KORT BEDRIJVIG
Boek ‘Het blauwe juk’ van Elizabeth Wiersma-Maas over jeugd in Vrouwenpolder
‘Na veel strubbelingen wilden mijn ouder me loslaten’
VROUWENPOLDER – De 76-jarige Elizabeth Wiersma-Maas uit het Gelderse Zelhem heeft onlangs haar boek ‘Het blauwe juk’ gepubliceerd over haar jeugdjaren in een christelijk boerengezin op het platteland bij Vrouwenpolder. Haar familiegeschiedenis geeft een zeer gedetailleerd beeld van de afgelopen 80 jaar.
Slim & Beautiful Middelburg
Zaterdag 8 oktober Open dag van 10.00 tot14.00 uur
mulo. Uiteindelijk beseften mijn ouders, na veel strubbelingen, dat ze mij moesten loslaten. Ik mocht weer naar school en volgende een opleiding tot kinderverzorgster in Middelburg. In 1960 verliet ik Zeeland en ging ik in Amsterdam studeren voor schooljuffrouw. Het is mij gelukt om lerares te worden. Daar kijk ik nog altijd met een trots gevoel op terug.”
en de kerkscheuring. De schrijfster vult de familiegeschiedenis aan met nieuws, foto’s en brieven.
Gedichten Elizabeth draagt haar familie op Walcheren, toen en nu, nog steeds een warm hart toe. Af en toe brengt ze nog graag een bezoek aan Zeeland. ‘Het blauwe juk’ is haar eerste boek. “Ik was al eens vaker van plan geweest om iets over mijn jeugd en verdere leven op te schrijven voor mijn kinderen. Dat resulteerde in dit boek. In de familie van mijn vader en ook door hem werd er veel bewaard. Hij was als enige getrouwd en kwam uit een gereformeerd boerengezin van acht kinderen. Na het overlijden van mijn ouders, ooms en tantes kwam ik in het bezit van de vele brieven, gedichten en documenten. Ik ben begonnen met alles te sorteren en zo kon ik de geschiedenis van de twee boerderijen in Vrouwenpolder opschrijven. Ik heb bijna vijf jaar met veel genoegen aan mijn boek gewerkt.”
Boerendochter Hoofdstuk zes gaat over de eerste schooldag van Betje, met boterhammen met kaas en stroopvet in een papieren zak. Een tijd van inktpotten, kroontjespennen en leesplankjes. “Mijn ouders zagen mij traditiegetrouw als een boerendochter. Na twee jaar voortgezet onderwijs moest ik, tegen mijn wil, meehelpen op de boerderij Rustenpolder. Dat blauwe juk, waar ik de melkemmers aan hing, roept nu nostalgische gevoelens aan mijn jeugd op. Mijn broers en zussen mochten wel naar de
Terugkijken Op het verleden terugkijkend is Wiersma, zoals Elizabeth al decennia heet, mild over de familieleden, die haar het leven soms zuur maakten. Ze beseft dat haar ongetrouwde ooms en tantes ook allen ‘een juk te dragen hadden’. “Ze waren zelf opgegroeid met het adagium ‘wat God je opdraagt, moet je dragen’.” ‘Het blauwe juk’ telt twintig hoofdstukken en 482 pagina’s en is te bestellen in de boekhandels onder ISBN-nummer: 978-94022-2689-8.
Elizabeth Wiersma-Maas heeft het boek ‘Het blauwe juk’ geschreven.
