WSPOMNIENIE
WSPOMNIENIE
WSPOMNIENIE O PROFESORZE ANDRZEJU IWASIEWICZU (1935–2012)
19 czerwca 2012 r. zmarł prof. dr hab. Andrzej Iwasiewicz, człowiek skromny, o dużej kulturze osobistej, pogodny i odważny. W wypełnianiu obowiązków cechowała Go pasja. Nie uznawał bylejakości. Nigdy nie szedł na łatwe kompromisy. W Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie przeszedł przez wszystkie szczeble kariery zawodowej, począwszy od roku 1957, w którym uzyskał dyplom magisterski, a następnie – stopień naukowy doktora nauk ekonomicznych (1964), stopień naukowy doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w zakresie statystyki i statystycznej kontroli jakości (1988), stanowisko profesora nadzwyczajnego (1991) – do roku 1997, kiedy to otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk ekonomicznych. W Jego działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej i organizacyjnej można wyróżnić kilka etapów, a mianowicie: 1. W końcowym okresie studiów, jeszcze przed uzyskaniem dyplomu magisterskiego, podjął pracę w Krakowskich Zakładach Chemicznych Przemysłu Terenowego. Niezależnie od swoich służbowych obowiązków prowadził w tym czasie studia i badania nad stosowaniem napełniaczy mineralnych w przetwórstwie tworzyw sztucznych, a w szczególności w przetwórstwie zmiękczonego polichlorku winylu. 2. W kwietniu 1960 r. podjął pracę na Politechnice Krakowskiej, na stanowisku kierownika Działu Technicznego w organizującym się wówczas Zakładzie Tworzyw Sztucznych. 3. W latach 1960–1973 w Katedrze Chemii Instytutu Towaroznawstwa Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie. W roku 1967
92
uczestniczył w tworzeniu Pracowni Zastosowań Statystyki Matematycznej w Doświadczalnictwie i był także jednym z wielu pracowników nauki, który opiekował się Studenckim Kołem Naukowym Chemiczno-Towaroznawczym. 4. W latach 1973–2006 w Zakładzie Statystyki Instytutu Metod Rachunku Ekonomicznego w Krakowie, jako kierownik Zakładu Statystycznych Metod Kontroli Jakości, który współtworzył i organizował. 5. W latach 1997–2008 w Wyższej Szkole Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, gdzie kierował Katedrą Statystyki i Ekonometrii i wchodził w skład Senatu. 6. Od roku 2006 w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, gdzie zarządzał Katedrą Metod Statystycznych. Profesor Andrzej Iwasiewicz pełnił jeszcze wiele innych funkcji, związanych z działalnością dydaktyczną i społeczną. W latach 1993–1996 był dziekanem Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dyrektorem Programu MBA w Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie (1996/1997), członkiem Komisji Nauk Ekonomicznych PAN Oddział w Krakowie, redaktorem naczelnym czasopisma „Folia Oeconomica Cracoviensia” (od 2003 r.), członkiem Komisji Statystyczno-Demograficznej PAN Oddział w Krakowie, członkiem Polskiego Towarzystwa Statystycznego, członkiem Komisji Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem Normalizacyjnej Komisji Problemowej ds. zastosowań metod statystycznych Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. W latach 80. mocno zaangażował się w przemiany związkowe, które miały miejsce
w Akademii Ekonomicznej w Krakowie. W trakcie pierwszego konstytucyjnego zebrania Komisji Uczelnianej (1981) został wybrany do Zarządu NSZZ „Solidarność”, którego prezesem była profesor Janina Bieniarz. Uczestniczył w pracach organizacyjnych jubileuszu 75-lecia Akademii Ekonomicznej w Krakowie, pełniąc funkcję przewodniczącego zespołu ds. wydawnictw, a także w Radzie Programowej jubileuszu 85-lecia Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Odszedł od nas ceniony, szanowany przez społeczność akademicką wybitny i prawdziwy naukowiec, autor wartościowych publikacji z zakresu statystyki i statystycznej kontroli jakości. Profesor A. Iwasiewicz pozostawił duży i znaczący dorobek naukowo-badawczy, charakteryzujący się oryginalnością i pomysłowością. Jego publikacje w znacznym stopniu rozwijały dyscyplinę, którą się zajmował. Miały one nie tylko charakter teoretyczny, ale w wielu przypadkach znajdowały zastosowanie w praktyce gospodarczej. Przykładem była dziesięcioletnia współpraca z Instytutem