Inhoud
Inhoud Voorwoord 3 1 Inleiding
15
2 Het ontstaan van kanker 1 Kanker: een ziekte van de cel
19 20
1.1 1.2
2 3
De cel als functionele eenheid De celdeling
Oncogenen en tumorsuppressorgenen Kanker als meerstappenproces 3.1 Mutaties van de dochtercellen 3.2 Verstoring van het celdelingsproces
20 21
25 32 32 33
Kernpunten
35
3 Tumorgroei 1 Een ontspoorde kankercel groeit uit tot een tumor 2 Goedaardige en kwaadaardige tumorgroei 3 Angiogenese: de tumor voorziet zichzelf van bloedvaten
37 38 39 41
3.1 Zuurstofopname 3.2 Vorming van nieuwe bloedvaten
4
Het mechanisme van invasie en metastasering Loskomen uit weefselverband Intravasatie, lymfogene en hematogene metastasering 5 Tumorimmunologie: de afweer tegen tumoren 6 Kanker en de micro-omgeving 7 Kankerstamcellen 7.1 Stamcelbiologie 7.2 Het bestaan van kankerstamcellen 8 Classificatie en terminologie van tumoren 9 Niet alle kankercellen vormen vaste tumoren 4.1 4.2
42 42
47 47 49 51 58 60 60 62 62 64
Kernpunten
65
4 Kankerepidemiologie 1 Epidemiologie 2 Incidentie en mortaliteit van kanker 3 Evolutie van de kankerincidentie en -mortaliteit over de tijd Kernpunten
67 68 69 74 76
5 Oorzaken en preventie 1 Oorzaken van kankerontwikkeling
77 78
1.1 1.2
Fouten in het celdelingsproces Carcinogene factoren
78 79
9