Praktisch administratief recht 2019 - inhoudstafel

5

Inhoudstafel

Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 17 DEEL 1

FUNDAMENTELE ELEMENTEN VAN HET ADMINISTRATIEF RECHT

23

Inge Cleymaet Hoofdstuk 1 Afbakening van het administratief recht

25

1 Situering van het administratief recht en begrips­omschrijving 1.1 Situering van het administratief recht 1.1.1 Nationaal of internationaal recht?

1.1.2 Privaat- of publiekrecht?

1.2 Begrip administratief recht 2 Administratief recht is uitzonderingsrecht 2.1 Rechtvaardiging 2.2 Eigen rechtsregels 3 Uitvoerbare beslissingen 3.1 Begrip en situering 3.2 Voorrechten 3.2.1 Eenzijdig 3.2.2 Wettigheid vermoed 3.2.3 Uitvoerbaar 3.3 Indelingen 3.3.1 Reglementaire en individuele beslissingen 3.3.2 Rechtverlenende en niet-rechtverlenende beslissingen 3.3.3 Beslissingen genomen met discretionaire en met gebonden bevoegdheid 4 De administratieve sanctie 4.1 Begrip 4.2 Rechtsgevolgen 5 Vereisten voor elk bestuurshandelen 5.1 Algemeen belang 5.1.1 Rechtvaardiging 5.1.2 Begrip 5.2 Wettigheid 5.2.1 De hiĂŤrarchie van de rechtsregels 5.2.2 Toegewezen bevoegdheid 5.2.3 Verbod van delegatie van bevoegdheid 5.3 Sancties

25 25 25 26 27 28 28 29 30 30 31 32 32 33 36 36 38 38 39 39 41 41 41 41 42 45 46 46 47 47

Hoofdstuk 2 Bronnen van het administratief recht

49

1 Algemeen 2 Rechtsregels 2.1 Begrip en kenmerken 2.2 Geschreven rechtsregels 2.2.1 Algemeen 2.2.2 Bovenstatelijk niveau 2.2.3 Grondwetgevend niveau 2.2.4 Wetgevend niveau 2.2.5 Uitvoerend niveau 2.2.6 Schematisch overzicht van de geschreven rechtsregels

49 49 49 50 50 50 53 55 58 62

6

Inhoudstafel

2.3 Niet-geschreven rechtsregels 2.3.1 Algemene rechtsbeginselen 2.3.2 Rechtsgewoonte 3 Pseudowetgeving 3.1 Begrip 3.2 Indeling 3.2.1 Interpretatieve omzendbrieven en dienstorders 3.2.2 Indicatieve omzendbrieven en dienstorders 3.2.3 Verordenende omzendbrieven 4 Rechtspraak 5 Rechtsleer

63 63 66 66 66 66 66 66 67 67 68

Hoofdstuk 3 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

69

1 Algemeen 69 1.1 Situering 69 1.2 Toepassingsgebied 70 1.3 Indeling 70 2 Hoorplicht en recht van verdediging 72 2.1 Algemeen 72 2.2 Begrippen en toepassingsgebied 72 2.2.1 Hoorplicht 72 2.2.2 Recht van verdediging 73 2.3 Modaliteiten 73 2.4 Uitzonderingen 74 2.4.1 Hoorplicht 74 2.4.2 Recht van verdediging 74 3 Formele motiveringsplicht 74 4 Onpartijdigheidsbeginsel 75 4.1 Begrip 75 4.2 Toepassingsgebied 76 5 Fair-playbeginsel 76 6 Zorgvuldigheidsbeginsel 77 7 Gelijkheidsbeginsel 78 7.1 Begrip 78 7.2 Toepassingsgebied 78 7.2.1 Toepassing bij het vaststellen van individuele beslissingen 78 7.2.2 Toepassing bij het vaststellen van reglementaire beslissingen 79 8 Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel 80 8.1 Algemeen 80 8.2 Begrippen en toepassingsgebied 81 8.2.1 Rechtszekerheidsbeginsel 81 8.2.2 Vertrouwensbeginsel 84 9 MateriĂŤle motiveringsplicht 84 10 Redelijkheidsbeginsel 86 10.1 Begrip 86 10.2 Rechterlijke controle 86 10.3 Toepassingsgebied 86 10.4 Specifieke verschijningsvormen 87 10.4.1 Evenredigheidsbeginsel 87 10.4.2 Zuinigheidsbeginsel 87 Basisliteratuur 88