DOOR ELLEN DE VRIEND Elizabeth Wiersma, die de biografie onder haar meisjesnaam Maas publiceerde, werd in 1939 in Vrouwenpolder geboren als oudste van de zes kinderen van Pieternella (Pietje) en Johannes (Jo) Maas. Na zeven jaar huwelijk mochten zij pas hun eerstgeborene, Betje, in hun armen houden. Het paar droeg de Walcherse streekdracht en woonde op boerderij Klein Overduin die zij pachtten van Jo’s vader, die wethouder was geweest in Vrouwenpolder. Het was geen arm gezin. Er was een meid en een knecht. Wel kregen zij, net zoals iedereen, te maken met de oorlog, inundatie, het koningshuis, wederopbouw
ARCHIEFFOTO
Voor opening van tentoonstelling over kunstenaar
Muzeeum zoekt klasgenoten Hofman
MIDDELBURG - Bij Slim & Beautiful Middelburg bent u aan het juiste adres als het om afslanken gaat. In een gezellige sfeer, en met de beste kwaliteit en service. Je wilt graag afvallen, maar zoekt nog de juiste methode? Wordt het met voeding of liever meer beweging? Of een combinatie? Dat je twijfelt tussen de hedendaagse methodes en mogelijkheden is niet zo vreemd! Er is zoveel op de markt…maar wat werkt er nu voor jou? U kunt bij ons terecht voor o.a. trainen in onze unieke Vacushapers met Infraroodtherapie, figuurcorrectie, Lymfedrainage, Arosha Body treatments, Spierstimulatie en Powerslim. Met onze exclusieve afslankapparatuur heeft u snel resultaat. De weg naar een slank en gezond lichaam, wij staan voor u klaar! Maak gerust een afspraak voor een geheel vrijblijvend intakegesprek of bezoek onze open dag op 8 oktober 2016. Slim & Beautiful, Voltaweg 6, 4338 PS Middelburg
Inwoners Serooskerke kiezen kunstwerk SEROOSKERKE - Op woensdagavond 28 september kunnen de bewoners van Serooskerke kiezen welk kunstwerk zij graag geplaatst zien in hun dorp. De opdracht van de gemeente Veere luidde: maak een kunstwerk dat de herinnering levend houdt aan de vondst van de gouden munten, vijftig jaar geleden. Deze opdracht was onderdeel van een oproep van de gemeente. Hier werd door 48 kunstenaars op gereageerd. De gemeentelijke kunstadviescommissie, aangevuld met twee dorpsraadleden en de voorzitter van de Kunst en cultuurroute Midden-Walcheren, heeft drie van hen gevraagd om een schetsontwerp te maken. Na de presentatie hiervan zijn er twee ontwerpen overgebleven. De inwoners van ‘het gouden dorp’ maken de definitieve keuze. Het kunstwerk is mogelijk door het beleid van de gemeente Veere ‘Kunst in de openbare ruimte’. De ontwerpen zijn van de kunstenaars Elly
Nachtwerk
VLISSINGEN - Het Muzeeum in Vlissingen is op zoek naar de klasgenoten van Wim Hofman. Het gaat om de jongens die in 1952 met de schrijver, dichter en kunstenaar in de klas zaten op de Rooms-Katholieke jongensschool in de Glacisstraat. Zij worden uitgenodigd voor de opening van de tentoonstelling ‘Het Vlissingen van Wim Hofman’ in het Muzeeum aan de Nieuwendijk. Op de expositie is werk te zien van Hofman, die dit jaar 75 jaar is geworden, en worden zijn inspiratiebronnen getoond in taal en beeld. Hofman groeide op in Vlissingen, net na de Tweede Wereldoorlog. Hij zag hoe de stad was verwoest door bommen en beschietingen. Hij speelde met zijn klasgenootjes tussen de puinhopen. Hofman is nauw betrokken bij de voorbereidingen en inrichting van de tentoonstelling. Hij vult deze aan met persoonlijke voorwerpen uit de jaren ‘50, die velen, waaronder zijn klasgenoten van destijds, zullen herkennen. Op bovenstaande foto staan in de bovenste rij (van links naar rechts) Leo Schreurs, Mari Weijgergans, Wim Hofman zelf, Walter (achternaam onbekend), George Bruens, Matti de Witte, (onbekend), Theo van Ginkel en onderwijzer Baeten. Op de middelste rij zitten (van links naar rechts) Johan Boucherie, John Hopmans, Jan Limonard, John Reijns en Tonny van de Kerkhof. En op de onderste rij zitten (van links naar rechts) Frans Balleur, Piet Veijgen, Flip van Thiel, Tonny Willems, Rudy Ruijg, Eric Timmermans en Kees Bos. Mensen die zich herkennen op bovenstaande foto kunnen een mailtje sturen naar communicatie@muzeeum.nl. ARCHIEFFOTO PAGINA 10
