Inhoudsopgave Cost accounting 2021

Inhoud 5

Inhoud

HOOFDSTUK 1 INLEIDING 1 Accountinginformatie, financial en management accounting en de betrokken partijen 2 Management accounting 2.1 Cost accounting of kostprijsberekening 2.2 Cost management 2.3 Strategische langetermijnplanning 2.4 Operationele planning en budgettering 2.5 Managementcontrole 3 De wijzigende rol van de management accountant

9 12 14 14 15 16 17 18 19

HOOFDSTUK 2 KOSTENBEGRIPPEN EN KOSTPRIJSCOMPONENTEN 21 1 Kosten en kostprijs 24 2 Kostenindeling 25 2.1 Directe en indirecte kosten 25 2.2 Vaste en variabele kosten 26 2.3 Cost drivers 35 2.4 Productiekosten en niet-productiekosten 35 2.5 Waardebepaling van voorraden 37 3 Totale kostprijs 41 4 Integrale productiekostprijs 43 4.1 Principe 43 4.2 Illustratie integrale productiekostprijs 43 4.3 Verdeling van indirecte productiekosten over kostenplaatsen 45 5 Different costs for different purposes 52 6 Schatten van kostenfuncties 54 6.1 Classificatiemethode 55 6.2 Engineering 56 6.3 Kwantitatieve analyse 57 7 Samenvatting 61 8 Opgave voor zelfstudie 62 9 Oefeningen 65 Appendix 70 HOOFDSTUK 3 BREAK-EVENANALYSE 1 Basismodel 2 Sensitiviteitsanalyse 3 Uitbreidingen op het basismodel 4 Meerdere kostenveroorzakers 5 Opgave voor zelfstudie 6 Samenvatting 7 Oefeningen

81 83 88 90 94 96 97 98

HOOFDSTUK 4 JOB ORDER COSTING 1 Job order costing 2 Capaciteitskosten 2.1 Capaciteitsverschillen 2.2 De verschillende capaciteitsdefinities

103 105 110 113 114

6 Inhoud

2.3 Beslissingen 3 Samenvatting 4 Opgave voor zelfstudie 5 Oefeningen

115 116 117 119

HOOFDSTUK 5 KOSTPRIJSBEREKENING BIJ MASSAPRODUCTIE: PROCESS COSTING 125 1 Inleiding: stukproductie versus massa­productie 127 2 Kostprijsberekening bij massaproductie 128 2.1 Process costing: uitgewerkt voorbeeld 128 2.2 Process costing: betekenis 135 3 Kostprijsberekening bij massaproductie met gebruik van equivalente eenheden 136 3.1 Het gebruik van equivalente eenheden 136 3.2 Kostprijsberekening met equivalente eenheden bij meerdere productiestappen 145 3.3 Kostprijsberekening met equivalente eenheden bij een productieproces met meerdere productiestappen met beginvoorraad 151 4 Opgave voor zelfstudie 164 5 Oefeningen 169 Appendix 176 HOOFDSTUK 6 ACTIVITY BASED COSTING 181 1 Tekortkomingen van bestaande kostprijssystemen 184 2 Activity based costing 186 3 Time-driven activity based costing 194 3.1 Rate-based activity based costing 195 3.2 Time-driven activity based costing 196 3.3 Voor- en nadelen van time-driven activity based costing 198 4 Activity based management 199 4.1 Waardetoevoegende en niet-waardetoevoegende activiteiten 200 4.2 Analyse van de winstgevendheid van een klant 201 5 Samenvatting 204 6 Opgave voor zelfstudie 205 7 Oefeningen 209 HOOFDSTUK 7 STANDAARDKOSTENCALCULATIE: KOSTPRIJSBEREKENING OVEREENKOMSTIG HET TIJDSASPECT 221 1 Actual costing versus standard costing 223 1.1 Kenmerken van actual en standard costing 223 1.2 Het vaststellen van de standaardkostprijs 224 1.3 Kostprijsberekening volgens standard en actual costing 229 1.4 Doelstellingen van standaardkostencalculatie 231 2 Normal costing 234 2.1 Kostprijsberekening volgens normal costing 234 2.2 Kenmerken van normal costing 235 2.3 De problematiek van de verdeelsleutels 236 2.4 Het gebruik van een geschat indirect kostentarief i.p.v. een werkelijk tarief bij jobordercosting 239 3 Samenvatting 241 4 Opgave voor zelfstudie 242 5 Oefeningen 244 Appendix: boekhoudkundige verwerking backflush costing 248