7

Inhoudstafel

DEEL 2

DE OPENBARE DIENSTEN

89

Stijn Vandamme en Robin Verbeke Hoofdstuk 1 De openbare diensten: algemeen

91

1 Begrip openbare dienst en beginselen van de openbare dienst 1.1 Het begrip ‘openbare dienst’ 1.2 De beginselen van de openbare dienst 1.2.1 Het beginsel van de veranderlijkheid 1.2.2 Het beginsel van de continuïteit 1.2.3 Het beginsel van de benuttigingsgelijkheid 2 Vormen van beheer van openbare diensten 2.1 Gecentraliseerde openbare diensten 2.1.1 Centralisatie 2.1.2 Kenmerken van de gecentraliseerde openbare dienst 2.1.3 Deconcentratie 2.2 Gedecentraliseerde openbare diensten 2.2.1 Decentralisatie 2.2.2 Kenmerken van de gedecentraliseerde openbare dienst 2.2.3 Functionele en territoriale decentralisatie 2.3 Overzichtsschema 3 Het administratief toezicht 3.1 Begrip ‘administratief toezicht’ en doel 3.2 Draagwijdte administratief toezicht 3.3 Regelgeving m.b.t. het administratief toezicht op de Vlaamse gemeenten en provincies 3.4 Soorten administratief toezicht 3.4.1 Het gewoon administratief toezicht 3.4.2 Het buitengewoon administratief toezicht 4 Algemene aspecten van het ambtenarenstatuut 4.1 Begrip ‘ambtenaar’ 4.2 De rechtsverhouding ambtenaar-overheid 4.3 Het statuut van de ambtenaar 4.3.1 Eenzijdige aanstelling 4.3.2 Toepasselijke regelgeving 4.3.3 Inhoud en wijziging van de rechtspositie 4.3.4 Vastheid van betrekking 4.3.5 Tuchtstatuut 4.3.6 Geschillenregeling 4.4 Het ambtenarenstatuut binnen de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten

91 91 92 92 93 93 94 94 94 95 95 96 96 96 97 98 98 98 100 100 101 101 107 108 108 108 109 109 110 110 111 111 112

Hoofdstuk 2 De lokale besturen

115

1 De gemeente en het OCMW 1.1 Het organieke kader van de gemeenten en OCMW’s 1.2 Het Decreet Lokaal Bestuur als algemene basistekst 1.3 Algemene bepalingen 1.4 Bevoegdheden van de gemeente en het OCMW 1.5 Organen van de gemeente en het OCMW en hun werking 1.5.1 De gemeenteraad en de raad voor maatschappelijk welzijn 1.5.2 Het college van burgemeester en schepenen en het vast bureau 1.5.3 De burgemeester 1.5.4 Het bijzonder comité voor de sociale dienst

119 119 120 123 124 125 126 130 133 135

112

8

Inhoudstafel

1.6 Andere bepalingen over de werking van de gemeente en het OCMW 1.7 Personeel 1.8 Planning en financieel beheer 1.9 Meer democratie: inspraakmogelijkheden voor de burger 1.10 Administratief toezicht 1.11 Oprichting van administratieve organen 1.12 Gemeentelijke administratieve sancties 2 De districten 3 De provincie 3.1 Het Provinciedecreet 3.2 Bevoegdheden van de provincie 3.3 Organen van de provincie en hun werking 3.3.1 De provincieraad 3.3.2 De deputatie 3.3.3 De provinciegouverneur 3.4 Andere bepalingen over de werking van het provinciebestuur 3.5 Personeel 3.6 Planning en financieel beheer 3.7 Meer democratie: (nieuwe) inspraakmogelijkheden voor de burger 3.8 Administratief toezicht 3.9 Oprichting van administratieve organen

138 140 141 142 143 144 145 147 148 148 149 151 151 152 154 155 155 156 156 156 157