Baltus en Iris Le Rütte. Zij hebben elk op hun eigen creatieve wijze uitvoering gegeven aan de opdracht. Met als resultaat twee zeer verschillende kunstwerken. Wie op het internet gaat zoeken op hun namen en kiest voor ‘afbeeldingen’ krijgt een goede indruk van hun stijl van werken. Beide ontwerpen zijn woensdagavond 28 september van 19.30 tot 21.00 uur in het dorpshuis De Zandput te bekijken. Aan beide ontwerpen zit een verhaal vast. Het verhaal van de gouden munten, maar elk met een eigenzinnige insteek. De leden van de kunstadviescommissie en van de dorpsraad zijn aanwezig om desgevraagd uitleg of toelichting op het verhaal te geven. Alle Serooskerkenaren worden van harte uitgenodigd om te komen kijken en hun keuze te maken. Dit gebeurt met stembriefjes en een stembus. Het ontwerp met de meeste stemmen wordt uitgevoerd. De uitslag van de verkiezing wordt direct na het tellen kenbaar gemaakt op de website van de Dorpsraad Serooskerke.
JAN ZWEMER
Met ‘nachtwerk’ wordt tegenwoordig alle arbeid in de nachtelijke uren bedoeld, maar 200 jaar geleden betekende het iets heel anders. Het ‘nachtwerk’ was het ophalen ofwel ‘ruijmen’ van de ‘secreten’ van burgers. Vóór de aanleg van riolen kwam de menselijke ontlasting in tonnen of gemetselde bakken terecht en de inhoud moest, wanneer ze vol waren, uiteraard de woning uit. Op het platteland werd de ton uit het ‘huisje’ dat buiten stond, weggedragen naar de ‘hovenierhof’ oftewel de moestuin, maar in de stad werd het ophalen verpacht. Wie in de ophaalroute opgenomen wilde worden, kon dat opgeven bij de ruimer. In Middelburg was het karwei rond 1800 uitbesteed aan een sleper, iemand die met paarden reed voor een slee. Hij kreeg er 1300 à 1400 gulden voor. Daarvoor moest hij ‘twee paarden, sleeën en al de gereedschappen tot het werk benodigt … onderhouden alsmede een knegt en een arbeider, dus kan men berekenen dat het overschot tot onderhoud van zijn huisgezin zeer gering is.’ Vermoedelijk had de sleper ook nog wat inkomsten omdat de ‘beer’ als meststof verkocht kon worden. Later in de negentiende eeuw werd het gewoon het nachtwerk aan te besteden: je kon ervoor inschrijven. Wie het hoogste bood – het ging om een paar honderd gulden – mocht voor een jaar het nachtwerk verrichten. Later werd dat een langere periode van vijf, zes of zeven jaar. Het verschil met de situatie rond 1800, toen de sleper dus geld toe kreeg, geeft aan dat de beer als meststof bepaald een handelsartikel was geworden. Een kleine omslag zien we in 1840, toen bepaald werd dat de ophaler geen geld meer van de bewoners mocht krijgen voor het ‘ruimen’. Het nachtwerk in Middelburg was omgeven door allerlei bepalingen. ‘De burgerij moet boven het bepaalde loon nog zorgen voor drank en ligt,’ was rond 1800 al regel. Het ruimen moest plaatshebben tussen tien of elf uur ’s avonds en vier of zes uur ’s ochtends, ’s zomers was er minder tijd voor. De bewoner moest zorgen voor een schoongeschuurde straat na afloop, de pachter moest zorgen ‘dat de karren wel overdekt en gesloten zijn.’ Het loswrikken van ‘verouderde beerstoffen’ kostte extra.