Inhoud 7

HOOFDSTUK 8 STANDAARDKOSTENCALCULATIE: VERSCHILLENANALYSE 1 Inleiding 2 Verschillenanalyse van de directe productiekosten 2.1 Verschillenanalyse van de materiaalkosten 2.2 Verschillenanalyse van de directe arbeidskosten 2.3 Samenvatting 3 Verschillenanalyse van de indirecte productiekosten 3.1 Verschillenanalyse van de variabele indirecte productiekosten 3.2 Verschillenanalyse van de vaste indirecte productiekosten 3.3 Samenvatting 4 ABC-verschillenanalyse 5 Samenvatting 6 Opgave voor zelfstudie 7 Oefeningen Appendix: boekhoudkundige verwerking van standaardkosten

251 253 255 255 258 261 263 263 266 270 272 276 277 282 291

HOOFDSTUK 9 VARIABELE KOSTPRIJSBEREKENING 1 Inleiding 2 Variabele kostprijsberekening 3 Invloed van de kostprijsberekeningsmethode op het resultaat 4 Throughput costing 5 Different costs for different purposes 6 Samenvatting 7 Opgave voor zelfstudie 8 Oefeningen Appendix: boekhoudkundige verwerking

299 301 302 304 311 312 313 314 317 321

HOOFDSTUK 10 DE VERWERKING VAN KOSTEN VAN AFGEKEURDE PRODUCTEN 329 1 Inleiding 331 2 Definities en methoden 332 3 Afgekeurde producten bij massaproductie 333 3.1 Situatie zonder beginvoorraad en met afgekeurde producten (enkel normaal uitvalpercentage) 334 3.2 Situatie zonder beginvoorraad en met afgekeurde producten (zowel normaal als abnormaal uitvalpercentage) 336 3.3 Situatie met beginvoorraad en met afgekeurde producten (zowel normaal als abnormaal uitvalpercentage) 338 4 Afgekeurde producten bij stukproductie 342 5 Herstelde producten of ‘reworked units’ 342 6 Samenvatting 343 7 Opgave voor zelfstudie 345 8 Oefeningen 360 HOOFDSTUK 11 DIENSTVERLENENDE AFDELINGEN EN HUN KOSTEN 1 Inleiding 2 Definities en methoden voor de allocatie van de kosten van dienstverlenende afdelingen 2.1 Allocatiemethoden wanneer er geen onderlinge dienstverlening is 2.2 Allocatiemethoden bij dienstverlenende afdelingen met onderlinge dienstverlening 3 Dienstverlenende afdelingen: planning en controle 4 Dienstverlenende afdelingen: besluitvorming 5 Samenvatting 6 Opgave voor zelfstudie 7 Oefeningen

365 367 369 369 372 377 379 381 382 384

8 Inhoud

HOOFDSTUK 12 DE KOSTEN VAN GEMEENSCHAPPELIJKE PRODUCTIEPROCESSEN EN HUN VERWERKING 1 Inleiding 2 Definities 3 Kostprijsberekening van hoofdproducten 3.1 De kostenverdeling op basis van een fysische maatstaf (= de fysische methode) 3.2 De kostenverdeling in verhouding tot de opbrengstwaarde 4 De kostprijsberekening van hoofd- en bijproducten 5 De verwerking van de kosten van afval 6 Besluitvorming bij de gemeenschappelijke producten 7 Verdeling van gemeenschappelijke productie­kosten bij externe contracten 8 Samenvatting 9 Opgave voor zelfstudie 10 Oefeningen

391 393 394 395 395 396 400 403 404 407 409 410 411

Literatuur 416