DEEL 3

159

GOEDEREN

Florence Lobelle en Robin Verbeke Hoofdstuk 1 Openbaar en privaat domein

161

1 Inleiding 2 Openbaar en privaat domein 2.1 Onderscheid 2.2 Affectatie en desaffectatie 3 Rechtsregeling openbaar domein 3.1 Inleiding 3.2 Rechtsregeling 3.2.1 Onvervreemdbaar 3.2.2 Onverjaarbaar 3.2.3 Niet vatbaar voor beslag 3.2.4 Niet bezwaard met zakelijke rechten 3.2.5 Ingebruikname 3.2.5.1 Collectieve ingebruikname 3.2.5.2 Privatieve ingebruikname 4 Rechtsregeling privaat domein 4.1 Inleiding 4.2 Rechtsregeling

161 161 161 162 164 164 164 164 165 165 166 167 167 168 170 170 170

Hoofdstuk 2 Onteigening, erfdienstbaarheid tot algemeen nut, opeising

171

1 Onteigening 1.1 Begrip en voorwerp 1.2 Wetgevend kader 1.3 Grondwettelijke onteigeningsvoorwaarden 1.3.1 Algemeen nutsdoel 1.3.2 In de gevallen bij de wet bepaald

172 172 173 175 175 176

9

Inhoudstafel

1.3.3 Op de wijze bij de wet bepaald 1.3.4 Mits billijke en voorafgaande schadevergoeding 1.4 Onteigeningsbevoegdheid 1.5 Onteigeningsprocedure 1.5.1 Inleiding 1.5.2 Federale regeling 1.5.2.1 Gewone procedure 1.5.2.2 Hoogdringendheidsprocedure 1.5.3 Vlaamse regeling 1.5.4 Besluit 1.5.5 Schematisch overzicht van de onteigeningsprocedures 1.6 Bevoegde rechter 1.6.1 Betwistingen over de wettigheid van het onteigeningsbesluit en de onteigeningsmachtiging 1.6.2 Betwistingen over de onteigeningsvergoedingen 2 Erfdienstbaarheid tot algemeen nut 2.1 Begrip en voorwaarden 2.2 Recht op vergoeding 3 Opeising 3.1 Begrip en voorwaarden 3.2 Soorten en rechtsgrond 3.3 Recht op vergoeding

177 177 180 181 181 182 182 185 187 193 194 196 196 196 197 197 198 199 199 200 200

Hoofdstuk 3 Administratief contract

201

1 Contract met het bestuur 1.1 Gewoon en administratief contract 1.2 Toepasselijk recht?

1.3 Bevoegde rechter?

2 Domeinconcessie 3 Concessieovereenkomsten 3.1 Begrip 3.2 Regelgeving 4 Overheidsopdrachten 4.1 Wetgevend kader 4.1.1 Europees wetgevend kader 4.1.2 Belgisch wetgevend kader 4.2 Algemene beginselen OO-Wet 4.2.1 Gelijkheid en niet-discriminatie 4.2.2 Transparantie 4.2.3 Proportionaliteitsbeginsel 4.2.4 Verbod van vertekenen mededinging 4.2.5 Verbod van belangenconflict 4.2.6 Verplicht naleven van milieu-, sociaal- en arbeidsrecht 4.2.7 Ondernemers 4.2.8 Forfaitair beginsel 4.2.8.1 Principe 4.2.8.2 Uitzonderingen 4.2.8.3 Milderingen 4.2.9 Betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties 4.2.10 Vertrouwelijkheid (art. 13) 4.2.11 Regels betreffende de communicatiemiddelen 4.2.12 Voorbehouden opdrachten 4.2.13 Verplichte raming van de waarde van de opdracht

201 201 202 202 202 203 203 204 205 206 206 207 208 208 209 209 209 210 210 211 211 211 212 212 213 214 215 215 216