Badań Systemowych PAN w Warszawie, w ramach której zrealizowany został Problem MR I.30: „Rozwój metod analizy systemowej i ich zastosowania w gospodarce narodowej” (Projektowanie i badanie systemów czynnej kontroli jakości wykonania; instrukcje wdrożeniowe, przygotowane dla potrzeb Łańcuckiej Fabryki Śrub, NZPS „Podhale” w Nowym Targu oraz Fabryki Kosmetyków „Pollena-Miraculum” w Krakowie ). Zasługi profesora A. Iwasiewicza w rozwoju uprawianej dyscypliny nie ograniczały się wyłącznie do publikowania prac, które sam stworzył, ale w dużym stopniu do inspirowania – w jak najszerszym tego słowa znaczeniu – innych osób. Należy podkreślić, że w pracach badawczych, zespołowych zawsze pozostawał głównym inicjatorem przyjmowanych koncepcji. Profesor A. Iwasiewicz był urodzonym dydaktykiem, lubianym przez studentów i młodych pracowników nauki. Jego zajęcia dydaktyczne z zakresu statystyki, statystycznych metod sterowania procesami, zarządzania jakością, monitorowaniem procesów oraz zarządzaniem operacjami cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród słuchaczy. Jako wykładowca brał udział – między innymi – w dwóch kursach, zorganizowanych dla członków studenckich naukowych kół chemików, którego słuchacze skierowali do Państwowego Wydawnictwa Naukowego propozycję wydania opracowania obejmującego procedury staty-
www.uek.krakow.pl
styczne dla chemików. W konsekwencji wydana została seria książek, które do dzisiaj zaleca się chemikom zajmującym się zastosowaniami metod statystycznych w doświadczalnictwie chemicznym. Jedna z tych książek pt. ”Statistical Methods in Applied Chemistry”, PWN – Polish Scientific Publishers, Warsaw, Elsevier – Amsterdam, Oxford, New York, Tokyo, 1990 (praca zespołowa; s. 493), znajduje szerokie zastosowanie w działalności badawczej i dydaktycznej. Wpływ prof. A. Iwasiewicza na rozwój zastosowań metod probabilistycznych, szczególnie w badaniach zjawisk przyrodniczych i ekonomicznych, był i nadal jest znaczący, czego przykładem może być książka pt. „Zarządzanie jakością w przykładach i zadaniach” (wydanie drugie, uzupełnione), przygotowywanej do druku w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Zdaniem wielu specjalistów to jedno z najlepszych opracowań z tego zakresu. Warto przypomnieć, że w stanie wojennym prof. Andrzej Iwasiewicz przez wiele lat współpracował z instytucjami charytatywnymi w Holandii (Stichting Sint – Oedenroden Helpt Polen), które na Jego ręce wysyłały do Polski cenne medykamenty i aparaturę szpitalną. Należy podkreślić, że prof. Andrzej Iwasiewicz w sposób przekonywający, a jednocześnie precyzyjny i dokładny przekazywał nowe kierunki działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej i społecznej. W uznaniu zasług za działalność naukową i dydaktyczną prof. A. Iwasiewicz został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi za „dwudziestoletnią sumienną pracę pedagogiczną (1981), Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta (2002) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1995). Otrzymał też nagrody: Ministra Szkolnictwa Wyższego za „osiągnięcia w pracy opiekuna grupy studenckiej” (1965), III stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego za książkę pt. „Metody statystyczne w doświadczalnictwie chemicznym” (1971), III stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego za książkę pt. „Metody badań i ocena własności tworzyw sztucznych” (1971), III stopnia Ministra Edukacji Narodowej za książkę pt. „Statystyczna kontrola jakości w toku produkcji, systemy i procedury” (1986), III stopnia Ministra Edukacji Narodowej za książkę pt. „Metody statystyczne dla chemików” (1987), Ministra Edukacji Narodowej za książkę pt. „Zarządzanie jakością, podstawowe problemy i metody” (2000). Przewiduje się, że w najbliższym czasie Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego podejmą się wydania monografii poświęconej prof. Andrzejowi Iwasiewiczowi. Odszedł od nas człowiek, na którego zawsze można było liczyć. Jak tylko mógł, służył ludziom radą i pomocą, człowiek prawy o rzadko spotykanej charyzmie. Zbigniew Paszek
Dr hab. inż. Marzena Ucherek, prof. UEK (1967–2012)
