONNEN?

In deze kaders ontdek je de betekenis van typische schooltaalwoorden. Dat zijn woorden die je op school nog vaak zult tegenkomen en die je dus zeker moet kennen. In de tekst worden ze aangeduid met een sterretje of asterisk (*).

182

163

DEEL 2 • VROEGER EN NU FOCUS

KENNIS

DVD Bij deze tekst of oefening zal je leerkracht je een videofragment laten bekijken.

FOCUS 2

armd. Jullie

spelers. ‘Zo geraken jullie nooit opgew

hij bekaf was. Hun trainer was en en Stef had nu al het gevoel dat De training was nauwelijks begonn Hij jakkerde hen af en leek niet de opwarming in handen genomen. behoorlijk slechtgezind en had zelf gespeeld vorig weekend? Of niet ook toch ze hadden te houden. Zó slecht 5 van plan daar snel mee op at? was er iets anders dat Jan dwarsz we afwerken op doel. gaan g vandaa bal. een l allemaa ‘Goed, stop maar!’, snauwde hij. ‘Neem weekend een keer winnen!’ Misschien kunnen we dan in het trainer niet nog norser maken. bal te nemen. Ze wilden hun norse De spelers haastten zich om een sd op. men, stopten ze en keken verbaa aankwa ballen hoop de bij ze toen 10 Maar ‘Wat krijgen we nu’, mompelde Tibo. gewoonte. zijn niet was Dat rijmen. gezegd zonder te Het viel Stef op dat Tibo iets had . toe, in de hoop zijn reputatie te redden ‘Paraplu’, voegde Tibo er nog aan Lize wel en uiteraard had kenden ze want lijk, der verwon zich niet zo gebeurvoor hen stond Lize. Dat was op op de piste aan het lopen waren, hen gestaan. Zeker als de meisjes 15 zij al weleens eerder voor aan en ook dat was niet meer outfit atletiek haar had Lize . anders aan, spikes geen de dat geregeld. Maar nu was het echter ze had der aan het trainen waren. Daaron dan normaal, aangezien de meisjes zes maten dacht Stef. In haar voetbalschoenen bovendien, zeker maar voetbalschoenen. veel te grote kousen zaten scheenbeschermers. had?’ jullie geen bal, zoals ik gevraagd 20 ‘Jongens, waarom nemen n. Toen hij Lize zag, vertraagzijn spelers hem niet gehoorzaamde Jan kwam aangelopen, boos omdat op. auwen wenkbr de hij en trok hij zijn

Ook moeilijke woorden worden onderaan op gezegde de pagina verklaard. In de tekst zijn ze aangeduid met een sterretje of asterisk (*). DVD

FOCUS

KENNIS

‘Hoger die knieën’, beval Jan zijn

meisjes, hé!’ * de bajonet: steekwapen op de geweerloop

164

DEEL 2 • TOPVORM

KENNIS

Bij deze tekst of oefening zal je leerkracht je een audiofragment laten beluisteren.

DVD

FOCUS