10

Inhoudstafel

4.3 Toepassingsgebied OO-Wet 4.3.1 Toepassingsgebied naar de persoon 4.3.2 Toepassingsgebied naar de opdracht 4.3.2.1 Overheidsopdracht voor werken 4.3.2.2 Overheidsopdracht voor leveringen 4.3.2.3 Overheidsopdracht voor diensten 4.3.2.4 Gemengde opdrachten 4.3.2.5 Uitsluitingen 4.4 Plaatsingsprocedures 4.4.1 Inleiding 4.4.2 Openbare procedure 4.4.3 Niet-openbare procedure 4.4.4 Mededingingsprocedure met onderhandeling 4.4.5 Concurrentiegerichte dialoog 4.4.6 Innovatiepartnerschap 4.4.7 Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking 4.4.8 Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking 4.5 Procedureverloop 4.5.1 Voorbereiding 4.5.1.1 Voorafgaande marktconsultatie 4.5.1.2 Opdrachtdocumenten 4.5.1.3 Varianten en opties 4.5.1.4 Percelen 4.5.2 Bekendmaking en transparantie 4.5.2.1 Vooraankondigingen, aankondiging van een opdracht en aankondiging van een gegunde opdracht 4.5.2.2 Europese en/of Belgische bekendmaking 4.5.2.3 Elektronische communicatiemiddelen 4.5.3 Indiening en opening offertes 4.5.4 Selectie kandidaten/inschrijvers 4.5.4.1 Begrip en volgtijdelijkheid 4.5.4.2 Uitsluitingsgronden 4.5.4.3 Selectiecriteria 4.5.4.4 Beperking van het aantal kandidaten 4.5.4.5 Uniform Europees Aanbestedingsformulier en impliciete verklaring op erewoord 4.5.5 Gunning opdracht 4.5.5.1 Beoordeling op regelmatigheid 4.5.5.2 Beoordeling op gunningscriteria 4.5.6 Sluiting opdracht 4.5.6.1 Wanneer?

4.5.6.2 Hoe? 4.6 Opdrachten van beperkte waarde 4.7 Rechtsbescherming 4.7.1 Inleiding 4.7.2 Instrumenten 4.7.2.1 Gemotiveerde beslissing 4.7.2.2 Informatieplicht 4.7.2.3 Wachttermijn 4.7.2.4 Verhaalprocedures 4.8 Evaluatie OO-Wet

216 216 217 218 219 219 220 221 221 221 224 224 225 227 228 229 230 231 231 231 232 232 232 233 233 233 234 235 235 235 236 238 240 240 241 242 244 245 245 246 246 246 246 247 247 248 251 252 255

11

Inhoudstafel

DEEL 4

OMGEVINGSRECHT

257

Stijn Vandamme en Florence Lobelle Hoofdstuk 1 Ruimtelijke ordening

263

1 Inleiding 263 1.1 Inleidende beschouwingen 263 1.2 Wat is ruimtelijke ordening?

264 1.3 Historiek van de wetgeving op de ruimtelijke ordening en stedenbouw 268 2 Bestuurlijke organisatie 270 3 Planning 274 3.1 Inleiding 274 3.1.1 Gewestplannen 275 3.1.2 Gemeentelijke plannen van aanleg 276 3.2 Ruimtelijke structuur- en beleidsplannen 277 3.2.1 Inleiding: de overgang van ruimtelijke structuurplannen naar beleidsplannen 277 3.2.2 De ruimtelijke structuurplannen 278 3.2.2.1 Inhoud van de ruimtelijke structuurplannen 278 3.2.2.2 Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, de provinciale en gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen 279 3.2.3 Ruimtelijke beleidsplannen 280 3.2.3.1 Algemene bepalingen 280 3.2.3.2 Inhoud van de ruimtelijke beleidsplannen 280 3.2.3.3 Het ruimtelijk beleidsplan Vlaanderen, de provinciale en gemeentelijke ruimtelijke beleidsplannen 281 3.3 Ruimtelijke uitvoeringsplannen 282 3.3.1 Algemene bepalingen 282 3.3.2 Inhoud van de ruimtelijke uitvoeringsplannen 284 3.3.3 De gewestelijke, provinciale en gemeentelijke uitvoeringsplannen 286 3.4 Onderlinge verhouding tussen de ruimtelijke structuur- of beleidsplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en de plannen van aanleg 287 3.5 Stedenbouwkundige verordeningen 288 4 De vergunningen 291 4.1 De stedenbouwkundige vergunning 291 4.1.1 Het principe: de vergunningsplicht 291 4.1.2 De uitzonderingen op de vergunningsplicht 296 4.2 De omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden 302 4.3 Criteria ter beoordeling van de bouwaanvraag 303 4.3.1 Algemeen 303 4.3.2 Dubbel toetsingscriterium 304 4.3.3 Andere beoordelingscriteria 306 4.3.4 Besluit 307 4.4 Afwijkingen van stedenbouwkundige voorschriften 307 4.4.1 Algemeen 307 4.4.2 Zonevreemde basisrechten 313 4.4.3 Zonevreemde functiewijzigingen 315 4.4.4 Planologisch attest 316 4.5 Voorwaarden en lasten – fasering 316 4.5.1 Voorwaarden 316 4.5.2 Lasten 317 4.5.3 Fasering 318 4.6 Regularisatie 318