Profesor Marzena Ucherek w dniu Święta UEK w 2008 roku
Profesor Marzena Ucherek przez całe swoje życie związana była z Krakowem. Tutaj ukończyła X Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej, następnie studia wyższe na kierunku Towaroznawstwo na Wydziale Ekonomiki Obrotu Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Pracę zawodową podjęła w 1992 roku w Katedrze Opakowalnictwa Towarów na Wydziale Towaroznawstwa AE w Krakowie, przechodząc wszystkie szczeble kariery nauczyciela akademickiego od asystenta po stanowisko profesora nadzwyczajnego. Pracę doktorską pt. „Modele ocen opakowań do żywności” obroniła w 1997 roku. Stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w zakresie towaroznawstwa uzyskała w 2008 roku na podstawie monografii pt. „Trwałość produktów spożywczych pakowanych w modyfikowanej atmosferze”. W rok później w wyniku postępowania konkursowego uzyskała stanowisko profesora nadzwyczajnego. Wiosną 2012 roku została wybrana przez społeczność akademicką Wydziału Towaroznawstwa na stanowisko prodziekana Wydziału Towaroznawstwa w kadencji 2012–2016. Profesor Marzena Ucherek pozostawiła po sobie niezwykle obszerny dorobek naukowy zgromadzony przez niespełna 20 lat pracy na Uczelni. Dorobek ten koncentruje się wokół specjalności naukowych opakowalnictwo i przechowalnictwo, w ramach dyscypliny – towaroznawstwo i dziedziny – nauki ekonomiczne. Obejmuje on łącznie 230 prac naukowych, w tym 10 publikacji książkowych (4 monografie oraz 6 podręczników akademickich). Wyniki swoich prac w obszarze jakości i innowacyjności opakowań jednostkowych, trwałości produktów, głównie spożywczych, ekonomicznych problemów pakowania produktów oraz gospodarki opakowa-
niami, prezentowała na ponad 40 konferencjach naukowych, w tym ponad 20 za granicą, m.in. w czołowych ośrodkach akademickich w Europie, w Chinach i Korei Południowej. Przez cały okres pracy profesor Marzena Ucherek prowadziła zajęcia dydaktyczne na kierunku Towaroznawstwo na wszystkich formach i stopniach kształcenia. Prowadziła także seminaria dyplomowe i doktorskie. Była promotorem ponad 150 prac inżynierskich i magisterskich. Miała również osiągnięcia w działalności na rzecz podnoszenia jakości kształcenia, będąc m.in. współautorem programów nauczania i serii podręczników akademickich do realizacji tych programów. Zgromadziła też dorobek w kształceniu młodej kadry naukowej. Profesor Marzena Ucherek była aktywnym członkiem szeregu polskich i międzynarodowych instytucji i organizacji naukowych, m.in. członkiem Komisji Nauk Towaroznawczych – Nauk o Jakości PAN, członkiem Polskiego Towarzystwa Towaroznawczego i rzeczoznawcą PTT w zakresie opakowalnictwa, członkiem Gruppo Scientifico Italiano di Confezionamento Alimentare – GSICA (The Italian Scientific Group of Food Packaging). Była także członkiem Komitetu Naukowego kwartalnika „Towaroznawcze Problemy Jakości – Polish Journal of Commodity Science”, współredaktorem biuletynu EPI (European Packaging Institute) pt. „Raports, News, Notifications” oraz stałym recenzentem czasopism, m.in. „Journal of Food Science” oraz „Food Science and Technology International”. Profesor Marzena Ucherek zaznaczyła też mocno swoją obecność w pracy organizacyjnej na rzecz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W uczelni tylko ostatnio była członkiem: Senackiej Komisji ds. Dydaktyki, Uczelnianej Komisji Wyborczej, Komisji Stypendialnej w ramach projektu „Doctus – małopolski fundusz stypendialny dla doktorantów” oraz Ośrodka Międzynarodowej Współpracy Naukowej UEK. Za swą wielowątkową działalność Pani Profesor była wielokrotnie wyróżniana – była laureatem indywidualnych Nagród Rektora UEK za osiągnięcia dydaktyczne, a także laureatem indywidualnych oraz zbiorowych nagród w dziedzinie naukowej. Otrzymała też w 2004 roku Brązowy Krzyż Zasługi. Profesor Marzena Ucherek była zawsze pogodna, uśmiechnięta, niezwykle życzliwa i koleżeńska. Była nauczycielem akademickim wymagającym, ale też pomocnym dla studentów, którzy zawsze otaczali ją z niezwykłą sympatią i zaufaniem. Trudno uwierzyć, że Pani Profesor Marzeny Ucherek, „naszej Marzenki”, nie ma już wśród nas. Małgorzata Lisińska-Kuśnierz
93