4.4.2 Extravasatie

Hoofdstuk 5 Behandelingsmodaliteiten

• Bent u zelf gecontamineerd, roep hulp in van anderen maar verlaat zelf de ruimte niet tot verdere contaminatie kan vermeden worden • Bij contaminatie van oppervlakken/ materiaal: – Gebruik de morskit – Gebruik steeds handschoenen – Reinig zelf of roep de hulp in van anderen (schoonmaak) • Bij contaminatie van personen (huidcontact) – Gebruik de morskit – Gebruik steeds handschoenen – Bij gecontamineerde kledij dien je deze zo snel mogelijk uit te trekken – Spoel overvloedig, gebruik water en zeep, gebruik een douche indien mogelijk – Bij contaminatie van beschadigde huid, behandel je dit verder zoals een extravasatie – Bij oogcontact spoel je de ogen onmiddellijk en gedurende minstens 15 minuten. Gebruik een fysiologische oplossing of maak gebruik van de oogdouche indien beschikbaar – Neem contact op met de verantwoordelijke arts • Vergeet niet om het morsincident volgens de geldende procedure te melden

Extravasatie is het proces waarbij er antitumorale middelen uit de bloedbaan treden en in omliggende weefsels terechtkomen. Deze accidentele lekkage in omliggende weefsels kan lokale letsels veroorzaken. Afhankelijk van het gebruikte product kan de schade gaan een lokale irritatie tot zelfs necrose en zal verdere behandeling noodzakelijk zijn. De mate van schade is afhankelijk van het gebruikte product, de hoeveelheid vloeistof en de duur van inwerking in omliggende weefsels. We kunnen de gebruikte antitumorale medicatie onderverdelen op basis van hun eigenschappen.

Irriterende medicatie

Middelen met irriterende eigenschappen kunnen lokaal pijn, irritatie of inflammatoire reacties veroorzaken. De schade is zelden blijvend.

Blaarvormende medicatie

Middelen met blaarvormende of ulcererende eigenschappen is een geneesmiddel dat lokaal letsels kan veroorzaken. De symptomen kunnen gaan van: pijn, oedeem en erytheem tot necrose. Er bestaat een grote kans op restletsels.

Aangezien er aanzienlijke schade kan voorkomen, is het bij omgaan met extravasaties nog belangrijk om snel te reageren. De tijd speelt zoals eerder aangegeven zeker een factor in de mate waarin de schade zich kan presenteren. Het tijdig herkennen van mogelijke symptomen van extravasatie zijn dan ook van groot belang. Ook hier kan een goed geïnformeerde en geëduceerde patiënt een hulp zijn. Pijn, roodheid, verminderde doorgankelijkheid en zwelling zijn

Hoofdstuk 5 Behandelingsmodaliteiten

tekenen die snel moeten opgevolgd worden. Regelmatige controle van bloedreflux via de katheter of poort is steeds aangewezen.

Net zoals bij morsincidenten kan je werken met een ‘extravasatiekit’ die alle benodigde materiaal bevat om adequaat te reageren. Procedures zijn er om je op dat moment te helpen de juiste stappen te zetten. • Blijf kalm • Geef aan of u hulp nodig heeft • Gebruik steeds handschoenen • Stop het lopende infuus, verwijder de katheter of naald niet! • Contacteer de behandelende arts • Probeer vloeistof te aspireren via de katheter of naald • Gebruik de extravasatiekit • Volg de richtlijnen zoals voorzien in de procedure en aangepast aan het gebruikte antitumoraal middel • Volg de order van de arts verder op of assisteer deze bij het stellen van nodige behandeling van de extravasatie • Vergeet niet om het incident volgens de geldende procedure te melden

Elke extravasatie dient opgevolgd te worden en behandeld worden als acute situatie. Nazorg kan noodzakelijk blijken, aangezien laattijdige letsels eveneens mogelijk zijn. Zie de volgende foto’s waarbij laattijdig necrose optreedt na een extravasatie met trabectedine (Yondelis®).

Figuur 54 Week 1 na extravasatie (behandeling d.m.v. een liposuctie) (A foto 33)

(© Michiel Daem)

Hoofdstuk 5 Behandelingsmodaliteiten

Figuur 55 Week 8 na extravasatie (necrosevorming) (A foto 34)

(© Michiel Daem)

Figuur 56 Week 14 na extravasatie (supraclaviculaire flap na excisie) (A foto 35)

(© Michiel Daem)