12

Inhoudstafel

5 Aanvullende instrumenten en informatie 5.1 Aanvullende instrumenten 5.1.1 Recht van voorkoop en onteigening 5.2 Informatie 5.2.1 Plannen- en vergunningenregister 5.2.2 Stedenbouwkundig attest, stedenbouwkundig uittreksel en planologisch attest 5.2.3 Informatieverplichtingen van de notaris en de particulier 6 Handhaving 6.1 Algemeen 6.2 De stedenbouwkundige misdrijven en stedenbouwkundige inbreuken 6.3 Vaststellen van bouwmisdrijven en -inbreuken 6.4 Maatregelen inzake handhaving 6.4.1 Raadgeving en aanmaning 6.4.2 Staking van de in overtreding verrichte werken of handelingen 6.4.3 Strafsancties 6.4.4 De alternatieve of exclusieve bestuurlijke geldboete 6.4.5 Herstelmaatregelen 6.4.6 Uitvoering van rechterlijke uitspraken 6.4.7 Bestuurlijke herstelmaatregelen 6.4.8 Minnelijke schikking 6.5 Hoge Raad voor de Handhavingsuitvoering 6.5.1 Adviesbevoegdheid 6.5.2 Bemiddelingsopdrachten

319 319 319 324 325 325 327 328 328 329 331 332 332 332 333 333 334 335 336 337 337 338 338

Hoofdstuk 2 Milieu

339

1 Inleiding 1.1 Inleidende beschouwingen 1.2 Wat is milieurecht?

1.3 Historiek van de milieuwetgeving 1.4 Instrumenten van het milieubeleid 2 De administratieve organisatie van het milieubeleid in Vlaanderen 2.1 Algemeen overzicht van het Vlaamse milieuapparaat 3 Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) 3.1 De doelstellingen van het milieubeleid 3.2 De beginselen van het milieubeleid 3.3 De milieuplanning 3.3.1 Milieubeleidsplanning op gewestelijk niveau 3.3.2 Milieubeleidsplanning voor de lokale besturen 3.3.3 Juridische binding van de milieubeleidsplannen 3.4 Milieukwaliteitsnormen 3.5 Andere titels DABM 4 Het milieuhygiĂŤnerecht 4.1 De omgevingsvergunning voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting/activiteit 4.1.1 Inleiding 4.1.2 Toepassingsgebied en algemeen kader 4.1.3 Duur van de omgevingsvergunning voor de exploitatie van een ingedeelde inrichting of activiteit 4.2 De meldingsplicht 4.3 VLAREM II 4.3.1 Algemeen 4.3.2 Structuur en werking van VLAREM II

339 339 340 341 343 346 346 349 349 350 351 351 352 352 353 353 354 354 354 355 359 361 361 361 362

13

Inhoudstafel

4.4 VLAREM III 4.4.1 Aanleiding 4.4.2 Inhoud 5 Milieuhandhaving 5.1 Onderscheid milieu-inbreuk en milieumisdrijf 5.2 Beleid en organisatie 5.3 Toezicht en vaststelling 5.4 Handhaving 5.4.1 Bestuurlijke handhaving 5.4.2 Strafrechtelijke handhaving 5.4.3 Veiligheidsmaatregelen 5.5 Vlaamse Hoge Raad voor de Milieuhandhaving 5.6 Handhavingscollege

364 364 364 364 366 367 367 368 368 370 370 370 371

Hoofdstuk 3 De omgevingsvergunnings-procedure

373

1 Inleiding 2 De Vlaamse omgevingsvergunning in kort bestek 2.1 Doelstelling van de Vlaamse omgevingsvergunning 2.2 Toepassingsgebied 2.3 Inwerkingtreding 3 De omgevingsvergunningsprocedure 3.1 Voortraject 3.2 De vergunningsprocedure in eerste administratieve aanleg 3.2.1 De bevoegde overheden 3.2.2 De gewone en vereenvoudigde vergunningsprocedure 3.2.2.1 De gewone vergunningsprocedure 3.2.2.2 De vereenvoudigde procedure in eerste aanleg 3.3 Vergunningsprocedure in tweede administratieve aanleg 3.3.1 Het instellen van een administratief beroep 3.3.2 Volledigheids- en ontvankelijkheidsonderzoek 3.3.3 Adviesverlening 3.3.4 Administratieve lus 3.3.5 Vergunningsbeslissing 4 Raad voor Vergunningsbetwistingen 4.1 Algemeen 4.2 Organisatie 4.3 Rechtspleging 5 Bijstellen van de omgevingsvergunning 6 Verval, schorsing en opheffing van de omgevingsvergunning 6.1 Schorsing en opheffing 6.2 Verval 7 Meldingsprocedure

373 373 373 375 376 377 377 377 377 381 382 389 390 391 392 393 393 393 394 394 395 396 402 403 403 404 405

DEEL 5

407

RECHTSBESCHERMING TEGEN HET BESTUUR

Inge Cleymaet Hoofdstuk 1 Rechtsbeschermingstechnieken

409

1 Inleiding 1.1 Probleemstelling en begrip rechtsbescherming 1.2 Situering en afbakening van het onderwerp 1.3 Rechtsbescherming tegen de wetgevende macht

409 409 411 411

14

Inhoudstafel

1.4 Rechtsbescherming tegen de rechterlijke macht 1.5 Rechtsbescherming tegen het bestuur 1.5.1 Inleiding 1.5.2 Preventieve rechtsbescherming 1.5.3 Curatieve rechtsbescherming 1.5.4 Schematische samenvatting van de rechtsbescherming tegen het bestuur 2 Formele motiveringsplicht 2.1 Situering en begrip 2.2 Motiveringswet 2.2.1 Kader en doel van de wet 2.2.2 Toepassingsgebied 2.2.3 Uitdrukkelijke en afdoende motivering 2.2.4 Uitzonderingen op de formele motiveringsplicht 3 Openbaarheid van bestuur 3.1 Situering en begrip 3.2 Regelgeving 3.2.1 Grondwettelijke regeling 3.2.2 Wettelijke regeling 4 Ombudsfunctie 4.1 Algemeen 4.1.1 Ontstaan 4.1.2 Begrip en kenmerken 4.1.3 Samenwerking en werkingsprincipes 4.2 Federale ombudsfunctie 4.2.1 Onafhankelijkheid 4.2.2 Opdracht 4.3 Vlaamse ombudsfunctie 4.3.1 Onafhankelijkheid 4.3.2 Opdracht 4.4 Andere 5 Administratief beroep 5.1 Begrip 5.2 Voor- en nadelen 5.2.1 Voordelen 5.2.2 Nadelen 5.3 Kenmerken 5.3.1 Uitspraak is administratieve beslissing en verbindt 5.3.2 Uitspraak mist gezag van gewijsde 5.3.3 Uitspraak in functie van rechtmatigheid en opportuniteit 5.3.4 Minder procedurewaarborgen dan jurisdictioneel beroep 5.4 Indeling 5.4.1 Indeling naargelang het beroepsorgaan 5.4.2 Indeling naargelang niet of wel georganiseerd 6 Jurisdictioneel beroep 6.1 Begrip 6.2 Criteria van onderscheid tussen jurisdictioneel en administratief beroep 6.3 Kenmerken 6.3.1 Uitspraak is jurisdictionele beslissing en verbindt 6.3.2 Uitspraak heeft gezag van gewijsde 6.3.3 Uitspraak in functie van rechtmatigheid 6.3.4 Meer procedurewaarborgen dan administratief beroep

413 416 416 417 419 421 422 422 423 423 424 424 425 425 425 426 426 426 432 432 432 432 433 434 435 435 439 439 440 444 445 445 446 446 447 447 447 447 451 452 453 453 456 458 459 461 462 463 463 463 463

15

Inhoudstafel

6.4 Twee categorieĂŤn rechtscolleges: jurisdictioneel dualisme 6.4.1 Voorafgaande begrippen 6.4.2 Bevoegdheidsverdeling 7 Maatregelen door de gewone rechter 7.1 Niet toepassen van onwettige bestuursbeslissing: exceptie van onwettigheid 7.1.1 Begrip 7.1.2 Toelichting 7.2 Rechtstreekse vordering tegen onwettige bestuursbeslissing 7.3 Schadevergoeding op grond van foutaansprakelijkheid van het bestuur 7.3.1 Situering 7.3.2 Gemeenrechtelijke regeling 7.3.3 Bijzondere wetgeving 7.3.4 Aansprakelijkheid van en voor ambtenaren (in ruime zin) 7.4 Compensatie op grond van foutloze aansprakelijkheid van het bestuur 7.4.1 Situering 7.4.2 Gemeenrechtelijke regeling 7.4.3 Bijzondere wetgeving 7.4.4 Besluit 8 Maatregelen door de administratieve rechter 8.1 Niet-toepassen van onwettige bestuursbeslissing 8.2 Subjectief contentieux 8.3 Objectief contentieux 8.3.1 Raad van State 8.3.2 Andere administratieve rechtbanken

465 465 468 472 473 473 473 475 476 476 477 481 481 487 487 487 489 490 490 491 491 493 493 494

Hoofdstuk 2 Rechtsbescherming door de Raad van State

499

1 Inleiding 2 Samenstelling 2.1 Zetel 2.2 Assessoren of bijzitters 2.3 Auditoraat 2.4 CoĂśrdinatiebureau 2.5 Griffie 2.6 Administratieve diensten 2.7 Schema van de samenstelling van de Raad van State 3 Afdeling wetgeving 3.1 Adviesbevoegdheid 3.2 Advies over ontwerpteksten van wetten en reglementaire besluiten 3.2.1 Gemotiveerd niet-bindend advies 3.2.2 Bekendgemaakt?

3.2.3 Voorwerp van advies 3.2.4 Verplichte adviesaanvraag 3.2.5 Facultatieve adviesaanvraag 3.2.6 Sanctie op het niet-nakomen van de adviesaanvraagplicht 3.2.7 Behandeltermijn 3.2.8 Schema adviesaanvraagplicht afdeling wetgeving 4 Afdeling bestuursrechtspraak 4.1 Arrestbevoegdheid 4.2 Annulatierechter 4.2.1 Algemene begrippen 4.2.2 Ontvankelijkheidsvoorwaarden 4.2.3 Grondvoorwaarden

499 500 501 501 502 502 503 503 503 504 504 505 506 506 507 507 508 508 509 510 510 510 513 513 514 521

16

Inhoudstafel

4.2.4 Procedure 4.2.5 Rechtsgevolgen van het arrest 4.2.6 Uitvoering van het arrest 4.2.7 Alternatieve geschillenbeslechting 4.3 Kortgedingrechter 4.3.1 Algemene begrippen 4.3.2 Bevoegdheid en procedure 4.3.3 Grondvoorwaarden 4.4 Cassatierechter 4.4.1 Algemene begrippen 4.4.2 Ontvankelijkheidsvoorwaarden 4.4.3 Grondvoorwaarden 4.4.4 Procedure 4.4.5 Rechtsgevolgen van het vernietigingsarrest 4.5 Hogere beroepsrechter 4.6 Herstelvergoeding 4.7 Schadevergoeding tot herstel 4.7.1 Situering 4.7.2 Art. 11bis RvS-Wet 4.8 Andere Basisliteratuur

525 527 530 531 532 533 535 537 538 539 541 542 542 546 547 548 549 549 550 552 553

BIJLAGEN

555

Oefeningen en casussen 557 Trefwoordenlijst 575